strong fó yìn shī sì diào qín niáng strong
佛印師四調琴娘
wén zhāng luò chù tiān xū qì, cǐ lǎo yǐ wáng wú dào qióng.
文章落處天須泣,此老已亡吾道窮。
cái yè mán kuā shēng zhòng dá, gōng míng yóu jì sǐ yáo chóng.
才業謾夸生仲達,功名猶繼死姚崇。
rén jiān biàn jué wú qīng qì, hǎi nèi ān néng jiàn gǔ fēng.
人間便覺無清氣,海內安能見古風。
píng rì wàn piān hé suǒ zài? liù dīng shōu shí shàng yáo gōng.
平日萬篇何所在?六丁收拾上瑤宮。
zhè bā jù shī shì shuí zuò de? shì sòng lǐ zōng huáng dì cháo yī gè guān rén, xìng liú míng zhuāng, dào hào hòu cūn xiān shēng zuò de.
這八句詩是誰做的?是宋理宗皇帝朝一個官人,姓劉名莊,道號後村先生做的。
dān shuō nà shén zōng huáng dì cháo yǒu gè hàn lín xué shì, xìng sū míng shì zì zi zhān, dào hào dōng pō jū shì, běn guàn shì xī chuān méi zhōu méi shān xiàn rén shì. zhè xué shì píng rì jié shí yī gè dào yǒu, jiào zuò fó yìn chán shī. nǐ dào zhè chán shī rú hé chū shēn? tā shì jiāng xī ráo zhōu fǔ fú liáng xiàn rén shì, xìng xiè míng duān qīng biǎo zì jué lǎo, yòu xí rú shū, tōng gǔ jīn zhī yùn páng tōng èr shì, fù fù qià zhī shēng. yī rì yīng jǔ dào jīng, dōng pō xué shì wén qí cái míng, měi yǔ tán lùn, shén xiāng jìng ài. lǚ tóng shī jiǔ zhī yóu, suì wèi mò nì zhī yǒu. hū yī rì, shén zōng huáng dì yīn tiān shí kàng hàn, zhǔn le sī tiān tāi zòu zhāng, tè yú dà xiāng guó sì jiàn shè yī bǎi bā fēn dà zhāi, zhēng qǔ míng sēng, xuān yáng jīng diǎn, qí qiú gān yǔ, yǐ jiù wàn mín. mìng hàn lín xué shì sū shì zhì jiù yù tiān wén shū, jiù mìng shì chōng xíng lǐ guān zhǔ zhāi. sān rì qián, biàn yào dào sì zhōng zhāi sù. xiān yǒu nèi guān dào sì kàn yuè zhāi tán, chuán yán yù jià bù rì qīn lín. fāng zhàng zhōng pù shè yù zuò, yī qiè guī mó wù yào shí fēn qí zhěng, bǎ gè dà xiāng guó sì dǎ sǎo dé yī chén bù rǎn, zhuāng diǎn dé wàn jǐn zǎn huā. fǔ yǐn yù xiān chà guān sì wéi bǎ shǒu, bù xǔ xián rén rù sì, kǒng fáng bù shí chù tū le shèng jià. zhè dōu bù zài huà xià.
單說那神宗皇帝朝有個翰林學士,姓蘇名軾字子瞻,道號東坡居士,本貫是西川眉州眉山縣人氏。這學士平日結識一個道友,叫做佛印禪師。你道這禪師如何出身?他是江西饒州府浮梁縣人氏,姓謝名端卿表字覺老,幼習儒書,通古今之蘊;旁通二氏,負傅洽之聲。一日應舉到京,東坡學士聞其才名,每與談論,甚相敬愛。屢同詩酒之游,遂為莫逆之友。忽一日,神宗皇帝因天時亢旱,准了司天台奏章,特於大相國寺建設一百八分大齋,征取名僧,宣揚經典,祈求甘雨,以救萬民。命翰林學士蘇試製就籲天文疏,就命軾充行禮官主齋。三日前,便要到寺中齋宿。先有內官到寺看閱齋壇,傳言御駕不日親臨。方丈中鋪設御座,一切規模務要十分齊整,把個大相國寺打掃得一塵不染,妝點得萬錦攢花。府尹預先差官四圍把守,不許閒人入寺,恐防不時觸突了聖駕。這都不在話下。
què shuō xiè duān qīng zài dōng pō xué shì zuò jiān wén zhī cǐ shì, wèn dào: xiǎo dì yù xiōng zhǎng qiè dài rù sì, yī zhān yù róng, bù zhī kě fǒu? dōng pō nà shí zhǐ hé yī jù huí jué le tā, hé děng gān jìng! zhǐ wèi dōng pō yào de duān qīng xiàng bàn, suì duì tā shuō dào: zú xià yào qù, yì yǒu hé nán? zhǐ xiāo bàn zuò shì zhě mó yàng, zài zhāi tán shàng chéng zhí. shèng jià lín xìng shí, biàn dé bǎo kàn. xiè duān qīng nà shí ruò bù kěn bàn zuò shì zhě, yě jiù bà le, zhǐ wèi yī shí zhì qì, suì xīn rán bù cí. xiān qù jiè bàn xíng tóu, zhuāng bàn de tíng tíng dāng dāng, gēn suí dōng pō xué shì rù xiàng guó sì lái. dōng pō yǐ zì fēn fù le zhǔ sēng, zhǐ děng bào yī shēng shèng jià dào lái, duān qīng jiù dǐng shì zhě míng sè shàng diàn zhí yì. xián shí péi dōng pō zài jìng shì xián jiǎng.
卻說謝端卿在東坡學士坐間聞知此事,問道:「小弟欲兄長挈帶入寺,一瞻御容,不知可否?」東坡那時只合一句回絕了他,何等乾淨!只為東坡要得端卿相伴,遂對他說道:「足下要去,亦有何難?只消扮作侍者模樣,在齋壇上承直。聖駕臨幸時,便得飽看。」謝端卿那時若不肯扮做侍者,也就罷了,只為一時稚氣,遂欣然不辭。先去借辦行頭,裝扮的停停當當,跟隨東坡學士入相國寺來。東坡已自分付了主僧,只等報一聲聖駕到來,端卿就頂侍者名色上殿執役。閒時陪東坡在淨室閒講。
qiě shuō qǐ zhāi zhī rì, zhǔ sēng wǔ gǔ míng zhōng jù zhòng. qí shí xiāng yān liáo rào, dēng zhú huī huáng, fān chuáng wǔ cǎi piāo yáng, lè qì bā yīn liáo liàng, fǎ shì zhī shèng, zì bù bì shuō. dōng pō xué shì qǐ le xiāng tóu, bài le fó xiàng, tuì zuò yú sēng fáng zhī nèi. chī zhāi fāng bà, hū chuán yù jià yǐ dào. dōng pō xué shì zhí zhǎng sī lún, rì jìn tiān yán, dào yě bù yǐ wèi shì, huāng de xiè duān qīng miàn shàng hóng rè, xīn tóu tū tū dì tiào. jīn chí le yī huí, àn dìng xīn shén, lái dào dà xióng bǎo diàn, zá yú shì zhě zhī zhōng, wú guò shì tiān xiāng jiǎn zhú, gōng shí pù dēng. bù yī shí shén zōng huáng dì jià dào, dōng pō xué shì tóng zhòng sēng bǎi bān guì yíng, jìn rù dà diàn. nèi guān pěng yǒu nèi fǔ lóng xiāng, shén zōng yù shǒu niān xiāng yǐ bì, pù shè jìng rù, xíng sān bài lǐ. zhǔ sēng yǐn jià dào yú fāng zhàng. shén zōng dēng le yù zuò. zhòng rén kòu jiàn le bì, shén zōng kuā dōng pō xué shì suǒ zuò wén shū zhī měi. dōng pō xué shì zài bài, kǒu chēng bù gǎn. zhǔ sēng qǔ zhǐ xiàn chá, pěng chá pán de què shì xiè duān qīng.
且說起齋之日,主僧五鼓鳴鐘聚眾。其時香煙繚繞,燈燭輝煌,幡幢五彩飄揚,樂器八音嘹亮,法事之盛,自不必說。東坡學士起了香頭,拜了佛像,退坐於僧房之內。吃齋方罷,忽傳御駕已到。東坡學士執掌絲綸,日覲天顏,到也不以為事,慌得謝端卿面上紅熱,心頭突突地跳。矜持了一回,按定心神,來到大雄寶殿,雜於侍者之中,無過是添香剪燭,供食鋪燈。不一時神宗皇帝駕到,東坡學士同眾僧擺班跪迎,進入大殿。內官捧有內府龍香,神宗御手拈香已畢,鋪設淨褥,行三拜禮。主僧引駕到於方丈。神宗登了御座。眾人叩見了畢,神宗夸東坡學士所作文疏之美。東坡學士再拜,口稱不敢。主僧取旨獻茶,捧茶盤的卻是謝端卿。
yuán lái duān qīng yīn dà diàn xíng lǐ zhī shí, yōng yōng cù cù, bù dé zǐ xì zhān yǎng, tè dì chōng zuò pěng chá pán de shì zhě, zhí ái dào lóng zuò yù xī zhī qián. tōu yǎn kàn shèng róng shí, guǒ rán lóng fèng zhī zī, tiān rì zhī biǎo, tiān wēi zhǐ chǐ, máo gǔ jù sǒng, bù gǎn zì yì guān zhān, huāng máng tuì bù. què bèi shén zōng lóng mù kàn jiàn le. zhǐ wèi duān qīng shēng de fāng miàn dà ěr, xiù mù nóng méi, shēn qū wěi àn, yǔ qí tā shì zhě bù tóng, suǒ yǐ tiān yán guā mù. dāng xià kāi jīn kǒu, qǐ yù yán, zhǐ zhe duān qīng wèn dào: cǐ shì zhě hé fāng rén shì?
原來端卿因大殿行禮之時,擁擁簇簇,不得仔細瞻仰,特地充作捧茶盤的侍者,直捱到龍座御膝之前。偷眼看聖容時,果然龍鳳之姿,天日之表,天威咫尺,毛骨俱悚,不敢恣意觀瞻,慌忙退步。卻被神宗龍目看見了。只為端卿生得方面大耳,秀目濃眉,身軀偉岸,與其他侍者不同,所以天顏刮目。當下開金口,啟玉言,指着端卿問道:「此侍者何方人氏?
zài sì jǐ nián le? zhǔ sēng xiān bù céng wèn dé bèi xì, yī shí bù néng duì dá. hái shì xiè duān qīng yǒu liàng, kòu tóu zòu dào: chén xìng xiè míng duān qīng, jiāng xī ráo zhōu fǔ rén, xīn lái sì zhōng chū jiā. xìng zhān tiān biǎo, bù shèng xīn xìng. shén zōng jiàn tā yīng duì míng mǐn, lóng qíng dà xǐ, yòu wèn: qīng pō tōng jīng diǎn fǒu? duān qīng zòu dào: chén zì shǎo dú shū, nèi diǎn yě pō zhī. shén zōng dào: qīng jì tōng nèi diǎn, cì qīng fǎ míng le yuán, hào fó yìn, jiù yú yù qián pī tì wèi sēng. nà xiè duān qīng de xué wèn, yǔ dōng pō jiān shàng jiān xià, tā wèi yīng jǔ dào jīng, zhǐ wàng yī jǔ chéng míng, jiàn gōng lì yè, rú hé kěn zuò hé shàng? cháng yán dào wáng yán rú tiān yǔ, wéi bèi shèng zhǐ, zuì gāi wàn sǐ. jīn rì yù yīn fēn fù, rú hé gǎn shuō wǒ shì jiǎ chōng de shì zhě, bù yuàn wèi sēng? xīn xià shí wàn fēn bù lè, yī shí chū yú wú nài, zhǐ de kòu tóu xiè ēn.
在寺幾年了?」主僧先不曾問得備細,一時不能對答。還是謝端卿有量,叩頭奏道:「臣姓謝名端卿,江西饒州府人,新來寺中出家。幸瞻天表,不勝欣幸。」神宗見他應對明敏,龍情大喜,又問:「卿頗通經典否?」端卿奏道:「臣自少讀書,內典也頗知。」神宗道:「卿既通內典,賜卿法名了元,號佛印,就於御前披剃為僧。」那謝端卿的學問,與東坡肩上肩下,他為應舉到京,指望一舉成名,建功立業,如何肯做和尚?常言道「王言如天語」,違背聖旨,罪該萬死。今日玉音分付,如何敢說我是假充的侍者,不願為僧?心下十萬分不樂,一時出於無奈,只得叩頭謝恩。
dāng xià zhǔ sēng yǐn duān qīng zhòng lái zhèng diàn, cān jiàn liǎo rú lái, rán hòu yǐn zhì yù qián, rú fǎ pī tì. qīn cì zǐ luó jiā shā yī lǐng, suí jià lǐ bù guān qǔ yáng pí dù dié yī dào, zhōng shū fáng tián xiě fó yìn fǎ míng jí shēng shēn jí guàn, fèng zhǐ bèi tì nián yuè, fù duān qīng shòu lǐng. duān qīng pī le jiā shā, zǐ qì téng téng, fēn míng shì yī zūn ròu shēn luó hàn, shǒu pěng dù dié, zhòng fù kòu tóu xiè ēn. shén zōng dào: qīng jì wèi sēng, jí wěi qīng xié lǐ zhāi shì.
當下主僧引端卿重來正殿,參見了如來,然後引至御前,如法披剃。欽賜紫羅袈裟一領,隨駕禮部官取羊皮度牒一道,中書房填寫佛印法名及生身籍貫,奉旨被剃年月,付端卿受領。端卿披了袈裟,紫氣騰騰,分明是一尊肉身羅漢,手捧度牒,重複叩頭謝恩。神宗道:「卿既為僧,即委卿協理齋事。
yì rì jīng yán jiè lǜ, biàn kě zuò běn sì zhù chí, wù dé diàn rǔ zōng mén, yǒu fù zhèn yì!
異日精嚴戒律,便可作本寺住持,勿得玷辱宗門,有負朕意!」
shuō bà qǐ jià. dōng pō hé zhòng sēng yú sì mén zhī wài guì sòng guò le, yī rán lái zuò zhāi shì, bù zài huà xià. cóng cǐ gé qǐ duān qīng míng zì, zhǐ chēng fó yìn, jiè rén dōu chēng wèi yìn gōng. wèi tā shì qīn cì tì dù, hǎo shēng jìng zhòng. yuán lái gù sòng shí zuì yǐ tì dù wèi zhòng, měi dù dié yī zhāng, yào fèi dé qiān guàn qián cái fāng dé dào shǒu. jīn rì duān qīng bù fèi fēn wén, dé le dù dié wèi sēng, ruò shì gè zhēn shì zhě, qǐ bú shì qiān gǔ qí féng, wàn fēn huān xǐ. zhǐ wèi fó yìn nòng jiǎ chéng zhēn, fēi chū běn xīn, yī shí miǎn qiáng chū jiā, yǒu hǎo jǐ shí qì mèn bù guò, hòu lái zhī zài xiāng guó sì fān jīng zhuǎn cáng, jīng tōng fó lǐ, bǎ gōng míng fù guì zhī xiǎng, huà zuò qīng jìng wú wèi zhī yè. tā yuán shì gè míng wù chán shī zhuǎn shì, gēn qì bù tóng, suǒ yǐ chū rú rù mò, rú hóng lú diǎn xuě. dōng pō xué shì tā shì gè yòng shì zhī rén, shí jiàn gè bié. tā dào: xiè duān qīng běn wèi shàng jīng fù jǔ, wǒ dài tā dào dà xiāng guó sì, jiào tā jiǎ chōng shì zhě, zhān yǎng tiān yán, suì ěr pī tì wèi sēng, què bú shì wǒ lián lèi le tā! tā jīn zài kōng mén kū dàn, bì yǒu hèn wǒ zhī yì. suī rán tā jiè lǜ jīng yán, zhǐ kǒng tǐ miàn shàng jīn chí, xīn zhōng bù néng wú dòng. měi měi yú yǔ yán zhī jiān, wēi wēi tiǎo dòu. shuí zhī fó yìn xīn lěng rú bīng, kǒu jiān rú tiě, quán bù jiàn sī háo zǒu zuò, dōng pō zhǐ shì bù xìn. hòu lái dōng pō wèi yín shī chù fàn le shí xiāng, lián zāo zhé biǎn, dào zhé zōng huáng dì yuán yòu nián jiān, fù zhào wèi hàn lín xué shì. qí shí fó yìn yóu fāng zhuǎn lái, réng zài dà xiāng guó sì guà xī, nián lì shàng zhuàng. dōng pō yī jiàn, xiǎng qǐ chū nián pī tì zhī shì, suì quàn fó yìn: ruò kěn hái sú chū shì, xià guān dāng lì jiàn qīng zhí. fó yìn nà lǐ kěn yī! dōng pō suì cháo zhī yuē: bù dú bù tū, bù tū bù dú. zhuǎn dú zhuǎn tū, zhuǎn tū zhuǎn dú. fó yìn xiào ér bù dá.
說罷起駕。東坡和眾僧於寺門之外跪送過了,依然來做齋事,不在話下。從此閣起端卿名字,只稱佛印,介人都稱為印公。為他是欽賜剃度,好生敬重。原來故宋時最以剃度為重,每度牒一張,要費得千貫錢財方得到手。今日端卿不費分文,得了度牒為僧,若是個真侍者,豈不是千古奇逢,萬分歡喜。只為佛印弄假成真,非出本心,一時勉強出家,有好幾時氣悶不過,後來只在相國寺翻經轉藏,精通佛理,把功名富貴之想,化作清淨無為之業。他原是個明悟禪師轉世,根氣不同,所以出儒入墨,如洪爐點雪。東坡學士他是個用世之人,識見各別。他道:「謝端卿本為上京赴舉,我帶他到大相國寺,教他假充侍者,瞻仰天顏,遂爾披剃為僧,卻不是我連累了他!他今在空門枯淡,必有恨我之意。雖然他戒律精嚴,只恐體面上矜持,心中不能無動。」每每於語言之間,微微挑逗。誰知佛印心冷如冰,口堅如鐵,全不見絲毫走作,東坡只是不信。後來東坡為吟詩觸犯了時相,連遭謫貶,到哲宗皇帝元祐年間,復召為翰林學士。其時佛印遊方轉來,仍在大相國寺掛錫,年力尚壯。東坡一見,想起初年披剃之事,遂勸佛印:「若肯還俗出仕,下官當力薦清職。」佛印那裡肯依!東坡遂嘲之曰:「不毒不禿,不禿不毒。轉毒轉禿,轉禿轉毒。」佛印笑而不答。
nà yī rì, zhòng chūn tiān qì, xué shì zhèng zài fǔ zhōng xián zuò, zhǐ jiàn yuàn zi lái bào: fó yìn chán shī zài mén shǒu. xué shì tīng dé, jiào qǐng rù lái. xū yú zhī jiān, fó yìn rù dào táng shàng. jiàn xué shì xù lǐ bì, jiào yuàn zi diǎn jiāng chá lái. chá bà, xué shì biàn lìng yuàn zi yú hòu yuán zhōng sǎ sǎo tíng xuān, yāo fó yìn tóng dào yuán zhōng, qù yī zuò xiāng jìn hòu táng de tíng zi zuò dìng. yuàn zǐ ān pái jiǔ guǒ yáo zhuàn zhī lèi. pái wán, shǐ yuàn zi zhēn jiǔ.
那一日,仲春天氣,學士正在府中閒坐,只見院子來報:「佛印禪師在門首。」學士聽得,教請入來。須臾之間,佛印入到堂上。見學士敘禮畢,教院子點將茶來。茶罷,學士便令院子於後園中灑掃亭軒,邀佛印同到園中,去一座相近後堂的亭子坐定。院子安排酒果肴饌之類。排完,使院子斟酒。
èr rén duì zhuó, jiǔ zhì sān xún, xué shì dào: yán zhōng wú lè, bù chéng huān xiào. xià guān jiā zhōng yǒu yī lè yì, lìng gē shù qū, yǐ zhù yán qián zhī lè. dào bà, biàn lìng yuàn zi chuán yán rù táng nèi qù. bù duō shí, fó yìn mò rán ěr nèi tīng dé yǒu rén chàng cí, zhēn gè chàng dé hǎo!
二人對酌,酒至三巡,學士道:「筵中無樂,不成歡笑。下官家中有一樂意,令歌數曲,以助筵前之樂。」道罷,便令院子傳言入堂內去。不多時,佛印驀然耳內聽得有人唱詞,真箇唱得好!
shēng qīng yùn měi, fēn fēn chén luò diāo liáng zì zhèng qiāng zhēn, fú fú fēng shēng qǐ xí. ruò shàng yuàn liú yīng qiǎo zhuàn, shì dān shān cǎi fèng hé míng. cí gē bái xuě yáng chūn, qū chàng qīng fēng míng yuè.
聲清韻美,紛紛塵落雕梁;字正腔真,拂拂風生綺席。若上苑流鶯巧囀,似丹山彩鳳和鳴。詞歌白雪陽春,曲唱清風明月。
fó yìn tīng zhì qū zhōng, dào: qí zāi! hán é zhī yín, qín qīng zhī cí, suī bù è zhù xíng yún, yě jiě liáng chén pū cù. dōng pō dào: wú shī hé bù liú yī jiā zuò?
佛印聽至曲終,道:「奇哉!韓娥之吟,秦青之詞,雖不遏住行雲,也解梁塵撲簇。」東坡道:「吾師何不留一佳作?」
fó yìn dào: qǐng qǐ zhǐ bǐ. xué shì suì lìng yuàn zi qǔ jiāng wén fáng sì bǎo, fàng zài miàn qián. fó yìn kǒu zhōng bù dào, xīn xià zì yán: chàng què shí fēn chàng dé hǎo le, què bù zhī rén wù shēng de rú hé? suì niān qǐ bǐ lái, zuò yī cí, cí míng xī jiāng yuè: zhǎi dì chóng chóng lián mù, lín fēng xiǎo xiǎo tíng xuān. lǜ chuāng zhū hù yìng chán juān, hū tīng gē ōu wǎn zhuǎn. jì shì ěr gēn yǒu fèn, yīn hé yǎn jiè wú yuán? fēn míng zhǐ chǐ yù shén xiān, gé gè xiù lián bù jiàn
佛印道:「請乞紙筆。」學士遂令院子取將文房四寶,放在面前。佛印口中不道,心下自言:「唱卻十分唱得好了,卻不知人物生得如何?」遂拈起筆來,做一詞,詞名《西江月》:窄地重重簾幕,臨風小小亭軒。綠窗朱戶映嬋娟,忽聽歌謳宛轉。既是耳根有分,因何眼界無緣?分明咫尺遇神仙,隔個繡簾不見
fó yìn xiě bà, xué shì dà xiào yuē: wú shī zhī cí, suǒ hèn bù jiàn. lìng yuàn zi xiàng qián bǎ nà lián zi zhǐ yī juàn, juǎn qǐ yī bàn. fó yìn dǎ yī kàn shí, zhǐ jiàn nà nǚ hái ér bàn jié lòu chū nà yī shuāng wān wān xiǎo jiǎo ér. fó yìn kǒu zhōng bù dào, xīn xià sī liang: suī shì juǎn lián yǐ bàn, nài lián diào dī xià, zhōng bù jiàn tā shēng de rú hé. xué shì dào: wú shī jì shì jiàn le, hé xī yī cí? fó yìn jiàn shuō, biàn niān qǐ bǐ lái, yòu zuò yī cí, cí míng pǐn zì lìng:
佛印寫罷,學士大笑曰:「吾師之詞,所恨不見。」令院子向前把那帘子只一卷,捲起一半。佛印打一看時,只見那女孩兒半截露出那一雙彎彎小腳兒。佛印口中不道,心下思量:「雖是捲簾已半,奈簾釣低下,終不見他生得如何。」學士道:「吾師既是見了,何惜一詞?」佛印見說,便拈起筆來,又做一詞,詞名《品字令》:
qù zhe jiǎo, xiǎng yāo zhī rú xuē. gē bà è yún shēng, zěn de xiàng zhǎng zhōng tuō. zuì yǎn bù rú guī qù, qiáng bǎ shēn xīn xū huò. jǐ huí yù dài qù xiān lián, yóu kǒng zhǔ rén è.
覷着腳,想腰肢如削。歌罷遏雲聲,怎得向掌中托。醉眼不如歸去,強把身心虛霍。幾回欲待去掀簾,猶恐主人惡。
fó yìn yì bù jǐn, yòu zuò sì jù shī dào:
佛印意不盡,又做四句詩道:
zhǐ wén tán bǎn yǔ gē ōu, bù jiàn rú huā sì yù móu.
只聞檀板與歌謳,不見如花似玉眸。
yān dé hǎo fēng cóng dì qǐ, dǎo chuí lián juǎn shàng jīn gōu.
焉得好風從地起,倒垂簾卷上金鈎。
fó yìn yín shī bà, dōng pō dà xiào, jiào zuǒ yòu juǎn shàng xiù lián, huàn chū nà nǚ hái ér. cóng lǐ miàn zǒu chū lái, kàn zhe fó yìn, dào le gè shēn shēn wàn fú. nà nǚ hái ér duān duān zhèng zhèng, zhěng róng liǎn mèi, lì yú tíng qián. fó yìn bǎ yǎn yī qù, bù dàn chàng dé hǎo, zhēn gè shēng de hǎo. dàn jiàn: é méi dàn sǎo, lián liǎn wēi yún. qīng yíng zhēn wù wài zhī xiān, yǎ dàn yǒu tiān rán zhī tài. yī rǎn jiāo xiāo, shǒu chí xiàng bǎn, chéng lù sǔn zhǐ jiān zhǎng zú bù jīn lián, xíng dòng fèng xié gōng xiào lín xī shuāng luò pǔ, duì yuè liǎng cháng é. hǎo hǎo hǎo, hǎo rú tiān shàng nǚ qiáng qiáng qiáng, qiáng shì yuè zhōng xiān.
佛印吟詩罷,東坡大笑,教左右卷上繡簾,喚出那女孩兒。從裡面走出來,看着佛印,道了個深深萬福。那女孩兒端端正正,整容斂袂,立於亭前。佛印把眼一覷,不但唱得好,真箇生得好。但見:娥眉淡掃,蓮臉微勻。輕盈真物外之仙,雅淡有天然之態。衣染鮫綃,手持象板,呈露筍指尖長;足步金蓮,行動鳳鞋弓校臨溪雙洛浦,對月兩嫦娥。好好好,好如天上女;強強強,強似月中仙。
dōng pō huàn yuàn zi zhēn jiǔ, jiào nà nǚ hái ér jìn qián lái, yǔ wú shī bǎ zhǎn. xué shì dào: cǐ nǚ xiǎo zì qín niáng, zì yòu zài yú fǔ zhōng, shàn zhī yīn lè, néng fǔ qī xián zhī qín, huì xiǎo liù yì zhī shì. wú shī jīn rì jì jiàn, hé xī jiā zuò? fó yìn dāng shí yǐ zì bā fēn dài jiǔ, yán chēng gào huí. qín niáng yuē: chán shī qiě zuò, zài yǐn jǐ bēi.
東坡喚院子斟酒,叫那女孩兒近前來,「與吾師把盞。」學士道:「此女小字琴娘,自幼在於府中,善知音樂,能撫七弦之琴,會曉六藝之事。吾師今日既見,何惜佳作?」佛印當時已自八分帶酒,言稱告回。琴娘曰:「禪師且坐,再飲幾杯。」
fó yìn jiàn xué shì suǒ shuō, biàn ná qǐ bǐ lái, yòu xiě yī cí, cí míng dié liàn huā: zhí bǎn jiāo niáng liú kè zhù, chū zhěng jīn chāi, shí zhǐ jiān jiān lù. gē duàn yī shēng tiān wài qù, qīng yīn yǐ è xíng yún zhù. ěr yǒu yīn yuán néng tīng shì, yǎn yǒu yīn yuán, biàn dé dāng qián qù. yǎn ěr yīn yuán dōu yǐ shì, yīn yuán bié yǒu zhī hé chù?
佛印見學士所說,便拿起筆來,又寫一詞,詞名《蝶戀花》:執板嬌娘留客住,初整金釵,十指尖尖露。歌斷一聲天外去,清音已遏行雲祝。耳有姻緣能聽事,眼有姻緣,便得當前覷。眼耳姻緣都已是,姻緣別有知何處?
fó yìn xiě bà, dōng pō jiàn le dà xǐ, biàn huàn qín niáng jiù chàng cǐ cí quàn jiǔ, zài yǐn shù bēi. fó yìn dà zuì, bù zhī cí zhōng yǔ shī. tiān sè yǐ wǎn, xué shì suì lìng yuàn zi fú rù shū yuàn nèi, ān pái hé shàng shuì le. xué shì xīn zhōng àn xiǎng: wǒ yī xiàng yào quàn zhè hé shàng hái sú chū shì, tā wèi kěn tǒng kǒu. chèn tā jīn rì yǒu diào xì qín niáng zhī yì, ruò dé tā yǔ zhè gè nī zǐ shàng dé shǒu shí, biàn shì chū jiā bù liǎo. nà shí ná dìng tā pò zhàn, dìng yào tā hái sú, hé pà tā bù cóng! hǎo jì, hǎo jì! jí huàn qín niáng dào yú miàn qián dào: nǐ shěng de nà hé shàng zuò de cí zhòng yì? hòu liǎng jù dào: yǎn ěr yīn yuán dōu yǐ shì, yīn yuán bié yǒu zhī hé chù? zhè hé shàng bú shì hǎo rén, qí zhōng yǒu ài mù nǐ zhī xīn.
佛印寫罷,東坡見了大喜,便喚琴娘就唱此詞勸酒,再飲數杯。佛印大醉,不知詞中語失。天色已晚,學士遂令院子扶入書院內,安排和尚睡了。學士心中暗想:「我一向要勸這和尚還俗出仕,他未肯統口。趁他今日有調戲琴娘之意,若得他與這個妮子上得手時,便是出家不了。那時拿定他破綻,定要他還俗,何怕他不從!好計,好計!」即喚琴娘到於面前道:「你省得那和尚做的詞中意?後兩句道:『眼耳姻緣都已是,姻緣別有知何處?』這和尚不是好人,其中有愛慕你之心。
nǐ kě jīn yè dào shū yuàn nèi xiāng bàn hé shàng jiù qǐn. xū yào liǎo shì, kě tǎo zhí zhào lái. wǒ míng rì shǎng nǐ sān qiān guàn, zuò fáng lián zhī zī. wǒ yǔ nǐ zhǔ zhāng, jiào nǐ chū jià liáng rén. rú bù liǎo shì, míng rì huàn guǎn jiā pó lái, bǎ nǐ jué zhú bì èr shí, zhú chū fǔ mén.
你可今夜到書院內相伴和尚就寢。須要了事,可討執照來。我明日賞你三千貫,作房奩之資。我與你主張,教你出嫁良人。如不了事,明日喚管家婆來,把你決竹篦二十,逐出府門。」
qín niáng tīng bà, xià dé chàn zuò yī tuán, dào: lǐng dōng rén jūn zhǐ. lí le fáng zhōng, qīng yí lián bù, huái zhe xiū liǎn, jìng lái dào shū yuàn nèi. fó yìn yǐ zì dà zuì, hūn mí bù xǐng, shuì zài liáng chuáng zhī shàng, bì shàng dēng shàng míng. qín niáng wú jì nài hé, zuò zài hé shàng shēn biān, yòng jiān jiān yù shǒu qù yáo nà hé shàng shí, yī sì qīng tíng yáo shí zhù, lóu yǐ hàn tài shān. hé shàng bí xī rú léi, nà lǐ yáo dé jué!
琴娘聽罷,嚇得顫做一團,道:「領東人鈞旨。」離了房中,輕移蓮步,懷着羞臉,徑來到書院內。佛印已自大醉,昏迷不省,睡在涼床之上,壁上燈尚明。琴娘無計奈何,坐在和尚身邊,用尖尖玉手去搖那和尚時,一似蜻蜓搖石柱,螻蟻撼太山。和尚鼻息如雷,那裡搖得覺!
huà xiū xù fán. zì chū gēng yáo qǐ, zhǐ yào shǒu hé shàng shěng jué, zhí shǒu dào wǔ gēng, yě bù shèng nà qín niáng xīn zhōng hǎo huāng, bù jué liǎng yǎn lèi xià, zì sī liang dào: tǎng huò jīn yè bù liǎo dé shì, míng rì qǐ èr shí zhú bì, zhú chū fǔ mén, què shì zěn dì hǎo! zhēng nài hé shàng dà zuì, bù liǎo dé shì. qín niáng dàn yǎn lèi, què hǎo dàn zài fó yìn liǎn shàng.
話休絮煩。自初更搖起,只要守和尚省覺,直守到五更,也不剩那琴娘心中好慌,不覺兩眼淚下,自思量道:「倘或今夜不了得事,明日乞二十竹篦,逐出府門,卻是怎地好!」爭奈和尚大醉,不了得事。琴娘彈眼淚,卻好彈在佛印臉上。
zhǐ jiàn nà fó yìn sà rán jīng jué, shǎn kāi yǎn lái, bì shàng dēng shàng míng. qù nà dēng guāng zhī xià, zhǐ jiàn yī gè rú huā sì yù nǚ zǐ, zuò zài shēn biān. fó yìn dà jīng dào: nǐ shì shuí jiā nǚ zǐ? shēn yè zhì cǐ, yǒu hé lǐ shuō? qín niáng jiàn wèn, qiě jīng qiě xǐ, chuāi zhe xiū liǎn, dào gè wàn fú dào: jiàn qiè nǎi rì jiān chàng qǔ zhī qín niáng yě, tīng dé chán shī cí zhōng yǒu ài mù jiàn qiè zhī xīn, gù yín yè qián lái, wú rén zhī jué, yù yǔ wú shī xiào yún yǔ zhī huān, wàn qǐ wù jù zé gè!
只見那佛印颯然驚覺,閃開眼來,壁上燈尚明。去那燈光之下,只見一個如花似玉女子,坐在身邊。佛印大驚道:「你是誰家女子?深夜至此,有何理說?」琴娘見問,且驚且喜,揣着羞臉,道個萬福道:「賤妾乃日間唱曲之琴娘也,聽得禪師詞中有愛慕賤妾之心,故夤夜前來,無人知覺,欲與吾師效雲雨之歡,萬乞勿拒則個!」
fó yìn tīng shuō bà, dà jīng yuē: niáng zǐ chà yǐ! pín sēng yè lái gǎn méng xué shì jiàn ài, zhì jiǔ guǎn dài, chéng zuì luàn dào, cǐ cí qǐ yǒu tā yì? niáng zǐ kě sù huí. tǎng yǒu wài rén jiàn zhī, wú sī yǒu xiàn, wú zhī qīng dé yī dàn xiū yǐ. qín niáng tīng bà, nà lǐ kěn qù. fó yìn jiàn qín niáng zhǐ guǎn yóu tì bù kěn qù, biàn dào: shì le, shì le, cǐ bì shì xué shì jiào nǐ kǔ nán wǒ lái! wú xiū xíng shù nián, zhǐ yǐ shī jiǔ zì yú, qǐ yǒu chén xīn sú yì. nǐ ruò shí duì wǒ shuō, wǒ yǒu jiù nǐ zhī xīn. rú shì bù cóng, bié wú qū chù. qín niáng jiàn fó yìn rú cǐ shuō bà, yǎn zhōng chuí lèi dào: cǐ guǒ shì xué shì shǐ wǒ lái. rú shì wú shī kěn cóng jiàn qiè yún yǔ zhī huān, míng rì shǎng qián sān qiān guàn, chū jià liáng rén rú wú shī bù cóng, míng rì huàn guǎn jiā pó jué zhú bì èr shí, zhú chū fǔ mén.
佛印聽說罷,大驚曰:「娘子差矣!貧僧夜來感蒙學士見愛,置酒管待,乘醉亂道,此詞豈有他意?娘子可速回。倘有外人見之,無絲有線,吾之清德一旦休矣。」琴娘聽罷,那裡肯去。佛印見琴娘只管尤殢不肯去,便道:「是了,是了,此必是學士教你苦難我來!吾修行數年,止以詩酒自娛,豈有塵心俗意。你若實對我說,我有救你之心。如是不從,別無區處。」琴娘見佛印如此說罷,眼中垂淚道:「此果是學士使我來。如是吾師肯從賤妾雲雨之歡,明日賞錢三千貫,出嫁良人;如吾師不從,明日喚管家婆決竹篦二十,逐出府門。
wàng wú shī zhōu quán jiù wǒ! dào bà, shēn shēn biàn bài. fó yìn tīng bà, hē hē dà xiào, biàn dào: nǐ xiū fán nǎo! wǒ jiù nǐ. suì qù shū dài nèi, qǔ chū yī fú zhǐ, yǒu jiàn chéng wén fáng sì bǎo zài zhuō shàng, fó yìn niǎn qǐ bǐ lái, zuò le yī zhī cí, míng làng táo shā: zuó yè yù shén xiān, yě shì yīn yuán. fēn míng zuì lǐ yì rú rán. shuì jué lái shí hún shì mèng, què zài shēn biān. cǐ shì zěn shēng yán? qǐ gǎn xiāng lián! bù céng fǔ dòng yī tiáo xián. chuán yǔ dōng pō sū xué shì, chù chù fēng quán.
望吾師周全救我!」道罷,深深便拜。佛印聽罷,呵呵大笑,便道:「你休煩惱!我救你。」遂去書袋內,取出一幅紙,有見成文房四寶在卓上,佛印捻起筆來,做了一隻詞,名《浪淘沙》:昨夜遇神仙,也是姻緣。分明醉里亦如然。睡覺來時渾是夢,卻在身邊。此事怎生言?豈敢相憐!不曾撫動一條弦。傳與東坡蘇學士,觸處封全。
fó yìn xiě le, yì bù jǐn, yòu zuò le sì jù shī:
佛印寫了,意不盡,又做了四句詩:
chuán yǔ wū shān yǎo tiǎo niáng, xiū jiāng hún mèng nǎo xiāng wáng.
傳與巫山窈窕娘,休將魂夢惱襄王。
chán xīn yǐ zuò zhān ní xù, bù zhú dōng fēng shàng xià kuáng.
禪心已作沾泥絮,不逐東風上下狂。
dāng xià qín niáng dé le cǐ cí, jìng huí táng zhōng chéng shàng xué shì. xué shì kàn bà, dà xǐ, zì dào shū yuàn zhōng, jiàn fó yìn pán xī zuò zài yǐ shàng. dōng pō dào: shàn zāi, shàn zāi! zhēn chán sēng yě! yì shǎng qín niáng sān bǎi guàn qián, zé jià liáng rén.
當下琴娘得了此詞,徑回堂中呈上學士。學士看罷,大喜,自到書院中,見佛印盤膝坐在椅上。東坡道:「善哉,善哉!真禪僧也!」亦賞琴娘三百貫錢,擇嫁良人。
dōng pō zì cǐ jiāng fó yìn yù jiā jìng zhòng, suì wèi rù mù zhī bīn. suī qī qiè zài bàng, bìng bù huí bì. fó yìn shí shí bǎ fó lǐ xiǎo wù dōng pō, dōng pō jiàn jiàn xìn xīn. hòu lái dōng pō lín zhōng bù luàn, xiāng chuán yǐ zhèng zhèng guǒ. zhì jīn rén yóu huàn wèi pō xiān, duō de fó yìn diǎn huà zhī lì. yǒu shī wèi zhèng: dōng pō bù néng huà fó yìn, fó yìn fǎn dé huà dōng pō. ruò fēi fó lì wú biān dà, nà de cí háng dù ài hé!
東坡自此將佛印愈加敬重,遂為入幕之賓。雖妻妾在傍,並不迴避。佛印時時把佛理曉悟東坡,東坡漸漸信心。後來東坡臨終不亂,相傳已證正果。至今人猶喚為坡仙,多得佛印點化之力。有詩為證:東坡不能化佛印,佛印反得化東坡。若非佛力無邊大,那得慈航渡愛河!