yuán bái yuán zhōu qún jiā guó ōu yáng hé chén yán wèi yuán zhōng wéi xū yǐ zi wáng zhǎng shǐ
猿 白猿 周群 猳國 歐陽紇 陳岩 魏元忠 韋虛已子 王長史
bái yuán
白猿
yuè wáng wèn fàn lǐ shǒu zhàn zhī shù. fàn lǐ dá yuē : chén wén yuè yǒu chù nǚ, guó rén chēng zhī. yuàn wáng qǐng wèn shǒu zhàn zhī dào yě . yú shì wáng nǎi qǐng nǚ. nǚ jiāng běi jiàn wáng, dào féng lǎo rén, zì chēng yuán gōng, wèn nǚ yuē : wén zi shàn wèi jiàn, dé yī guān zhī hū? chù nǚ yuē : qiè bù gǎn yǒu suǒ yǐn yě, wéi gōng suǒ shì. gōng jí wǎn lín miǎo zhī zhú, shì jú gǎo, mò zhé duò dì. nǚ jiē qǔ qí mò. yuán gōng cāo qí běn ér cì chù nǚ, chù nǚ yīng jié rù zhī sān. nǚ yīn jǔ zhàng jī zhī. yuán gōng fēi shàng shù, huà wèi bái yuán. chū wú yuè chūn qiū
越王問范蠡手戰之術。范蠡答曰 :「臣聞越有處女,國人稱之。願王請問手戰之道也 。」於是王乃請女。女將北見王,道逢老人,自稱袁公,問女曰 :「聞子善為劍,得一觀之乎?「處女曰 :「妾不敢有所隱也,唯公所試。」公即挽林杪之竹,似桔槁,末折墮地。女接取其末。袁公操其本而刺處女,處女應節入之三。 女因舉杖擊之。 袁公飛上樹, 化為白猿。(出《吳越春秋》)
zhōu qún
周群
zhōu qún miào xián chèn shuō, yóu mín shān cǎi shí, jiàn yī bái yuán cóng jué fēng xià, duì qún ér lì. qún chōu suǒ pèi zhī dāo, yǐ tóu bái yuán. yuán huà wèi yī lǎo wēng, shǒu zhōng yǒu yù bǎn, zhǎng bā cùn, yǐ shòu qún. qún wèn yuē : gōng shì hé nián shēng? dá yuē : jīn yǐ shuāi mài, wàng qí shēng zhī nián yuè. yì cóng xuān yuán zhī shí, shǐ xué lì shù. fēng hòu róng chéng, jiē huáng dì zhī shǐ, jiù yú shòu lì shù. zhì zhuān xū, gèng kǎo dìng rì yuè xīng chén zhī yùn, duō chà yì. jí chūn qiū shí, yǒu zi wéi zi yě bì zào zhī tú, quán lüè suī yàn, wèi dé qí mén. ěr lái shì dài, bù fù kě jì, yīn yǐ xiāng xí. zhì dà hàn zhī shí, yǒu luò xià hóng, dé qí dà zhǐ . qún fù qí yán, gèng jīng qín suàn shù, nǎi kǎo xiào nián lì zhī yùn, yàn yú tú wěi, zhī shǔ yīng miè. jí míng nián guī mìng, jiē chēng zhōu qún xiáng yīn yáng zhī lèi yě. shǔ rén wèi zhī hòu shèng. chū wáng zǐ nián shí yí jì
周群妙閒讖說,游岷山採石,見一白猿從絕峰下,對群而立。群抽所佩之刀,以投白猿。猿化為一老翁,手中有玉板,長八寸,以授群。群問曰 :「公是何年生?」答曰 :「今已衰邁,忘其生之年月。憶從軒轅之時,始學歷數。風后、容成,皆黃帝之史,就余授歷術。至顓頊,更考定日月星辰之運,多差異。及春秋時,有子韋、子野、裨灶之徒,權略雖驗,未得其門。爾來世代,不復可紀,因以相襲。至大漢之時,有洛下閎,得其大旨 。」群復其言,更精勤算術,乃考校年曆之運,驗於圖緯,知蜀應滅。及明年歸命,皆稱周群詳陰陽之類也。蜀人謂之後聖。(出《王子年拾遺記》)
jiā guó
猳國
shǔ zhōng xī nán gāo shān zhī shàng, yǒu wù yǔ hóu xiāng lèi, zhǎng qī chǐ, néng zuò rén xíng, shàn zǒu zhú rén, míng yuē jiā guó, yī míng mǎ huà, huò yuē jué. cì dào héng fù nǚ nián shào zhě, zhé dào qǔ jiāng qù, rén bù dé zhī. ruò yǒu xíng rén jīng guò qí páng, jiē yǐ zhǎng shéng xiāng yǐn, yóu gù bù miǎn. cǐ wù néng bié nán nǚ qì chòu, gù qǔ nǚ, nán bù zhī yě. ruò qǔ de rén nǚ, zé wèi jiā shì. qí wú zi zhě, zhōng shēn bù dé hái. shí nián zhī hòu, xíng jiē lèi zhī, yì yì huò, bù fù sī guī. ruò yǒu zi zhě, zhé bào sòng hái qí jiā. chǎn zi jiē rú rén xíng. yǒu bù yǎng zhě, qí mǔ zhé sǐ. gù jù pà zhī, wú bù gǎn yǎng. jí zhǎng, yǔ rén bù yì, jiē yǐ yáng wèi xìng. gù jīn shǔ zhōng xī nán duō xìng yáng, lǜ jiē shì jiā guó mǎ huà zhī zǐ sūn yě. chū sōu shén jì
蜀中西南高山之上,有物與猴相類,長七尺,能作人行,善走逐人,名曰猳國,一名馬化,或曰玃。伺道行婦女年少者,輒盜取將去,人不得知。若有行人經過其旁, 皆以長繩相引,猶故不免。此物能別男女氣臭,故取女,男不知也。若取得人女,則為家室。其無子者,終身不得還。十年之後,形皆類之,意亦惑,不復思歸。若有子者,輒抱送還其家。產子皆如人形。有不養者,其母輒死。故懼怕之,無不敢養。及長,與人不異,皆以楊為姓。故今蜀中西南多姓楊,率皆是猳國馬化之子孫也。(出《搜神記》)
ōu yáng hé
歐陽紇
liáng dà tóng mò, qiǎn píng nán jiāng jūn lìn qīn nán zhēng, zhì guì lín, pò lǐ shī gǔ chén chè. bié jiāng ōu yáng hé lüè dì zhì zhǎng lè, xī píng zhū dòng, shēn rù xiǎn zǔ. hé qī xiān bái, shén měi. qí bù rén yuē : jiāng jūn hé wèi qiè lì rén jīng cǐ? dì yǒu rén, shàn qiè shào nǚ, ér měi zhě yóu suǒ nán miǎn. yí jǐn hù zhī. hé shén yí jù, yè lè bīng huán qí lú, nì fù mì shì zhōng, jǐn bì shén gù, ér yǐ nǚ nú shí yú cì shǒu zhī. ěr xī, yīn yǔ huì hēi, zhì wǔ gēng, jì rán wú wén. shǒu zhě dài ér jiǎ mèi, hū ruò yǒu wù jīng wù zhě, jí yǐ shī qī yǐ. guān jiōng rú gù, mò zhī suǒ chū. chū mén shān xiǎn, zhǐ chǐ mí mèn, bù kě xún zhú. dài míng, jué wú qí jī. hé dà fèn tòng, shì bù tú hái. yīn cí jí, zhù qí jūn, rì wǎng sì xiá, jí shēn líng xiǎn yǐ suǒ zhī. jì yú yuè, hū yú bǎi lǐ zhī wài cóng diào shàng, dé qí qī xiù lǚ yī zhī, suī yǔ jìn rú, yóu kě biàn shí. hé yóu qī dào, qiú zhī yì jiān, xuǎn zhuàng shì sān shí rén, chí bīng fù liáng, yán qī yě shí. yòu xún yú, yuǎn suǒ shě yuē èr bǎi lǐ, nán wàng yī shān, cōng xiù jiǒng chū. zhì qí xià, yǒu shēn xī huán zhī, nǎi biān mù yǐ dù. jué yán cuì zhú zhī jiān, shí jiàn hóng cǎi, wén xiào yǔ yīn. mén luó yǐn, ér zhì qí shàng, zé jiā shù liè zhí, jiān yǐ míng huā, qí xià lǜ wú, fēng ruǎn rú tǎn. qīng jiǒng cén jì, yǎo rán shū jìng. yǒu dōng xiàng shí mén, fù rén shù shí, bèi fú xiān zé, xī yóu gē xiào, chū rù qí zhōng. jiàn rén jiē màn shì chí lì, zhì zé wèn yuē: hé yīn lái cǐ? hé jù yǐ duì. xiāng shì tàn yuē : xián qī zhì cǐ yuè yú yǐ. jīn bìng zài chuáng, yí qiǎn shì zhī . rù qí mén, yǐ mù wèi fēi. zhōng kuān pì ruò táng zhě sān. sì bì shè chuáng, xī shī jǐn jiàn, qí qī wò shí tà shàng, zhòng yīn lèi xí, zhēn shí yíng qián. hé jiù shì zhī, huí móu yī dì, jí jí huī shǒu lìng qù. zhū fù rén yuē : wǒ děng yǔ gōng zhī qī, bǐ lái jiǔ zhě shí nián. cǐ shén wù suǒ jū, lì néng shā rén. suī bǎi fū cāo bīng, bù néng zhì yě. xìng qí wèi fǎn, yí sù bì zhī. dàn qiú měi jiǔ liǎng hú, shí quǎn shí tóu, má shù shí jīn, dāng xiāng yǔ móu shā zhī. qí lái bì yǐ zhèng wǔ, hòu shèn wù tài zǎo. yǐ shí rì wèi qī . yīn cù zhī qù. hé yì jù tuì. suì qiú chún láo yǔ má quǎn, rú qī ér wǎng. fù rén yuē : bǐ hǎo jiǔ, wǎng wǎng zhì zuì. zuì bì chěng lì, bǐ wú děng yǐ cǎi liàn fù shǒu zú yú chuáng, yī yǒng jiē duàn. cháng rèn sān fú, zé lì jǐn bù jiě. jīn má yǐn bó zhōng shù zhī, dù bù néng yǐ. biàn tǐ jiē rú tiě, wéi qí xià shù cùn, cháng hù bì zhī, cǐ bì bù néng yù bīng rèn . zhǐ qí páng yī yán yuē : cǐ qí shí lǐn, dāng yǐn yú shì, jìng ér cì zhī. jiǔ zhì huā xià, quǎn sàn lín zhōng. dài wú jì chéng, zhāo zhī jí chū . rú qí yán, píng qì yǐ qí. rì bū, yǒu wù rú pǐ liàn, zì tā shān xià, tòu zhì ruò fēi, jìng rù dòng zhōng. shǎo xuǎn, yǒu měi rán zhàng fū zhǎng liù chǐ yú, bái yī yè zhàng, yōng zhū fù rén ér chū. jiàn quǎn jīng shì, téng shēn zhí zhī, pī liè shǔn jǔ, shí zhī zhì bǎo. fù rén jìng yǐ yù bēi jìn jiǔ, xié xiào shén huān. jì yǐn shù dòu, zé fú zhī ér qù. yòu wén xī xiào zhī yīn. liáng jiǔ, fù rén chū zhāo zhī, nǎi chí bīng ér rù. jiàn dà bái yuán, fù sì zú yú chuáng tóu, gù rén cù suō, qiú tuō bù dé, mù guāng rú diàn. jìng bīng zhī, rú zhōng tiě shí. cì qí qí xià, jí yǐn dāo, xuè shè rú zhù. nǎi dà tàn zhà yuē : cǐ tiān shā wǒ, qǐ ěr zhī néng. rán ěr fù yǐ yùn, wù shā qí zi, jiāng féng shèng dì, bì dà qí zōng . yán jué nǎi sǐ. sōu qí cáng, bǎo qì fēng jī, zhēn xiū yíng pǐn, luó liè jī àn. fán rén shì suǒ zhēn, mí bù chōng bèi. míng xiāng shù hú, bǎo jiàn yī shuāng. fù rén sān shí bèi, jiē jué qí sè. jiǔ zhě zhì shí nián, yún sè shuāi bì bèi tí qù, mò zhī suǒ zhì. yòu bǔ cǎi wéi zhǐ qí shēn, gèng wú dǎng lèi. dàn guàn xǐ, zhe mào, jiā bái jiá, bèi sù luó yī, bù zhī hán shǔ. biàn shēn bái máo, zhǎng shù cùn. suǒ jū cháng dú mù jiǎn, zì ruò fú zhuàn, liǎo bù kě shí, yǐ, zé zhì ruò dèng xià. qíng zhòu huò wǔ shuāng jiàn, huán shēn diàn fēi, guāng yuán ruò yuè. qí yǐn shí wú cháng, xǐ dàn guǒ lì, yóu shì quǎn, jǔ ér yǐn qí xuè. rì shǐ yú wǔ, jí shàn rán ér shì. bàn zhòu wǎng fǎn shù qiān lǐ, jí wǎn bì guī, cǐ qí cháng yě. suǒ xū wú bù lì dé. yè jiù zhū chuáng niǎo xì, yī xī jiē zhōu, wèi cháng mèi. yán yǔ yān xiáng, huá yīn huì lì. rán qí zhuàng jí jiā jué lèi yě. jīn suì mù luò zhī chū, hū chuàng rán yuē : wú wèi shān shén suǒ sù, jiāng de sǐ zuì. yì qiú hù zhī yú zhòng líng, shù jǐ kě miǎn . qián cǐ yuè shēng pò, shí dèng shēng huǒ, fén qí jiǎn shū, chàng rán zì shī yuē : wú yǐ qiān suì ér wú zi, jīn yǒu zi, sǐ qī zhì yǐ . yīn gù zhū nǚ, fàn lán zhě jiǔ, qiě yuē : cǐ shān jùn jué, wèi cháng yǒu rén zhì, shàng gāo ér wàng, jué bù jiàn qiáo zhě. xià duō hǔ láng guài shòu. jīn néng zhì zhě, fēi tiān jiǎ zhī hé yé? hé qǔ bǎo yù zhēn lì jí zhū fù rén yǐ jiē guī, yóu yǒu zhī qí jiā zhě. hé qī zhōu suì shēng yī zi, jué zhuàng xiào yān. hòu hé wèi chén wǔ dì suǒ zhū. sù yǔ jiāng zǒng shàn. ài qí zi cōng wù jué rén, cháng liú yǎng zhī, gù miǎn yú nán. jí zhǎng, guǒ wén xué shàn shū, zhī míng yú shí. chū xù jiāng shì chuán
梁大同末,遣平南將軍藺欽南征,至桂林,破李師古、陳徹。別將歐陽紇略地至長樂,悉平諸洞,深入險阻。紇妻纖白,甚美。其部人曰 :「將軍何為挈麗人經此?地有人,善竊少女,而美者尤所難免。宜謹護之。」紇甚疑懼, 夜勒兵環其廬,匿婦密室中,謹閉甚固,而以女奴十餘伺守之。爾夕,陰雨晦黑,至五更,寂然無聞。守者怠而假寐,忽若有物驚寤者,即已失妻矣。關扃如故,莫知所出。出門山險,咫尺迷悶,不可尋逐。迨明,絕無其跡。紇大憤痛,誓不徒還。因辭疾,駐其軍,日往四遐,即深凌險以索之。既逾月,忽於百里之外叢蓧上,得其妻繡履一隻,雖雨浸濡,猶可辨識。紇尤悽悼,求之益堅,選壯士三十人,持兵負糧,岩棲野食。又旬余, 遠所舍約二百里,南望一山,蔥秀迥出。至其下,有深溪環之,乃編木以渡。絕岩翠竹之間,時見紅彩,聞笑語音。捫蘿引□,而陟其上,則嘉樹列植,間以名花,其下綠蕪,豐軟如毯。清迥岑寂,杳然殊境。有東向石門,婦人數十,被服鮮澤,嬉遊歌笑,出入其中。見人皆漫視遲立,至則問曰:「何因來此?」紇具以對。相視嘆曰 :「賢妻至此月余矣。今病在床, 宜遣視之 。」入其門,以木為扉。中寬辟若堂者三。四壁設床,悉施錦薦,其妻臥石榻上,重茵累席,珍食盈前。紇就視之,回眸一睇,即疾揮手令去。諸婦人曰 :「我等與公之妻,比來久者十年。此神物所居,力能殺人。雖百夫操兵,不能制也。幸其未返,宜速避之。但求美酒兩斛,食犬十頭,麻數十斤,當相與謀殺之。其來必以正午,後慎勿太早。以十日為期 。」因促之去。紇亦遽退。遂求醇醪與麻犬,如期而往。婦人曰 :「彼好酒,往往致醉。醉必騁力,俾吾等以彩練縛手足於床,一踴皆斷。嘗紉三幅,則力盡不解。今麻隱帛中束之,度不能矣。遍體皆如鐵,唯臍下數寸,常護蔽之,此必不能御兵刃 。」指其旁一岩曰 :「此其食廩,當隱於是,靜而伺之。酒置花下,犬散林中。待吾計成,招之即出 。」如其言,屏氣以俟。日晡,有物如匹練,自他山下,透至若飛,徑入洞中。少選,有美髯丈夫長六尺余,白衣曳杖,擁諸婦人而出。見犬驚視,騰身執之,披裂吮咀,食之致飽。婦人競以玉杯進酒,諧笑甚歡。既飲數斗,則扶之而去。又聞嬉笑之音。良久,婦人出招之,乃持兵而入。見大白猿,縛四足於床頭,顧人蹙縮,求脫不得,目光如電。競兵之,如中鐵石。刺其臍下,即飲刀,血射如注。乃大嘆咤曰 :「此天殺我,豈爾之能。然爾婦已孕,勿殺其子,將逢聖帝,必大其宗 。」言絕乃死。搜其藏,寶器豐積,珍羞盈品,羅列几案。凡人世所珍,靡不充備。名香數斛,寶劍一雙。婦人三十輩,皆絕其色。久者至十年,雲色衰必被提去,莫知所置。又捕采唯止其身,更無黨類。旦盥洗,著帽,加白袷,被素羅衣,不知寒暑。遍身白毛,長數寸。所居常讀木簡,字若符篆,了不可識,已,則置若磴下。晴晝或舞雙劍,環身電飛,光圓若月。其飲食無常,喜啖果栗,尤嗜犬,咀而飲其血。日始逾午,即剡然而逝。半晝往返數千里,及晚必歸,此其常也。所須無不立得。夜就諸床嬲戲,一夕皆周,未嘗寐。言語淹詳,華音會利。然其狀即猳玃類也。今歲木落之初,忽愴然曰 :「吾為山神所訴,將得死罪。亦求護之於眾靈,庶幾可免 。」前此月生魄,石磴生火,焚其簡書,悵然自失曰 :「吾已千歲而無子,今有子,死期至矣 。」因顧諸女,泛瀾者久,且曰 :「此山峻絕,未嘗有人至,上高而望,絕不見樵者。下多虎狼怪獸。今能至者,非天假之何耶?」紇取寶玉珍麗及諸婦人以皆歸,猶有知其家者。紇妻周歲生一子,厥狀肖焉。後紇為陳武帝所誅。素與江總善。愛其子聰悟絕人,常留養之,故免於難。及長,果文學善書,知名於時。(出《續江氏傳》)
chén yán
陳岩
yǐng chuān chén yán zì yè mèng, wǔ yáng rén, qiáo jū dōng wú. jǐng lóng mò, jǔ xiào lián, rú jīng shī, xíng zhì wèi nán, jiàn yī fù rén mào shén shū, yī bái yī, lì yú lù yú, yǐ mèi méng kǒu ér kū, ruò fù yuān yì zhī zhuàng. shēng nǎi xùn zhī, fù rén kū ér duì yuē : qiè chǔ rén yě, hóu qí shì, jiā yú yì yáng xiàn. xiān rén yǐ gāo shàng wén yú xiāng chǔ jiān, yóu shì yǐn jī shān lín, wèi cháng kěn yè hóu bó. qiè suī yī nǚ zǐ, yì yǒu jī yǐng zhī zhì. fāng jiāng qī zōng péng yíng kūn làng, yǐ suì qí hǎo. shì yù yǒu pèi guó liú jūn zhě, wèi yì yáng, cháng yǔ qiè xiān rén wèi wàng xíng zhī yǒu. xiān rén mù liú jūn zhī gāo yì, suì yǐ qiè guī liú shì, zì wèi liú shì fù, qiě shí nián yǐ, wèi cháng yǒu xiān háo guò shī. qián suì chūn, liú jūn diào bǔ zhēn yuán wèi, wèi yī suì, yǐ bìng miǎn, jǐn shì guī yú wèi shàng jiāo jū. liú jūn wú xíng, yòu qǔ yī lú shì zhě, pú shàng rén, xìng jí hàn lì, měi yǐ chún chǐ xiāng jí. qiè bù shèng qí fèn, gù dùn ér zhì cǐ. qiě qiè běn mù shén xiān, cháng yù gāo dǎo yún xiá, ān yán hè zhī yǐn, gān xiàng lì zhī wèi, yì zú yǐ zhōng lǎo. qǐ tú rǎo yú chén shì, shì zú wèi lèi? jīn zhě fēn bù guī liú shì yǐ . yǐ ér pín róng yuàn yàn, ruò bù zì jiě. yán xìng duān què, wén qí yán, shén xìn zhī. yīn wèn yuē : nǚ láng hé suǒ guī hū? fù rén yuē : qiè yī qióng rén, ān suǒ guī? suī rán, jūn zhī jiàn wèn, qí yǒu yì yé? guǒ rú shì, yòu ān gǎn nì jūn zhī mìng. yán xǐ, jí yǐ hòu chéng jià ér xié yān. zhì jīng shī, jū yǒng chóng lǐ. qí shǐ shén jǐn, hòu nǎi bù gōng. wǎng wǎng gòu nù, ruò fā kuáng zhī zhuàng, yán è zhī ér qiě huǐ. míng rì yán chū, fù rén jí hé fēi, jiàn qí mén, yǐ yán yī náng zhì tíng zhōng, huǐ liè dài jǐn. zhì xī yán guī, fù rén jù ér bù nà. yán nù, jí pò hù ér rù, jiàn jǐ zhī yī zī, xī yǐ huǐ liè. yán yīn gòu ér zé zhī, fù rén hū fā nù, huǐ yán zhī yī jīn pèi dài, dài wú wán lǚ. yòu zhǎo qí miàn, niè qí jī, yī shēn jǐn shāng, xuè zhān yú dì. yǐ ér háo jiào zhě yí shí. yán huàn zhī, bù kě zhì. yú shì lǐ zhōng mín jù lái guān, cù qí mén. shí yǒu hǎo jū shì zhě zài lǐ zhōng, shàn shì guǐ, yǒu fú hē jìn zhī shù, wén fù rén kū yīn, gù wèi lǐ zhōng mín yuē : cǐ fù rén fēi rén, nǎi shān shòu yě, yù xíng yǐ huò yú shì ěr . mín qiě gào yú yán, yán jí qǐng yān. jū shì nǎi zhì yán suǒ jū, fù rén jiàn jū tǔ lái, shén jù. jū shì chū mò fú yī dào, xiàng kōng zhì zhī, fù rén dà jiào yī shēng, hū yuè ér qù, lì yú wǎ wū shàng, yán qiè guài zhī. jū shì yòu chū dān fú zhì zhī, fù rén suì wěi shēn yú dì, huà wèi yuán ér sǐ. yán jì wù qí yāo xùn, xīn pō guài jì. hòu yī rì, suì zhì wèi nán, xùn qí jū rén. guǒ yǒu liú jūn, lú yǐ jiāo wài, yán jí yè ér wèn yān. liú yuē : wú cháng wèi yú yì yáng. yì yáng duō yuán yòu, suì qiú dé qí yī. jìn zī qiě shí nián yǐ. shì yù yǒu gù rén zì pú shàng lái, yǐ yī hēi quǎn jiàn huì. qí yuán wèi quǎn suǒ niè, yīn ér dùn qù . jìng bù qióng qí shì. yīn lù yǐ chuán zhī. yán hòu yǐ míng jīng rù shì, zhōng yú qín zhōu shàng guī wèi. kè yǒu yóu yú tài yuán zhě, ǒu yú tóng guō diàn jīng shè, jiě ān qì yān. yú jīng shè fú shū zhōng, dé liú jūn suǒ chuán zhī shì, ér wén shén bǐ. hòu wáng qí běn, kè wèi yú dào zhī rú shì. chū xuān shì zhì
潁川陳岩字葉夢,舞陽人,僑居東吳。景龍末,舉孝廉,如京師,行至渭南,見一婦人貌甚姝,衣白衣,立於路隅,以袂蒙口而哭,若負冤抑之狀。生乃訊之,婦人哭而對曰 :「妾楚人也,侯其氏,家於弋陽縣。先人以高尚聞於湘楚間,由是隱跡山林,未嘗肯謁侯伯。妾雖一女子,亦有箕穎之志。方將棲蹤蓬瀛昆閬,以遂其好。適遇有沛國劉君者,尉弋陽,常與妾先人為忘形之友。先人慕劉君之高義,遂以妾歸劉氏,自為劉氏婦,且十年矣,未嘗有纖毫過失。前歲春,劉君調補真源尉,未一歲,以病免,盡室歸於渭上郊居。劉君無行,又娶一盧氏者,濮上人,性極悍戾,每以唇齒相及。妾不勝其憤,故遁而至此。且妾本慕神仙,常欲高蹈雲霞,安岩壑之隱,甘橡栗之味,亦足以終老。豈徒擾於塵世,適足為累?今者分不歸劉氏矣 。」已而顰容怨咽,若不自解。岩性端愨,聞其言,甚信之。因問曰 :「女郎何所歸乎?」婦人曰 :「妾一窮人,安所歸?雖然, 君之見問,其有意耶? 果如是,又安敢逆君之命。」岩喜,即以後乘駕而偕焉。至京師,居永崇里。其始甚謹,後乃不恭。往往詬怒,若發狂之狀,岩惡之而且悔。明日岩出,婦人即闔扉,鍵其門,以岩衣囊置庭中,毀裂殆盡。至夕岩歸,婦人拒而不納。岩怒,即破戶而入,見己之衣資,悉已毀裂。岩因詬而責之,婦人忽發怒,毀岩之衣襟佩帶,殆無完縷。又爪其面,齧其肌,一身盡傷,血沾於地。已而嗥叫者移時。岩患之,不可制。於是里中民俱來觀,簇其門。時有郝居士者在里中,善視鬼,有符呵禁之術,聞婦人哭音,顧謂里中民曰 :「此婦人非人,乃山獸也,寓形以惑於世耳 。」民且告於岩,岩即請焉。居士乃至岩所居,婦人見居土來,甚懼。居士出墨符一道,向空擲之,婦人大叫一聲,忽躍而去,立於瓦屋上,岩竊怪之。居士又出丹符擲之,婦人遂委身於地,化為猿而死。岩既悟其妖巽,心頗怪悸。後一日,遂至渭南,訊其居人。果有劉君,廬已郊外,岩即謁而問焉。劉曰 :「吾常尉於弋陽。弋陽多猿狖,遂求得其一。近茲且十年矣。適遇有故人自濮上來,以一黑犬見惠。其猿為犬所齧,因而遁去 。」竟不窮其事。因錄以傳之。岩後以明經入仕,終於秦州上邽尉。客有游於太原者,偶於銅鍋店精舍,解鞍憩焉。於精舍佛書中,得劉君所傳之事,而文甚鄙。後亡其本,客為余道之如是。(出《宣室志》)
wèi yuán zhōng
魏元忠
táng wèi yuán zhōng běn míng zhēn zǎi, sù qiáng zhèng, yǒu gàn shí. qí wèi dá shí, jiā pín, dú yǒu yī bì, chú zhōng fāng cuàn, chū jí shuǐ hái, nǎi jiàn lǎo yuán wèi qí kàn huǒ, bì jīng bái zhī. yuán zhōng xú yuē : yuán mǐn wǒ wú rén lì, wèi wǒ zhí cuàn, shén shàn hū? yòu cháng hū cāng tóu, wèi yīng, gǒu dài hū zhī, yòu yuē: cǐ xiào shùn gǒu yě, nǎi néng dài wǒ láo. yòu dú zuò, yǒu qún shǔ gǒng shǒu lì qí qián, yòu yuē : shǔ jī, jiù wǒ qiú shí . nǎi lìng shí zhī. yè zhōng, xiū liú míng qí wū duān, jiā rén jiāng dàn zhī, yòu zhǐ zhī yuē : xiū liú zhòu bù jiàn wù, gù yè fēi, cǐ tiān dì suǒ yù, bù kě shǐ nán zǒu yuè, běi zǒu hú, jiāng hé suǒ zhī? qí hòu suì jué wú guài yǐ. yuán zhōng lì tài guān zhì shì zhōng zhōng shū lìng pú shè. zé tiān bēng, zhōng zōng zài liàng àn, zhào yuán zhōng shè zhǒng zǎi, bǎi guān zǒng jǐ yǐ tīng sān rì, nián bā shí yú fāng hōng. shǐ yuán zhōng wēi shí, cháng yè zhāng jǐng cáng, jǐng cáng dài zhī shén báo, jiù zhì tōng sāi, yì bù dá yě, nǎi dà nù yuē : pū qiān lǐ guǒ liáng ér lái, fēi tú rán yě. bì wèi míng gōng yǒu yǐ jiàn jiào, ér nǎi jīn kǒu mù shé yǐ xiāng yù, shū bù jǐn qín qín zhī yì yé! rán fù guì zhèng yóu cāng cāng, hé yù gōng shì? yīn fú yī zhǎng yī ér qù, jǐng cáng jù qiān zhǐ zhī yuē : jūn xiāng zhèng zài nù zhōng, hòu dāng guì jí rén chén. zú rú qí yán. chū guǎng yì jì
唐魏元忠本名真宰,素強正,有干識。其未達時,家貧,獨有一婢,廚中方爨,出汲水還,乃見老猿為其看火,婢驚白之。元忠徐曰 :「猿愍我無人力,為我執爨,甚善乎?」又常呼蒼頭,未應,狗代呼之,又曰:「此孝順狗也,乃能代我勞。」又獨坐,有群鼠拱手立其前,又曰 :「鼠飢,就我求食 。」乃令食之。夜中,鵂鶹鳴其屋端,家人將彈之,又止之曰 :「鵂鶹晝不見物, 故夜飛,此天地所育,不可使南走越,北走胡,將何所之?」其後遂絕無怪矣。元忠歷太官至侍中、中書令、僕射。則天崩,中宗在諒闇,詔元忠攝冢宰,百官總己以聽三日,年八十餘方薨。始元忠微時,常謁張景藏,景藏待之甚薄,就質通塞,亦不答也,乃大怒曰 :「仆千里裹糧而來,非徒然也。必謂明公有以見教,而乃金口木舌以相遇,殊不盡勤勤之意耶!然富貴正由蒼蒼,何預公事?」因拂衣長揖而去,景藏遽牽止之曰 :「君相正在怒中,後當貴極人臣。」卒如其言。(出《廣異記》)
wéi xū xīn zǐ
韋虛心子
hù bù shàng shū wéi xū xīn, qí zi cháng zhòu rì dú zuò gé zhōng, hū wén yán jì yǒu shēng, gù shì nǎi niú tóu rén, zhēn dì yù tú zhōng suǒ jiàn zhě, jù qí suǒ xià kuī zhī. wéi fú bù gǎn dòng, xū yú dēng jiē, zhí yì chuáng qián, miàn lín qí shàng. rú cǐ zài sān, nǎi xià qù. wéi zi bù shèng qí jù. fù jiāng chū nèi, jí yǐ zhěn zhì zhī, bù zhōng, nǎi kāi qí mén, qū qián zhú zhī. wéi zi jiào hū, dàn rào yī kōng jǐng ér zǒu, zhuī zhī zhuǎn jí, suì tóu yú jǐng zhōng. qí wù yīn jù jǐng ér zuò, wéi yǎng guān zhī, nǎi biàn wèi yī yuán. liáng jiǔ, jiā rén zhì, yuán jí bù jiàn. shì jǐng páng yǒu zú jī bēn róu zhī zhuàng, guài zhī, kuī jǐng zhōng, nǎi jiàn wéi zài yān. xuán zhuì chū zhī, huǎng hū bù néng yán, sān rì fāng néng shuō, yuè yú nǎi zú. chū guǎng yì jì
戶部尚書韋虛心,其子常晝日獨坐閣中,忽聞檐際有聲,顧視乃牛頭人,真地獄圖中所見者,據其所下窺之。韋伏不敢動,須臾登階,直詣床前,面臨其上。如此再三,乃下去。韋子不勝其懼。復將出內,即以枕擲之,不中,乃開其門,趨前逐之。韋子叫呼,但繞一空井而走,追之轉急,遂投於井中。其物因據井而坐,韋仰觀之,乃變為一猿。良久,家人至,猿即不見。視井旁有足跡奔蹂之狀,怪之,窺井中,乃見韋在焉。懸縋出之,恍惚不能言,三日方能說, 月余乃卒。(出《廣異記》)
wáng zhǎng shǐ
王長史
dōng dōu chóng ràng lǐ yǒu lǐ shì zhái, lǐ chuán yún : qí zhái fēi jí zhī dì, gù bù kě jū . lǐ shēng jì zú, qí jiā jǐn xǐ jū lù hún bié shù. yóu shì jiàn qí mén, qiě shù nián yǐ. kāi yuán zhōng, yǒu wáng zhǎng shǐ zhě wáng qí míng, zhǎng shǐ cháng wèi qīng xiǎn guān, yǐ shǐ jiǔ wǔ quán guì, suì bìn wèi zhǎng shǐ yú wú yuè jiān, hòu tuì jū luò zhōng, yīn zhì lǐ shì zhái yǐ jiā yān. zhǎng shǐ sù jìn, wén qí zhái yǒu bù xiáng zhī míng, qiě yuē : wǒ mìng zài tiān bù zài zhái . jí rù ér jū, cháng dú chù táng zhī xī yǔ xià. hòu yī xī, wén qí āi xiào zhī yīn, jí qīng chǔ, ruò fēng lài yān. zhǎng shǐ qǐ ér wàng zhī, jiàn yī rén yī hēi yī, lì yú jǐ shàng. zhǎng shǐ yán shēng chì zhī, qí rén jí biàn jǔ yī zú, jī zhǎng shǐ jiān. zhǎng shǐ jù ér tuì, qí rén yì qù. zhǎng shǐ yīn bìng chuāng qiě shén, hòu xún yú fāng shǎo yù. yè zhōng, yòu wén āi xiào zhī yīn, jiā tóng xún zhī, shí jiàn hēi yī rén zài tíng shù shàng. zhǎng shǐ yǒu dì shàn shè, yú shì mìng gōng shè zhī, yī fā suì zhōng, qí rén háo jiào, tiào shàng xī wǔ wū wǎ ér qù. míng rì xún qí jī, jiē wú suǒ jiàn. suì qiū, zhǎng shǐ zhào gōng rén chóng xiū mǎ jiù, yīn fā zhòng shě, nèi dé yī sǐ yuán, yǒu shǐ guàn xié. yàn qí shǐ, guǒ zhǎng shǐ dì zhī shǐ yě, fāng wù hēi yī zhě nǎi yuán ěr. chū xuān shì zhì
東都崇讓里有李氏宅,里傳雲 :「其宅非吉之地,固不可居 。」李生既卒,其家盡徙居陸渾別墅。由是鍵其門,且數年矣。開元中,有王長史者亡其名,長史常為清顯官,以使酒忤權貴,遂擯為長史於吳越間,後退居洛中,因質李氏宅以家焉。長史素勁,聞其宅有不祥之名,且曰 :「我命在天不在宅 。」即入而居,常獨處堂之西宇下。後一夕,聞其哀嘯之音,極清楚,若風籟焉。長史起而望之,見一人衣黑衣,立於几上。長史嚴聲叱之,其人即便舉一足,擊長史肩。長史懼而退,其人亦去。長史因病瘡且甚,後旬余方少愈。夜中,又聞哀嘯之音,家僮尋之,時見黑衣人在庭樹上。長史有弟善射,於是命弓射之,一發遂中,其人嗥叫,跳上西廡屋瓦而去。明日尋其跡,皆無所見。歲秋,長史召工人重修馬廄,因發重舍,內得一死猿,有矢貫脅。驗其矢,果長史弟之矢也,方悟黑衣者乃猿爾。(出《宣室志》)