qǐ zhān méng zuò è, jǐn róu zhào yān mào, fán èr nián.
起旃蒙作噩,盡柔兆閹茂,凡二年。
strong shì zǔ guāng wǔ huáng dì shàng zhī shàng jiàn wǔ yuán nián yǐ yǒu, gōng yuán èr wǔ nián strong
世祖光武皇帝上之上建武元年(乙酉,公元二五年)
chūn, zhēng yuè, fāng wàng yǔ ān líng rén gōng lín gòng lì qián dìng ān gōng yīng wèi tiān zǐ, jù dǎng shù qiān rén, jū lín jīng. gēng shǐ qiǎn chéng xiàng sōng děng jī pò, jiē zhǎn zhī.
春,正月,方望與安陵人弓林共立前定安公嬰為天子,聚黨數千人,居臨涇。更始遣丞相松等擊破,皆斬之。
dèng yǔ zhì jī guān, jī pò hé dōng dū wèi, jìn wéi ān yì.
鄧禹至箕關,擊破河東都尉,進圍安邑。
chì méi èr bù jù huì hóng nóng. gēng shǐ qiǎn tǎo nán jiāng jūn sū mào jù zhī mào jūn dà bài. chì méi zhòng suì dà jí, nǎi fēn wàn rén wèi yī yíng, fán sān shí yíng. sān yuè, gēng shǐ qiǎn chéng xiàng sōng yǔ chì méi zhàn yú cao wù xiāng, sōng děng dà bài, sǐ zhě sān wàn yú rén. chì méi suì zhuǎn běi zhì hú.
赤眉二部俱會弘農。更始遣討難將軍蘇茂拒之;茂軍大敗。赤眉眾遂大集,乃分萬人為一營,凡三十營。三月,更始遣丞相松與赤眉戰於{艹務}鄉,松等大敗,死者三萬餘人。赤眉遂轉北至湖。
shǔ jùn gōng cáo lǐ xióng shuō gōng sūn shù yí chēng tiān zǐ. xià, sì yuè, shù jí dì wèi, hào chéng jiā, gǎi yuán lóng xìng yǐ lǐ xióng wèi dà sī tú, shù dì guāng wèi dà sī mǎ, huī wèi dà sī kōng. yuè guī rèn guì jù jùn jiàng shù.
蜀郡功曹李熊說公孫述宜稱天子。夏,四月,述即帝位,號成家,改元龍興;以李熊為大司徒,述弟光為大司馬,恢為大司空。越巂任貴據郡降述。
xiāo wáng běi jī yóu lái dà qiāng wǔ fān yú yuán shì, zhuī zhì běi píng, lián pò zhī yòu zhàn yú shùn shuǐ běi, chéng shèng qīng jìn, fǎn wèi suǒ bài. wáng zì tóu gāo àn, yù tū qí wáng fēng xià mǎ shòu wáng, wáng jǐn ér dé miǎn. sǎn bīng guī bǎo fàn yáng. jūn zhōng bù jiàn wáng, huò yún yǐ mò, zhū jiāng bù zhī suǒ wèi, wú hàn yuē: qīng cáo nǔ lì! wáng xiōng zi zài nán yáng, hé yōu wú zhǔ! zhòng kǒng jù, shù rì nǎi dìng. zéi suī zhàn shèng, ér dàn wáng wēi míng, yè, suì yǐn qù. dà jūn fù zhuī zhì ān cì, lián zhàn, pò zhī. zéi tuì rù yú yáng, suǒ guò lǔ lüè. qiáng nǔ jiāng jūn chén jùn yán yú wáng yuē: zéi wú zī zhòng, yí lìng qīng qí chū zéi qián, shǐ bǎi xìng gè zì jiān bì yǐ jué qí shí, kě bù zhàn ér tiǎn yě. wáng rán zhī, qiǎn jùn jiāng qīng qí chí chū zéi qián, shì rén bǎo bì jiān wán zhě, chì lìng gù shǒu fàng sàn zài yě zhě, yīn lüè qǔ zhī. zéi zhì, wú suǒ de, suì sàn bài. wáng wèi jùn yuē: kùn cǐ lǔ zhě, jiāng jūn cè yě.
蕭王北擊尤來、大槍、五幡於元氏,追至北平,連破之;又戰於順水北,乘勝輕進,反為所敗。王自投高岸,遇突騎王豐下馬授王,王僅而得免。散兵歸保范陽。軍中不見王,或雲已歿,諸將不知所為,吳漢曰:「卿曹努力!王兄子在南陽,何憂無主!」眾恐懼,數日乃定。賊雖戰勝,而憚王威名,夜,遂引去。大軍復追至安次,連戰,破之。賊退入漁陽,所過虜掠。強弩將軍陳俊言於王曰:「賊無輜重,宜令輕騎出賊前,使百姓各自堅壁以絕其食,可不戰而殄也。」王然之,遣俊將輕騎馳出賊前,視人保壁堅完者,敕令固守;放散在野者,因掠取之。賊至,無所得,遂散敗。王謂俊曰:「困此虜者,將軍策也。」
féng yì yí lǐ yì shū, wèi chén huò fú, quàn lìng guī fù xiāo wáng yì zhī zhǎng ān yǐ wēi, ér yǐ bó shēng zhī sǐ, xīn bù zì ān, nǎi bào shū yuē: yì běn yǔ xiāo wáng shǒu móu zào hàn, jīn yì shǒu luò yáng, jiāng jūn zhèn mèng jīn, jù jù jī zhóu, qiān zài yī huì, sī chéng duàn jīn. wéi shēn dá xiāo wáng, yuàn jìn yú cè yǐ zuǒ guó ān mín. yì zì tōng shū zhī hòu, bù fù yǔ yì zhēng fēng, gù yì dé běi gōng tiān jǐng guān, bá shàng dǎng liǎng chéng, yòu nán xià hé nán chéng gāo yǐ dōng shí sān xiàn, jiàng zhě shí yú wàn. wǔ bó jiāng wàn yú rén gōng zhū pàn zhě, yì yǔ zhàn yú shì xiāng xià, dà pò, zhǎn bó yì bì mén bù jiù. yì jiàn qí xìn xiào, jù yǐ bái wáng. wáng bào yì yuē: jì wén duō zhà, rén bù néng dé qí yào lǐng. jīn yí qí shū gào shǒu wèi dāng jǐng bèi zhě. zhòng jiē guài wáng xuān lù yì shū zhū wěi wén zhī, shǐ rén cì shā yì, yóu shì chéng zhōng guāi lí, duō yǒu jiàng zhě.
馮異遺李軼書,為陳禍福,勸令歸附蕭王;軼知長安已危,而以伯升之死,心不自安,乃報書曰:「軼本與蕭王首謀造漢,今軼守洛陽,將軍鎮孟津,俱據機軸,千載一會,思成斷金。唯深達蕭王,願進愚策以佐國安民。」軼自通書之後,不復與異爭鋒,故異得北攻天井關,拔上黨兩城,又南下河南成皋以東十三縣,降者十餘萬。武勃將萬餘人攻諸畔者,異與戰於士鄉下,大破,斬勃;軼閉門不救。異見其信效,具以白王。王報異曰:「季文多詐,人不能得其要領。今移其書告守、尉當警備者。」眾皆怪王宣露軼書;硃鮪聞之,使人刺殺軼,由是城中乖離,多有降者。
zhū wěi wén wáng běi zhēng ér hé nèi gū, nǎi qiǎn qí jiāng sū mào jiǎ qiáng jiāng bīng sān wàn yú rén dù gǒng hé, gōng wēn wěi zì jiāng shù wàn rén gōng píng yīn yǐ zhuì yì. xí shū zhì hé nèi, kòu xún jí lēi jūn chí chū, bìng yí gào shǔ xiàn, fā bīng huì wēn xià. jūn lì jiē jiàn yuē: jīn luò yáng bīng dù hé, qián hòu bù jué. yí dài zhòng jūn bì jí, nǎi kě chū yě. xún yuē: wēn, jùn zhī fān bì, shī wēn zé jùn bù kě shǒu. suì chí fù zhī. dàn rì, hé zhàn, ér féng yì qiǎn jiù jí zhū xiàn bīng shì zhì, xún lìng shì zú chéng chéng gǔ zào dà hū, yán yuē: liú gōng bīng dào! sū mào jūn wén zhī, chén dòng. xún yīn bēn jī, dà pò zhī. féng yì yì dù hé jī zhū wěi, wěi zǒu yì yǔ xún zhuī zhì luò yáng, huán chéng yī zā ér guī. zì shì luò yáng zhèn kǒng, chéng mén zhòu bì.
硃鮪聞王北征而河內孤,乃遣其將蘇茂、賈強將兵三萬餘人渡鞏河,攻溫;鮪自將數萬人攻平陰以綴異。檄書至河內,寇恂即勒軍馳出,並移告屬縣,發兵會溫下。軍吏皆諫曰:「今洛陽兵渡河,前後不絕。宜待眾軍畢集,乃可出也。」恂曰:「溫,郡之籓蔽,失溫則郡不可守。」遂馳赴之。旦日,合戰,而馮異遣救及諸縣兵適至,恂令士卒乘城鼓譟大呼,言曰:「劉公兵到!」蘇茂軍聞之,陳動。恂因奔擊,大破之。馮異亦渡河擊硃鮪,鮪走;異與恂追至洛陽,環城一匝而歸。自是洛陽震恐,城門晝閉。
yì xún yí xí shàng zhuàng, zhū jiāng rù hè, yīn shàng zūn hào. jiāng jūn nán yáng mǎ wǔ xiān jìn yuē: dài wáng suī zhí qiān tuì, nài zōng miào shè jì hé! yí xiān jí zūn wèi, nǎi yì zhēng fá. jīn cǐ shuí zéi ér chí wù jī zhī hū? wáng jīng yuē: hé jiāng jūn chū cǐ yán! kě zhǎn yě! nǎi yǐn jūn hái jì. fù qiǎn wú hàn lǜ gěng yǎn jǐng dān děng shí sān jiāng jūn zhuī yóu lái děng, zhǎn shǒu wàn sān qiān yú jí, suì qióng zhuī zhì jùn mí ér hái. zéi sàn rù liáo xī liáo dōng, wèi wū huán mò rén suǒ chāo jī lüè jǐn. dōu hù jiāng jūn jiǎ fù yǔ wǔ xiào zhàn yú zhēn dìng, fù shāng chuāng shén. wáng dà jīng yuē: wǒ suǒ yǐ bù lìng jiǎ fù bié jiāng zhě, wèi qí qīng dí yě. guǒ rán, shī wú míng jiāng! wén qí fù yǒu yùn, shēng nǚ xié, wǒ zi qǔ zhī shēng nán xié, wǒ nǚ jià zhī bù lìng qí yōu qī zǐ yě. fù bìng xún yù, zhuī jí wáng yú jì, xiāng jiàn shén huān. hái zhì zhōng shān, zhū jiāng fù shàng zūn hào wáng yòu bù tīng. xíng dào nán píng jí, zhū jiāng fù gù qǐng zhī wáng bù xǔ. zhū jiāng qiě chū, gěng chún jìn yuē: tiān xià shì dài fū, juān qīn qī, qì tǔ rǎng, cóng dài wáng yú shǐ shí zhī jiān zhě, qí jì gù wàng pān lóng lín, fù fèng yì, yǐ chéng qí suǒ zhì ěr. jīn dài wáng liú shí nì zhòng, bù zhèng hào wèi, chún kǒng shì dài fū wàng jué jì qióng, zé yǒu qù guī zhī sī, wú wèi jiǔ zì kǔ yě. dà zhòng yī sàn, nán kě fù hé. chún yán shén chéng qiè, wáng shēn gǎn yuē: wú jiāng sī zhī.
異、恂移檄上狀,諸將入賀,因上尊號。將軍南陽馬武先進曰:「大王雖執謙退,奈宗廟社稷何!宜先即尊位,乃議征伐。今此誰賊而馳騖擊之乎?」王驚曰:「何將軍出此言!可斬也!」乃引軍還薊。復遣吳漢率耿弇、景丹等十三將軍追尤來等,斬首萬三千餘級,遂窮追至浚靡而還。賊散入遼西、遼東,為烏桓、貊人所鈔擊略盡。都護將軍賈復與五校戰於真定,復傷瘡甚。王大驚曰:「我所以不令賈復別將者,為其輕敵也。果然,失吾名將!聞其婦有孕,生女邪,我子娶之;生男邪,我女嫁之;不令其憂妻子也。」復病尋愈,追及王於薊,相見甚歡。還至中山,諸將復上尊號;王又不聽。行到南平棘,諸將復固請之;王不許。諸將且出,耿純進曰:「天下士大夫,捐親戚,棄土壤,從大王於矢石之間者,其計固望攀龍鱗,附鳳翼,以成其所志耳。今大王留時逆眾,不正號位,純恐士大夫望絕計窮,則有去歸之思,無為久自苦也。大眾一散,難可複合。」純言甚誠切,王深感曰:「吾將思之。」
xíng zhì hào, zhào féng yì yì hào, wèn sì fāng dòng jìng. yì yuē: gēng shǐ bì bài, zōng miào zhī yōu zài yú dài wáng, yí cóng zhòng yì! huì rú shēng qiáng huá zì guān zhōng fèng chì fú fú lái yì wáng yuē: liú xiù fà bīng bǔ bù dào, sì yí yún jí lóng dòu yě, sì qī zhī jì huǒ wèi zhǔ. qún chén yīn fù zòu qǐng. liù yuè, jǐ wèi, wáng jí huáng dì wèi yú hào nán gǎi yuán, dà shè.
行至鄗,召馮異詣鄗,問四方動靜。異曰:「更始必敗,宗廟之憂在於大王,宜從眾議!」會儒生強華自關中奉《赤伏符》來詣王曰:「劉秀髮兵捕不道,四夷雲集龍斗野,四七之際火為主。」群臣因復奏請。六月,己未,王即皇帝位於鄗南;改元,大赦。
dèng yǔ wéi ān yì, shù yuè wèi xià, gēng shǐ dà jiāng jūn fán cān jiāng shù wàn rén dù dà yáng, yù gōng yǔ. yǔ nì jī yú jiě nán, zhǎn zhī. wáng kuāng chéng dān liú jūn hé jūn shí yú wàn, fù gòng jī yǔ, yǔ jūn bù lì. míng rì, guǐ hài, kuāng děng yǐ liù jiǎ qióng rì, bù chū, yǔ yīn dé gèng zhì bīng. jiǎ zǐ, kuāng xī jūn chū gōng yǔ. yǔ lìng jūn zhōng wú dé wàng dòng, jì zhì yíng xià, yīn chuán fā zhū jiāng, gǔ ér bìng jìn, dà pò zhī. kuāng děng jiē zǒu, yǔ zhuī zhǎn jūn jí hé dōng tài shǒu yáng bǎo, suì dìng hé dōng, kuāng děng bēn hái zhǎng ān.
鄧禹圍安邑,數月未下,更始大將軍樊參將數萬人度大陽,欲攻禹。禹逆擊於解南,斬之。王匡、成丹、劉均合軍十餘萬,復共擊禹,禹軍不利。明日,癸亥,匡等以六甲窮日,不出,禹因得更治兵。甲子,匡悉軍出攻禹。禹令軍中無得妄動,既至營下,因傳發諸將,鼓而並進,大破之。匡等皆走,禹追斬均及河東太守楊寶,遂定河東,匡等奔還長安。
zhāng áng yǔ zhū jiāng yì yuē: chì méi dàn mù qiě zhì, jiàn miè bù jiǔ, bù rú lüè zhǎng ān, dōng guī nán yáng shì ruò bù jí, fù rù hú chí zhōng wèi dào ěr! nǎi gòng rù, shuō gēng shǐ gēng shǐ nù bù yīng, mò gǎn fù yán. gēng shǐ shǐ wáng kuāng chén mù chéng dān zhào méng tún xīn fēng, lǐ sōng jūn gǎo, yǐ jù chì méi. zhāng áng liào zhàn hú yīn shēn tú jiàn yǔ kuí xiāo hé móu, yù yǐ lì qiū rì chū lǘ shí gòng jié gēng shǐ, jù chéng qián jì. gēng shǐ zhī zhī, tuō bìng bù chū, zhào zhāng áng děng rù, jiāng xī zhū zhī, wéi kuí xiāo chēng jí bù rù, huì kè wáng zūn zhōu zōng děng lè bīng zì shǒu. gēng shǐ hú yí bù jué, áng zhàn yīn yí yǒu biàn, suì tū chū. dú shēn tú jiàn zài, gēng shǐ zhǎn jiàn, shǐ zhí jīn wú dèng yè jiāng bīng wéi kuí xiāo dì. áng zhàn yīn lè bīng shāo mén, rù zhàn gōng zhōng, gēng shǐ dà bài. xiāo yì kuì wéi, zǒu guī tiān shuǐ. míng dàn, gēng shǐ dōng bēn zhào méng yú xīn fēng. gēng shǐ fù yí wáng kuāng chén mù chéng dān yǔ zhāng áng děng tóng móu, nǎi bìng zhào rù mù dān xiān zhì, jí zhǎn zhī. wáng kuāng jù, jiāng bīng rù zhǎng ān, yǔ zhāng áng děng hé.
張卬與諸將議曰:「赤眉旦暮且至,見滅不久,不如掠長安,東歸南陽;事若不集,復入湖池中為盜耳!」乃共入,說更始;更始怒不應,莫敢復言。更始使王匡、陳牧、成丹、趙萌屯新豐,李松軍槀,以拒赤眉。張卬、廖湛、胡殷、申屠建與隗囂合謀,欲以立秋日貙膢時共劫更始,俱成前計。更始知之,託病不出,召張卬等入,將悉誅之,唯隗囂稱疾不入,會客王遵、周宗等勒兵自守。更始狐疑不決,卬、湛、殷疑有變,遂突出。獨申屠建在,更始斬建,使執金吾鄧曄將兵圍隗囂第。卬、湛、殷勒兵燒門,入戰宮中,更始大敗。囂亦潰圍,走歸天水。明旦,更始東奔趙萌於新豐。更始復疑王匡、陳牧、成丹與張卬等同謀,乃並召入;牧、丹先至,即斬之。王匡懼,將兵入長安,與張卬等合。
chì méi jìn zhì huá yīn, jūn zhōng yǒu qí wū, cháng gǔ wǔ cí chéng yáng jǐng wáng, wū kuáng yán: jǐng wáng dà nù yuē: dāng wèi xiàn guān, hé gù wèi zéi! yǒu xiào wū zhě zhé bìng, jūn zhōng jīng dòng. fāng wàng dì yáng shuō fán chóng děng yuē: jīn jiāng jūn yōng bǎi wàn zhī zhòng, xī xiàng dì chéng, ér wú chēng hào, míng wèi qún zéi, bù kě yǐ jiǔ. bù rú lì zōng shì, xié yì zhū fá, yǐ cǐ hào lìng, shuí gǎn bù cóng! chóng děng yǐ wèi rán, ér wū yán yì shén. qián zhì zhèng, nǎi xiāng yǔ yì yuē: jīn pò jìn zhǎng ān, ér guǐ shén ruò cǐ, dāng qiú liú shì gòng zūn lì zhī.
赤眉進至華陰,軍中有齊巫,常鼓舞祠城陽景王,巫狂言:「景王大怒曰:『當為縣官,何故為賊!』」有笑巫者輒病,軍中驚動。方望弟陽說樊崇等曰:「今將軍擁百萬之眾,西向帝城,而無稱號,名為群賊,不可以久。不如立宗室,挾義誅伐,以此號令,誰敢不從!」崇等以為然,而巫言益甚。前至鄭,乃相與議曰:「今迫近長安,而鬼神若此,當求劉氏共尊立之。」
xiān shì, chì méi guò shì, lüè gù shì hóu méng zhī zǐ gōng mào pén zi sān rén zì suí. gōng shǎo xí shàng shū, suí fán chóng děng jiàng gēng shǐ yú luò yáng, fù fēng shì hóu, wèi shì zhōng, zài zhǎng ān. mào yǔ pén zi liú jūn zhōng, shǔ yòu xiào zú shǐ liú xiá qīng, zhǔ mù niú. jí chóng děng yù lì dì, qiú jūn zhōng jǐng wáng hòu, dé qī shí yú rén, wéi mào pén zi jí qián xī ān hóu xiào zuì wèi jìn shǔ. chóng děng yuē: wén gǔ zhě tiān zǐ jiāng bīng chēng shàng jiāng jūn. nǎi shū zhá wèi fú yuē: shàng jiāng jūn. yòu yǐ liǎng kōng zhá zhì sì zhōng, yú zhèng běi shè tán chǎng, cí chéng yáng jǐng wáng, zhū sān lǎo cóng shì jiē dà huì. liè pén zi děng sān rén jū zhōng lì, yǐ nián cì tàn zhá, pén zi zuì yòu, hòu tàn, dé fú zhū jiāng jiē chēng chén, bài. pén zi shí nián shí wǔ, bèi fā xǐ xiǎn, bì yī zhě hàn, jiàn zhòng bài, kǒng wèi yù tí. mào wèi yuē: shàn zāng fú! pén zi jí niè zhé, qì zhī. yǐ xú xuān wèi chéng xiàng, fán chóng wèi yù shǐ dài fū, féng ān wèi zuǒ dà sī mǎ, xiè lù wèi yòu dà sī mǎ, qí yú jiē liè qīng jiāng jūn. pén zi suī lì, yóu zhāo xī bài liú xiá qīng, shí yù chū cóng mù ér xì xiá qīng nù zhǐ zhī, chóng děng yì bù fù hòu shì yě. qiū, qī yuè, xīn wèi, dì shǐ shǐ chí jié bài dèng yǔ wèi dà sī tú, fēng zàn hóu, shí yì wàn hù yǔ shí nián èr shí sì. yòu yì xuǎn dà sī kōng, dì yǐ chì fú fú yuē wáng liáng zhǔ wèi zuò xuán wǔ, dīng chǒu, yǐ yě wáng lìng wáng liáng wèi dà sī kōng. yòu yù yǐ chèn wén yòng píng dí jiāng jūn sūn xián xíng dà sī mǎ, zhòng xián bù yuè. rén wǔ, yǐ wú hàn wèi dà sī mǎ. chū, gēng shǐ yǐ láng yá fú zhàn wèi píng yuán tài shǒu. shí tiān xià bīng qǐ, zhàn dú yàn rán, fǔ xún bǎi xìng. mén xià dū móu wèi zhàn qǐ bīng, zhàn shōu zhǎn zhī. yú shì lì mín xìn xiàng, píng yuán yī jìng lài zhàn yǐ quán. dì zhēng zhàn wèi shàng shū, shǐ diǎn dìng jiù zhì. yòu yǐ dèng yǔ xī zhēng, bài zhàn wèi sī zhí, xíng dà sī tú shì. chē jià měi chū zhēng fá, cháng liú zhèn shǒu.
先是,赤眉過式,掠故式侯萌之子恭、茂、盆子三人自隨。恭少習《尚書》,隨樊崇等降更始於洛陽,復封式侯,為侍中,在長安。茂與盆子留軍中,屬右校卒史劉俠卿,主牧牛。及崇等欲立帝,求軍中景王后,得七十餘人,唯茂、盆子及前西安侯孝最為近屬。崇等曰:「聞古者天子將兵稱上將軍。」乃書札為符曰:「上將軍」。又以兩空札置笥中,於鄭北設壇場,祠城陽景王,諸三老、從事皆大會。列盆子等三人居中立,以年次探札,盆子最幼,後探,得符;諸將皆稱臣,拜。盆子時年十五,被發徙跣,敝衣赭汗,見眾拜,恐畏欲啼。茂謂曰:「善臧符!」盆子即齧折,棄之。以徐宣為丞相,樊崇為御史大夫,逢安為左大司馬,謝祿為右大司馬,其餘皆列卿、將軍。盆子雖立,猶朝夕拜劉俠卿,時欲出從牧兒戲;俠卿怒止之,崇等亦不復候視也。秋,七月,辛未,帝使使持節拜鄧禹為大司徒,封酇侯,食邑萬戶;禹時年二十四。又議選大司空,帝以《赤伏符》曰「王梁主衛作玄武」,丁丑,以野王令王梁為大司空。又欲以讖文用平狄將軍孫咸行大司馬,眾咸不悅。壬午,以吳漢為大司馬。初,更始以琅邪伏湛為平原太守。時天下兵起,湛獨晏然,撫循百姓。門下督謀為湛起兵,湛收斬之。於是吏民信向,平原一境賴湛以全。帝征湛為尚書,使典定舊制。又以鄧禹西征,拜湛為司直,行大司徒事。車駕每出征伐,常留鎮守。
dèng yǔ zì fén yīn dù hé, rù xià yáng, gēng shǐ zuǒ fǔ dū wèi gōng chéng shè yǐn qí zhòng shí wàn, yǔ zuǒ féng yì bīng gòng jù yǔ yú yá yǔ fù pò zǒu zhī.
鄧禹自汾陰渡河,入夏陽,更始左輔都尉公乘歙引其眾十萬,與左馮翊兵共拒禹於衙;禹復破走之。
zōng shì liú mào jù zhòng jīng mì jiān, zì chēng yàn xīn jiāng jūn, gōng xià yǐng chuān rǔ nán, zhòng shí yú wàn rén. dì shǐ biāo qí dà jiāng jūn jǐng dān jiàn wēi dà jiāng jūn gěng yǎn qiáng nǔ jiāng jūn chén jùn gōng zhī. mào lái jiàng, fēng wèi zhōng shān wáng.
宗室劉茂聚眾京、密間,自稱厭新將軍,攻下潁川、汝南,眾十餘萬人。帝使驃騎大將軍景丹、建威大將軍耿弇、強弩將軍陳俊攻之。茂來降,封為中山王。
jǐ hài, dì xìng huái, qiǎn gěng yǎn chén jùn jūn wǔ shè jīn, bèi xíng yáng yǐ dōng shǐ wú hàn lǜ jiàn yì dà jiāng jūn zhū hù děng shí yī jiāng jūn, wéi zhū wěi yú luò yáng. bā yuè, jìn xìng hé yáng.
己亥,帝幸懷,遣耿弇、陳俊軍五社津,備滎陽以東;使吳漢率建義大將軍硃祜等十一將軍,圍硃鮪於洛陽。八月,進幸河陽。
lǐ sōng zì gǎo yǐn bīng hái, cóng gēng shǐ yǔ zhào méng gòng gōng wáng kuāng zhāng áng yú zhǎng ān. lián zhàn yuè yú, kuāng děng bài zǒu, gēng shǐ tú jū zhǎng xìn gōng. chì méi zhì gāo líng, wáng kuāng zhāng áng děng yíng jiàng zhī, suì gòng lián bīng jìn gōng dōng dōu mén. lǐ sōng chū zhàn, chì méi shēng de sōng. sōng dì kuàng wèi chéng mén xiào wèi, kāi mén nà zhī. jiǔ yuè, chì méi rù zhǎng ān. gēng shǐ dān qí zǒu, cóng chú chéng mén chū. shì hóu gōng yǐ chì méi lì qí dì, zì xì zhào yù wén gēng shǐ bài zǒu, nǎi chū, jiàn dìng táo wáng zhǐ. zhǐ wèi zhī chú xiè, xiāng yǔ cóng gēng shǐ yú wèi bīn. yòu fǔ dū wèi yán běn, kǒng shī gēng shǐ wèi chì méi suǒ zhū, jí jiāng gēng shǐ zhì gāo líng, běn jiāng bīng sù wèi, qí shí wéi zhī. gēng shǐ jiāng xiāng jiē jiàng chì méi, dú chéng xiàng cáo jìng bù jiàng, shǒu jiàn gé sǐ.
李松自槀引兵還,從更始與趙萌共攻王匡、張卬於長安。連戰月餘,匡等敗走,更始徒居長信宮。赤眉至高陵,王匡、張卬等迎降之,遂共連兵進攻東都門。李松出戰,赤眉生得松。松弟況為城門校尉,開門納之。九月,赤眉入長安。更始單騎走,從廚城門出。式侯恭以赤眉立其弟,自系詔獄;聞更始敗走,乃出,見定陶王祉。祉為之除械,相與從更始於渭濱。右輔都尉嚴本,恐失更始為赤眉所誅,即將更始至高陵,本將兵宿衛,其實圍之。更始將相皆降赤眉,獨丞相曹竟不降,手劍格死。
xīn wèi, zhào fēng gēng shǐ wèi huái yáng wáng lì mín gǎn yǒu zéi hài zhě, zuì tóng dà nì qí sòng yì lì zhě fēng liè hóu.
辛未,詔封更始為淮陽王;吏民敢有賊害者,罪同大逆;其送詣吏者封列侯。
chū, wǎn rén zhuō mào, kuān rén gōng ài, tián dàng lè dào, yǎ shí bù wèi huá mào, xíng jǐ zài yú qīng zhuó zhī jiān, zì shù fà zhì bái shǒu, yǔ rén wèi cháng yǒu zhēng jìng, xiāng dǎng gù jiù, suī xíng néng yǔ mào bù tóng, ér jiē ài mù xīn xīn yān. āi píng jiān wèi mì lìng, shì mín rú zi, jǔ shàn ér jiào, kǒu wú è yán, lì mín qīn ài, bù rěn qī zhī. mín cháng yǒu yán bù tíng zhǎng shòu qí mǐ ròu yí zhě, mào yuē: tíng zhǎng wèi cóng rǔ qiú hū, wèi rǔ yǒu shì zhǔ zhī ér shòu hū, jiāng píng jū zì yǐ ēn yì yí zhī hū? mín yuē: wǎng yí zhī ěr. mào yuē: yí zhī ér shòu, hé gù yán xié? mín yuē: qiè wén xián míng zhī jūn, shǐ mín bù wèi lì, lì bù qǔ mín. jīn wǒ wèi lì, shì yǐ yí zhī lì jì zú shòu, gù lái yán ěr. mào yuē: rǔ wèi bì mín yǐ! fán rén suǒ yǐ qún jū bù luàn, yì yú qín shòu zhě, yǐ yǒu rén ài lǐ yì, zhī xiāng jìng shì yě. rǔ dú bù yù xiū zhī, níng néng gāo fēi yuǎn zǒu, bù zài rén jiān xié! lì gù bù dāng chéng wēi lì qiáng qǐng qiú ěr. tíng zhǎng sù shàn lì, suì shí yí zhī, lǐ yě. mín yuē: gǒu rú cǐ, lǜ hé gù jìn zhī? mào xiào yuē: lǜ shè dà fǎ, lǐ shùn rén qíng. jīn wǒ yǐ lǐ jiào rǔ, rǔ bì wú yuàn è yǐ lǜ zhì rǔ, rǔ hé suǒ cuò qí shǒu zú hū! yī mén zhī nèi, xiǎo zhě kě lùn, dà zhě kě shā yě. qiě guī niàn zhī. chū, mào dào xiàn, yǒu suǒ fèi zhì, lì mín xiào zhī, lín chéng wén zhě jiē chī qí bù néng. hé nán jùn wèi zhì shǒu lìng mào bù wèi xián, zhì shì zì ruò. shù nián, jiào huà dà xíng, dào bù shí yí qiān jīng bù chéng, mì rén lǎo shào jiē tì qì suí sòng. jí wáng mǎng jū shè, yǐ bìng miǎn guī. shàng jí wèi, xiān fǎng qiú mào, mào shí nián qī shí yú. jiǎ shēn, zhào yuē: fū míng guān tiān xià, dāng shòu tiān xià zhòng shǎng. jīn yǐ mào wèi tài fù, fēng bāo dé hóu.
初,宛人卓茂,寬仁恭愛,恬盪樂道,雅實不為華貌,行己在於清濁之間,自束髮至白首,與人未嘗有爭競,鄉黨故舊,雖行能與茂不同,而皆愛慕欣欣焉。哀、平間為密令,視民如子,舉善而教,口無惡言,吏民親愛,不忍欺之。民嘗有言部亭長受其米肉遺者,茂曰:「亭長為從汝求乎,為汝有事囑之而受乎,將平居自以恩意遺之乎?」民曰:「往遺之耳。」茂曰:「遺之而受,何故言邪?」民曰:「竊聞賢明之君,使民不畏吏,吏不取民。今我畏吏,是以遺之;吏既卒受,故來言耳。」茂曰:「汝為敝民矣!凡人所以群居不亂,異於禽獸者,以有仁愛禮義,知相敬事也。汝獨不欲修之,寧能高飛遠走,不在人間邪!吏顧不當乘威力強請求耳。亭長素善吏,歲時遺之,禮也。」民曰:「苟如此,律何故禁之?」茂笑曰:「律設大法,禮順人情。今我以禮教汝,汝必無怨惡;以律治汝,汝何所措其手足乎!一門之內,小者可論,大者可殺也。且歸念之。」初,茂到縣,有所廢置,吏民笑之,鄰城聞者皆蚩其不能。河南郡為置守令;茂不為嫌,治事自若。數年,教化大行,道不拾遺;遷京部丞,密人老少皆涕泣隨送。及王莽居攝,以病免歸。上即位,先訪求茂,茂時年七十餘。甲申,詔曰:「夫名冠天下,當受天下重賞。今以茂為太傅,封褒德侯。」
chén guāng yuē: kǒng zǐ chēng jǔ shàn ér jiào, bù néng zé quàn, shì yǐ shùn jǔ gāo yáo, tāng jǔ yī yǐn, ér bù rén zhě yuǎn, yǒu dé gù yě. guāng wǔ jí wèi zhī chū, qún xióng jìng zhú, sì hǎi dǐng fèi, bǐ cuī jiān xiàn dí zhī rén, quán lüè guǐ biàn zhī shì, fāng jiàn zhòng yú shì, ér dú néng qǔ zhōng hòu zhī chén, jīng xún liáng zhī lì, bá yú cǎo lái zhī zhōng, shí zhū qún gōng zhī shǒu, yí qí guāng fù jiù wù, xiǎng zuò jiǔ zhǎng, gài yóu zhī suǒ xiān wù ér dé qí běn yuán gù yě.
臣光曰:孔子稱「舉善而教,不能則勸」,是以舜舉皋陶,湯舉伊尹,而不仁者遠,有德故也。光武即位之初,群雄競逐,四海鼎沸,彼摧堅陷敵之人,權略詭辯之士,方見重於世,而獨能取忠厚之臣,旌循良之吏,拔於草萊之中,實諸群公之首,宜其光復舊物,享祚久長,蓋由知所先務而得其本原故也。
zhū jiāng wéi luò yáng shù yuè, zhū wěi jiān shǒu bù xià. dì yǐ tíng wèi cén péng cháng wèi wěi xiào wèi, lìng wǎng shuō zhī. wěi zài chéng shàng, péng zài chéng xià, wèi chén chéng bài. wěi yuē: dà sī tú bèi hài shí, wěi yǔ gòng móu, yòu jiàn gēng shǐ wú qiǎn xiāo wáng běi fá, chéng zì zhī zuì shēn, bù gǎn jiàng! péng hái, jù yán yú dì. dì yuē: jǔ dà shì zhě bù jì xiǎo yuàn. wěi jīn ruò jiàng, guān jué kě bǎo, kuàng zhū fá hū! hé shuǐ zài cǐ, wú bù shí yán! péng fù wǎng gào wěi, wěi cóng chéng shàng xià suǒ yuē: bì xìn, kě chéng cǐ shàng. péng qù suǒ yù shàng, wěi jiàn qí chéng, jí xǔ jiàng. xīn mǎo, zhū wěi miàn fù, yǔ cén péng jù yì hé yáng. dì jiě qí fù, zhào jiàn zhī, fù lìng péng yè sòng wěi guī chéng. míng dàn, yǔ sū mào děng xī qí zhòng chū jiàng. bài wěi wèi píng dí jiāng jūn, fēng fú gōu hóu hòu wèi shào fǔ, chuán fēng lěi shì. dì shǐ shì yù shǐ hé nèi dù shī ān jí luò yáng. jiāng jūn xiāo guǎng zòng bīng shì bào héng, shī chì xiǎo bù gǎi, suì gé shā guǎng. hái, yǐ zhuàng wén. shàng zhào jiàn, cì yǐ qǐ jǐ, suì zhuó rèn zhī.
諸將圍洛陽數月,硃鮪堅守不下。帝以廷尉岑彭嘗為鮪校尉,令往說之。鮪在城上,彭在城下,為陳成敗。鮪曰:「大司徒被害時,鮪與共謀,又諫更始無遣蕭王北伐,誠自知罪深,不敢降!」彭還,具言於帝。帝曰:「舉大事者不忌小怨。鮪今若降,官爵可保,況誅罰乎!河水在此,吾不食言!」彭復往告鮪,鮪從城上下索曰:「必信,可乘此上。」彭趣索欲上,鮪見其誠,即許降。辛卯,硃鮪面縛,與岑彭俱詣河陽。帝解其縛,召見之,復令彭夜送鮪歸城。明旦,與蘇茂等悉其眾出降。拜鮪為平狄將軍,封扶溝侯;後為少府,傳封累世。帝使侍御史河內杜詩安集洛陽。將軍蕭廣縱兵士暴橫,詩敕曉不改,遂格殺廣。還,以狀聞。上召見,賜以棨戟,遂擢任之。
dōng, shí yuè, guǐ chǒu, chē jià rù luò yáng, xìng nán gōng, suì dìng dū yān.
冬,十月,癸丑,車駕入洛陽,幸南宮,遂定都焉。
chì méi xià shū yuē: shèng gōng jiàng zhě, fēng wèi zhǎng shā wáng guò èr shí rì, wù shòu. gēng shǐ qiǎn liú gōng qǐng jiàng, chì méi shǐ qí jiāng xiè lù wǎng shòu zhī. gēng shǐ suí lù, ròu tǎn, shàng xǐ shòu yú pén zi. chì méi zuò gēng shǐ, zhì tíng zhōng, jiāng shā zhī liú gōng xiè lù wèi qǐng, bù néng dé, suì yǐn gēng shǐ chū. liú gōng zhuī hū yuē: chén chéng lì jí, qǐng dé xiān sǐ! bá jiàn yù zì wěn. fán chóng děng jù gòng jiù zhǐ zhī. nǎi shè gēng shǐ, fēng wèi wèi wēi hóu. liú gōng fù wèi gù qǐng, jìng dé fēng zhǎng shā wáng. gēng shǐ cháng yī xiè lù jū, liú gōng yì yōng hù zhī.
赤眉下書曰:「聖公降者,封為長沙王;過二十日,勿受。」更始遣劉恭請降,赤眉使其將謝祿往受之。更始隨祿,肉袒,上璽綬於盆子。赤眉坐更始,置庭中,將殺之;劉恭、謝祿為請,不能得,遂引更始出。劉恭追呼曰:「臣誠力極,請得先死!」拔劍欲自刎。樊崇等遽共救止之。乃赦更始,封為畏威侯。劉恭復為固請,竟得封長沙王。更始常依謝祿居,劉恭亦擁護之。
liú pén zi jū zhǎng lè gōng, sān fǔ jùn xiàn yíng zhǎng qiǎn shǐ gòng xiàn, bīng shì zhé piāo duó zhī, yòu shù bào lüè lì mín, yóu shì jiē fù gù shǒu. bǎi xìng bù zhī suǒ guī, wén dèng yǔ chéng shèng dú kè ér shī xíng yǒu jì, jiē wàng fēng xiāng xié fù yǐ yíng jūn, jiàng zhě rì yǐ qiān shù, zhòng hào bǎi wàn. yǔ suǒ zhǐ, zhé tíng chē zhǔ jié yǐ láo lái zhī, fù lǎo tóng zhì, chuí fà dài bái mǎn qí chē xià, mò bù gǎn yuè, yú shì míng zhèn guān xī. zhū jiāng háo jié jiē quàn yǔ jìng gōng zhǎng ān, yǔ yuē: bù rán. jīn wú zhòng suī duō, néng zhàn zhě shǎo, qián wú kě yǎng zhī jī, hòu wú zhuǎn kuì zhī zī chì méi xīn bá zhǎng ān, cái gǔ chōng shí, fēng ruì wèi kě dāng yě. fū dào zéi qún jū wú zhōng rì zhī jì, cái gǔ suī duō, biàn gù wàn duān, níng néng jiān shǒu zhě yě! shàng jùn běi dì ān dìng sān jùn, tǔ guǎng rén xī, ráo gǔ duō chù, wú qiě xiū bīng běi dào, jiù liáng yǎng shì, yǐ guān qí bì, nǎi kě tú yě. yú shì yǐn jūn běi zhì xún yì, suǒ dào, zhū yíng bǎo jùn yì jiē kāi mén guī fù.
劉盆子居長樂宮,三輔郡縣、營長遣使貢獻,兵士輒剽奪之,又數暴掠吏民,由是皆復固守。百姓不知所歸,聞鄧禹乘勝獨克而師行有紀,皆望風相攜負以迎軍,降者日以千數,眾號百萬。禹所止,輒停車拄節以勞來之,父老、童稚,垂髮、戴白滿其車下,莫不感悅,於是名震關西。諸將豪桀皆勸禹徑攻長安,禹曰:「不然。今吾眾雖多,能戰者少,前無可仰之積,後無轉饋之資;赤眉新拔長安,財谷充實,鋒銳未可當也。夫盜賊群居無終日之計,財谷雖多,變故萬端,寧能堅守者也!上郡、北地、安定三郡,土廣人稀,饒谷多畜,吾且休兵北道,就糧養士,以觀其敝,乃可圖也。」於是引軍北至栒邑,所到,諸營保郡邑皆開門歸附。
shàng qiǎn cén péng jī jīng zhōu qún zéi, xià chōu yè děng shí yú chéng. shí yī yuè, jiǎ wǔ, shàng xìng huái.
上遣岑彭擊荊州群賊,下犨、葉等十餘城。十一月,甲午,上幸懷。
liáng wáng yǒng chēng dì yú suī yáng.
梁王永稱帝於睢陽。
shí èr yuè, bǐng xū, shàng hái luò yáng.
十二月,丙戌,上還洛陽。
sān fǔ kǔ chì méi bào nüè, jiē lián gēng shǐ, yù dào chū zhī zhāng áng děng shēn yǐ wèi lǜ, shǐ xiè lù yì shā zhī. liú gōng yè wǎng, shōu cáng qí shī. dì zhào dèng yǔ zàng zhī yú bà líng. zhōng láng jiāng wǎn rén zhào xī jiāng chū wǔ guān, dào yù gēng shǐ qīn shǔ, jiē luǒ xiǎn jī kùn, xī jié qí zī liáng yǐ yǔ zhī, jiāng hù ér qián. wǎn wáng cì wén zhī, yíng hái xiāng lǐ.
三輔苦赤眉暴虐,皆憐更始,欲盜出之;張卬等深以為慮,使謝祿縊殺之。劉恭夜往,收藏其屍。帝詔鄧禹葬之於霸陵。中郎將宛人趙熹將出武關,道遇更始親屬,皆裸跣飢困,熹竭其資糧以與之,將護而前。宛王賜聞之,迎還鄉里。
kuí xiāo guī tiān shuǐ, fù zhāo jù qí zhòng, xìng xiū gù yè, zì chēng xī zhōu shàng jiāng jūn. sān fǔ shì dài fū bì luàn zhě duō guī xiāo, xiāo qīng shēn yǐn jiē, wèi bù yī jiāo yǐ píng líng fàn qūn wèi shī yǒu, qián liáng zhōu cì shǐ hé nán zhèng xìng wèi jì jiǔ, mào líng shēn tú gāng dù lín wèi zhì shū, mǎ yuán wèi suī dé jiāng jūn, yáng guǎng wáng zūn zhōu zōng jí píng xiāng xíng xún ā yáng wáng jié zhǎng líng wáng yuán wèi dà jiāng jūn, ān líng bān biāo zhī shǔ wèi bīn kè, yóu cǐ míng zhèn xī zhōu, wén yú shān dōng. mǎ yuán shǎo shí, yǐ jiā yòng bù zú cí qí xiōng kuàng, yù jiù biān jùn tián mù. kuàng yuē: rǔ dà cái, dāng wǎn chéng. liáng gōng bù shì rén yǐ pǔ, qiě cóng suǒ hǎo. suì zhī běi dì tián mù. cháng wèi bīn kè yuē: zhàng fū wèi zhì, qióng dāng yì jiān, lǎo dāng yì zhuàng. hòu yǒu chù shù qiān tóu, gǔ shù wàn hú, jì ér tàn yuē: fán zhí cái chǎn, guì qí néng zhèn shī yě, fǒu zé shǒu qián lǔ ěr! nǎi jǐn sàn yú qīn jiù. wén kuí xiāo hǎo shì, wǎng cóng zhī. xiāo qí jìng zhòng, yǔ jué chóu cè. bān biāo, zhì zhī zǐ yě.
隗囂歸天水,復招聚其眾,興修故業,自稱西州上將軍。三輔士大夫避亂者多歸囂,囂傾身引接,為布衣交;以平陵范逡為師友,前涼州刺史河南鄭興為祭酒,茂陵申屠剛、杜林為治書,馬援為綏德將軍,楊廣、王遵、周宗及平襄行巡、阿陽王捷、長陵王元為大將軍,安陵班彪之屬為賓客,由此名震西州,聞於山東。馬援少時,以家用不足辭其兄況,欲就邊郡田牧。況曰:「汝大才,當晚成。良工不示人以朴,且從所好。」遂之北地田牧。常謂賓客曰:「丈夫為志,窮當益堅,老當益壯。」後有畜數千頭,谷數萬斛,既而嘆曰:「凡殖財產,貴其能賑施也,否則守錢虜耳!」乃盡散於親舊。聞隗囂好士,往從之。囂其敬重,與決籌策。班彪,穉之子也。
chū, píng líng dòu róng lěi shì shì huàn hé xī, zhī qí tǔ sú, yǔ gēng shǐ yòu dà sī mǎ zhào méng shàn, sī wèi xiōng dì yuē: tiān xià ān wēi wèi kě zhī. hé xī yīn fù, dài hé wèi gù, zhāng yē shǔ guó jīng bīng wàn qí, yī dàn huǎn jí, dù jué hé jīn, zú yǐ zì shǒu, cǐ yí zhǒng chù yě! nǎi yīn méng qiú wǎng hé xī. méng jiàn róng yú gēng shǐ, yǐ wèi zhāng yē shǔ guó dū wèi. róng jì dào, fǔ jié xióng jié, huái jí qiāng lǔ, shén dé qí huān xīn. shì shí, jiǔ quán tài shǒu ān dìng liáng tǒng jīn chéng tài shǒu kù jūn zhāng yē dū wèi mào líng shǐ bāo jiǔ quán dū wèi zhú céng dūn huáng dū wèi xīn róng, bīng zhōu jùn yīng jùn, róng jiē yǔ hòu shàn. jí gēng shǐ bài, róng yǔ liáng tǒng děng jì yì yuē: jīn tiān xià rǎo luàn, wèi zhī suǒ guī. hé xī dòu jué zài qiāng hú zhōng, bù tóng xīn lù lì, zé bù néng zì shǒu, quán jūn lì qí, fù wú yǐ xiāng shuài, dāng tuī yī rén wèi dà jiāng jūn, gòng quán wǔ bù, guān shí biàn dòng. yì jì dìng, ér gè qiān ràng. yǐ wèi cì, xián gòng tuī liáng tǒng tǒng gù cí, nǎi tuī róng xíng hé xī wǔ jùn dà jiāng jūn shì. wǔ wēi tài shǒu mǎ qī zhāng yē tài shǒu rèn zhòng bìng gū lì wú dǎng, nǎi gòng yí shū gào shì zhī, èr rén jí jiě yìn shòu qù. yú shì yǐ liáng tǒng wèi wǔ wēi tài shǒu, shǐ bāo wèi zhāng yē tài shǒu, zhú céng wèi jiǔ quán tài shǒu, xīn róng wèi dūn huáng tài shǒu. róng jū shǔ guó, lǐng dū wèi zhí rú gù zhì cóng shì, jiān chá wǔ jùn. hé xī mín sú zhì pǔ, ér róng děng zhèng yì kuān hé, shàng xià xiāng qīn, yàn rán fù zhí. xiū bīng mǎ, xí zhàn shè, míng fēng suì, qiāng hú fàn sāi, róng zhé zì jiāng yǔ zhū jùn xiāng jiù, jiē rú fú yào, měi zhé pò zhī. qí hòu qiāng hú jiē zhèn fú qīn fù, nèi jùn liú mín bì xiōng jī zhě guī zhī bù jué.
初,平陵竇融累世仕宦河西,知其土俗,與更始右大司馬趙萌善,私謂兄弟曰:「天下安危未可知。河西殷富,帶河為固,張掖屬國精兵萬騎,一旦緩急,杜絕河津,足以自守,此遺種處也!」乃因萌求往河西。萌薦融於更始,以為張掖屬國都尉。融既到,撫結雄桀,懷輯羌虜,甚得其歡心。是時,酒泉太守安定梁統、金城太守庫鈞、張掖都尉茂陵史苞、酒泉都尉竺曾、敦煌都尉辛肜,并州郡英俊,融皆與厚善。及更始敗,融與梁統等計議曰:「今天下擾亂,未知所歸。河西斗絕在羌、胡中,不同心戮力,則不能自守,權鈞力齊,復無以相率,當推一人為大將軍,共全五部,觀時變動。」議既定,而各謙讓。以位次,咸共推梁統;統固辭,乃推融行河西五郡大將軍事。武威太守馬期、張掖太守任仲並孤立無黨,乃共移書告示之,二人即解印綬去。於是以梁統為武威太守,史苞為張掖太守,竺曾為酒泉太守,辛肜為敦煌太守。融居屬國,領都尉職如故;置從事,監察五郡。河西民俗質樸,而融等政亦寬和,上下相親,晏然富殖。修兵馬,習戰射,明烽燧,羌、胡犯塞,融輒自將與諸郡相救,皆如符要,每輒破之。其後羌、胡皆震服親附,內郡流民避凶飢者歸之不絕。
wáng mǎng zhī shì, tiān xià xián sī hàn dé, ān dìng sān shuǐ lú fāng jū zuǒ gǔ zhōng, zhà chēng wǔ dì céng sūn liú wén bó, yún zēng zǔ mǔ, xiōng nú hún xié wáng zhī zǐ yě. cháng yǐ shì yán kuáng huò ān dìng jiān. wáng mǎng mò, nǎi yǔ sān shuǐ shǔ guó qiāng hú qǐ bīng. gēng shǐ zhì zhǎng ān, zhēng fāng wèi qí dū wèi, shǐ zhèn fǔ ān dìng yǐ xī. gēng shǐ bài, sān shuǐ háo jié gòng lì fāng wèi shàng jiāng jūn xī píng wáng, shǐ shǐ yǔ xī qiāng xiōng nú jié hé qīn. dān yú yǐ wèi: hàn shì zhōng jué, liú shì lái guī, wǒ yì dāng rú hū hán xié lì zhī, lìng zūn shì wǒ. nǎi shǐ jù lín wáng jiāng shù qiān qí yíng fāng xiōng dì rù xiōng nú, lì fāng wèi hàn dì, yǐ fāng dì chéng wèi zhōng láng jiāng, jiāng hú qí hái rù ān dìng.
王莽之世,天下咸思漢德,安定三水盧芳居左谷中,詐稱武帝曾孫劉文伯,雲「曾祖母,匈奴渾邪王之姊也」。常以是言誑惑安定間。王莽末,乃與三水屬國羌、胡起兵。更始至長安,征芳為騎都尉,使鎮撫安定以西。更始敗,三水豪桀共立芳為上將軍、西平王,使使與西羌、匈奴結和親。單于以為:「漢氏中絕,劉氏來歸,我亦當如呼韓邪立之,令尊事我。」乃使句林王將數千騎迎芳兄弟入匈奴,立芳為漢帝,以芳弟程為中郎將,將胡騎還入安定。
dì yǐ guān zhōng wèi dìng, ér dèng yǔ jiǔ bù jìn bīng, cì shū zé zhī yuē: sī tú, yáo yě wáng zéi, jié yě. zhǎng ān lì mín huáng huáng wú suǒ yī guī, yí yǐ shí jìn tǎo, zhèn wèi xī jīng, xì bǎi xìng zhī xīn. yǔ yóu zhí qián yì, bié gōng shàng jùn zhū xiàn, gèng zhēng bīng yǐn gǔ, guī zhì dà yào. jī nǔ jiāng jūn féng yīn chē qí jiāng jūn zōng xīn shǒu xún yì, èr rén zhēng quán xiāng gōng, yīn suì shā xīn, yīn fǎn jī yǔ, yǔ qiǎn shǐ yǐ wén. dì wèn shǐ rén: yīn suǒ qīn ài wèi shuí? duì yuē: hù jūn huáng fáng. dì dù yīn fáng bù néng jiǔ hé, shì bì xiāng wǔ, yīn bào yǔ yuē: fù féng yīn zhě, bì huáng fáng yě. nǎi qiǎn shàng shū zōng guǎng chí jié wǎng jiàng zhī. hòu yuè yú, fáng guǒ zhí yīn, jiāng qí zhòng guī zuì. gēng shǐ zhū jiāng wáng kuāng hú yīn chéng dān děng jiē yì guǎng jiàng, guǎng yǔ dōng guī zhì ān yì, dào yù wáng, guǎng xī zhǎn zhī. yīn zhī pàn yě, yǐn bīng xī xiàng tiān shuǐ kuí xiāo nì jī, pò zhī yú gāo píng, jǐn huò qí zī zhòng. yú shì yǔ chéng zhì qiǎn shǐ chí jié mìng xiāo wèi xī zhōu dà jiāng jūn, dé zhuān zhì liáng zhōu shuò fāng shì.
帝以關中未定,而鄧禹久不進兵,賜書責之曰:「司徒,堯也;亡賊,桀也。長安吏民遑遑無所依歸,宜以時進討,鎮慰西京,系百姓之心。」禹猶執前意,別攻上郡諸縣,更徵兵引谷,歸至大要。積弩將軍馮愔、車騎將軍宗歆守栒邑,二人爭權相攻,愔遂殺歆,因反擊禹,禹遣使以聞。帝問使人:「愔所親愛為誰?」對曰:「護軍黃防。」帝度愔、防不能久和,勢必相忤,因報禹曰:「縛馮愔者,必黃防也。」乃遣尚書宗廣持節往降之。後月餘,防果執愔,將其眾歸罪。更始諸將王匡、胡殷、成丹等皆詣廣降,廣與東歸;至安邑,道欲亡,廣悉斬之。愔之叛也,引兵西向天水;隗囂逆擊,破之於高平,盡獲其輜重。於是禹承制遣使持節命囂為西州大將軍,得專制涼州、朔方事。
là rì, chì méi shè lè dà huì, jiǔ wèi xíng, qún chén gèng xiāng biàn dòu ér bīng zhòng suì gè yú gōng, zhǎn guān rù, lüè jiǔ ròu, hù xiāng shā shāng. wèi wèi zhū gé zhì wén zhī, lè bīng rù, gé shā bǎi yú rén, nǎi dìng. liú pén zi huáng kǒng, rì yè tí qì, cóng guān jiē lián zhī.
臘日,赤眉設樂大會,酒未行,群臣更相辯鬥;而兵眾遂各逾宮,斬關入,掠酒肉,互相殺傷。衛尉諸葛穉聞之,勒兵入,格殺百餘人,乃定。劉盆子惶恐,日夜啼泣,從官皆憐之。
dì qiǎn zōng zhèng liú yán gōng tiān jǐng guān, yǔ tián yì lián zhàn shí yú hé, yán bù dé jìn. jí gēng shǐ bài, yì qiǎn shǐ qǐng jiàng jí bài wèi shàng dǎng tài shǒu. dì yòu qiǎn jiàn yì dài fū chǔ dà bó chí jié zhēng bào yǒng yǒng wèi zhī gēng shǐ cún wáng, yí bù kěn cóng, shōu xì dà bó, qiǎn shǐ chí zhì zhǎng ān, xiòng wèn xū shí.
帝遣宗正劉延攻天井關,與田邑連戰十餘合,延不得進。及更始敗,邑遣使請降;即拜為上黨太守。帝又遣諫議大夫儲大伯持節征鮑永;永未知更始存亡,疑不肯從,收系大伯,遣使馳至長安,詗問虛實。
chū, dì cóng gēng shǐ zài wǎn, nà xīn yě yīn shì zhī nǚ lì huá. shì suì, qiǎn shǐ yíng lì huá yǔ dì zǐ hú yáng gōng zhǔ mèi níng píng gōng zhǔ jù dào luò yáng yǐ lì huá wèi guì rén. gēng shǐ xī píng wáng lǐ tōng xiān qǔ níng píng gōng zhǔ, shàng zhēng tōng wèi wèi wèi.
初,帝從更始在宛,納新野陰氏之女麗華。是歲,遣使迎麗華與帝姊湖陽公主、妹寧平公主俱到洛陽;以麗華為貴人。更始西平王李通先娶寧平公主,上征通為衛尉。
chū, gēng shǐ yǐ wáng hóng wèi láng yá tài shǒu, zhāng bù jù jùn jù zhī. hóng yù jiàng, dé gàn yú děng liù xiàn shōu bīng yǔ bù zhàn, bù shèng. bù jì shòu liú yǒng guān hào, zhì bīng yú jù, qiǎn jiāng xùn tài shān dōng lái chéng yáng jiāo dōng běi hǎi jì nán qí jùn, jiē xià zhī. hóng lì bù dí, nǎi yì bù xiāng jiàn. bù dà chén bīng ér jiàn zhī. nù yuē: bù yǒu hé zuì, jūn qián jiàn gōng zhī shén! hóng àn jiàn yuē: tài shǒu fèng cháo mìng, ér wén gōng yōng bīng xiāng jù. hóng gōng zéi ěr, hé wèi shén xié! bù qǐ guì xiè, yǔ zhī yàn yǐn, dài wèi shàng bīn, lìng hóng guān zhǎng jùn shì.
初,更始以王閎為琅邪太守,張步據郡拒之。閎諭降,得贛榆等六縣;收兵與步戰,不勝。步既受劉永官號,治兵於劇,遣將徇泰山、東萊、城陽、膠東、北海、濟南、齊郡,皆下之。閎力不敵,乃詣步相見。步大陳兵而見之。怒曰:「步有何罪,君前見攻之甚!」閎按劍曰:「太守奉朝命,而文公擁兵相拒。閎攻賊耳,何謂甚邪!」步起跪謝,與之宴飲,待為上賓,令閎關掌郡事。
strong shì zǔ guāng wǔ huáng dì shàng zhī shàng jiàn wǔ èr nián bǐng xū, gōng yuán èr liù nián strong
世祖光武皇帝上之上建武二年(丙戌,公元二六年)
chūn, zhēng yuè, jiǎ zǐ shuò, rì yǒu shí zhī.
春,正月,甲子朔,日有食之。
liú gōng zhī chì méi bì bài, mì jiào dì pén zi guī xǐ shòu, xí wèi cí ràng zhī yán. jí zhēng dàn dà huì, gōng xiān yuē: zhū jūn gòng lì gōng dì wèi dì, dé chéng shēn hòu! lì qiě yī nián, xiáo luàn rì shén, chéng bù zú yǐ xiāng chéng, kǒng sǐ ér wú yì, yuàn dé tuì wèi shù rén, gèng qiú xián zhī, wéi zhū jūn xǐng chá! fán chóng děng xiè yuē: cǐ zhě chóng děng zuì yě. gōng fù gù qǐng, huò yuē: cǐ níng shì hóu shì xié? gōng huáng kǒng qǐ qù. pén zi nǎi xià chuáng jiě xǐ shòu, kòu tóu yuē: jīn shè zhì xiàn guān ér wèi zéi rú gù, sì fāng yuàn hèn, bù fù xìn xiàng, cǐ jiē lì fēi qí rén suǒ zhì. yuàn qǐ hái gǔ, bì xián shèng lù! bì yù shā pén zi yǐ sāi zé zhě, wú suǒ lí sǐ! yīn tì qì xū xī. chóng děng jí huì zhě shù bǎi rén, mò bù āi lián zhī, nǎi jiē bì xí dùn shǒu yuē: chén wú zhuàng, fù bì xià, qǐng zì jīn yǐ hòu, bù gǎn fù fàng zòng! yīn gòng bào chí pén zi, dài yǐ xǐ shòu pén zi hào hū, bù dé yǐ. jì bà chū, gè bì yíng zì shǒu. sān fǔ xī rán, chēng tiān zǐ cōng míng, bǎi xìng zhēng hái zhǎng ān, shì lǐ qiě mǎn. hòu èr shí yú rì, fù chū, dà lüè rú gù.
劉恭知赤眉必敗,密教弟盆子歸璽綬,習為辭讓之言。及正旦大會,恭先曰:「諸君共立恭弟為帝,德誠深厚!立且一年,殽亂日甚,誠不足以相成,恐死而無益,願得退為庶人,更求賢知,唯諸君省察!」樊崇等謝曰:「此者崇等罪也。」恭復固請,或曰:「此寧式侯事邪?」恭惶恐起去。盆子乃下床解璽綬,叩頭曰:「今設置縣官而為賊如故,四方怨恨,不覆信向,此皆立非其人所致。願乞骸骨,避賢聖路!必欲殺盆子以塞責者,無所離死!」因涕泣噓唏。崇等及會者數百人,莫不哀憐之,乃皆避席頓首曰:「臣無狀,負陛下,請自今已後,不敢復放縱!」因共抱持盆子,帶以璽綬;盆子號呼,不得已。既罷出,各閉營自守。三輔翕然,稱天子聰明,百姓爭還長安,市里且滿。後二十餘日,復出,大掠如故。
diāo zǐ dōu wèi qí bù qǔ suǒ shā, yú dǎng yǔ zhū zéi huì tán xiāng, hào tán xiāng zéi, kòu wèi jùn qīng hé. wèi jùn dà lì lǐ xióng dì lù móu fǎn chéng yíng tán xiāng, huò yǐ gào wèi jùn tài shǒu yǐng chuān yáo qī, qī zhào wèn xióng, xióng kòu tóu shǒu fú, yuàn yǔ lǎo mǔ jù jiù sǐ. qī yuē: wèi lì tǎng bù ruò wèi zéi lè zhě, kě guī yǔ lǎo mǔ wǎng jiù lù yě! shǐ lì sòng chū chéng. xióng xíng, qiú dé lù, jiāng yì yè chéng xī mén lù bù shèng kuì gǎn, zì shā yǐ xiè qī. qī jiē tàn, yǐ lǐ zàng zhī, ér hái xióng gù zhí. yú shì jùn zhōng fú qí wēi xìn. dì qiǎn wú hàn lǜ wáng liáng děng jiǔ jiāng jūn jī tán xiāng yú yè dōng zhāng shuǐ shàng, dà pò zhī, shí yú wàn zhòng jiē jiàng. yòu shǐ liáng yǔ dà jiāng jūn dù mào jiāng bīng ān jí wèi jùn qīng hé dōng jùn, xī píng zhū yíng bǎo, sān jùn qīng jìng, biān lù liú tōng.
刁子都為其部曲所殺,餘黨與諸賊會檀鄉,號檀鄉賊,寇魏郡、清河。魏郡大吏李熊弟陸謀反城迎檀鄉,或以告魏郡太守潁川銚期,期召問熊,熊叩頭首服,願與老母俱就死。期曰:「為吏儻不若為賊樂者,可歸與老母往就陸也!」使吏送出城。熊行,求得陸,將詣鄴城西門;陸不勝愧感,自殺以謝期。期嗟嘆,以禮葬之,而還熊故職。於是郡中服其威信。帝遣吳漢率王梁等九將軍擊檀鄉於鄴東漳水上,大破之,十餘萬眾皆降。又使梁與大將軍杜茂將兵安輯魏郡、清河、東郡,悉平諸營保,三郡清靜,邊路流通。
gēng chén, xī fēng zhū gōng chén wèi liè hóu liáng hóu dèng yǔ guǎng píng hóu wú hàn jiē shí sì xiàn. bó shì dīng gōng yì yuē: gǔ zhě fēng zhū hóu bù guò bǎi lǐ, qiáng gàn ruò zhī, suǒ yǐ wèi zhì yě. jīn fēng sì xiàn, bù hé fǎ zhì. dì yuē: gǔ zhī wáng guó jiē yǐ wú dào, wèi cháng wén gōng chén dì duō ér miè wáng zhě yě. yīn xiāng hóu yīn shí, guì rén zhī xiōng yě, yǐ jūn gōng dāng zēng fēng, shí kòu tóu ràng yuē: tiān xià chū dìng, jiāng shuài yǒu gōng zhě zhòng, chén tuō shǔ yē tíng, réng jiā jué yì, bù kě yǐ shì tiān xià. cǐ wèi qīn qī shòu shǎng, guó rén jì gōng yě. dì cóng zhī. dì lìng zhū jiāng gè yán suǒ lè, jiē zhàn měi xiàn hé nán tài shǒu yǐng chuān dīng chēn dú qiú fēng běn xiāng. huò wèn qí gù, chēn yuē: chēn néng báo gōng wēi, dé xiāng tíng hòu yǐ! dì cóng qí zhì, fēng xīn ān xiāng hóu. dì shǐ láng zhōng wèi jùn féng qín diǎn zhū hóu fēng shì, qín chà liàng gōng cì qīng zhòng, guó tǔ yuǎn jìn, dì shì fēng báo, bù xiāng yú yuè, mò bù yàn fú yān. dì yǐ wèi néng, shàng shū zhòng shì jiē lìng zǒng lù zhī. gù shì: shàng shū láng yǐ lìng shǐ jiǔ cì bǔ zhī, dì shǐ yòng xiào lián wèi shàng shū láng.
庚辰,悉封諸功臣為列侯;梁侯鄧禹、廣平侯吳漢皆食四縣。博士丁恭議曰:「古者封諸侯不過百里,強幹弱枝,所以為治也。今封四縣,不合法制。」帝曰:「古之亡國皆以無道,未嘗聞功臣地多而滅亡者也。」陰鄉侯陰識,貴人之兄也,以軍功當增封,識叩頭讓曰:「天下初定,將帥有功者眾,臣托屬掖廷,仍加爵邑,不可以示天下。此為親戚受賞,國人計功也。」帝從之。帝令諸將各言所樂,皆占美縣;河南太守潁川丁綝獨求封本鄉。或問其故,綝曰:「綝能薄功微,得鄉亭厚矣!」帝從其志,封新安鄉侯。帝使郎中魏郡馮勤典諸侯封事,勤差量功次輕重,國土遠近,地勢豐薄,不相逾越,莫不厭服焉。帝以為能,尚書眾事皆令總錄之。故事:尚書郎以令史久次補之,帝始用孝廉為尚書郎。
qǐ gāo miào yú luò yáng, sì shí hé sì gāo zǔ tài zōng shì zōng jiàn shè jì yú zōng miào zhī yòu lì jiāo zhào yú chéng nán.
起高廟於洛陽,四時合祀高祖、太宗、世宗;建社稷於宗廟之右;立郊兆於城南。
zhǎng ān chéng zhōng liáng jǐn, chì méi shōu zài zhēn bǎo, dà zòng huǒ shāo gōng shì shì lǐ, zì xíng shā lüè, zhǎng ān chéng zhōng wú fù rén xíng nǎi yǐn bīng ér xī, zhòng hào bǎi wàn, zì nán shān zhuǎn lüè chéng yì, suì rù ān dìng běi dì. dèng yǔ yǐn bīng nán zhì zhǎng ān, jūn kūn míng chí, yè cí gāo miào, shōu shí yī dì shén zhǔ, sòng yì luò yáng yīn xún xíng yuán líng, wèi zhì lì shì fèng shǒu yān.
長安城中糧盡,赤眉收載珍寶,大縱火燒宮室、市里,恣行殺掠,長安城中無復人行;乃引兵而西,眾號百萬,自南山轉掠城邑,遂入安定、北地。鄧禹引兵南至長安,軍昆明池,謁祠高廟,收十一帝神主,送詣洛陽;因巡行園陵,為置吏士奉守焉。
zhēn dìng wáng yáng zào chèn jì yuē: chì jiǔ zhī hòu, yǐng yáng wèi zhǔ. yáng bìng yǐng, yù yǐ huò zhòng yǔ mián màn zéi jiāo tōng. dì qiǎn qí dū wèi chén fù yóu jī jiāng jūn dèng lóng zhēng zhī, yáng bì chéng mén bù nèi. dì fù qiǎn qián jiāng jūn gěng chún chí jié xíng yōu jì, suǒ guò láo wèi wáng hóu, mì chì shōu yáng. chún zhì zhēn dìng, zhǐ chuán shě, yāo yáng xiāng jiàn. chún, zhēn dìng zōng shì zhī chū yě, gù yáng bù yǐ wèi yí, qiě zì shì zhòng qiáng, ér chún yì ān jìng, jí cóng guān shǔ yì zhī yáng xiōng dì bìng jiāng qīng bīng zài mén wài. yáng rù, jiàn chún, chún jiē yǐ lǐ jìng, yīn yán qǐng qí xiōng dì jiē rù, nǎi bì gé, xī zhū zhī, yīn lè bīng ér chū. zhēn dìng zhèn bù, wú gǎn dòng zhě. dì lián yáng móu wèi fā ér zhū, fù fēng qí zi wèi zhēn dìng wáng.
真定王楊造讖記曰:「赤九之後,癭楊為主。」楊病癭,欲以惑眾;與綿曼賊交通。帝遣騎都尉陳副、游擊將軍鄧隆征之,楊閉城門不內。帝復遣前將軍耿純持節行幽、冀,所過勞慰王、侯,密敕收楊。純至真定,止傳舍,邀楊相見。純,真定宗室之出也,故楊不以為疑,且自恃眾強,而純意安靜,即從官屬詣之;楊兄弟並將輕兵在門外。楊入,見純,純接以禮敬,因延請其兄弟皆入,乃閉閣,悉誅之,因勒兵而出。真定震怖,無敢動者。帝憐楊謀未發而誅,復封其子為真定王。
èr yuè, jǐ yǒu, chē jià xìng xiū wǔ.
二月,己酉,車駕幸修武。
bào yǒng féng yǎn shěn zhī gēng shǐ yǐ wáng, nǎi fā sàng, chū chǔ dà bó děng, fēng shàng yìn shòu, xī bà bīng, fú jīn yì hé nèi, dì jiàn yǒng, wèn yuē: qīng zhòng ān zài? yǒng lí xí kòu tóu yuē: chén shì gēng shǐ, bù néng lìng quán, chéng cán yǐ qí zhòng xìng fù guì, gù xī bà zhī. dì yuē: qīng yán dà. ér yì bù yuè. jì ér yǒng yǐ lì gōng jiàn yòng, yǎn suì fèi qì. yǒng wèi yǎn yuē: xī gāo zǔ shǎng jì bù zhī zuì, zhū dīng gù zhī gōng jīn zāo míng zhǔ, yì hé yōu zāi! yǎn yuē: rén yǒu tiāo qí lín rén zhī qī zhě, qí zhǎng zhě mà ér shǎo zhě bào zhī. hòu qí fū sǐ, qǔ qí zhǎng zhě. huò wèi zhī yuē: fū fēi mà ěr zhě xié? yuē: zài rén yù qí bào wǒ, zài wǒ yù qí mà rén yě! fū tiān mìng nán zhī, rén dào yì shǒu, shǒu dào zhī chén, hé huàn sǐ wáng!
鮑永、馮衍審知更始已亡,乃發喪,出儲大伯等,封上印綬,悉罷兵,幅巾詣河內,帝見永,問曰:「卿眾安在?」永離席叩頭曰:「臣事更始,不能令全,誠慚以其眾幸富貴,故悉罷之。」帝曰:「卿言大。」而意不悅。既而永以立功見用,衍遂廢棄。永謂衍曰:「昔高祖賞季布之罪,誅丁固之功;今遭明主,亦何憂哉!」衍曰:「人有挑其鄰人之妻者,其長者罵而少者報之。後其夫死,取其長者。或謂之曰:『夫非罵爾者邪?』曰:『在人慾其報我,在我欲其罵人也!』夫天命難知,人道易守,守道之臣,何患死亡!」
dà sī kōng wáng liáng lǚ wéi zhào mìng, dì nù, qiǎn shàng shū zōng guǎng chí jié jí jūn zhōng zhǎn liáng guǎng kǎn chē sòng jīng shī. jì zhì, shè zhī, yǐ wèi zhōng láng jiāng, běi shǒu jī guān.
大司空王梁屢違詔命,帝怒,遣尚書宗廣持節即軍中斬梁;廣檻車送京師。既至,赦之,以為中郎將,北守箕關。
rén zǐ, yǐ tài zhōng dài fū jīng zhào sòng hóng wèi dà sī kōng. hóng jiàn pèi guó huán tán, wèi yì láng gěi shì zhōng. dì lìng tán gǔ qín, ài qí fán shēng. hóng wén zhī, bù yuè cì tán nèi chū, zhèng cháo fú zuò fǔ shàng, qiǎn lì zhào zhī. tán zhì, bù yǔ xí ér ràng zhī, qiě yuē: néng zì gǎi xié, jiāng lìng xiāng jǔ yǐ fǎ hū? tán dùn shǒu cí xiè liáng jiǔ, nǎi qiǎn zhī. hòu dà huì qún chén, dì shǐ tán gǔ qín. tán jiàn hóng, shī qí cháng dù. dì guài ér wèn zhī, hóng nǎi lí xí miǎn guān xiè yuē: chén suǒ yǐ jiàn huán tán zhě, wàng néng yǐ zhōng zhèng dǎo zhǔ. ér lìng cháo tíng dān yuè zhèng shēng, chén zhī zuì yě. dì gǎi róng xiè zhī. hú yáng gōng zhǔ xīn guǎ, dì yǔ gòng lùn cháo chén, wēi guān qí yì. zhǔ yuē: sòng gōng wēi róng dé qì, qún chén mò jí. dì yuē: fāng qiě tú zhī. hòu hóng bèi yǐn jiàn, dì lìng zhǔ zuò píng fēng hòu, yīn wèi hóng yuē: yàn yán guì yì jiāo, fù yì qī, rén qíng hū? hóng yuē: chén wén pín jiàn zhī zhī bù kě wàng, zāo kāng zhī qī bù xià táng. dì gù wèi zhǔ yuē: shì bù xié yǐ!
壬子,以太中大夫京兆宋弘為大司空。弘薦沛國桓譚,為議郎、給事中。帝令譚鼓琴,愛其繁聲。弘聞之,不悅;伺譚內出,正朝服坐府上,遣吏召之。譚至,不與席而讓之,且曰:「能自改邪,將令相舉以法乎?」譚頓首辭謝;良久,乃遣之。後大會群臣,帝使譚鼓琴。譚見弘,失其常度。帝怪而問之,弘乃離席免冠謝曰:「臣所以薦桓譚者,望能以忠正導主。而令朝廷耽悅鄭聲,臣之罪也。」帝改容謝之。湖陽公主新寡,帝與共論朝臣,微觀其意。主曰:「宋公威容德器,群臣莫及。」帝曰:「方且圖之。」後弘被引見,帝令主坐屏風後,因謂弘曰:「諺言『貴易交,富易妻,』人情乎?」弘曰:「臣聞貧賤之知不可忘,糟糠之妻不下堂。」帝顧謂主曰:「事不諧矣!」
dì zhī tǎo wáng láng yě, péng chǒng fā tū qí yǐ zhù jūn, zhuǎn liáng shí, qián hòu bù jué, jí dì zhuī tóng mǎ zhì jì, chǒng zì fù qí gōng, yì wàng shén gāo dì jiē zhī bù néng mǎn, yǐ cǐ huái bù píng. jí jí wèi, wú hàn wáng liáng, chǒng zhī suǒ qiǎn, bìng wèi sān gōng, ér chǒng dú wú suǒ jiā, yù yàng yàng bù dé zhì, tàn yuē: rú cǐ, wǒ dāng wèi wáng. dàn ěr zhě, bì xià wàng wǒ xié! shì shí běi zhōu pò sàn, ér yú yáng chà wán, yǒu jiù tiě guān, chǒng zhuǎn yǐ mào gǔ, jī zhēn bǎo, yì fù qiáng. yōu zhōu mù zhū fú, nián shào yǒu jùn cái, yù lì fēng jī, shōu shì xīn, pì zhào zhōu zhōng míng sù jí wáng mǎng shí gù lì èr qiān dàn, jiē yǐn zhì mù fǔ, duō fā zhū jùn cāng gǔ bǐng shàn qí qī zǐ. chǒng yǐ wèi tiān xià wèi dìng, shī lǚ fāng qǐ, bù yí duō zhì guān shǔ yǐ sǔn jūn shí, bù cóng qí lìng. fú xìng jīn jí zì duō, chǒng yì hěn qiáng, xián yuàn zhuǎn jī. fú shù zèn gòu zhī, mì zòu chǒng duō jù bīng gǔ, yì jì nán liàng. shàng zhé lòu xiè lìng chǒng wén, yǐ xié kǒng zhī. zhì shì, yǒu zhào zhēng chǒng, chǒng shàng shū, yuàn yǔ fú jù zhēng dì bù xǔ. chǒng yì yǐ zì yí. qí qī sù gāng, bù kān yì qū, gù quàn wú shòu zhēng, yuē: tiān xià wèi dìng, sì fāng gè zì wèi xióng. yú yáng dà jùn, bīng mǎ zuì jīng, hé gù wèi rén suǒ zòu, ér qì cǐ qù hū! chǒng yòu yǔ suǒ qīn xìn lì jì yì, jiē huái yuàn yú fú, mò yǒu quàn xíng zhě. dì qiǎn chǒng cóng dì zǐ hòu lán qīng yù zhī. chǒng yīn liú zi hòu lán qīng, suì fā bīng fǎn, bài shǔ jiāng shuài, zì jiāng èr wàn yú rén, gōng zhū fú yú jì. yòu yǐ yǔ gěng kuàng jù yǒu zhòng gōng, ér ēn shǎng bìng báo, shù qiǎn shǐ yào yòu kuàng. kuàng bù shòu, zhǎn qí shǐ.
帝之討王郎也,彭寵發突騎以助軍,轉糧食,前後不絕,及帝追銅馬至薊,寵自負其功,意望甚高;帝接之不能滿,以此懷不平。及即位,吳漢、王梁,寵之所遣,並為三公,而寵獨無所加,愈怏怏不得志,嘆曰:「如此,我當為王。但爾者,陛下忘我邪!」是時北州破散,而漁陽差完,有舊鐵官,寵轉以貿谷,積珍寶,益富強。幽州牧硃浮,年少有俊才,欲厲風跡,收士心,辟召州中名宿及王莽時故吏二千石,皆引置幕府,多發諸郡倉谷稟贍其妻子。寵以為天下未定,師旅方起,不宜多置官屬以損軍實,不從其令。浮性矜急自多,寵亦狠強,嫌怨轉積。浮數譖構之,密奏寵多聚兵谷,意計難量。上輒漏泄令寵聞,以脅恐之。至是,有詔征寵,寵上疏,願與浮俱征;帝不許。寵益以自疑。其妻素剛,不堪抑屈,固勸無受征,曰:「天下未定,四方各自為雄。漁陽大郡,兵馬最精,何故為人所奏,而棄此去乎!」寵又與所親信吏計議,皆懷怨於浮,莫有勸行者。帝遣寵從弟子後蘭卿喻之。寵因留子後蘭卿,遂發兵反,拜署將帥,自將二萬餘人,攻硃浮於薊。又以與耿況俱有重功,而恩賞並薄,數遣使要誘況。況不受,斬其使。
yán cén fù fǎn, wéi nán zhèng. hàn zhōng wáng jiā bīng bài zǒu. cén suì jù hàn zhōng, jìn bīng wǔ dū wèi gēng shǐ zhù gōng hóu lǐ bǎo suǒ pò, cén zǒu tiān shuǐ. gōng sūn shù qiǎn jiāng hóu dān qǔ nán zhèng. jiā shōu sàn zú dé shù wàn rén, yǐ lǐ bǎo wèi xiāng, cóng wǔ dū nán jī hóu dān, bù lì, hái jūn hé chí xià biàn, fù yǔ yán cén lián zhàn. cén yǐn běi, rù sàn guān, zhì chén cāng jiā zhuī jī, pò zhī. gōng sūn shù yòu qiǎn jiāng jūn rèn mǎn cóng làng zhōng xià jiāng zhōu, dōng jù gǎn guān, yú shì jǐn yǒu yì zhōu zhī dì.
延岑復反,圍南鄭。漢中王嘉兵敗走。岑遂據漢中,進兵武都;為更始柱功侯李寶所破,岑走天水。公孫述遣將侯丹取南鄭。嘉收散卒得數萬人,以李寶為相,從武都南擊侯丹,不利,還軍河池、下辨,復與延岑連戰。岑引北,入散關,至陳倉;嘉追擊,破之。公孫述又遣將軍任滿從閬中下江州,東據扞關,於是盡有益州之地。
xīn mǎo, shàng hái luò yáng.
辛卯,上還洛陽。
sān yuè, yǐ wèi, dà shè.
三月,乙未,大赦。
gēng shǐ zhū dà jiāng zài nán fāng wèi jiàng zhě shàng duō. dì zhào zhū jiāng yì bīng shì, yǐ xí kòu dì yuē: yǎn zuì qiáng, wǎn wèi cì, shuí dāng jī zhī? jiǎ fù shuài rán duì yuē: chén qǐng jī yǎn. dì xiào yuē: zhí jīn wú jī yǎn, wú fù hé yōu! dà sī mǎ dāng jī wǎn. suì qiǎn fù jī yǎn, pò zhī yǐn zūn jiàng. yòu dōng jī gēng shǐ huái yáng tài shǒu bào sì, sì jiàng.
更始諸大將在南方未降者尚多。帝召諸將議兵事,以檄叩地曰:「郾最強,宛為次,誰當擊之?」賈復率然對曰:「臣請擊郾。」帝笑曰:「執金吾擊郾,吾復何憂!大司馬當擊宛。」遂遣復擊郾,破之;尹尊降。又東擊更始淮陽太守暴汜,汜降。
xià, sì yuè, hǔ yá dà jiāng jūn gài yán dū fù mǎ dū wèi mǎ wǔ děng sì jiāng jūn jī liú yǒng, pò zhī suì wéi yǒng yú suī yáng. gù gēng shǐ jiāng sū mào fǎn, shā huái yáng tài shǒu pān jiǎn, jù guǎng lè ér chén yú yǒng yǒng yǐ mào wèi dà sī mǎ huái yáng wáng.
夏,四月,虎牙大將軍蓋延督駙馬都尉馬武等四將軍擊劉永,破之;遂圍永於睢陽。故更始將蘇茂反,殺淮陽太守潘蹇,據廣樂而臣於永;永以茂為大司馬、淮陽王。
wú hàn jī wǎn, wǎn wáng cì fèng gēng shǐ qī zǐ yì luò yáng jiàng dì fēng cì wèi shèn hóu. shū fù liáng zú fù shè zú xiōng zhǐ jiē zì zhǎng ān lái. jiǎ wǔ, fēng liáng wèi guǎng yáng wáng, zhǐ wèi chéng yáng wáng yòu fēng xiōng yǎn zi zhāng wèi tài yuán wáng, xìng wèi lǔ wáng gēng shǐ sān zi qiú xīn lǐ jiē wèi liè hóu.
吳漢擊宛,宛王賜奉更始妻子詣洛陽降;帝封賜為慎侯。叔父良、族父歙、族兄祉皆自長安來。甲午,封良為廣陽王,祉為城陽王;又封兄縯子章為太原王,興為魯王;更始三子求、歆、鯉皆為列侯。
dèng wáng wáng cháng jiàng, dì jiàn zhī shén huān, yuē: wú jiàn wáng tíng wèi, bù yōu nán fāng yǐ! bài wèi zuǒ cáo, fēng shān sāng hóu.
鄧王王常降,帝見之甚歡,曰:「吾見王廷尉,不憂南方矣!」拜為左曹,封山桑侯。
wǔ yuè, gēng chén, fēng zú fù shè wèi sì shuǐ wáng.
五月,庚辰,封族父歙為泗水王。
dì yǐ yīn guì rén yǎ xìng kuān rén, yù lì yǐ wèi hòu. guì rén yǐ guō guì rén yǒu zi, zhōng bù kěn dāng. liù yuè, wù xū, lì guì rén guō shì wèi huáng hòu, yǐ qí zi qiáng wèi huáng tài zǐ dà shè.
帝以陰貴人雅性寬仁,欲立以為後。貴人以郭貴人有子,終不肯當。六月,戊戌,立貴人郭氏為皇后,以其子強為皇太子;大赦。
bǐng wǔ, fēng sì shuǐ wáng zǐ zhōng wèi zī chuān wáng.
丙午,封泗水王子終為淄川王。
qiū, jiǎ fù nán jī shào líng xīn xī, píng zhī. hòu bù jiāng shā rén yú yǐng chuān, yǐng chuān tài shǒu kòu xún bǔ dé, xì yù. shí shàng cǎo chuàng, jūn yíng fàn fǎ, lǜ duō xiāng róng, xún lù zhī yú shì. fù yǐ wèi chǐ, hái, guò yǐng chuān, wèi zuǒ yòu yuē: wú yǔ kòu xún bìng liè jiāng shuài, ér wèi qí suǒ xiàn, jīn jiàn xún, bì shǒu jiàn zhī! xún zhī qí móu, bù yù yǔ xiāng jiàn. zǐ zi gǔ chóng yuē: chóng, jiāng yě, dé dài jiàn shì cè. zú yǒu biàn, zú yǐ xiāng dāng. xún yuē: bù rán, xī lìn xiàng rú bù wèi qín wáng ér qū yú lián pō zhě, wèi guó yě. nǎi chì shǔ xiàn shèng gōng jù, chǔ jiǔ láo, zhí jīn wú jūn rù jiè, yī rén jiē jiān èr rén zhī zhuàn. xún chū yíng yú dào, chēng jí ér hái. fù lè bīng yù zhuī zhī, ér lì shì jiē zuì, suì guò qù. xún qiǎn gǔ chóng yǐ zhuàng wén, dì nǎi zhēng xún. xún zhì, yǐn jiàn shí jiǎ fù xiān zài zuò, yù qǐ xiāng bì. dì yuē: tiān xià wèi dìng, liǎng hǔ ān dé sī dòu! jīn rì zhèn fēn zhī. yú shì bìng zuò jí huān, suì gòng chē tóng chū, jié yǒu ér qù.
秋,賈復南擊召陵、新息,平之。後部將殺人於潁川,潁川太守寇恂捕得,系獄。時尚草創,軍營犯法,率多相容,恂戮之於市。復以為恥,還,過潁川,謂左右曰:「吾與寇恂並列將帥,而為其所陷,今見恂,必手劍之!」恂知其謀,不欲與相見。姊子谷崇曰:「崇,將也,得帶劍侍側。卒有變,足以相當。」恂曰:「不然,昔藺相如不畏秦王而屈於廉頗者,為國也。」乃敕屬縣盛供具,儲酒醪,執金吾軍入界,一人皆兼二人之饌。恂出迎於道,稱疾而還。復勒兵欲追之,而吏士皆醉,遂過去。恂遣谷崇以狀聞,帝乃征恂。恂至,引見;時賈復先在坐,欲起相避。帝曰:「天下未定,兩虎安得私鬥!今日朕分之。」於是並坐極歡,遂共車同出,結友而去。
bā yuè, dì zì lǜ zhū jiāng zhēng wǔ xiào. bǐng chén, xìng nèi huáng, dà pò wǔ xiào yú B111 yáng, jiàng qí zhòng wǔ wàn rén.
八月,帝自率諸將征五校。丙辰,幸內黃,大破五校於B111陽,降其眾五萬人。
dì qiǎn yóu jī jiāng jūn dèng lóng zhù zhū fú tǎo péng chǒng. lóng jūn lù nán, fú jūn yōng nú, qiǎn lì zòu zhuàng. dì dú xí, nù, wèi shǐ lì yuē: yíng xiāng qù bǎi lǐ, qí shì qǐ kě dé xiāng jí! bǐ ruò hái, běi jūn bì bài yǐ. péng chǒng guǒ qiǎn qīng bīng jī lóng jūn, dà pò zhī fú yuǎn, suì bù néng jiù.
帝遣游擊將軍鄧隆助硃浮討彭寵。隆軍潞南,浮軍雍奴,遣吏奏狀。帝讀檄,怒,謂使吏曰:「營相去百里,其勢豈可得相及!比若還,北軍必敗矣。」彭寵果遣輕兵擊隆軍,大破之;浮遠,遂不能救。
gài yán wéi suī yáng shù yuè, kè zhī. liú yǒng zǒu zhì yú, yú rén fǎn, shā qí mǔ qī yǒng yǔ huī xià shù shí rén bēn qiào. sū mào jiǎo qiáng zhōu jiàn hé jūn sān wàn yú rén jiù yǒng yán yǔ zhàn yú pèi xī, dà pò zhī. yǒng qiáng jiàn zǒu bǎo hú líng, mào bēn hái guǎng lè yán suì dìng pèi chǔ lín huái.
蓋延圍睢陽數月,克之。劉永走至虞,虞人反,殺其母、妻;永與麾下數十人奔譙。蘇茂、佼強、周建合軍三萬餘人救永;延與戰於沛西,大破之。永、強、建走保湖陵,茂奔還廣樂;延遂定沛、楚、臨淮。
dì shǐ tài zhōng dài fū fú lóng chí jié shǐ qīng xú èr zhōu, zhāo xiáng jùn guó. qīng xú qún dào wén liú yǒng pò bài, jiē huáng bù qǐng jiàng. zhāng bù qiǎn qí yuàn sūn yù suí lóng yì què shàng shū, xiàn fù yú. lóng, zhàn zhī zǐ yě.
帝使太中大夫伏隆持節使青、徐二州,招降郡國。青、徐群盜聞劉永破敗,皆惶怖請降。張步遣其掾孫昱隨隆詣闕上書,獻鰒魚。隆,湛之子也。
dǔ xiāng rén dǒng fǎn wǎn chéng, zhí nán yáng tài shǒu liú lín. yáng huà jiāng jūn jiān xín gōng wǎn, bá zhī zǒu hái dǔ xiāng.
堵鄉人董反宛城,執南陽太守劉粦。揚化將軍堅鐔攻宛,拔之;走還堵鄉。
wú hàn xùn nán yáng zhū xiàn, suǒ guò duō qīn bào. pò lǔ jiāng jūn dèng fèng yè guī xīn yě, nù hàn lüè qí xiāng lǐ, suì fǎn, jī pò hàn jūn, tún jù yù yáng, yǔ zhū zéi hé cóng.
吳漢徇南陽諸縣,所過多侵暴。破虜將軍鄧奉謁歸新野,怒漢掠其鄉里,遂反,擊破漢軍,屯據淯陽,與諸賊合從。
jiǔ yuè, rén xū, dì zì nèi huáng hái.
九月,壬戌,帝自內黃還。
shǎn zéi sū kuàng gōng pò hóng nóng, dì shǐ jǐng dān tǎo zhī. huì dān hōng, zhēng lǔ jiāng jūn jì zūn jī hóng nóng bǎi huá mán zhōng zéi, jiē píng zhī.
陝賊蘇況攻破弘農,帝使景丹討之。會丹薨,征虜將軍祭遵擊弘農、柏華、蠻中賊,皆平之。
chì méi yǐn bīng yù xī shàng lǒng, kuí xiāo qiǎn jiāng jūn yáng guǎng yíng jī, pò zhī yòu zhuī bài zhī yú wū shì jīng yáng jiān. chì méi zhì yáng chéng fān xū zhōng, féng dà xuě, kēng gǔ jiē mǎn, shì duō dòng sǐ. nǎi fù hái, fā jué zhū líng, qǔ qí bǎo huò. fán yǒu yù xiá liàn zhě, lǜ jiē rú shēng, zéi suì wū rǔ lǚ hòu shī. dèng yǔ qiǎn bīng jī zhī yú yù yí, fǎn wèi suǒ bài. yǔ nǎi chū zhī yún yáng. chì méi fù rù zhǎng ān. yán cén tún dù líng, chì méi jiāng féng ān jī zhī. dèng yǔ yǐ ān jīng bīng zài wài, yǐn bīng xí zhǎng ān huì xiè lù jiù zhì, yǔ bīng bài zǒu. yán cén jī féng ān, dà pò zhī, sǐ zhě shí yú wàn rén. liào zhàn jiāng chì méi shí bā wàn gōng hàn zhōng wáng jiā jiā yǔ zhàn yú gǔ kǒu, dà pò zhī, jiā shǒu shā zhàn, suì dào yún yáng jiù gǔ. jiā qī xiōng xīn yě lái shè, dì zhī gū zǐ yě. dì lìng dèng yǔ zhāo jiā, jiā yīn shè yì yǔ jiàng. lǐ bǎo jù màn, yǔ zhǎn zhī.
赤眉引兵欲西上隴,隗囂遣將軍楊廣迎擊,破之;又追敗之於烏氏、涇陽間。赤眉至陽城番須中,逢大雪,坑谷皆滿,士多凍死。乃復還,發掘諸陵,取其寶貨。凡有玉匣殮者,率皆如生,賊遂污辱呂后屍。鄧禹遣兵擊之於郁夷,反為所敗。禹乃出之雲陽。赤眉復入長安。延岑屯杜陵,赤眉將逢安擊之。鄧禹以安精兵在外,引兵襲長安;會謝祿救至,禹兵敗走。延岑擊逢安,大破之,死者十餘萬人。廖湛將赤眉十八萬攻漢中王嘉;嘉與戰於谷口,大破之,嘉手殺湛,遂到雲陽就谷。嘉妻兄新野來歙,帝之姑子也。帝令鄧禹招嘉,嘉因歙詣禹降。李寶倨慢,禹斬之。
dōng, shí yī yuè, yǐ tíng wèi cén péng wèi zhēng nán dà jiāng jūn. dì yú dà huì zhōng zhǐ wáng cháng wèi qún chén yuē: cǐ jiā lǜ xià jiāng zhū jiāng fǔ yì hàn shì, xīn rú jīn shí, zhēn zhōng chén yě! jí rì, bài cháng wèi hàn zhōng jiāng jūn, shǐ yǔ cén péng lǜ jiàn yì dà jiāng jūn zhū hù děng qī jiāng jūn tǎo dèng fèng dǒng. péng děng xiān jī dǔ xiāng, dèng fèng jiù zhī. zhū hù jūn bài, wèi fèng suǒ huò.
冬,十一月,以廷尉岑彭為征南大將軍。帝於大會中指王常謂群臣曰:「此家率下江諸將輔翼漢室,心如金石,真忠臣也!」即日,拜常為漢忠將軍,使與岑彭率建義大將軍硃祜等七將軍討鄧奉、董。彭等先擊堵鄉,鄧奉救之。硃祜軍敗,為奉所獲。
tóng mǎ qīng dú yóu lái yú zéi gòng lì sūn dēng wèi tiān zǐ. dēng jiāng lè xuán shā dēng, yǐ qí zhòng wǔ wàn yú rén jiàng.
銅馬、青犢、尤來餘賊共立孫登為天子。登將樂玄殺登,以其眾五萬餘人降。
dèng yǔ zì féng yīn pàn hòu, wēi míng shāo sǔn, yòu fá liáng shí, zhàn shù bù lì, guī fù zhě rì yì lí sàn. chì méi yán cén bào luàn sān fǔ, jùn xiàn dà xìng gè yōng bīng zhòng, yǔ bù néng dìng. dì nǎi qiǎn piān jiāng jūn féng yì dài yǔ tǎo zhī, chē jià sòng zhì hé nán, chì yì yuē: sān fǔ zāo wáng mǎng gēng shǐ zhī luàn, zhòng yǐ chì méi yán cén zhī kù, yuán yuán tú tàn, wú suǒ yī sù. jiāng jūn jīn fèng cí tǎo zhū bù guǐ, yíng bǎo jiàng zhě, qiǎn qí qú shuài yì jīng shī sàn qí xiǎo mín, lìng jiù nóng sāng huài qí yíng bì, wú shǐ fù jù. zhēng fá fēi bì lüè dì tú chéng, yào zài píng dìng ān jí zhī ěr. zhū jiāng fēi bù jiàn dòu, rán hǎo lǔ lüè. qīng běn néng yù lì shì, niàn zì xiū chì, wú wèi jùn xiàn suǒ kǔ! yì dùn shǒu shòu mìng, yǐn ér xī, suǒ zhì bù wēi xìn, qún dào duō jiàng.
鄧禹自馮愔叛後,威名稍損,又乏糧食,戰數不利,歸附者日益離散。赤眉、延岑暴亂三輔,郡縣大姓各擁兵眾,禹不能定。帝乃遣偏將軍馮異代禹討之,車駕送至河南,敕異曰:「三輔遭王莽、更始之亂,重以赤眉、延岑之酷,元元塗炭,無所依訴。將軍今奉辭討諸不軌,營保降者,遣其渠帥詣京師;散其小民,令就農桑;壞其營壁,無使復聚。征伐非必略地、屠城,要在平定安集之耳。諸將非不健斗,然好虜掠。卿本能御吏士,念自修敕,無為郡縣所苦!」異頓首受命,引而西,所至布威信,群盜多降。
chén guāng yuē: xī zhōu rén sòng wǔ wáng zhī dé yuē: pù shí yì sī, wǒ cú wéi qiú dìng. yán wáng zhě zhī bīng zhì, zài bù chén wēi dé ān mín ér yǐ. guān guāng wǔ zhī suǒ yǐ qǔ guān zhōng, yòng shì dào yě. qǐ bù měi zāi!
臣光曰:昔周人頌武王之德曰:「鋪時繹思,我徂惟求定。」言王者之兵志,在布陳威德安民而已。觀光武之所以取關中,用是道也。豈不美哉!
yòu zhào zhēng dèng yǔ hái, yuē: shèn wú yǔ qióng kòu zhēng fēng! chì méi wú gǔ, zì dāng lái dōng. wú yǐ bǎo dài jī, yǐ yì dài láo, zhé chuí chī zhī, fēi zhū jiāng yōu yě. wú dé fù wàng jìn bīng!
又詔征鄧禹還,曰:「慎毋與窮寇爭鋒!赤眉無谷,自當來東。吾以飽待飢,以逸待勞,折棰笞之,非諸將憂也。無得復妄進兵!」
dì yǐ fú lóng wèi guāng lù dài fū, fù shǐ yú zhāng bù, bài bù dōng lái tài shǒu, bìng yǔ xīn chú qīng zhōu mù shǒu dū wèi jù dōng. zhào lóng zhé bài lìng zhǎng yǐ xià.
帝以伏隆為光祿大夫,復使於張步,拜步東萊太守,並與新除青州牧、守、都尉俱東。詔隆輒拜令、長以下。
shí èr yuè, wù wǔ, zhào zōng shì liè hóu wèi wáng mǎng suǒ jué zhě, jiē fù gù guó.
十二月,戊午,詔宗室列侯為王莽所絕者,皆復故國。
sān fǔ dà jī, rén xiāng shí, chéng guō jiē kōng, bái gǔ bì yě, yí mín wǎng wǎng jù wèi yíng bǎo, gè jiān bì qīng yě. chì méi lǔ lüè wú suǒ de, nǎi yǐn ér dōng guī, zhòng shàng èr shí yú wàn, suí dào fù sàn. dì qiǎn pò jiān jiāng jūn hóu jìn děng tún xīn ān, jiàn wēi dà jiāng jūn gěng yǎn děng tún yí yáng, yǐ yào qí hái lù, chì zhū jiāng yuē: zéi ruò dōng zǒu, kě yǐn yí yáng bīng huì xīn ān zéi ruò nán zǒu, kě yǐn xīn ān bīng huì yí yáng. féng yì yǔ chì méi yù yú huá yīn, xiāng jù liù shí yú rì, zhàn shù shí hé, jiàng qí jiāng zú wǔ qiān yú rén.
三輔大飢,人相食,城郭皆空,白骨蔽野,遺民往往聚為營保,各堅壁清野。赤眉虜掠無所得,乃引而東歸,眾尚二十餘萬,隨道復散。帝遣破奸將軍侯進等屯新安,建威大將軍耿弇等屯宜陽,以要其還路,敕諸將曰:「賊若東走,可引宜陽兵會新安;賊若南走,可引新安兵會宜陽。」馮異與赤眉遇於華陰,相拒六十餘日,戰數十合,降其將卒五千餘人。