shì rén yǐ xiǎo ér wèi chún yáng yě, gù zhòng yòng kǔ hán. fū kǔ hán yào, ér kē zhī dà jìn yě. dān xī wèi chǎn fù yòng bái sháo, fá shēng shēng zhī qì, bù zhī ér kē yòng kǔ hán, zuì fá shēng shēng zhī qì yě. xiǎo ér, chūn lìng yě, dōng fāng yě, mù dé yě, qí wèi suān gān, suān wèi rén huò zhī zhī, gān zé rén duō bù shí. gài xián mài zhě, mù mài yě, jīng wèi xián wú wèi qì zhě sǐ. wèi qì zhě, gān wèi yě, mù lí tǔ zé sǐ, zài yàn zhī mù shí, zé gèng zhī qí suǒ yǐ rán yǐ, mù shí wéi chū chūn zhī méi zǐ, suān duō gān shǎo, qí tā jiē gān shǎo suān shǎo zhě yě. gù diào xiǎo ér zhī wèi, yí gān duō suān shǎo, rú qián zhòng yáng zhī liù wèi wán shì yě. kǔ hán zhī suǒ yǐ bù kě qīng yòng zhě hé? yán shàng zuò kǔ, wàn wù jiàn huǒ ér huà, kǔ néng shèn shī.
世人以小兒為純陽也,故重用苦寒。夫苦寒藥,兒科之大禁也。丹溪謂產婦用白芍,伐生生之氣,不知兒科用苦寒,最伐生生之氣也。小兒,春令也,東方也,木德也,其味酸甘,酸味人或知之,甘則人多不識。蓋弦脈者,木脈也,經謂弦無胃氣者死。胃氣者,甘味也,木離土則死,再驗之木實,則更知其所以然矣,木實惟初春之梅子,酸多甘少,其他皆甘少酸少者也。故調小兒之味,宜甘多酸少,如錢仲陽之六味丸是也。苦寒之所以不可輕用者何?炎上作苦,萬物見火而化,苦能滲濕。
rén, chóng yě, tǐ shǔ shī tǔ, shī yín gù wèi rén hài, rén wú shī zé sǐ. gù shī zhòng zhě féi, shī shǎo zhě shòu xiǎo ér zhī shī kě jǐn shèn zāi!
人, 蟲也,體屬濕土,濕淫固為人害,人無濕則死。故濕重者肥,濕少者瘦;小兒之濕可盡滲哉!
zài yòng yào zhě yǐ wèi xiè huǒ, bù zhī yù xiè yù shòu, yù huà yù zào. kǔ xiān rù xīn, qí huà yǐ zào yě, ér qiě zhòng fá wèi zhī, zhí zhì jìng jué ér sǐ zhě yǒu zhī. xiǎo ér zhī huǒ, wéi zhuàng huǒ kě jiǎn ruò shǎo huǒ zé suǒ lài yǐ shēng zhě, hé kě zì yòng kǔ hán yǐ qīng zhī zāi! gù cún yīn tuì rè wèi dì yī miào fǎ, cún yīn tuì rè, mò guò liù wèi zhī suān gān huà yīn yě. wéi shī wēn mén zhōng, yǔ xīn dàn hé yòng, zào huǒ zé bù kě yě. yú qián xù wēn rè, suī zài dà rén, fán yòng kǔ hán, bì duō yòng gān hán jiān zhī, wéi jiǔ kè bù jīn.
在用藥者以為瀉火,不知愈瀉愈瘦,愈化愈燥。苦先入心,其化以燥也,而且重伐胃汁,直致痙厥而死者有之。小兒之火,惟壯火可減;若少火則所賴以生者,何可恣用苦寒以清之哉!故存陰退熱為第一妙法,存陰退熱,莫過六味之酸甘化陰也。惟濕溫門中,與辛淡合用,燥火則不可也。余前序溫熱,雖在大人,凡用苦寒,必多用甘寒監之,惟酒客不禁。