strong guàn yuán sǒu wǎn féng xiān nǚ strong
灌園叟晚逢仙女
yù sǎo cāng tái qiě tíng zhǒu, jiē qián diǎn diǎn shì huā hén.
欲掃蒼苔且停帚,階前點點是花痕。
zhè shǒu shī wèi xī huā ér zuò. xī táng shí yǒu yī chù xìng cuī míng xuán wēi, píng xī hǎo dào bù qǔ qī shì, yǐn yú luò dōng. suǒ jū tíng yuàn kuān chǎng, biàn zhí huā huì zhú mù. gòu yī shì zài wàn huā zhī zhōng, dú chù yú nèi. tóng pú dōu jū huā wài, wú gù bù dé zhé rù. rú cǐ sān shí yú nián, zú jī bù chū yuán mén. shí zhí chūn rì, yuàn zhōng huā mù shèng kāi, xuán wēi rì xī cháng yáng qí jiān. yī yè, fēng qīng yuè lǎng, bù rěn shě huā ér shuì, chéng zhe yuè sè, dú bù huā cóng zhōng. hū jiàn yuè yǐng xià, yī qīng yī rǎn rǎn ér lái. xuán wēi jīng yà dào: zhè shí jié nǎ dé yǒu nǚ zǐ dào cǐ xíng dòng? xīn xià suī rán guài yì, yòu shuō dào: qiě kàn tā dào hé chù qù? nà qīng yī bù wǎng dōng, bù wǎng xī, jìng zhì xuán wēi miàn qián, shēn shēn dào gè wàn fú. xuán wēi hái le lǐ, wèn dào: nǚ láng shì shuí jiā zhái juàn? yīn hé shēn yè zhì cǐ? nà qīng yī qǐ yī diǎn zhū chún, lù liǎng xíng suì yù dào: ér jiā yǔ chù xiāng jìn. jīn yǔ nǚ bàn guò shàng dōng mén, fǎng biǎo yí, yù jiè chù shì yuàn zhōng zàn qì, bù zhī kě fǒu? xuán wēi jiàn lái dé qí yì, xīn rán xǔ zhī. qīng yī chēng xiè, yuán cóng jiù zhuǎn qù.
這首詩為惜花而作。昔唐時有一處姓崔名玄微,平昔好道不娶妻室,隱於洛東。所居庭院寬敞,遍植花卉竹木。構一室在萬花之中,獨處於內。童僕都居花外,無故不得輒入。如此三十餘年,足跡不出園門。時值春日,院中花木盛開,玄微日夕倘佯其間。一夜,風清月朗,不忍舍花而睡,乘著月色,獨步花叢中。忽見月影下,一青衣冉冉而來。玄微驚訝道:「這時節哪得有女子到此行動?」心下雖然怪異,又說道:「且看他到何處去?」那青衣不往東,不往西,逕至玄微面前,深深道個萬福。玄微還了禮,問道:「女郎是誰家宅眷?因何深夜至此?」那青衣啟一點朱唇,露兩行碎玉道:「兒家與處相近。今與女伴過上東門,訪表姨,欲借處士院中暫憩,不知可否?」玄微見來得奇異,欣然許之。青衣稱謝,原從舊轉去。
bù yī shí. yǐn yī duì nǚ zǐ, fēn huā yuē liǔ ér lái, yǔ xuán wēi yī yī xiāng jiàn. xuán wēi jiù yuè xià zǐ xì kàn shí, yī gè gè zī róng mèi lì, tǐ tài qīng yíng, huò nóng huò dàn, zhuāng dōng bù yī, suí cóng nǚ láng, jǐn jiē yāo yàn. zhèng bù zhī cóng lǐ lái de. xiāng jiàn bì, xuán wēi yāo jìn shì zhōng, fēn bīn zhǔ zuò rén. kāi yán dào: qǐng wèn zhū wèi nǚ niáng xìng shì. jīn fǎng hé yīn qī, nǎi dé guāng jiàng bì yuán? yī yī lǜ shang zhě dá dào: qiè nǎi yáng shì. zhǐ yī chuān bái de dào: cǐ wèi lǐ shì. yòu zhǐ yī yī jiàng fú de dào: cǐ wèi táo shì. suì zhú yī zhǐ shì. zuì hòu dào yī fēi yī xiǎo nǚ, nǎi dào: cǐ wèi xìng shí, míng ā cuò. wǒ děng suī zé yì xìng, jù shì tóng háng zǐ mèi. yīn fēng jiā shí bā yí shù rì yún yù lái xiāng kàn, bù jiàn qí zhì. jīn xī yuè sè shèn jiā, gù yǔ zǐ mèi men tóng wǎng hòu zhī. èr lái sù méng chù shì ài zhòng, qiè děng shùn biàn xiāng xiè.
不一時。引一隊女子,分花約柳而來,與玄微一一相見。玄微就月下仔細看時,一個個姿容媚麗,體態輕盈,或濃或淡,妝東不一,隨從女郎,盡皆妖艷。正不知從里來的。相見畢,玄微邀進室中,分賓主坐人。開言道:「請問諸位女娘姓氏。今訪何姻戚,乃得光降敝園?」一衣綠裳者答道:「妾乃楊氏。」指一穿白的道:「此位李氏。」又指一衣絳服的道:「此位陶氏。」遂逐一指示。最後到一緋衣小女,乃道:「此位姓石,名阿措。我等雖則異姓,俱是同行姊妹。因封家十八姨數日雲欲來相看,不見其至。今夕月色甚佳,故與姊妹們同往候之。二來素蒙處士愛重,妾等順便相謝。」
xuán wēi fāng dài chóu dá, qīng yī bào dào: fēng jiā yí zhì. zhòng pà jīng xǐ chū yíng. xuán wēi shǎn guò bàn biān guān kàn. zhòng nǚ zǐ xiāng jiàn bì, shuō dào: zhèng yào lái kàn shí bā yí wèi zhǔ rén liú zuò, bù yì yí zhì, zú jiàn tóng xīn. gè xiàng qián zhì lǐ. shí bā yí dào: suì shòu zhǐ qīng yī qù qǔ. shí bā yí wèn dào: cǐ dì kě zuò fǒu? yáng shì dào: zhǔ rén shén xián, dì jí qīng yǎ. shí bā yí dào: zhǔ rén ān zài? xuán wēi qū chū xiāng jiàn. jǔ mù kàn shí bā yí, tǐ tài piāo yì, yán cí líng líng yǒu lín xià fēng qì, jìn qí páng, bù jué hán qì qīn jī, máo gǔ sǒng rán. xùn rù táng zhōng, shì nǚ jiāng zhuō yǐ yǐ shì ān pái tíng dāng. qǐng shí bā yí jū yú shàng xí, zhòng nǚ āi cì ér zuò, xuán wēi wèi wèi xiàng péi.
玄微方待酬答,青衣報道:「封家姨至。」眾怕驚喜出迎。玄微閃過半邊觀看。眾女子相見畢,說道:「正要來看十八姨;為主人留坐,不意姨至,足見同心。」各向前致禮。十八姨道:「遂授旨青衣去取。十八姨問道:「此地可坐否?」楊氏道:「主人甚賢,地極清雅。」十八姨道:「主人安在?」玄微趨出相見。舉目看十八姨,體態飄逸,言詞泠泠有林下風氣,近其旁,不覺寒氣侵肌,毛骨竦然。遜入堂中,侍女將桌椅已是安排停當。請十八姨居於上席,眾女挨次而坐,玄微未位相陪。
bù yī shí, zhòng qīng yī qǔ dào jiǔ yáo, bǎi shè shàng lái. jiā yáo yì guǒ, luó liè mǎn àn. jiǔ wèi chún, qí gān rú yí, jù fēi rén shì suǒ yǒu. cǐ shí yuè sè bèi míng, shì zhōng zhào yào, rú tóng bái rì. mǎn zuò fāng xiāng, fù fù xí rén. bīn zhǔ chóu zuò, bēi gōng jiāo zá. jiǔ zhì bàn hān, yī hóng shang nǚ zǐ mǎn zhēn dà gōng, sòng yǔ shí bā yí dào: ér yǒu yī gē, qǐng wèi gē zhī. gē yún:
不一時,眾青衣取到酒肴,擺設上來。佳肴異果,羅列滿案。酒味醇,其甘如飴,俱非人世所有。此時月色倍明,室中照耀,如同白日。滿座芳香,馥馥襲人。賓主酬酢,杯觥交雜。酒至半酣,一紅裳女子滿斟大觥,送與十八姨道:「兒有一歌,請為歌之。」歌云:
jiàng yī pī fú lù yíng yíng, dàn rǎn yān zhī yī duǒ qīng.
絳衣披拂露盈盈,淡染胭脂一朵輕。
zì hèn hóng yán liú bú zhù, mò yuàn chūn fēng dào bó qíng.
自恨紅顏留不住,莫怨春風道薄情。
gē shēng qīng wǎn, wén zhě jiē qī rán. yòu yī bái yī nǚ zǐ sòng jiǔ dào: ér yì yǒu yī gē. gē yún:
歌聲清婉,聞者皆悽然。又一白衣女子送酒道:「兒亦有一歌。」歌云:
jiǎo jié yù yán shèng bái xuě, kuàng nǎi dāng nián duì fāng yuè.
皎潔玉顏勝白雪,況乃當年對芳月。
chén yín bù gǎn yuàn chūn fēng, zì tàn róng huá àn xiāo xiē.
沉吟不敢怨春風,自嘆容華暗消歇。
qí yīn gèng jué cǎn qiè. nà shí bā yí xìng pō qīng tiāo, què yòu hǎo jiǔ. duō le jǐ bēi, jiàn jiàn kuáng fàng. tīng le èr gē, nǎi dào: zhí cǐ fāng chén měi jǐng, bīn zhǔ zhèng huān, hé jù zuò shāng xīn yǔ! gē zhǐ yòu shēn cì yú, shū wèi màn kè, xū gè fá yǐ dà gōng, dāng lìng gē zhī. suì shǒu zhēn yī bēi dì lái, jiǔ zuì shǒu ruǎn, chí bù shèn láo, bēi cái jǔ qǐ, bù xiǎng xiù zài zhù shàng yī dōu, pū lù de lián bēi dǎ fān.
其音更覺慘切。那十八姨性頗輕佻,卻又好酒。多了幾杯,漸漸狂放。聽了二歌,乃道:「值此芳辰美景,賓主正歡,何遽作傷心語!歌旨又深刺余,殊為慢客,須各罰以大觥,當另歌之。」遂手斟一杯遞來,酒醉手軟,持不甚牢,杯才舉起,不想袖在箸上一兜,撲碌的連杯打翻。
zhè jiǔ ruò fān zài bié gè shēn shàng, què yě bà le, qià qià lǐ jǐn pō zài ā cuò nián jiāo mào měi, xìng ài zhěng qí, chuān de què shì yī jiàn dà hóng cù huā fēi yī. nà hóng yī zuì jì de shì jiǔ, cái zhān dī diǎn, qí sè biàn bài, zěn jīng dé zhè yī dà bēi jiǔ! kuàng qiě ā cuò yě yǒu qī bā fēn jiǔ yì, jiàn wū le yī fú, zuò sè dào: zhū zǐ mèi yǒu suǒ qiú, wú bù wèi ěr! jí qǐ shēn wǎng wài jiù zǒu. shí yòu yí yě nù dào: xiǎo nǚ nòng jiǔ, gǎn yǔ wú wèi kàng yé? yì fú yī ér qǐ. zhòng nǚ zǐ liú zhī bú zhù, qí quàn dào: ā cuò nián yòu, zuì hòu wú zhuàng, wàng wù jì huái. míng rì dāng lǜ lái qǐng zuì! xiāng sòng xià jiē. shí bā yí fèn fèn xiàng dōng ér qù. zhòng nǚ zǐ yǔ xuán wēi zuò bié, xiàng huā cóng zhōng sì sàn ér zǒu.
這酒若翻在別個身上,卻也罷了,恰恰里盡潑在阿措年嬌貌美,性愛整齊,穿的卻是一件大紅簇花緋衣。那紅衣最忌的是酒,才沾滴點,其色便敗,怎經得這一大杯酒!況且阿措也有七八分酒意,見污了衣服,作色道:「諸姊妹有所求,吾不畏爾!」即起身往外就走。十又姨也怒道:「小女弄酒,敢與吾為抗耶?」亦拂衣而起。眾女子留之不住,齊勸道:「阿措年幼,醉後無狀,望勿記懷。明日當率來請罪!」相送下階。十八姨忿忿向東而去。眾女子與玄微作別,向花叢中四散而走。
xuán wēi què guān qí zōng jī, suí hòu sòng zhī. bù jí tái huá, yī jiāo diē dǎo, zhēng qǐ shēn lái kàn shí, zhòng nǚ zǐ jù bù jiàn le. xīn zhōng xiǎng dào: shì mèng què yòu wèi zēng shuì wò. ruò shì guǐ, yòu yī shang chǔ chǔ, yán yǔ lì lì shì rén, rú hé yòu shū rán wú yǐng? hú cāi luàn xiǎng, jīng yí bù dìng. huí rù táng zhōng, zhuō yǐ yī rán bǎi shè, bēi pán yī háo yǐ wú wéi jué yú xīn mǎn shì. suī yì qí shì, liào fēi huò suì, què yě wú jù.
玄微卻觀其蹤跡,隨後送之。步急苔滑,一交跌倒,掙起身來看時,眾女子俱不見了。心中想道:「是夢卻又未曾睡臥。若是鬼,又衣裳楚楚,言語歷歷;是人,如何又倏然無影?」胡猜亂想,驚疑不定。回入堂中,桌椅依然擺設,杯盤一毫已無;惟覺余馨滿室。雖異其事,料非禍祟,卻也無懼。
dào cì wǎn, yòu wǎng huā zhōng bù wán, jiàn zhū nǚ zǐ yǐ zài, zhèng quàn ā cuò wǎng shí bā yí chù qǐng zuì. ā cuò nù dào: hé bì gèng kěn cǐ lǎo yù? yǒu shì zhǐ qiú chù shì zú yǐ. zhòng jiē xǐ dào: yán shén shàn. qí xiàng xuán wēi dào: wú zǐ mèi jiē zhù chù shì yuàn zhōng, měi suì duō bèi è fēng suǒ náo, jū zhǐ bù ān, cháng qiú shí bā yí xiāng bì. zuó ā cuò wù chù zhī, cǐ hòu yīng nán qǔ lì. chù shì tǎng kěn bì hù, dāng yǒu wēi bào ěr. xuán wēi dào: mǒu yǒu hé lì, dé bì zhū nǚ? ā cuò dào: zhǐ qiú chù shì měi suì yuán dàn, zuò yī zhū fān, shàng tú rì yuè wǔ xīng zhī wén, lì yú yuàn dōng, wú bèi zé ān rán wú yàng yǐ. jīn suì yǐ guò, qǐng yú cǐ yuè èr shí yī rì píng dàn, wēi yǒu dōng fēng, jí lì zhī, kě miǎn běn rì zhī nán. xuán wēi dào: cǐ nǎi yì shì, gǎn bù rú mìng. qí shēng xiè dào: dé méng chù shì kǎi yǔn, bì bù wàng dé. yán qì ér bié, qí xíng shén jí. xuán wēi suí zhī bù jí. hū yī zhèn xiāng fēng guò chù, gè shī suǒ zài.
到次晚,又往花中步玩,見諸女子已在,正勸阿措往十八姨處請罪。阿措怒道:「何必更懇此老嫗?有事只求處士足矣。」眾皆喜道:「言甚善。」齊向玄微道:「吾姊妹皆住處士苑中,每歲多被惡風所撓,居止不安,常求十八姨相庇。昨阿措誤觸之,此後應難取力。處士倘肯庇護,當有微報耳。」玄微道:「某有何力,得庇諸女?」阿措道:「只求處士每歲元旦,作一朱幡,上圖日月五星之文,立於苑東,吾輩則安然無恙矣。今歲已過,請於此月二十一日平旦,微有東風,即立之,可免本日之難。」玄微道:「此乃易事,敢不如命。」齊聲謝道:「得蒙處士慨允,必不忘德。」言訖而別,其行甚疾。玄微隨之不及。忽一陣香風過處,各失所在。
xuán wēi yù yàn qí shì, cì rì jí zhì bàn zhū fān. hòu zhì niàn yī rì, qīng zǎo qǐ lái, guǒ rán dōng fēng wēi fú, jí jiāng fān shù lì yuàn dōng. shǎo qǐng, kuáng fēng zhèn dì, fēi shā zǒu shí, zì luò nán yí lù, cuī lín zhé shù yuàn zhōng fán huā bù dòng. xuán wēi fāng xiǎo zhū nǚ zhě, zhòng huā zhī jīng yě. fēi yī míng ā cuò, jí ān shí liú yě. fēng shí bā yí, nǎi fēng shén yě. dào cì wǎn, zhòng nǚ gè lǐ táo lǐ huā shù dòu lái xiè dào: chéng chù shì tuō mǒu děng dà nán, wú yǐ wèi bào. èr cǐ huā yīng, kě yán nián què lǎo. yuàn zhǎng rú cǐ wèi hù mǒu děng, yì kě zhì zhǎng shēng. xuán wēi yī qí fú zhī, guǒ rán róng yán zhuǎn shǎo, rú sān shí xǔ rén. hòu dé dào xiān qù. yǒu shī wèi zhèng:
玄微欲驗其事,次日即制辦朱幡。候至廿一日,清早起來,果然東風微拂,急將幡豎立苑東。少頃,狂風振地,飛沙走石,自洛南一路,摧林折樹;苑中繁花不動。玄微方曉諸女者,眾花之精也。緋衣名阿措,即安石榴也。封十八姨,乃風神也。到次晚,眾女各里桃李花數斗來謝道:「承處士脫某等大難,無以為報。鉺此花英,可延年卻老。願長如此衛護某等,亦可致長生。」玄微依其服之,果然容顏轉少,如三十許人。後得道仙去。有詩為證:
luò zhōng chù shì ài zāi huā, suì suì zhū fān huì cǎi chá.
洛中處士愛栽花,歲歲朱幡繪採茶。
xué dé cān yīng kān bù lǎo, hé xū gèng mì zǎo rú guā.
學得餐英堪不老,何須更覓棗如瓜。
liè wèi mò dào xiǎo zi shuō fēng shén yǔ huā jīng wǎng lái, nǎi shì huāng táng zhī yǔ. nà jiǔ zhōu sì hǎi zhī zhōng, mù suǒ wèi jiàn, ěr suǒ wèi wén, bù zài shǐ cè, bù jiàn jīng chuán, qí qí guài guài, qiāo qiāo qī qī de shì, bù zhī yǒu duō duō shǎo shǎo. jiù shì zhāng huá de, yě bù guò zhì qí yī èr yú shì nán de xíng shū chú, yě bāo cáng bù dé xǔ duō. cǐ děng shì shèn shì píng cháng, bù zú wèi yì, rán suī rú cǐ, yòu dào shì zi bù yǔ guài, qiě gē guò yī biān. zhǐ nà xī huā zhì fú, sǔn huā zhé shòu, nǎi jiàn zài gōng dé, xū bú shì luàn dào. liè wèi ruò bù xìn shí, hái yǒu yī duàn de gù shì, dài xiǎo zi shuō yǔ wèi kàn guān men tīng. ruò píng rì ài huā de, tīng le zì rán jiāng huā fèn wài zhēn zhòng nèi zhōng huò yǒu bù xī huā de, xiǎo zi jiù jiāng zhè huà quàn tā, xī huā qǐ lái. suī bù néng dé dào chéng xiān, yì kě yǐ xiāo xián qiǎn mèn.
列位莫道小子說風神與花精往來,乃是荒唐之語。那九州四海之中,目所未見,耳所未聞,不載史冊,不見經傳,奇奇怪怪,蹺蹺蹊蹊的事,不知有多多少少。就是張華的〉,也不過志其一二;虞世南的行書廚,也包藏不得許多。此等事甚是平常,不足為異,然雖如此,又道是子不語怪,且擱過一邊。只那惜花致福,損花折壽,乃見在功德,須不是亂道。列位若不信時,還有一段〉的故事,待小子說與位看官們聽。若平日愛花的,聽了自然將花分外珍重;內中或有不惜花的,小子就將這話勸他,惜花起來。雖不能得道成仙,亦可以消閒遣悶。
nǐ dào zhè duàn huà wén chū zài nǎ gè cháo dài? hé chù dì fāng? jiù zài dà wèi rén zōng nián jiān, jiāng nán píng jiāng fǔ dōng mén wài zhǎng lè cūn zhōng. zhè cūn lí chéng zhǐ qù sān lǐ zhī yuǎn, cūn shàng yǒu gè lǎo zhě, xìng qiū míng xiān, yuán shì zhuāng jiā chū shēn, yǒu shù mǔ tián dì, yī suǒ cǎo fáng. mā mā shuǐ shì yǐ gù, bié wú ér nǚ. nà qiū xiān cóng yòu kù hǎo zāi huā zhǒng guǒ, bǎ tián yè dōu piē qì le, zhuān yú qí shì. ruò ǒu mì dé zhǒng yì huā, jiù shì shí zhe zhēn bǎo, yě méi yǒu zhè bān huān xǐ. suí nǐ jí jǐn yào de shì chū wài, lù shàng féng zhe rén jiā yǒu shù huā ér, bù guǎn tā jiā róng bù róng, biàn péi zhe xiào liǎn, ái jìn qù qiú wán. ruò bù cháng huā mù, huò jiā lǐ yě zài zhèng kāi, hái zhuǎn shēn dé kuài, tǎng rán shì yī zhǒng míng huā, jiā zhōng méi yǒu de, suī huò yǒu, yǐ kāi guò le, biàn jiāng zhèng shì piē zài bàn biān, yī yī bù shě, yǒng rì wàng guī. rén dōu jiào tā shì huā chī. huò yù jiàn mài huā de yǒu zhū hǎo huā, bù lùn shēn biān yǒu qián wú qián, yí dìng yào mǎi, wú qián shí biàn tuō shēn shàng yī fú qù jiě dāng. yě yǒu mài huā de zhī tā pì xìng, gù gāo qí jià, yě zhǐ de rěn guì mǎi huí. yòu yǒu nà pò luò hù xiǎo dé tā shì ài huā de, gè chù xún mì hǎo huā zhé lái, bǎ ní jiǎ niē gè gēn ér hōng tā, shǎo bu dé yě mǎi. yǒu nèn bān qí shì! jiāng lái zhǒng xià, yī rán kěn huó. rì jī yuè lèi, suì chéng le yī gè dà yuán. nà yuán zhōu wéi biān zhú wèi lí, lí shàng jiāo chán qiáng wēi tú mí mù xiāng cì méi mù jǐn dì táng shí yàng jǐn měi rén liǎo shān zhí zhú gāo liáng jiāng bái jiá dié yè luò jīn qián chán zhī mǔ dān děng lèi, bù kě méi jǔ. yù kāi fàng zhī shí, làn rú jǐn píng. yuǎn lí shù bù, jǐn zhí míng huā yì huì. yī huā wèi xiè, yī huā yòu kāi. xiàng yáng shè liǎng shàn chái mén, mén nèi yī tiáo zhú jìng, liǎng biān dōu jié bǎi píng zhē hù. zhuǎn guò bǎi píng, biàn shì sān jiān cǎo táng. fáng suī cǎo fù, què gāo shuǎng kuān, chuāng míng liàng. táng zhōng guà yī fú wú míng xiǎo huà, shè yī zhāng bái mù wò tà. zhuō dèng zhī lèi, sè sè jié jìng. dǎ sǎo de dì xià wú xiān háo chén gòu. táng hòu jīng shè shù jiān, wò shì zài nèi. nà huā huì wú suǒ bù yǒu, shí fēn fán mào. zhēn gè sì shí bù xiè, bā jié zhǎng chūn. dàn jiàn:
你道這段話文出在哪個朝代?何處地方?就在大未仁宗年間,江南平江府東門外長樂村中。這村離城只去三里之遠,村上有個老者,姓秋名先,原是莊家出身,有數畝田地,一所草房。媽媽水氏已故,別無兒女。那秋先從幼酷好栽花種果,把田業都撇棄了,專於其事。若偶覓得種異花,就是拾著珍寶,也沒有這般歡喜。隨你極緊要的事出外,路上逢著人家有樹花兒,不管他家容不容,便陪著笑臉,捱進去求玩。若不常花木,或家裡也在正開,還轉身得快,倘然是一種名花,家中沒有的,雖或有,已開過了,便將正事撇在半邊,依依不捨,永日忘歸。人都叫他是花痴。或遇見賣花的有株好花,不論身邊有錢無錢,一定要買,無錢時便脫身上衣服去解當。也有賣花的知他僻性,故高其價,也只得忍貴買回。又有那破落戶曉得他是愛花的,各處尋覓好花折來,把泥假捏個根兒哄他,少不得也買。有恁般奇事!將來種下,依然肯活。日積月累,遂成了一個大園。那園周圍編竹為籬,籬上交纏薔薇、荼縻、木香、刺梅、木槿、棣棠、十樣錦、美人蓼、山躑躅、高良姜、白蛺蝶、夜落金錢、纏枝牡丹等類,不可枚舉。遇開放之時,爛如錦屏。遠籬數步,盡植名花異卉。一花未謝,一花又開。向陽設兩扇柴門,門內一條竹徑,兩邊都結柏屏遮護。轉過柏屏,便是三間草堂。房雖草覆,卻高爽寬,窗明亮。堂中掛一幅無名小畫,設一張白木臥榻。桌凳之類,色色潔淨。打掃得地下無纖毫塵垢。堂後精舍數間,臥室在內。那花卉無所不有,十分繁茂。真箇四時不謝,八節長春。但見:
méi biāo qīng gǔ, lán tǐng yōu fāng. chá chéng yǎ lán kuàng lǐ xiè nóng zhuāng. xìng jiāo shū yǔ, jú ào yán shuāng. shuǐ xiān bīng rǒng yù gǔ, mǔ dān guó sè tiān xiāng. yù shù tíng tíng jiē qì, jīn lián rǎn rǎn chí táng. sháo yào fāng zī shǎo bǐ, shí liú lì zhì wú shuāng. dān guì piāo xiāng yuè kū, fú róng lěng yàn hán jiāng. lí huā róng róng yè yuè, táo huā zhuó zhuó cháo yáng. shān chá huā bǎo zhū chēng guì, là méi huā qìng kǒu fāng xiāng. hǎi táng huā xī fǔ wèi shàng, ruì xiāng huā jīn biān zuì liáng. méi guī dù juān, làn rú yún jǐn, xiù qiú yù lǐ, diǎn zhuì fēng guāng. shuō bù jǐn qiān bān huā huì, shù bù liǎo wàn zhǒng fēn fāng.
梅標清骨,蘭挺幽芳。茶呈雅灡軦李謝濃妝。杏嬌疏雨,菊傲嚴霜。水仙冰冗玉骨,牡丹國色天香。玉樹亭亭階砌,金蓮冉冉池塘。芍藥芳姿少比,石榴麗質無雙。丹桂飄香月窟,芙蓉冷艷寒江。梨花溶溶夜月,桃花灼灼朝陽。山茶花寶珠稱貴,蠟梅花磬口方香。海棠花西府為上,瑞香花金邊最良。玫瑰杜鵑,爛如雲錦,繡球郁李,點綴風光。說不盡千般花卉,數不了萬種芬芳。
lí mén wài zhèng duì zhe yī gè dà hú, míng wèi cháo tiān hú, sú míng hé huā dàng. zhè hú dōng lián wú sōng jiāng, xī tōng zhèn zé, nán jiē páng shān hú. hú zhōng jǐng zhì, sì shí qíng yǔ jiē yí. qiū xiān yú àn bàng duī tǔ zuò dī, guǎng zhí táo liǔ. měi zhì chūn shí, hóng lǜ jiān fā, wǎn sì xī hú shèng jǐng. yán hú biàn chā fú róng, hú zhōng zhǒng wǔ sè lián huā. shèng kāi zhī rì, mǎn hú jǐn yún làn màn, xiāng qì xí rén, xiǎo zhōu dàng jiǎng cǎi líng, gē shēng líng líng. yù xié fēng wēi qǐ, wēi chuán jìng dù, zòng héng rú fēi. liǔ xià yú rén, yǐ chuán shài wǎng. yě yǒu xì yú de, jié wǎng de, zuì wò chuán tóu de, méi shuǐ dǔ shèng de, huān xiào zhī yīn bù jué. nà shǎng lián yóu rén, huà chuán xiāo guǎn lín jí, zhì huáng hūn huí zhào, dēng huǒ wàn diǎn, jiān yǐ xīng yǐng yíng guāng, cuò luò nán biàn. shēn qiū shí, shuāng fēng chū qǐ, fēng lín jiàn rǎn huáng bì, yě àn shuāi liǔ fú róng, zá jiān bái píng hóng liǎo, yǎn yìng shuǐ jì lú wěi zhōng hóng yàn qún jí, liáo lì gàn yún, āi shēng dòng rén. lóng dōng tiān qì, tóng yún mì bù, liù huā fēi wǔ, shàng xià yī sè. nà sì shí jǐng zhì, yán zhī bù jǐn. yǒu shī wèi zhèng:
籬門外正對著一個大湖,名為朝天湖,俗名荷花盪。這湖東連吳淞江,西通震澤,南接龐山湖。湖中景致,四時晴雨皆宜。秋先於岸傍堆土作堤,廣植桃柳。每至春時,紅綠間發,宛似西湖勝景。沿湖遍插芙蓉,湖中種五色蓮花。盛開之日,滿湖錦雲爛熳,香氣襲人,小舟盪槳采菱,歌聲泠泠。遇斜風微起,偎船競渡,縱橫如飛。柳下漁人,艤船曬網。也有戲魚的,結網的,醉臥船頭的,沒水賭勝的,歡笑之音不絕。那賞蓮遊人,畫船簫管鱗集,至黃昏回棹,燈火萬點,間以星影螢光,錯落難辨。深秋時,霜風初起,楓林漸染黃碧,野岸衰柳芙蓉,雜間白苹紅蓼,掩映水際;蘆葦中鴻雁群集,嘹嚦干雲,哀聲動人。隆冬天氣,彤雲密布,六花飛舞,上下一色。那四時景致,言之不盡。有詩為證:
cháo tiān hú pàn shuǐ lián tiān, tiān chàng yú gē jí cǎi lián.
朝天湖畔水連天,天唱漁歌即採蓮。
xiǎo xiǎo máo táng huā wàn zhǒng, zhǔ rén rì rì duì huā mián.
小小茅堂花萬種,主人日日對花眠。
àn xià sàn yán, qiě shuō qiū xiān měi rì qīng chén qǐ lái, sǎo jìng huā dǐ luò yè, jí shuǐ zhú yī guàn gài, dào wǎn shàng yòu jiāo yī fān. ruò yǒu yī huā jiāng kāi, bù shèng huān yuè. huò nuǎn jiǔ ér, huò pēng ōu chá ér, xiàng huā shēn shēn zuō yī, xiān xíng jiāo diàn, kǒu chēng huā wàn suì sān shēng, rán hòu zuò yú qí xià, qiǎn zhēn xì jué. jiǔ hān xìng dào, suí yì gē xiào. shēn zi juàn shí, jiù yǐ shí wèi zhěn, wò zài gēn bàng. zì bàn hán zhì shèng kāi, wèi cháng zàn lí. rú jiàn rì sè hōng liè, nǎi bǎ zōng fú zhàn shuǐ wò zhī. yù zhe yuè yè, biàn lián xiāo bù mèi. tǎng zhí le kuáng fēng bào yǔ, jí pī dǐng lì, zhōu xíng huā jiān jiǎn shì. yù yǒu yī zhī, yǐ zhú fú zhī. suī yè jiān, hái qǐ lái xún kàn jǐ cì. ruò huā dào xiè shí, zé lèi rì tàn xī, cháng zhì duò lèi. yòu bù shě dé nèi xiē luò huā, yǐ zōng fú qīng qīng fú lái, zhì yú pán zhōng, shí shǎng guān wán, zhí zhì gān kū, zhuāng rù jìng wèng zhī rì, zài yòng chá jiǔ jiāo diàn, cǎn rán ruò bù rěn shì. rán hòu qīn pěng qí wèng, shēn mái zhǎng dī zhī xià, wèi zhī zàng huā. tǎng yǒu huā piàn, bèi yǔ dǎ ní wū de, bì yǐ qīng shuǐ zài sì dí jìng, rán hòu sòng rù hú zhōng, wèi zhī yù huā.
按下散言,且說秋先每日清晨起來,掃淨花底落葉,汲水逐一灌溉,到晚上又澆一番。若有一花將開,不勝歡躍。或暖酒兒,或烹甌茶兒,向花深深作揖,先行澆奠,口稱花萬歲三聲,然後坐於其下,淺斟細嚼。酒酣興到,隨意歌嘯。身子倦時,就以石為枕,臥在根傍。自半含至盛開,未嘗暫離。如見日色烘烈,乃把棕拂蘸水沃之。遇著月夜,便連宵不寐。倘值了狂風暴雨,即披頂笠,周行花間檢視。遇有欹枝,以竹扶之。雖夜間,還起來巡看幾次。若花到謝時,則累日嘆息,常至墮淚。又不捨得那些落花,以棕拂輕輕拂來,置於盤中,時賞觀玩,直至乾枯,裝入淨瓮之日,再用茶酒澆奠,慘然若不忍釋。然後親捧其瓮,深埋長堤之下,謂之「葬花」。倘有花片,被雨打泥污的,必以清水再四滌淨,然後送入湖中,謂之「浴花」。
píng xī zuì hèn de shì pān zhī zhé duǒ. tā yě yǒu yī duàn yì lùn, dào: fán huā yī nián zhǐ kāi dé yí dù, sì shí zhōng zhǐ zhàn dé yī shí, yī shí zhōng yòu zhǐ zhàn dé shù rì. tā áo guò le sān shí de lěng dàn, cái tǎo dé zhè shù rì de fēng guāng. kàn tā suí fēng ér wǔ, yíng rén ér xiào, rú rén zhèng dāng dé yì zhī jìng, hū bèi cuī cán, bā cǐ shù rì shén nán, yī zhāo zhé sǔn shén yì. huā ruò néng yán, qǐ bù jiē tàn! kuàng jiù cǐ shù rì jiān, xiān yóu hán ruǐ, hòu fù líng cán. shèng kāi zhī shí, gèng wú duō le. yòu yǒu fēng cǎi niǎo zhuó chóng zuān, rì zhì fēng chuī, wù mí yǔ dǎ, quán zhàng rén qù hù xī tā. què fǎn zì yì ǎo zhé, yú xīn hé rěn! qiě shuō cǐ huā zì yá shēng gēn, zì gēn shēng běn, qiáng zhě wèi gàn, ruò zhě wèi zhī, yī gān yī zhī, bù zhī yǎng chéng le duō shào nián yuè. jí hòu zhì huā kāi, gōng rén qīng wán, yǒu qí bù měi, dìng yào zhé tā! yī lí zhī, zài bù néng shàng zhī, zhī yī qù gàn, zài bù néng fù gàn, rú rén sǐ bù kě fù shēng, xíng bù kě fù shú, huā ruò néng yán, qǐ bù bēi qì! yòu xiǎng tā zhé huā de, bù guò zé qí qiǎo gàn, ài qí fán zhī, chā zhī píng zhōng, zhì zhī xí shàng, huò gōng bīn kè piàn shí yòu jiǔ zhī huān, huò zhù bì qiè yī rì shū zhuāng zhī shì, bù sī kè shāng kě bǎo wán yú huā xià, guī zhuāng kě jiè qiǎo yú rén gōng. shǒu zhōng zhé le yī zhī, xiān huā jiù shǎo le yī zhī, jīn nián fá le cǐ gàn, míng nián biàn shǎo le cǐ gàn. hé rú yán qí xìng mìng, nián nián suì suì, wán zhī wú qióng hū? hái yǒu wèi kāi zhī ruǐ, suí huā ér qù, cǐ ruǐ jìng gǎo miè zhī tóu, yǔ rén zhī tóng yāo hé yì. yòu yǒu yuán fēi ài wán, chèn xìng pān zhé, jì zhé zhī hòu, jiǎn zé hǎo dǎi, féng rén qǔ tǎo, jí biàn yǔ zhī. huò suí lù qì zhì, lüè bù gù xī. rú rén héng huò wǎng sǐ, wú chù shēn yuān. huā ruò néng yán, qǐ bù tòng hèn!
平昔最恨的是攀枝折朵。他也有一段議論,道:「凡花一年只開得一度,四時中只占得一時,一時中又只占得數日。他熬過了三時的冷淡,才討得這數日的風光。看他隨風而舞,迎人而笑,如人正當得意之境,忽被摧殘,巴此數日甚難,一朝折損甚易。花若能言,豈不嗟嘆!況就此數日間,先猶含蕊,後復零殘。盛開之時,更無多了。又有蜂采鳥啄蟲鑽,日炙風吹,霧迷雨打,全仗人去護惜他。卻反恣意拗折,於心何忍!且說此花自芽生根,自根生本,強者為干,弱者為枝,一干一枝,不知養成了多少年月。及候至花開,供人清玩,有奇不美,定要折他!と一離枝,再不能上枝,枝一去干,再不能附干,如人死不可復生,刑不可復贖,花若能言,豈不悲泣!又想他折花的,不過擇其巧幹,愛其繁枝,插之瓶中,置之席上,或供賓客片時侑酒之歡,或助婢妾一日梳妝之飾,不思客觴可飽玩於花下,閨妝可借巧於人工。手中折了一枝,鮮花就少了一枝,今年伐了此干,明年便少了此干。何如延其性命,年年歲歲,玩之無窮乎?還有未開之蕊,隨花而去,此蕊竟槁滅枝頭,與人之童夭何異。又有原非愛玩,趁興攀折,既折之後,揀擇好歹,逢人取討,即便與之。或隨路棄擲,略不顧惜。如人橫禍枉死,無處申冤。花若能言,豈不痛恨!」
tā yǒu le zhè duàn yì lùn, suǒ yǐ shēng píng bù zhé yī zhī, bù shāng yī ruǐ. jiù shì bié rén jiā yuán shàng, tā xīn ài zhe nà yī zhǒng huā ér, níng kě zhōng rì kàn wán jiǎ ráo nà huā zhǔ rén yào qǔ yī zhī yī duǒ lái zèng tā, tā lián chēng zuì guò, jué rán bú yào. ruò yǒu bàng rén yào lái zhé huā zhě, zhǐ chú tā bù kàn jiàn bà le tā ruò jiàn shí, jiù bǎ yán yǔ zài sān quàn zhǐ. rén ruò bù cóng qí yán, tā qíng yuàn dī tóu xià bài, dài huā qǐ mìng. rén suī jiào tā shì huā chī, duō yǒu kě lián tā yī piàn chéng xīn, yīn ér zhù shǒu zhě, tā yòu shēn shēn zuō yī chēng xiè. yòu yǒu xiǎo sī men yào zhé huā mài qián de, tā biàn jiāng qián yǔ zhī, bù jiào zhé sǔn. huò tā bù zài shí, bèi rén zhé sǔn, tā lái jiàn yǒu sǔn chù, bì qī rán shāng gǎn, qǔ ní fēng zhī, wèi zhī yī huā. wèi zhè jiàn shàng, suǒ yǐ zì jǐ yuán zhōng bù qīng yì fàng rén yóu wán. ǒu yǒu qīn qī lín yǒu yào kàn, nán hǎo huí shí, xiān jiāng cǐ huà jiǎng guò, cái fàng jìn qù. yòu kǒng huì qì chù huā, zhǐ xǔ yuǎn guān, bù róng qīn jìn. tǎng yǒu bù dá shí wù de, zhuō kōng zhāi le yī huā yī ruǐ, nà lǎo biàn yào miàn hóng jǐng chì, dà fā hóu jí. xià cì jiù dǎ mà tā, yě bù róng jìn qù kàn le. hòu lái rén dōu xiǎo dé le tā de xìng zi, jiù yī yè ér yě bù gǎn zhāi dòng.
他有了這段議論,所以生平不折一枝,不傷一蕊。就是別人家園上,他心愛著那一種花兒,寧可終日看玩;假饒那花主人要取一枝一朵來贈他,他連稱罪過,決然不要。若有傍人要來折花者,只除他不看見罷了;他若見時,就把言語再三勸止。人若不從其言,他情願低頭下拜,代花乞命。人雖叫他是花痴,多有可憐他一片誠心,因而住手者,他又深深作揖稱謝。又有小廝們要折花賣錢的,他便將錢與之,不教折損。或他不在時,被人折損,他來見有損處,必悽然傷感,取泥封之,謂之「醫花」。為這件上,所以自己園中不輕易放人遊玩。偶有親戚鄰友要看,難好回時,先將此話講過,才放進去。又恐穢氣觸花,只許遠觀,不容親近。倘有不達時務的,捉空摘了一花一蕊,那老便要面紅頸赤,大發喉急。下次就打罵他,也不容進去看了。後來人都曉得了他的性子,就一葉兒也不敢摘動。
dà fán mào lín shēn shù, biàn shì qín niǎo de cháo xué, yǒu huā guǒ chù, yuè fā qiān bǎi wèi qún. rú dān shí guǒ shí, dào hái shì xiǎo shì, piān piān zhǐ jiǎn huā ruǐ zhuó shāng. wéi yǒu qiū xiān què jiāng mǐ gǔ zhì yú kōng chù sì zhī, yòu xiàng qín niǎo qí zhù. nà qín niǎo què yě yǒu zhī jué, měi rì shí bǎo, zài huā jiān dī fēi qīng wǔ, wǎn zhuàn jiāo tí, bìng bù sǔn yī duǒ huā ruǐ, yě bù shí yī gè guǒ shí. gù cǐ chǎn de guǒ pǐn zuì duō, què yòu dà ér gān měi. měi shú shí xiān wàng kōng jì le huā shén, rán hòu gǎn cháng, yòu biàn sòng zuǒ jìn lín jiā shì xīn, yú xià de fāng yù, yī nián dào yǒu ruò gān lì xī. nà lǎo zhě yīn dé le huā zhōng zhī qù, zì shǎo zhì lǎo, wǔ shí yú nián, lüè wú juàn yì. jīn gǔ yù jué qiáng jiàn. cū yī dàn fàn, yōu yōu zì dé. yǒu de yíng yú, jiù bǎ lái zhōu jì cūn zhōng pín fá. zì cǐ hé cūn wú bù jìng yǎng, yòu hū wèi qiū gōng. tā zì chēng wèi guàn yuán sǒu. yǒu shī wèi zhèng:
大凡茂林深樹,便是禽鳥的巢穴,有花果處,越發千百為群。如單食果實,到還是小事,偏偏只揀花蕊啄傷。惟有秋先卻將米谷置於空處飼之,又向禽鳥祈祝。那禽鳥卻也有知覺,每日食飽,在花間低飛輕舞,宛囀嬌啼,並不損一朵花蕊,也不食一個果實。故此產的果品最多,卻又大而甘美。每熟時先望空祭了花神,然後敢嘗,又遍送左近鄰家試新,餘下的方鬻,一年到有若干利息。那老者因得了花中之趣,自少至老,五十餘年,略無倦意。筋骨愈覺強健。粗衣淡飯,悠悠自得。有得贏餘,就把來周濟村中貧乏。自此合村無不敬仰,又呼為秋公。他自稱為灌園叟。有詩為證:
cháo guàn yuán xī mù guàn yuán, guàn chéng yuán shàng bǎi huā xiān.
朝灌園兮暮灌園,灌成園上百花鮮。
huā kāi měi hèn kàn bù zú, wèi ài kàn yuán bù kěn mián.
花開每恨看不足,為愛看園不肯眠。
huà fēn liǎng tóu. què shuō chéng zhōng yǒu yī rén xìng zhāng míng wěi, yuán shì gè huàn jiā zǐ dì, wèi rén jiān jiǎo guǐ jué cán rěn kè bó, shì le shì lì, zhuān yī qī lín xià shě, zhā hài liáng shàn. chù zhe tā de, fēng bō lì zhì, bì yào nòng dé nà rén pò jiā dàng chǎn, fāng cái bà shǒu. shǒu xià yòng yī bān rú láng sì hǔ de nú pú, yòu yǒu jǐ gè zhù è de wú lài zǐ dì, rì yè hé zuò yī kuài, dào chù chuǎng huò shēng zāi, shòu qí hài zhě wú shù. bù xiǎng què yù le yī gè yòu hěn shì tā de, qīng qīng zhuō qù, dǎ dé gè chòu sǐ. jí zhì gào dào guān sī, yòu bèi nà rén nòng le xiē shǒu jiǎo, fǎn wèn shū le. yīn zhuāng le huǎng zi, zì jué wú yán, dài le sì wǔ gè jiā rén, tóng nà yī bān è shǎo, zàn zài zhuāng shàng qiǎn mèn. nà zhuāng zhèng zài zhǎng lè cūn zhōng, lí qiū gōng jiā bù yuǎn. yī rì zǎo fàn hòu, chī dé bàn hān guāng jǐng, xiàng cūn zhōng xián zǒu, bù jué lái dào qiū gōng mén shǒu, zhǐ jiàn lí shàng huā zhī xiān mèi, sì wéi shù mù fán yì, qí dào: zhè suǒ zài dào yě yōu yǎ, shì nǎ jiā de? jiā rén dào: cǐ shì zhǒng huā qiū gōng yuán shàng, yǒu míng jiào zuò huā chī. zhāng wěi dào: wǒ cháng wén dé shuō zhuāng biān yǒu shèn me qiū lǎo ér, zhǒng dé yì yàng hǎo huā. yuán lái jiù zhù zài cǐ. wǒ men hé bù jìn qù kàn kàn? jiā rén dào: zhè lǎo ér yǒu xiē gǔ guài, bù xǔ rén kàn de. zhāng wěi dào: bié rén huò zhě bù kěn, nán dào wǒ yě shì zhè bān? kuài qù qiāo mén!
話分兩頭。卻說城中有一人姓張名委,原是個宦家子弟,為人奸狡詭譎、殘忍刻薄,恃了勢力,專一欺鄰嚇舍,扎害良善。觸著他的,風波立至,必要弄得那人破家蕩產,方才罷手。手下用一班如狼似虎的奴僕,又有幾個助惡的無賴子弟,日夜合做一塊,到處闖禍生災,受其害者無數。不想卻遇了一個又狠似他的,輕輕捉去,打得個臭死。及至告到官司,又被那人弄了些手腳,反問輸了。因妝了幌子,自覺無顏,帶了四五個家人,同那一班惡少,暫在莊上遣悶。那莊正在長樂村中,離秋公家不遠。一日早飯後,吃得半酣光景,向村中閒走,不覺來到秋公門首,只見籬上花枝鮮媚,四圍樹木繁翳,齊道:「這所在到也幽雅,是哪家的?」家人道:「此是種花秋公園上,有名叫做花痴。」張委道:「我常聞得說莊邊有甚麼秋老兒,種得異樣好花。原來就住在此。我們何不進去看看?」家人道:「這老兒有些古怪,不許人看的。」張委道:「別人或者不肯,難道我也是這般?快去敲門!」
nà shí yuán zhōng mǔ dān shèng kāi, qiū gōng gāng gāng jiāo guàn wán le, zhèng jiāng zhe yī jiǔ ér, liǎng dié guǒ pǐn, zài huā xià dú zhuó, zì qǔ qí lè. yǐn bù shàng sān bēi, zhǐ tīng dé de qiāo mén xiǎng, fàng xià jiǔ bēi, zǒu chū lái kāi mén, yī kàn, jiàn zhàn zhe wǔ liù gè rén, jiǔ qì zhí chōng. qiū gōng liào dào bì shì yào kàn huā de, biàn lán zhù mén kǒu, wèn dào: liè wèi yǒu shèn shì dào cǐ? zhāng wěi dào: nǐ zhè lǎo ér bù rèn dé wǒ me? wǒ nǎi chéng lǐ yǒu míng de zhāng yá nèi, nà biān zhāng jiā zhuāng biàn shì wǒ jiā de. wén dé nǐ yuán zhōng hǎo huā shén duō, tè lái yóu wán. qiū gōng dào: gào yá nèi, lǎo hàn yě méi zhǒng shén hǎo huā, bù guò shì táo xìng zhī lèi, dōu yǐ xiè le, rú jīn bìng méi bié yàng huā huì. zhāng wěi zhēng qǐ shuāng yǎn dào: zhè lǎo ér nèn bān kě è! kàn kàn huā ér dǎ shén jǐn, què biàn huí wǒ méi yǒu. nán dào chī le nǐ de? qiū gōng dào: bú shì lǎo hàn shuō huǎng, guǒ rán méi yǒu. zhāng wěi nǎ lǐ kěn tīng, xiàng qián chā kāi shǒu. dāng xiōng yī, qiū gōng zhàn lì bù láo, liáng liáng qiāng qiāng, zhí zhuàng guò bàn biān. zhòng rén yī qí yōng jìn. qiū gōng jiàn shì tóu xiōng è, zhǐ de ràng tā jìn qù, bǎ lí mén yǎn shàng, suí zhe jìn lái, xiàng huā xià qǔ guò jiǔ guǒ, zhàn zài páng biān. zhòng rén kàn nà sì biān huā cǎo shén duō, wéi yǒu mǔ dān zuì shèng. nà huā bú shì xún cháng yù lóu chūn zhī lèi, nǎi wǔ zhǒng yǒu míng yì pǐn. nǎ wǔ zhǒng? huáng lóu zi lǜ hú dié xī guā ráng wǔ qīng ní dà hóng shī tóu.
那時園中牡丹盛開,秋公剛剛澆灌完了,正將著一酒兒,兩碟果品,在花下獨酌,自取其樂。飲不上三杯,只聽得的敲門響,放下酒杯,走出來開門,一看,見站著五六個人,酒氣直衝。秋公料道必是要看花的,便攔住門口,問道:「列位有甚事到此?」張委道:「你這老兒不認得我麼?我乃城裡有名的張衙內,那邊張家莊便是我家的。聞得你園中好花甚多,特來遊玩。」秋公道:「告衙內,老漢也沒種甚好花,不過是桃杏之類,都已謝了,如今並沒別樣花卉。」張委睜起雙眼道:「這老兒恁般可惡!看看花兒打甚緊,卻便回我沒有。難道吃了你的?」秋公道:「不是老漢說謊,果然沒有。」張委哪裡肯聽,向前叉開手。當胸一,秋公站立不牢,踉踉蹌蹌,直撞過半邊。眾人一齊擁進。秋公見勢頭兇惡,只得讓他進去,把籬門掩上,隨著進來,向花下取過酒果,站在旁邊。眾人看那四邊花草甚多,惟有牡丹最盛。那花不是尋常玉樓春之類,乃五種有名異品。哪五種?黃樓子、綠蝴蝶、西瓜穰、舞青猊、大紅獅頭。
zhè mǔ dān nǎi huā zhōng zhī wáng, wéi luò yáng wèi tiān xià dì yī, yǒu yáo huáng wèi zǐ míng sè, yī běn jià zhí wǔ qiān. nǐ dào yīn hé dú shèng yú luò yáng? zhǐ wèi xī rì táng cháo yǒu gè wǔ zé tiān huáng hòu, yín luàn wú dào, chǒng xìng liǎng gè guān ér, míng huàn zhāng yì zhī zhāng chāng zōng, yú dōng yuè zhī jiān, yào yóu hòu yuàn, xiě chū sì jù zhào lái, dào:
這牡丹乃花中之王,惟洛陽為天下第一,有「姚黃」、「魏紫」名色,一本價值五千。你道因何獨盛於洛陽?只為昔日唐朝有個武則天皇后,淫亂無道,寵幸兩個官兒,名喚張易之、張昌宗,於冬月之間,要游後苑,寫出四句詔來,道:
lái cháo yóu shàng yuàn, huǒ sù bào chūn zhī.
來朝游上苑,火速報春知。
bǎi huā lián yè fā, mò dài xiǎo fēng chuī.
百花連夜發,莫待曉風吹。
bù xiǎng wǔ zé tiān yuán shì yīng yùn zhī zhǔ, bǎi huā bù gǎn wéi zhǐ, yī yè fā ruǐ kāi huā. cì rì jià xìng hòu yuàn, zhǐ jiàn qiān hóng wàn zǐ, fāng fēi mǎn mù, dān yǒu mǔ dān huā yǒu xiē zhì qì, bù kěn fèng chéng nǚ zhǔ xìng chén, yào yī gēn yè ér yě méi yǒu. zé tiān dà nù, suì biǎn yú luò yáng. gù cǐ luò yáng mǔ dān guān yú tiān xià. yǒu yī zhī shàng lóu chūn cí, dān zàn mǔ dān huā de hǎo chù. cí yún:
不想武則天原是應運之主,百花不敢違旨,一夜發蕊開花。次日駕幸後苑,只見千紅萬紫,芳菲滿目,單有牡丹花有些志氣,不肯奉承女主幸臣,要一根葉兒也沒有。則天大怒,遂貶於洛陽。故此洛陽牡丹冠於天下。有一支《上樓春》詞,單贊牡丹花的好處。詞云:
míng huā chuò yuē dōng fēng lǐ, zhàn duàn sháo huá dōu zài cǐ. fāng xīn yī piàn kě rén lián, chūn sè sān fēn chóu yǔ xǐ.
名花綽約東風裡,占斷韶華都在此。芳心一片可人憐,春色三分愁雨洗。
yù rén jǐn rì yān yān dì, měng bèi shēng gē jīng pò shuì. qǐ lín zhuāng jìng shì jiāo xiū, jìn rì shāng chūn shū yǔ nǐ.
玉人盡日懨懨地,猛被笙歌驚破睡。起臨妝鏡似嬌羞,近日傷春輸與你。
nà huā zhèng zhǒng zài cǎo táng duì miàn, zhōu wéi yǐ hú shí lán zhī, sì biān shù gè mù jià zi, shàng fù bù màn, zhē bì rì sè. huā běn gāo yǒu zhàng xǔ, zuì dī yì yǒu liù qī chǐ, qí huā dà rú dān pán, wǔ sè càn làn, guāng huá duó mù. zhòng rén qí zàn: hǎo huā! zhāng wěi biàn tà shàng hú shí qù xiù nà xiāng qì. qiū xiān jí guài de shì zhè jié, nǎi dào: yá nèi zhàn yuǎn xiē kàn, mò yào shǎng qù! zhāng wěi nǎo tā bù róng jìn lái, xīn xià zhèng yào xún shì, yòu tīng le zhè huà, hè dào: nǐ nà lǎo ér zhù zài wǒ zhuāng biān, nán dào bù xiǎo dé zhāng yá nèi míng tóu me? yǒu nèn yàng hǎo huā, gù yì huí shuō méi yǒu. bù jì jiào jiù gōu le, hái yào duō yán, nǎ jiàn dé wén yī wén jiù huài le huā? nǐ biàn zhè shuō, wǒ piān yào wén. suì bǎ huā zhú duǒ pān xià lái, yī gè bí zi còu zài huā shǎng qù xiù. nà qiū lǎo zài bàng, qì dé gǎn nù ér bù gǎn yán. yě hái dào lüè kàn yī huí jiù qù. shuí zhī zhè sī gù yì mài nòng dào: yǒu nèn yàng hǎo huā, rú hé kōng guò? xū bǎ jiǔ lái shǎng wán. fēn fù jiā rén kuài qù qǔ. qiū gōng jiàn yào qǔ jiǔ lái shǎng, gèng jiā fán nǎo, xiàng qián dào: suǒ zài wō zhǎi, méi yǒu zuò chù. yá nèi zhǐ kàn kàn huā ér, jiǔ hái dào guì zhuāng shǎng qù chī. zhāng wěi zhǐ zhe dì shàng dào: zhè dì xià jǐn hǎo zuò. qiū gōng dào: zhì shàng wò chuò, yá nèi rú hé zuò dé? zhāng wěi dào: bù dǎ jǐn, shǎo bu dé yǒu zhān tiáo zhē chèn. bù yī shí, jiǔ yáo qǔ dào, pù xià zhān tiáo, zhòng rén tuán tuán wéi zuò, cāi quán xíng lìng, dà hū xiǎo jiào, shí fēn de yì. zhǐ yǒu qiū gōng gǔ dǔ le zuǐ, zuò zài yī biān. nà zhāng wěi kàn jiàn huā mù mào shèng, jiù qǐ gè bù liáng zhī niàn, sī xiǎng yào tūn zhàn tā de, xié zhe zuì yǎn, xiàng qiū gōng dào: kàn nǐ zhè chǔn zhàng ér bù chū, dào huì zhǒng huā, què yě kě qǔ, shǎng nǐ yī bēi. qiū gōng nǎ lǐ yǒu hǎo qì dá tā, qì fèn fèn de dào: lǎo hàn tiān xìng bù huì yǐn jiǔ, bù gǎn cóng mìng! zhāng wěi yòu dào: nǐ zhè yuán kě mài me? qiū gōng jiàn kǒu shēng lái dé bù hǎo, lǎo dà jīng yà, dá dào: zhè yuán shì lǎo hàn de xìng mìng, rú hé shě dé mài? zhāng wěi dào: shén me xìng mìng bù xìng mìng! mài yǔ wǒ bà le. nǐ ruò méi qù chù, yī fā lián shēn guī zài wǒ jiā, yòu bú yào zuò bié shì, dān dān tì wǒ zhǒng xiē huā mù, kě bù hǎo me? zhòng rén qí dào: nǐ zhè ér hǎo zào huà, nán dé yá nèi nèn bān kàn gù, hái bù kuài xiē xiè ēn? qiū gōng kàn jiàn zhú bù qī fù shàng lái, yī fā qì dé shǒu zú má ruǎn, yě bù qù cǎi tā. zhāng wěi dào: zhè lǎo ér kě è! kěn bù kěn, rú hé bù dá yīng wǒ? qiū gōng dào: shuō guò bù mài le, zěn de zhǐ guǎn wèn? zhāng wěi dào: fàng pì! nǐ ruò zài shuō jù bù mài, jiù xiě tiē ér, sòng dào xiàn lǐ qù. qiū gōng qì bù guò, yù yào qiǎng bái jǐ jù, yòu xiǎng yī xiǎng, tā shì yǒu shì lì de rén, què yòu zuì le. zěn yǔ tā yì bān yàng jiàn shí? qiě hōng le qù zài chù, rěn zhe qì dá dào: yá nèi zǒng yào mǎi, bì xū cóng róng yī rì, qǐ shì yī shí jí zhòu de shì. zhòng rén dào: zhè huà yě shuō dé shì. jiù zài míng bà. cǐ shí dōu yǐ làn zuì, qí lì qǐ shēn, jiā rén shōu shí jiā huǒ xiān qù. qiū gōng sǐ pà zhé huā, yù xiān zài huā biān fáng hù. nà zhāng wěi zhēn gè zǒu xiàng qián, biàn yào chuài shàng hú shí qù cǎi. qiū xiān chě zhù dào: yá nèi, zhè huā suī shì wēi wù, dàn yī nián jiān bù zhī fèi duō shǎo gōng fū, cái kāi dé zhè jǐ duǒ. bù zhēng zhé sǔn le, shēn wèi kě xī. kuàng zhé qù bù guò èr sān rì jiù xiè le, hé kǔ zuò zhè yàng zuì guò! zhāng wěi hè dào: hú shuō! yǒu shèn zuì guò? nǐ míng rì mài le, biàn shì wǒ jiā zhī wù, jiù dōu zhé jǐn, yǔ nǐ hé gān! bǎ shǒu qù tuī kāi. wěi gōng jiū zhù sǐ yě bù fàng, dào: yá nèi biàn shā le lǎo hàn, zhè huā jué bù yǔ nǐ zhāi de. zhòng rén dào: zhè zhàng qí shí kě è! yá nèi cǎi duǒ huā ér, zhí shén me dà shì, zhuāng chū xǔ duō mó yàng! nán dào pà nǐ jiù bù zhāi le? suì qí zǒu shàng qián luàn zhāi. bǎ nà lǎo ér jí dé jiào qū lián tiān, shě le zhāng wěi, pīn mìng qù lán zǔ. chě le dōng biān, gù bù dé xī shǒu, qǐng kè jiān zhāi xià xǔ duō. qiū lǎo xīn téng ròu tòng, mà dào: nǐ zhè bān zéi nán nǚ, wú shì dēng mén, jiāng wǒ qī fù, yào zhè xìng mìng hé yòng! gǎn xiàng zhāng wěi shēn biān, zhuàng gè mǎn huái. qù de shì měng, zhāng wěi yòu duō le jǐ bēi jiǔ, bǎ jiǎo bú zhù, fān yǒng dòu diē dǎo. zhòng rén dōu dào: bù hǎo le, yá nèi dǎ huài yě! qí jiāng huā piē xià, biàn gǎn guò lái, yào dǎ qiū gōng. nèi zhōng yǒu yī gè lǎo chéng de, jiàn qiū gōng nián jì yǐ lǎo, kǒng dǎ chū shì lái, quàn zhù zhòng rén, fú qǐ zhāng wěi. zhāng wěi yīn diē le zhè jiāo, xīn zhōng zhuǎn nǎo, gǎn shàng qián dǎ dé gè zhī ruǐ bù liú, sā zuò biàn dì, yì yóu wèi zú, yòu xiàng huā zhōng jiàn tà yī huí. kě xī hǎo huā, zhèng shì:
那花正種在草堂對面,周圍以湖石攔之,四邊豎個木架子,上覆布幔,遮蔽日色。花本高有丈許,最低亦有六七尺,其花大如丹盤,五色燦爛,光華奪目。眾人齊贊:「好花!」張委便踏上湖石去嗅那香氣。秋先極怪的是這節,乃道:「衙內站遠些看,莫要上去!」張委惱他不容進來,心下正要尋事,又聽了這話,喝道:「你那老兒住在我莊邊,難道不曉得張衙內名頭麼?有恁樣好花,故意回說沒有。不計較就勾了,還要多言,哪見得聞一聞就壞了花?你便這說,我偏要聞。」遂把花逐朵攀下來,一個鼻子湊在花上去嗅。那秋老在傍,氣得敢怒而不敢言。也還道略看一回就去。誰知這廝故意賣弄道:「有恁樣好花,如何空過?須把酒來賞玩。」吩咐家人快去取。秋公見要取酒來賞,更加煩惱,向前道:「所在蝸窄,沒有坐處。衙內止看看花兒,酒還到貴莊上去吃。」張委指著地上道:「這地下盡好坐。」秋公道:「志上齷齪,衙內如何坐得?」張委道:「不打緊,少不得有氈條遮襯。」不一時,酒肴取到,鋪下氈條,眾人團團圍坐,猜拳行令,大呼小叫,十分得意。只有秋公骨篤了嘴,坐在一邊。那張委看見花木茂盛,就起個不良之念,思想要吞占他的,斜著醉眼,向秋公道:「看你這蠢丈兒不出,到會種花,卻也可取,賞你一杯。」秋公哪裡有好氣答他,氣忿忿的道:「老漢天性不會飲酒,不敢從命!」張委又道:「你這園可賣麼?」秋公見口聲來得不好,老大驚訝,答道:「這園是老漢的性命,如何捨得賣?」張委道:「甚麼性命不性命!賣與我罷了。你若沒去處,一發連身歸在我家,又不要做別事,單單替我種些花木,可不好麼?」眾人齊道:「你這兒好造化,難得衙內恁般看顧,還不快些謝恩?」秋公看見逐步欺負上來,一發氣得手足麻軟,也不去睬他。張委道:「這老兒可惡!肯不肯,如何不答應我?」秋公道:「說過不賣了,怎的只管問?」張委道:「放屁!你若再說句不賣,就寫帖兒,送到縣裡去。」秋公氣不過,欲要搶白幾句,又想一想,他是有勢力的人,卻又醉了。怎與他一般樣見識?且哄了去再處,忍著氣答道:「衙內總要買,必須從容一日,豈是一時急驟的事。」眾人道:「這話也說得是。就在明罷。」此時都已爛醉,齊立起身,家人收拾傢伙先去。秋公死怕折花,預先在花邊防護。那張委真箇走向前,便要踹上湖石去采。秋先扯住道:「衙內,這花雖是微物,但一年間不知廢多少工夫,才開得這幾朵。不爭折損了,深為可惜。況折去不過二三日就謝了,何苦作這樣罪過!」張委喝道:「胡說!有甚罪過?你明日賣了,便是我家之物,就都折盡,與你何干!」把手去推開。委公揪住死也不放,道:「衙內便殺了老漢,這花決不與你摘的。」眾人道:「這丈其實可惡!衙內采朵花兒,值甚麼大事,妝出許多模樣!難道怕你就不摘了?」遂齊走上前亂摘。把那老兒急得叫屈連天,舍了張委,拼命去攔阻。扯了東邊,顧不得西首,頃刻間摘下許多。秋老心疼肉痛,罵道:「你這班賊男女,無事登門,將我欺負,要這性命何用!」趕向張委身邊,撞個滿懷。去得勢猛,張委又多了幾杯酒,把腳不住,翻勇斗跌倒。眾人都道:「不好了,衙內打壞也!」齊將花撇下,便趕過來,要打秋公。內中有一個老成的,見秋公年紀已老,恐打出事來,勸住眾人,扶起張委。張委因跌了這交,心中轉惱,趕上前打得個支蕊不留,撒作遍地,意尤未足,又向花中踐踏一回。可惜好花,正是:
lǎo quán dú shǒu jiāo jiā xià, cuì yè jiāo huā yī dàn xiū.
老拳毒手交加下,翠葉嬌花一旦休。
hǎo sì yī fān fēng yǔ è, luàn hóng líng luò méi rén shōu.
好似一番風雨惡,亂紅零落沒人收。
dāng xià zhǐ qì dé gè qiū gōng chuàng dì hū tiān, mǎn dì luàn gǔn. lín jiā tīng dé qiū gōng yuán zhōng xuān rǎng, qí pǎo jìn lái, kàn jiàn huā zhī mǎn dì láng jí, zhòng rén zhèng zài háng xiōng, lín lǐ jǐn chī yī jīng, shàng qián quàn zhù. wèn zhī qí gù, nèi zhōng dào yǒu liǎng sān gè shì zhāng wěi de zū hù, qí tì qiū gōng péi gè bú shì, xū xīn lěng qì, sòng chū lí mén. zhāng wěi dào: nǐ men duì nà lǎo zéi shuō, hǎo hǎo bǎ yuán sòng wǒ, biàn ráo le tā ruò shuō bàn gè bù zì, xū jiào tā zǐ xì zhe. hèn hèn ér qù.
當下只氣得個秋公愴地呼天,滿地亂滾。鄰家聽得秋公園中喧嚷,齊跑進來,看見花枝滿地狼籍,眾人正在行兇,鄰里盡吃一驚,上前勸住。問知其故,內中到有兩三個是張委的租戶,齊替秋公陪個不是,虛心冷氣,送出籬門。張委道:「你們對那老賊說,好好把園送我,便饒了他;若說半個不字,須教他仔細著。」恨恨而去。
lín lǐ men jiàn zhāng wěi zuì le, zhī dào jiǔ huà, bù zài xīn shàng, fù shēn zhuǎn lái, jiāng qiū gōng fú qǐ, zuò zài jiē yán shàng. nà lǎo ér fàng shēng hào tòng. zhòng lín lǐ quàn wèi le yī fān, zuò bié chū qù, yǔ tā dài shàng lí mén, yí lù xíng zǒu. nèi zhōng yě yǒu guài qiū gōng píng rì bù róng kàn huā, biàn dào: zhè lǎo guān ér zhēn gè tè shā gǔ guài, suǒ yǐ yǒu zhè yàng shì, yě de tā jīng yī zāo ér, jǐng jiè xià cì. nèi zhōng yòu yǒu zhí dào de dào: mò shuō zhè méi tiān lǐ de huà! zì gǔ dào: zhǒng huā yī nián, kàn huā shí rì. nà kàn de dàn jué hǎo kàn, zàn shēng hǎo huā bà le, zěn de zhī zhǒng huā de fán nán. zhǐ zhè jǐ duǒ huā, zhèng bù zhī fèi le xǔ duō xīn kǔ, cái péi zhí dé nèn bān mào shèng, rú hé guài de tā ài xī!
鄰里們見張委醉了,只道酒話,不在心上,覆身轉來,將秋公扶起,坐在階沿上。那老兒放聲號慟。眾鄰里勸慰了一番,作別出去,與他帶上籬門,一路行走。內中也有怪秋公平日不容看花,便道:「這老官兒真箇忒煞古怪,所以有這樣事,也得他經一遭兒,警戒下次。」內中又有直道的道:「莫說這沒天理的話!自古道:種花一年,看花十日。那看的但覺好看,贊聲好花罷了,怎得知種花的煩難。只這幾朵花,正不知費了許多辛苦,才培植得恁般茂盛,如何怪得他愛惜!」
bù tí zhòng rén, qiě shuō qiū gōng bù shě dé zhè xiē cán huā, zǒu xiàng qián jiāng shǒu qù jiǎn qǐ lái kàn, jiàn jiàn tà dé diāo cán líng luò, chén gòu zhān wū, xīn zhōng qī cǎn, yòu kū dào: huā a! wǒ yī shēng ài hù, cóng bù céng sǔn huài yī bàn yī yè, nǎ zhī jīn rì zāo cǐ dà nán! zhèng kū zhī jiān, zhǐ tīng dé bèi hòu yǒu rén jiào dào: qiū gōng wèi hé nèn bān tòng kū? qiū gōng huí tóu kàn shí, nǎi shì yī gè nǚ zǐ, nián yuē èr bā, zī róng měi lì, yǎ dàn shū zhuāng, què bù rèn dé shì shuí jiā zhī nǚ, nǎi shōu lèi wèn dào: xiǎo niáng zǐ shì nǎ jiā? zhì cǐ hé gān? nà nǚ zǐ dào: wǒ jiā zhù zài zuǒ jìn, yīn wén nǐ yuán zhōng mǔ dān huā mào shèng, tè lái yóu wán, bù xiǎng dōu yǐ xiè le. qiū gōng tí qǐ mǔ dān èr zì, bù jué yòu kū qǐ lái. nǚ zǐ dào: nǐ qiě shuō yǒu shèn kǔ qíng rú cǐ tí kū? qiū gōng jiāng zhāng wěi dǎ huā zhī shì shuō chū. nà nǚ zǐ xiào dào: yuán lái wèi cǐ yuán gù. nǐ kě yào zhè huā yuán shàng zhī tóu me? qiū gōng dào: xiǎo niáng xiū de qǔ xiào! nǎ yǒu luò huā fǎn zhī de lǐ? nǚ zǐ dào: wǒ zǔ shàng chuán dé gè luò huā fǎn zhī de fǎ shù, lǚ shì lǚ yàn. qiū gōng tīng shuō, huà bēi wèi xǐ dào: xiǎo niáng zhēn gè yǒu zhè shù fǎ me? nǚ zǐ dào: zěn de bù zhēn? qiū gōng dào shēn xià bài dào: ruò dé xiǎo niáng zǐ shī cǐ miào shù, lǎo hàn wú yǐ wèi bào, dàn měi yī zhǒng huā kāi, biàn lái xiāng qǐng shǎng wán. nǚ zǐ dào: nǐ qiě mò bài, qù qǔ yī wǎn shuǐ lái. qiū gōng huāng máng tiào qǐ qù qǔ shuǐ, xīn xià yòu zhuǎn dào: rú hé yǒu zhè yàng miào fǎ? mò bú shì jiàn wǒ kū qì, gù yì qǔ xiào? yòu xiǎng dào: zhè xiǎo niáng zǐ cóng bù xiāng rèn, qǐ yǒu shuǎ wǒ zhī lǐ? hái shì zhēn de. jí yǎo le wǎn qīng shuǐ chū lái, tái tóu bù jiàn le nǚ zǐ, zhǐ jiàn nà huā dū yǐ zài zhī tóu, dì xià bìng wú yī bàn yí cún. qǐ chū měi běn yī sè, rú jīn què biàn zuò hóng zhōng jiān zǐ, dàn nèi tiān nóng, yī běn wǔ sè jù quán, bǐ xiān gèng jué xiān yán. yǒu shī wèi zhèng:
不題眾人,且說秋公不捨得這些殘花,走向前將手去撿起來看,見踐踏得凋殘零落,塵垢沾污,心中悽慘,又哭道:「花啊!我一生愛護,從不曾損壞一瓣一葉,哪知今日遭此大難!」正哭之間,只聽得背後有人叫道:「秋公為何恁般痛哭?」秋公回頭看時,乃是一個女子,年約二八,姿容美麗,雅淡梳妝,卻不認得是誰家之女,乃收淚問道:「小娘子是哪家?至此何干?」那女子道:「我家住在左近,因聞你園中牡丹花茂盛,特來遊玩,不想都已謝了。」秋公題起牡丹二字,不覺又哭起來。女子道:「你且說有甚苦情如此啼哭?」秋公將張委打花之事說出。那女子笑道:「原來為此緣故。你可要這花原上枝頭麼?」秋公道:「小娘休得取笑!哪有落花返枝的理?」女子道:「我祖上傳得個落花返枝的法術,屢試屢驗。」秋公聽說,化悲為喜道:「小娘真箇有這術法麼?」女子道:「怎的不真?」秋公倒身下拜道:「若得小娘子施此妙術,老漢無以為報,但每一種花開,便來相請賞玩。」女子道:「你且莫拜,去取一碗水來。」秋公慌忙跳起去取水,心下又轉道:「如何有這漾妙法?莫不是見我哭泣,故意取笑?」又想道:「這小娘子從不相認,豈有耍我之理?還是真的。」急舀了碗清水出來,抬頭不見了女子,只見那花都已在枝頭,地下並無一瓣遺存。起初每本一色,如今卻變做紅中間紫,淡內添濃,一本五色俱全,比先更覺鮮妍。有詩為證:
céng wén xiāng zi jiāng huā rǎn, yòu jiàn xiān jī huì fǎn zhī.
曾聞湘子將花染,又見仙姬會返枝。
xìn shì zhì chéng néng dòng wù, yú fū yóu zì xiào huā chī.
信是至誠能動物,愚夫猶自笑花痴。
dāng xià qiū gōng yòu jīng yòu xǐ dào: bù xiǎng zhè xiǎo niáng zǐ guǒ rán yǒu cǐ miào fǎ! zhī dào hái zài huā cóng zhōng, fàng xià shuǐ, qián lái zuò xiè. yuán zhōng tuán tuán xún biàn, bìng bù jiàn yǐng, nǎi dào: zhè xiǎo niáng rú hé jiù qù le? yòu xiǎng dào: bì dìng hái zài mén kǒu, xū shǎng qù qiú tā, chuán le zhè gè fǎ ér. yī jìng gǎn zhì mén biān, nà mén què yòu yǎn zhe. zhuāi kāi kàn shí, mén shǒu zuò zhe liǎng gè lǎo zhě, jiù shì zuǒ yòu lín jiā, yī gè huàn zuò yú gōng, yī gè jiào zuò dān lǎo, zài nà lǐ kàn yú rén shài wǎng. jiàn qiū gōng chū lái, qí lì qǐ shēn gǒng shǒu dào: wén dé zhāng yá nèi zài cǐ wú lǐ, wǒ men qià wǎng tián tóu, méi yǒu lái wèn dé. qiū gōng dào: bú yào shuō qǐ, shòu le zhè bān pō nán nǚ de ōu qì, kuī zhe yī wèi xiǎo niáng zǐ zǒu lái, yòng gè miào fǎ, jiù qǐ xǔ duō huā duǒ, bù céng xiè dé tā yī shēng, jìng chū lái le. èr wèi kě kàn jiàn wǎng nǎ yī biān qù de? èr lǎo wén yán, jīng yà dào: huā huài le, yǒu shèn fǎ ér jiù dé? zhè nǚ zǐ qù jǐ shí le? qiū gōng dào: gāng fāng chū lái. èr lǎo dào: wǒ men zuò zài cǐ hǎo yī huí, bìng méi gè rén zǒu dòng, nǎ jiàn shèn me nǚ zǐ? qiū gōng tīng shuō, xīn xià huǎng wù dào: nèn bān shuō, mò bù zhè wèi xiǎo niáng zǐ shì shén xiān xià jiàng? èr lǎo wèn dào: nǐ qiě shuō zěn de jiù qǐ huā ér? qiū gōng jiāng nǚ zǐ zhī shì xù le yī biàn. èr lǎo dào: yǒu rú cǐ qí shì! dài wǒ men qù kàn kàn.
當下秋公又驚又喜道:「不想這小娘子果然有此妙法!」只道還在花叢中,放下水,前來作謝。園中團團尋遍,並不見影,乃道:「這小娘如何就去了?」又想道:「必定還在門口,須上去求他,傳了這個法兒。」一逕趕至門邊,那門卻又掩著。拽開看時,門首坐著兩個老者,就是左右鄰家,一個喚做虞公,一個叫做單老,在那裡看漁人曬網。見秋公出來,齊立起身拱手道:「聞得張衙內在此無理,我們恰往田頭,沒有來問得。」秋公道:「不要說起,受了這班潑男女的毆氣,虧著一位小娘子走來,用個妙法,救起許多花朵,不曾謝得他一聲,逕出來了。二位可看見往哪一邊去的?」二老聞言,驚訝道:「花壞了,有甚法兒救得?這女子去幾時了?」秋公道:「剛方出來。」二老道:「我們坐在此好一回,並沒個人走動,哪見甚么女子?」秋公聽說,心下恍悟道:「恁般說,莫不這位小娘子是神仙下降?」二老問道:「你且說怎的救起花兒?」秋公將女子之事敘了一遍。二老道:「有如此奇事!待我們去看看。」
qiū gōng jiāng mén shuān shàng, yī qí zǒu zhì huā xià, kàn le lián shēng chēng yì dào: zhè dìng rán shì gè shén xiān. fán rén nǎ yǒu cǐ fǎ lì! qiū gōng jí fén qǐ yī lú hǎo xiāng, duì tiān kòu xiè. èr lǎo dào: zhè yě shì nǐ píng rì ài huā xīn chéng, suǒ yǐ gǎn dòng shén xiān xià jiàng. míng rì suǒ xìng dào jiào zhāng yá nèi zhè jǐ gè pō nán nǚ kàn kàn, xiū shā le tā. qiū gōng dào: mò yào, mò yào! cǐ děng rén jí rú è quǎn, yuǎn yuǎn jiàn le jiù gāi bì zhī, qǐ kě hái yǐn tā lái? èr lǎo dào: zhè huà yě yǒu lǐ. qiū gōng cǐ shí fēi cháng huān xǐ, jiāng xiān qián nà píng jiǔ rè jiāng qǐ lái, liú èr lǎo zài huā xià wán shǎng, zhì wǎn ér bié. èr lǎo huí qù, jí chuán hé cūn rén dōu xiǎo dé, míng rì jù yào lái kàn, hái kǒng qiū gōng bù xǔ. shuí zhī qiū gōng yuán shì yǒu yì sī de rén, yīn jiàn shén xiān xià jiàng, suì yǒu chū shì zhī niàn, yī yè bù mèi, zuò zài huā xià cún xiǎng xiǎng zhì zhāng wěi zhè shì, hū dì kāi wù dào: cǐ jiē shì wǒ píng rì xīn xiōng biǎn zhǎi, gù wài wǔ dé zhì. ruò shén xiān wāng yáng dù liàng, wú suǒ bù róng, ān dé yǒu cǐ! zhì cì zǎo, jiāng yuán mén dà kāi, rèn rén lái kàn. xiān yǒu jǐ gè jìn lái dǎ tàn, jiàn qiū gōng duì huā ér zuò, dàn fēn fù dào: zuò píng liè wèi guān kàn, qiè mò yào cǎi biàn liǎo. zhòng rén dé le zhè huà, hù xiāng chuán kāi. nà cūn zhōng nán zǐ fù nǚ, wú yǒu bù zhì.
秋公將門拴上,一齊走至花下,看了連聲稱異道:「這定然是個神仙。凡人哪有此法力!」秋公即焚起一爐好香,對天叩謝。二老道:「這也是你平日愛花心誠,所以感動神仙下降。明日索性到教張衙內這幾個潑男女看看,羞殺了他。」秋公道:「莫要,莫要!此等人即如惡犬,遠遠見了就該避之,豈可還引他來?」二老道:「這話也有理。」秋公此時非常歡喜,將先前那瓶酒熱將起來,留二老在花下玩賞,至晚而別。二老回去,即傳合村人都曉得,明日俱要來看,還恐秋公不許。誰知秋公原是有意思的人,因見神仙下降,遂有出世之念,一夜不寐,坐在花下存想;想至張委這事,忽地開悟道:「此皆是我平日心胸褊窄,故外侮得至。若神仙汪洋度量,無所不容,安得有此!」至次早,將園門大開,任人來看。先有幾個進來打探,見秋公對花而坐,但吩咐道:「坐憑列位觀看,切莫要采便了。」眾人得了這話,互相傳開。那村中男子婦女,無有不至。
àn xià cǐ chù, qiě shuō zhāng wěi zhì cì zǎo, duì zhòng rén shuō: zuó rì fǎn bèi nà lǎo zéi zhuàng le yī jiāo, nán dào qīng shù liǎo bù chéng? rú jīn zài qù yào huā yuán bù kěn shí, duō jiào xiē rén cóng, jiāng huā mù jǐn dǎ gè xī làn, fāng chū zhè qì. zhòng rén dào: zhè yuán zài yá nèi zhuāng biān, bù pà tā bù kěn. zhǐ shì zuó rì bù gāi bǎ huā dū dǎ huài, hái liú jǐ duǒ, hòu rì kàn kàn, biàn shì. zhāng wěi dào: zhè yě bà le, shǎo bu dé lái nián yòu fā. wǒ men kuài qù, mò yào shǐ tā tíng liú zhǎng zhì. zhòng rén yī qí qǐ shēn, chū dé zhuāng mén, jiù yǒu rén shuō: qiū gōng yuán shàng shén xiān xià jiàng, là xià de huā, yuán dōu shàng le zhī tóu, què yòu biàn zuò wǔ sè. zhāng wěi bù xìn dào: zhè lǎo zéi yǒu hé hǎo chù, néng gǎn shén xiān xià jiàng? kuàng qiě bù qián bù hòu, gāng gāng wǒ men dǎ huài, shén xiān jiù lái? nán dào zhè shén xiān shì yǎng jiā de bù chéng? yí dìng shì pà wǒ men yòu qù, gù cǐ zhōu zhè huà lái yāng rén chuán shuō, jiàn dé tā yǒu shén xiān hù wèi, shǐ wǒ men bù bǎi bù tā. zhòng rén dào: yá nèi zhī yán jí shì.
按下此處,且說張委至次早,對眾人說:「昨日反被那老賊撞了一交,難道輕恕了不成?如今再去要花園;不肯時,多教些人從,將花木盡打個稀爛,方出這氣。」眾人道:「這園在衙內莊邊,不怕他不肯。只是昨日不該把花都打壞,還留幾朵,後日看看,便是。」張委道:「這也罷了,少不得來年又發。我們快去,莫要使他停留長智。」眾人一齊起身,出得莊門,就有人說:「秋公園上神仙下降,落下的花,原都上了枝頭,卻又變做五色。」張委不信道:「這老賊有何好處,能感神仙下降?況且不前不後,剛剛我們打壞,神仙就來?難道這神仙是養家的不成?一定是怕我們又去,故此謅這話來央人傳說,見得他有神仙護衛,使我們不擺布他。」眾人道:「衙內之言極是。」
qǐng kè, dào le yuán mén kǒu, jiàn liǎng shàn mén dà kāi, wǎng lái nán nǚ luò yì bù jué, dōu shì yì bān shuō huà. zhòng rén dào: yuán lái zhēn yǒu zhè děng shì! zhāng wěi dào: mò guǎn tā, jiù shì shén xiān jiàn zuò zhe, zhè yuán shǎo bu dé yào de. wān wān qū qū, zhuǎn dào cǎo táng qián, kàn shí, guǒ rán huà bù xū chuán. zhè huā què yě qí guài, jiàn rén lái kàn, zī tài yù yàn, guāng cǎi bèi shēng, rú duì rén xiào yì bān. zhāng wěi xīn zhōng suī shí fēn jīng yà, nà tūn zhàn niàn tóu, quán rán bù gǎi, kàn le yī huí, hū dì yòu qǐ yī gè è niàn, duì zhòng rén dào: wǒ men qiě qù. qí chū le yuán mén.
頃刻,到了園門口,見兩扇門大開,往來男女絡繹不絕,都是一般說話。眾人道:「原來真有這等事!」張委道:「莫管他,就是神仙見坐著,這園少不得要的。」彎彎曲曲,轉到草堂前,看時,果然話不虛傳。這花卻也奇怪,見人來看,姿態愈艷,光采倍生,如對人笑一般。張委心中雖十分驚訝,那吞占念頭,全然不改,看了一回,忽地又起一個惡念,對眾人道:「我們且去。」齊出了園門。
zhòng rén wèn dào: yá nèi rú hé bù yǔ tā yào yuán? zhāng wěi dào: wǒ xiǎng dé gè hǎo cè zài cǐ, bù xiāo yǔ tā shuō dé, zhè yuán míng rì jiù guī yú wǒ. zhòng rén dào: yá nèi yǒu hé miào suàn? zhāng wěi dào: jiàn jīn bèi zhōu wáng zé móu fǎn, zhuān xíng yāo shù. shū mì fǔ xíng xià wén shū lái, tiān xià jūn zhōu yán jìn zuǒ dào, bǔ jī yāo rén. běn fǔ jiàn chū sān qiān guàn shǎng qián, mù rén chū shǒu. wǒ míng rì jiù jiāng luò huā shàng zhī wèi yóu, jiào zhāng bà dào fǔ, shǒu tā yǐ yāo shù huò rén. zhè gè lǎo ér áo xíng bù guò, zì rán zhāo chéng xià yù. zhè yuán bì dìng guān mài. nà shí shuí gè gǎn mǎi tā de? shǎo bu dé ràng yǔ wǒ. hái yǒu sān qiān guàn shǎng qián lī. zhòng rén dào: yá nèi hǎo jì! shì bù yí chí, jiù qù dǎ diǎn qǐ lái. dāng shí jí jìn chéng, xiě xià shǒu zhuàng. cì zǎo, jiào zhāng bà dào píng jiāng fǔ chū shǒu. zhè zhāng bà shì zhāng wěi shǒu xià dì yī chū jiān de rén, yá mén qíng shú, gù cǐ yòng tā. dà yǐn zhèng zài jī fǎng yāo rén, tīng shuō cǐ shì, hé cūn nán nǚ dōu jiàn de, bù yóu bù xìn, jí chà jī bǔ shǐ chén dài lǐng zuò gōng de, yā zhāng bà zuò yǎn, qián qù bǔ huò. zhāng wěi jiāng yín bù zhì tíng dāng, ràng zhāng bà yǔ jī bǔ shǐ chén xiān xíng, zì jǐ yǔ zhòng zǐ dì suí hòu yě lái.
眾人問道:「衙內如何不與他要園?」張委道:「我想得個好策在此,不消與他說得,這園明日就歸於我。」眾人道:「衙內有何妙算?」張委道:「見今貝州王則謀反,專行妖術。樞密府行下文書來,天下軍州嚴禁左道,捕緝妖人。本府見出三千貫賞錢,募人出首。我明日就將落花上枝為由,教張霸到府,首他以妖術惑人。這個老兒熬刑不過,自然招承下獄。這園必定官賣。那時誰個敢買他的?少不得讓與我。還有三千貫賞錢哩。」眾人道:「衙內好計!事不宜遲,就去打點起來。」當時即進城,寫下首狀。次早,教張霸到平江府出首。這張霸是張委手下第一出尖的人,衙門情熟,故此用他。大尹正在緝訪妖人,聽說此事,合村男女都見的,不由不信,即差緝捕使臣帶領做公的,押張霸作眼,前去捕獲。張委將銀布置停當,讓張霸與緝捕使臣先行,自己與眾子弟隨後也來。
jī bǔ shǐ chén yī jìng dào qiū gōng yuán shàng, nà lǎo ér hái dào shì kàn huā de, bù yǐ wèi yì. zhòng rén fā yī shēng hǎn, gǎn shàng qián yī suǒ kǔn fān. qiū gōng chī zhè yī xià bù xiǎo, wèn dào: lǎo hàn yǒu hé zuì fàn? wàng liè wèi shuō gè míng bái. zhòng rén kǒu kǒu shēng shēng, mà zuò yāo rén fǎn zéi, bù yóu fēn sù, yōng chū mén lái. lín lǐ kàn jiàn, wú bù shī jīng, qí shàng qián xún wèn. jī bǔ shǐ chén dào: nǐ men hái yào wèn me? tā suǒ fàn de shì yě bù xiǎo, zhǐ pà lián cūn shàng rén dōu yǒu fèn lī. nèi xiē yú mín, bèi zhè dà huà yī hán. xīn zhōng hài pà, jǐn jiē yáng yáng zǒu kāi, wéi kǒng lěi jí. zhǐ yǒu yú gōng dān lǎo, tóng jǐ gè píng rì yǔ qiū gōng xiāng hòu de, yuǎn yuǎn gēn lái guān kàn.
緝捕使臣一逕到秋公園上,那老兒還道是看花的,不以為意。眾人發一聲喊,趕上前一索捆翻。秋公吃這一嚇不小,問道:「老漢有何罪犯?望列位說個明白。」眾人口口聲聲,罵做妖人反賊,不由分訴,擁出門來。鄰里看見,無不失驚,齊上前詢問。緝捕使臣道:「你們還要問麼?他所犯的事也不小,只怕連村上人都有分哩。」那些愚民,被這大話一寒。心中害怕,盡皆洋洋走開,惟恐累及。只有虞公、單老,同幾個平日與秋公相厚的,遠遠跟來觀看。
qiě shuō zhāng wěi qí qiū gōng qù hòu, biàn yǔ zhòng zǐ dì lái suǒ yuán mén, kǒng hái yǒu rén zài nèi, yòu jiǎn diǎn yī guò, jiāng mén suǒ shàng, suí hòu gǎn shàng fǔ qián. jī bǔ shǐ chén yǐ jiāng qiū gōng jiě jìn, guì zài yuè tái shàng, jiàn bàng biān yòu guì zhe yī rén, què bù rèn dé shì shuí. nèi xiē yù zú dōu dé le zhāng wěi yín zi, yǐ bèi xià zhū bān xíng jù cì hou. dà yǐn hè dào: nǐ shì hé chù yāo rén, gǎn zài cǐ dì fāng shàng jiāng yāo shù shān huò bǎi xìng? yǒu jǐ duō dǎng yǔ? cóng shí zhāo lái! qiū wén yán, qià rú hēi àn zhōng wén gè huǒ pào, zhèng bù zhī cóng hé chù qǐ de, bǐng dào: xiǎo rén jiā shì zhù yú zhǎng lè cūn zhōng, bìng fēi bié chù yāo rén, yě bù xiǎo dé shén me yāo shù. dà yǐn dào: qián rì nǐ yòng yāo shù shǐ luò huā shàng zhī, hái gǎn dǐ lài! qiū gōng jiàn shuō dào huā shàng, qíng zhī shì zhāng wěi de yuán gù, jí jiāng zhāng wěi yào zhàn yuán dǎ huā, bìng xiān nǚ xià jiàng zhī shì, xì sù yī biàn. bù xiǎng nà dà yǐn xìng shì piān zhí de, nǎ lǐ kěn xìn, nǎi xiào dào shǎo shǎo mù xiān de, xiū xíng zhì lǎo, shàng bù néng dé yù shén xiān qǐ yǒu yīn nǐ kū, huā xiān jiù kěn lái? jì lái le, bì dìng yě liú gè míng ér, shǐ rén xiǎo dé, rú hé yòu bù bié ér qù? zhè yàng huà hōng nǎ gè! bù xiāo shuō dé, dìng rán shì gè yāo rén. kuài jiā qǐ lái!
且說張委俟秋公去後,便與眾子弟來鎖園門,恐還有人在內,又檢點一過,將門鎖上,隨後趕上府前。緝捕使臣已將秋公解進,跪在月台上,見傍邊又跪著一人,卻不認得是誰。那些獄卒都得了張委銀子,已備下諸般刑具伺候。大尹喝道:「你是何處妖人,敢在此地方上將妖術煽惑百姓?有幾多黨羽?從實招來!」秋聞言,恰如黑暗中聞個火炮,正不知從何處起的,稟道:「小人家世住於長樂村中,並非別處妖人,也不曉得甚麼妖術。」大尹道:「前日你用妖術使落花上枝,還敢抵賴!」秋公見說到花上,情知是張委的緣故,即將張委要占園打花,並仙女下降之事,細訴一遍。不想那大尹性是偏執的,哪裡肯信,乃笑道;「少少慕仙的,修行至老,尚不能得遇神仙;豈有因你哭,花仙就肯來?既來了,必定也留個名兒,使人曉得,如何又不別而去?這樣話哄哪個!不消說得,定然是個妖人。快夾起來!」
yù zú men qí shēng dá yīng, rú láng hǔ yì bān, fēng yōng shàng lái, jiū fān qiū gōng, chě tuǐ zhuāi jiǎo. gāng yào shàng xíng, bù xiǎng dà yǐn hū rán yī gū tóu yūn, xiǎn xiē ér diē xià gōng zuò, zì jué tóu mù sēn sēn, zuò shēn bú zhù. fēn fù shàng le jiā niǔ, fā xià yù zhōng jiān jìn, míng rì zài shěn. yù zú yā zhe, qiū gōng yí lù kū qì chū lái, kàn jiàn zhāng wěi, dào: zhāng yá nèi, wǒ yǔ nǐ qián rì wú yuàn, wǎng rì wú chóu, rú hé xià cǐ dú shǒu, hài wǒ xìng mìng! zhāng wěi yě bù dá yīng, tóng le zhāng bà hé nà yī bān è shǎo, zhuǎn shēn jiù zǒu. yú gōng dān lǎo jiē zhe qiū gōng, wèn zhī qí xì, nǎi dào: yǒu zhè děng yuān wǎng de shì! bù dǎ jǐn, míng rì tóng hé cūn rén, jù zhāng lián míng bǎo jié, guǎn nǐ wú shì. qiū gōng kū dào: dàn yuàn dé rú cǐ biàn hǎo. yù zú hè dào: zhè sǐ qiú hái bù zǒu! zhǐ guǎn kū shén me! qiū gōng hán zhe yǎn lèi jìn yù. lín lǐ yòu xún xiē jiǔ shí, sòng zhì mén shàng. nà yù zú shuí gè ná yǔ tā chī, jìng jiē lái zì qù shòu yòng.
獄卒們齊聲答應,如狼虎一般,蜂擁上來,揪翻秋公,扯腿拽腳。剛要上刑,不想大尹忽然一估頭暈,險些兒跌下公座,自覺頭目森森,坐身不住。吩咐上了枷扭,發下獄中監禁,明日再審。獄卒押著,秋公一路哭泣出來,看見張委,道:「張衙內,我與你前日無怨,往日無讎,如何下此毒手,害我性命!」張委也不答應,同了張霸和那一班惡少,轉身就走。虞公、單老接著秋公,問知其細,乃道:「有這等冤枉的事!不打緊,明日同合村人,具張連名保結,管你無事。」秋公哭道:「但願得如此便好。」獄卒喝道:「這死囚還不走!只管哭甚麼!」秋公含著眼淚進獄。鄰里又尋些酒食,送至門上。那獄卒誰個拿與他吃,竟接來自去受用。
dào yè jiān, jiāng tā shàng le yīn chuáng, jiù rú huó sǐ rén yì bān, shǒu zú bù néng shǎo zhǎn. xīn zhōng kǔ chǔ, xiǎng dào: bù zhī nǎ wèi shén wèi shén xiān jiù le zhè huā, què yòu bèi nà sī jí cǐ xiàn hài. shén xiān ā! nǐ ruò lián wǒ qiū xiān, yì lái jiù bá xìng mìng, qíng yuàn qì jiā rù dào. yī tóu zhèng xiǎng, zhǐ jiàn qián rì nà xiān nǚ, rǎn rǎn ér zhì. qiū gōng jí jiào dào: dà xiān jiù bá dì zǐ qiū xiān zé gè! xiān nǚ xiào dào: rǔ yù kuàng lí kǔ è me? shàng qián bǎ shǒu yī zhǐ, nà jiā niǔ fēn fēn zì luò. qiū xiān pá qǐ lái, xiàng qián kòu tóu dào: qǐng wèn dà xiān xìng shì. xiān nǚ dào: wú nǎi yáo wáng mǔ zuò xià sī huā nǚ, lián rǔ xī huā zhì chéng, gù lìng zhū huā fǎn běn, bù yì fǎn zī jiān rén chán kǒu. rán yì rǔ mìng zhòng hé yǒu cǐ zāi, míng rì dāng tuō. zhāng wěi sǔn huā hài rén, huā shén zòu wén shàng dì, yǐ duó qí suàn zhù è dǎng yǔ, jù jiàng dà zāi. rǔ yí dǔ zhì xiū xíng, shù nián zhī hòu, wú dāng dù rǔ. qiū xiān yòu kòu shǒu dào: qǐng wèn shàng xiān xiū xíng zhī dào. xiān nǚ dào: xiū xiān jìng lù shén duō, xū rèn běn yuán. rǔ yuán yǐ xī huā yǒu gōng, jīn yì dāng yǐ huā chéng dào. rǔ dàn ěr bǎi huā, zì néng shēn qīng fēi jǔ. suì jiào qí fú shí zhī fǎ. qiū xiān qǐ shǒu kòu xiè qǐ lái, biàn bù jiàn le xiān zǐ, tái tóu guān kàn, què zài yù qiáng zhī shàng, yǐ shǒu zhāo dào: rǔ yì shàng lái, suí wǒ chū qù! qiū xiān biàn xiàng qián pān yuán le yī dà huí, hái zhǐ dào de bàn qiáng, shén jué chī lì jiàn jiàn zhì dǐng, hū tīng dé xià biān yī bàng luó shēng, hǎn dào: yāo rén zǒu le, kuài ná xià! qiū gōng xīn xià jīng huāng, shǒu sū jiǎo ruǎn, dào zhuàng xià lái, sā rán jīng jué, yuán zài qiú chuáng zhī shàng. xiǎng qǐ mèng zhōng yán yǔ, lì lì fēn míng, liào bì wú shì, xīn zhōng shāo kuān. zhèng shì:
到夜間,將他上了因床,就如活死人一般,手足不能少展。心中苦楚,想道:「不知哪位神位神仙救了這花,卻又被那廝藉此陷害。神仙呵!你若憐我秋先,亦來救拔性命,情願棄家入道。」一頭正想,只見前日那仙女,冉冉而至。秋公急叫道:「大仙救拔弟子秋先則個!」仙女笑道:「汝欲貺離苦厄麼?」上前把手一指,那枷扭紛紛自落。秋先爬起來,向前叩頭道:「請問大仙姓氏。」仙女道:「吾乃瑤王母座下司花女,憐汝惜花志誠,故令諸花返本,不意反資奸人讒口。然亦汝命中合有此災,明日當脫。張委損花害人,花神奏聞上帝,已奪其算;助惡黨羽,俱降大災。汝宜篤志修行,數年之後,吾當度汝。」秋先又叩首道:「請問上仙修行之道。」仙女道:「修仙徑路甚多,須認本源。汝原以惜花有功,今亦當以花成道。汝但餌百花,自能身輕飛舉。」遂教其服食之法。秋先稽首叩謝起來,便不見了仙子,抬頭觀看,卻在獄牆之上,以手招道:「汝亦上來,隨我出去!」秋先便向前攀援了一大回,還只到得半牆,甚覺吃力;漸漸至頂,忽聽得下邊一棒鑼聲,喊道:「妖人走了,快拿下!」秋公心下驚慌,手酥腳軟,倒撞下來,撒然驚覺,原在囚床之上。想起夢中言語,歷歷分明,料必無事,心中稍寬。正是:
dàn cún fāng cùn wú sī qū, liào de shén míng yǒu zhǔ zhāng.
但存方寸無私曲,料得神明有主張。
qiě shuō zhāng wěi jiàn dà yǐn yǐ rèn zuò yāo rén, bù shèng huān xǐ, nǎi dào: zhè zhàng ér xǔ duō qīng qí gǔ guài, jīn yè qiě qǐng zài qiú chuáng shàng shòu yòng yī yè, ràng zhè yuán ér yǔ wǒ men lè bà. zhòng rén dōu dào: qián rì hái shì nà lǎo ér zhī wù, wèi zēng jǐn xìng jīn rì shì dà yé de le, xū yào jǐn qíng huān shǎng. zhāng wěi dào: yán zhī yǒu lǐ! suì yī qí chū chéng, jiào jiā rén zhěng bèi jiǔ yáo, jìng zhì qiū gōng yuán shàng, kāi mén jìn qù. nà lín lǐ kàn jiàn shì zhāng wěi, xīn xià suī rán bù píng, què yòu jù pà, shuí gǎn duō kǒu.
且說張委見大尹已認做妖人,不勝歡喜,乃道:「這丈兒許多清奇古怪,今夜且請在囚床上受用一夜,讓這園兒與我們樂罷。」眾人都道:「前日還是那老兒之物,未曾盡興;今日是大爺的了,須要盡情歡賞。」張委道:「言之有理!」遂一齊出城,教家人整備酒肴,逕至秋公園上,開門進去。那鄰里看見是張委,心下雖然不平,卻又懼怕,誰敢多口。
qiě shuō zhāng wěi tóng zhòng zǐ dì zǒu zhì cǎo táng qián, zhǐ jiàn mǔ dān zhī tóu yī duǒ bù cún, yuán rú qián rì dǎ xià shí yì bān, zòng qí mǎn dì, zhòng rén dōu chēng qí guài. zhāng wěi dào: kàn qǐ lái, zhè lǎo zéi guǒ xì yǒu yāo fǎ de, bù rán, rú hé bàn rì shàng shū ěr yòu biàn le? nán dào yě shì shén xiān dǎ de? yǒu yī gè zǐ dì dào: tā xiǎo dé yá nèi yào shǎng huā, gù yì nòng zhè fǎ ér lái xià wǒ men. zhāng wěi dào: tā biàn nòng zhè fǎ ér, wǒ men jiù shǎng luò huā. dāng xià yī yuán pù shè zhān tiáo, xí dì ér zuò, fàng kāi huái bào zì yǐn, yě bǎ liǎng píng jiǔ shǎng zhāng bà dào yī biān qù chī. kàn kàn yǐn zhì yuè sè cuò xī, jù yǒu bàn hān zhī yì, hū dì qǐ yī zhèn dà fēng. nà fēng hǎo lì hài!
且說張委同眾子弟走至草堂前,只見牡丹枝頭一朵不存,原如前日打下時一般,縱棋滿地,眾人都稱奇怪。張委道:「看起來,這老賊果系有妖法的,不然,如何半日上倏爾又變了?難道也是神仙打的?」有一個子弟道:「他曉得衙內要賞花,故意弄這法兒來嚇我們。」張委道:「他便弄這法兒,我們就賞落花。」當下依原鋪設氈條,席地而坐,放開懷抱恣飲,也把兩瓶酒賞張霸到一邊去吃。看看飲至月色挫西,俱有半酣之意,忽地起一陣大風。那風好利害!
shàn jù tíng qián cǎo, néng kāi shuǐ shàng píng.
善聚庭前草,能開水上萍。
xīng wén qún hǔ xiào, xiǎng hé wàn sōng shēng.
腥聞群虎嘯,響合萬松聲。
nà zhèn fēng què bǎ dì xià zhè huā duǒ chuī dé dōu zhí shù qǐ lái, zhǎ yǎn jiān jù biàn zuò yī chǐ lái zhǎng de nǚ zǐ. zhòng rén dà jīng, qí jiào dào: guài zāi! yán hái wèi bì, nèi xiē nǚ zǐ yíng fēng yī huǎng, jǐn yǐ zhǎng dà, yī gè gè zī róng měi lì, yī fú huá yàn, tuán tuán lì zuò yī dà duī. zhòng rén yīn jiàn nèn bān biāo zhì, tōng kàn dāi le. nèi zhōng yī gè hóng yī nǚ zǐ què yòu shuō qǐ huà lái, dào: wú zǐ mèi jū cǐ shù shí yú nián, shēn méng qiū gōng zhēn zhòng hù xī. hé yì mò zāo kuáng nú, sú qì xūn chì, dú shǒu cuī cán, fù yòu wū xiàn qiū gōng, móu tūn cǐ dì. jīn chóu zài mù qián, wú zǐ mèi hé bù lù lì jī zhī! shàng bào zhī jǐ zhī ēn, xià xuě cuī cán zhī chǐ, bù yì kě hū? zhòng nǚ láng qí dào: ā mèi zhī yán yǒu lǐ! xū sù xià shǒu, wú shǐ qián dùn! shuō bà, yī qí jǔ xiù pū lái. nà xiù shì yǒu shù chǐ zhī zhǎng, rú fēng fān luàn piāo, lěng qì rù gǔ. zhòng rén qí jiào yǒu guǐ, piē le jiā huǒ, wàng wài luàn pǎo, bǐ cǐ gè bù xiāng gù. yě yǒu bèi shí kuài dǎ jiǎo de, yě yǒu bèi shù zhī zhuā miàn dí, yě yǒu diē ér fù qǐ, qǐ ér fù diē de, luàn le duō shí, fāng cái shōu jiǎo. diǎn jiǎn rén shù dōu zài, dān bù jiàn le zhāng wěi zhāng bà èr rén. cǐ shí fēng yǐ dìng le, tiān sè yǐ hūn, zhè bān zǐ dì gè zì huí jiā, qià xiàng jiǎn de xìng mìng yì bān, bào tóu shǔ cuàn ér qù.
那陣風卻把地下這花朵吹得都直豎起來,眨眼間俱變做一尺來長的女子。眾人大驚,齊叫道:「怪哉!」言還未畢,那些女子迎風一幌,盡已長大,一個個姿容美麗,衣服華艷,團團立做一大堆。眾人因見恁般標緻,通看呆了。內中一個紅衣女子卻又說起話來,道:「吾姊妹居此數十餘年,深蒙秋公珍重護惜。何意驀遭狂奴,俗氣熏熾,毒手摧殘,復又誣陷秋公,謀吞此地。今仇在目前,吾姊妹曷不戮力擊之!上報知己之恩,下雪摧殘之恥,不亦可乎?」眾女郎齊道:「阿妹之言有理!須速下手,毋使潛遁!」說罷,一齊舉袖撲來。那袖似有數尺之長,如風翻亂飄,冷氣入骨。眾人齊叫有鬼,撇了傢伙,望外亂跑,彼此各不相顧。也有被石塊打腳的,也有被樹枝抓面的,也有跌而復起,起而復跌的,亂了多時,方才收腳。點檢人數都在,單不見了張委、張霸二人。此時風已定了,天色已昏,這班子弟各自回家,恰像檢得性命一般,抱頭鼠竄而去。
jiā rén chuǎn xī dìng le, fāng huàn jǐ gè shēng lì zhuāng kè, dǎ qǐ huǒ bǎ, fù shēn qù zhuā xún. zhí dào yuán shàng, zhǐ tīng dé dà méi shù xià yǒu shēn jīn zhī shēng, jǔ huǒ kàn shí, què shì zhāng bà bèi méi gēn bàn dào, diē pò le tóu, zhēng zhā bù qǐ. zhuāng kè zhe liǎng gè xiān fú zhāng bà guī qù. zhòng rén zhōu wéi zǒu le yī biàn, dàn jiàn jìng qiāo qiāo de wàn lài wú shēng. mǔ dān péng xià, fán huā rú gù, bìng wú líng luò. cǎo táng zhōng bēi pán láng jí, cán gēng lín lí. zhòng rén mò bù tǔ shé chēng qí. yī miàn shōu shí jiā huǒ, yī miàn zhòng fù zhào kàn. zhè yuán zi yòu bù duō dà, sān huí wǔ zhuǎn, háo wú zōng yǐng. nán dào shì dà fēng chuī qù le? nǚ guǐ chī qù le? zhèng bù zhī duǒ zài nǎ lǐ. yán ái le yī huì, wú kě nài hé, zhǐ suǒ huí qù guò yè, zài zuò jì jiào.
家人喘息定了,方喚幾個生力莊客,打起火把,復身去抓尋。直到園上,只聽得大梅樹下有呻今之聲,舉火看時,卻是張霸被梅根絆倒,跌破了頭,掙扎不起。莊客著兩個先扶張霸歸去。眾人周圍走了一遍,但見靜悄悄的萬籟無聲。牡丹棚下,繁花如故,並無零落。草堂中杯盤狼籍,殘羹淋漓。眾人莫不吐舌稱奇。一面收拾傢伙,一面重複照看。這園子又不多大,三回五轉,毫無蹤影。難道是大風吹去了?女鬼吃去了?正不知躲在哪裡。延捱了一會,無可奈何,只索回去過夜,再作計較。
fāng yù chū mén, zhǐ jiàn mén wài yòu yǒu yī huǒ rén, tí zhe xíng dēng jìn lái. bú shì bié rén, què shì yú gōng dān lǎo wén zhī zhòng rén jiàn guǐ zhī shì, yòu wén shuō bù jiàn le zhāng wěi, zài yuán shàng zhuā xún, bù zhī shì zhēn shì jiǎ, hé zhù sān lín sì shě, jìn yuán guān kàn. wèn míng liǎo zhòng zhuāng kè, fāng zhī cǐ shì guǒ zhēn. èr lǎo jīng chà bù yǐ, jiào zhòng zhuāng kè qiě mò huí qù, lǎo hàn men tóng liè hái qù zhuā xún yī biàn. zhòng rén yòu xì xì zhào kàn le yī xià, zhèng shì xìng jǐn ér guī, tàn le kǒu qì, qí chū yuán mén. èr lǎo dào: liè wèi jīn wǎn bù lái le me? lǎo hàn men gào guò, yào bǎ yuán mén luò suǒ, méi rén kān shǒu dé, yě shì wǒ men lín lǐ de gàn xì. cǐ shí zhuāng kè men, shé wú tóu ér bù xíng, yǐ bù shì xiān qián shēng shì le, dá yīng dào: dàn píng, dàn píng.
方欲出門,只見門外又有一夥人,提著行燈進來。不是別人,卻是虞公、單老聞知眾人見鬼之事,又聞說不見了張委,在園上抓尋,不知是真是假,合著三鄰四舍,進園觀看。問明了眾莊客,方知此事果真。二老驚詫不已,教眾莊客且莫回去,「老漢們同列還去抓尋一遍。」眾人又細細照看了一下,正是興盡而歸,嘆了口氣,齊出園門。二老道:「列位今晚不來了麼?老漢們告過,要把園門落鎖,沒人看守得,也是我們鄰里的干係。」此時莊客們,蛇無頭而不行,已不似先前聲勢了,答應道:「但憑,但憑。」
liǎng biān rén yóu wèi sàn, zhǐ jiàn yī gè zhuāng kè zài dōng biān qiáng jiǎo xià jiào dào: dà yé yǒu le! zhòng rén fēng yōng ér qián. zhuāng kè zhǐ dào: nà huái zhī shàng guà de, bú shì dà yé de ruǎn chì shā jīn me? zhòng rén dào: jì yǒu le jīn ér, rén yě zhī zài zuǒ jìn. yán qiáng zhào qù, bù duō jǐ bù, zhǐ jiào dé shēng: kǔ yě! yuán lái dōng jiǎo zhuǎn wān chù, yǒu gè fèn jiào, jiào zhōng yī rén, liǎng jiǎo cháo tiān, bù wāi bù xié, gāng gāng dào chā zài nèi. zhuāng kè rèn dé xié wà yī fú, zhèng shì zhāng wěi, gù bù dé chòu huì, zhǐ de shàng qián dǎ lāo qǐ lái. yú dān èr lǎo àn àn niàn fó, hé lín shě men zì huí. zhòng zhuāng kè tái le zhāng wěi, zài hú biān xǐ jìng. xiān yǒu rén bào qù zhuāng shàng. hé jiā dà xiǎo, kū kū tí tí, zhì bèi guān yī rù liàn, bù zài huà. qí yè, zhāng bà pò tóu shāng zhòng, wǔ gēng shí yì sǐ. cǐ nǎi zuò è de jiàn bào. zhèng shì:
兩邊人猶未散,只見一個莊客在東邊牆角下叫道:「大爺有了!」眾人蜂擁而前。莊客指道:「那槐枝上掛的,不是大爺的軟翅紗巾麼?」眾人道:「既有了巾兒,人也只在左近。」沿牆照去,不多幾步,只叫得聲:「苦也!」原來東角轉彎處,有個糞窖,窖中一人,兩腳朝天,不歪不斜,剛剛倒插在內。莊客認得鞋襪衣服,正是張委,顧不得臭穢,只得上前打撈起來。虞單二老暗暗念佛,和鄰舍們自回。眾莊客抬了張委,在湖邊洗淨。先有人報去莊上。合家大小,哭哭啼啼,置備棺衣入殮,不在話。其夜,張霸破頭傷重,五更時亦死。此乃作惡的見報。正是:
liǎng gè xiōng rén lí shì jiè, yī shuāng è guǐ fù yīn sī.
兩個凶人離世界,一雙惡鬼赴陰司。
cì rì, dà yǐn bìng yù shēng táng, zhèng yù diào shěn qiū gōng zhī shì, zhǐ jiàn gōng chāi bǐng dào: yuán gào zhāng bà tóng jiā zhǎng zhāng wěi, zuó wǎn dōu sǐ le. rú cǐ rú cǐ, zhè bān zhè bān. dà yǐn dà jīng, bù xìn yǒu cǐ yì shì. yú jiān, yòu jiàn lǐ lǎo xiāng mín, gòng yǒu bǎi shí rén, lián míng jù chéng qián shì: sù shuō qiū gōng píng rì xī huā xíng shàn, bìng fēi yāo rén zhāng wěi shè móu xiàn hài, shén dào bào yīng, qián hòu shì qíng, xì xì fēn pōu. dà yǐn yīn zuó rì tóu huī yī shì, yì yí qí wǎng, dào cǐ xīn xià huò rán, hái xǐ de bù céng yòng xíng. jí yú yù zhōng diào chū qiū gōng, lì shí shì fàng, yòu gěi yìn xìn gào shì, yǔ tā yuán mén zhāng guà, bù xǔ xián rén sǔn huài tā huā mù. zhòng rén kòu xiè chū fǔ.
次日,大尹病癒升堂,正欲吊審秋公之事,只見公差稟道:「原告張霸同家長張委,昨晚都死了。」如此如此,這般這般。大尹大驚,不信有此異事。臾間,又見里老鄉民,共有百十人,連名具呈前事:訴說秋公平日惜花行善,並非妖人;張委設謀陷害,神道報應,前後事情,細細分剖。大尹因昨日頭暉一事,亦疑其枉,到此心下豁然,還喜得不曾用刑。即於獄中吊出秋公,立時釋放,又給印信告示,與他園門張掛,不許閒人損壞他花木。眾人叩謝出府。
qiū gōng xiàng lín lǐ zuò xiè, lù tóng huí. yú dān èr lǎo kāi le yuán mén, tóng qiū gōng jìn qù. qiū gōng jiàn mǔ dān mào shèng rú chū, shāng gǎn bù yǐ. zhòng rén zhì jiǔ, yǔ qiū gōng yā jīng. qiū gōng biàn tóng zhòng rén lián chī le shù rì jiǔ xí. xián huà xiū tí.
秋公向鄰里作謝,路同回。虞、單二老開了園門,同秋公進去。秋公見牡丹茂盛如初,傷感不已。眾人治酒,與秋公壓驚。秋公便同眾人連吃了數日酒席。閒話休題。
zì cǐ zhī hòu, qiū gōng rì ěr bǎi huā, jiàn jiàn xí guàn, suì xiè jué le yān huǒ zhī wù, suǒ yù guǒ shí zhī zī, xī jiē bù shī. bù shù nián jiān, fā bái gèng hēi, yán sè zhuǎn rú tóng zǐ. yī rì zhèng zhí bā yuè shí wǔ, lì rì dāng tiān, wàn lǐ wú xiá. qiū gōng zhèng zài fáng zhōng fū zuò, hū rán xiáng fēng wēi fú, cǎi yún rú zhēng, kōng zhōng yīn lè liáo. yì xiāng pū bí, qīng sī bái hè, pán xuán xiáng wǔ, jiàn zhì tíng qián. yún zhōng zhèng lì zhe sī huā nǚ, liǎng biān zhuàng fān bǎo gài, xiān nǚ shù rén, gè zòu lè qì. qiū gōng yī jiàn, pū fān shēn biàn bài. sī huā nǚ dào: qiū xiān, rǔ gōng xíng yuán mǎn, wú yǐ shēn zòu shàng dì, yǒu zhǐ fēng rǔ wèi hù huā shǐ zhě, zhuān guǎn rén jiān bǎi huā, lìng rǔ bá zhái shàng shēng. dàn yǒu ài huā xī huā de, jiā zhī yǐ fú cán huā huǐ huā de, jiàng zhī yǐ zāi. qiū gōng xiàng kōng kòu shǒu xiè ēn qì, suí zhe zhòng xiān, dēng shí dài le huā mù, yī qí rǎn rǎn shēng qǐ, xiàng nán ér qù. yú gōng dān lǎo hé nà lín lǐ zhī rén dōu kàn jiàn de, yī qí xià bài. hái jiàn qiū gōng zài yún duān yán tóu wàng zhe zhòng rén, liáng yòu fāng méi. cǐ dì suì gǎi míng shēng xiān lǐ, yòu wèi zhī xī huā cūn.
自此之後,秋公日餌百花,漸漸習慣,遂謝絕了煙火之物,所鬻果實之資,悉皆布施。不數年間,發白更黑,顏色轉如童子。一日正值八月十五,麗日當天,萬里無瑕。秋公正在房中趺坐,忽然祥風微拂,彩雲如蒸,空中音樂嘹。異香撲鼻,青鷥白鶴,盤旋翔舞,漸至庭前。雲中正立著司花女,兩邊幢幡寶蓋,仙女數人,各奏樂器。秋公一見,撲翻身便拜。司花女道:「秋先,汝功行圓滿,吾已申奏上帝,有旨封汝為護花使者,專管人間百花,令汝拔宅上升。但有愛花惜花的,加之以福;殘花毀花的,降之以災。」秋公向空叩首謝恩訖,隨著眾仙,登時帶了花木,一齊冉冉升起,向南而去。虞公、單老和那鄰里之人都看見的,一齊下拜。還見秋公在雲端延頭望著眾人,良又方沒。此地遂改名升仙里,又謂之惜花村。
yuán gōng yī piàn xī huā xīn, dào gǎn xiān jī xià jiè lín.
園公一片惜花心,道感仙姬下界臨。
cǎo mù tóng shēng suí bá zhái, huái nán bù yòng liàn huáng jīn.
草木同升隨拔宅,淮南不用煉黃金。