strong wǔ huáng strong
武皇

shì chuán wǔ huáng lín hōng, yǐ sān shǐ fù zhuāng zōng yuē: yī shǐ tǎo liú rén gōng, rǔ bù xiān xià yōu zhōu, hé nán wèi kě tú yě. yī shǐ jī qì dān, qiě yuē ā bǎo jī yǔ wǒ bǎ bì ér méng, jié wèi xiōng dì, shì fù táng jiā shè jì, jīn bèi yuē fù zéi, rǔ bì fá zhī. yī shǐ miè zhū wēn. rǔ néng chéng wú zhì, sǐ wú hèn yǐ. zhuāng zōng cáng sān shǐ yú wǔ huáng miào tíng, jí tǎo liú rén gōng, mìng mù lì yǐ shǎo láo gào miào, qǐng yī shǐ, shèng yǐ jǐn náng, shǐ qīn jiāng fù zhī, yǐ wèi qián qū. kǎi hái zhī rì, suí fú guó nà shǐ yú tài miào. fá qì dān, miè zhū shì, yì rú zhī. yòu wǔ huáng miǎo yī mù, shì wèi zhī dú yǎn lóng. xìng xǐ shā, zuǒ yòu xiǎo yǒu guò shī, bì zhì yú sǐ. chū huì miǎo, rén wú gǎn fàn zhě. cháng lìng xiě zhēn, huà gōng jí wèi niǎn jiàn zhī zhuàng, wēi míng yī mù. tú chéng ér jìn, wǔ huáng dà yuè, cì yǔ shén hòu.
世傳武皇臨薨，以三矢付莊宗曰：「一矢討劉仁恭，汝不先下幽州，河南未可圖也。一矢擊契丹，且曰阿保機與我把臂而盟，結為兄弟，誓復唐家社稷，今背約附賊，汝必伐之。一矢滅朱溫。汝能成吾志，死無恨矣。」莊宗藏三矢於武皇廟庭，及討劉仁恭，命幕吏以少牢告廟，請一矢，盛以錦囊，使親將負之，以為前驅。凱還之日，隨俘馘納矢於太廟。伐契丹，滅朱氏，亦如之。又武皇眇一目，世謂之獨眼龍。性喜殺，左右小有過失，必寘於死。初諱眇，人無敢犯者。嘗令寫真，畫工即為捻箭之狀，微瞑一目。圖成而進，武皇大悅，賜與甚厚。

strong zhuāng zōng strong
莊宗

zhuāng zōng cháng yīn bó xì, dǔ tóu zǐ cǎi yǒu àn xiāng lún zhě, xīn yuè zhī, nǎi zì zhì àn jiàn gé, fán bó xì bìng ràng cǎi zhī zài xià zhě. jí tóng guāng mò, yè dōu bīng luàn, cóng qiān yǐ bīng fàn xìng jiào mén, zhuāng zōng yù zhī, zhōng liú shǐ ér bēng, shí zhě yǐ wèi àn jiàn zhī yīng.
莊宗嘗因博戲，睹骰子采有暗相輪者，心悅之，乃自製暗箭格，凡博戲並讓采之在下者。及同光末，鄴都兵亂，從謙以兵犯興教門，莊宗御之，中流矢而崩，識者以為暗箭之應。

strong zhāng chéng yè strong
張承業

zhuāng zōng jiāng jí wèi yú wèi zhōu, chéng yè zì tài yuán zhì, wèi zhuāng zōng yuē: wú wáng shì fèng táng jiā, zuì wèi zhōng xiào, zì zhēn guān yǐ lái, wáng shì yǒu nán, wèi cháng bù cóng. suǒ yǐ lǎo nú sān shí yú nián wèi wǒ wáng kǔn shí cái fù, zhào bǔ jūn mǎ zhě, shì miè nì zéi zhū wēn, fù běn cháo zōng shè ěr. jīn hé shuò fǔ dìng, zhū shì shàng cún, wú wáng jù jí dà wèi, kě hū yún yún. zhuāng zōng yuē: nài zhū jiāng yì hé! chéng yè zhī bù kě jiàn zhǐ, nǎi tòng kū yuē: zhū hóu xuè zhàn zhě, běn wèi lǐ jiā, jīn wú wáng zì qǔ zhī, wù lǎo nú yǐ. jí guī tài yuán, bù shí ér sǐ. chén jǐn àn zhuāng zōng shí lù, xù chéng yè jiàn jí wèi shì shén xiáng, wéi wǒ wáng zì qǔ zhī yán bù shū, shǐ guān huì zhī yě.
莊宗將即位於魏州，承業自太原至，謂莊宗曰：「吾王世奉唐家，最為忠孝，自貞觀以來，王室有難，未嘗不從。所以老奴三十餘年為我王捆拾財賦，召補軍馬者，誓滅逆賊朱溫，複本朝宗社耳。今河朔甫定，朱氏尚存，吾王遽即大位，可乎」云云。莊宗曰：「奈諸將意何！」承業知不可諫止，乃慟哭曰：「諸侯血戰者，本為李家，今吾王自取之，誤老奴矣。」即歸太原，不食而死。臣謹按《莊宗實錄》，敘承業諫即位事甚詳，惟我王自取之言不書，史官諱之也。

strong zhāng quán yì strong
張全義

táng zhāo zōng cì liáng zǔ míng quán zhōng, cì zhāng yán míng quán yì, rù liáng gǎi míng zōng shì.
唐昭宗賜梁祖名全忠，賜張言名全義，入梁改名宗奭。

liáng gān huà yuán nián qī yuè xīn chǒu, liáng zǔ xìng quán yì sī dì. jiǎ chén, guī dà nèi. liáng shǐ chēng: shàng bù yù, yàn qiū shǔ, xìng zōng gé sī dì shù rì, zǎi chén shì shì yú rén qí tíng, chóng zhèng shǐ zhū sī bìng zhǐ yú hé nán lìng xiè shǔ. shì chuán liáng zǔ luàn quán yì jiā fù nǚ, xī jiē jìn yù, qí zi jì zuò bù shèng fèn fèn, yù zì rèn yú liáng zǔ. quán yì zhǐ zhī yuē: wú qǐng zài hé yáng, zāo lǐ hǎn zhī zhī nán, yǐn tài yuán jūn wéi bì jīng nián, dàn mù xiè yǐ dù zhāo xī, sǐ zài qǐng kè, dé tā jiù yuán, yǐ zhì jīn rì, cǐ ēn bù kě fù yě. qí zi nǎi zhǐ. liáng shǐ yún yún zhě, huì guó è yě. chén jǐn àn chūn qiū zhuāng èr nián jīng yuē: shí yǒu èr yuè, fū rén jiāng shì huì qí hóu yú zhuó. chuán yuē: shū jiān yě. fū jīng yán huì zhě, huì è, lǐ yě. chuán yuē jiān zhě, bào qí zuì yǐ chéng jiè yě. yòu zhuāng èr shí èr nián chuán, shū qí chén wán yǐn huán gōng jiǔ, gōng yuē: yǐ huǒ jì zhī. cí yuē: chén bo qí zhòu, wèi bǔ qí yè. qǐ yǒu tiān zǐ xìng rén chén zhī jiā, liú zhǐ shù rì, jiān luàn míng yǐ. kuàng quán yì běn chū cháo zéi, bài yī hé yáng jié dù shǐ zhū gé shuǎng, shuǎng yòng wèi zé zhōu cì shǐ. jí shuǎng sǐ, quán yì shì shuǎng zi zhòng fāng, jí yǔ lǐ hǎn zhī tóng zhú zhòng fāng, hǎn zhī shuài hé yáng, quán yì wèi hé nán yǐn. wèi jǐ, yòu zhú hǎn zhī, zì jù hé yáng, qí fān fù yě rú cǐ. zì shì tuō jī zhū liáng, zhuó sàng táng shì, wéi qín quàn kè, qí shí liǎn mín fù zéi, yǐ gù ēn chǒng. liáng shí yuè jìn kǎi mǎ, yǐ bǔ jūn shí. jí liáng zǔ wèi yǒu guī suǒ shì, shǒu jìn qián yī bǎi wàn, yǐ zhù shān líng. zhuāng zōng píng zhōng yuán, quán yì hé yǔ gōng xiáng lǐ zhèn děng zú zhū, yòu tōng lù yǔ liú huáng hòu, réng qǐng zhuāng zōng xìng luò, yán chén yǐ yǒu jiāo tiān fèi yòng. fū quán yì, pǐ fū yě, qǐ néng zì zhí cái fù, qí bō xià fèng shàng yě yòu rú cǐ. wǎn nián bǎo zhèng míng zōng, yù wèi zi sūn zhī fú, shī fāng dù hé, yè dōu bīng luàn, quán yì yōu hèn bù shí, zhōng yǐ è sǐ. wèi sǐ qián, qí zi jì yè sòng dì rǔ zhōu fáng yù shǐ jì sūn, zhuāng zōng biǎn fáng zhōu sī hù, cì zì jǐn. qí zhì lüè yuē: qīn duó fù quán, huò luàn jiā shì, zòng niǎo shòu zhī xíng, chù xiāo jìng zhī xīn. qí yù jiā wú fǎ yě yòu rú cǐ. hé nán lìng luó guàn, fāng zhèng wén zhāng zhī shì, shì quán yì shāo màn, quán yì nù gào liú huáng hòu, bì guàn yú kū mù zhī xià, cháo yě yuān zhī. luò yáng jiān jūn shǐ cháng shōu de lǐ tài wèi píng quán xǐng jiǔ shí, quán yì qiú zhī, jiān jūn bù yǔ, quán yì lì shā zhī, qí fù shì zuò wēi yě yòu rú cǐ. sī gài luàn shì zhī zéi chén ěr, dé bǎo shǒu lǐng, wèi xìng zé duō. jìn tiān fú zhōng, qí zi jì zuò móu fǎn fú zhū, shí zhě zhī yú yāng zài qí zi sūn yě. chén dú zhuāng zōng shí lù, jiàn shǐ guān xù quán yì chuán, xū měi yóu shén, zhì jīn fù sú wú shí zhī shì, shàng yǐ quán yì wèi míng chén, gù yīn què wén, cū lùn shì jī yún.
梁乾化元年七月辛丑，梁祖幸全義私第。甲辰，歸大內。《梁史》稱：「上不豫，厭秋暑，幸宗閤私第數日，宰臣視事於仁岐亭，崇政使諸司並止於河南令廨署。」世傳梁祖亂全義家婦女，悉皆進御，其子繼祚不勝憤憤，欲剚刃於梁祖。全義止之曰：「吾頃在河陽，遭李罕之之難，引太原軍圍閉經年，啖木屑以度朝夕，死在頃刻，得他救援，以至今日，此恩不可負也。」其子乃止。《梁史》云云者，諱國惡也。臣謹按《春秋》莊二年《經》曰：「十有二月，夫人姜氏會齊侯於禚。」《傳》曰：「書奸也。」夫《經》言會者，諱惡，禮也。《傳》曰奸者，暴其罪以乘誡也。又莊二十二年《傳》，書齊陳完飲桓公酒，公曰：「以火繼之。」辭曰：「臣卜其晝，未卜其夜。」豈有天子幸人臣之家，留止數日，奸亂明矣。況全義本出巢賊，敗依河陽節度使諸葛爽，爽用為澤州刺史。及爽死，全義事爽子仲方，即與李罕之同逐仲方，罕之帥河陽，全義為河南尹。未幾，又逐罕之，自據河陽，其翻覆也如此。自是托跡朱梁，斫喪唐室，惟勤勸課，其實斂民附賊，以固恩寵。梁時月進鎧馬，以補軍實。及梁祖為友圭所弒，首進錢一百萬，以助山陵。莊宗平中原，全義合與恭翔、李振等族誅，又通賂與劉皇后，仍請莊宗幸洛，言臣已有郊天費用。夫全義，匹夫也，豈能自殖財賦，其剝下奉上也又如此。晚年保證明宗，欲為子孫之福，師方渡河，鄴都兵亂，全義憂恨不食，終以餓死。未死前，其子繼業訟弟汝州防禦使繼孫，莊宗貶房州司戶，賜自盡。其制略曰：「侵奪父權，惑亂家事，縱鳥獸之行，畜梟獍之心。」其御家無法也又如此。河南令羅貫，方正文章之士，事全義稍慢，全義怒告劉皇后，斃貫於枯木之下，朝野冤之。洛陽監軍使常收得李太尉平泉醒酒石，全義求之，監軍不與，全義立殺之，其附勢作威也又如此。斯蓋亂世之賊臣耳，得保首領，為幸則多。晉天福中，其子繼祚謀反伏誅，識者知餘殃在其子孫也。臣讀《莊宗實錄》，見史官敘《全義傳》，虛美尤甚，至今負俗無識之士，尚以全義為名臣，故因闕文，粗論事跡雲。

strong míng zōng strong
明宗

míng zōng chū zì shā tuó, lǎo yú zhàn chén, jí wèi zhī suì, nián yǐ liù xún, chún hòu rén cí, běn hū tiān xìng. měi xī gōng zhōng fén xiāng, yǎng tiān dǎo zhù yún: mǒu fān rén yě, yù shì luàn, wèi zhòng tuī dài, shì bù huò yǐ. yuàn shàng tiān zǎo shēng shèng rén, yǔ bǎi xìng wèi zhǔ. gù tiān chéng zhǎng xìng jiān, bǐ suì fēng dēng, zhōng yuán wú shì, yán yú wǔ dài, cū wèi xiǎo kāng.
明宗出自沙陀，老於戰陳，即位之歲，年已六旬，純厚仁慈，本乎天性。每夕宮中焚香，仰天禱祝云：「某蕃人也，遇世亂，為眾推戴，事不獲已。願上天早生聖人，與百姓為主。」 故天成、長興間，比歲豐登，中原無事，言於五代，粗為小康。

strong ān zhòng huì strong
安重誨

míng zōng lìng dí guāng yè lǐ cóng zhāng zhū zhòng huì yú hé zhōng sī dì, cóng zhāng fèn huò, jī zhòng huì yú dì. zhòng huì yuē: mǒu sǐ wú hèn, dàn bù yǔ guān jiā zhū dé lù wáng, tā rì bì wèi cháo tíng zhī huàn. yán zhōng ér jué. chén jǐn àn míng zōng shí lù shì qīng tài dì cháo xiū zhuàn, lù wáng jí qīng tài dì yě, shǐ chén huì bì, bù gǎn zhí shū. wū hū! zhòng huì zhī zhì jié mǐn yǐ.
明宗令翟光鄴、李從璋誅重誨於河中私第，從璋奮楇，擊重誨於地。重誨曰：「某死無恨，但不與官家誅得潞王，他日必為朝廷之患。」言終而絕。臣謹按《明宗實錄》是清泰帝朝修撰，潞王即清泰帝也，史臣諱避，不敢直書。嗚呼！重誨之志節泯矣。

strong qīng tài dì strong
清泰帝

jìn gāo zǔ yǐn qì dān wéi jìn ān zhài, jiàng yáng guāng yuǎn. qīng tài dì zhì zì huái tán, jīng shī fù lǎo yíng dì yú shàng dōng mén wài, dì chuí qì bù zhǐ. fù lǎo zòu yuē: chén děng fú wén qián táng shí, zhōng guó yǒu nán, dì wáng duō xìng shǔ, yǐ tú jìn qǔ, bì xià hé bù qiě rù xī chuān dì yuē: běn cháo liǎng chuān jié dù shǐ jiē yòng wén chén, suǒ yǐ xuán zōng xī zōng bì kòu xìng shǔ. jīn mèng shì yǐ chēng zūn yǐ, wǒ hé guī hū! yīn tòng kū rù nèi, jǔ zú zì fén.
晉高祖引契丹圍晉安寨，降楊光遠。清泰帝至自懷覃，京師父老迎帝於上東門外，帝垂泣不止。父老奏曰：「臣等伏聞前唐時，中國有難，帝王多幸蜀，以圖進取，陛下何不且入西川」帝曰：「本朝兩川節度使皆用文臣，所以玄宗、僖宗避寇幸蜀。今孟氏已稱尊矣，我何歸乎！」因慟哭入內，舉族自焚。