fū qíng dòng ér yán xíng, lǐ fà ér wén jiàn, gài yán yǐn yǐ zhì xiǎn, yīn nèi ér fú wài zhě yě. rán cái yǒu yōng jùn, qì yǒu gāng róu, xué yǒu qiǎn shēn, xí yǒu yǎ zhèng, bìng qíng xìng suǒ shuò, táo rǎn suǒ níng, shì yǐ bǐ qū yún jué, wén yuàn bō guǐ zhě yǐ. gù cí lǐ yōng jùn, mò néng fān qí cái fēng qù gāng róu, níng huò gǎi qí qì shì yì qiǎn shēn, wèi wén guāi qí xué tǐ shì yǎ zhèng, xiān yǒu fǎn qí xí: gè shī chéng xīn, qí yì rú miàn.
夫情動而言形,理髮而文見,蓋沿隱以至顯,因內而符外者也。然才有庸俊,氣有剛柔,學有淺深,習有雅鄭,並情性所鑠,陶染所凝,是以筆區雲譎,文苑波詭者矣。故辭理庸俊,莫能翻其才;風趣剛柔,寧或改其氣;事義淺深,未聞乖其學;體式雅鄭,鮮有反其習:各師成心,其異如面。
ruò zǒng qí guī tú, zé shù qióng bā tǐ: yī yuē diǎn yǎ, èr yuē yuǎn ào, sān yuē jīng yuē, sì yuē xiǎn fù, wǔ yuē fán rù, liù yuē zhuàng lì, qī yuē xīn qí, bā yuē qīng mí. diǎn yǎ zhě, róng shì jīng gào, fāng guǐ rú mén zhě yě yuǎn ào zhě, fù cǎi diǎn wén, jīng lǐ xuán zōng zhě yě jīng yuē zhě, hé zì shěng jù, pōu xī háo lí zhě yě xiǎn fù zhě, cí zhí yì chàng, qiè lǐ yàn xīn zhě yě fán rù zhě, bó yù niàng cǎi, wěi yè zhī pài zhě yě zhuàng lì zhě, gāo lùn hóng cái, zhuō shuò yì cǎi zhě yě xīn qí zhě, bìn gǔ jìng jīn, wēi cè qù guǐ zhě yě qīng mí zhě, fú wén ruò zhí, piǎo miǎo fù sú zhě yě. gù yǎ yǔ qí fǎn, ào yǔ xiǎn shū, fán yǔ yuē chuǎn, zhuàng yǔ qīng guāi, wén cí gēn yè, yuàn yòu qí zhōng yǐ.
若總其歸塗,則數窮八體:一曰典雅,二曰遠奧,三曰精約,四曰顯附,五曰繁縟,六曰壯麗,七曰新奇,八曰輕靡。典雅者,熔式經誥,方軌儒門者也;遠奧者,馥采典文,經理玄宗者也;精約者,核字省句,剖析毫釐者也;顯附者,辭直義暢,切理厭心者也;繁縟者,博喻釀采,煒燁枝派者也;壯麗者,高論宏裁,卓爍異采者也;新奇者,擯古競今,危側趣詭者也;輕靡者,浮文弱植,縹緲附俗者也。故雅與奇反,奧與顯殊,繁與約舛,壯與輕乖,文辭根葉,苑囿其中矣。
ruò fú bā tǐ lǚ qiān, gōng yǐ xué chéng, cái lì jū zhōng, zhào zì xuè qì qì yǐ shí zhì, zhì yǐ dìng yán, tǔ nà yīng huá, mò fēi qíng xìng. shì yǐ jiǎ shēng jùn fā, gù wén jié ér tǐ qīng zhǎng qīng ào dàn, gù lǐ chǐ ér cí yì zi yún shěn jì, gù zhì yǐn ér wèi shēn zi zhèng jiǎn yì, gù qù zhāo ér shì bó mèng jiān yǎ yì, gù cái mì ér sī mí píng zi yān tōng, gù lǜ zhōu ér zǎo mì zhòng xuān zào ruì, gù yǐng chū ér cái guǒ gōng gàn qì biǎn, gù yán zhuàng ér qíng hài sì zōng chù tǎng, gù xiǎng yì ér diào yuǎn shū yè jùn xiá, gù xìng gāo ér cǎi liè ān rén qīng mǐn, gù fēng fā ér yùn liú shì héng jīn zhòng, gù qíng fán ér cí yǐn. chù lèi yǐ tuī, biǎo lǐ bì fú, qǐ fēi zì rán zhī héng zī, cái qì zhī dà lüè zāi!
若夫八體屢遷,功以學成,才力居中,肇自血氣;氣以實志,志以定言,吐納英華,莫非情性。是以賈生俊發,故文潔而體清;長卿傲誕,故理侈而辭溢;子云沈寂,故志隱而味深;子政簡易,故趣昭而事博;孟堅雅懿,故裁密而思靡;平子淹通,故慮周而藻密;仲宣躁銳,故穎出而才果;公幹氣褊,故言壯而情駭;嗣宗俶儻,故響逸而調遠;叔夜俊俠,故興高而采烈;安仁輕敏,故鋒發而韻流;士衡矜重,故情繁而辭隱。觸類以推,表里必符,豈非自然之恆資,才氣之大略哉!
fū cái yóu tiān zī, xué shèn shǐ xí, zhuó zǐ rǎn sī, gōng zài chū huà, qì chéng cǎi dìng, nán kě fān yí. gù tóng zǐ diāo zhuó, bì xiān yǎ zhì, yán gēn tǎo yè, sī zhuǎn zì yuán. bā tǐ suī shū, huì tōng hé shù, dé qí huán zhōng, zé fú còu xiāng chéng. gù yí mó tǐ yǐ dìng xí, yīn xìng yǐ liàn cái, wén zhī sī nán, yòng cǐ dào yě.
夫才由天資,學慎始習,斫梓染絲,功在初化,器成采定,難可翻移。故童子雕琢,必先雅制,沿根討葉,思轉自圓。八體雖殊,會通合數,得其環中,則輻輳相成。故宜摹體以定習,因性以練才,文之司南,用此道也。
zàn yuē
贊曰∶
cái xìng yì qū, wén tǐ fán guǐ. cí wèi jī fū, zhì shí gǔ suǐ.
才性異區,文體繁詭。辭為肌膚,志實骨髓。
yǎ lì fǔ fú, yín qiǎo zhū zǐ. xí yì níng zhēn, gōng yán jiàn mí.
雅麗黼黻,淫巧朱紫。習亦凝真,功沿漸靡。