fū shè qíng yǒu zhái, zhì yán yǒu wèi zhái qíng yuē zhāng, wèi yán yuē jù. gù zhāng zhě, míng yě jù zhě, jú yě. jú yán zhě, lián zì yǐ fēn jiāng míng qíng zhě, zǒng yì yǐ bāo tǐ. qū zhěn xiāng yì, ér qú lù jiāo tōng yǐ. fū rén zhī lì yán, yīn zì ér shēng jù, jī jù ér wèi zhāng, jī zhāng ér chéng piān. piān zhī biāo bǐng, zhāng wú cī yě zhāng zhī míng mí, jù wú diàn yě jù zhī qīng yīng, zì bù wàng yě. zhèn běn ér mò cóng, zhī yī ér wàn bì yǐ.
夫設情有宅,置言有位;宅情曰章,位言曰句。故章者,明也;句者,局也。局言者,聯字以分疆;明情者,總義以包體。區畛相異,而衢路交通矣。夫人之立言,因字而生句,積句而為章,積章而成篇。篇之彪炳,章無疵也;章之明靡,句無玷也;句之清英,字不妄也。振本而末從,知一而萬畢矣。
fū cái wén jiàng bǐ, piān yǒu dà xiǎo lí zhāng hé jù, diào yǒu huǎn jí suí biàn shì huì, mò jiàn dìng zhǔn. jù sī shù zì, dài xiāng jiē yǐ wèi yòng zhāng zǒng yī yì, xū yì qióng ér chéng tǐ. qí kòng yǐn qíng lǐ, sòng yíng jì huì, pì wǔ róng huí huán, ér yǒu zhuì zhào zhī wèi gē shēng mí màn, ér yǒu kàng zhuì zhī jié yě.
夫裁文匠筆,篇有大小;離章合句,調有緩急;隨變適會,莫見定準。句司數字,待相接以為用;章總一義,須意窮而成體。其控引情理,送迎際會,譬舞容迴環,而有綴兆之位;歌聲靡曼,而有抗墜之節也。
xún shī rén nǐ yù, suī duàn zhāng qǔ yì, rán zhāng jù zài piān, rú jiǎn zhī chōu xù, yuán shǐ yào zhōng, tǐ bì lín cì. qǐ xíng zhī cí, nì méng zhōng piān zhī yì jué bǐ zhī yán, zhuī yìng qián jù zhī zhǐ gù néng wài wén qǐ jiāo, nèi yì mài zhù, fū è xiāng xián, shǒu wěi yī tǐ. ruò cí shī qí péng, zé jī lǚ ér wú yǒu, shì guāi qí cì, zé piāo yù ér bù ān. shì yǐ sōu jù jì yú diān dào, cái zhāng guì yú shùn xù, sī gù qíng qù zhī zhǐ guī, wén bǐ zhī tóng zhì yě.
尋詩人擬喻,雖斷章取義,然章句在篇,如繭之抽緒,原始要終,體必鱗次。啟行之辭,逆萌中篇之意;絕筆之言,追媵前句之旨;故能外文綺交,內義脈注,跗萼相銜,首尾一體。若辭失其朋,則羈旅而無友,事乖其次,則飄寓而不安。是以搜句忌於顛倒,裁章貴於順序,斯固情趣之指歸,文筆之同致也。
ruò fú zhāng jù wú cháng, ér zì yǒu tiáo shù, sì zì mì ér bù cù, liù zì gé ér fēi huǎn, huò biàn zhī yǐ sān wǔ, gài yīng jī zhī quán jié yě. zhì yú shī sòng dà tǐ, yǐ sì yán wèi zhèng, wéi qí fù zhào yīn, yǐ èr yán wèi jù. xún èr yán zhào yú huáng shì, zhú dàn zhī yáo shì yě sān yán xìng yú yú shí, yuán shǒu zhī shī shì yě sì yán guǎng yú xià nián, luò ruì zhī gē shì yě wǔ yán jiàn yú zhōu dài, xíng lù zhī zhāng shì yě. liù yán qī yán, zá chū shī sāo liǎng tǐ zhī piān, chéng yú xī hàn. qíng shù yùn zhōu, suí shí dài yòng yǐ.
若夫章句無常,而字有條數,四字密而不促,六字格而非緩,或變之以三五,蓋應機之權節也。至於詩頌大體,以四言為正,唯《祈父》《肇禋》,以二言為句。尋二言肇於黃世,《竹彈》之謠是也;三言興於虞時,《元首》之詩是也;四言廣於夏年,《洛汭之歌》是也;五言見於周代,《行露》之章是也。六言七言,雜出《詩》、《騷》;兩體之篇,成於西漢。情數運周,隨時代用矣。
ruò nǎi gǎi yùn cóng diào, suǒ yǐ jié wén cí qì. jiǎ yì méi chéng, liǎng yùn zhé yì liú xīn huán tán, bǎi jù bù qiān yì gè yǒu qí zhì yě. xī wèi wǔ lùn fù, xián yú jī yùn, ér shàn yú zī dài. lù yún yì chēng sì yán zhuǎn jù, yǐ sì jù wèi jiā. guān bǐ zhì yùn, zhì tóng méi jiǎ. rán liǎng yùn zhé yì, zé shēng yùn wēi zào bǎi jù bù qiān, zé chún wěn gào láo. miào cái jī yáng, suī chù sī lì zhēn, hé ruò zhé zhī zhōng hé, shù bǎo wú jiù.
若乃改韻從調,所以節文辭氣。賈誼、枚乘,兩韻輒易;劉歆、桓譚,百句不遷;亦各有其志也。昔魏武論賦,嫌於積韻,而善於資代。陸雲亦稱「四言轉句,以四句為佳」。觀彼制韻,志同枚、賈。然兩韻輒易,則聲韻微躁;百句不遷,則唇吻告勞。妙才激揚,雖觸思利貞,曷若折之中和,庶保無咎。
yòu shī rén yǐ xī zì rù yú jù xiàn, chǔ cí yòng zhī, zì chū yú jù wài. xún xī zì chéng jù, nǎi yǔ zhù yú shēng. shùn yǒng nán fēng, yòng zhī jiǔ yǐ, ér wèi wǔ fú hǎo, qǐ bù yǐ wú yì wén yì yé! zhì yú fū wéi gài gù zhě, fā duān zhī shǒu chàng zhī ér yú yǐ zhě, nǎi zhá jù zhī jiù tǐ hū zāi yǐ yě zhě, yì sòng mò zhī cháng kē. jù shì shì xián, zài yòng shí qiè. qiǎo zhě huí yùn, mí fèng wén tǐ, jiāng lìng shù jù zhī wài, dé yī zì zhī zhù yǐ. wài zì nán miù, kuàng zhāng jù yú.
又詩人以「兮」字入於句限,《楚辭》用之,字出於句外。尋兮字承句,乃語助餘聲。舜詠《南風》,用之久矣,而魏武弗好,豈不以無益文義耶!至於「夫惟蓋故」者,發端之首唱;「之而於以」者,乃札句之舊體;「乎哉矣也」者,亦送末之常科。據事似閒,在用實切。巧者回運,彌縫文體,將令數句之外,得一字之助矣。外字難謬,況章句歟。
zàn yuē
贊曰∶
duàn zhāng yǒu jiǎn, jī jù bù héng. lǐ zī pèi zhǔ, cí jì shī péng.
斷章有檢,積句不恆。理資配主,辭忌失朋。
huán qíng gé diào, wǎn zhuǎn xiāng téng. lí hé tóng yì, yǐ jǐn jué néng.
環情革調,宛轉相騰。離合同異,以盡厥能。