guō zuò zhāng yí
郭祚 張彝
guō zuò, zì jì yòu, tài yuán jìn yáng rén, wèi chē qí guō huái dì liàng hòu yě. zǔ yì, zhōu bié jià, qián hòu yǐ èr nǚ qī sī tú cuī hào, yī nǚ qī hào dì shàng dǎng tài shǒu tián. shì zǔ shí, hào qīn chǒng yòng shì, bài yì xú zhōu cì shǐ, jiǎ yú cì hóu, zhōng zèng guāng lù dài fū. fù hóng zhī, zuò hào shì zhū, zuò wáng cuàn dé miǎn. shǎo ér gū pín, zī mào bù wěi, xiāng rén mò zhī shí yě. yǒu nǚ wū xiāng zuò, hòu dāng fù guì. zuò shè lì jīng shǐ, xí cuī hào zhī shū, chǐ dú wén zhāng jiàn chēng yú shì. ruò guàn, zhōu zhǔ bù, cì shǐ sūn xiǎo wěi zhī shū jì. yòu tài yuán wáng xī yàn, yì qī zhī zhí, gòng xiāng zhōu xù, dé yǐ ráo zhèn.
郭祚,字季祐,太原晉陽人,魏車騎郭淮弟亮後也。祖逸,州別駕,前後以二 女妻司徒崔浩,一女妻浩弟上黨太守恬。世祖時,浩親寵用事,拜逸徐州刺史,假 榆次侯,終贈光祿大夫。父洪之,坐浩事誅,祚亡竄得免。少而孤貧,姿貌不偉, 鄉人莫之識也。有女巫相祚,後當富貴。祚涉歷經史,習崔浩之書,尺牘文章見稱 於世。弱冠,州主簿,刺史孫小委之書記。又太原王希彥,逸妻之侄,共相周恤, 得以饒振。
gāo zǔ chū, jǔ xiù cái, duì cè shàng dì, bài zhōng shū bó shì, zhuǎn zhōng shū shì láng, qiān shàng shū zuǒ chéng, zhǎng jiān gěi shì huáng mén shì láng. zuò qīng qín zài gōng, sù yè fěi xiè, gāo zǔ shén zhī shǎng zhī. cóng gāo zǔ nán zhēng, jí hái, zhèng huáng mén. chē jià xìng zhǎng ān, xíng jīng wèi qiáo, guò guō huái miào, wèn zuò yuē: shì qīng zǔ zōng suǒ chéng xié? zuò yuē: shì chén qī shì bó zǔ. gāo zǔ yuē: xiān xián hòu zhé, dùn zài yī mén. zuò duì yuē: xī chén xiān rén yǐ tōng rú yīng bó, wéi shì wèi wén. wēi chén xū báo, zāo fèng míng shèng, zì wéi xìng shèn. yīn chì yǐ tài láo jì huái miào, lìng zuò zì zhuàn jì wén. yǐ zàn qiān luò zhī guī, cì jué dōng guāng zǐ. gāo zǔ céng xìng huá lín yuán, yīn guān gù jǐng yáng shān. zuò yuē: shān yǐ rén jìng, shuǐ yǐ zhì liú, yuàn bì xià xiū zhī. gāo zǔ yuē: wèi míng yǐ shē shī yú qián, zhèn hé wèi xí zhī yú hòu? zuò yuē: gāo shān yǎng zhǐ. gāo zǔ yuē: dé fēi jǐng xíng zhī wèi? qiān sàn qí cháng shì, réng lǐng huáng mén. shì shí gāo zǔ ruì yì diǎn lǐ, jiān quán jìng jiǔ liú, yòu qiān dōu cǎo chuàng, zhēng tǎo bù xī, nèi wài guī lüè, hào wèi duō shì. zuò yǔ huáng mén sòng biàn cān móu wéi wò, suí qí cái yòng, gè yǒu wěi jì. zuò chéng bǐng zhù shū, tè chéng qín jù. cháng yǐ lì féng zhāo yí, bǎi guān xī yǐn qīng huī hòu yuán, gāo zǔ jǔ shāng cì zuò jí cuī guāng yuē: guō zuò yōu láo shù shì, dú bù qī wǒ cuī guāng wēn liáng bó wù, cháo zhī rú xiù. bù quàn cǐ liǎng rén, dāng quàn shuí yě? qí jiàn zhī ruò cǐ.
高祖初,舉秀才,對策上第,拜中書博士,轉中書侍郎,遷尚書左丞,長兼給 事黃門侍郎。祚清勤在公,夙夜匪懈,高祖甚知賞之。從高祖南征,及還,正黃門。 車駕幸長安,行經渭橋,過郭淮廟,問祚曰:「是卿祖宗所承邪?」祚曰:「是臣 七世伯祖。」高祖曰:「先賢后哲,頓在一門。」祚對曰:「昔臣先人以通儒英博, 唯事魏文。微臣虛薄,遭奉明聖,自惟幸甚。」因敕以太牢祭淮廟,令祚自撰祭文。 以贊遷洛之規,賜爵東光子。高祖曾幸華林園,因觀故景陽山。祚曰:「山以仁靜, 水以智流,願陛下修之。」高祖曰:「魏明以奢失於前,朕何為襲之於後?」祚曰: 「高山仰止。」高祖曰:「得非景行之謂?」遷散騎常侍,仍領黃門。是時高祖銳 意典禮,兼銓鏡九流,又遷都草創,征討不息,內外規略,號為多事。祚與黃門宋 弁參謀幃幄,隨其才用,各有委寄。祚承稟註疏,特成勤劇。嘗以立馮昭儀,百官 夕飲清徽後園,高祖舉觴賜祚及崔光曰:「郭祚憂勞庶事,獨不欺我;崔光溫良博 物,朝之儒秀。不勸此兩人,當勸誰也?」其見知若此。
chū, gāo zǔ yǐ lǐ biāo wèi sàn qí cháng shì, zuò yīn rù jiàn, gāo zǔ wèi zuò yuē: zhèn zuó wù shòu yī rén guān. zuò duì yuē: bì xià shèng jìng zhào lín, lùn cái shòu zhí, jìn tuì kě fǒu, chù zhì yōu míng, pǐn wù jì zhāng, rén lún yǒu xù. qǐ róng shèng zhào yī xíng ér yǒu chà yì? gāo zǔ chén yín yuē: cǐ zì yīng yǒu ràng. yīn ràng, zhèn yù bié shòu yī guān. xū yú, biāo yǒu qǐ yún: bó shí cí qīng, zi chǎn suǒ è. chén yù zhī yǐ jiǔ, bù gǎn cí ràng. gāo zǔ tàn wèi zuò yuē: qīng zhī zhōng jiàn, lǐ biāo zhèng cí, shǐ zhèn chí huí bù néng fù jué. suì bù huàn biāo guān yě. chéng yú nán tǎo, zuò yǐ jiān shì zhōng cóng, bài shàng shū, jìn jué wèi bó. gāo zǔ bēng, xián yáng wáng xǐ děng zòu zuò jiān lì bù shàng shū, xún chú zhǎng jiān lì bù shàng shū bīng zhōu dà zhōng zhèng.
初,高祖以李彪為散騎常侍,祚因入見,高祖謂祚曰:「朕昨誤授一人官。」 祚對曰:「陛下聖鏡照臨,論才授職,進退可否,黜陟幽明,品物既彰,人倫有序。 豈容聖詔一行而有差異?」高祖沉吟曰:「此自應有讓。因讓,朕欲別授一官。」 須臾,彪有啟云:「伯石辭卿,子產所惡。臣欲之已久,不敢辭讓。」高祖嘆謂祚 曰:「卿之忠諫,李彪正辭,使朕遲回不能複決。」遂不換彪官也。乘輿南討,祚 以兼侍中從,拜尚書,進爵為伯。高祖崩,咸陽王禧等奏祚兼吏部尚書,尋除長兼 吏部尚書、并州大中正。
shì zōng zhào yǐ jiān lì táo xíng, xuán pèi yuǎn shù, ruò yǒng bì bù chū, xiōng dì dài zhī. zuò zòu yuē: shèn yù shěn xíng, dào huàn xiān gǔ chuí xiàn shè jìn, yì zuǎn wéi jīn. shì yǐ xiān wáng yán wù zhī qíng, wèi zhī guǐ fǎ gù bā xíng bèi yú xī diǎn, jiān lǜ bǐng yú lái zhì, jiē suǒ yǐ móu qí shǐ jī, fǎng jué chéng zuì, dūn fēng lì sú, yǒng zī shì fàn zhě yě. fú wéi zhǐ yì bó yuǎn, lǐ jué jìn qíng, jì huái yú yì, bù róng bù shù. chéng yǐ bài fǎ zhī yuán, qǐ yú jiān lì, jiān lì suī wēi, bài fǎ shí shén. fú xún zhào zhǐ, xìn yì duàn qí bū táo zhī lù, wèi zhì zhī yào, shí zài yú sī. rán fǎ guì zhǐ jiān, bù zài guò kù, lì zhì shī jìn, wèi kě chuán zhī yú hòu. ruò fǎ měng ér jiān bù xī, jìn guò bù kě yǒng chuán, jiāng hé yǐ zài zhī xíng shū, chuí zhī bǎi dài? ruò yǐ jiān lì táo cuàn, xǐ qí xiōng dì zuì rén qī zǐ, fù yīng xǐ zhī. cǐ zé yī rén zhī zuì, huò qīng èr shì. yú wèi zuì rén jì táo, zhǐ xǐ qī zǐ, zǒu zhě zhī shēn, xuán míng yǒng pèi, yú shěng bù miǎn, jiān tú zì sāi. zhào cóng zhī.
世宗詔以奸吏逃刑,懸配遠戍,若永避不出,兄弟代之。祚奏曰:「慎獄審刑, 道煥先古;垂憲設禁,義纂惟今。是以先王沿物之情,為之軌法;故八刑備於昔典, 奸律炳於來制,皆所以謀其始跡,訪厥成罪,敦風厲俗,永資世范者也。伏惟旨義 博遠,理絕近情,既懷愚異,不容不述。誠以敗法之原,起於奸吏,奸吏雖微,敗 法實甚。伏尋詔旨,信亦斷其逋逃之路,為治之要,實在於斯。然法貴止奸,不在 過酷,立制施禁,為可傳之於後。若法猛而奸不息,禁過不可永傳,將何以載之刑 書,垂之百代?若以奸吏逃竄,徙其兄弟;罪人妻子,復應徙之。此則一人之罪, 禍傾二室。愚謂罪人既逃,止徙妻子,走者之身,懸名永配,於眚不免,奸途自塞。」 詔從之。
xún zhèng lì bù. zuò chí shēn jié qīng, zhòng xī guān wèi, zhì yú quán shòu, jiǎ lìng dé rén, bì pái huái jiǔ zhī, rán hòu xià bǐ. xià bǐ jí yún: cǐ rén biàn yǐ guì yǐ. yóu shì shì pō jī zhì, dāng shí měi zhāo yuàn dú. rán suǒ bá yòng zhě, jiē liàng cái chēng zhí, shí yòu yǐ cǐ guī zhī.
尋正吏部。祚持身潔清,重惜官位,至於銓授,假令得人,必徘徊久之,然後 下筆。下筆即云:「此人便以貴矣。」由是事頗稽滯,當時每招怨讟。然所拔用者, 皆量才稱職,時又以此歸之。
chū wèi shǐ chí jié zhèn běi jiāng jūn yíng zhōu cì shǐ. jí tài jí diàn chéng, zuò cháo yú jīng shī, zhuǎn zhèn dōng jiāng jūn qīng zhōu cì shǐ. zuò zhí suì bù rěn, hé jìng jī bì, jīn shāng ài xià, duō suǒ zhèn xù, suī duàn jué yān liú, hào wèi fán huǎn, rán shì nǚ huái qí dé zé, yú jīn sī zhī. rù wèi shì zhōng jīn zǐ guāng lù dài fū bīng zhōu dà zhōng zhèng, qiān shàng shū yòu pū shè. shí yì dìng xīn lìng, zhào zuò yǔ shì zhōng huáng mén cān yì kān zhèng. gù shì, lìng pū zhōng chéng zōu chàng ér rù gōng mén, zhì yú mǎ dào. jí zuò wèi pú shè, yǐ wèi fēi jǐn jìng zhī yí, yán yú shì zōng, dì nà zhī. xià zhào: yù zài tài jí, zōu chàng zhì zhǐ chē mén yù zài cháo táng, zhì sī mǎ mén. zōu chàng bù rù gōng, zì cǐ shǐ yě. zhào zuò běn guān lǐng tài zǐ shǎo shī. zuò céng cóng shì zōng xìng dōng gōng, sù zōng yòu ruò, zuò huái yī huáng chū fèng sù zōng. shí yīng zhào zuǒ yòu zhào táo gōng yǔ yù shǐ zhōng wèi wáng xiǎn dié xiāng chún chǐ, shēn wèi shì zōng suǒ xìn, zuò sī shì zhī. shí rén bàng zuò zhě, hào wèi táo gōng pú shè huáng shǎo shī.
出為使持節、鎮北將軍、瀛州刺史。及太極殿成,祚朝於京師,轉鎮東將軍、 青州刺史。祚值歲不稔,闔境飢敝,矜傷愛下,多所賑恤,雖斷決淹留,號為煩緩, 然士女懷其德澤,於今思之。入為侍中、金紫光祿大夫、并州大中正,遷尚書右仆 射。時議定新令,詔祚與侍中、黃門參議刊正。故事,令、仆、中丞騶唱而入宮門, 至於馬道。及祚為僕射,以為非盡敬之宜,言於世宗,帝納之。下詔:「御在太極, 騶唱至止車門;御在朝堂,至司馬門。」騶唱不入宮,自此始也。詔祚本官領太子 少師。祚曾從世宗幸東宮,肅宗幼弱,祚懷一黃出奉肅宗。時應詔左右趙桃弓與御 史中尉王顯迭相脣齒,深為世宗所信,祚私事之。時人謗祚者,號為桃弓僕射、黃 少師。
zuò zòu yuē: jǐn àn qián hòu kǎo gé suī bān tiān xià, rú chén yú duǎn, yóu yǒu wèi wù. jīn xū dìng zhí rén qiān zhuǎn yóu zhuàng, chāo yuè jiē jí zhě jí xū liàng zhé. jǐng míng chū kǎo gé, wǔ nián zhě dé yī jiē bàn. zhèng shǐ zhōng, gù shàng shū zhōng shān wáng yīng zòu kǎo gé, bèi zhǐ: dàn kě zhèng mǎn sān zhōu wèi xiàn, bù dé jì cán nián zhī qín. yòu qù nián zhōng, yǐ qián èr zhì bù tóng, zòu qǐng cái jué. zhǐ yún: chù zhì zhī tǐ, zì yī jiù lái héng duàn. jīn wèi shěn cóng jiù lái zhī zhǐ, wèi cóng jǐng míng zhī duàn, wèi cóng zhèng shǐ wèi xiàn? jǐng míng kǎo fǎ: dōng xī shěng wén wǔ xián guān xī wèi sān děng, kǎo tóng rèn shì ér qián shàng shū lú chǎng zòu shàng dì zhī rén sān nián zhuǎn bàn jiē. jīn zhī kǎo gé, fù fēn wèi jiǔ děng, qián hòu bù tóng, cān chà wú zhǔn. zhào yuē: kǎo zài shàng zhōng zhě, dé fàn yǐ qián, yǒu liù nián yǐ shàng qiān yī jiē, sān nián yǐ shàng qiān bàn jiē, cán nián xī chú. kǎo zài shàng xià zhě, dé fàn yǐ qián, liù nián yǐ shàng qiān bàn jiē, bù mǎn zhě chú. qí dé fàn yǐ hòu, kǎo zài shàng xià zhě, sān nián qiān yī jiē. sàn guān cóng lú chǎng suǒ zòu.
祚奏曰:「謹案前後考格雖班天下,如臣愚短,猶有未悟。今須定職人遷轉由 狀,超越階級者即須量折。景明初考格,五年者得一階半。正始中,故尚書、中山 王英奏考格,被旨:但可正滿三周為限,不得計殘年之勤。又去年中,以前二制不 同,奏請裁決。旨云:『黜陟之體,自依舊來恆斷。』今未審從舊來之旨,為從景 明之斷,為從正始為限?景明考法:東西省文武閒官悉為三等,考同任事;而前尚 書盧昶奏上第之人三年轉半階。今之考格,復分為九等,前後不同,參差無准。」 詔曰:「考在上中者,得泛以前,有六年以上遷一階,三年以上遷半階,殘年悉除。 考在上下者,得泛以前,六年以上遷半階,不滿者除。其得泛以後,考在上下者, 三年遷一階。散官從盧昶所奏。」
zuò yòu zòu yán: kǎo chá lìng: gōng qīng dú zhe, dé jī chāo lún, ér wú fù diàn zhě wèi shàng shàng, yī diàn wèi shàng zhōng, èr diàn wèi shàng xià, lèi jì bā diàn, pǐn jiàng zhì jiǔ. wèi shěn jīn zhū cáo fǔ sì, fán kǎo: zài shì gōng qīng, rán cái fēi dú zhe jī xíng chēng wù, ér dé fēi chāo lún gàn néng cū kě, ér shǒu píng kān rèn huò rén yòng xiǎo liè, chù guān jì shì, bìng quán wú fù diàn zhī tú wèi yī hé dì? jǐng míng sān nián yǐ lái, zhì jīn shí yǒu yī zài, zhǔn xiàn ér pàn, sān yīng shēng tuì. jīn jì tōng kǎo, wèi shěn wèi shí nián zhī zhōng tōng qí diàn zuì, jī yǐ wèi dì, suí qián hòu nián duàn, gè zì chú qí shàn è ér wèi shēng jiàng? qiě fù zhù zhī zhāng, shù chéng diàn wèi chà, cǐ tiáo yǐ guǎ qiān wèi zuì, duō lì wèi diàn. wèi shěn qǔ hé xíng shì guǎ qiān? hé zuò wèi duō lì? jié lèi pǐn cì, fù yǒu jǐ děng? zhū wén àn shī zhōng, yīng zhàng shí zhě wèi yī fù. zuì yī lǜ cì, guò suí fù jì. shí nián zhī zhōng, sān jīng sì shěng, shè qián zhī zuì, bù wèn qīng zhòng, jiē méng yòu miǎn. huò wèi yù shǐ suǒ dàn, àn yàn wèi zhōu, yù shè fù rèn zhě, wèi shěn jì diàn dé chú yǐ bù? zhào yuē: dú zhě chāo lún jí cái bèi guǎ jiù, jiē wèi wén wǔ jiān shàng shàng zhī jí yán ěr. zì cǐ yǐ jiàng, yóu yǒu bā děng, suí cái wèi cì, lìng wén yǐ jù. qí jī fù lèi diàn jí shǒu píng dé jì, jiē hán zài qí zhōng, hé róng bié yí yě? suǒ yún tōng kǎo zhě, jù zǒng duō nián zhī yán zhì yú chù zhì zhī tǐ, zì yī jiù lái nián duàn, hé zú fù qǐng? qí fá shú yǐ jué zhī diàn, gù fēi miǎn xiàn, yù shè miǎn zuì, wéi jì qí diàn, chú zhī. xún jiā sàn qí cháng shì.
祚又奏言:「考察令:公清獨著,德績超倫,而無負殿者為上上,一殿為上中, 二殿為上下,累計八殿,品降至九。未審今諸曹府寺,凡考:在事公清,然才非獨 著;績行稱務,而德非超倫;干能粗可,而守平堪任;或人用小劣,處官濟事,並 全無負殿之徒為依何第?景明三年以來,至今十有一載,准限而判,三應升退。今 既通考,未審為十年之中通其殿最,積以為第,隨前後年斷,各自除其善惡而為升 降?且負注之章,數成殿為差,此條以寡愆為最,多戾為殿。未審取何行是寡愆? 何坐為多戾?結累品次,復有幾等?諸文案失衷,應杖十者為一負。罪依律次,過 隨負記。十年之中,三經肆眚,赦前之罪,不問輕重,皆蒙宥免。或為御史所彈, 案驗未周,遇赦復任者,未審記殿得除以不?」詔曰:「獨者、超倫及才備、寡咎, 皆謂文武兼上上之極言耳。自此以降,猶有八等,隨才為次,令文已具。其積負累 殿及守平得濟,皆含在其中,何容別疑也?所云通考者,據總多年之言;至於黜陟 之體,自依舊來年斷,何足復請?其罰贖已決之殿,固非免限,遇赦免罪,惟記其 殿,除之。」尋加散騎常侍。
shí zhào yíng míng táng guó xué. zuò zòu yuē: jīn yún luó xī jǔ, kāi nà mín shǔ róng qí dōng zhǐ, zhèn jìng huái jīng hàn miǎn zhī jiān, fù xū fáng hàn. zhēng bīng fā zhòng, suǒ zài yīn guǎng, biān jiāo duō lěi, fēng yì wèi xī, bù kě yú shī lǚ zhī jì, xìng bǎn zhú zhī gōng. qiě xiàn suì yún jì, dōng zuò jiāng shǐ, chén yú liàng wèi yí dài fēng jìng zhī nián, yīn zǐ lái zhī lì, kě bù shí ér jiù. cóng zhī. shì zōng mò nián, měi yǐn zuò rù dōng gōng, mì shòu shǎng lài, duō zhì bǎi yú wàn, zá yǐ jǐn xiù. yòu tè cì yǐ jiàn zhàng, ēn chǒng shén shēn, qiān zuǒ pú shè.
時詔營明堂國學。祚奏曰:「今雲羅西舉,開納岷蜀;戎旗東指,鎮靖淮荊; 漢沔之間,復須防捍。徵兵發眾,所在殷廣,邊郊多壘,烽驛未息,不可於師旅之 際,興板築之功。且獻歲雲暨,東作將始,臣愚量謂宜待豐靖之年,因子來之力, 可不時而就。」從之。世宗末年,每引祚入東宮,密受賞賚,多至百餘萬,雜以錦 繡。又特賜以劍杖,恩寵甚深,遷左僕射。
xiān shì, xiāo yǎn qiǎn jiāng kāng xuàn è huái, jiāng guàn yáng xú. zuò biǎo yuē: xiāo yǎn kuáng bèi, shàn duàn chuān dú, yì kǔ mín láo, wēi wáng yǐ zhào. rán gǔ yàn yǒu zhī, dí bù kě zòng. fū yǐ yī zhuó zhī shuǐ, huò wèi bù cè zhī yuān rú bù shí miè, kǒng tóng yuán cǎo. yí mìng yī zhòng jiāng, lǜ tǒng jūn sān shí rén, lǐng yǔ lín yī wàn wǔ qiān rén, bìng kē jīng dōng qī zhōu hǔ lǚ jiǔ wàn, zhǎng qū diàn mài, chuán lìng pū tǎo. qín zhǎn zhī xūn, yī rú cháng zhì, zéi zī zá wù, xī rù jūn rén. rú cǐ, zé jīng ní zhī shǒu kě bù rì ér xuán. chéng zhī nóng sāng zhī shí, fēi fā zhòng zhī rì, gǒu shì lǐ yí rán, yì bù dé bù ěr. xī wéi gù bá hù, yīn hòu qǐ kūn wú zhī shī xiǎn yǔn kǒng chì, zhōu wáng xìng liù yuè zhī fá. chén zhí tiǎn shū héng, xiàn nà shì zhǔ, xīn zhī suǒ huái, níng gǎn zì hēi. bìng yí chì yáng zhōu xuǎn yī měng jiāng, qiǎn dāng zhōu zhī bīng lìng fù fú shān, biǎo lǐ jiā gōng. cháo yì cóng zhī.
先是,蕭衍遣將康絢遏淮,將灌揚徐。祚表曰:「蕭衍狂悖,擅斷川瀆,役苦 民勞,危亡已兆。然古諺有之,『敵不可縱」。夫以一酌之水,或為不測之淵;如 不時滅,恐同原草。宜命一重將,率統軍三十人,領羽林一萬五千人,併科京東七 州虎旅九萬,長驅電邁,遄令撲討。擒斬之勛,一如常制,賊資雜物,悉入軍人。 如此,則鯨鯢之首可不日而懸。誠知農桑之時,非發眾之日,苟事理宜然,亦不得 不爾。昔韋顧跋扈,殷後起昆吾之師;玁狁孔熾,周王興六月之伐。臣職忝樞衡, 獻納是主,心之所懷,寧敢自嘿。並宜敕揚州選一猛將,遣當州之兵令赴浮山,表 里夾攻。」朝議從之。
chū chú shǐ chí jié sàn qí cháng shì dū du yōng qí huá sān zhōu zhū jūn shì zhēng xī jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ. tài hé yǐ qián, cháo fǎ yóu jùn, guì chén cuō diē, biàn zhì zhū yí. lǐ chōng zhī yòng shì yě, qīn zuò shí gàn, jiàn wèi zuǒ chéng, yòu jiān huáng mén. yì biàn mǎn zú, měi yǐ gū mén wǎng jīng cuī shì zhī huò, cháng lǜ wēi wáng, kǔ zì chén yì, cí sè kěn rán, fā yú chéng zhì. chōng wèi zhī yuē: rén shēng yǒu yùn, fēi kě bì yě. dàn dāng míng bái dāng guān, hé suǒ gù wèi. zì shì jī èr shí yú nián, wèi zhì lóng zhòng, ér jìn qū zhī xīn gèng fù bù xī. yòu yǐ dōng gōng shī fù zhī zī, liè cí shàng shū, zhì zài fēng hóu yí tóng zhī wèi, shàng shū lìng rèn chéng wáng chéng wèi zhī zòu wén. jí wèi zhēng xī yōng zhōu, suī xǐ yú wài fǔ, shàng yǐ fǔ hào bù yōu, xīn wàng jiā dà, zhí zhèng zhě pō guài zhī. yú shí, lǐng jūn yú zhōng shì chǒng jiāo zì cuī guāng zhī tú, qū gōng chéng fèng. zuò xīn è zhī, nǎi qiǎn zi tài wèi cóng shì zhōng láng jǐng shàng shuō gāo yáng wáng yōng, lìng chū zhōng wèi zhōu. zhōng wén ér dà nù, jiǎo zhào shā zuò, shí nián liù shí qī.
出除使持節、散騎常侍、都督雍岐華三州諸軍事、征西將軍、雍州刺史。太和 以前,朝法尤峻,貴臣蹉跌,便致誅夷。李沖之用事也,欽祚識干,薦為左丞,又 兼黃門。意便滿足,每以孤門往經崔氏之禍,常慮危亡,苦自陳挹,辭色懇然,發 於誠至。沖謂之曰:「人生有運,非可避也。但當明白當官,何所顧畏。」自是積 二十餘年,位秩隆重,而進趨之心更復不息。又以東宮師傅之資,列辭尚書,志在 封侯、儀同之位,尚書令、任城王澄為之奏聞。及為征西、雍州,雖喜於外撫,尚 以府號不優,心望加大,執政者頗怪之。於時,領軍於忠恃寵驕恣;崔光之徒,曲 躬承奉。祚心惡之,乃遣子太尉從事中郎景尚說高陽王雍,令出忠為州。忠聞而大 怒,矯詔殺祚,時年六十七。
zuò dá yú zhèng shì. fán suǒ jīng lǚ, xián wèi chēng zhí měi yǒu duàn jué, duō wèi gù shì. míng qì jì zhòng, shí wàng yì shēn, yī zhāo fēi zuì jiàn hài, yuǎn jìn mò bù wǎn xī. líng tài hòu lín cháo, qiǎn shǐ diào wèi, zhuī fù bó jué. zhèng guāng zhōng, zèng shǐ chí jié chē qí jiāng jūn yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ, shì wén zhēn gōng.
祚達於政事。凡所經履,咸為稱職;每有斷決,多為故事。名器既重,時望亦 深,一朝非罪見害,遠近莫不惋惜。靈太后臨朝,遣使弔慰,追復伯爵。正光中, 贈使持節、車騎將軍、儀同三司、雍州刺史,諡文貞公。
chū, gāo zǔ zhī zhì zhōng zhèng, cóng róng wèi zuò yuē: bīng zhōu zhōng zhèng, qīng jiā gù yīng tuī wáng qióng yě. zuò tuì wèi liáo yǒu yuē: qióng zhēn wěi jīn zì wèi biàn, wǒ jiā hé wèi jiǎn zhī? rán zhǔ shàng zhí xìn lǐ chōng chuī xū zhī shuō ěr. zuò sǐ hòu sān suì ér yú zhōng sǐ, xián yǐ zuò wèi suì.
初,高祖之置中正,從容謂祚曰:「并州中正,卿家故應推王瓊也。」祚退謂 僚友曰:「瓊真偽今自未辨,我家何為減之?然主上直信李沖吹噓之說耳。」祚死 後三歲而於忠死,咸以祚為祟。
zuò zhǎng zi sī gōng, ruò guàn, zhōu pì wèi zhǔ bù. zǎo zú. sī gōng dì qìng lǐ yǐ dì èr zi yán bó jì.
祚長子思恭,弱冠,州闢為主簿。早卒。思恭弟慶禮以第二子延伯繼。
yán bó, xí zǔ jué dōng guāng bó. wǔ dìng zhōng, biāo qí dà jiāng jūn jiāng zuò dà jiàng. qí shòu chán, jué lì jiàng.
延伯,襲祖爵東光伯。武定中,驃騎大將軍、將作大匠。齊受禪,爵例降。
sī gōng dì jǐng shàng, zì sī hé. shè lì shū chuán, xiǎo xīng lì zhàn hòu, yán shì pō yàn. chū wèi péng chéng wáng zhōng jūn fǔ cān jūn, qiān yuán wài láng sī tú zhǔ bù tài wèi cóng shì zhōng láng. gōng qiáng dāng shì, shàn shì quán chǒng, shì hào zhī yuē guō jiān. sù zōng shí, qiān fǔ guó jiāng jūn zhōng sàn dài fū. zhuǎn zhōng shū shì láng, wèi bài ér zú, nián wǔ shí yī.
思恭弟景尚,字思和。涉曆書傳,曉星曆占候,言事頗驗。初為彭城王中軍府 參軍,遷員外郎、司徒主簿、太尉從事中郎。公強當世,善事權寵,世號之曰「郭 尖」。肅宗時,遷輔國將軍、中散大夫。轉中書侍郎,未拜而卒,年五十一。
zi jì fāng, wǔ dìng zhōng, jiāo zhōu biāo qí fǔ zhǎng liú cān jūn.
子季方,武定中,膠州驃騎府長流參軍。
jǐng shàng dì qìng lǐ, zì shū, wèi zuò suǒ ài. zhù zuò zuǒ láng tōng zhí láng. zú, zèng zhēng lǔ jiāng jūn yíng zhōu cì shǐ.
景尚弟慶禮,字叔,為祚所愛。著作佐郎、通直郎。卒,贈征虜將軍、瀛州刺 史。
zi yuán zhēn, wǔ dìng mò, dìng zhōu biāo qí fǔ zhǎng shǐ.
子元貞,武定末,定州驃騎府長史。
zhāng yí, zì qìng bīn, qīng hé dōng wǔ chéng rén. zēng zǔ xìng, mù róng chāo dōng móu tài shǒu, hòu lǜ hù guī guó. shì zǔ jiā zhī, cì jué píng lù hóu, bài píng yuǎn jiāng jūn qīng zhōu cì shǐ. zǔ zhǔn zhī xí, yòu wèi dōng qīng zhōu cì shǐ. fù líng zhēn, zǎo zú.
張彝,字慶賓,清河東武城人。曾祖幸,慕容超東牟太守,後率戶歸國。世祖 嘉之,賜爵平陸侯,拜平遠將軍、青州刺史。祖准之襲,又為東青州刺史。父靈真, 早卒。
yí xìng gōng qiáng, yǒu fēng qì, lì lǎn jīng shǐ. gāo zǔ chū, xí zǔ hóu jué, yǔ lú yuān lǐ ān mín děng jié wèi qīn yǒu, wǎng lái cháo huì, cháng xiāng zhuī suí. yuān wèi zhǔ kè lìng, ān mín yǔ yí bìng wèi sàn lìng. yí shǎo ér háo fàng, chū rù diàn tíng, bù miǎn gāo shàng, wú suǒ gù jì. wén míng tài hòu yǎ shàng gōng jǐn, yīn huì cì jiàn qí rú cǐ, suì zhào jí bǎi liáo dū zé zhī, lìng qí xiū huǐ, ér yóu wú quān gǎi. shàn yú dū chá, měi dōng xī chí shǐ yǒu suǒ xún jiǎn, yí héng chōng qí xuǎn. qīng shèn yán měng, suǒ zhì rén jiē wèi fú, chóu lèi yì yǐ cǐ gāo zhī. qiān zhǔ kè lìng, lì jiàng hóu wèi bó, zhuǎn tài zhōng dài fū, réng xíng zhǔ kè cáo shì. xún wèi huáng mén. hòu cóng jià nán zhēng, mǔ yōu jiě rèn. yí jū sàng guò lǐ, sòng zàng zì píng chéng dá jiā, qiān lǐ tú bù, bù chéng chē mǎ, yán mào huǐ jí, dāng shì chēng zhī. gāo zǔ xìng jì zhōu, qiǎn shǐ diào wèi, zhào yǐ xiāo qí jiāng jūn qǐ zhī, hái fù běn wèi. yǐ cān dìng qiān dōu zhī xūn, jìn jué wèi hóu, zhuǎn tài cháng shǎo qīng, qiān sàn qí cháng shì, jiān shì zhōng, chí jié xún chá shǎn dōng hé nán shí èr zhōu, shén yǒu shēng chēng. shǐ hái, yǐ cóng zhēng zhī qín, qiān shàng shū. zuò jǔ yuán zhāo wèi jiān láng zhōng, chù wèi shǒu shàng shū. shì zōng chū, chú zhèng shàng shū jiān shì zhōng, xún zhèng shì zhōng. shì zōng qīn zhèng, bà liù fǔ, yí yǔ jiān shàng shū xíng luán wén chù fēn fēi cháng, chū jīng bēn zǒu. wèi yù shǐ zhōng wèi zhēn chēn suǒ dàn, yún fēi hǔ fēi sì, lǜ bǐ kuàng yě, zhào shū qiè zé zhī.
彝性公強,有風氣,歷覽經史。高祖初,襲祖侯爵,與盧淵、李安民等結為親 友,往來朝會,常相追隨。淵為主客令,安民與彝並為散令。彝少而豪放,出入殿 庭,步眄高上,無所顧忌。文明太后雅尚恭謹,因會次見其如此,遂召集百僚督責 之,令其修悔,而猶無悛改。善於督察,每東西馳使有所巡檢,彝恆充其選。清慎 嚴猛,所至人皆畏伏,儔類亦以此高之。遷主客令,例降侯為伯,轉太中大夫,仍 行主客曹事。尋為黃門。後從駕南征,母憂解任。彝居喪過禮,送葬自平城達家, 千里徒步,不乘車馬,顏貌毀瘠,當世稱之。高祖幸冀州,遣使弔慰,詔以驍騎將 軍起之,還複本位。以參定遷都之勛,進爵為侯,轉太常少卿,遷散騎常侍,兼侍 中,持節巡察陝東、河南十二州,甚有聲稱。使還,以從征之勤,遷尚書。坐舉元 昭為兼郎中,黜為守尚書。世宗初,除正尚書、兼侍中,尋正侍中。世宗親政,罷 六輔,彝與兼尚書邢巒聞處分非常,出京奔走。為御史中尉甄琛所彈,雲「非虎非 兕,率彼曠野」,詔書切責之。
xún chú ān xī jiāng jūn qín zhōu cì shǐ. yí wù shàng diǎn shì, kǎo fǎng gù shì. jí lín lǒng yòu, mí jiā tǎo xí, yú shì chū rù zhí wèi, fāng bó wēi yí, hè rán kě guān. qiāng xià wèi fú, dàn qí wēi zhěng, yī fāng sù jìng, hào wèi liáng mù. qí nián dōng, tài jí chū jiù, yí yǔ guō zuò děng jù yǐ qín jiù bèi zhēng. jí hái zhōu, jìn hào fǔ jūn jiāng jūn, yí biǎo jiě zhōu rèn, zhào bù xǔ. yí fū zhèng lǒng yòu, duō suǒ zhì lì, xuān bù xīn fēng, gé qí jiù sú, mín shù ài yǎng zhī. wèi guó zào fó sì míng yuē xìng huáng, zhū yǒu zuì jiù zhě, suí qí qīng zhòng, zhé wèi tǔ mù zhī gōng, wú fù biān zhàng zhī fá. shí chén liú gōng zhǔ guǎ jū, yí yì yuàn shàng zhǔ, zhǔ yì xǔ zhī. pú shè gāo zhào yì wàng shàng zhǔ, zhǔ yì bù kě. zhào nù, zèn yí yú shì zōng, chēng yí shàn lì xíng fǎ, láo yì bǎi xìng. zhào qiǎn zhí hòu wàn èr xìng chí yì jiǎn chá. èr xìng, zhào suǒ qīn ài, bì yù zhì yí shēn zuì. yí qīng shēn fèng fǎ, qiú qí qiān guò, suì wú suǒ de. jiàn dài hái luò, yóu tíng fèi shù nián, yīn dé piān fēng, shǒu jiǎo bù biàn. rán zhì xìng bù yí, shàn zì jiāng shè, shāo néng cháo bài. jiǔ zhī, chú guāng lù dài fū, jiā jīn zhāng zǐ shòu.
尋除安西將軍、秦州刺史。彝務尚典式,考訪故事。及臨隴右,彌加討習,於 是出入直衛,方伯威儀,赫然可觀。羌夏畏伏,憚其威整,一方肅靜,號為良牧。 其年冬,太極初就,彝與郭祚等俱以勤舊被征。及還州,進號撫軍將軍,彝表解州 任,詔不許。彝敷政隴右,多所制立,宣布新風,革其舊俗,民庶愛仰之。為國造 佛寺名曰興皇,諸有罪咎者,隨其輕重,謫為土木之功,無復鞭杖之罰。時陳留公 主寡居,彝意願尚主,主亦許之。僕射高肇亦望尚主,主意不可。肇怒,譖彝於世 宗,稱彝擅立刑法,勞役百姓。詔遣直後萬貳興馳驛檢察。貳興,肇所親愛,必欲 致彝深罪。彝清身奉法,求其愆過,遂無所得。見代還洛,猶停廢數年,因得偏風, 手腳不便。然志性不移,善自將攝,稍能朝拜。久之,除光祿大夫,加金章紫綬。
yí ài hǎo zhī jǐ, qīng hū xià liú, fēi qí yì zhě, shì zhī miè ěr. suī zhěn jí jiā tíng, ér zhì qì mí gāo. shàng biǎo yuē: chén wén yuán tiān gāo lǎng, shàng jiǎ liè xīng yǐ zhù míng dòng tíng yuān zhàn, yóu jí zhòng liú yǐ zēng dà. mò bù yǐ gū zhào bù yì qí yōu, dú shēn wèi jǐn qí guǎng. xiān shèng shí qí ruò cǐ, bì qǔ wù yǐ zì jiè. gù yáo chēng zé tiān, shè bàng mù yǐ xiǎo wèi míng shùn chēng jǐn shàn, xuán jiàn gǔ yǐ guī zhèng què. yú rén xiàn zhēn guī zhī zhǐ, pán yú zhe jǔ dòng zhī míng, shù jǐ jiàn shàn ér sī qí, wén è yǐ zì gǎi. juàn juàn yú huǐ wǎng zhī qú, zī zī yú bù dǎi zhī lù, yòng néng shēng gāo bǎi wáng, zhuō jué zhōng gǔ, jīng shí shì ér bù yú, lì èr qiān yǐ gū yù. fú wéi tài zǔ bō luàn, yì dài chóng guāng. shì zǔ yǐ bù shì zhī cái, kāi dàng hán xià xiǎn zǔ yǐ wēn míng zhī dé, rùn wò jiǔ qū. gāo zǔ dà shèng lín cháo, jīng yíng yún shǐ, wèi míng qiú yī, rì zè wàng shí, kāi jiǎn jīng jí, xǐ yù shén xiàn, gēng xīn fēng guǐ, guān dài cháo liú. hǎi dōng zá zhǒng zhī qú, héng nán yì fú zhī shuài, shā xī zhān tóu zhī róng, mò běi biàn fà zhī lǔ, zhòng yì nà gòng, qǐng lì chēng fān. jī dé mào yú xià yīn, fù rén shèng yú zhōu hàn, zé jiào jì zhōu, wǔ gōng yì zā. yóu qiě fā míng zhào, sī qiú zhí shì, xìn shì cāng shēng jiàn yán zhī qiū, zhù shǐ chén cí zhī rì. kuàng chén jiā zì fèng guó bā shí yú nián, yū jīn qiāng yù, jí chén sì shì. guò yǐ xiǎo cái, jí yìn chū shì, xué cán zhuān mén, wǔ què fāng lüè, zǎo hé xiān dì juàn zhàng zhī ēn, mò méng bì xià bù yí zhī shī. shì zé chū rù liǎng dōu, guān lì nà yán cháng bó, tiǎn mù qín fān, hào jiān ān fǔ. shí sī suì shǒu gāo yuán, yǎng chóu èr cháo zhī huì qīng chén suì shí, yuǎn zēng sōng dài zhī gāo. zhé sī fǎng jiù shū, qiè guān tú shǐ, qí dì huáng xìng qǐ zhī yuán, pèi tiān lóng jiā zhī yè, xiū zào yì mín zhī qí, lóng lín yún fèng zhī ruì, bēi guān ài wù zhī rén, shì wǎng gǎi zhù zhī zé, qián gē hòu wǔ zhī yīng, líng yǔ jì liáo zhī měi, kě wèi huī fēng jǐng xíng zhě, zhé jǐn biān dān qīng, yǐ biāo ruì fàn. zhì rú tài kāng hǎo tián, yù qióng hòu pò huò wǔ yǐ yì qín, lí zhèn léi bào kù xià jié yín luàn, nán cháo yǒu fēi mìng zhī zhū yīn zhòu hūn hān, mù yě yǒu dǎo gē zhī chén zhōu lì zhú shòu, miè bù xuán zhǒng yōu wáng yù huò, sǐ yì xiāng xún jì yú hàn chéng shī yù, wáng xīn cuàn duó huán líng bù gāng, wèi wǔ qiān dǐng jìn huì àn ruò, gǔ ròu xiāng tú. zhōng shǐ cōng yào xiāo shì bīng zhōu, lēi hǔ láng jù yàn zhào rú cǐ zhī bèi, wǎng bù bì zài. qǐ yuán páo xī, zhōng yú jìn mò, fán shí liù dài, bǎi èr shí bā dì, lì sān qiān èr bǎi qī shí nián, zá shì wǔ bǎi bā shí jiǔ, hé chéng wǔ juǎn, míng yuē lì dì tú, yì bàng mù jiàn gǔ yú rén pán yú zhī lèi. tuō méng zhì yù zuò zhī cè, shí fù pī lǎn, jì huò qǐ yǔ zuǒ yòu, shàng bǔ wèi méng. fú yuàn bì xià yuǎn wéi zōng miào zhī yōu, jìn cún lí mín zhī niàn, qǔ qí xián jūn, qì qí è zhǔ, zé wēi chén suī chén lún dì xià, wú yì chéng yún dēng tiān yǐ. shì zōng shàn zhī.
彝愛好知己,輕忽下流,非其意者,視之蔑爾。雖疹疾家庭,而志氣彌高。上 表曰:「臣聞元天高朗,尚假列星以助明;洞庭淵湛,猶藉眾流以增大。莫不以孤 照不詣其幽,獨深未盡其廣。先聖識其若此,必取物以自誡。故堯稱則天,設謗木 以曉未明;舜稱盡善,懸諫鼓以規政闕。虞人獻箴規之旨,盤盂著舉動之銘,庶幾 見善而思齊,聞惡以自改。眷眷於悔往之衢,孜孜於不逮之路,用能聲高百王,卓 絕中古,經十氏而不渝,歷二千以孤郁。伏惟太祖撥亂,奕代重光。世祖以不世之 才,開盪函夏;顯祖以溫明之德,潤沃九區。高祖大聖臨朝,經營雲始,未明求衣, 日昃忘食,開翦荊棘,徙御神縣,更新風軌,冠帶朝流。海東雜種之渠,衡南異服 之帥,沙西氈頭之戎,漠北辮髮之虜,重譯納貢,請吏稱籓。積德懋於夏殷,富仁 盛於周漢,澤教既周,武功亦匝。猶且發明詔,思求直士,信是蒼生薦言之秋,祝 史陳辭之日。況臣家自奉國八十餘年,紆金鏘玉,及臣四世。過以小才,藉廕出仕, 學慚專門,武闕方略,早荷先帝眷仗之恩,末蒙陛下不遺之施。侍則出入兩都,官 歷納言常伯,忝牧秦籓,號兼安撫。實思碎首膏原,仰酬二朝之惠;輕塵碎石,遠 增嵩岱之高。輒私訪舊書,竊觀圖史,其帝皇興起之元,配天隆家之業,修造益民 之奇,龍麟雲鳳之瑞,卑官愛物之仁,釋網改祝之澤,前歌后舞之應,囹圄寂寥之 美,可為輝風景行者,輒謹編丹青,以標睿范。至如太康好田,遇窮後迫禍;武乙 逸禽,罹震雷暴酷;夏桀淫亂,南巢有非命之誅;殷紂昏酣,牧野有倒戈之陳;周 厲逐獸,滅不旋踵;幽王遇惑,死亦相尋;暨於漢成失御,亡新篡奪;桓靈不綱, 魏武遷鼎;晉惠暗弱,骨肉相屠。終使聰曜鴞視并州,勒虎狼據燕趙——如此之輩, 罔不畢載。起元庖犧,終於晉末,凡十六代,百二十八帝,歷三千二百七十年,雜 事五百八十九,合成五卷,名曰《歷帝圖》,亦謗木、諫鼓、虞人、盤盂之類。脫 蒙置御坐之側,時復披覽,冀或起予左右,上補未萌。伏願陛下遠惟宗廟之憂,近 存黎民之念,取其賢君,棄其惡主,則微臣雖沉淪地下,無異乘雲登天矣。」世宗 善之。
yí yòu biǎo yuē: qiè wéi huáng wáng tǒng tiān, bì yǐ qióng yōu wèi měi jǐn lǐ zuò shèng, yì jiǎ guǎng cǎi chéng míng. gù xún yú chú ráo, zhe zhī zhōu shén, yú rén xiàn zhēn, liú yú xià diǎn. bù rán, zé měi cì wú yǐ dé zhāng, shàn è yǒu shí bù dá. dǎi yú liǎng hàn wèi jìn, suī dào yǒu lóng wū, ér bèi xiù chuán xí, wèi shǐ què yě. jí huì dì shī yù, zhōng xià bēng lí, liú fú zhuān jù qín xī, yàn zhào dú zhì guān zuǒ, yáo xià jì qǐ, wǔ liáng jìng lì, zhì shǐ jiǔ fú yáo yáo, mín wú dìng zhǔ, lǐ yí diǎn zhì, cǐ yān yīn miè. jì dà wèi yīng lì, bō luàn dēng huáng, jiǎn bǐ jīng ní, kān jìng shén xiàn, shù jì zhī jiān, tiān xià níng yī, chuán huī qī dì, jī shèng rú shén. gāo zǔ qiān dǐng chéng zhōu, yǒng zī bā bǎi, yǎn wǔ xiū wén, xiàn zhāng sī gǎi, shí suǒ wèi jiā wǔ dì dēng sān wáng, mín wú dé ér míng yān. yóu qiě lǜ dú jiàn zhī bù míng, yù guǎng fǎng yú dé shī, nǎi mìng sì shǐ, guān chá fēng yáo. chén shí tiǎn cháng bó, chōng yī shǐ zhī liè, suì dé zhàng jié huī jīn, xuān ēn dōng xià, zhōu lì yú qí lǔ zhī jiān, biàn chí yú liáng sòng zhī yù. xún cǎi shī sòng, yán jiǎn yù qíng, shí shù piàn yán zhī bù yí, měi cì zhī jù xiǎn. ér cái qīng rèn zhòng, duō bù suí xīn. suǒ cǎi zhī shī, bìng shǐ shēn mù, ér zhí luán yú nán tǎo, wèn zuì wǎn dèng, chén fù tiǎn xíng jūn, shū jī shì wù. jí niǎn jià zhī fǎn, shàn yù wèi hé, xù yǐ dà huì yǎn zhēn, sì hǎi bēng mù, suì ěr tuī qiān, bù jí wén chè. wèi jǐ, gǎi mù qín fān, wéi lí què xià, jì yǐ qiǎn jí xiāng chán, níng dīng bā suì. cháng kǒng suǒ cǎi zhī shī yǒng lún qiū hè, shì chén sù yè suǒ huái, yǐ wèi shēn yōu zhě yě. bì xià chuí rì yuè zhī míng, xíng yún yǔ zhī shī chá chén wǎng zuì zhī làn, jīn chén pín bìng zhī qiè. jì méng chóng yǐ lù yǎng, fù dé bài sǎo qiū fén, míng mù yǒu péng, wú suǒ fù kuì. qiě chén yī èr nián lái, suǒ huàn bù jù, xún shěng běn shū, cū yǒu fǎng fú. fán yǒu qī juǎn, jīn xiě shàng chéng, fú yuàn zhāo lǎn, chì fù yǒu sī. shǐ wèi dài suǒ cǎi zhī shī, bù yīn yú qiū jǐng, chén zhī yuàn yě.
彝又表曰:「竊惟皇王統天,必以窮幽為美;盡理作聖,亦假廣采成明。故詢 於芻蕘,著之周什,輿人獻箴,流於夏典。不然,則美刺無以得彰,善惡有時不達。 逮於兩漢、魏、晉,雖道有隆污,而被繡傳檄,未始闕也。及惠帝失御,中夏崩離, 劉符專據秦西,燕趙獨制關左,姚夏繼起,五涼競立,致使九服搖搖,民無定主, 禮儀典制,此焉堙滅。暨大魏應歷,撥亂登皇,翦彼鯨鯢,龕靖神縣,數紀之間, 天下寧一,傳輝七帝,積聖如神。高祖遷鼎成周,永茲八百,偃武修文,憲章斯改, 實所謂加五帝、登三王,民無德而名焉。猶且慮獨見之不明,欲廣訪於得失,乃命 四使,觀察風謠。臣時忝常伯,充一使之列,遂得仗節揮金,宣恩東夏,周曆於齊 魯之間,遍馳於梁宋之域。詢采詩頌,研檢獄情,實庶片言之不遺,美刺之俱顯。 而才輕任重,多不遂心。所采之詩,並始申目,而值鑾輿南討,問罪宛鄧,臣復忝 行軍,樞機是務。及輦駕之返,膳御未和,續以大諱奄臻,四海崩慕,遂爾推遷, 不及聞徹。未幾,改牧秦蕃,違離闕下,繼以譴疾相纏,寧丁八歲。常恐所采之詩 永淪丘壑,是臣夙夜所懷,以為深憂者也。陛下垂日月之明,行雲雨之施;察臣往 罪之濫,矜臣貧病之切。既蒙崇以祿養,復得拜掃丘墳,明目友朋,無所負愧。且 臣一二年來,所患不劇,尋省本書,粗有仿佛。凡有七卷,今寫上呈,伏願昭覽, 敕付有司。使魏代所采之詩,不堙於丘井,臣之願也。」
sù zōng chū, shì zhōng cuī guāng biǎo yuē: yí jí lǐ sháo, cháo liè zhī zhōng wéi cǐ èr rén chū shēn guān cì běn zài chén yòu, qì néng gàn shì, yòu bìng wèi duō, jìn lái cān chà, biàn chéng tì hòu. jì qí jiē tú, suī yīng qiān zhì, rán kǒng bān zhì yóu wèi cì děng. xī wèi zhī gōng shū, yǐn xià tóng jǔ jìn zhī shì gài, tuī zhǎng bó yóu. gǔ rén suǒ gāo, dāng shí jiàn xǔ. gǎn yuán sī yì, qǐ xiáng chén wèi yī jiē, shòu bǐ fàn jí, qí xíng shèng tíng, tiē mù xuǎn xù. zhào jiā zhēng xī jiāng jūn jì zhōu dà zhōng zhèng. suī nián xiàng liù shí, jiā zhī fēng jí, ér zì qiáng rén shì, zī zī wú dài. gōng sī fǎ jí, yì guān cóng shì yán qǐng dào sú, xiū yíng zhāi jiǎng hǎo shàn qīn xián, ài jiǎng rén wù. nán běi xīn jiù, mò bù duō zhī. dà qǐ dì zhái, huī hào huá chǐ, pō wǔ qí shū zōng jiù qī, bù shèn cún jì, shí yǒu yuàn hàn yān. róng huàn zhī jiān, wèi néng zhǐ zú. lǚ biǎo zài qín zhōu yù yǒu kāi yuán hàn zhōng zhī xūn, xī jiā shǎng bào, jī nián bù yǐ, cháo tíng huàn zhī.
肅宗初,侍中崔光表曰:「彝及李韶,朝列之中唯此二人出身官次本在臣右, 器能幹世,又並為多,近來參差,便成替後。計其階途,雖應遷陟,然恐班秩猶未 賜等。昔衛之公叔,引下同舉;晉之士丐,推長伯游。古人所高,當時見許。敢緣 斯義,乞降臣位一階,授彼泛級,齊行聖庭,帖穆選敘。」詔加征西將軍、冀州大 中正。雖年向六十,加之風疾,而自強人事,孜孜無怠。公私法集,衣冠從事;延 請道俗,修營齋講;好善欽賢,愛獎人物。南北新舊,莫不多之。大起第宅,徽號 華侈,頗侮其疏宗舊戚,不甚存紀,時有怨憾焉。榮宦之間,未能止足。屢表在秦 州預有開援漢中之勛,希加賞報,積年不已,朝廷患之。
dì èr zi zhòng yǔ shàng fēng shì, qiú quán bié xuǎn gé, pái yì wǔ rén, bù shǐ yù zài qīng pǐn. yóu shì zhòng kǒu xuān xuān, bàng dú yíng lù, lì bǎng dà xiàng, kè qī huì jí, tú hài qí jiā. yí shū wú wèi bì zhī yì, fù zǐ ān rán. shén guī èr nián èr yuè, yǔ lín hǔ bì jǐ jiāng qiān rén, xiāng shuài zhì shàng shū shěng gòu mà, qiú qí zhǎng zi shàng shū láng shǐ jūn, bù huò, yǐ wǎ shí jī dǎ gōng mén. shàng xià wèi jù, mò gǎn tǎo yì. suì biàn chí huǒ, lǔ lüè dào zhōng xīn hāo, yǐ zhàng shí wèi bīng qì, zhí zào qí dì, yè yí táng xià, chuí rǔ jí yì, chàng hū áo áo, fén qí wū yǔ. shǐ jūn zhòng yǔ dāng shí yú běi yuán ér zǒu. shǐ jūn huí jiù qí fù, bài fú qún xiǎo, yǐ qǐng fù mìng. yǔ lín děng jiù jiā ōu jī, shēng tóu zhī yú yān huǒ zhī zhōng. jí dé shī hái, bù fù kě shí, wéi yǐ jì zhōng xiǎo chāi wèi yàn. zhòng yǔ shāng zhòng zǒu miǎn. yí jǐn yǒu yú mìng, shā mén sì yǔ qí bǐ lín, yú zhì yú sì. yuǎn jìn wén jiàn, mò bù wǎn hài.
第二子仲瑀上封事,求銓別選格,排抑武人,不使預在清品。由是眾口喧喧, 謗讟盈路,立榜大巷,剋期會集,屠害其家。彝殊無畏避之意,父子安然。神龜二 年二月,羽林虎賁幾將千人,相率至尚書省詬罵,求其長子尚書郎始均,不獲,以 瓦石擊打公門。上下畏懼,莫敢討抑。遂便持火,虜掠道中薪蒿,以杖石為兵器, 直造其第,曳彝堂下,捶辱極意,唱呼嗷嗷,焚其屋宇。始均、仲瑀當時逾北垣而 走。始均回救其父,拜伏群小,以請父命。羽林等就加毆擊,生投之於煙火之中。 及得屍骸,不復可識,唯以髻中小釵為驗。仲瑀傷重走免。彝僅有餘命,沙門寺與 其比鄰,輿致於寺。遠近聞見,莫不惋駭。
yí lín zhōng, kǒu zhàn zuǒ yòu shàng qǐ yuē: chén zì fèng guó jí sūn liù shì, shī lù sù cān, fù ēn wéi tiǎn, tú sī jié zhì jǐn chéng, zhōng rán mí xiào. chén dì èr xī zhòng yǔ suǒ shàng zhī shì, yì zhì shí duō, jì yuē yǒu yì, níng róng mò ěr. tōng chéng yǒu rì, wèi jiǎn shén tīng, qǐ tú zhòng fèn, nǎi zhì yú cǐ. chén bù néng huò fáng wèi méng, lǜ jué yāng zhào, zhì lìng jūn zhòng héng xiāo, gōng fén chén zhái. xī shǐ jūn zhòng yǔ děng kòu qǐng liú xiě, qǐ dài chén sǐ, shǐ jūn jí xiàn tú tàn, zhòng yǔ jīng sù fāng sū. chén nián yǐ liù shí, sù bèi róng yù, chuí mù zhī qiū, hū jiàn cǐ kǔ, gù zhān zāi kù, gǔ jīn wú bǐ. chén shāng zhì zhòng, cán qì jiǎ yán, wàng jǐng gù shí, tuī lòu jiù jǐn, qǐng kè dài zhōng, chén zhī mìng yě, zhī fù hé yán? ruò suǒ shàng zhī shū, shǎo wèi yì guó, chén biàn shì shēng yǐ lǐ quán, sǐ yǔ yì hé, bù fù èr dì yú dì xià, chén wú yú hèn yǐ! yī guī quán rǎng, zhǎng lí zǐ tíng, liàn yǎng tiān yán, chéng tòng wú yǐ. bù shèng juàn juàn, lì chuǎn fèng cí, fú yuàn èr shèng jiā yù zhēn shàn, fù lù qián shǒu, shòu bǎo nán yuè, dé yǔ rì shēng. chén sù bèi chú huàn, xiān hòu xián ēn, yù bào zhī qī, hào tiān wǎng jí, wáng hún yǒu zhī, bù wàng jié cǎo. yí suì zú, shí nián wǔ shí jiǔ. guān wèi shōu yǎn yǔ lín xiōng qiáng zhě bā rén zhǎn zhī, bù néng qióng zhū qún shù, jí wèi dà shè yǐ ān zhòng xīn, yǒu shí zhě zhī guó jì zhī jiāng zhuì yǐ. sàng hái suǒ fén zhái, yǔ shǐ jūn dōng xī fēn liǎn yú xiǎo wū. zhòng yǔ suì yǐ chuàng zhòng bì jū xíng yáng, zhì wǔ yuè, chuàng dé jiàn chōu, shǐ bēn fù sàng, zhào cì bù bó qiān pǐ. líng tài hòu yǐ qí lèi cháo dà chén, tè chuí jīn cè, shù yuè yóu zhuī yán qì xià, wèi zhū shì chén yuē: wú wèi zhāng yí yǐn shí bù yù, nǎi zhì shǒu fā wēi yǒu kuī luò. bēi tòng zhī kǔ, yǐ zhì yú cǐ.
彝臨終,口占左右上啟曰:「臣自奉國及孫六世,尸祿素餐,負恩唯靦,徒思 竭智盡誠,終然靡效。臣第二息仲瑀所上之事,益治實多,既曰有益,寧容默爾。 通呈有日,未簡神聽,豈圖眾忿,乃至於此。臣不能禍防未萌,慮絕殃兆,致令軍 眾橫囂,攻焚臣宅。息始均、仲瑀等叩請流血,乞代臣死,始均即陷塗炭,仲瑀經 宿方蘇。臣年已六十,宿被榮遇,垂暮之秋,忽見此苦,顧瞻災酷,古今無比。臣 傷至重,殘氣假延,望景顧時,推漏就盡,頃刻待終,臣之命也,知復何言?若所 上之書,少為益國,臣便是生以理全,死與義合,不負二帝於地下,臣無餘恨矣! 一歸泉壤,長離紫庭,戀仰天顏,誠痛無已。不勝眷眷,力喘奉辭,伏願二聖加御 珍膳,覆露黔首,壽保南嶽,德與日升。臣夙被芻豢,先後銜恩,欲報之期,昊天 罔極,亡魂有知,不忘結草。」彝遂卒,時年五十九。官為收掩羽林凶強者八人斬 之,不能窮誅群豎,即為大赦以安眾心,有識者知國紀之將墜矣。喪還所焚宅,與 始均東西分斂於小屋。仲瑀遂以創重避居滎陽,至五月,創得漸瘳,始奔父喪,詔 賜布帛千匹。靈太后以其累朝大臣,特垂矜惻,數月猶追言泣下,謂諸侍臣曰: 「吾為張彝飲食不御,乃至首發微有虧落。悲痛之苦,以至於此。」
chū, yí zēng zǔ xìng, suǒ zhāo yǐn hé dōng mín wèi zhōu cái qiān yú jiā, hòu xiāng yī hé, zhì yú bà rù jì zhōu, jī sān shí nián, xī bié yǒu shù wàn hù. gù gāo zǔ bǐ xiào tiān xià mín hù, zuì wèi dà zhōu. yí wèi huáng mén, měi shì zuò yǐ wèi yán, gāo zǔ wèi zhī yuē: zhōng dāng yǐ qīng wèi cì shǐ, chóu xiān shì chéng xiào. yí zhuī gāo zǔ wǎng zhǐ, lèi qǐ běn zhōu, cháo yì wèi xǔ. yí wáng hòu, líng tài hòu yún: yí lǚ qǐ jì zhōu, wú yù yòng zhī, yǒu rén wéi wǒ cǐ yì. ruò cóng qí qǐng, huò bù zhì shì, huǐ zhī wú jí. nǎi zèng shǐ chí jié wèi jiāng jūn jì zhōu cì shǐ, shì wén hóu.
初,彝曾祖幸,所招引河東民為州裁千餘家,後相依合,至於罷入冀州,積三 十年,析別有數萬戶。故高祖比校天下民戶,最為大州。彝為黃門,每侍坐以為言, 高祖謂之曰:「終當以卿為刺史,酬先世誠效。」彝追高祖往旨,累乞本州,朝議 未許。彝亡後,靈太后云:「彝屢乞冀州,吾欲用之,有人違我此意。若從其請, 或不至是,悔之無及。」乃贈使持節、衛將軍、冀州刺史,諡文侯。
shǐ jūn, zì zi héng, duān jié hǎo xué, yǒu wén cái. sī tú xíng cān jūn, qiān zhù zuò zuǒ láng. shì zōng yǐ yí xiān cháo xūn jiù, bù xìng zhěn fèi, tè chú shǐ jūn zhǎng jiān zuǒ mín láng zhōng, qiān yuán wài cháng shì, réng lǐng láng. shǐ jūn cái gàn, yǒu měi yú fù, gǎi chén shòu wèi zhì wèi biān nián zhī tǐ, guǎng yì yì wén, wèi sān shí juǎn. yòu zhe guān dài lù jí zhū fù shù shí piān, jīn bìng wáng shī. chū, dà chéng zéi qǐ yú jì yíng zhī jiān, qiǎn dū du yuán yáo tǎo píng zhī, duō suǒ shā lù, jī shī shù wàn. shǐ jūn yǐ láng zhōng wèi xíng tái, fèn jūn shì zhòng yǐ shǒu jí wèi gōng, nǎi lìng jiǎn jí rén shǒu shù qiān, yī shí fén ruò, zhì yú huī jìn, yòng xī jiǎo xìng, jiàn zhě mò bù shāng xīn. jí shǐ jūn zhī sǐ yě, shǐ mò zài yú yān tàn zhī jiān, yǒu jiāo làn zhī tòng, lùn zhě huò yì tuī jiù yān. zèng lè líng tài shǒu, shì yuē xiào.
始均,字子衡,端潔好學,有文才。司徒行參軍,遷著作佐郎。世宗以彝先朝 勛舊,不幸疹廢,特除始均長兼左民郎中,遷員外常侍,仍領郎。始均才幹,有美 於父,改陳壽《魏志》為編年之體,廣益異聞,為三十卷。又著《冠帶錄》及諸賦 數十篇,今並亡失。初,大乘賊起於冀瀛之間,遣都督元遙討平之,多所殺戮,積 屍數萬。始均以郎中為行台,忿軍士重以首級為功,乃令檢集人首數千,一時焚爇, 至於灰燼,用息僥倖,見者莫不傷心。及始均之死也,始末在於煙炭之間,有焦爛 之痛,論者或亦推咎焉。贈樂陵太守,諡曰孝。
zi gǎo, xí zǔ jué. wǔ dìng zhōng, kāi fǔ zhǔ bù. qí shòu chán, jué lì jiàng.
子暠,襲祖爵。武定中,開府主簿。齊受禪,爵例降。
gǎo dì yàn zhī, wǔ dìng zhōng, yí tóng kāi fǔ zhōng bīng cān jūn.
暠弟晏之,武定中,儀同開府中兵參軍。
zhòng yǔ, sī kōng jì jiǔ gěi shì zhōng.
仲瑀,司空祭酒、給事中。
zi tái, yí tóng kāi fǔ cān jūn shì.
子台,儀同開府參軍事。
zhòng yǔ dì mín, zhù zuò zuǒ láng.
仲瑀弟珉,著作佐郎。
shǐ chén yuē: guō zuò cái gàn mǐn shí, yǒu shì wù zhī zhǎng, gāo zǔ jīng lún zhī shǐ, dú zài qín láo zhī dì, jū guān rèn shì, dòng jìng chēng shù. zhāng yí fēng lì jiǎn jiǎn, yǒu wáng chén zhī qì, xián mìng yōng máo, fēng shēng yóu zài. bìng wèi shì qì néng zhī chén hū? zāo suí yǒu mìng, jù yīng shì huò, bēi zāi! shǐ jūn cái zhì wèi shēn, xī yě.
史臣曰:郭祚才幹敏實,有世務之長,高祖經綸之始,獨在勤勞之地,居官任 事,動靜稱述。張彝風力謇謇,有王臣之氣,銜命擁旄,風聲猶在。並魏氏器能之 臣乎?遭隨有命,俱嬰世禍,悲哉!始均才志未申,惜也。