zhōu shū lùn shì, fāng zhī zǐ cái, gài guì qì yòng ér jiān wén cǎi yě. shì yǐ pǔ zhuó chéng ér dān wò shī, yuán yōng lì ér diāo wū fù. ér jìn dài cí rén, wù huá qì shí. gù wèi wén yǐ wèi gǔ jīn wén rén, lèi bù hù xì xíng. wéi dàn suǒ píng, yòu lì dǐ qún cái. hòu rén léi tóng, hùn zhī yī guàn, xū kě bēi yǐ!
《周書》論士,方之梓材,蓋貴器用而兼文采也。是以朴斫成而丹雘施,垣墉立而雕杇附。而近代詞人,務華棄實。故魏文以為∶「古今文人,類不護細行。」韋誕所評,又歷詆群才。後人雷同,混之一貫,吁可悲矣!
lüè guān wén shì zhī cī xiàng rú qiè qī ér shòu jīn, yáng xióng shì jiǔ ér shǎo suàn, jìng tōng zhī bù xiū lián yú, dù dǔ zhī qǐng qiú wú yàn, bān gù chǎn dòu yǐ zuò wēi, mǎ róng dǎng liáng ér dú huò, wén jǔ ào dàn yǐ sù zhū, zhèng píng kuáng hān yǐ zhì lù, zhòng xuān qīng ruì yǐ zào jìng, kǒng zhāng zǒng dòng yǐ cū shū, dīng yí tān lán yǐ qǐ huò, lù cuì bù chuài ér wú chǐ, pān yuè guǐ dǎo yú mǐn huái, lù jī qīng zè yú jiǎ guō, fù xuán gāng ài ér lì tái, sūn chǔ hěn bì ér sòng fǔ. zhū yǒu cǐ lèi, bìng wén shì zhī xiá lèi. wén jì yǒu zhī, wǔ yì yí rán.
略觀文士之疵∶相如竊妻而受金,揚雄嗜酒而少算,敬通之不修廉隅,杜篤之請求無厭,班固諂竇以作威,馬融黨梁而黷貨,文舉傲誕以速誅,正平狂憨以致戮,仲宣輕銳以躁競,孔璋傯恫以粗疏,丁儀貪婪以乞貨,路粹餔啜而無恥,潘岳詭禱於愍懷,陸機傾仄於賈郭,傅玄剛隘而詈台,孫楚狠愎而訟府。諸有此類,並文士之瑕累。文既有之,武亦宜然。
gǔ zhī jiāng xiāng, cī jiù shí duō. zhì rú guǎn zhòng xiào qiè, wú qǐ zhī tān yín, chén píng zhī wū diǎn, jiàng guàn zhī chán jí, yán zī yǐ xià, bù kě shèng shù. kǒng guāng fù héng jù dǐng, ér zè mèi dǒng xián, kuàng bān mǎ zhī jiàn zhí, pān yuè zhī xià wèi zāi? wáng róng kāi guó shàng zhì, ér yù guān xiāo sú kuàng mǎ dù zhī qìng xuán, dīng lù zhī pín báo zāi? rán zi xià wú kuī yú míng rú, jùn chōng bù chén hū zhú lín zhě, míng chóng ér jī jiǎn yě. ruò fú qū jiǎ zhī zhōng zhēn, zōu méi zhī jī jué, huáng xiāng zhī chún xiào, xú gàn zhī chén mò, qǐ yuē wén shì, bì qí diàn yú?
古之將相,疵咎實多。至如管仲孝竊,吳起之貪淫,陳平之污點,絳灌之讒嫉,沿茲以下,不可勝數。孔光負衡據鼎,而仄媚董賢,況班馬之賤職,潘岳之下位哉?王戎開國上秩,而鬻官囂俗;況馬杜之磬懸,丁路之貧薄哉?然子夏無虧於名儒,浚沖不塵乎竹林者,名崇而譏減也。若夫屈賈之忠貞,鄒枚之機覺,黃香之淳孝,徐幹之沉默,豈曰文士,必其玷歟?
gài rén bǐng wǔ cái, xiū duǎn shū yòng, zì fēi shàng zhé, nán yǐ qiú bèi. rán jiāng xiāng yǐ wèi lóng tè dá, wén shì yǐ zhí bēi duō qiào, cǐ jiāng hé suǒ yǐ téng yǒng, juān liú suǒ yǐ cùn zhé zhě yě. míng zhī yì yáng, jì qí rán yǐ, wèi zhī tōng sāi, yì yǒu yǐ yān. gài shì zhī dēng yōng, yǐ chéng wù wèi yòng. lǔ zhī jìng jiāng, fù rén zhī cōng míng ěr. rán tuī qí jī zōng, yǐ fāng zhì guó, ān yǒu zhàng fū xué wén, ér bù dá yú zhèng shì zāi? bǐ yáng mǎ zhī tú, yǒu wén wú zhì, suǒ yǐ zhōng hū xià wèi yě. xī yǔ yuán guī cái huá qīng yīng, xūn yōng yǒu shēng, gù wén yì bù chēng ruò fēi tái yuè, zé zhèng yǐ wén cái yě. wén wǔ zhī shù, zuǒ yòu wéi yí. xì hú dūn shū, gù jǔ wèi yuán shuài, qǐ yǐ hǎo wén ér bù liàn wǔ zāi? sūn wǔ bīng jīng, cí rú zhū yù, qǐ yǐ xí wǔ ér bù xiǎo wén yě?
蓋人稟五材,修短殊用,自非上哲,難以求備。然將相以位隆特達,文士以職卑多誚,此江河所以騰湧,涓流所以寸折者也。名之抑揚,既其然矣,位之通塞,亦有以焉。蓋士之登庸,以成務為用。魯之敬姜,婦人之聰明耳。然推其機綜,以方治國,安有丈夫學文,而不達於政事哉?彼揚馬之徒,有文無質,所以終乎下位也。昔庾元規才華清英,勛庸有聲,故文藝不稱;若非台岳,則正以文才也。文武之術,左右惟宜。郤縠敦書,故舉為元帥,豈以好文而不練武哉?孫武《兵經》,辭如珠玉,豈以習武而不曉文也?
shì yǐ jūn zǐ cáng qì, dài shí ér dòng. fā huī shì yè, gù yí xù sù yǐ péng zhōng, sàn cǎi yǐ biāo wài, pián nán qí zhì, yù zhāng qí gàn lí wén bì zài wěi jūn guó, fù zhòng bì zài rèn dòng liáng, qióng zé dú shàn yǐ chuí wén, dá zé fèng shí yǐ chěng jī. ruò cǐ wén rén, yīng zǐ cái zhī shì yǐ.
是以君子藏器,待時而動。發揮事業,固宜蓄素以弸中,散采以彪外,楩楠其質,豫章其干;攡文必在緯軍國,負重必在任棟樑,窮則獨善以垂文,達則奉時以騁績。若此文人,應《梓材》之士矣。
zàn yuē
贊曰∶
zhān bǐ qián xiū, yǒu yì wén dé. shēng zhāo chǔ nán, cǎi dòng liáng běi.
瞻彼前修,有懿文德。聲昭楚南,采動梁北。
diāo ér bù qì, zhēn gàn shuí zé. qǐ wú huá shēn, yì yǒu guāng guó.
雕而不器,貞干誰則。豈無華身,亦有光國。