zàng zhě chéng shēng qì yě.
葬者乘生气也。
shēng qì jí yī yuán yùn xíng zhī qì, zài tiān zé zhōu liú liù xū, zài dì zé fā shēng wàn wù. tiān wú cǐ zé qì wú yǐ zī, dì wú cǐ zé xíng wú yǐ zài. gù páng bó hū dà huà, guàn tōng hū pǐn huì, wú chǔ wú zhī, ér wú shí bù yùn yě. táo kǎn yuē: xiān tiān dì ér cháng cún, hòu tiān dì ér gù yǒu. gài yì zhǐ cǐ yún ěr. qiě fú shēng qì cáng yú dì zhōng, rén bù kě jiàn, wéi xún dì zhī lǐ yǐ qiú zhī, rán hòu néng zhī qí suǒ zài. zàng zhě néng zhī qí suǒ zài, shǐ kū gǔ dé yǐ chéng zhī, zé dì lǐ zhī néng shì bì yǐ.
生气即一元运行之气,在天则周流六虚,在地则发生万物。天无此则气无以资,地无此则形无以载。故磅礴乎大化,贯通乎品汇,无处无之,而无时不运也。陶侃曰:先天地而长存,后天地而固有。盖亦指此云耳。且夫生气藏于地中,人不可见,惟循地之理以求之,然后能知其所在。葬者能知其所在,使枯骨得以乘之,则地理之能事毕矣。
wǔ qì xíng hū dì zhōng, fā ér shēng hū wàn wù.
五气行乎地中,发而生乎万物。
wǔ qì jí wǔ xíng zhī qì, nǎi shēng qì zhī bié yě, fū yī qì fēn ér wèi yīn yáng, xī ér wèi wǔ xíng, suī yùn yú tiān shí chū yú dì. xíng zé wàn wù fā shēng, jù zé shān chuān róng jié, róng jié zhě, jí èr wǔ zhī jīng miào hé ér níng yě.
五气即五行之气,乃生气之别也,夫一气分而为阴阳,析而为五行,虽运于天实出于地。行则万物发生,聚则山川融结,融结者,即二五之精、妙合而凝也。
rén shòu tǐ yú fù mǔ, běn hái de qì, yí tǐ shòu yīn.
人受体于父母,本骸得气,遗体受荫。
fù mǔ hái gǔ, wèi zǐ sūn zhè běn, zǐ sūn xíng tǐ, fù mǔ zhī zhī, yī qì xiāng yìng, yóu běn ér dá zhī yě. kǎo shì chéng zǐ yuē: bo qí zhái zhào, bo qí tā dì zhī měi è yě. dì měi zé shén líng ān, zǐ sūn shèng, ruò péi yōng qí gēn ér zhī yè mào, lǐ gù rán yě. è zé fǎn shì. cài jì tōng yuē: shēng sǐ shū tú, qíng qì xiāng gǎn, zì rán mò yǔ zhī tōng. jīn xún bào gǔ, yǐ shēng rén cì xuè dī zhī ér shèn rù, zé wèi qīn gǔ ròu, bù shèn zé fēi. qì lèi xiāng gǎn yǒu rú cǐ zhě. zé zhī kū gǔ dé yīn, shēng rén shòu fú, qí lǐ xiǎn rán, bù dài zhì zhě ér hòu zhī yě. huò wèi bào yǎng jì chéng, yuán fēi yí tǐ, sēng dào sì xù, yì yì suǒ shēng, qí hé néng yīn zhī yǒu? ér bù zhī rén zhī xīn tōng hū qì, xīn wèi qì zhī zhǔ qíng tōng zé qì yì tōng, yì jué zé yīng běn jué. gù hòu mǔ néng yīn qián mǔ zǐ, qián mǔ yì fā hòu mǔ ér. qí zài wù zé wēi sǒu míng líng zhī lèi shì yě, shàng hé yí yān.
父母骸骨,为子孙这本,子孙形体,父母之枝,一气相应,由本而达枝也。考试程子曰:卜其宅兆,卜其他地之美恶也。地美则神灵安,子孙盛,若培壅其根而枝叶茂,理固然也。恶则反是。蔡季通曰:生死殊途,情气相感,自然默与之通。今寻暴骨,以生人刺血滴之而渗入,则为亲骨肉,不渗则非。气类相感有如此者。则知枯骨得荫,生人受福,其理显然,不待智者而后知也。或谓抱养既成,元非遗体,僧道嗣续,亦异所生,其何能荫之有?而不知人之心通乎气,心为气之主情通则气亦通,义绝则应本绝。故后母能荫前母子,前母亦发后母儿。其在物则萎薮螟蛉之类是也,尚何疑焉。
jīng yuē: qì gǎn ér yīng, guǐ fú jí rén.
经曰:气感而应,鬼福及人。
fù mǔ zǐ sūn, běn tóng yī qì, hù xiāng gǎn zhào, rú shòu guǐ fú, gù tiān xià míng mù, zài zài yǒu zhī. gài zhēn lóng fā jī, tiáo tiáo bǎi lǐ, huò shù shí lǐ, jié wèi yī xué. jí zhì xué qián, zé fēng luán chù yōng, zhòng shuǐ huán rào, dié zhāng céng céng, xiàn qí yú hòu, lóng mài bào wèi, shā shuǐ pín jù. xíng xué jì jiù, zé shān chuān zhè líng xiù, zào huà zhī jīng yīng, níng jié róng huì yú qí zhōng yǐ. gǒu dào qí jīng yīng, kōng qiè qí líng xiù, yǐ fù mǔ yí gǔ cáng yú róng huì zhī dì, yóu shì zǐ sūn zhī xīn jì tuō yú cǐ, yīn qí xīn zhī suǒ jì, qián néng yǔ zhī gǎn tōng, yǐ zhì fú yú jiāng lái yě. shì zhī rén xīn tōng hū qì, ér qì tōng hū tiān. yǐ rén xīn zhī líng, hé shān chuān zhè líng, gù jiàng shén yùn xiù, yǐ zhōng yú shēng xī zhī yuán, ér qí fù guì pín jiàn, shòu yāo xián yú, mí bù yōu xì. zhì yú xíng mào zhī jiāo chǒu, bìng jiē xiào xiàng shān chuān zhè měi è, gù gāo qiū yuè shēng shēn, ní qiū yùn kǒng, qǐ ǒu rán zāi! wū hū, fēi zàng gǔ yě, nǎi zàng rén zhī xīn yě fēi shān chuān zhī líng, yì rén xīn zì líng ěr. shì yǒu wǎng wǎng yǐ yí gǔ qì zhū shuǐ huǒ ér wú huò fú zhě, gài xīn yǔ zhī lí gù yě.
父母子孙,本同一气,互相感召,如受鬼福,故天下名墓,在在有之。盖真龙发迹,迢迢百里,或数十里,结为一穴。及至穴前,则峰峦矗拥,众水环绕,叠樟层层,献奇于后,龙脉抱卫,砂水贫聚。形穴既就,则山川这灵秀,造化之精英,凝结融会于其中矣。苟盗其精英,空窃其灵秀,以父母遗骨藏于融会之地,由是子孙之心寄托于此,因其心之所寄,前能与之感通,以致福于将来也。是知人心通乎气,而气通乎天。以人心之灵,合山川这灵,故降神孕秀,以钟于生息之源,而其富贵贫贱,寿夭贤愚,靡不攸系。至于形貌之娇丑,并皆肖象山川这美恶,故篙丘岳生申,尼丘孕孔,岂偶然哉!呜呼,非葬骨也,乃葬人之心也;非山川之灵,亦人心自灵耳。世有往往以遗骨弃诸水火而无祸福者,盖心与之离故也。
shì yǐ tóng shān xī bēng, líng zhōng dōng yīng.
是以铜山西崩,灵钟东应。
hàn wèi yāng gōng yī rì wú gù zhōng zì wū, dōng fāng shuò rì: bì shēng tóng shān bēng yīng. wèi jǐ xī shǔ guǒ zòu tóng shān bēng, yǐ rì bìn zhī, zhèng wèi yāng míng zhī rì yě. dì wèn shuò hé yǐ zhī zhī, duì yuē: tóng chū yú shān, qì xiāng gǎn yìng, yóu rén shòu tǐ yú fù mǔ yě. dì tàn yuē: wù shàng lè, kuàng yú rén hū! xī zēng zǐ yǎng mǔ zhì xiào, zi chū, mǔ yù qí guī, zé kǒu chǐ zhǐ, ér zēng zǐ xīn tòng. rén fán fù mǔ bù ān ér shēn lí dài cè, zé yì xīn tòng, tè cháng rén xiào xīn báo ér bù zì jué ěr. gù zhī shān bēng zhōng yìng, yì qí lǐ yě.
汉未央宫一日无故钟自呜,东方朔日:必生铜山崩应。未几西蜀果奏铜山崩,以日摈之,正未央鸣之日也。帝问朔何以知之,对曰:铜出于山,气相感应,犹人受体于父母也。帝叹曰:物尚乐,况于人乎!昔曾子养母至孝,子出,母欲其归,则口齿指,而曾子心痛。人凡父母不安而身离待侧,则亦心痛,特常人孝心薄而不自觉耳。故知山崩钟应,亦其理也。
mù huá yú chūn, lì yá yú shì.
木华于春,栗芽于室。
cǐ yì yán yī qì zhī gǎn zhào yě. yě rén cáng lì, chūn zhì, lì mù huá, ér jiā cáng zhī lì yì yá. shí zhī qù běn yǐ jiǔ, bǐ huá cǐ yá, gài yǐ běn xìng yuán zài, de qì zé xiāng gǎn ér yīng, yì yù fù mǔ zhī gǔ zàng chéng shēng qì ér zǐ sūn fú wàng yě. fū yī qì páng bó yú tiān dì jiān, wú duān ní, wú zhōng qióng, wàn wù suí shí yùn huà, běn bù zì zhī, ér shòu zào wù zhě yì bù zì zhī yě.
此亦言一气之感召也。野人藏栗,春至,栗木华,而家藏之栗亦芽。实之去本已久,彼华此芽,盖以本性原在,得气则相感而应,亦狱父母之骨葬乘生气而子孙福旺也。夫一气磅礴于天地间,无端倪,无终穷,万物随时运化,本不自知,而受造物者亦不自知也。
gài shēng zhě qì zhī jù, níng jié zhě chéng gǔ, sǐ ér dú liú, gù zàng zhě fǎn qì rù gǔ, yǐ yīn suǒ shēng zhī fǎ yě.
盖生者气之聚,凝结者成骨,死而独留,故葬者反气入骨,以荫所生之法也。
gān fù zhī jīng, kūn mǔ zhī xuè, èr qì gǎn hé, zé jīng huà wéi gǔ, xuè huà wéi ròu, fù jí shén qì zī hū qí jiān, suì shēng ér wéi rén. jí qí sǐ yě, shén qì fēi yáng, xuè ròu xiāo kuì, wéi gǔ dú cún. ér shàng zhì zhī shì, tú zàng yú jí dì zhī zhōng, yǐ nèi chéng shēng qì, wài jiǎ zǐ sūn sī mù, yī niàn yǔ zhī wěn hé, zé kě yǐ fù qí jì wǎng zhī shén, cuì qí yǐ sàn zhī qì. gài shén qū zé qì yīng, dì líng ér rén jié, yǐ wú wéi yǒu, jiè wěi xiǎn zhēn, shì tōng yīn yáng, gōng duó zào huà, shì wèi fǎn qì rù gǔ, yǐ yīn suǒ shēng zhī fǎ yě.
乾父之精,坤母之血,二气感合,则精化为骨,血化为肉,复藉神气资乎其间,遂生而为人。及其死也,神气飞扬,血肉消溃,惟骨独存。而上智之士,图葬于吉地之中,以内乘生气,外假子孙思慕,一念与之吻合,则可以复其既往之神,萃其已散之气。盖神趋则气应,地灵而人杰,以无为有,借伪显真,事通阴阳,功夺造化,是为反气入骨,以荫所生之法也。
qiū lǒng zhī gǔ, gāng fù zhī zhī, qì zhī suǒ suí.
丘垅之骨,冈阜之支,气之所随。
qiū lǒng wèi yīn, gāng fù wèi yáng. qiū yán qí gāo, gǔ nǎi shān zhè dài shí zhě. lǒng gāo bù néng zì lì, bì jí shí dài tǔ ér hòu néng sǒng yě. gāng zhě jī yě, tǔ shān wèi fù, yán zhī zhī yǒu máo jí zhě. lǒng zhī yǒu gǔ, qì suí ér xíng zé yì jiàn, zhī wú shí, gù bì guān zhě máo jí ér hòu néng biàn yě. rán yǒu lǒng ér tǔ zhī ér shí lǒng ér yǐn zhī ér lóng zhě, yòu quán jí hū xīn mù zhī qiǎo yǐ qū bié yě.
丘垅为阴,冈阜为阳。丘言其高,骨乃山这带石者。垅高不能自立,必藉石带土而后能耸也。冈者迹也,土山为阜,言支之有毛脊者。垅之有骨,气随而行则易见,支无石,故必观者毛脊而后能辨也。然有垅而土、支而石、垅而隐、支而隆者,又全藉乎心目之巧以区别也。
jīng yuē: qì chéng fēng zé sàn, jiè shuǐ zé zhǐ.
经曰:气乘风则散,界水则止。
wèi shēng qì suí zhī lǒng tǐ zhì hǔ, tāo tāo ér qù, fēi shuǐ jiè zé mò zhī néng zhǐ. jí qí zhǐ yě, bì děi chéng guō wán mì, qián hòu zuǒ yòu huán wéi, rán hòu néng cáng fēng, ér bù zhì yǒu dàng sàn zhī huàn. jīng yún: míng táng xī shuǐ rú xī xuè, táng lǐ bì fēng rú bì zéi. kě bù shèn zāi!
谓生气随支拢体质浒,滔滔而去,非水界则莫之能止。及其止也,必得城郭完密,前后左右环围,然后能藏风,而不致有荡散之患。经云:明堂惜水如惜血,堂里避风如避贼。可不慎哉!
gǔ rén jù zhī shǐ bù sàn, xíng zhī shǐ yǒu zhǐ, gù wèi zhī fēng shuǐ.
古人聚之使不散,行之使有止,故谓之风水。
gāo chéng zhī dì, tiān yīn zì shàng ér jiàng, shēng qì fú lù, zuì pà fēng hán, yì wèi dàng sàn. rú rén shēn jū mì shì, shāo yǒu cuān xì tōng fēng, shì dàng jiān bèi, biàn néng chéng jí. gù dāng qiú qí chéng guō mì gù, shǐ qì zhī yǒu jù yě. píng zhī zhī xué, dì yáng zì xià ér shēng, shēng qì chén qián, bù wèi fēng chuī. quē chū zài kuàng yě, suī bā miàn wú cáng, yǐ zì bù jué. huò yù xué qíng rì lǎng, qí wēn hé zhī qì zì ruò, gù bù yǐ kuān kuàng wèi xián, dàn ruì héng shuǐ zhī yǒu zhǐ, shǐ qì zhī bù xíng yě. cǐ yán zhī chéng zhī qǔ yòng bù tóng yǒu rú cǐ.
高城之地,天阴自上而降,生气浮露,最怕风寒,易为荡散。如人深居密室,稍有蹿隙通风,适当肩背,便能成疾。故当求其城郭密固,使气之有聚也。平支之穴,地阳自下而升,生气沉潜,不畏风吹。[缺]出在旷野,虽八面无藏,已自不觉。或遇穴晴日朗,其温和之气自若,故不以宽旷为嫌,但瑞横水之有止,使气之不行也。此言支城之取用不同有如此。
fēng shuǐ zhī fǎ, dé shuǐ wèi shàng, cáng fēng cì zhī.
风水之法,得水为上,藏风次之。
zhī lǒng èr zhě jù yù de shuǐ, gāo pō zhī dì, huò cóng yāo luò, suī wú dà jiāng lán jié, yì bì chí táng yǐ zhǐ nèi qì, bù zé yùn hé bù shāo yuǎn, ér suí shēn jīn yú bù kě wú yě. tǎng jīn yú bù jiè, zé wèi zhī cí xióng shī jīng, suī cáng fēng yì bù kě yòng. píng zhī zhī dì, suī ruò wú bì, dàn dé héng shuǐ lán jié, hé xián kuān kuàng. gù èr zhě jiē yǐ dé shuǐ wèi shàng yě.
支拢二者俱欲得水,高坡之地,或从腰落,虽无大江拦截,亦必池塘以止内气,不则运河 不稍远,而随身金鱼不可无也。傥金鱼不界,则谓之雌雄失经,虽藏风亦不可用。平支之地,虽若无蔽,但得横水拦截,何嫌宽旷。故二者皆以得水为上也。
jīng yuē: wài qì héng xíng, nèi qì zhǐ shēng. gài yán cǐ yě.
经曰:外气横形,内气止生。盖言此也。
shuǐ liú tǔ wài, wèi zhī wài qì qì cáng tǔ zhōng, wèi zhī nèi qì. gù bì děi wài qì xíng héng, zé nèi zhī shēng qì zì rán zhǐ yě. cǐ yǐn jīng yǐ jié shàng wén dé shuǐ wèi shàng zhī yì.
水流土外,谓之外气;气藏土中,谓之内气。故必得外气形横,则内之生气自然止也。此引经以结上文得水为上之意。
hé yǐ yán zhī? qì zhī shèng suī liú xíng, ér qí yú zhě yóu yǒu zhǐ suī líng sǎn, ér qí shēn zhě yóu yǒu jù.
何以言之?气之盛虽流行,而其余者犹有止;虽零散,而其深者犹有聚。
gāo lǒng zhī dì, luò shì cí xióng, huò qù huò zhǐ, gè yǒu quē zuò zì quē yī dì kě jǐn qí lì liàng yě. ér hǎo lóng duō cóng yāo luò, fēn bù zhī wàn yú shù shí lǐ zhī jiān, huò wèi chéng guō cháo lè guān yào qín guǐ hàn mén huá biǎo luó xīng zhī lèi, jiē běn shēn zì dài bù kě wèi. bǐ jì liú xíng, ér yú zhě fēi zhǐ yě, dàn dāng mò qí jù chù, ér shǐ zhī bù sàn ěr. píng zhī zhī lóng, dà shān diē luò píng yáng, sì pàn kuàng kuò, qí wèi chéng guō, yì bù guò gāo yú shù chǐ ér yǐ, qiě qù xué liáo yuǎn, cháo shān yì diǎn, zài hu yún ǎi zhī biǎo, rén mò bù yǐ bā fēng wú bì wèi xián, yòu qǐ zhī zhī xì qì yǐn, ruò líng sǎn ér qí shēn zhě yóu yǒu jù yě, dàn dé héng shuǐ lán jié, shǐ zhī yǒu zhǐ ěr. cǐ fāng zhī lǒng zhī qì shèng zhě rú cǐ.
高垅之地,落势雌雄,或去或止,各有[缺]作自[缺]一地可尽其力量也。而好龙多从腰落,分布枝蔓于数十里之间,或为城郭朝乐官曜禽鬼捍门华表罗星之类,皆本身自带不可为。彼既流行,而余者非止也,但当耱其聚处,而使之不散耳。平支之龙,大山跌落平洋,四畔旷阔,其为城郭,亦不过高逾数尺而已,且去穴辽远,朝山一点,在乎云霭之表,人莫不以八风无蔽为嫌,又岂知支戏气隐,若零散而其深者犹有聚也,但得横水拦截,使之有止耳。此方支拢之气盛者如此。
gù cáng yú hé zào zhě yí shēn, cáng yú tǎn yí zhě yí qiǎn.
故藏于涸燥者宜深,藏于坦夷者宜浅。
shàng jù fāng lǒng, xià jù yán zhī. gāo lǒng zhī dì, yīn zhī xiàng yě, qì zài nèi, qiáng gāng ér jué wù xià, gù yán hé zào dāng shēn zàng. píng zhī zhī dì, yáng zhī xiàng yě, qì zài wài, ruò róu ér fú shàng, gù fāng tǎn yí dāng qiǎn zàng.
上句方拢,下句言支。高垅之地,阴之象也,气在内,强刚而觉悟下,故言涸燥当深葬。平支之地,阳之象也,气在外,弱柔而浮上,故方坦夷当浅葬。
jīng yuē: qiǎn shēn dé chéng, fēng shuǐ zì chéng.
经曰:浅深得乘,风水自成。
gāo lǒng zhī zàng, qián ér fú zhāng, gù shēn, qǔ qí chén qì yě píng zhī zhī zàng, lù ér fú yǐn, gù qiǎn qǔ, qí fú qì yě. dé chéng zhě, yán suǒ zàng zhī guān, dé yǐ chéng qí shēng qì yě. qiǎn shēn shì sú duō yòng jiǔ xīng bái fǎ yǐ dìng chǐ cùn, miù yě. bù ruò zhǐ yī jīn yín lú dǐ qiú zhī wèi dé.
高拢之葬,潜而弗彰,故深,取其沉气也;平支之葬,露而弗隐,故浅取,其浮气也。得乘者,言所葬之棺,得以乘其生气也。浅深世俗多用九星白法以定尺寸,谬也。不若只依金银炉底求之为得。
fū yīn yáng zhī qì, gá ér wèi fēng, shēng ér qiě wèi yún, jiàng ér wèi yǔ.
夫阴阳之气,噶而为风,升而且为云,降而为雨。
fán suǒ yǐ wèi tiān dì yù wàn wù zhě, hé mò fēi cǐ qì xié! sī gài yīn yuē zàng chéng shēng qì, gù zhòng jǔ yǐ shēn míng qí yì. yú cháng wèi néng shēng néng shā, jiē cǐ qì yě. zàng dé qí fǎ, zé wéi shēng qì, shī qí dào, zé wèi shā qì. rú suǒ wèi jiā jiǎn ráo jiè tūn tǔ fú jué zhī lèi, bìng dāng yī fǎ ér jiǎn cái zhī, bù zhì yǒu shàn shā chōng xíng pò sāi fān dǒu zhī huàn yě.
凡所以位天地、育万物者,何莫非此气邪!斯盖因曰葬乘生气,故重举以申明其义。愚尝谓能生能杀,皆此气也。葬得其法,则为生气,失其道,则为杀气。如所谓加减饶借吞吐浮觉之类,并当依法而剪裁之,不致有擅杀冲刑破腮翻斗之患也。
fū tǔ zhě qì zhī tǐ, yǒu tǔ sī yǒu qì, qì zhě shuǐ zhī mǔ, yǒu qì sī yǒu shuǐ.
夫土者气之体,有土斯有气,气者水之母,有气斯有水。
qì běn wú tǐ, jiǎ tǔ wèi tǐ, yīn tǔ ér zhī yǒu cǐ qì yě. shuǐ běn wú mǔ, jiǎ qì wèi mǔ, yīn qì ér zhī yǒu cǐ shuǐ yě. wǔ xíng yǐ tiān yī shēng shuǐ. qiě shuǐ hé cóng shēng zāi? shēng shuǐ zhě jīn yě, shēng jīn zhě tǔ yě. tǔ fù cáng jīn, wú zhì ér yǒu qí qì. gān cáng kūn nèi, yǐn ér wèi jiàn, jí hū shēng shuǐ, qí zhào shǐ méng. yán qì wèi shuǐ mǔ zhě, jí gān jīn zhī qì yě. shì rén bù jiù běn yuán, dàn yǐ suǒ jiàn zhě shuǐ ěr, gù suì yǐ shuǐ wèi tiān dì zhī shǐ, gài tōng ér wèi jīng zhě yě.
气本无体,假土为体,因土而知有此气也。水本无母,假气为母,因气而知有此水也。五行以天一生水。且水何从生哉?生水者金也,生金者土也。土腹藏金,无质而有其气。乾藏坤内,隐而未见,及乎生水,其兆始萌。言气为水母者,即乾金之气也。世人不究本源,但以所见者水尔,故遂以水为天地之始,盖通而未精者也。
jīng yuē: tǔ xíng qì xíng, wù yīn yǐ shēng.
经曰:土形气形,物因以生。
shēng qì fù xíng ér yǒu, yī ér xíng, wàn wù yì mò fēi quē yě. cǐ yǐn jīng jié shàng yǒu wén yǒu tǔ sī yǒu qì zhī yì.
生气附形而有,依而行,万物亦莫非[缺]也。此引经结上有文有土斯有气之意。
wèi qì xíng hū dì zhōng, qí xíng yě yīn dì zhī shì, qí jù yě yīn shì zhī zhǐ.
未气行乎地中,其行也因地之势,其聚也因势之止。
qì xíng dì zhōng, rén bú jiàn, qí shǐ yě zé yīn dì zhī shì ér zhī qí xíng, qí cì yě yòu yīn shì zhī zhǐ ér zhī qí jù yě.
气行地中,人不见,其始也则因地之势而知其行,其次也又因势之止而知其聚也。
zàng zhě yuán qí qǐ, chéng qí zhǐ.
葬者原其起,乘其止。
shàn zàng zhě, bì yuán qí, qǐ yǐ guān shì, chéng qí zhǐ yǐ qiān xué. jǐ yán zhǐ zhě, nǎi shān chuān róng jié, qí xiù zhī suǒ yǒu, fēi míng yǎn mò néng shí yě. piàn yù suǐ yún: cǎo shàng lù huá piān zài wěi, huā zhōng xiāng wèi zǒng jū xīn. qí zhǐ zhī wèi yǔ! huò wèi zhān xué chéng qí mài zhī jǐn chù wéi zhǐ, rán zé gài yǐ zhuàng ān kě yǐ zhǐ yún. bù zhī rén zhèng kǒng hòu shì bù shí zhǐ chù, gù lì wèi sì fǎ yǐ chéng zhī. fū gài zhě zhǐ yú gài, yǐ zhě zhǐ yú yǐ yě, zhuàng zhān mò bù jiē rán, wéi guān yì zhī suǒ zài, gāo dī zhèng cè, hé wǎng ér fēi zhǐ hū!
善葬者,必原其,起以观势,乘其止以扦穴。几言止者,乃山川融结,奇秀之所有,非明眼莫能识也。《片玉髓》云:草上露华偏在尾,花中香味总居心。其止之谓与!或谓粘穴乘其脉之尽处为止,然则盖倚撞安可以止云。不知人正恐后世不识止处,故立为四法以乘之。夫盖者止于盖,倚者止于倚也,撞粘莫不皆然,唯观义之所在,高低正侧,何往而非止乎!
dì shì yuán mài, shān shì yuán gǔ, wēi yí dōng xī, huò wèi nán běi.
地势原脉,山势原骨,委蛇东西,或为南北。
píng yí duō tǔ, dǒu xiè duō shí, zhī zhī xíng bì rèn tǔ jí yǐ wéi mài, chéng zhī xíng zé qiú shí jí yǐ wéi gǔ. qí xíng dù zhī shì, wēi yí qū zhé, qiān biàn wàn huà, běn wú dìng shì, dà lüè yǔ qiū lǒng zhī gǔ gāng fù zhī zhī lüè tóng.
平夷多土,陡泻多石,支之行必认土脊以为脉,城之行则求石脊以为骨。其行度之势,委蛇曲折,千变万化,本无定式,大略与丘拢之骨、冈阜之支略同。
qiān zú wèi shì, bǎi chǐ wèi xíng.
千足为势,百尺为形。
qiān chǐ yán qí yuǎn, zhǐ yī zhī shān zhī lái shì yě. bǎi chǐ yán qí jìn, zhǐ yī xué dì zhī chéng xíng yě.
千尺言其远,指一枝山之来势也。百尺言其近,指一穴地之成形也。
shì lái xíng zhǐ, shì wèi quán qì, quán qì zhī dì, dāng zàng qí zhǐ.
势来形止,是谓全气,全气之地,当葬其止。
yuán qí yuǎn shì zhī lái, chá qí jìn xíng zhī zhǐ, xíng shì jì shùn, zé shān shuǐ guì hé, shì wèi quán qì zhī dì. yòu dāng qiú qí zhǐ chù ér zàng zhī, sī jǐn shàn yǐ. zhǐ zhī yī zì, zuì wèi chī jǐn. shì zhī zàng zhě, bù fá quán qì zhī dì, dàn yú zhǐ chù zé yǒu wèi yān ěr. fū qiān lǐ lái lóng, wǔ zú rén shǒu, cái chà yī zhǐ, jǐn fèi qián gōng, zòng qí fēng sǒng bá, xiù shuǐ zhī xuán, jiē bù wéi wǒ yòng yǐ. ruò dé qí chuán, zhī qí zhǐ, zé rú shù èr sān, biàn hēi bái, rén huò jiàn qí mǎng rán kě zuǒ kě yòu kě yí kě yì, ér bù zhī zhōng jiān zì yǒu yī dìng bù yì zhī fǎ chǐ cùn bù kě qiān gǎi zhě. guàn yún: lì xué ruò hái cái bù zhèng, zòng ráo jí dì yě tú rán. gāo dī shēn qiǎn rú zàng wù, fú biàn wéi zāi qǐ huò chéng.
原其远势之来,察其近形之止,形势既顺,则山水贵合,是为全气之地。又当求其止处而葬之,斯尽善矣。止之一字,最谓吃紧。世之葬者,不乏全气之地,但于止处则有味焉耳。夫千里来龙,五足人手,才差一指,尽废前功,纵奇峰耸拔,秀水之玄,皆不为我用矣。若得其传,知其止,则如数二三,辨黑白,人或见其莽然可左可右可移可易,而不知中间自有一定不易之法、尺寸不可迁改者。《掼》云:立穴若还裁不正,纵饶吉地也徒然。高低深浅如葬误,福变为灾起祸惩。
wǎn wěi zì fù, huí huán chóng fù.
宛委自复,回环重复。
wǎn wěi zì fù, zhǐ qí shì ér yán. huò shùn huò nì, jí wēi yí dōng xī huò wèi nán běi zhī yì yě. huí huán chóng fù, yǐ qí xíng ér lùn. céng gǒng dié rào, jí cháo hǎi gǒng chén zhī yì yě. quán qì dì, qí róng jié zhī qíng rú cǐ.
宛委自复,指其势而言。或顺或逆,即委蛇东西或为南北之意也。回环重复,以其形而论。层拱叠绕,即朝海拱辰之义也。全气[[ 地,其融结之情如此。
ruò jù ér hòu yě.
若踞而候也。
rú rén jù rán bù dòng, ér yǒu suǒ dài rán.
如人踞然不动,而有所待然。
ruò lǎn ér yǒu yě.
若揽而有也。
rú guì rén duān zuò, qì jù huá chén, lǎn zhī ér yǒu yú.
如贵人端坐,器具华陈,揽之而有余。
yù jìn ér què, yù zhǐ ér shēn.
欲进而却,欲止而深。
shàng jù yán yōng wèi zhī shān xū de qū yī cháo gǒng, bù yù qí kǒu bī chōng tū ér bù xùn yě. xià jù yán zhū xù zhī shuǐ bì děi zhǐ jù yuān chéng, bù yù qí dǒu xiè fǎn bèi ér wú qíng yě.
上句言拥卫之山须得趋揖朝拱,不欲其口逼冲突而不逊也。下句言潴蓄之水必得止聚渊澄,不欲其陡泻反背而无情也。
lái jī zhǐ jù, chōng yáng hé yīn.
来积止聚,冲阳和阴。
lái shān níng jié, qí qì jī ér bù sàn zhǐ shuǐ róng huì, qí qíng jù ér bù liú. sī nǎi yīn yáng jiāo jì, shān shuǐ chōng hé yě.
来山凝结,其气积而不散;止水融会,其情聚而不流。斯乃阴阳交济,山水冲和也。
tǔ gāo shuǐ shēn, yù cǎo mào lín.
土高水深,郁草茂林。
shuǐ shēn chén zé tǔ rǎng gāo hòu, qì chōng hé zé cǎo mù mào chāng. chéng zǐ yuē: yì wèi dì zhī měi? tǔ sè guāng rùn, cǎo mù mào shèng, nǎi qí yàn yě.
水深沉则土壤高厚,气冲和则草木茂昌。程子曰:易谓地之美?土色光润,草木茂盛,乃其验也。
guì ruò qiān shèng, fù rú wàn jīn.
贵若千乘,富如万金。
qì xiàng zūn yán, ruò qiān shèng zhī guì yōng cù fán huǒ, yóu wàn jīn zhī fù.
气像尊严,若千乘之贵;拥簇繁伙,犹万金之富。
jīng yuē: xíng zhǐ qì xù, huà shēng wàn wù, wèi shàng dì yě.
经曰:形止气蓄,化生万物,为上地也。
táng jú wán mì, xíng xué zhǐ jù, zé shēng qì cáng xù yú zhōng yǐ. shàn zàng zhě yīn qí jù ér chéng zhī, zé kě yǐ fú jiàn, zài chāng hòu yì. rú wàn wù yóu cǐ qì ér chéng, huà yù zhī gōng, gù wèi shàng dì. dì guì píng yí, tǔ guì yǒu zhī.
堂局完密,形穴止聚,则生气藏蓄于中矣。善葬者因其聚而乘之,则可以福见,在昌后裔。如万物由此气而成,化育之功,故为上地。 地贵平夷,土贵有支。
zhī lóng guì píng tǎn yí kuàng, wèi dé zhī zhī zhèng tǐ. ér tǔ zhōng fù yǒu zhī zhī wén lǐ, píng huǎn qià ruǎn, bù jí bù zào, zé biǎo lǐ xiāng yìng. rán què yǒu zhī tǐ ér dé chéng zhī qíng xìng zhě, zhí rú zhì qiǎng, jí rú běng xiàn, wèi zhī dào huǒ yìng mù, cǐ yáng zhōng hán yīn yě, fǎ dāng bì shā, zhān chún jià zhé ér zàng. kè shì suǒ wèi zhí jí zé bì, fú ér còu yán shì yě. yáng zhě wèi ruò, běn yí còu rù, nài hé xìng jí, yào suō xià yī èr zú, huǎn qí jí xìng, gǒu zhí zhī fǎ chā zhī zé xiōng. cǐ zhī lóng zhī zhì nán tǐ rèn zhě, gù jǐng chún wèi zhī lóng zhī biàn, gài yán cǐ yě.
支龙贵平坦夷旷,为得支之正体。而土中复有支之纹理,平缓恰软,不急不燥,则表里相应。然却有支体而得城之情性者,直如掷抢,急如绷线,谓之倒火硬木,此阳中含阴也,法当避杀,粘唇架折而葬。刻氏所谓直急则避,辐而凑檐是也。阳者为弱,本宜凑入,奈何性急,要缩下一二足,缓其急性,苟执支法插之则凶。此支龙之至难体认者,故景纯谓支龙之辨,盖言此也。
zhī zhī suǒ qǐ, qì suí ér shǐ zhī suǒ zhōng, qì suí yǐ zhōng.
支之所起,气随而始;支所终,气随以钟。
cǐ yán píng zhī háng dù tǐ duàn, yuán qí shǐ zé qì shì suí zhī ér xíng, chéng qí zhǐ zé qì mài yīn zhī ér zhōng, guān shì chá mài, zé kě yǐ zhī qí qì zhī róng jié yǐ.
此言平支行度体段,原其始则气势随之而行,乘其止则气脉因之而钟,观势察脉,则可以知其气之融结矣。
guān zhī zhī fǎ, yǐn yǐn lóng lóng, wēi miào xuán tōng, jí zài qí zhōng.
观支之法,隐隐隆隆,微妙玄通,吉在其中。
yǐn yǐn, yǒu zhōng zhī wú yě lóng lóng, wēi miào xuán tōng, jí zài qí zhōng. qí tǐ duàn ruò zhǎn zhōng zhī sū, yún zhōng zhī yàn, huī zhōng xiàn lù, cǎo shé zōng, shēng qì xíng hū qí jiān, wēi miào yǐn fú ér nán jiàn, rán qí jí zé wú yǐ jiā yǐ.
隐隐,有中之无也;隆隆,微妙玄通,吉在其中。其体段若盏中之酥,云中之雁,灰中线路,草蛇踪,生气行乎其间,微妙隐伏而难见,然其吉则无以加矣。
jīng rì: dì yǒu jí qì, tǔ suí ér qǐ zhī yǒu zhǐ qì, shuǐ suí ér bǐ. shì shùn xíng dòng, huí fù shǐ zhōng, fǎ zàng qí zhōng, yǒng jí wú xiōng.
经日:地有吉气,土随而起;支有止气,水随而比。势顺形动,回复始终,法葬其中,永吉无凶。
yǐn jīng yǐ míng shàng wén zhī lóng xíng dù, yán píng yí zhī dì, wēi lù máo jí, yuán zhě rú fú ōu, rú xīng, rú zhū, fāng zhě rú xiāng, rú yìn, zhǎng zhě rú yù chǐ, rú lú biān, qū zhě rú jǐ rú dài, fāng yuán dà xiǎo bù děng zhě rú guī yú wā há, shì jiē dì zhī jí qì yǒng qǐ, gù tǔ yì suí zhī ér tū qǐ. jí qí zhǐ yě, zé rú jī kē xuán luó zhī zhuàng, yán xíng zhǐ mài jǐn ér yī shuǐ jiāo dù yě. gāo shuǐ yī cùn, biàn kě yán shān, dī tǔ yī cùn, shǐ kě yán shuǐ, cǐ zhī qì zhī zhǐ, yǔ shuǐ péng bǐ ér xiāng wèi tǐ yòng zhě yě. shì shùn xíng dòng zhě, lóng shì shùn fú ér bù fǎn nì, jú xíng huó dòng ér duō pán xuán, shā shuǐ gōu jiā, huí huán chóng fù, shǒu wěi wú bì, shǐ zhōng yǒu qíng, yī fǎ zì kě qiān xué.
引经以明上文支龙行度,言平夷之地,微露毛脊,圆者如浮沤,如星,如珠,方者如箱,如印,长者如玉尺,如芦鞭,曲者如几如带,方圆大小不等者如龟鱼蛙蛤,是皆地之吉气涌起,故土亦随之而凸起。及其止也,则如鸡窠旋螺之状,言形止脉尽而一水交度也。高水一寸,便可言山,低土一寸,使可言水,此支气之止,与水朋比而相为体用者也。势顺形动者,龙势顺伏而不反逆,局形活动而多盘旋,砂水钩夹,回环重复,首尾无蔽,始终有情,依法自可扦穴。
shān zhě shì xiǎn ér yǒu yě, fǎ zàng qí suǒ huì.
山者势险而有也,法葬其所会。
shān yán lǒng yě, shì suī xiǎn jùn, ér qí zhōng fù yǒu bù xiǎn zhī xué, dàn dāng qiú qí zhǐ jù róng huì chù ér zàng zhī, zé shàn yǐ. gài gāo lǒng zhī dì, lái shì gāo dà, luò shì xióng zhuàng, jié shì yì qiě quē jí cǐ quē zhī quē yě, què yǒu yī děng yǐ lǒng wèi tǐ ér dé zhī zhī qíng xìng zhě, dà shān xiáng wǔ chuí xià, jí zhì píng dì, biàn wéi zhī tǐ, wèi zhī xià shān shuǐ, cǐ yīn zhōng hán zhí yě. ruò bù shí zhān zàng shān lù, mò bù yǐ qián tuō píng dì wèi pú rù, qǐ zhī qí shì wèi wǎng, liǎng biān jiè shuǐ suí mài ér xíng, píng píng yǐn fú, zhí zhì táng xīn, qí mài shǐ jǐn. tiān bǎo jīng yuē: fán rèn mài qíng kàn zhù jué, shuǐ ruò xíng shí mài bù xiē. xiē shí xū yǒu xiǎo míng táng, qì zhǐ shuǐ jiāo fāng shì xué. hòu miàn yào jīn qì kě chéng, qián tou yào hé shuǐ kě huì. ruò hái záo nǎo ér záo xiōng, còu jí shāng lóng fěi róng jié. cǐ dìng xué zhī mì yǔ yě, gù dāng qiú qí shā shuǐ huì chù, zhěn liú ér zàng. yīn zhě wèi qiáng, gù dāng suō xià, nài hé xìng huǎn, yào chā shang qī bā cùn, jí qí huǎn xìng, míng wéi còu jiāo dòu shā, liú shì suǒ wèi bǎi huǎn, zé rù jù ér còu fū shì yě. gǒu zhí fǎ qiān zhī, zé zhǔ bài jué, cǐ yáo gāo lǒng zhī zhì nán tǐ rèn zhě.
山言拢也,势虽险峻,而其中复有不险之穴,但当求其止聚融会处而葬之,则善矣。盖高拢之地,来势高大,落势雄壮,结势亦且[缺]急此[缺]之[缺]也,却有一等以陇为体而得支之情性者,大山翔舞垂下,及至平地,变为支体,谓之下山水,此阴中含职也。若不识粘葬山麓,莫不以前拖平地为璞褥,岂知其势未往,两边界水随脉而行,平平隐伏,直至堂心,其脉始尽。《天宝经》曰:凡认脉情看住绝,水若行时脉不歇。歇时须有小明堂,气止水交方是穴。后面要金气可乘,前头要合水可汇。若还凿脑而凿胸,凑急伤龙匪融结。此定穴之密语也,故当求其砂水会处,枕流而葬。阴者为强,固当缩下,奈何性缓,要插上七八寸,急其缓性,名为凑交斗煞,刘氏所谓摆缓,则入据而凑肤是也。苟执法扦之,则主败绝,此爻高陇之至难体认者。
chéng zhě qí lái.
乘者其来。
yán shēng qì zhī suǒ cóng lái, yīn qí lái ér zhī qí zhǐ, gù zàng zhě dé yǐ chéng zhī, bù shǐ yǒu fēn cun zhī wéi yě. mài bù lí guān, guān bù lí mài, guān mài xiāng jiù, bō huā jiē mù, fǎ dāng jiù huà shēng nǎo shàng, xún mài kàn xià, xiáng rèn jī jī xiè yǎn sān wén míng zì jiāo yá dī duàn, huò fēn shí zì, huò bù fēn shí zì, kàn tā yīn yáng pèi yǔ bù pèi, yòng rén qiáng ruò shùn nì jí huǎn shēng sǐ fú chén xū shí, yǐ dìng jiā jiǎn ráo jiè. nèi jiē shēng qì, chù yáng huì qì, nèi wài fú hé, qián hòu wú bì, shǐ wéi zhēn xué, yī yǒu bù shùn, jí huā jiǎ yǐ, cǐ chéng shēng qì zhī yào jué yě. xià yán chéng jīn xué tǔ yì tóng.
言生气之所从来,因其来而知其止,故葬者得以乘之,不使有分寸之违也。脉不离棺,棺不离脉,棺脉相就,剥花接木,法当就化生脑上,循脉看下,详认鸡迹蟹眼三文名字交牙滴断,或分十字,或不分十字,看他阴阳配与不配,用人强弱顺逆急缓生死浮沉虚实,以定加减饶借。内接生气,处扬秽气,内外符合,前后无蔽,始为真穴,一有不顺,即花假矣,此乘生气之要诀也。下言乘金穴土义同。
shěn qí suǒ fèi
审其所废
wèi rù shǒu fèi huài, zhēn wěi mò biàn, gù bù dé bù xiáng jiā shěn chá yě. fū tiān zhēn wèi sàng, zé dìng xué yì wéi lì, dàn chéng qí lái, jí zhī qí zhǐ. què yǒu yī děng bù xìng wèi niú guān jiàn tà, shàng pò xià bēng, suì jiǔ nián shēn, huò zhǒng zuò kāi kěn, huò qián rén miù qiān qí páng wéi qiáng bài tán, bù wú huì shí, huò céng wèi jū jī, yì dī sǔn gāo, huò tián jiā qǔ tǔ, chú jué zéi, ér dà bā zì yǔ jīn yú bù kě dé ér yí yì, dàn yào lóng zhēn jú zhèng, shuǐ jìng shā míng, dāng qǔ qián hòu zuǒ yòu sì yīng, zhèng zhī xīn mù, xiāng dù zhuó liàng kāi jǐng, wú bù dé yǐ. gài fū yī qì huà xíng zhī lǒng, suí qì ér chéng xíng zhì, jīn jì fèi huài mò biàn, gù bì yú fèi zhōng shěn zhī, zé fán suǒ wèi yīn yáng gāng róu jí huǎn shēng sǐ fú chén xū shí zhī lǐ, wú bù liǎo rán. jì dé qí lǐ, zé dào zhàng zhī fǎ yì yīn zhī ér dìng yān.
谓入首废坏,真伪莫辨,故不得不详加审察也。夫天真未丧,则定穴易为力,但乘其来,即知其止。却有一等不幸为牛关践踏,上破下崩,岁久年深,或种作开垦,或前人谬扦其旁围墙拜坛,不无晦蚀,或曾为居基,益低损高,或田家取土,锄掘贼,而大八字与金鱼不可得而移易,但要龙真局正,水净砂明,当取前后左右四应,证之心目,相度酌量开井,无不得矣。盖夫一气化行支拢,随气而成形质,今既废坏莫辨,故必于废中审之,则凡所谓阴阳刚柔急缓生死浮沉虚实之理,无不了然。既得其理,则倒杖之法亦因之而定焉。
zé qí suǒ xiāng.
择其所相。
wèi zé qí suǒ xiāng fǔ yú wǒ zhě. fǎ dāng yú xiǎo bā zì xià kàn liǎng jiān àn yì, jiān gāo jiān dī, yǐ fēn yīn yáng zuò yòng, cì shì sān fēn sān hé, qí jí píng huǎn, yǐ bié shùn nì ráo jiǎn sù. jǐn guān chán yì zhī shā, xiā xū zhī shuǐ, yǐ dìng zàng kǒu jiè xiàn, shì jiē zuǒ yòu zhī suǒ xiāng. gǒu shī qí dào, zé yǒu pò lē fān dǒu shāng lóng shāng xué wěi qiǎn shāng shēn zhī huàn, gù bù dé bù xiáng jiā shěn zé yě. xià piān yán xiāng shuǐ yìn mù yì tóng.
谓择其所相辅于我者。法当于小八字下看两肩暗翊,肩高肩低,以分阴阳作用,次视三分三合,崎急平缓,以别顺逆饶减速。尽观蝉翊之砂,虾须之水,以定葬口界限,是皆左右之所相。苟失其道,则有破肋翻斗、伤龙伤穴、伪浅伤深之患,故不得不详加审择也。下篇言相水印木义同。
bì qí suǒ hài.
避其所害。
wèi bì qù sǐ qì, yǐ qiú shēng qì yě. gài xué zhōng zhī qì, yǒu xíng yǒu dé, cái jiǎn dé fǎ, zé wéi shēng qì, yī shī qí dào, zé wèi sǐ qì, gù bù dé bù shěn ér bì zhī hé yǐ yán zhī? bì sǐ āi shēng shì yě. rú yáng mài luò xué, yǐ yīn wéi shēng, yáng wèi sǐ. yīn mài luò xué, yǐ yáng wéi shēng, zhǎng wèi sǐ. mài lái biān hòu biān báo, yǐ báo wéi shēng, hòu wèi sǐ. shuāng mài yī cháng yī duǎn, yǐ duǎn wéi shēng, zhǎng wèi sǐ. yī dà yī xiǎo, yǐ xiǎo wéi shēng, dà wéi sǐ. jīng xiù nèn guāng jìng yuán hòu yǒng dòng wéi shēng, kū lǎo yōng zhǒng pò suì zhí yìng wèi sǐ. yòu huò shā shuǐ zhī jiān, fǎn kēng xié fēi, zhí zhuàng cì shè, jiē wèi xíng shā. héng guò zhī shān rú qiāng rú dāo jiān lì, shùn shuǐ kě shōu shí wèi yòng zhě yòng zhī, kě bì qù zhě bì zhī, cǐ zé yǐ yǎn qián zhī suǒ jiàn zhě ér lùn zhī yě. yòu chéng zǐ wèi wǔ huàn, liú shì wèi sì è, jiē zài suǒ dāng bì yě.
谓避去死气,以求生气也。盖穴中之气,有刑有德,裁剪得法,则为生气,一失其道,则为死气,故不得不审而避之/何以言之?避死挨生是也。如阳脉落穴,以阴为生,阳为死。阴脉落穴,以阳为生,长为死。脉来边厚边薄,以薄为生,厚为死。双脉一长一短,以短为生,长为死。一大一小,以小为生,大为死。经秀嫩光净圆厚涌动为生,枯老臃肿破碎直硬为死。又或砂水之间,反坑斜飞,直撞刺射,皆为形煞。横过之山如枪如刀尖利,顺水可收拾为用者用之,可避去者避之,此则以眼前之所见者而论之也。又程子谓五患,刘氏谓四恶,皆在所当避也。
huò fú bù xuán rì. jīng yuē: zàng shān zhī fǎ ruò hū xī, zhōng yán yīng sù yě.
祸福不旋日。经曰:葬山之法若呼吸,中言应速也。
huò fú zhī gǎn zhào, jié yú yǐng xiǎng, néng chéng néng shěn, néng zé néng bì, suí qí suǒ gǎn, fǒu zé wèi xiōng yīng yǐ. dà yào zài fēn bié yīn yáng yǐ wéi xiān wù. yǒu chún yīn chún yáng, biān yīn biān yáng, shàng yáng xià yīn, shàng yīn xià yáng, yīn jiāo yáng bàn, yáng jiāo yīn bàn, qiáng yáng ruò yīn, lǎo yáng nèn yīn, gè yǒu zuò fǎ yīn lái zé yáng shòu, yáng lái zé yīn zuò, huò rù táng ér dòu kǒu ér còu yán. yòu yǒu yáng xū yīn xī zhè bù tóng, shùn zhōng qǔ nì, nì zhōng qǔ shùn, qíng yǒu gài zhān, zé zhèng kǒu shùn zuò, qíng zài yǐ zhuàng, zé jià zhé nì shòu. jiǎ ruò yīn mài luò xué, fàng guān ráo guò yáng dá, jiè yáng qì yī xū, qí qì fāng shēng. yáng mài luò xué, fàng guān ráo guò yīn biān, jiè yīn qì yī xī, qí qì fāng chéng. suǒ wèi yáng yī xū ér wàn wù shēng, yīn yī xī ér wàn wù chéng shì yě. gǒu bù shí cái jiǎn fàng dié zhī fǎ, dāng xū ér xī, dāng xī ér xū, yí shùn ér nì, yí nì ér shùn, jí fū zuǒ yòu tǔ shēn qiǎn bù zhī qí jué, bù néng bì shā āi shēng, zé shēng biàn wéi shā qì, zòng shǐ gāo xià wú chà, zuǒ yòu shì yí, qiǎn shēn hé dù, yóu qiě bù miǎn yú huò, kuàng wèi dāng yú lǐ zhě hū! gǔ gē rì: ruò hái chà yī zhǐ, rú gé wàn chóng shān. gěn yǒu yǐ yě.
祸福之感召,捷于影响,能乘能审,能择能避,随其所感,否则为凶应矣。大要在分别阴阳以为先务。有纯阴纯阳,边阴边阳,上阳下阴,上阴下阳,阴交阳半,阳交阴半,强阳弱阴,老阳嫩阴,各有作法阴来则阳受,阳来则阴作,或入搪而斗口而凑檐。又有阳嘘阴吸这不同,顺中取逆,逆中取顺,情有盖粘,则正口顺作,情在倚撞,则架折逆受。假若阴脉落穴,放棺饶过阳达,借阳气一嘘,其气方生。阳脉落穴,放棺饶过阴边,借阴气一吸,其气方成。所谓阳一嘘而万物生,阴一吸而万物成是也。苟不识裁剪放迭之法,当嘘而吸,当吸而嘘,宜顺而逆,宜逆而顺,及夫左右吐深浅不知其诀,不能避杀挨生,则生变为杀气,纵使高下无差,左右适宜,浅深合度,犹且不免于祸,况未当于理者乎!古歌日:若还差一指,如隔万重山。艮有以也。
shān zhī bù kě zàng zhě wǔ: qì yǐ shēng hé, ér tóng shān bù kě zàng yě.
山之不可葬者五:气以生和,而童山不可葬也。
tǔ sè guāng rùn, cǎo mù mào shèng, wèi dì zhī měi. jīn tóng shān cū wán, tǔ mài kū gǎo, wú fā shēng chōng hé zhī qì, gù bù kě zàng. què yòu yǒu yī děng shān shí, wén lǐ shī rùn, guāng rú luǎn ké, cǎo mù bù kě lì gēn, zì rán bù chǎn, kāi jǐng ér dé wǔ sè tǔ xué zhě, shì yòu bù kě yǐ tóng ér qì yě.
土色光润,草木茂盛,为地之美。今童山粗顽,土脉枯槁,无发生冲和之气,故不可葬。却又有一等山石,文理湿润,光如卵壳,草木不可立根,自然、不产,开井而得五色土穴者,是又不可以童而弃也。
qì yīn xíng lái, ér duàn shān bù kě zàng yě.
气因形来,而断山不可葬也。
fū tǔ zhě qì zhī tǐ, yǒu tǔ sī yǒu qì. shān jì záo duàn, zé shēng qì gé jué, bù xiāng jiē xù, gù bù kě zàng. qīng huá mì suǐ yún: yī xī bù lái shēn shì ké. yì shì cǐ yì. rán yǔ zì rán diē duàn zhě zé yòu bù xiāng móu yǐ.
夫土者气之体,有土斯有气。山既凿断,则生气隔绝,不相接续,故不可葬。《青华秘髓》云:一息不来身是壳。亦是此意。然与自然跌断者则又不相侔矣。
qì yīn tǔ xíng, ér shí shān bù kě zàng yě.
气因土行,而石山不可葬也。
gāo lǒng zhī dì, hé mò fēi shí, suǒ wèi shān shì yuán gǔ, gǔ jí shí yě, shí shān xíng dù, yǒu hé bù kě, wéi róng jié zhī chù bù yí yǒu shí ěr. fū shí zhī dāng zhě, jiāo yìng ér wán, má zào ér sū, huò bù shòu chú jué, huǒ yàn fēi yáng, sù shā zhī qì, hán yān dài hēi, wèi xiōng yě. qí yú zòng shǐ yǒu shí, dàn shǐ tǐ zhì cuì nèn, wén lǐ shī rùn, yán sè xiān míng, zé wú bù jí yǐ. yòu yǒu tīng xíng guài xué yǐn yú shí jiān zhě, sì pàn jiē shí, yú qí zhōng yǒu tǔ xué, qǔ qù tǔ jǐn, shǐ kě róng guān. yòu yǒu wán shí záo kāi ér xià yǒu tǔ xué, jiē kě rù xuǎn, shì wèi kě yǐ shí wèi xián yě.
高垄之地,何莫非石,所谓山势原骨,骨即石也,石山行度,有何不可,惟融结之处不宜有石耳。夫石之当、者,焦硬而顽,麻燥而苏,或不受锄掘,火焰飞扬,肃煞之气,含烟带黑,为凶也。其余纵使有石,但使体质脆嫩,文理湿润,颜色鲜明,则无不吉矣。又有厅形怪穴隐于石间者,四畔皆石,于其中有土穴,取去土尽,始可容棺。又有顽石凿开而下有土穴,皆可入选,是未可以石为嫌也。
qì yǐ shì zhǐ, ér guò shān bù kě zàng yě.
气以势止,而过山不可葬也。
cǐ yán héng lóng tāo tāo jìng qù, wǎn zhī bú zhù, liǎng biān lüè yǒu chuí xià, bù guò náo diào ér yǐ. qì yīn shì ér zhǐ, xué yīn xíng ér jié, guò shān wú qíng, qí shì wèi zhǐ, qí xíng wèi wǎng, gù bù kě zàng. què yòu yǒu yī děng héng lóng dī luò, zhèng lóng yāo luò, jí fū zhǎn guān wèi xué zhě, bù tóng yě.
此言横龙滔滔竟去,挽之不住,两边略有垂下,不过挠掉而已。气因势而止,穴因形而结,过山无情,其势未止,其形未往,故不可葬。却又有一等横龙滴落,正龙腰落,及夫斩关为穴者,不同也。
qì yǐ lóng huì, ér dú shān bù kě zàng yě.
气以龙会,而独山不可葬也。
zhī lóng xíng dù, xiōng dì tóng wán, cí xióng bìng chū, jí qí zhǐ yě, chéng guō wán mì, zhòng shān guì jí, fāng chéng jí xué. bǐ dān shān dú lóng, gū lù wú qíng, gù bù kě zàng. què yòu yǒu yī děng zhī lóng bù shēng shǒu zú, yì qǐ yī fú, jīn shuǐ xíng dù, diē lù píng yáng, liǎng biān jiè wài wèi sòng wèi yǎng yīn, jí qí zhǐ yě, cí xióng jiāo dù, dà jiāng gǒng cháo huò héng lán, wài yáng yuǎn jiē, zài hu zhuì shā zhī jiān, zòng yǒu yīn shā, jǐn gāo yī bù, cǐ yòu bù kě yǐ gū lù ér qì zhī dì. hé yǐ yán zhī? gài dé shuǐ wèi shàng, cáng fēng cì zhī, suǒ yǐ wéi guì yě.
支龙行度,兄弟同完,雌雄并出,及其止也,城郭完密,众山贵集,方成吉穴。彼单山独龙,孤露无情,故不可葬。却又有一等支龙不生手足,一起一伏,金水行度,跌露平洋,两边借外卫送为养荫,及其止也,雌雄交度,大江拱朝或横拦,外阳远接,在乎缀纱之间,纵有阴砂,仅高一步,此又不可以孤露而弃之地。何以言之?盖得水为上,藏风次之,所以为贵也。
jīng yuē: tóng duàn shí guò dú, shēng xīn xiōng ér xiāo yǐ fú.
经曰:童断石过独,生新凶而消已福。
cǐ fù zhèng wǔ xiōng zhī bù kě yòng yě, fán cǐ shì wú suǒ quē shì zú fǔ gǔ làn guān ér yǐ, zhǔ tuì bài shǎo wáng láo jí, jiǔ zé guī yú xiē miè, kě bù shèn zāi!
此复证五凶之不可用也,凡此是无所[缺]适足腐骨烂棺而已,主退败少亡痨疾,久则归于歇灭,可不慎哉!
shàng dì zhī shān, ruò fú ruò lián, qí yuán zì tiān.
上地之山,若伏若连,其原自天。
cǐ yán shàng dì lóng zhī xíng dù tǐ duàn yě, dà dùn xiǎo fú, ǒu duàn sī lián, wèi zhī tuō xiè. fū dà dì qiān bǎi lǐ, xíng lóng qí hé kě qióng hū, gù yuǎn ruò zì tiān ér lái yě.
此言上地龙之行度体段也,大顿小伏,藕断丝连,谓之脱卸。夫大地千百里,行龙其何可穷乎,故远若自天而来也。
ruò shuǐ zhī bō.
若水之波。
cǐ yán yǐn cáng fú yú píng yáng dà jī zhī jiān, yī wàng miǎo wú yá jì, céng céng jí jí, ruò jiāng ér zhī shuǐ, wēi fēng dàng yàng, zé yǒu qīng bō xì wén, wèi zhī xíng dì shuǐ. wēi miào xuán tōng, jí zài qí zhōng yǐ.
此言隐藏伏于平洋大圾之间,一望渺无涯际,层层级级,若江而之水,微风荡漾,则有轻波细纹,谓之行地水。微妙玄通,吉在其中矣。
ruò mǎ zhī chí.
若马之驰。
yuán qí qǐ, ruò mǎ zhī bēn téng, jiāng yù zhǐ, rú mǎ zhī jí jiù.
原其起,若马之奔腾,将欲止,如马之及厩。
qí lái ruò bēn.
其来若奔。
qí lái yě, bēn chí xùn sù, rú shǐ zhě zhī gào jié.
其来也,奔驰迅速,如使者之告捷。
qí zhǐ ruò shī.
其止若尸。
qí zhǐ yě, ruò shī jū bù dòng, wú fù zài qù yì, ruò huái wàn bǎo ér yàn xī.
其止也,若尸居不动,无复在去意,若怀万宝而燕息。
zhòng shān cháo yī, wàn shuǐ xī jù,
众山朝揖,万水翕聚,
rú guì rén yàn ān xiū xī zhēn quē, fù rú wàn jīn, ruò lǎn ér yǒu yě.
如贵人燕安休息珍[缺],富如万金,若揽而有也。
ruò kěn wàn shàn ér jié qí.
若肯万善而洁齐。
míng táng kuān chuò, chí hú tāo rào, zuǒ yòu qián hòu yǎn jiè bù kōng, ruò guì rén zuò dìng, zhēn zhuàn bì chén shí qián fāng zhàng yě.
明堂宽绰,池湖绦绕,左右前后眼界不空,若贵人坐定,珍撰毕陈食前方丈也。
ruò kǒu zhī gǔ.
若口之鼓。
kǒu nǎi wú dǐ náng, jīn duàn zhě yǐn fēng zhī jù jí zhě qí lèi yě, cái jīng gǔ dòng, qí qì jí shèng, jí nà qì zhī mǎn yě.
口乃无底囊,今煅者引风之具即者其类也,才经鼓动,其气即盛,吉纳气之满也。
ruò qì zhī zhù.
若器之贮。
rú qì zhī shèng wù, mǎn ér yì , yán qì zhī zhǐ jù yě.
如器之盛物,满而溢 ,言气之止聚也。
ruò lóng ruò wān, huò téng huò pán.
若龙若弯,或腾或盘。
ruò lóng zhī bān xuán, mán zhī fēi téng, yán qí huó dòng yǒu wǎn yán xiáng wǔ zhī tǐ duàn, wú pò suì sǐ chǔn zhī xíng zhuàng.
若龙之般旋,蛮之飞腾,言其活动有皖蜒翔舞之体段,无破碎死蠢之形状。
qín fú shòu dūn, ruò wàn shèng zhī zūn yě.
禽伏兽蹲,若万乘之尊也。
lái shì rú hǔ chū shēn lín, zì yōu ér jiàn xiǎn qì xiàng, dūn jù ér xióng zhuàng zhǐ shì rú yīng luò píng shā, zì gāo ér jiàn dī, qíng yì fǔ fú ér xún shùn, qì xiàng zūn yán, yōng hù mián mì, ruò wàn shèng zhī zūn yě.
来势如虎出深林,自幽而渐显气象,蹲踞而雄壮;止势如鹰落平砂,自高而渐低,情意俯伏而驯顺,气象尊严,拥护绵密,若万乘之尊也。
wú guāng fā xīn.
无光发新。
yǎn jiè xuān huō, qì xiàng shuǎng lì, shén qíng xìng yuè, yī bù jīng shén, xī jiē shōu shè ér nà zhū kuò zhōng, rán ér zhì lǐ wēi shā, wèi yì kuī cè, yào lìng mù jī dào cún, xīn lǐng yì huì, fēi wén zì zhī kě chuán, kǒu shé zhī kě yǔ yě. zhōng yōng yuē: rén mò yǐn shí, xiān néng zhī wèi yě.
眼界轩豁,气象爽丽,神情性悦,一部精神,悉皆收摄而纳诸扩中,然而至理微纱,未易窥测,要令目击道存,心领意会,非文字之可传,口舌之可语也。《中庸》曰:人莫饮食,鲜能知未也。
cháo hǎi gǒng chén.
朝海拱辰。
rú wàn shuǐ zhī cháo zōng, zhòng xīng zhī gǒng jí, zhī dòu zhī hù huā duǒ, láng lùn zhù zhī fù tīng táng, fēi yǒu shǐ zhī rán zhě, nǎi yī qì gǎn zhào, yǒu rú shì zhī wēng hé yě. yì yún: shuǐ liú shī, huǒ jiù zào, yún cóng lóng, fēng cóng hǔ, shèng rén zuò ér wàn wù dǔ. qí sī zhī wèi yǔ!
如万水之朝宗,众星之拱极,枝斗之护花朵,廊论著之副厅堂,非有使之然者,乃一气感召,有如是之翁合也。《易》云:水流湿,火就燥,云从龙,风从虎,圣人作而万物睹。其斯之谓与!
lóng hǔ bào wèi, zhǔ kè xiāng yíng.
龙虎抱卫,主客相迎。
jǐ zhēn lóng luò chù, zuǒ huí yòu bào, qián cháo hòu yōng, suǒ yǐ chéng qí xíng jú yě. wèi yǒu jí xué ér wú jí. àn: ruò lóng hǔ bào wèi ér zhǔ kè bù xiāng yìng, zé wèi huā jiǎ wú yí.
几真龙落处,左回右抱,前朝后拥,所以成其形局也。未有吉穴而无吉。案:若龙虎抱卫而主客不相应,则为花假无疑。
sì shì cháo míng, wǔ hài bù qīn.
四势朝明,五害不亲。
sì shì jí lóng hǔ zhǔ kè yě, guì hū qū yī cháo gǒng, duān zhèng yán ér bù cì cè, míng jìng ér bù mó hu. qíng shì rú cǐ, wū yǒu bù jí? gèng yù bù qīn wǔ hài. wǔ hài zhě, tóng duàn shí dú guò yě.
四势即龙、虎、主、客也,贵乎趋揖朝拱,端正严而不刺侧,明净而不模糊。情势如此,乌有不吉?更欲不亲五害。五害者,童、断、石、独、过也。
shí yī bù jù, shì wèi qí cì.
十一不具,是谓其次。
cǐ tè zhǐ shàng dì ér yán. shí zhōng yǒu yī t quē 1 ní yǐ wéi shuō, zé shì jiān wú quán dì yǐ, fēi gài lùn yě.
此特指上地而言。十中有一t缺1]泥以为说,则世间无全地矣,非概论也。
hǎi yǎn yuē: piān zhōng xíng shì èr zì, yì yǐ liǎo rán, kě jiàn shì zài lóng, ér xíng zài jú, fēi sú rén zhī suǒ wèi hē xíng yě. nài hé bēi bǐ zhī shuō, yì huò rén xīn, xū zhì kǔn bì, yǐ lùn chuán lùn, yǐ huāng yòu huāng, wú yì fǎn hài, mò cǐ wéi shèn. zǒng zhī dào lǐ yuán xìng guǎng dà jīng wēi, gǔ shèng xiān xián yuán wèi gé wù zhì zhī qióng lǐ jìn xìng dà xué wèn, jīn rén zhǐ zuò lóng lì xiǎng, gù bù dé bù yǐ shù xíng ěr. fěi zhí jīn rén zhī shù bù jí gǔ rén, jīn rén zhī yòng xīn xiān bù jí gǔ rén zhī cún xīn yǐ, nài hé!
海眼曰:篇中形势二字,义已了然,可见势在龙,而形在局,非俗人之所谓喝形也。奈何卑鄙之说,易惑人心,须至捆蔽,以论传论,以肓诱肓,无益反害,莫此为甚。总之道理原性广大精微,古圣先贤原为格物致知穷理尽性大学问,今人只作笼利想,故不得不以术行耳。匪直今人之术不及古人,今人之用心先不及古人之存心矣,奈何!