yǐ yǒu èr yuè
乙酉二月

shuǐ dǐ yú jìng bàn sū kūn shēng bēi bāo guǒ qí lǘ jí shàng róng mǎ fēn fēn, yān chén yī wàng hūn hún jīng xīn zhèn, zhǎng tíng lián yuǎn cūn. chǒu bàn zhí biān rén gǎn hū jiè kè guān màn zǒu, nǐ kàn huáng hé dī shàng, táo bīng luàn pǎo, bú yào bèi tā duó le lǘ qù. jìng bù tīng, jí zǒu jiè zá bàn luàn bīng sān rén yíng shàng qì jiǎ lüè dùn, bào tóu rú shǔ bēn wú xiá xiào shěn, dà jiā jiē bài jūn, dà jiā jiē bài jūn.
【水底魚】（淨扮蘇崑生背包裹騎驢急上）戎馬紛紛，煙塵一望昏；魂驚心震，長亭連遠村。（丑扮執鞭人趕呼介）客官慢走，你看黃河堤上，逃兵亂跑，不要被他奪了驢去。（淨不聽，急走介）（雜扮亂兵三人迎上）棄甲掠盾，抱頭如鼠奔；無暇笑哂，大家皆敗軍，大家皆敗軍。

yù jìng, tuī xià hé, duó lǘ pǎo xià
（遇淨，推下河，奪驢跑下）

chǒu gǎn xià
（丑趕下）

jìng lì shuǐ zhōng, tóu dǐng bāo guǒ gāo jiào jiè jiù rén ya, jiù rén ya!
（淨立水中，頭頂包裹高叫介）救人呀，救人呀！

wài bàn zhōu zǐ chēng chuán, xiǎo dàn bàn lǐ zhēn lì pín zhuāng shàng
（外扮舟子撐船，小旦扮李貞麗貧妝上）

qián qiāng liú shuǐ hún hún, fēng tāo pāi yǔ mén dī biān làng wěn, pō zhōu yáng liǔ gēn. yù pō chuán jiè xiǎo dàn huàn jiè jià zhǎng, nǐ kàn qián miàn qiǎn tān zhōng, yǒu rén hǎn jiào wǒ men chēng guò chuán qù, jiù tā yī mìng, jī gè yīn zhì rú hé? wài huáng hé shuǐ liū, bú shì dāng shuǎ de. xiǎo dàn rén xíng hǎo shì, dài wáng yé yé zì rán jiā hù de. wài shì, shì, dài wǒ chēng guò qù. chēng jiè fēng jí shuǐ jǐn, shě shēng lái jiù rén āi shēng pò jiǒng, cán shēng yī bàn hún, cán shēng yī bàn hún.
【前腔】流水渾渾，風濤拍禹門；堤邊浪穩，泊舟楊柳根。（欲泊船介）（小旦喚介）駕長，你看前面淺灘中，有人喊叫；我們撐過船去，救他一命，積個陰騭如何？（外）黃河水溜，不是當耍的。（小旦）人行好事，大王爺爺自然加護的。（外）是，是，待我撐過去。（撐介）風急水緊，捨生來救人；哀聲迫窘，殘生一半魂，殘生一半魂。

jìn jìng hū jiè kuài kuài shàng lái, hé gāi nǐ bù sǐ, yù zhe hǎo rén. shēn gāo xià
（近淨呼介）快快上來，合該你不死，遇着好人。（伸篙下）

jìng pān gāo shàng chuán jiè, zuò chàn jiè hǎo lěng, hǎo lěng!
（淨攀篙上船介，作顫介）好冷，好冷！

wài qǔ gān yī yǔ jìng jiè
（外取乾衣與淨介）

xiǎo dàn bèi lì jiè
（小旦背立介）

jìng huàn yī jiè duō xiè jià zhǎng, shì ǎn chóng shēng fù mǔ. kòu jiè
（淨換衣介）多謝駕長，是俺重生父母。（叩介）

wài bù gàn lǎo hàn shì, kuī le zhè wèi niáng zǐ jiào wǒ jiù nǐ de.
（外）不干老漢事，虧了這位娘子叫我救你的。

jìng zuō yī qǐ, jīng rèn jiè nǐ shì lǐ zhēn niáng, wèi hé zài zhè chuán lǐ?
（淨作揖起，驚認介）你是李貞娘，為何在這船里？

xiǎo dàn jīng rèn jiè yuán lái shì sū shī fù. nǐ cóng hé chù lái?
（小旦驚認介）原來是蘇師父。你從何處來？

jìng yī yán nán jǐn.
（淨）一言難盡。

xiǎo dàn qǐng zuò le jiǎng.
（小旦）請坐了講。

zuò jiè
（坐介）

wài pō chuán jiè qiě dào àn shàng mǎi hú jiǔ chī qù. xià
（外泊船介）且到岸上買壺酒吃去。（下）

suǒ chuāng hán jìng yī cóng nǐ jià zhū mén, suǒ gē lóu, dié wǔ qún hán fēng lěng xuě, kū shā xiāng jūn. xiǎo dàn yǎn lèi jiè xiāng jūn dú zhù, zěn shēng guò huó. jìng tā tuō ǎn qián lái xún fǎng hóu láng. zhēng rén zhàn mǎ, hóu láng wú xìn, máng máng yì lù yīn qín wèn. xiǎo dàn wèn jiè yīn hé luò shuǐ? jìng zhèng zài dī shàng xíng zǒu, bèi luàn bīng duó lǘ, bǎ ǎn tuī xià shuǐ de. méng jiù chū zhuó liú, gù rén jīn xī zhòng jìn.
【瑣窗寒】（淨）一從你嫁朱門，鎖歌樓，疊舞裙；寒風冷雪，哭殺香君。（小旦掩淚介）香君獨住，怎生過活。（淨）他托俺前來尋訪侯郎。征人戰馬，侯郎無信，茫茫驛路殷勤問。（小旦問介）因何落水？（淨）正在堤上行走，被亂兵奪驢，把俺推下水的。蒙救出濁流，故人今夕重近。

xiǎo dàn yuán lái rú cǐ, hé gāi shī fù bù sǐ, yě shì nú jiā yǒu yuán, yòu dé yī miàn.
（小旦）原來如此，合該師父不死，也是奴家有緣，又得一面。

jìng wèn jiè zhēn niáng, nǐ jì rù tián fǔ, zěn de dào cǐ?
（淨問介）貞娘，你既入田府，怎得到此？

xiǎo dàn qiě qǔ huǒ lái, tì nǐ hōng gān yī shang, xì xì gào nǐ.
（小旦）且取火來，替你烘乾衣裳，細細告你。

xiǎo dàn qǔ huǒ pén shàng jiè
（小旦取火盆上介）

fù jìng bàn zhōu zǐ chēng chuán
（副淨扮舟子撐船）

shēng zuò chuán jí shàng cái lí hǔ bào qiān lín wù, yòu zhú jīng ní wàn lǐ bō. hū jiè jià zhǎng, zhè shì lǚ liáng dì miàn le, chě qǐ péng lái, zǎo gǎn yī chéng míng rì yào qǐ zǎo lī.
（生坐船急上）才離虎豹千林霧，又逐鯨鯢萬里波。（呼介）駕長，這是呂梁地面了，扯起篷來，早趕一程；明日要起早哩。

fù jìng xiàng gōng bú yào xìng jí, zhè yàng fēng làng, rú hé xíng de. qián miàn shì pō chuán zhī suǒ, qiě kào bāng zhù yī xiǔ bà.
（副淨）相公不要性急，這樣風浪，如何行的。前面是泊船之所，且靠幫住一宿罷。

shēng píng nǐ.
（生）憑你。

pō chuán jiè
（泊船介）

shēng jīng hún shāo dìng, bù miǎn lüè dǎ gè dǔn ér. wò jiè
（生）驚魂稍定，不免略打個盹兒。（臥介）

jìng hōng yī, xiǎo dàn páng zuò tán jiè nú jiā mìng kǔ, rú jīn yòu bù zài nà tián jiā le. xiǎng qǐ nà wǎn
（淨烘衣，小旦旁坐談介）奴家命苦，如今又不在那田家了。想起那晚——

qián qiāng cōng máng bàn zuò xīn rén, duó cáng jiāo, jīn wū chūn yī shēn chǒng ài, jǐn yā chāi qún. jìng zhè hǎo de hěn le. xiǎo dàn shuí zhī tián yǎng dí qī, shí fēn hàn dù. shī wēi shèng hǔ, shé dú rú rèn. bǎ nú jiū chū dòng fáng, dǎ gè bàn sǐ. jìng ya, ya! liǎo bù dé, nà tián yǎng zěn bù jiě jiù. xiǎo dàn tián láng yǒu qì tūn shēng rěn, jìng jiāng nú shǎng yǔ yī gè lǎo bīng. jìng jì rán zhuǎn jià, zěn me zài zhè chuán shàng. xiǎo dàn cǐ shì cáo biāo bào chuán, lǎo bīng shàng àn xià wén shū qù le. nú zì zuò chuán tóu, jiù rén lái shuō xīn hèn.
【前腔】匆忙扮作新人，奪藏嬌，金屋春；一身寵愛，盡壓釵裙。（淨）這好的狠了。（小旦）誰知田仰嫡妻，十分悍妒。獅威勝虎，蛇毒如刃。把奴揪出洞房，打個半死。（淨）呀，呀！了不得，那田仰怎不解救。（小旦）田郎有氣吞聲忍，竟將奴賞與一個老兵。（淨）既然轉嫁，怎麼在這船上。（小旦）此是漕標報船，老兵上岸下文書去了。奴自坐船頭，舊人來說新恨。

shēng yī biān xì tīng jiè
（生一邊細聽介）

tīng wán qǐ zuò jiè gé bì chuán zhōng, liǎng gè rén xù xù dáo dāo, tán le bàn yè, nà hàn zi de shēng yīn, hǎo sì sū kūn shēng, fù rén de shēng yīn, yě yǒu xiē xiāng shú dài wǒ měng jiào yī shēng, kàn tā rú hé?
（聽完起坐介）隔壁船中，兩個人絮絮叨叨，談了半夜，那漢子的聲音，好似蘇崑生，婦人的聲音，也有些相熟；待我猛叫一聲，看他如何？

jiào jiè sū kūn shēng!
（叫介）蘇崑生！

jìng máng yīng jiè nà gè huàn wǒ?
（淨忙應介）那個喚我？

shēng xǐ jiè jìng shì sū kūn shēng. chū jiàn jiè
（生喜介）竟是蘇崑生。（出見介）

jìng yuán lái shì hóu xiàng gōng, zhèng yào qù xún, bù xiǎng zhè lǐ zhuàng zhe. xiè tiān xiè dì, yù de qià hǎo.
（淨）原來是侯相公，正要去尋，不想這裡撞着。謝天謝地，遇的恰好。

huàn jiè qǐng guò chuán lái, rèn rèn zhè gè jiù rén.
（喚介）請過船來，認認這個舊人。

shēng guò chuán jiè hái yǒu nà gè?
（生過船介）還有那個？

jiàn dàn jīng rèn jiè ya! zhēn niáng rú hé dào cǐ, qí shì qí shì, xiāng jūn zài nà lǐ?
（見旦驚認介）呀！貞娘如何到此，奇事奇事，香君在那裡？

xiǎo dàn guān rén bù zhī, zì nǐ bì huò yè zǒu, xiāng jūn tì nǐ shǒu jié, bù kěn xià lóu.
（小旦）官人不知，自你避禍夜走，香君替你守節，不肯下樓。

shēng yǎn lèi jiè
（生掩淚介）

xiǎo dàn hòu lái mǎ shì yīng chà xiē è pú, ná yín sān bǎi, yìng qǔ xiāng jūn, sòng yǔ tián yǎng.
（小旦）後來馬士英差些惡僕，拿銀三百，硬娶香君，送與田仰。

shēng jīng jiè wǒ de xiāng jūn, zěn de tā shì le?
（生驚介）我的香君，怎的他適了？

xiǎo dàn jià shì bù céng jià xiāng jūn jù pà, pèng sǐ zài dì.
（小旦）嫁是不曾嫁；香君懼怕，碰死在地。

shēng dà kū jiè wǒ de xiāng jūn, zěn de pèng sǐ le?
（生大哭介）我的香君，怎的碰死了？

xiǎo dàn sǐ shì bù céng sǐ, pèng de xiān xuè mǎn miàn nà mén wài hái shēng shēng yào rén, yī shí wú nài, qiè shēn jìng tì tā jià le tián yǎng.
（小旦）死是不曾死，碰的鮮血滿面；那門外還聲聲要人，一時無奈，妾身竟替他嫁了田仰。

shēng xǐ jiè hǎo, hǎo! nǐ jìng jià yǔ tián yǎng le, jīn rì zuò chuán yào wǎng nà lǐ qù?
（生喜介）好，好！你竟嫁與田仰了，今日坐船要往那裡去？

xiǎo dàn jiù zhù zài chuán shàng.
（小旦）就住在船上。

shēng wèi hé?
（生）為何？

dàn xiū jiè
（旦羞介）

jìng tā wèi tián yǎng dù fù suǒ zhú, rú jīn zhuǎn jià zhè chuán shàng yī wèi jiāng yé le.
（淨）他為田仰妒婦所逐，如今轉嫁這船上一位將爺了。

shēng wēi xiào jiè yǒu zhè xiē fēng bō, kě lián, kě lián! wèn jìng jiè nǐ zěn de dào cǐ?
（生微笑介）有這些風波，可憐，可憐！（問淨介）你怎得到此？

jìng xiāng jūn zài yuàn, rì rì pàn nǐ, tuō ǎn jì shū lái de.
（淨）香君在院，日日盼你，托俺寄書來的。

shēng jí wèn jiè shū zài nà lǐ?
（生急問介）書在那裡？

nài zi huā jìng qǔ bāo jiè zhè fēng shū bú shì jiān wén, zhé gōng shā jiā zài bān yún. tí shī dìng qíng, cuī zhuāng fēn yùn. shēng jiē shàn jiè zhè shì xiǎo shēng zèng tā de shī shàn. jìng zhǐ shàn jiè kàn táo huā bàn biān hóng yūn, qíng kěn! qiān wàn zhǒng yǔ yán nán jǐn.
【奈子花】（淨取包介）這封書不是箋紋，摺宮紗夾在斑筠。題詩定情，催妝分韻。（生接扇介）這是小生贈他的詩扇。（淨指扇介）看桃花半邊紅暈，情懇！千萬種語言難盡。

shēng kàn shàn wèn jiè nà yī miàn shì shuí huà de táo huā?
（生看扇問介）那一面是誰畫的桃花？

jìng xiāng jūn pèng huài huā róng, jiàn xuè mǎn shàn, yáng lóng yǒu tiān shàng gěng yè, chéng le jǐ bǐ zhé zhī táo huā.
（淨）香君碰壞花容，濺血滿扇，楊龍友添上梗葉，成了幾筆折枝桃花。

shēng xì kàn xǐ jiè guǒ rán shì xiē xuè diǎn ér, lóng yǒu diǎn zhuì, què yě yǒu qù. zhè bǐng táo huā shàn, dǎo shì xiǎo shēng zhī bǎo le.
（生細看喜介）果然是些血點兒，龍友點綴，卻也有趣。這柄桃花扇，倒是小生之寶了。

wèn jiè nǐ wèi hé jīn rì dài lái?
（問介）你為何今日帶來？

jìng zài xià chū mén zhī shí, xiāng jūn shuō dào, qiān chóu wàn kǔ jù zài shàn tóu, jiù bǎ shàn ér dāng fēng shū bà! gù cǐ jì lái de.
（淨）在下出門之時，香君說道，千愁萬苦俱在扇頭，就把扇兒當封書罷！故此寄來的。

shēng yòu kàn, kū jiè xiāng jūn xiāng jūn! jiào xiǎo shēng zěn shēng bào nǐ yě!
（生又看，哭介）香君香君！叫小生怎生報你也！

wèn jìng jiè nǐ zěn de xún zhe zhēn niáng lái?
（問淨介）你怎的尋着貞娘來？

jìng zhǐ chàng jiè
（淨指唱介）

qián qiāng ǎn ā, zǒu zhǎng dī lǘ bèi xīn qín, yù táo bīng tuī xià hán jīn. shēng ā ya! shòu cǐ jīng xiǎn. wèn jiè zěn de bù céng shī le shàn ér? jìng zuò shì jiè héng liú méi jiān, gāo qíng shū xìn, jiāng lán tíng bǎo quán zhēn běn. shēng gǒng jiè wèi zhè bǎ táo huā shàn, bǎ xìng mìng dōu qīng le, zhēn kě gǎn yě. wèn jiè hòu lái zěn yàng ne? jìng kuī le zhēn niáng, bù pà fēng làng, yí chuán jiù wǒ. sī cǔn, cóng jǐng jiù bié rén shuí kěn.
【前腔】俺呵，走長堤驢背辛勤，遇逃兵推下寒津。（生）呵呀！受此驚險。（問介）怎的不曾濕了扇兒？（淨作勢介）橫流沒肩，高擎書信，將蘭亭保全真本。（生拱介）為這把桃花扇，把性命都輕了，真可感也。（問介）後來怎樣呢？（淨）虧了貞娘，不怕風浪，移船救我。思忖，從井救別人誰肯。

shēng hǎo hǎo! ruò fēi yù zhe zhēn niáng, zhè huáng hé shuǐ liū, shuí kěn jiù rén.
（生）好好！若非遇着貞娘，這黃河水溜，誰肯救人。

xiǎo dàn qiè běn wú xīn, jiù tā shàng chuán, cái rèn de shì sū shī fù.
（小旦）妾本無心，救他上船，才認的是蘇師父。

shēng zhè dōu shì tiān yuán còu qiǎo chù.
（生）這都是天緣湊巧處。

jìng hái bù céng wèn hóu xiàng gōng, yīn hé nán lái?
（淨）還不曾問侯相公，因何南來？

shēng ǎn zì qù qiū suí zhe gāo jié fáng hé, bù liào pǐ fū wú móu, bù shòu jiàn yán bèi xǔ dìng guó zhuàn rù suī zhōu, yǐn jiǔ zhōng jiān, qiǎn rén cì sǐ. xiǎo shēng bù néng cún zhù, mǎi zhōu huáng hé, shùn liú dōng xià. nǐ kàn dà lù zhī shàng, fēn fēn luàn pǎo, jiē shì bài bīng, jiào ǎn yǒu hé miàn mù, zài jiàn shǐ gōng yě.
（生）俺自去秋隨着高傑防河，不料匹夫無謀，不受諫言；被許定國賺入睢州，飲酒中間，遣人刺死。小生不能存住，買舟黃河，順流東下。你看大路之上，紛紛亂跑，皆是敗兵，叫俺有何面目，再見史公也。

jìng jì rán rú cǐ, qiě dào nán jīng, kàn kàn xiāng jūn, zài zuò shāng liáng.
（淨）既然如此，且到南京，看看香君，再作商量。

shēng yě bà, bié guò zhēn niáng, chèn zǎo kāi chuán.
（生）也罷，別過貞娘，趁早開船。

xiǎo dàn xiǎng qǐ zài jiù yuàn zhī shí, wǒ men yī jiā tóng zhù jīn rì chuán zhōng, zhǐ shǎo yī gè xiāng jūn, bù zhī jīn shēng hái néng xiāng jiàn fǒu.
（小旦）想起在舊院之時，我們一家同住；今日船中，只少一個香君，不知今生還能相見否。

jīn lián zi yī jiā rén lí sàn le, chóng jù zài shuǐ yún. yán yǒu jǐn, lí xù bǎi fēn zhǎng zhōng jiāo yǎng nǚ, hé rì shuō jiān xīn.
【金蓮子】一家人離散了，重聚在水雲。言有盡，離緒百分；掌中嬌養女，何日說艱辛。

shēng zhǐ pà yǒu rén zōng jī, kūn lǎo kuài kuài huàn yī, jiù cǐ bié guò bà.
（生）只怕有人蹤跡，昆老快快換衣，就此別過罷。

jìng huàn yī jiè
（淨換衣介）

shēng jìng yǎn lèi guò chuán jiè
（生、淨掩淚過船介）

jìng guī jì dēng chéng yóu wèi zhǔn.
（淨）歸計登程猶未准。

shēng gù rén jiàn miàn zhuǎn tiān chóu.
（生）故人見面轉添愁。

fù jìng chēng chuán xià
（副淨撐船下）

xiǎo dàn qiè xīn yàn juàn yān huā, bàn zhe lǎo bīng dù rì, què yě kuài huó. bù yì gù rén chóng féng, yòu rě yì tiān jiù hèn nǐ tīng tāo shēng zhèn ěr, jīn yè nà néng chéng mèi yě.
（小旦）妾心厭倦煙花，伴着老兵度日，卻也快活。不意故人重逢，又惹一天舊恨；你聽濤聲震耳，今夜那能成寐也。

yōu yōu píng shuǐ yī fān qīn, jiù hèn xīn chóu jǐ jù lùn
悠悠萍水一番親，舊恨新愁幾句論；

màn dào fú shēng wú dìng zhe, huáng hé yì yǒu zhù jiā rén.
漫道浮生無定着，黃河亦有住家人。