zàng zhě chéng shēng qì yě.
葬者乘生氣也。

  shēng qì jí yī yuán yùn xíng zhī qì, zài tiān zé zhōu liú liù xū, zài dì zé fā shēng wàn wù. tiān wú cǐ zé qì wú yǐ zī, dì wú cǐ zé xíng wú yǐ zài. gù páng bó hū dà huà, guàn tōng hū pǐn huì, wú chù wú zhī, ér wú shí bù yùn yě. táo kǎn yuē: xiān tiān dì ér zhǎng cún, hòu tiān dì ér gù yǒu. gài yì zhǐ cǐ yún ěr. qiě fú shēng qì cáng yú dì zhōng, rén bù kě jiàn, wéi xún dì zhī lǐ yǐ qiú zhī, rán hòu néng zhī qí suǒ zài. zàng zhě néng zhī qí suǒ zài, shǐ kū gǔ dé yǐ chéng zhī, zé dì lǐ zhī néng shì bì yǐ.
 生氣即一元運行之氣，在天則周流六虛，在地則發生萬物。天無此則氣無以資，地無此則形無以載。故磅礴乎大化，貫通乎品匯，無處無之，而無時不運也。陶侃曰：先天地而長存，後天地而固有。蓋亦指此雲耳。且夫生氣藏於地中，人不可見，惟循地之理以求之，然後能知其所在。葬者能知其所在，使枯骨得以乘之，則地理之能事畢矣。

wǔ qì xíng hū dì zhōng, fā ér shēng hū wàn wù.
五氣行乎地中，發而生乎萬物。

wǔ qì jí wǔ xíng zhī qì, nǎi shēng qì zhī bié yě, fū yī qì fēn ér wèi yīn yáng, xī ér wèi wǔ xíng, suī yùn yú tiān shí chū yú dì. xíng zé wàn wù fā shēng, jù zé shān chuān róng jié, róng jié zhě, jí èr wǔ zhī jīng miào hé ér níng yě.
五氣即五行之氣，乃生氣之別也，夫一氣分而為陰陽，析而為五行，雖運於天實出於地。行則萬物發生，聚則山川融結，融結者，即二五之精、妙合而凝也。

  rén shòu tǐ yú fù mǔ, běn hái dé qì, yí tǐ shòu yīn.
 人受體於父母，本骸得氣，遺體受蔭。

fù mǔ hái gǔ, wèi zi sūn zhè běn, zi sūn xíng tǐ, fù mǔ zhī zhī, yī qì xiāng yīng, yóu běn ér dá zhī yě. kǎo shì chéng zǐ yuē: bo qí zhái zhào, bo qí tā dì zhī měi è yě. dì měi zé shén líng ān, zi sūn shèng, ruò péi yōng qí gēn ér zhī yè mào, lǐ gù rán yě. è zé fǎn shì. cài jì tōng yuē: shēng sǐ shū tú, qíng qì xiāng gǎn, zì rán mò yǔ zhī tōng. jīn xún bào gǔ, yǐ shēng rén cì xuè dī zhī ér shèn rù, zé wèi qīn gǔ ròu, bù shèn zé fēi. qì lèi xiāng gǎn yǒu rú cǐ zhě. zé zhī kū gǔ dé yīn, shēng rén shòu fú, qí lǐ xiǎn rán, bù dài zhì zhě ér hòu zhī yě. huò wèi bào yǎng jì chéng, yuán fēi yí tǐ, sēng dào sì xù, yì yì suǒ shēng, qí hé néng yīn zhī yǒu? ér bù zhī rén zhī xīn tōng hū qì, xīn wèi qì zhī zhǔ qíng tōng zé qì yì tōng, yì jué zé yīng běn jué. gù hòu mǔ néng yīn qián mǔ zǐ, qián mǔ yì fā hòu mǔ ér. qí zài wù zé wēi sǒu míng líng zhī lèi shì yě, shàng hé yí yān.
父母骸骨，為子孫這本，子孫形體，父母之枝，一氣相應，由本而達枝也。考試程子曰：卜其宅兆，卜其他地之美惡也。地美則神靈安，子孫盛，若培壅其根而枝葉茂，理固然也。惡則反是。蔡季通曰：生死殊途，情氣相感，自然默與之通。今尋暴骨，以生人刺血滴之而滲入，則為親骨肉，不滲則非。氣類相感有如此者。則知枯骨得蔭，生人受福，其理顯然，不待智者而後知也。或謂抱養既成，元非遺體，僧道嗣續，亦異所生，其何能蔭之有？而不知人之心通乎氣，心為氣之主情通則氣亦通，義絕則應本絕。故後母能蔭前母子，前母亦發後母兒。其在物則萎藪螟蛉之類是也，尚何疑焉。

jīng yuē: qì gǎn ér yīng, guǐ fú jí rén.
經曰：氣感而應，鬼福及人。

  fù mǔ zǐ sūn, běn tóng yī qì, hù xiāng gǎn zhào, rú shòu guǐ fú, gù tiān xià míng mù, zài zài yǒu zhī. gài zhēn lóng fā jī, tiáo tiáo bǎi lǐ, huò shù shí lǐ, jié wèi yī xué. jí zhì xué qián, zé fēng luán chù yōng, zhòng shuǐ huán rào, dié zhāng céng céng, xiàn qí yú hòu, lóng mài bào wèi, shā shuǐ pín jù. xíng xué jì jiù, zé shān chuān zhè líng xiù, zào huà zhī jīng yīng, níng jié róng huì yú qí zhōng yǐ. gǒu dào qí jīng yīng, kōng qiè qí líng xiù, yǐ fù mǔ yí gǔ cáng yú róng huì zhī dì, yóu shì zi sūn zhī xīn jì tuō yú cǐ, yīn qí xīn zhī suǒ jì, qián néng yǔ zhī gǎn tōng, yǐ zhì fú yú jiāng lái yě. shì zhī rén xīn tōng hū qì, ér qì tōng hū tiān. yǐ rén xīn zhī líng, hé shān chuān zhè líng, gù jiàng shén yùn xiù, yǐ zhōng yú shēng xī zhī yuán, ér qí fù guì pín jiàn, shòu yāo xián yú, mí bù yōu xì. zhì yú xíng mào zhī jiāo chǒu, bìng jiē xiào xiàng shān chuān zhè měi è, gù gāo qiū yuè shēng shēn, ní qiū yùn kǒng, qǐ ǒu rán zāi! wū hū, fēi zàng gǔ yě, nǎi zàng rén zhī xīn yě fēi shān chuān zhī líng, yì rén xīn zì líng ěr. shì yǒu wǎng wǎng yǐ yí gǔ qì zhū shuǐ huǒ ér wú huò fú zhě, gài xīn yǔ zhī lí gù yě.
 父母子孫，本同一氣，互相感召，如受鬼福，故天下名墓，在在有之。蓋真龍發跡，迢迢百里，或數十里，結為一穴。及至穴前，則峰巒矗擁，眾水環繞，疊樟層層，獻奇於後，龍脈抱衛，砂水貧聚。形穴既就，則山川這靈秀，造化之精英，凝結融會於其中矣。苟盜其精英，空竊其靈秀，以父母遺骨藏於融會之地，由是子孫之心寄託於此，因其心之所寄，前能與之感通，以致福於將來也。是知人心通乎氣，而氣通乎天。以人心之靈，合山川這靈，故降神孕秀，以鍾於生息之源，而其富貴貧賤，壽夭賢愚，靡不攸系。至於形貌之嬌丑，並皆肖象山川這美惡，故篙丘岳生申，尼丘孕孔，豈偶然哉！嗚呼，非葬骨也，乃葬人之心也；非山川之靈，亦人心自靈耳。世有往往以遺骨棄諸水火而無禍福者，蓋心與之離故也。

shì yǐ tóng shān xī bēng, líng zhōng dōng yīng.
是以銅山西崩，靈鍾東應。

hàn wèi yāng gōng yī rì wú gù zhōng zì wū, dōng fāng shuò rì: bì shēng tóng shān bēng yīng. wèi jǐ xī shǔ guǒ zòu tóng shān bēng, yǐ rì bìn zhī, zhèng wèi yāng míng zhī rì yě. dì wèn shuò hé yǐ zhī zhī, duì yuē: tóng chū yú shān, qì xiāng gǎn yīng, yóu rén shòu tǐ yú fù mǔ yě. dì tàn yuē: wù shàng lè, kuàng yú rén hū! xī zēng zǐ yǎng mǔ zhì xiào, zi chū, mǔ yù qí guī, zé kǒu chǐ zhǐ, ér zēng zǐ xīn tòng. rén fán fù mǔ bù ān ér shēn lí dài cè, zé yì xīn tòng, tè cháng rén xiào xīn báo ér bù zì jué ěr. gù zhī shān bēng zhōng yīng, yì qí lǐ yě.
漢未央宮一日無故鍾自嗚，東方朔日：必生銅山崩應。未幾西蜀果奏銅山崩，以日擯之，正未央鳴之日也。帝問朔何以知之，對曰：銅出於山，氣相感應，猶人受體於父母也。帝嘆曰：物尚樂，況於人乎！昔曾子養母至孝，子出，母欲其歸，則口齒指，而曾子心痛。人凡父母不安而身離待側，則亦心痛，特常人孝心薄而不自覺耳。故知山崩鐘應，亦其理也。

mù huá yú chūn, lì yá yú shì.
木華於春，栗芽於室。

cǐ yì yán yī qì zhī gǎn zhào yě. yě rén cáng lì, chūn zhì, lì mù huá, ér jiā cáng zhī lì yì yá. shí zhī qù běn yǐ jiǔ, bǐ huá cǐ yá, gài yǐ běn xìng yuán zài, dé qì zé xiāng gǎn ér yīng, yì yù fù mǔ zhī gǔ zàng chéng shēng qì ér zi sūn fú wàng yě. fū yī qì páng bó yú tiān dì jiān, wú duān ní, wú zhōng qióng, wàn wù suí shí yùn huà, běn bù zì zhī, ér shòu zào wù zhě yì bù zì zhī yě.
此亦言一氣之感召也。野人藏栗，春至，栗木華，而家藏之栗亦芽。實之去本已久，彼華此芽，蓋以本性原在，得氣則相感而應，亦獄父母之骨葬乘生氣而子孫福旺也。夫一氣磅礴於天地間，無端倪，無終窮，萬物隨時運化，本不自知，而受造物者亦不自知也。

gài shēng zhě qì zhī jù, níng jié zhě chéng gǔ, sǐ ér dú liú, gù zàng zhě fǎn qì rù gǔ, yǐ yīn suǒ shēng zhī fǎ yě.
蓋生者氣之聚，凝結者成骨，死而獨留，故葬者反氣入骨，以蔭所生之法也。

gān fù zhī jīng, kūn mǔ zhī xuè, èr qì gǎn hé, zé jīng huà wèi gǔ, xuè huà wèi ròu, fù jí shén qì zī hū qí jiān, suì shēng ér wèi rén. jí qí sǐ yě, shén qì fēi yáng, xuè ròu xiāo kuì, wéi gǔ dú cún. ér shàng zhì zhī shì, tú zàng yú jí dì zhī zhōng, yǐ nèi chéng shēng qì, wài jiǎ zǐ sūn sī mù, yī niàn yǔ zhī wěn hé, zé kě yǐ fù qí jì wǎng zhī shén, cuì qí yǐ sàn zhī qì. gài shén qū zé qì yīng, dì líng ér rén jié, yǐ wú wèi yǒu, jiè wěi xiǎn zhēn, shì tōng yīn yáng, gōng duó zào huà, shì wèi fǎn qì rù gǔ, yǐ yīn suǒ shēng zhī fǎ yě.
乾父之精，坤母之血，二氣感合，則精化為骨，血化為肉，復藉神氣資乎其間，遂生而為人。及其死也，神氣飛揚，血肉消潰，惟骨獨存。而上智之士，圖葬于吉地之中，以內乘生氣，外假子孫思慕，一念與之吻合，則可以復其既往之神，萃其已散之氣。蓋神趨則氣應，地靈而人傑，以無為有，借偽顯真，事通陰陽，功奪造化，是為反氣入骨，以蔭所生之法也。

qiū lǒng zhī gǔ, gāng fù zhī zhī, qì zhī suǒ suí.
丘壠之骨，岡阜之支，氣之所隨。

qiū lǒng wèi yīn, gāng fù wèi yáng. qiū yán qí gāo, gǔ nǎi shān zhè dài shí zhě. lǒng gāo bù néng zì lì, bì jí shí dài tǔ ér hòu néng sǒng yě. gāng zhě jī yě, tǔ shān wèi fù, yán zhī zhī yǒu máo jí zhě. lǒng zhī yǒu gǔ, qì suí ér xíng zé yì jiàn, zhī wú shí, gù bì guān zhě máo jí ér hòu néng biàn yě. rán yǒu lǒng ér tǔ zhī ér shí lǒng ér yǐn zhī ér lóng zhě, yòu quán jí hū xīn mù zhī qiǎo yǐ qū bié yě.
丘壠為陰，岡阜為陽。丘言其高，骨乃山這帶石者。壠高不能自立，必藉石帶土而後能聳也。岡者跡也，土山為阜，言支之有毛脊者。壠之有骨，氣隨而行則易見，支無石，故必觀者毛脊而後能辨也。然有壠而土、支而石、壠而隱、支而隆者，又全藉乎心目之巧以區別也。

jīng yuē: qì chéng fēng zé sàn, jiè shuǐ zé zhǐ.
經曰：氣乘風則散，界水則止。

wèi shēng qì suí zhī lǒng tǐ zhì hǔ, tāo tāo ér qù, fēi shuǐ jiè zé mò zhī néng zhǐ. jí qí zhǐ yě, bì děi chéng guō wán mì, qián hòu zuǒ yòu huán wéi, rán hòu néng cáng fēng, ér bù zhì yǒu dàng sàn zhī huàn. jīng yún: míng táng xī shuǐ rú xī xuè, táng lǐ bì fēng rú bì zéi. kě bù shèn zāi!
謂生氣隨支攏體質滸，滔滔而去，非水界則莫之能止。及其止也，必得城郭完密，前後左右環圍，然後能藏風，而不致有盪散之患。經云：明堂惜水如惜血，堂里避風如避賊。可不慎哉！

gǔ rén jù zhī shǐ bù sàn, xíng zhī shǐ yǒu zhǐ, gù wèi zhī fēng shuǐ.
古人聚之使不散，行之使有止，故謂之風水。

gāo chéng zhī dì, tiān yīn zì shàng ér jiàng, shēng qì fú lù, zuì pà fēng hán, yì wèi dàng sàn. rú rén shēn jū mì shì, shāo yǒu cuān xì tōng fēng, shì dāng jiān bèi, biàn néng chéng jí. gù dāng qiú qí chéng guō mì gù, shǐ qì zhī yǒu jù yě. píng zhī zhī xué, dì yáng zì xià ér shēng, shēng qì chén qián, bù wèi fēng chuī. quē chū zài kuàng yě, suī bā miàn wú cáng, yǐ zì bù jué. huò yù xué qíng rì lǎng, qí wēn hé zhī qì zì ruò, gù bù yǐ kuān kuàng wèi xián, dàn ruì héng shuǐ zhī yǒu zhǐ, shǐ qì zhī bù xíng yě. cǐ yán zhī chéng zhī qǔ yòng bù tóng yǒu rú cǐ.
高城之地，天陰自上而降，生氣浮露，最怕風寒，易為盪散。如人深居密室，稍有躥隙通風，適當肩背，便能成疾。故當求其城郭密固，使氣之有聚也。平支之穴，地陽自下而升，生氣沉潛，不畏風吹。[缺]出在曠野，雖八面無藏，已自不覺。或遇穴晴日朗，其溫和之氣自若，故不以寬曠為嫌，但瑞橫水之有止，使氣之不行也。此言支城之取用不同有如此。

fēng shuǐ zhī fǎ, dé shuǐ wèi shàng, cáng fēng cì zhī.
風水之法，得水為上，藏風次之。

  zhī lǒng èr zhě jù yù de shuǐ, gāo pō zhī dì, huò cóng yāo luò, suī wú dà jiāng lán jié, yì bì chí táng yǐ zhǐ nèi qì, bù zé yùn hé bù shāo yuǎn, ér suí shēn jīn yú bù kě wú yě. tǎng jīn yú bù jiè, zé wèi zhī cí xióng shī jīng, suī cáng fēng yì bù kě yòng. píng zhī zhī dì, suī ruò wú bì, dàn dé héng shuǐ lán jié, hé xián kuān kuàng. gù èr zhě jiē yǐ dé shuǐ wèi shàng yě.
 支攏二者俱欲得水，高坡之地，或從腰落，雖無大江攔截，亦必池塘以止內氣，不則運河 不稍遠，而隨身金魚不可無也。儻金魚不界，則謂之雌雄失經，雖藏風亦不可用。平支之地，雖若無蔽，但得橫水攔截，何嫌寬曠。故二者皆以得水為上也。

jīng yuē: wài qì héng xíng, nèi qì zhǐ shēng. gài yán cǐ yě.
經曰：外氣橫形，內氣止生。蓋言此也。

shuǐ liú tǔ wài, wèi zhī wài qì qì cáng tǔ zhōng, wèi zhī nèi qì. gù bì děi wài qì xíng héng, zé nèi zhī shēng qì zì rán zhǐ yě. cǐ yǐn jīng yǐ jié shàng wén dé shuǐ wèi shàng zhī yì.
水流土外，謂之外氣；氣藏土中，謂之內氣。故必得外氣形橫，則內之生氣自然止也。此引經以結上文得水為上之意。

hé yǐ yán zhī? qì zhī shèng suī liú xíng, ér qí yú zhě yóu yǒu zhǐ suī líng sǎn, ér qí shēn zhě yóu yǒu jù.
何以言之？氣之盛雖流行，而其餘者猶有止；雖零散，而其深者猶有聚。

  gāo lǒng zhī dì, luò shì cí xióng, huò qù huò zhǐ, gè yǒu quē zuò zì quē yī dì kě jǐn qí lì liàng yě. ér hǎo lóng duō cóng yāo luò, fēn bù zhī wàn yú shù shí lǐ zhī jiān, huò wèi chéng guō cháo lè guān yào qín guǐ hàn mén huá biǎo luó xīng zhī lèi, jiē běn shēn zì dài bù kě wèi. bǐ jì liú xíng, ér yú zhě fēi zhǐ yě, dàn dāng mò qí jù chù, ér shǐ zhī bù sàn ěr. píng zhī zhī lóng, dà shān diē luò píng yáng, sì pàn kuàng kuò, qí wèi chéng guō, yì bù guò gāo yú shù chǐ ér yǐ, qiě qù xué liáo yuǎn, cháo shān yī diǎn, zài hu yún ǎi zhī biǎo, rén mò bù yǐ bā fēng wú bì wèi xián, yòu qǐ zhī zhī xì qì yǐn, ruò líng sǎn ér qí shēn zhě yóu yǒu jù yě, dàn dé héng shuǐ lán jié, shǐ zhī yǒu zhǐ ěr. cǐ fāng zhī lǒng zhī qì shèng zhě rú cǐ.
 高壠之地，落勢雌雄，或去或止，各有[缺]作自[缺]一地可盡其力量也。而好龍多從腰落，分布枝蔓於數十里之間，或為城郭朝樂官曜禽鬼捍門華表羅星之類，皆本身自帶不可為。彼既流行，而余者非止也，但當耱其聚處，而使之不散耳。平支之龍，大山跌落平洋，四畔曠闊，其為城郭，亦不過高逾數尺而已，且去穴遼遠，朝山一點，在乎雲靄之表，人莫不以八風無蔽為嫌，又豈知支戲氣隱，若零散而其深者猶有聚也，但得橫水攔截，使之有止耳。此方支攏之氣盛者如此。

  gù cáng yú hé zào zhě yí shēn, cáng yú tǎn yí zhě yí qiǎn.
 故藏於涸燥者宜深，藏於坦夷者宜淺。

shàng jù fāng lǒng, xià jù yán zhī. gāo lǒng zhī dì, yīn zhī xiàng yě, qì zài nèi, qiáng gāng ér jué wù xià, gù yán hé zào dāng shēn zàng. píng zhī zhī dì, yáng zhī xiàng yě, qì zài wài, ruò róu ér fú shàng, gù fāng tǎn yí dāng qiǎn zàng.
上句方攏，下句言支。高壠之地，陰之象也，氣在內，強剛而覺悟下，故言涸燥當深葬。平支之地，陽之象也，氣在外，弱柔而浮上，故方坦夷當淺葬。

jīng yuē: qiǎn shēn dé chéng, fēng shuǐ zì chéng.
經曰：淺深得乘，風水自成。

gāo lǒng zhī zàng, qián ér fú zhāng, gù shēn, qǔ qí chén qì yě píng zhī zhī zàng, lù ér fú yǐn, gù qiǎn qǔ, qí fú qì yě. dé chéng zhě, yán suǒ zàng zhī guān, dé yǐ chéng qí shēng qì yě. qiǎn shēn shì sú duō yòng jiǔ xīng bái fǎ yǐ dìng chǐ cùn, miù yě. bù ruò zhǐ yī jīn yín lú dǐ qiú zhī wèi dé.
高攏之葬，潛而弗彰，故深，取其沉氣也；平支之葬，露而弗隱，故淺取，其浮氣也。得乘者，言所葬之棺，得以乘其生氣也。淺深世俗多用九星白法以定尺寸，謬也。不若只依金銀爐底求之為得。

fū yīn yáng zhī qì, gá ér wèi fēng, shēng ér qiě wèi yún, jiàng ér wèi yǔ.
夫陰陽之氣，噶而為風，升而且為雲，降而為雨。

fán suǒ yǐ wèi tiān dì yù wàn wù zhě, hé mò fēi cǐ qì xié! sī gài yīn yuē zàng chéng shēng qì, gù zhòng jǔ yǐ shēn míng qí yì. yú cháng wèi néng shēng néng shā, jiē cǐ qì yě. zàng dé qí fǎ, zé wèi shēng qì, shī qí dào, zé wèi shā qì. rú suǒ wèi jiā jiǎn ráo jiè tūn tǔ fú jué zhī lèi, bìng dāng yī fǎ ér jiǎn cái zhī, bù zhì yǒu shàn shā chōng xíng pò sāi fān dǒu zhī huàn yě.
凡所以位天地、育萬物者，何莫非此氣邪！斯蓋因曰葬乘生氣，故重舉以申明其義。愚嘗謂能生能殺，皆此氣也。葬得其法，則為生氣，失其道，則為殺氣。如所謂加減饒借吞吐浮覺之類，並當依法而剪裁之，不致有擅殺沖刑破腮翻斗之患也。

fū tǔ zhě qì zhī tǐ, yǒu tǔ sī yǒu qì, qì zhě shuǐ zhī mǔ, yǒu qì sī yǒu shuǐ.
夫土者氣之體，有土斯有氣，氣者水之母，有氣斯有水。

qì běn wú tǐ, jiǎ tǔ wèi tǐ, yīn tǔ ér zhī yǒu cǐ qì yě. shuǐ běn wú mǔ, jiǎ qì wèi mǔ, yīn qì ér zhī yǒu cǐ shuǐ yě. wǔ xíng yǐ tiān yī shēng shuǐ. qiě shuǐ hé cóng shēng zāi? shēng shuǐ zhě jīn yě, shēng jīn zhě tǔ yě. tǔ fù cáng jīn, wú zhì ér yǒu qí qì. gān cáng kūn nèi, yǐn ér wèi jiàn, jí hū shēng shuǐ, qí zhào shǐ méng. yán qì wèi shuǐ mǔ zhě, jí gān jīn zhī qì yě. shì rén bù jiù běn yuán, dàn yǐ suǒ jiàn zhě shuǐ ěr, gù suì yǐ shuǐ wèi tiān dì zhī shǐ, gài tōng ér wèi jīng zhě yě.
氣本無體，假土為體，因土而知有此氣也。水本無母，假氣為母，因氣而知有此水也。五行以天一生水。且水何從生哉？生水者金也，生金者土也。土腹藏金，無質而有其氣。乾藏坤內，隱而未見，及乎生水，其兆始萌。言氣為水母者，即乾金之氣也。世人不究本源，但以所見者水爾，故遂以水為天地之始，蓋通而未精者也。

jīng yuē: tǔ xíng qì xíng, wù yīn yǐ shēng.
經曰：土形氣形，物因以生。

shēng qì fù xíng ér yǒu, yī ér xíng, wàn wù yì mò fēi quē yě. cǐ yǐn jīng jié shàng yǒu wén yǒu tǔ sī yǒu qì zhī yì.
生氣附形而有，依而行，萬物亦莫非[缺]也。此引經結上有文有土斯有氣之意。

wèi qì xíng hū dì zhōng, qí xíng yě yīn dì zhī shì, qí jù yě yīn shì zhī zhǐ.
未氣行乎地中，其行也因地之勢，其聚也因勢之止。

qì xíng dì zhōng, rén bù jiàn, qí shǐ yě zé yīn dì zhī shì ér zhī qí xíng, qí cì yě yòu yīn shì zhī zhǐ ér zhī qí jù yě.
氣行地中，人不見，其始也則因地之勢而知其行，其次也又因勢之止而知其聚也。

zàng zhě yuán qí qǐ, chéng qí zhǐ.
葬者原其起，乘其止。

shàn zàng zhě, bì yuán qí, qǐ yǐ guān shì, chéng qí zhǐ yǐ qiān xué. jǐ yán zhǐ zhě, nǎi shān chuān róng jié, qí xiù zhī suǒ yǒu, fēi míng yǎn mò néng shí yě. piàn yù suǐ yún: cǎo shàng lù huá piān zài wěi, huā zhōng xiāng wèi zǒng jū xīn. qí zhǐ zhī wèi yǔ! huò wèi zhān xué chéng qí mài zhī jǐn chù wèi zhǐ, rán zé gài yǐ zhuàng ān kě yǐ zhǐ yún. bù zhī rén zhèng kǒng hòu shì bù shí zhǐ chù, gù lì wèi sì fǎ yǐ chéng zhī. fū gài zhě zhǐ yú gài, yǐ zhě zhǐ yú yǐ yě, zhuàng zhān mò bù jiē rán, wéi guān yì zhī suǒ zài, gāo dī zhèng cè, hé wǎng ér fēi zhǐ hū!
善葬者，必原其，起以觀勢，乘其止以扦穴。幾言止者，乃山川融結，奇秀之所有，非明眼莫能識也。《片玉髓》云：草上露華偏在尾，花中香味總居心。其止之謂與！或謂粘穴乘其脈之盡處為止，然則蓋倚撞安可以止雲。不知人正恐後世不識止處，故立為四法以乘之。夫蓋者止於蓋，倚者止於倚也，撞粘莫不皆然，唯觀義之所在，高低正側，何往而非止乎！

dì shì yuán mài, shān shì yuán gǔ, wēi yí dōng xī, huò wèi nán běi.
地勢原脈，山勢原骨，委蛇東西，或為南北。

píng yí duō tǔ, dǒu xiè duō shí, zhī zhī xíng bì rèn tǔ jí yǐ wèi mài, chéng zhī xíng zé qiú shí jí yǐ wèi gǔ. qí xíng dù zhī shì, wēi yí qū zhé, qiān biàn wàn huà, běn wú dìng shì, dà lüè yǔ qiū lǒng zhī gǔ gāng fù zhī zhī lüè tóng.
平夷多土，陡瀉多石，支之行必認土脊以為脈，城之行則求石脊以為骨。其行度之勢，委蛇曲折，千變萬化，本無定式，大略與丘攏之骨、岡阜之支略同。

qiān zú wèi shì, bǎi chǐ wèi xíng.
千足為勢，百尺為形。

qiān chǐ yán qí yuǎn, zhǐ yī zhī shān zhī lái shì yě. bǎi chǐ yán qí jìn, zhǐ yī xué dì zhī chéng xíng yě.
千尺言其遠，指一枝山之來勢也。百尺言其近，指一穴地之成形也。

shì lái xíng zhǐ, shì wèi quán qì, quán qì zhī dì, dāng zàng qí zhǐ.
勢來形止，是謂全氣，全氣之地，當葬其止。

yuán qí yuǎn shì zhī lái, chá qí jìn xíng zhī zhǐ, xíng shì jì shùn, zé shān shuǐ guì hé, shì wèi quán qì zhī dì. yòu dāng qiú qí zhǐ chù ér zàng zhī, sī jǐn shàn yǐ. zhǐ zhī yī zì, zuì wèi chī jǐn. shì zhī zàng zhě, bù fá quán qì zhī dì, dàn yú zhǐ chù zé yǒu wèi yān ěr. fū qiān lǐ lái lóng, wǔ zú rén shǒu, cái chà yī zhǐ, jǐn fèi qián gōng, zòng qí fēng sǒng bá, xiù shuǐ zhī xuán, jiē bù wèi wǒ yòng yǐ. ruò dé qí chuán, zhī qí zhǐ, zé rú shù èr sān, biàn hēi bái, rén huò jiàn qí mǎng rán kě zuǒ kě yòu kě yí kě yì, ér bù zhī zhōng jiān zì yǒu yī dìng bù yì zhī fǎ chǐ cùn bù kě qiān gǎi zhě. guàn yún: lì xué ruò hái cái bù zhèng, zòng ráo jí dì yě tú rán. gāo dī shēn qiǎn rú zàng wù, fú biàn wèi zāi qǐ huò chéng.
原其遠勢之來，察其近形之止，形勢既順，則山水貴合，是為全氣之地。又當求其止處而葬之，斯盡善矣。止之一字，最謂吃緊。世之葬者，不乏全氣之地，但於止處則有味焉耳。夫千里來龍，五足人手，才差一指，盡廢前功，縱奇峰聳拔，秀水之玄，皆不為我用矣。若得其傳，知其止，則如數二三，辨黑白，人或見其莽然可左可右可移可易，而不知中間自有一定不易之法、尺寸不可遷改者。《摜》云：立穴若還裁不正，縱饒吉地也徒然。高低深淺如葬誤，福變為災起禍懲。

wǎn wěi zì fù, huí huán zhòng fù.
宛委自復，迴環重複。

wǎn wěi zì fù, zhǐ qí shì ér yán. huò shùn huò nì, jí wēi yí dōng xī huò wèi nán běi zhī yì yě. huí huán zhòng fù, yǐ qí xíng ér lùn. céng gǒng dié rào, jí cháo hǎi gǒng chén zhī yì yě. quán qì dì, qí róng jié zhī qíng rú cǐ.
宛委自復，指其勢而言。或順或逆，即委蛇東西或為南北之意也。迴環重複，以其形而論。層拱疊繞，即朝海拱辰之義也。全氣[[ 地，其融結之情如此。

ruò jù ér hòu yě.
若踞而候也。

  rú rén jù rán bù dòng, ér yǒu suǒ dài rán.
 如人踞然不動，而有所待然。

  ruò lǎn ér yǒu yě.
 若攬而有也。

  rú guì rén duān zuò, qì jù huá chén, lǎn zhī ér yǒu yú.
 如貴人端坐，器具華陳，攬之而有餘。

yù jìn ér què, yù zhǐ ér shēn.
欲進而卻，欲止而深。

shàng jù yán yōng wèi zhī shān xū dé qū yī cháo gǒng, bù yù qí kǒu bī chōng tū ér bù xùn yě. xià jù yán zhū xù zhī shuǐ bì děi zhǐ jù yuān chéng, bù yù qí dǒu xiè fǎn bèi ér wú qíng yě.
上句言擁衛之山須得趨揖朝拱，不欲其口逼衝突而不遜也。下句言瀦蓄之水必得止聚淵澄，不欲其陡瀉反背而無情也。

lái jī zhǐ jù, chōng yáng hé yīn.
來積止聚，沖陽和陰。

lái shān níng jié, qí qì jī ér bù sàn zhǐ shuǐ róng huì, qí qíng jù ér bù liú. sī nǎi yīn yáng jiāo jì, shān shuǐ chōng hé yě.
來山凝結，其氣積而不散；止水融會，其情聚而不流。斯乃陰陽交濟，山水沖和也。

tǔ gāo shuǐ shēn, yù cǎo mào lín.
土高水深，郁草茂林。

shuǐ shēn chén zé tǔ rǎng gāo hòu, qì chōng hé zé cǎo mù mào chāng. chéng zǐ yuē: yì wèi dì zhī měi? tǔ sè guāng rùn, cǎo mù mào shèng, nǎi qí yàn yě.
水深沉則土壤高厚，氣沖和則草木茂昌。程子曰：易謂地之美？土色光潤，草木茂盛，乃其驗也。

guì ruò qiān shèng, fù rú wàn jīn.
貴若千乘，富如萬金。

  qì xiàng zūn yán, ruò qiān shèng zhī guì yōng cù fán huǒ, yóu wàn jīn zhī fù.
 氣像尊嚴，若千乘之貴；擁簇繁伙，猶萬金之富。

  jīng yuē: xíng zhǐ qì xù, huà shēng wàn wù, wèi shàng dì yě.
 經曰：形止氣蓄，化生萬物，為上地也。

  táng jú wán mì, xíng xué zhǐ jù, zé shēng qì cáng xù yú zhōng yǐ. shàn zàng zhě yīn qí jù ér chéng zhī, zé kě yǐ fú jiàn, zài chāng hòu yì. rú wàn wù yóu cǐ qì ér chéng, huà yù zhī gōng, gù wèi shàng dì. dì guì píng yí, tǔ guì yǒu zhī.
 堂局完密，形穴止聚，則生氣藏蓄於中矣。善葬者因其聚而乘之，則可以福見，在昌後裔。如萬物由此氣而成，化育之功，故為上地。 地貴平夷，土貴有支。

zhī lóng guì píng tǎn yí kuàng, wèi dé zhī zhī zhèng tǐ. ér tǔ zhōng fù yǒu zhī zhī wén lǐ, píng huǎn qià ruǎn, bù jí bù zào, zé biǎo lǐ xiāng yīng. rán què yǒu zhī tǐ ér dé chéng zhī qíng xìng zhě, zhí rú zhì qiǎng, jí rú běng xiàn, wèi zhī dào huǒ yìng mù, cǐ yáng zhōng hán yīn yě, fǎ dāng bì shā, zhān chún jià zhé ér zàng. kè shì suǒ wèi zhí jí zé bì, fú ér còu yán shì yě. yáng zhě wèi ruò, běn yí còu rù, nài hé xìng jí, yào suō xià yī èr zú, huǎn qí jí xìng, gǒu zhí zhī fǎ chā zhī zé xiōng. cǐ zhī lóng zhī zhì nán tǐ rèn zhě, gù jǐng chún wèi zhī lóng zhī biàn, gài yán cǐ yě.
支龍貴平坦夷曠，為得支之正體。而土中復有支之紋理，平緩恰軟，不急不燥，則表里相應。然卻有支體而得城之情性者，直如擲搶，急如繃線，謂之倒火硬木，此陽中含陰也，法當避殺，粘唇架折而葬。刻氏所謂直急則避，輻而湊檐是也。陽者為弱，本宜湊入，奈何性急，要縮下一二足，緩其急性，苟執支法插之則凶。此支龍之至難體認者，故景純謂支龍之辨，蓋言此也。

zhī zhī suǒ qǐ, qì suí ér shǐ zhī suǒ zhōng, qì suí yǐ zhōng.
支之所起，氣隨而始；支所終，氣隨以鍾。

cǐ yán píng zhī háng dù tǐ duàn, yuán qí shǐ zé qì shì suí zhī ér xíng, chéng qí zhǐ zé qì mài yīn zhī ér zhōng, guān shì chá mài, zé kě yǐ zhī qí qì zhī róng jié yǐ.
此言平支行度體段，原其始則氣勢隨之而行，乘其止則氣脈因之而鍾，觀勢察脈，則可以知其氣之融結矣。

guān zhī zhī fǎ, yǐn yǐn lóng lóng, wēi miào xuán tōng, jí zài qí zhōng.
觀支之法，隱隱隆隆，微妙玄通，吉在其中。

yǐn yǐn, yǒu zhōng zhī wú yě lóng lóng, wēi miào xuán tōng, jí zài qí zhōng. qí tǐ duàn ruò zhǎn zhōng zhī sū, yún zhōng zhī yàn, huī zhōng xiàn lù, cǎo shé zōng, shēng qì xíng hū qí jiān, wēi miào yǐn fú ér nán jiàn, rán qí jí zé wú yǐ jiā yǐ.
隱隱，有中之無也；隆隆，微妙玄通，吉在其中。其體段若盞中之酥，雲中之雁，灰中線路，草蛇蹤，生氣行乎其間，微妙隱伏而難見，然其吉則無以加矣。

  jīng rì: dì yǒu jí qì, tǔ suí ér qǐ zhī yǒu zhǐ qì, shuǐ suí ér bǐ. shì shùn xíng dòng, huí fù shǐ zhōng, fǎ zàng qí zhōng, yǒng jí wú xiōng.
 經日：地有吉氣，土隨而起；支有止氣，水隨而比。勢順形動，回復始終，法葬其中，永吉無凶。

yǐn jīng yǐ míng shàng wén zhī lóng xíng dù, yán píng yí zhī dì, wēi lù máo jí, yuán zhě rú fú ōu, rú xīng, rú zhū, fāng zhě rú xiāng, rú yìn, zhǎng zhě rú yù chǐ, rú lú biān, qū zhě rú jǐ rú dài, fāng yuán dà xiǎo bù děng zhě rú guī yú wā há, shì jiē dì zhī jí qì yǒng qǐ, gù tǔ yì suí zhī ér tū qǐ. jí qí zhǐ yě, zé rú jī kē xuán luó zhī zhuàng, yán xíng zhǐ mài jǐn ér yī shuǐ jiāo dù yě. gāo shuǐ yī cùn, biàn kě yán shān, dī tǔ yī cùn, shǐ kě yán shuǐ, cǐ zhī qì zhī zhǐ, yǔ shuǐ péng bǐ ér xiāng wèi tǐ yòng zhě yě. shì shùn xíng dòng zhě, lóng shì shùn fú ér bù fǎn nì, jú xíng huó dòng ér duō pán xuán, shā shuǐ gōu jiā, huí huán zhòng fù, shǒu wěi wú bì, shǐ zhōng yǒu qíng, yī fǎ zì kě qiān xué.
引經以明上文支龍行度，言平夷之地，微露毛脊，圓者如浮漚，如星，如珠，方者如箱，如印，長者如玉尺，如蘆鞭，曲者如幾如帶，方圓大小不等者如龜魚蛙蛤，是皆地之吉氣湧起，故土亦隨之而凸起。及其止也，則如雞窠旋螺之狀，言形止脈盡而一水交度也。高水一寸，便可言山，低土一寸，使可言水，此支氣之止，與水朋比而相為體用者也。勢順形動者，龍勢順伏而不反逆，局形活動而多盤旋，砂水鈎夾，迴環重複，首尾無蔽，始終有情，依法自可扦穴。

shān zhě shì xiǎn ér yǒu yě, fǎ zàng qí suǒ huì.
山者勢險而有也，法葬其所會。

  shān yán lǒng yě, shì suī xiǎn jùn, ér qí zhōng fù yǒu bù xiǎn zhī xué, dàn dāng qiú qí zhǐ jù róng huì chù ér zàng zhī, zé shàn yǐ. gài gāo lǒng zhī dì, lái shì gāo dà, luò shì xióng zhuàng, jié shì yì qiě quē jí cǐ quē zhī quē yě, què yǒu yī děng yǐ lǒng wèi tǐ ér dé zhī zhī qíng xìng zhě, dà shān xiáng wǔ chuí xià, jí zhì píng dì, biàn wèi zhī tǐ, wèi zhī xià shān shuǐ, cǐ yīn zhōng hán zhí yě. ruò bù shí zhān zàng shān lù, mò bù yǐ qián tuō píng dì wèi pú rù, qǐ zhī qí shì wèi wǎng, liǎng biān jiè shuǐ suí mài ér xíng, píng píng yǐn fú, zhí zhì táng xīn, qí mài shǐ jǐn. tiān bǎo jīng yuē: fán rèn mài qíng kàn zhù jué, shuǐ ruò xíng shí mài bù xiē. xiē shí xū yǒu xiǎo míng táng, qì zhǐ shuǐ jiāo fāng shì xué. hòu miàn yào jīn qì kě chéng, qián tóu yào hé shuǐ kě huì. ruò hái záo nǎo ér záo xiōng, còu jí shāng lóng fěi róng jié. cǐ dìng xué zhī mì yǔ yě, gù dāng qiú qí shā shuǐ huì chù, zhěn liú ér zàng. yīn zhě wèi qiáng, gù dāng suō xià, nài hé xìng huǎn, yào chā shang qī bā cùn, jí qí huǎn xìng, míng wèi còu jiāo dòu shā, liú shì suǒ wèi bǎi huǎn, zé rù jù ér còu fū shì yě. gǒu zhí fǎ qiān zhī, zé zhǔ bài jué, cǐ yáo gāo lǒng zhī zhì nán tǐ rèn zhě.
 山言攏也，勢雖險峻，而其中復有不險之穴，但當求其止聚融會處而葬之，則善矣。蓋高攏之地，來勢高大，落勢雄壯，結勢亦且[缺]急此[缺]之[缺]也，卻有一等以隴為體而得支之情性者，大山翔舞垂下，及至平地，變為支體，謂之下山水，此陰中含職也。若不識粘葬山麓，莫不以前拖平地為璞褥，豈知其勢未往，兩邊界水隨脈而行，平平隱伏，直至堂心，其脈始盡。《天寶經》曰：凡認脈情看住絕，水若行時脈不歇。歇時須有小明堂，氣止水交方是穴。後面要金氣可乘，前頭要合水可匯。若還鑿腦而鑿胸，湊急傷龍匪融結。此定穴之密語也，故當求其砂水會處，枕流而葬。陰者為強，固當縮下，奈何性緩，要插上七八寸，急其緩性，名為湊交斗煞，劉氏所謂擺緩，則入據而湊膚是也。苟執法扦之，則主敗絕，此爻高隴之至難體認者。

chéng zhě qí lái.
乘者其來。

yán shēng qì zhī suǒ cóng lái, yīn qí lái ér zhī qí zhǐ, gù zàng zhě dé yǐ chéng zhī, bù shǐ yǒu fēn cun zhī wéi yě. mài bù lí guān, guān bù lí mài, guān mài xiāng jiù, bō huā jiē mù, fǎ dāng jiù huà shēng nǎo shàng, xún mài kàn xià, xiáng rèn jī jī xiè yǎn sān wén míng zì jiāo yá dī duàn, huò fēn shí zì, huò bù fēn shí zì, kàn tā yīn yáng pèi yǔ bù pèi, yòng rén qiáng ruò shùn nì jí huǎn shēng sǐ fú chén xū shí, yǐ dìng jiā jiǎn ráo jiè. nèi jiē shēng qì, chù yáng huì qì, nèi wài fú hé, qián hòu wú bì, shǐ wèi zhēn xué, yī yǒu bù shùn, jí huā jiǎ yǐ, cǐ chéng shēng qì zhī yào jué yě. xià yán chéng jīn xué tǔ yì tóng.
言生氣之所從來，因其來而知其止，故葬者得以乘之，不使有分寸之違也。脈不離棺，棺不離脈，棺脈相就，剝花接木，法當就化生腦上，循脈看下，詳認雞跡蟹眼三文名字交牙滴斷，或分十字，或不分十字，看他陰陽配與不配，用人強弱順逆急緩生死浮沉虛實，以定加減饒借。內接生氣，處揚穢氣，內外符合，前後無蔽，始為真穴，一有不順，即花假矣，此乘生氣之要訣也。下言乘金穴土義同。

shěn qí suǒ fèi
審其所廢

  wèi rù shǒu fèi huài, zhēn wěi mò biàn, gù bù dé bù xiáng jiā shěn chá yě. fū tiān zhēn wèi sàng, zé dìng xué yì wèi lì, dàn chéng qí lái, jí zhī qí zhǐ. què yǒu yī děng bù xìng wèi niú guān jiàn tà, shàng pò xià bēng, suì jiǔ nián shēn, huò zhǒng zuò kāi kěn, huò qián rén miù qiān qí páng wéi qiáng bài tán, bù wú huì shí, huò céng wèi jū jī, yì dī sǔn gāo, huò tián jiā qǔ tǔ, chú jué zéi, ér dà bā zì yǔ jīn yú bù kě dé ér yí yì, dàn yào lóng zhēn jú zhèng, shuǐ jìng shā míng, dāng qǔ qián hòu zuǒ yòu sì yīng, zhèng zhī xīn mù, xiāng dù zhuó liàng kāi jǐng, wú bù dé yǐ. gài fū yī qì huà xíng zhī lǒng, suí qì ér chéng xíng zhì, jīn jì fèi huài mò biàn, gù bì yú fèi zhōng shěn zhī, zé fán suǒ wèi yīn yáng gāng róu jí huǎn shēng sǐ fú chén xū shí zhī lǐ, wú bù liǎo rán. jì dé qí lǐ, zé dào zhàng zhī fǎ yì yīn zhī ér dìng yān.
 謂入首廢壞，真偽莫辨，故不得不詳加審察也。夫天真未喪，則定穴易為力，但乘其來，即知其止。卻有一等不幸為牛關踐踏，上破下崩，歲久年深，或種作開墾，或前人謬扦其旁圍牆拜壇，不無晦蝕，或曾為居基，益低損高，或田家取土，鋤掘賊，而大八字與金魚不可得而移易，但要龍真局正，水淨砂明，當取前後左右四應，證之心目，相度酌量開井，無不得矣。蓋夫一氣化行支攏，隨氣而成形質，今既廢壞莫辨，故必於廢中審之，則凡所謂陰陽剛柔急緩生死浮沉虛實之理，無不瞭然。既得其理，則倒杖之法亦因之而定焉。

zé qí suǒ xiāng.
擇其所相。

wèi zé qí suǒ xiāng fǔ yú wǒ zhě. fǎ dāng yú xiǎo bā zì xià kàn liǎng jiān àn yì, jiān gāo jiān dī, yǐ fēn yīn yáng zuò yòng, cì shì sān fēn sān hé, qí jí píng huǎn, yǐ bié shùn nì ráo jiǎn sù. jǐn guān chán yì zhī shā, xiā xū zhī shuǐ, yǐ dìng zàng kǒu jiè xiàn, shì jiē zuǒ yòu zhī suǒ xiāng. gǒu shī qí dào, zé yǒu pò lē fān dǒu shāng lóng shāng xué wěi qiǎn shāng shēn zhī huàn, gù bù dé bù xiáng jiā shěn zé yě. xià piān yán xiāng shuǐ yìn mù yì tóng.
謂擇其所相輔於我者。法當於小八字下看兩肩暗翊，肩高肩低，以分陰陽作用，次視三分三合，崎急平緩，以別順逆饒減速。盡觀蟬翊之砂，蝦須之水，以定葬口界限，是皆左右之所相。苟失其道，則有破肋翻斗、傷龍傷穴、偽淺傷深之患，故不得不詳加審擇也。下篇言相水印木義同。

bì qí suǒ hài.
避其所害。

wèi bì qù sǐ qì, yǐ qiú shēng qì yě. gài xué zhōng zhī qì, yǒu xíng yǒu dé, cái jiǎn dé fǎ, zé wèi shēng qì, yī shī qí dào, zé wèi sǐ qì, gù bù dé bù shěn ér bì zhī hé yǐ yán zhī? bì sǐ āi shēng shì yě. rú yáng mài luò xué, yǐ yīn wèi shēng, yáng wèi sǐ. yīn mài luò xué, yǐ yáng wèi shēng, zhǎng wèi sǐ. mài lái biān hòu biān báo, yǐ báo wèi shēng, hòu wèi sǐ. shuāng mài yī zhǎng yī duǎn, yǐ duǎn wèi shēng, zhǎng wèi sǐ. yī dà yī xiǎo, yǐ xiǎo wèi shēng, dà wèi sǐ. jīng xiù nèn guāng jìng yuán hòu yǒng dòng wèi shēng, kū lǎo yōng zhǒng pò suì zhí yìng wèi sǐ. yòu huò shā shuǐ zhī jiān, fǎn kēng xié fēi, zhí zhuàng cì shè, jiē wèi xíng shā. héng guò zhī shān rú qiāng rú dāo jiān lì, shùn shuǐ kě shōu shí wèi yòng zhě yòng zhī, kě bì qù zhě bì zhī, cǐ zé yǐ yǎn qián zhī suǒ jiàn zhě ér lùn zhī yě. yòu chéng zǐ wèi wǔ huàn, liú shì wèi sì è, jiē zài suǒ dāng bì yě.
謂避去死氣，以求生氣也。蓋穴中之氣，有刑有德，裁剪得法，則為生氣，一失其道，則為死氣，故不得不審而避之/何以言之？避死挨生是也。如陽脈落穴，以陰為生，陽為死。陰脈落穴，以陽為生，長為死。脈來邊厚邊薄，以薄為生，厚為死。雙脈一長一短，以短為生，長為死。一大一小，以小為生，大為死。經秀嫩光淨圓厚涌動為生，枯老臃腫破碎直硬為死。又或砂水之間，反坑斜飛，直撞刺射，皆為形煞。橫過之山如槍如刀尖利，順水可收拾為用者用之，可避去者避之，此則以眼前之所見者而論之也。又程子謂五患，劉氏謂四惡，皆在所當避也。

huò fú bù xuán rì. jīng yuē: zàng shān zhī fǎ ruò hū xī, zhōng yán yīng sù yě.
禍福不旋日。經曰：葬山之法若呼吸，中言應速也。

  huò fú zhī gǎn zhào, jié yú yǐng xiǎng, néng chéng néng shěn, néng zé néng bì, suí qí suǒ gǎn, fǒu zé wèi xiōng yīng yǐ. dà yào zài fēn bié yīn yáng yǐ wèi xiān wù. yǒu chún yīn chún yáng, biān yīn biān yáng, shàng yáng xià yīn, shàng yīn xià yáng, yīn jiāo yáng bàn, yáng jiāo yīn bàn, qiáng yáng ruò yīn, lǎo yáng nèn yīn, gè yǒu zuò fǎ yīn lái zé yáng shòu, yáng lái zé yīn zuò, huò rù táng ér dòu kǒu ér còu yán. yòu yǒu yáng xū yīn xī zhè bù tóng, shùn zhōng qǔ nì, nì zhōng qǔ shùn, qíng yǒu gài zhān, zé zhèng kǒu shùn zuò, qíng zài yǐ zhuàng, zé jià zhé nì shòu. jiǎ ruò yīn mài luò xué, fàng guān ráo guò yáng dá, jiè yáng qì yī xū, qí qì fāng shēng. yáng mài luò xué, fàng guān ráo guò yīn biān, jiè yīn qì yī xī, qí qì fāng chéng. suǒ wèi yáng yī xū ér wàn wù shēng, yīn yī xī ér wàn wù chéng shì yě. gǒu bù shí cái jiǎn fàng dié zhī fǎ, dāng xū ér xī, dāng xī ér xū, yí shùn ér nì, yí nì ér shùn, jí fū zuǒ yòu tǔ shēn qiǎn bù zhī qí jué, bù néng bì shā āi shēng, zé shēng biàn wèi shā qì, zòng shǐ gāo xià wú chà, zuǒ yòu shì yí, qiǎn shēn hé dù, yóu qiě bù miǎn yú huò, kuàng wèi dāng yú lǐ zhě hū! gǔ gē rì: ruò hái chà yī zhǐ, rú gé wàn chóng shān. gěn yǒu yǐ yě.
 禍福之感召，捷於影響，能乘能審，能擇能避，隨其所感，否則為凶應矣。大要在分別陰陽以為先務。有純陰純陽，邊陰邊陽，上陽下陰，上陰下陽，陰交陽半，陽交陰半，強陽弱陰，老陽嫩陰，各有作法陰來則陽受，陽來則陰作，或入搪而斗口而湊檐。又有陽噓陰吸這不同，順中取逆，逆中取順，情有蓋粘，則正口順作，情在倚撞，則架折逆受。假若陰脈落穴，放棺饒過陽達，借陽氣一噓，其氣方生。陽脈落穴，放棺饒過陰邊，借陰氣一吸，其氣方成。所謂陽一噓而萬物生，陰一吸而萬物成是也。苟不識裁剪放迭之法，當噓而吸，當吸而噓，宜順而逆，宜逆而順，及夫左右吐深淺不知其訣，不能避殺挨生，則生變為殺氣，縱使高下無差，左右適宜，淺深合度，猶且不免於禍，況未當於理者乎！古歌日：若還差一指，如隔萬重山。艮有以也。

shān zhī bù kě zàng zhě wǔ: qì yǐ shēng hé, ér tóng shān bù kě zàng yě.
山之不可葬者五：氣以生和，而童山不可葬也。

  tǔ sè guāng rùn, cǎo mù mào shèng, wèi dì zhī měi. jīn tóng shān cū wán, tǔ mài kū gǎo, wú fā shēng chōng hé zhī qì, gù bù kě zàng. què yòu yǒu yī děng shān shí, wén lǐ shī rùn, guāng rú luǎn ké, cǎo mù bù kě lì gēn, zì rán bù chǎn, kāi jǐng ér dé wǔ sè tǔ xué zhě, shì yòu bù kě yǐ tóng ér qì yě.
 土色光潤，草木茂盛，為地之美。今童山粗頑，土脈枯槁，無發生沖和之氣，故不可葬。卻又有一等山石，文理濕潤，光如卵殼，草木不可立根，自然、不產，開井而得五色土穴者，是又不可以童而棄也。

qì yīn xíng lái, ér duàn shān bù kě zàng yě.
氣因形來，而斷山不可葬也。

fū tǔ zhě qì zhī tǐ, yǒu tǔ sī yǒu qì. shān jì záo duàn, zé shēng qì gé jué, bù xiāng jiē xù, gù bù kě zàng. qīng huá mì suǐ yún: yī xī bù lái shēn shì ké. yì shì cǐ yì. rán yǔ zì rán diē duàn zhě zé yòu bù xiāng móu yǐ.
夫土者氣之體，有土斯有氣。山既鑿斷，則生氣隔絕，不相接續，故不可葬。《青華秘髓》云：一息不來身是殼。亦是此意。然與自然跌斷者則又不相侔矣。

qì yīn tǔ xíng, ér shí shān bù kě zàng yě.
氣因土行，而石山不可葬也。

gāo lǒng zhī dì, hé mò fēi shí, suǒ wèi shān shì yuán gǔ, gǔ jí shí yě, shí shān xíng dù, yǒu hé bù kě, wéi róng jié zhī chù bù yí yǒu shí ěr. fū shí zhī dāng zhě, jiāo yìng ér wán, má zào ér sū, huò bù shòu chú jué, huǒ yàn fēi yáng, sù shā zhī qì, hán yān dài hēi, wèi xiōng yě. qí yú zòng shǐ yǒu shí, dàn shǐ tǐ zhì cuì nèn, wén lǐ shī rùn, yán sè xiān míng, zé wú bù jí yǐ. yòu yǒu tīng xíng guài xué yǐn yú shí jiān zhě, sì pàn jiē shí, yú qí zhōng yǒu tǔ xué, qǔ qù tǔ jǐn, shǐ kě róng guān. yòu yǒu wán shí záo kāi ér xià yǒu tǔ xué, jiē kě rù xuǎn, shì wèi kě yǐ shí wèi xián yě.
高壟之地，何莫非石，所謂山勢原骨，骨即石也，石山行度，有何不可，惟融結之處不宜有石耳。夫石之當、者，焦硬而頑，麻燥而蘇，或不受鋤掘，火焰飛揚，肅煞之氣，含煙帶黑，為凶也。其餘縱使有石，但使體質脆嫩，文理濕潤，顏色鮮明，則無不吉矣。又有廳形怪穴隱於石間者，四畔皆石，於其中有土穴，取去土盡，始可容棺。又有頑石鑿開而下有土穴，皆可入選，是未可以石為嫌也。

  qì yǐ shì zhǐ, ér guò shān bù kě zàng yě.
 氣以勢止，而過山不可葬也。

  cǐ yán héng lóng tāo tāo jìng qù, wǎn zhī bú zhù, liǎng biān lüè yǒu chuí xià, bù guò náo diào ér yǐ. qì yīn shì ér zhǐ, xué yīn xíng ér jié, guò shān wú qíng, qí shì wèi zhǐ, qí xíng wèi wǎng, gù bù kě zàng. què yòu yǒu yī děng héng lóng dī luò, zhèng lóng yāo luò, jí fū zhǎn guān wèi xué zhě, bù tóng yě.
 此言橫龍滔滔竟去，挽之不住，兩邊略有垂下，不過撓掉而已。氣因勢而止，穴因形而結，過山無情，其勢未止，其形未往，故不可葬。卻又有一等橫龍滴落，正龍腰落，及夫斬關為穴者，不同也。

qì yǐ lóng huì, ér dú shān bù kě zàng yě.
氣以龍會，而獨山不可葬也。

zhī lóng xíng dù, xiōng dì tóng wán, cí xióng bìng chū, jí qí zhǐ yě, chéng guō wán mì, zhòng shān guì jí, fāng chéng jí xué. bǐ dān shān dú lóng, gū lù wú qíng, gù bù kě zàng. què yòu yǒu yī děng zhī lóng bù shēng shǒu zú, yì qǐ yī fú, jīn shuǐ xíng dù, diē lù píng yáng, liǎng biān jiè wài wèi sòng wèi yǎng yīn, jí qí zhǐ yě, cí xióng jiāo dù, dà jiāng gǒng cháo huò héng lán, wài yáng yuǎn jiē, zài hu zhuì shā zhī jiān, zòng yǒu yīn shā, jǐn gāo yī bù, cǐ yòu bù kě yǐ gū lù ér qì zhī dì. hé yǐ yán zhī? gài dé shuǐ wèi shàng, cáng fēng cì zhī, suǒ yǐ wèi guì yě.
支龍行度，兄弟同完，雌雄並出，及其止也，城郭完密，眾山貴集，方成吉穴。彼單山獨龍，孤露無情，故不可葬。卻又有一等支龍不生手足，一起一伏，金水行度，跌露平洋，兩邊借外衛送為養蔭，及其止也，雌雄交度，大江拱朝或橫攔，外陽遠接，在乎綴紗之間，縱有陰砂，僅高一步，此又不可以孤露而棄之地。何以言之？蓋得水為上，藏風次之，所以為貴也。

jīng yuē: tóng duàn shí guò dú, shēng xīn xiōng ér xiāo yǐ fú.
經曰：童斷石過獨，生新凶而消已福。

cǐ fù zhèng wǔ xiōng zhī bù kě yòng yě, fán cǐ shì wú suǒ quē shì zú fǔ gǔ làn guān ér yǐ, zhǔ tuì bài shǎo wáng láo jí, jiǔ zé guī yú xiē miè, kě bù shèn zāi!
此復證五凶之不可用也，凡此是無所[缺]適足腐骨爛棺而已，主退敗少亡癆疾，久則歸於歇滅，可不慎哉！

shàng dì zhī shān, ruò fú ruò lián, qí yuán zì tiān.
上地之山，若伏若連，其原自天。

cǐ yán shàng dì lóng zhī xíng dù tǐ duàn yě, dà dùn xiǎo fú, ǒu duàn sī lián, wèi zhī tuō xiè. fū dà dì qiān bǎi lǐ, xíng lóng qí hé kě qióng hū, gù yuǎn ruò zì tiān ér lái yě.
此言上地龍之行度體段也，大頓小伏，藕斷絲連，謂之脫卸。夫大地千百里，行龍其何可窮乎，故遠若自天而來也。

ruò shuǐ zhī bō.
若水之波。

cǐ yán yǐn cáng fú yú píng yáng dà jī zhī jiān, yī wàng miǎo wú yá jì, céng céng jí jí, ruò jiāng ér zhī shuǐ, wēi fēng dàng yàng, zé yǒu qīng bō xì wén, wèi zhī xíng dì shuǐ. wēi miào xuán tōng, jí zài qí zhōng yǐ.
此言隱藏伏於平洋大圾之間，一望渺無涯際，層層級級，若江而之水，微風蕩漾，則有輕波細紋，謂之行地水。微妙玄通，吉在其中矣。

ruò mǎ zhī chí.
若馬之馳。

yuán qí qǐ, ruò mǎ zhī bēn téng, jiāng yù zhǐ, rú mǎ zhī jí jiù.
原其起，若馬之奔騰，將欲止，如馬之及廄。

qí lái ruò bēn.
其來若奔。

qí lái yě, bēn chí xùn sù, rú shǐ zhě zhī gào jié.
其來也，奔馳迅速，如使者之告捷。

qí zhǐ ruò shī.
其止若屍。

  qí zhǐ yě, ruò shī jū bù dòng, wú fù zài qù yì, ruò huái wàn bǎo ér yàn xī.
 其止也，若屍居不動，無復在去意，若懷萬寶而燕息。

zhòng shān cháo yī, wàn shuǐ xī jù,
眾山朝揖，萬水翕聚，

rú guì rén yàn ān xiū xī zhēn quē, fù rú wàn jīn, ruò lǎn ér yǒu yě.
如貴人燕安休息珍[缺]，富如萬金，若攬而有也。

ruò kěn wàn shàn ér jié qí.
若肯萬善而潔齊。

míng táng kuān chuò, chí hú tāo rào, zuǒ yòu qián hòu yǎn jiè bù kōng, ruò guì rén zuò dìng, zhēn zhuàn bì chén shí qián fāng zhàng yě.
明堂寬綽，池湖絛繞，左右前後眼界不空，若貴人坐定，珍撰畢陳食前方丈也。

ruò kǒu zhī gǔ.
若口之鼓。

kǒu nǎi wú dǐ náng, jīn duàn zhě yǐn fēng zhī jù jí zhě qí lèi yě, cái jīng gǔ dòng, qí qì jí shèng, jí nà qì zhī mǎn yě.
口乃無底囊，今煅者引風之具即者其類也，才經鼓動，其氣即盛，吉納氣之滿也。

ruò qì zhī zhù.
若器之貯。

rú qì zhī shèng wù, mǎn ér yì , yán qì zhī zhǐ jù yě.
如器之盛物，滿而溢 ，言氣之止聚也。

ruò lóng ruò wān, huò téng huò pán.
若龍若彎，或騰或盤。

ruò lóng zhī bān xuán, mán zhī fēi téng, yán qí huó dòng yǒu wǎn yán xiáng wǔ zhī tǐ duàn, wú pò suì sǐ chǔn zhī xíng zhuàng.
若龍之般旋，蠻之飛騰，言其活動有皖蜒翔舞之體段，無破碎死蠢之形狀。

qín fú shòu dūn, ruò wàn chéng zhī zūn yě.
禽伏獸蹲，若萬乘之尊也。

lái shì rú hǔ chū shēn lín, zì yōu ér jiàn xiǎn qì xiàng, dūn jù ér xióng zhuàng zhǐ shì rú yīng luò píng shā, zì gāo ér jiàn dī, qíng yì fǔ fú ér xún shùn, qì xiàng zūn yán, yōng hù mián mì, ruò wàn chéng zhī zūn yě.
來勢如虎出深林，自幽而漸顯氣象，蹲踞而雄壯；止勢如鷹落平砂，自高而漸低，情意俯伏而馴順，氣象尊嚴，擁護綿密，若萬乘之尊也。

wú guāng fā xīn.
無光發新。

yǎn jiè xuān huō, qì xiàng shuǎng lì, shén qíng xìng yuè, yī bù jīng shén, xī jiē shōu shè ér nà zhū kuò zhōng, rán ér zhì lǐ wēi shā, wèi yì kuī cè, yào lìng mù jī dào cún, xīn lǐng yì huì, fēi wén zì zhī kě chuán, kǒu shé zhī kě yǔ yě. zhōng yōng yuē: rén mò yǐn shí, xiān néng zhī wèi yě.
眼界軒豁，氣象爽麗，神情性悅，一部精神，悉皆收攝而納諸擴中，然而至理微紗，未易窺測，要令目擊道存，心領意會，非文字之可傳，口舌之可語也。《中庸》曰：人莫飲食，鮮能知未也。

  cháo hǎi gǒng chén.
 朝海拱辰。

rú wàn shuǐ zhī cháo zōng, zhòng xīng zhī gǒng jí, zhī dòu zhī hù huā duǒ, láng lùn zhe zhī fù tīng táng, fēi yǒu shǐ zhī rán zhě, nǎi yī qì gǎn zhào, yǒu rú shì zhī wēng hé yě. yì yún: shuǐ liú shī, huǒ jiù zào, yún cóng lóng, fēng cóng hǔ, shèng rén zuò ér wàn wù dǔ. qí sī zhī wèi yǔ!
如萬水之朝宗，眾星之拱極，枝斗之護花朵，廊論著之副廳堂，非有使之然者，乃一氣感召，有如是之翁合也。《易》云：水流濕，火就燥，雲從龍，風從虎，聖人作而萬物睹。其斯之謂與！

lóng hǔ bào wèi, zhǔ kè xiāng yíng.
龍虎抱衛，主客相迎。

  jǐ zhēn lóng luò chù, zuǒ huí yòu bào, qián cháo hòu yōng, suǒ yǐ chéng qí xíng jú yě. wèi yǒu jí xué ér wú jí. àn: ruò lóng hǔ bào wèi ér zhǔ kè bù xiāng yīng, zé wèi huā jiǎ wú yí.
 幾真龍落處，左回右抱，前朝後擁，所以成其形局也。未有吉穴而無吉。案：若龍虎抱衛而主客不相應，則為花假無疑。

  sì shì cháo míng, wǔ hài bù qīn.
 四勢朝明，五害不親。

sì shì jí lóng hǔ zhǔ kè yě, guì hū qū yī cháo gǒng, duān zhèng yán ér bù cì cè, míng jìng ér bù mó hu. qíng shì rú cǐ, wū yǒu bù jí? gèng yù bù qīn wǔ hài. wǔ hài zhě, tóng duàn shí dú guò yě.
四勢即龍、虎、主、客也，貴乎趨揖朝拱，端正嚴而不刺側，明淨而不模糊。情勢如此，烏有不吉？更欲不親五害。五害者，童、斷、石、獨、過也。

shí yī bù jù, shì wèi qí cì.
十一不具，是謂其次。

cǐ tè zhǐ shàng dì ér yán. shí zhōng yǒu yī t quē 1 ní yǐ wèi shuō, zé shì jiān wú quán dì yǐ, fēi gài lùn yě.
此特指上地而言。十中有一t缺1]泥以為說，則世間無全地矣，非概論也。

hǎi yǎn yuē: piān zhōng xíng shì èr zì, yì yǐ liǎo rán, kě jiàn shì zài lóng, ér xíng zài jú, fēi sú rén zhī suǒ wèi hē xíng yě. nài hé bēi bǐ zhī shuō, yì huò rén xīn, xū zhì kǔn bì, yǐ lùn chuán lùn, yǐ huāng yòu huāng, wú yì fǎn hài, mò cǐ wèi shén. zǒng zhī dào lǐ yuán xìng guǎng dà jīng wēi, gǔ shèng xiān xián yuán wèi gé wù zhì zhī qióng lǐ jǐn xìng dà xué wèn, jīn rén zhǐ zuò lóng lì xiǎng, gù bù dé bù yǐ shù xíng ěr. fěi zhí jīn rén zhī shù bù jí gǔ rén, jīn rén zhī yòng xīn xiān bù jí gǔ rén zhī cún xīn yǐ, nài hé!
海眼曰：篇中形勢二字，義已瞭然，可見勢在龍，而形在局，非俗人之所謂喝形也。奈何卑鄙之說，易惑人心，須至捆蔽，以論傳論，以肓誘肓，無益反害，莫此為甚。總之道理原性廣大精微，古聖先賢原為格物致知窮理盡性大學問，今人只作籠利想，故不得不以術行耳。匪直今人之術不及古人，今人之用心先不及古人之存心矣，奈何！