fèng yīng fù
鳳(鷹附)
zhān tú guó fèng huáng tái yuán tíng jiān suī yáng fèng luán hè
旃塗國 鳳凰台 元庭堅 睢陽鳳 鸞鶴
xú shì wū chéng cǎi bǔ zhě hù bù lìng shǐ qī
徐奭 烏程采捕者 戶部令史妻
péi hàng hú sū qióng yīng wǔ zhāng huá yīng wǔ jiù huǒ xuě yī nǚ liú qián nǚ yīng
裴沆 鵠蘇 瓊鸚鵡 張華 鸚鵡救火 雪衣女 劉潛女鷹
chǔ wén wáng liú yù yè jùn rén yào
楚文王 劉聿 鄴郡人鷂
wèi gōng zǐ gú
魏公子鶻
bǎo guān sì luò yàn diàn
寶觀寺 落雁殿
zhān tú guó
旃塗國
zhōu shí, zhān tú guó xiàn fèng chú, zài yǐ yáo huá zhī chē, yǐ wǔ sè yù wèi shì, jià yǐ chì xiàng. zhì jīng shī, yù yú líng qín zhī yuàn, yǐn yǐ qióng jiāng, yí yǐ yún shí. èr wù jiē chū shàng yuán jīng fāng. fèng chū zhì zhī shí, máo sè wèi biāo fā. jí chéng wáng fēng tài shān, chán shè shǒu zhī hòu, wén cǎi bǐng yào, zhōng guó fēi zǒu zhī lèi, bù fù xuān míng, xián fú shén qín zhī yuǎn zhì. jí chéng wáng bēng, chōng tiān ér qù. chū shí yí lù
周時,旃塗國獻鳳雛,載以瑤華之車,以五色玉為飾,駕以赤象。至京師,育於靈禽之苑,飲以瓊漿,飴以雲實。二物皆出《上元經方》。鳳初至之時,毛色未彪發。及成王封泰山,禪社首之後,文彩炳耀,中國飛走之類,不復喧鳴,咸服神禽之遠至。及成王崩,沖天而去。(出《拾遺錄》)
fèng huáng tái
鳳凰台
fèng gǔ hēi, xióng cí dàn xī míng gè yì. huáng dì shǐ líng lún zhì shí èr yuè xiě zhī, qí xióng shēng, qí cí yīn. lè yǒu fèng huáng tái. cǐ fèng jiǎo xià wù rú bái shí zhě, fèng yǒu shí lái yí, hòu qí suǒ zhǐ chù, jué shēn sān chǐ, yǒu yuán shí rú luǎn, zhèng bái, fú zhī ān xīn shén. chū yǒu yáng zá zǔ
鳳骨黑,雄雌旦夕鳴各異。皇帝使伶倫制十二龠寫之,其雄聲,其雌音。樂有《鳳凰台》。此鳳腳下物如白石者,鳳有時來儀,候其所止處,掘深三尺,有圓石如卵,正白,服之安心神。(出《酉陽雜俎》)
yuán tíng jiān
元庭堅
táng hàn lín xué shì chén wáng yǒu yuán tíng jiān zhě, xī bà suì zhōu cān jūn, yú zhōu jiè jū shān dú shū. hū yǒu rén shēn ér niǎo shǒu, lái zào tíng jiān, yì guān shén wěi, zhòng niǎo suí zhī shù qiān, ér yán yuē: wú zhòng niǎo zhī wáng yě, wén jūn zǐ hǎo yīn lǜ, gù lái jiàn jūn. yīn liú shù xī, jiào tíng jiān yīn lǜ qīng zhuó, wén zì yīn yì, jiān jiào zhī yǐ bǎi niǎo yǔ. rú shì lái wǎng suì yú. tíng jiān yóu shì xiǎo yīn lǜ, shàn wén zì, dāng shí mò jí. yīn yáng shù shù, wú bù tōng dá. zài hàn lín, zhuàn yùn yīng shí juǎn, wèi shī xíng, ér xī jīng xiàn hú tíng, jiān yì zú yān. chū jì wén
唐翰林學士陳王友元庭堅者,昔罷遂州參軍,於州界居山讀書。忽有人身而鳥首,來造庭堅,衣冠甚偉,眾鳥隨之數千,而言曰:「吾眾鳥之王也,聞君子好音律,故來見君。」因留數夕,教庭堅音律清濁,文字音義,兼教之以百鳥語。如是來往歲余。庭堅由是曉音律,善文字,當時莫及。陰陽術數,無不通達。在翰林,撰《韻英》十卷,未施行,而西京陷胡庭,堅亦卒焉。(出《紀聞》)
suī yáng fèng
睢陽鳳
zhēn yuán shí sì nián qiū, yǒu yì niǎo, qí sè qīng, zhuàng lèi jiū què, xiáng yú suī yáng zhī jiāo, zhǐ cóng mù zhōng. yǒu qún niǎo qiān lèi, jù lǜ qí lèi, liè yú zuǒ yòu qián hòu, ér yòu zhāo xī gè xián fēi chóng dào liáng yǐ xiàn yān. shì niǎo měi fēi, zé qún niǎo xián zào ér dǎo qí qián, xián yì qí páng, xián yōng qí hòu, ruò chuán huàn jǐng wèi zhī zhuàng. zhǐ zé huán ér xiàng yān, suī rén chén shì tiān zǐ zhī lǐ, wú yǐ jiā yǐ. suī yáng rén xián shì yě zòng guān, yǐ wèi yǔ zú zhī líng zhě. rán qí zhuàng bù lèi luán fèng, yóu shì yì qí zhī. shí lǐ áo kè yú suī yáng, áo yuē: cǐ zhēn fèng niǎo yě. yú shì zuò zhī fèng yī zhāng, bèi shū qí shì. chū xuān shì zhì
貞元十四年秋,有異鳥,其色青,狀類鳩鵲,翔於睢陽之郊,止叢木中。有群鳥千類,俱率其類,列於左右前後,而又朝夕各銜蜚蟲稻粱以獻焉。是鳥每飛,則群鳥咸噪而導其前,咸翼其旁,咸擁其後,若傳喚警衛之狀。止則環而向焉,雖人臣侍天子之禮,無以加矣。睢陽人咸適野縱觀,以為羽族之靈者。然其狀不類鸞鳳,由是益奇之。時李翱客於睢陽,翱曰:「此真鳳鳥也。」於是作《知鳳》一章,備書其事。(出《宣室志》)
luán
鸞
yáo zài wèi qī nián, yǒu luán gú suì suì lái jí, qí lín yóu yú zé sǒu, chī xiāo táo yú jué mò. yǒu zhé zhī zhī guó, xiàn zhòng míng zhī niǎo, yī míng zhòng jīng. yán shuāng jīng zài mù, zhuàng rú jī, míng shì fèng, shí jiě luò máo yǔ, yǐ ròu hé ér fēi. néng bó zhú měng hǔ, shǐ yāo zāi bù néng wèi hài, yí yǐ qióng gāo. huò yī suì shù lái, huò shù suì bù zhì. guó rén mò bù sǎo sǎ mén hù, yǐ liú zhòng míng zhī jí. guó rén huò kè mù, huò zhù jīn, wèi cǐ niǎo zhī zhuàng, zhì yú hù yǒu zhī jiān, zé chī mèi chǒu lèi, zì rán tuì fú. jīn rén měi suì yuán rì, kè huà wèi jī yú hù yǒu zhī shàng, cǐ yí xiàng yě. chū shí yí lù
堯在位七年,有鸞鶻歲歲來集,麒麟遊於澤藪,鴟梟逃於絕漠。有折支之國,獻重明之鳥,一名重睛。言雙睛在目,狀如雞,鳴似鳳,時解落毛羽,以肉翮而飛。能搏逐猛虎,使妖災不能為害,飴以瓊膏。或一歲數來,或數歲不至。國人莫不掃灑門戶,以留重明之集。國人或刻木,或鑄金,為此鳥之狀,置於戶牖之間,則魑魅醜類,自然退伏。今人每歲元日,刻畫為雞於戶牖之上,此遺像也。(出《拾遺錄》)
hè xú shì hú
鶴徐奭(鵠)
jìn huái dì yǒng jiā zhōng, xú shì chū xíng tián, jiàn yī nǚ zǐ, zī sè xiān bái, jiù shì yán diào. nǚ yīn yín yuē: chóu xī líng hǎo yīn, rì yuè xīn yán zhù. rú hé yù liáng rén, zhōng huái miǎo wú xù. shì qíng jì xié, xīn rán yán zhì yī wū. nǚ shī shè yǐn shí ér duō yú, suì jīng rì bù fǎn. xiōng dì zhuī mì, zhì hú biān, jiàn yǔ nǚ xiāng duì zuò. xiōng yǐ téng zhàng jī nǚ, jí huà chéng bái hè, fān rán gāo fēi. shì huǎng hū nián yú nǎi chà. chū liú jìng shū yì yuàn
晉懷帝永嘉中,徐奭出行田,見一女子,姿色鮮白,就奭言調。女因吟曰:「疇昔聆好音,日月心延佇。如何遇良人,中懷邈無緒。」奭情既諧,欣然延至一屋。女施設飲食而多魚,遂經日不返。兄弟追覓,至湖邊,見與女相對坐。兄以藤杖擊女,即化成白鶴,翻然高飛。奭恍惚年余乃差。(出劉敬叔《異苑》)
wū chéng cǎi bǔ zhě
烏程采捕者
suí yáng dì dà yè sān nián, chū zào yǔ yí, máo chǎng duō chū jiāng nán, wèi zhī lüè jǐn. shí hú zhōu wū chéng xiàn rén shēn bèi kē máo, rù shān bǔ cǎi, jiàn yī dà shù gāo bǎi chǐ, qí shàng yǒu hè cháo yǎng zi. rén yù qǔ zhī, qí xià wú kē, gāo bù kě shàng, yīn cāo fǔ fá shù. hè zhī rén bì qǔ, kǒng qí shā zi, suì yǐ kǒu bá qí máo fàng xià, rén shōu de zhī, jiē hé shí yòng, nǎi bù fá shù. chū wǔ xíng jì
隋煬帝大業三年,初造羽儀,毛氅多出江南,為之略盡。時湖州烏程縣人身被科毛,入山捕采,見一大樹高百尺,其上有鶴巢養子。人慾取之,其下無柯,高不可上,因操斧伐樹。鶴知人必取,恐其殺子,遂以口拔其毛放下,人收得之,皆合時用,乃不伐樹。(出《五行記》)
hù bù lìng shǐ qī
戶部令史妻
táng kāi yuán zhōng, hù bù lìng shǐ qī yǒu sè, dé mèi jí, ér bù néng zhī zhī. jiā yǒu jùn mǎ, héng bèi chú mò, ér shòu liè yù shén. yǐ wèn lín shě hú rén, hú yì shù shì, xiào yún: mǎ xíng bǎi lǐ yóu juàn, jīn fǎn xíng qiān lǐ yú, níng bù shòu yé? lìng shǐ yán: chū bù chū rù, jiā yòu wú rén, hé yóu zhì shì? hú yún: jūn měi rù zhí, jūn qī yè chū, jūn zì bù zhī. ruò bù xìn, zhì rù zhí shí, shì hái chá zhī, dāng zhī ěr. lìng shǐ yī qí yán, yè hái, yǐn tā suǒ. yī gēng, qī qǐ jìng zhuāng, lìng bì ān mǎ, lín jiē yù zhī. bì qí sǎo zhǒu suí hòu, rǎn rǎn chéng kōng, bù fù jiàn. lìng shǐ dà hài, míng wǎng jiàn hú, qú rán yuē: mèi xìn zhī yǐ, wèi zhī nài hé? hú lìng gèng yī xī cì zhī. qí yè, lìng shǐ guī táng qián mù zhōng, qī qǐng fù hái, wèn bì hé yǐ yǒu shēng rén qì, lìng bì bì yuán zuò fù, jù míng chāo běn gǎi. yǐ sǎo sǎo yuán zuò bì. jù míng chāo běn gǎi. zhǒu zhú huǒ, biàn rán táng wǔ, lìng shǐ láng bèi rù táng dà wèng zhōng. xū yú, chéng mǎ fù wǎng, shì yǐ shāo sǎo zhǒu, wú fù kě qí, qī yún: suí yǒu jí qí, hé bì sǎo zhǒu. bì cāng zú, suì qí dà wèng suí xíng. lìng shǐ zài wèng zhōng, jù bù gǎn dòng. xū yú, zhì yī chù, shì shān dǐng lín jiān, gōng zhàng lián mù, yán xí shén shèng. qún yǐn zhě qī bā bèi, gè yǒu pǐ ǒu, zuò shàng yàn yǐn, hé nì bèi zhì, shù gèng hòu fāng sàn. fù rén shàng mǎ, lìng bì qí xiàng wèng, bì jīng yún: wèng zhōng yǒu rén. fù rén chéng zuì, lìng tuī zhe shān xià, bì yì zuì, tuī lìng shǐ chū, lìng shǐ bù gǎn yán, nǎi qí wèng ér qù. lìng shǐ jí míng, dōu bù jiàn rén, dàn yǒu yú yān jìn ér yǐ, nǎi xún jìng lù, qí qū kě shù shí lǐ fāng zhì shān kǒu. wèn qí suǒ, yún shì làng zhōu, qù jīng shī qiān yú lǐ. fāng zhì shān kǒu wèn qí suǒ yún shì làng zhōu qù jīng shī qiān yú lǐ shí qī zì yuán què, jù míng chāo běn bǔ. xíng qǐ xīn qín, yuè yú, jǐn dé zhì shě. qī jiàn jīng wèn zhī jiǔ zhī jiǔ èr zì yuán dào zhì, jù míng chāo běn gǎi. hé suǒ lái, lìng shǐ yǐ tā dá. fù wǎng wèn hú, qiú qí liào lǐ, hú yún: mèi yǐ chéng, cì qí fù qù, kě jù fù qǔ, huǒ yǐ fén zhī. wén kōng zhōng qǐ mìng, qǐng zhī, yǒu cāng hè duò huǒ zhōng, fén sǐ, qī jí suì yù. chū guǎng yì jì
唐開元中,戶部令史妻有色,得魅疾,而不能知之。家有駿馬,恆倍芻秣,而瘦劣愈甚。以問鄰舍胡人,胡亦術士,笑云:「馬行百里猶倦,今反行千里余,寧不瘦耶?」令史言:「初不出入,家又無人,曷由至是?」胡云:「君每入直,君妻夜出,君自不知。若不信,至入直時,試還察之,當知耳。」令史依其言,夜還,隱他所。一更,妻起靚妝,令婢鞍馬,臨階御之。婢騎掃帚隨後,冉冉乘空,不復見。令史大駭,明往見胡,瞿然曰:「魅信之矣,為之奈何?」胡令更一夕伺之。其夜,令史歸堂前幕中,妻頃復還,問婢何以有生人氣,令婢(「婢」原作「婦」,據明抄本改。)以掃(掃原作婢。據明抄本改。)帚燭火,遍然堂廡,令史狼狽入堂大瓮中。須臾,乘馬復往,適已燒掃帚,無復可騎,妻云:「隨有即騎,何必掃帚。」婢倉卒,遂騎大瓮隨行。令史在瓮中,懼不敢動。須臾,至一處,是山頂林間,供帳簾幕,筵席甚盛。群飲者七八輩,各有匹偶,座上宴飲,合昵備至,數更後方散。婦人上馬,令婢騎向瓮,婢驚云:「瓮中有人。」婦人乘醉,令推著山下,婢亦醉,推令史出,令史不敢言,乃騎瓮而去。令史及明,都不見人,但有餘煙燼而已,乃尋徑路,崎嶇可數十里方至山口。問其所,雲是閬州,去京師千餘里。(「方至山口問其所云是閬州去京師千餘里」十七字原闕,據明抄本補。)行乞辛勤,月余,僅得至舍。妻見驚問之久(「之久」二字原倒置,據明抄本改。)何所來,令史以他答。復往問胡,求其料理,胡云:「魅已成,伺其復去,可遽縛取,火以焚之。」聞空中乞命,頃之,有蒼鶴墮火中,焚死,妻疾遂愈。(出《廣異記》)
péi hàng
裴沆
tóng zhōu sī mǎ péi hàng cháng shuō, zài cóng bó zì luò zhōng, jiāng wǎng zhèng zhōu, zài lù shù rì, xiǎo chéng ǒu xià mǎ, jué dào zuǒ yǒu rén shēn yín shēng, yīn pī hāo lái xún zhī. jīng cóng xià jiàn yī bìng hè, chuí yì fǔ zhòu, chì xià chuāng huài wú máo. qiě yì qí shēng, hū yǒu lǎo rén bái yī yè zhàng, shù shí bù ér zhì, wèi yuē: láng jūn shào nián, qǐ jiě āi cǐ hè xié? ruò dé rén xuè yī tú, zé néng fēi yǐ. péi pō zhī dào, xìng shén gāo yì, jù yuē: mǒu qǐng cì cǐ bì xuè, bù nán. lǎo rén xiào yuē: jūn cǐ zhì shén jìn, rán xū sān shì shì rén, qí xuè fāng zhōng. láng jūn qián shēng fēi rén, wéi luò zhōng hú lú shēng, sān shì rén yǐ. láng jūn cǐ xíng, fēi yǒu jí qiè, qǐ néng zhì luò zhōng, gàn hú lú shēng hū? péi xīn rán ér fǎn, wèi xìn sù, zhì luò, nǎi fǎng hú lú shēng, jù chén qí shì, qiě bài qí zhī. hú lú shēng chū wú nán yì, kāi fú, qǔ yī shí hé, dà ruò liǎng zhǐ, shòu zhēn cì bì, dī xuè xià mǎn hé, shòu péi yuē: wú duō yán yě. jí zhì hè chù, lǎo rén yǐ zhì, xǐ yuē: gù shì xìn shì. nǎi lìng jǐn tú qí hè, fù yāo péi yún: wǒ suǒ jū qù cǐ bù yuǎn, kě shǎo liú yě. péi jué fēi cháng rén, yǐ zhàng rén hū zhī, yīn suí xíng. cái shù lǐ, zhì yī zhuāng, zhú luò cǎo shè, tíng wú láng jí. péi kě shén, qiú jiāng, lǎo rén zhǐ yī tǔ kān: cǐ zhōng yǒu shǎo jiāng, kě jiù qǔ. péi shì kān zhōng, yǒu yī xìng hé, yī shàn rú lì, mǎn zhōng yǒu jiāng, jiāng sè zhèng bái, nǎi lì jǔ yǐn zhī, bù fù jī kě, jiāng wèi rú xìng lào. péi zhī yǐn zhě, bài qǐng wèi nú pú, lǎo rén yuē: jūn yǒu shì jiān wēi lù, zòng zhù yì bù zhōng qí zhì. xián shū zhēn yǒu suǒ de, wú jiǔ yǔ zhī yóu, jūn zì bù zhī. jīn yǒu yī xìn, píng jūn bì dá. yīn guǒ yī fú wù, dà rú hé, jiè wú qiè kāi. fù yǐn péi shì hè, hè sǔn chù máo yǐ shēng yǐ. yòu wèi péi yuē: jūn xiàng yǐn xìng jiāng, dāng kū jiǔ zú qīn qíng, qiě yǐ jiǔ sè jiè yě. péi fù hái luò zhōng, lù yuè qí suǒ chí, jiāng fā zhī, fú sì jiǎo gè yǒu chì shé chū tóu, péi nǎi zhǐ. qí shū dé xìn, jí kāi zhī, yǒu wù rú gān dà mài fàn shēng yú. qí shū hòu yīn yóu wáng wū, bù zhī qí zhōng. péi shòu zhì jiǔ shí qī. chū yǒu yáng zá zǔ
同州司馬裴沆嘗說,再從伯自洛中,將往鄭州,在路數日,曉程偶下馬,覺道左有人呻吟聲,因披蒿萊尋之。荊叢下見一病鶴,垂翼俛咮,翅下瘡壞無毛。且異其聲,忽有老人白衣曳杖,數十步而至,謂曰:「郎君少年,豈解哀此鶴邪?若得人血一塗,則能飛矣。」裴頗知道,性甚高逸,遽曰:「某請刺此臂血,不難。」老人笑曰:「君此志甚勁,然須三世是人,其血方中。郎君前生非人,唯洛中胡盧生,三世人矣。郎君此行,非有急切,豈能至洛中,干胡盧生乎?」裴欣然而返,未信宿,至洛,乃訪胡盧生,具陳其事,且拜祈之。胡盧生初無難易,開袱,取一石合,大若兩指,授針刺臂,滴血下滿合,授裴曰:「無多言也。」及至鶴處,老人已至,喜曰:「固是信士。」乃令盡塗其鶴,復邀裴云:「我所居去此不遠,可少留也。」裴覺非常人,以丈人呼之,因隨行。才數里,至一莊,竹落草舍,庭蕪狼藉。裴渴甚,求漿,老人指一土龕:「此中有少漿,可就取。」裴視龕中,有一杏核,一扇如笠,滿中有漿,漿色正白,乃力舉飲之,不復饑渴,漿味如杏酪。裴知隱者,拜請為奴僕,老人曰:「君有世間微祿,縱住亦不終其志。賢叔真有所得,吾久與之游,君自不知。今有一信,憑君必達。」因裹一袱物,大如合,戒無竊開。復引裴視鶴,鶴損處毛已生矣。又謂裴曰:「君向飲杏漿,當哭九族親情,且以酒色誡也。」裴復還洛中,路閱其所持,將發之,袱四角各有赤蛇出頭,裴乃止。其叔得信,即開之,有物如乾大麥飯升余。其叔後因游王屋,不知其終。裴壽至九十七。(出《酉陽雜俎》)
yòu lǐ xiāng xiāng yuán zuò sōng, jù míng chāo běn gǎi. gōng yóu sōng shān, jiàn bìng hè, yì yuē xū rén xuè. lǐ gōng gōng yuán zuò sōng. jù míng chāo běn gǎi. xià tóng. jiě yī jí cì xuè. hè yuē: shì jiān rén zhì shǎo, gōng bú shì. nǎi lìng bá yǎn jié, chí wǎng dōng dōu, dàn yìng yǎn zhào zhī, jí zhī yǐ. lǐ gōng zhōng lù zì shì, nǎi mǎ tóu yě. zhì dōng luò, suǒ yù fēi shǎo, xī fēi quán rén, jiē quǎn zhì lǘ mǎ, yī lǎo wēng shì rén. lǐ gōng yán bìng hè zhī yì, lǎo wēng xiào, xià lǘ tǎn bì cì xuè. lǐ gōng dé zhī, yǐ tú hè. jí yù, hè xiè yuē: gōng jí wèi míng shí zǎi xiàng, fù dāng shàng shēng. xiāng jiàn fēi yáo, shèn wú xiè duò. lǐ gōng xiè, hè suì chōng tiān ér qù. chū yì shǐ
又李相(「相」原作「松」,據明抄本改。)公游嵩山,見病鶴,亦曰須人血。李公(公原作松。據明抄本改。下同。)解衣即刺血。鶴曰:「世間人至少,公不是。」乃令拔眼睫,持往東都,但映眼照之,即知矣。李公中路自視,乃馬頭也。至東洛,所遇非少,悉非全人,皆犬彘驢馬,一老翁是人。李公言病鶴之意,老翁笑,下驢袒臂刺血。李公得之,以塗鶴。即愈,鶴謝曰:「公即為明時宰相,復當上升。相見非遙,慎無懈惰。」李公謝,鶴遂沖天而去。(出《逸史》)
hú
鵠
hú shēng bǎi nián ér hóng, wǔ bǎi nián ér huáng, yòu wǔ bǎi nián ér cāng, yòu wǔ bǎi nián wèi bái, shòu sān qiān suì yǐ. chū shù yì jì
鵠生百年而紅,五百年而黃,又五百年而蒼,又五百年為白,壽三千歲矣。(出《述異記》)
sū qióng
蘇瓊
jìn ān dì yuán xìng zhōng, yī rén nián chū èr shí, wèi hūn duì, rán mù bù gàn sè, céng wú huì xíng. cháng xíng tián, jiàn yī nǚ shén lì, wèi shào nián yuē: wén jūn zì yǐ liǔ jì zhī chóu, yì fù yǒu sāng zhōng zhī huān yé? nǚ biàn gē, shào nián wēi yǒu dòng sè, hòu fù zhòng jiàn zhī, shào nián wèn xìng, yún: xìng sū míng qióng, jiā zài tú zhōng. suì yào hái jǐn huān, cóng dì biàn tū rù, yǐ zhàng dǎ nǚ, jí huà chéng cí bái hú. chū liú yì qìng yōu míng lù
晉安帝元興中,一人年出二十,未婚對,然目不干色,曾無穢行。嘗行田,見一女甚麗,謂少年曰:「聞君自以柳季之儔,亦復有桑中之歡耶?」女便歌,少年微有動色,後復重見之,少年問姓,云:「姓蘇名瓊,家在塗中。」遂要還盡歡,從弟便突入,以杖打女,即化成雌白鵠。(出劉義慶《幽冥錄》)
yīng wǔ
鸚鵡
yīng wǔ néng fēi, zhòng niǎo zhǐ, qián sān hòu yī, wéi yīng wǔ sì zhǐ qí fēn. fán niǎo xià jiǎn xiàng shàng, dú cǐ niǎo liǎng jiǎn jù dòng, shì rén mù. chū yǒu yáng zá zǔ
鸚鵡能飛,眾鳥趾,前三後一,唯鸚鵡四趾齊分。凡鳥下瞼向上,獨此鳥兩瞼俱動,似人目。(出《酉陽雜俎》)
zhāng huá
張華
zhāng huá yǒu bái yīng wǔ, huá xíng hái, niǎo zhé shuō tóng pú shàn è. hòu jì wú yán, huá wèn qí gù, niǎo yún: jiàn cáng wèng zhōng, hé yóu de zhī? gōng shí zài wài, lìng huàn yīng wǔ, yīng wǔ yuē: zuó yè mèng è, bù yí chū hù. qiáng zhī zhì tíng, wèi chī suǒ jué, jiào qí zhuó chī huì, jǐn ér huò miǎn. chū yì yuàn
張華有白鸚鵡,華行還,鳥輒說僮僕善惡。後寂無言,華問其故,鳥云:「見藏瓮中,何由得知?」公時在外,令喚鸚鵡,鸚鵡曰:「昨夜夢惡,不宜出戶。」強之至庭,為鴟所攫,教其啄鴟喙,僅而獲免。(出《異苑》)
yīng wǔ jiù huǒ
鸚鵡救火
yǒu yīng wǔ fēi jí tā shān, shān zhōng qín shòu zhé xiāng guì zhòng. yīng wǔ zì niàn, suī lè bù kě jiǔ yě, biàn qù. hòu shù rì, shān zhōng dà huǒ, yīng wǔ yáo jiàn, biàn rù shuǐ rú yǔ, fēi ér sǎ zhī. tiān shén yán: rǔ suī yǒu zhì, yì míng chāo běn yì zuò jìng. hé zú yún yě? duì yuē: suī zhī bù néng, rán cháng qiáo jū shì shān, lín shòu xíng shàn, jiē wèi xiōng dì, bù rěn jiàn ěr. tiān shén jiā gǎn, jí wèi miè huǒ. chū yì yuàn
有鸚鵡飛集他山,山中禽獸輒相貴重。鸚鵡自念,雖樂不可久也,便去。後數日,山中大火,鸚鵡遙見,便入水濡羽,飛而灑之。天神言:「汝雖有志,意(明抄本意作「竟」。)何足雲也?」對曰:「雖知不能,然嘗僑居是山,鄰獸行善,皆為兄弟,不忍見耳。」天神嘉感,即為滅火。(出《異苑》)
xuě yī nǚ
雪衣女
tiān bǎo zhōng, lǐng nán xiàn bái yīng wǔ, yǎng zhī gōng zhōng. suì jiǔ, pō shén cōng huì, dòng xiǎo yán cí. shàng jí guì fēi, jiē hū wèi xuě yī nǚ. xìng jì xún rǎo, cháng zòng qí yǐn zhuó fēi míng, rán bù lí píng wéi jiān. shàng mìng yǐ jìn dài cí chén piān yǒng shòu zhī, shù biàn biàn kě fěng sòng. shàng měi yǔ pín fēi jí zhū wáng bó xì, shàng shāo bù shèng, zuǒ yòu hū xuě yī nǚ, bì fēi jú zhōng, gǔ yì yǐ luàn zhī. huò zhuó pín yù jí zhū wáng shǒu, shǐ bù néng zhēng dào. yī dàn, fēi yú guì fēi jìng tái shàng, yǔ yuē: xuě yī nǚ zuó yè mèng wèi zhì suǒ bó, jiāng jǐn yú cǐ hū? shàng lìng guì fēi shòu yǐ duō xīn jīng, zì hòu shòu jì jīng shú, zhòu yè bù xī, ruò jù huò nán, yǒu qí ráng zhě. shàng yǔ guì fēi chū yóu bié diàn, guì fēi zhì yīng wǔ yú bù niǎn shàng, yǔ zhī tóng qù. jì zhì, mìng cóng guān xiào liè yú qián, yīng wǔ fāng xī xì diàn kǎn shàng. piē yǒu yīng zhì, bó zhī ér bì, shàng yǔ guì fēi, tàn xī jiǔ zhī, suì mìng yì yú yuàn zhōng, lì yīng wǔ zhǒng. kāi yuán zhōng, gōng zhōng yǒu wǔ sè yīng wǔ, néng yán ér huì. shàng lìng zuǒ yòu shì qiān yù yī, zhé chēn mù chì zhī. qí wáng wén xué xióng yán jǐng, yīn xiàn yīng wǔ piān, shàng yǐ shì qún chén yān. chū tán bīn lù
天寶中,嶺南獻白鸚鵡,養之宮中。歲久,頗甚聰慧,洞曉言詞。上及貴妃,皆呼為雪衣女。性既馴擾,常縱其飲啄飛鳴,然不離屏幃間。上命以近代詞臣篇詠授之,數遍便可諷誦。上每與嬪妃及諸王博戲,上稍不勝,左右呼雪衣女,必飛局中,鼓翼以亂之。或啄嬪御及諸王手,使不能爭道。一旦,飛於貴妃鏡台上,語曰:「雪衣女昨夜夢為鷙所搏,將盡於此乎?」上令貴妃授以《多心經》,自後授記精熟,晝夜不息,若懼禍難,有祈禳者。上與貴妃出遊別殿,貴妃置鸚鵡於步輦上,與之同去。既至,命從官校獵於前,鸚鵡方嬉戲殿檻上。瞥有鷹至,搏之而斃,上與貴妃,嘆息久之,遂命瘞於苑中,立鸚鵡冢。開元中,宮中有五色鸚鵡,能言而惠。上令左右試牽御衣,輒瞋目叱之。岐王文學熊延景,因獻《鸚鵡篇》,上以示群臣焉。(出《譚賓錄》)
liú qián nǚ
劉潛女
lǒng yòu bǎi xìng liú qián jiā dà fù, wéi yǒu yī nǚ, chū jī, měi zī zhì. jì yǒu qiú pìn zhě, qí fù wèi xǔ. jiā yǎng yī yīng wǔ, néng yán wú bǐ, cǐ nǚ měi rì yǔ zhī yán huà. hòu dé fú jīng yī juàn, yīng wǔ niàn zhī, huò yǒu chà wù, nǚ bì zhèng zhī. měi niàn cǐ jīng, nǚ bì fén xiāng. hū yī rì, yīng wǔ wèi nǚ yuē: kāi wǒ lóng, ěr zì jū zhī, wǒ dāng fēi qù. nǚ guài ér wèn zhī: hé cǐ yán xié? yīng wǔ yuē: ěr běn yǔ wǒ shēn tóng, ǒu tuō huà liú qián zhī jiā, jīn xū què fù běn zú, wú guài wǒ yán. rén bù shí ěr, wǒ gù shí ěr. qí nǚ jīng, bái qí fù mǔ, fù mǔ suì kāi lóng, fàng yīng wǔ fēi qù, xiǎo xī jiān shǒu qí nǚ. hòu sān rì, nǚ wú gù ér sǐ, fù mǔ jīng kū bù yǐ. fāng yù zàng zhī, qí shī hū wèi yī bái yīng wǔ fēi qù, bù zhī suǒ zhī. chū dà táng qí shì
隴右百姓劉潛家大富,唯有一女,初笄,美姿質。繼有求聘者,其父未許。家養一鸚鵡,能言無比,此女每日與之言話。後得佛經一卷,鸚鵡念之,或有差誤,女必證之。每念此經,女必焚香。忽一日,鸚鵡謂女曰:「開我籠,爾自居之,我當飛去。」女怪而問之:「何此言邪?」鸚鵡曰:「爾本與我身同,偶托化劉潛之家,今須卻複本族,無怪我言。人不識爾,我固識爾。」其女驚,白其父母,父母遂開籠,放鸚鵡飛去,曉夕監守其女。後三日,女無故而死,父母驚哭不已。方欲葬之,其屍忽為一白鸚鵡飛去,不知所之。(出《大唐奇事》)
yīng
鷹
chǔ wén wáng
楚文王
chǔ wén wáng hǎo liè, yǒu rén xiàn yī yīng. wáng jiàn qí shū cháng, gù wèi liè yú yún mèng. máo qún yǔ zú, zhēng shì gòng bó, cǐ yīng dèng mù, guò zhān yún jì. é yǒu yī wù xiān bái, bù biàn qí xíng. xíng zì yuán què, jù tài píng yù lǎn juǎn jiǔ èr liù bǔ. yīng biàn sǒng yǔ ér shēng, chù ruò fēi diàn. xū yú, yǔ duò rú xuě, xuè xià rú yǔ, yǒu dà wū duò dì. dù qí yǔ chì, guǎng shù shí lǐ, shí yǒu bó wù jūn zǐ yuē: cǐ dà péng chú yě. chū yōu míng lù
楚文王好獵,有人獻一鷹。王見其殊常,故為獵於雲夢。毛群羽族,爭噬共搏,此鷹瞪目,過瞻雲際。俄有一物鮮白,不辨其形。(「形」字原闕,據《太平御覽》卷九二六補。)鷹便竦羽而升,矗若飛電。須臾,羽墮如雪,血下如雨,有大烏墮地。度其羽翅,廣數十里,時有博物君子曰:「此大鵬雛也。」(出《幽明錄》)
liú yù
劉聿
táng yǒng huī zhōng, lái zhōu rén liú yù xìng hǎo yīng, suì yú zhī fú shān xuán yá, zì zhuì yǐ qǔ yīng chú. yù zhì cháo ér shéng jué, luò yú shù qí jiān, shàng xià jiē bì lì, jìn tuì wú jù. dà yīng jiàn rén, xián ròu bù gǎn zhì cháo suǒ, yáo fàng ròu xià, yù jiē qǔ ròu wèi yīng chú, yǐ wài jí zì shí zhī. jīng wǔ liù shí rì, chú néng fēi, nǎi liè shang ér xì yīng zú, yī bì shàng xì sān lián, tòu shēn ér xià, yīng fēi, chè qí liǎng bì, bǐ zhì jiàn dǐ, yī wú suǒ shāng, réng xì yīng ér guī.
唐永徽中,萊州人劉聿性好鷹,遂於之罘山懸崖,自縋以取鷹雛。欲至巢而繩絕,落於樹歧間,上下皆壁立,進退無據。大鷹見人,銜肉不敢至巢所,遙放肉下,聿接取肉餵鷹雛,以外即自食之。經五六十日,雛能飛,乃裂裳而系鷹足,一臂上系三聯,透身而下,鷹飛,掣其兩臂,比至澗底,一無所傷,仍系鷹而歸。
yè jùn rén
鄴郡人
xuē sōng zhèn wèi shí, yè jùn rén yǒu hǎo yù yīng sǔn zhě. yī rì, yǒu rén chí yīng lái gào yú yè rén, rén suì shì zhī. qí yīng shén shén jùn, yè rén jiā suǒ yù yīng sǔn jí duō, jiē mò néng bǐ, cháng bì yǐ wán, bù qù shǒu. hòu yǒu dōng yí rén jiàn zhě, qǐng yǐ zēng bǎi yú duàn wèi zhí, yuē: wú fāng niàn cǐ, bù zhī qí suǒ yòng. qí rén yuē: cǐ hǎi yào yě, shàn pì jiāo chī huàn, jūn yí yú yè chéng nán fàng zhī, kě yǐ jiàn qí yòng yǐ. xiān shì yè chéng nán bēi jiāo cháng wèi rén huàn, jùn mín kǔ zhī yǒu nián yǐ. yè rén suì chí wǎng, hǎi yào hū tóu bēi shuǐ zhōng, qǐng zhī nǎi chū, dé yī xiǎo jiāo, jì chū, shí zhī qiě jǐn, zì shì yè mín miǎn qí huàn. yǒu gào yú sōng, nǎi mìng yè rén xùn qí shì, yè rén suì yǐ hǎi yào xiàn yān. chū xuān shì zhì
薛嵩鎮魏時,鄴郡人有好育鷹隼者。一日,有人持鷹來告於鄴人,人遂市之。其鷹甚神俊,鄴人家所育鷹隼極多,皆莫能比,常臂以玩,不去手。後有東夷人見者,請以繒百餘段為直,曰:「吾方念此,不知其所用。」其人曰:「此海鷂也,善辟蛟螭患,君宜於鄴城南放之,可以見其用矣。」先是鄴城南陂蛟常為人患,郡民苦之有年矣。鄴人遂持往,海鷂忽投陂水中,頃之乃出,得一小蛟,既出,食之且盡,自是鄴民免其患。有告於嵩,乃命鄴人訊其事,鄴人遂以海鷂獻焉。(出《宣室志》)
yào wèi gōng zǐ
鷂魏公子
wèi gōng zǐ wú jì céng zài shì zhōng, dú shū zhī jì, yǒu yī jiū fēi rù àn xià, yào zhú ér shā zhī. jì fèn qí zhì lì, zhì lì yuán zuò xì bó, jù míng chāo běn gǎi. yīn lìng guó nèi bǔ yào, suì dé èr bǎi yú tóu. jì àn jiàn zhì lóng yuē: zuó shā shā yuán zuò nuò, jù míng chāo běn gǎi. jiū zhě, dāng dī tóu fú zuì bú shì zhě, kě fèn yì. yǒu yī yào fǔ fú bù dòng. chū liè yì chuán
魏公子無忌曾在室中,讀書之際,有一鳩飛入案下,鷂逐而殺之。忌忿其鷙戾,(「鷙戾」原作「系搏」,據明抄本改。)因令國內捕鷂,遂得二百餘頭。忌按劍至籠曰:「昨殺(「殺」原作「搦」,據明抄本改。)鳩者,當低頭伏罪;不是者,可奮翼。」有一鷂俯伏不動。(出《列異傳》)
gú bǎo guān sì
鶻寶觀寺
cāng zhōu dōng guāng xiàn bǎo guān sì, cháng yǒu cāng gú jí zhòng gé, měi yǒu gē shù qiān. gú dōng zhōng měi xī, jí qǔ yī gē yǐ nuǎn zú, zhì xiǎo, fàng zhī ér bù shā. zì yú yīng gú, bù gǎn qīn zhī. chū cháo yě qiān zài
滄州東光縣寶觀寺,常有蒼鶻集重閣,每有鴿數千。鶻冬中每夕,即取一鴿以暖足,至曉,放之而不殺。自余鷹鶻,不敢侵之。(出《朝野僉載》)
luò yàn diàn
落雁殿
táng tài zōng yǎng yī bái gú, hào yuē jiāng jūn, qǔ niǎo, cháng qū zhì yú diàn qián, rán hòu jī shā, gù míng luò yàn diàn. shàng héng lìng sòng shū, cóng jīng zhì dōng dōu yǔ wèi wáng, réng qǔ bào, rì wǎng fǎn shù huí, yì lù jī huáng ěr zhī tú yú? chū cháo yě qiān zài
唐太宗養一白鶻,號曰將軍,取鳥,常驅至於殿前,然後擊殺,故名落雁殿。上恆令送書,從京至東都與魏王,仍取報,日往返數回,亦陸機黃耳之徒歟?(出《朝野僉載》)