qǐ zhe yōng tūn tān, jǐn shàng zhāng yān mào, fán sān nián.
起著雍涒灘,盡上章閹茂,凡三年。
strong liè zǔ míng huáng dì shàng zhī xià tài hé èr nián wù shēn, gōng yuán èr èr bā nián strong
烈祖明皇帝上之下太和二年(戊申,公元二二八年)
chūn, zhēng yuè, sī mǎ yì gōng xīn chéng, xún yǒu liù rì, bá zhī, zhǎn mèng dá. shēn yí jiǔ zài wèi xìng, shàn chéng zhì kè yìn, duō suǒ jiǎ shòu yì zhào ér zhí zhī, guī yú luò yáng.
春,正月,司馬懿攻新城,旬有六日,拔之,斬孟達。申儀久在魏興,擅承制刻印,多所假授;懿召而執之,歸於洛陽。
chū, zhēng xī jiāng jūn xià hóu yuān zhī zǐ mào shàng tài zǔ nǚ qīng hé gōng zhǔ, wén dì shǎo yǔ zhī qīn shàn, jí jí wèi, yǐ wèi ān xī jiāng jūn, dū du guān zhōng, zhèn zhǎng ān, shǐ chéng yuān chù. zhū gé liàng jiāng rù kòu, yǔ qún xià móu zhī, chéng xiàng sī mǎ wèi yán yuē: wén xià hóu mào, zhǔ xù yě, qiè ér wú móu. jīn jiǎ yán jīng bīng wǔ qiān, fù liáng wǔ qiān, zhí cóng bāo zhōng chū, xún qín lǐng ér dōng, dāng zǐ wǔ ér běi, bù guò shí rì, kě dào zhǎng ān. mào wén yán yǎn zhì, bì qì chéng táo zǒu. zhǎng ān zhōng wéi yù shǐ jīng zhào tài shǒu ěr. héng mén dǐ gé yǔ sàn mín zhī gǔ, zú zhōu shí yě. bǐ dōng fāng xiāng hé jù, shàng èr shí xǔ rì, ér gōng cóng xié gǔ lái, yì zú yǐ dá. rú cǐ, zé yī jǔ ér xián yáng yǐ xī kě dìng yǐ. liàng yǐ wèi cǐ wēi jì, bù rú ān cóng tǎn dào, kě yǐ píng qǔ lǒng yòu, shí quán bì kè ér wú yú, gù bù yòng yán jì. liàng yáng shēng yóu xié gǔ dào qǔ méi. shǐ zhèn dōng jiāng jūn zhào yún, yáng wǔ jiāng jūn dèng zhī wèi yí jūn, jù jī gǔ. dì yí cáo zhēn dū du guān yòu zhū jūn liàng shēn lǜ dà jūn gōng qí shān, róng chén zhěng qí, hào lìng míng sù. shǐ, wèi yǐ hàn zhāo liè jì sǐ, shù suì jì rán wú wén, shì yǐ lüè wú bèi yù ér zú wén liàng chū, cháo yě kǒng jù. yú shì tiān shuǐ nán ān ān dìng jiē pàn yīng liàng, guān zhōng xiǎng zhèn, cháo chén wèi zhī jì suǒ chū. dì yuē: liàng zǔ shān wèi gù, jīn zhě zì lái, zhèng hé bīng shū zhì rén zhī shù, pò liàng bì yě. nǎi lè bīng mǎ bù qí wǔ wàn, qiǎn yòu jiāng jūn zhāng hé dū zhī, xī jù liàng. dīng wèi, dì xíng rú zhǎng ān.
初,征西將軍夏侯淵之子楙尚太祖女清河公主,文帝少與之親善,及即位,以為安西將軍,都督關中,鎮長安,使承淵處。諸葛亮將入寇,與群下謀之,丞相司馬魏延曰:「聞夏侯楙,主婿也,怯而無謀。今假延精兵五千,負糧五千,直從褒中出,循秦嶺而東,當子午而北,不過十日,可到長安。楙聞延奄至,必棄城逃走。長安中惟御史、京兆太守耳。橫門邸閣與散民之谷,足周食也。比東方相合聚,尚二十許日,而公從斜谷來,亦足以達。如此,則一舉而咸陽以西可定矣。」亮以為此危計,不如安從坦道,可以平取隴右,十全必克而無虞,故不用延計。亮揚聲由斜谷道取郿。使鎮東將軍趙雲,楊武將軍鄧芝為疑軍,據箕谷。帝遺曹真都督關右諸軍亮身率大軍攻祁山,戎陳整齊,號令明肅。始,魏以漢昭烈既死,數歲寂然無聞,是以略無備豫;而卒聞亮出,朝野恐懼。於是天水、南安、安定皆叛應亮,關中響震,朝臣未知計所出。帝曰:「亮阻山為固,今者自來,正合兵書致人之術,破亮必也。」乃勒兵馬步騎五萬,遣右將軍張郃督之,西拒亮。丁未,帝行如長安。
chū, yuè guī tài shǒu mǎ sù cái qì guò rén, hǎo lùn jūn jì, zhū gé liàng shēn jiā qì yì. hàn zhāo liè lín zhōng wèi liàng yuē: mǎ sù yán guò qí shí, bù kě dà yòng, jūn qí chá zhī! liàng yóu wèi bù rán, yǐ sù wèi cān jūn, měi yǐn jiàn tán lùn, zì zhòu dá yè. jí chū jūn qí shān, liàng bù yòng jiù jiāng wèi yán wú yì děng wèi xiān fēng, ér yǐ sù dū zhū jūn zài qián, yǔ zhāng hé zhàn yú jiē tíng. sù wéi liàng jié dù, jǔ cuò fán rǎo, shě shuǐ shàng shān, bù xià jù chéng. zhāng hé jué qí jí dào, jī, dà pò zhī, shì zú lí sàn. liàng jìn wú suǒ jù, nǎi bá xī xiàn qiān yú jiā hái hàn zhōng. shōu sù xià yù, shā zhī. liàng zì lín jì, wèi zhī liú tì, fǔ qí yí gū, ēn ruò píng shēng. jiǎng wǎn wèi liàng yuē: xī chǔ shā dé chén, wén gōng xǐ kě zhī yě. tiān xià wèi dìng ér lù zhì jì zhī shì, qǐ bù xī hū! liàng liú tì yuē: sūn wǔ suǒ yǐ néng zhì shèng yú tiān xià zhě, yòng fǎ míng yě shì yǐ yáng gàn luàn fǎ, wèi jiàng lù qí pū. sì hǎi fēn liè, bīng jiāo fāng shǐ, ruò fù fèi fǎ, hé yòng tǎo zéi xié! sù zhī wèi bài yě, bì jiāng jūn bā xī wáng píng lián guī jiàn sù, sù bù néng yòng jí bài, zhòng jǐn xīng sàn, wéi píng suǒ lǐng qiān rén míng gǔ zì shǒu, zhāng hé yí qí yǒu fú bīng, bù wǎng bī yě, yú shì píng xú xú shōu hé zhū yíng yí bèng, lǜ jiāng shì ér hái. liàng jì zhū mǎ sù jí jiāng jūn lǐ shèng, duó jiāng jūn huáng xí děng bīng, píng tè jiàn chóng xiǎn, jiā bài cān jūn, tǒng wǔ bù jiān dāng yíng shì, jìn wèi tǎo kòu jiāng jūn, fēng tíng hòu. liàng shàng shū qǐng zì biǎn sān děng, hàn zhǔ yǐ liàng wèi yòu jiāng jūn, xíng chéng xiàng shì. shì shí zhào yún dèng zhī bīng yì bài yú jī gǔ, yún liǎn zhòng gù shǒu, gù bù dà shāng, yún yì zuò biǎn wèi zhèn jūn jiāng jūn. liàng wèn dèng zhī yuē: jiē tíng jūn tuì, bīng jiāng bù fù xiāng lù, jī gǔ jūn tuì, bīng jiāng chū bù xiāng shī, hé gù? zhī yuē: zhào yún shēn zì duàn hòu, jūn zī shí wù, lüè wú suǒ qì, bīng jiāng wú yuán xiāng shī. yún yǒu jūn zī yú juàn, liàng shǐ fēn cì jiāng shì, yún yuē: jūn shì wú lì, hé wèi yǒu cì! qí wù qǐng xī rù chì àn kù, xū shí yuè wèi dōng cì. liàng dà shàn zhī.
初,越巂太守馬謖才器過人,好論軍計,諸葛亮深加器異。漢昭烈臨終謂亮曰:「馬謖言過其實,不可大用,君其察之!」亮猶謂不然,以謖為參軍,每引見談論,自晝達夜。及出軍祁山,亮不用舊將魏延、吳懿等為先鋒,而以謖督諸軍在前,與張郃戰於街亭。謖違亮節度,舉措煩擾,舍水上山,不下據城。張郃絕其汲道,擊,大破之,士卒離散。亮進無所據,乃拔西縣千餘家還漢中。收謖下獄,殺之。亮自臨祭,為之流涕,撫其遺孤,恩若平生。蔣琬謂亮曰:「昔楚殺得臣,文公喜可知也。天下未定而戮智計之士,豈不惜乎!」亮流涕曰:「孫武所以能制勝於天下者,用法明也;是以揚干亂法,魏絳戮其仆。四海分裂,兵交方始,若復廢法,何用討賊邪!」謖之未敗也,裨將軍巴西王平連規諫謖,謖不能用;及敗,眾盡星散,惟平所領千人鳴鼓自守,張郃疑其有伏兵,不往逼也,於是平徐徐收合諸營遺迸,率將士而還。亮既誅馬謖及將軍李盛,奪將軍黃襲等兵,平特見崇顯,加拜參軍,統五部兼當營事,進位討寇將軍,封亭侯。亮上疏請自貶三等,漢主以亮為右將軍,行丞相事。是時趙雲、鄧芝兵亦敗於箕谷,雲斂眾固守,故不大傷,雲亦坐貶為鎮軍將軍。亮問鄧芝曰:「街亭軍退,兵將不復相錄,箕谷軍退,兵將初不相失,何故?」芝曰:「趙雲身自斷後,軍資什物,略無所棄,兵將無緣相失。」雲有軍資餘絹,亮使分賜將士,雲曰:「軍事無利,何為有賜!其物請悉入赤岸庫,須十月為冬賜。」亮大善之。
huò quàn liàng gèng fā bīng zhě, liàng yuē: dà jūn zài qí shān jī gǔ, jiē duō yú zéi, ér bù pò zéi, nǎi wèi zéi suǒ pò, cǐ bìng bù zài bīng shǎo yě, zài yī rén ěr. jīn yù jiǎn bīng shěng jiāng, míng fá sī guò, xiào biàn tōng zhī dào yú jiāng lái ruò bù néng rán zhě, suī bīng duō hé yì! zì jīn yǐ hòu, zhū yǒu zhōng lǜ yú guó, dàn qín gōng wú zhī què, zé shì kě dìng, zéi kě sǐ, gōng kě qiāo zú ér dài yǐ. yú shì kǎo wēi láo, zhēn zhuàng liè, yǐn jiù zé gōng, bù suǒ shī yú jìng nèi, lì bīng jiǎng wǔ, yǐ wèi hòu tú, róng shì jiǎn liàn, mín wàng qí bài yǐ. liàng zhī chū qí shān yě, tiān shuǐ cān jūn jiāng wéi yì liàng jiàng. liàng měi wéi dǎn zhì, pì wèi cāng cáo yuàn, shǐ diǎn jūn shì.
或勸亮更發兵者,亮曰:「大軍在祁山、箕谷,皆多於賊,而不破賊,乃為賊所破,此病不在兵少也,在一人耳。今欲減兵省將,明罰思過,校變通之道於將來;若不能然者,雖兵多何益!自今已後,諸有忠慮於國,但勤攻吾之闕,則事可定,賊可死,功可蹺足而待矣。」於是考微勞,甄壯烈,引咎責躬,布所失於境內,厲兵講武,以為後圖,戎士簡練,民忘其敗矣。亮之出祁山也,天水參軍姜維詣亮降。亮美維膽智,闢為倉曹掾,使典軍事。
cáo zhēn tǎo ān dìng děng sān jùn, jiē píng. zhēn yǐ zhū gé liàng chéng yú qí shān, hòu bì chū cóng chén cāng, nǎi shǐ jiāng jūn hǎo zhāo děng shǒu chén cāng, zhì qí chéng.
曹真討安定等三郡,皆平。真以諸葛亮懲於祁山,後必出從陳倉,乃使將軍郝昭等守陳倉,治其城。
xià, sì yuè, dīng yǒu, dì hái luò yáng.
夏,四月,丁酉,帝還洛陽。
dì yǐ yàn guó xú miǎo wèi liáng zhōu cì shǐ. miǎo wù nóng jī gǔ, lì xué míng xùn, jìn shàn chù è, yǔ qiāng hú cóng shì, bù wèn xiǎo guò ruò fàn dà zuì, xiān gào bù shuài, shǐ zhī yīng sǐ zhě, nǎi zhǎn yǐ xùn. yóu shì fú qí wēi xìn, zhōu jiè sù qīng. wǔ yuè, dà hàn.
帝以燕國徐邈為涼州刺史。邈務農積穀,立學明訓,進善黜惡,與羌、胡從事,不問小過;若犯大罪,先告部帥,使知應死者,乃斬以徇。由是服其威信,州界肅清。五月,大旱。
wú wáng shǐ pó yáng tài shǒu zhōu fáng mì qiú shān zhōng jiù zú míng shuài wèi běi fāng suǒ wén zhī zhě, lìng jué tiāo yáng zhōu mù cáo xiū. fáng yuē: mín shuài xiǎo chǒu, bù zú zhàng rèn, shì huò lòu xiè, bù néng zhì xiū. qǐ qiǎn qīn rén jī jiān yǐ yòu xiū, yán bèi qiǎn jù zhū, yù yǐ jùn jiàng běi, qiú bīng yīng jiē. wú wáng xǔ zhī. shí pín yǒu láng guān yì fáng jié wèn zhū shì, fáng yīn yì jùn mén xià, xià fā xiè. xiū wén zhī, lǜ bù qí shí wàn xiàng wǎn yǐ yīng fáng dì yòu shǐ sī mǎ yì xiàng jiāng líng, jiǎ kuí xiàng dōng guān, sān dào jù jìn.
吳王使鄱陽太守周魴密求山中舊族名帥為北方所聞知者,令譎挑揚州牧曹休。魴曰:「民帥小丑,不足杖任,事或漏泄,不能致休。乞遣親人齎箋以誘休,言被譴懼誅,欲以郡降北,求兵應接。」吳王許之。時頻有郎官詣魴詰問諸事,魴因詣郡門下,下發謝。休聞之,率步騎十萬向皖以應魴;帝又使司馬懿向江陵,賈逵向東關,三道俱進。
qiū, bā yuè, wú wáng zhì wǎn, yǐ lù xùn wèi dà dū dū, jiǎ huáng yuè, qīn zhí biān yǐ jiàn zhī yǐ zhū huán quán cóng wèi zuǒ yòu dū, gè dū sān wàn rén yǐ jī xiū. xiū zhī jiàn qī, ér shì qí zhòng, yù suì yǔ wú zhàn. zhū huán yán yú wú wáng yuē: xiū běn yǐ qīn qī jiàn rèn, fēi zhì yǒng míng jiāng yě. jīn zhàn bì bài, bài bì zǒu, zǒu dāng yóu jiā shí guà chē. cǐ liǎng dào jiē xiǎn è, ruò yǐ wàn bīng chái lù, zé bǐ zhòng kě jǐn, xiū kě shēng lǔ. chén qǐng jiāng suǒ bù yǐ duàn zhī, ruò méng tiān wēi, dé yǐ xiū zì xiào, biàn kě chéng shèng zhǎng qū, jìn qǔ shòu chūn, gē yǒu huái nán, yǐ guī xǔ luò, cǐ wàn shì yī shí, bù kě shī shí! quán yǐ wèn lù xùn, xùn yǐ wèi bù kě, nǎi zhǐ. shàng shū jiǎng jì shàng shū yuē: xiū shēn rù lǔ dì, yǔ quán jīng bīng duì, ér zhū rán děng zài shàng liú, chéng xiū hòu, chén wèi jiàn qí lì yě. qián jiāng jūn mǎn chǒng shàng shū yuē: cáo xiū suī míng guǒ ér xī yòng bīng, jīn suǒ cóng dào, bèi hú páng jiāng, yì jìn nán tuì, cǐ bīng zhī guà dì yě. ruò rù wú qiáng kǒu, chǒng shēn wèi zhī bèi! chǒng biǎo wèi bào, xiū yǔ lù xùn zhàn yú shí tíng. xùn zì wèi zhōng bù, lìng zhū huán quán cóng wèi zuǒ yòu yì, sān dào jù jìn, chōng xiū fú bīng, yīn qū zǒu zhī, zhuī wáng zhú běi, jìng zhì jiā shí, zhǎn huò wàn yú, niú mǎ luó lǘ chē chéng wàn liǎng, jūn zī qì xiè lüè jǐn.
秋,八月,吳王至皖,以陸遜為大都督,假黃鉞,親執鞭以見之;以硃桓、全琮為左右督,各督三萬人以擊休。休知見欺,而恃其眾,欲遂與吳戰。硃桓言於吳王曰:「休本以親戚見任,非智勇名將也。今戰必敗,敗必走,走當由夾石、掛車。此兩道皆險厄,若以萬兵柴路,則彼眾可盡,休可生虜。臣請將所部以斷之,若蒙天威,得以休自效,便可乘勝長驅,進取壽春,割有淮南,以規許、洛,此萬世一時,不可失時!」權以問陸遜,遜以為不可,乃止。尚書蔣濟上疏曰:「休深入虜地,與權精兵對,而硃然等在上流,乘休後,臣未見其利也。」前將軍滿寵上疏曰:「曹休雖明果而希用兵,今所從道,背湖旁江,易進難退,此兵之絓地也。若入無強口,寵深為之備!」寵表未報,休與陸遜戰於石亭。遜自為中部,令硃桓、全琮為左右翼,三道俱進,沖休伏兵,因驅走之,追亡逐北,徑至夾石,斬獲萬餘,牛馬騾驢車乘萬兩,軍資器械略盡。
chū, xiū biǎo qiú shēn rù yǐ yīng zhōu fáng, dì mìng jiǎ kuí yǐn bīng dōng yǔ xiū hé. kuí yuē: zéi wú dōng guān zhī bèi, bì bìng jūn yú wǎn, xiū shēn rù yǔ zéi zhàn, bì bài. nǎi bù shǔ zhū jiāng, shuǐ lù bìng jìn, xíng èr bǎi lǐ, huò wú rén, yán xiū zhàn bài, wú yí bīng duàn jiā shí. zhū jiāng bù zhī suǒ chū, huò yù dài hòu jūn, kuí yuē: xiū bīng bài yú wài, lù jué yú nèi, jìn bù néng zhàn, tuì bù dé hái, ān wēi zhī jī, bù jí zhōng rì. zéi yǐ jūn wú hòu jì, gù zhì cǐ, jīn jí jìn, chū qí bù yì, cǐ suǒ wèi xiān rén yǐ duó qí xīn yě, zéi jiàn wú bīng bì zǒu. ruò dài hòu jūn, zéi yǐ duàn xiǎn, bīng suī duō hé yì! nǎi jiān dào jìn jūn, duō shè qí gǔ wèi yí bīng. wú rén wàng jiàn kuí jūn, jīng zǒu, xiū nǎi dé hái. kuí jù jiā shí, yǐ bīng liáng gěi xiū, xiū jūn nǎi zhèn. chū, kuí yǔ xiū bù shàn, jí xiū bài, lài kuí yǐ miǎn.
初,休表求深入以應周魴,帝命賈逵引兵東與休合。逵曰:「賊無東關之備,必並軍於皖,休深入與賊戰,必敗。」乃部署諸將,水陸並進,行二百里,獲吳人,言休戰敗,吳遺兵斷夾石。諸將不知所出,或欲待後軍,逵曰:「休兵敗於外,路絕於內,進不能戰,退不得還,安危之機,不及終日。賊以軍無後繼,故至此,今疾進,出其不意,此所謂先人以奪其心也,賊見吾兵必走。若待後軍,賊已斷險,兵雖多何益!」乃兼道進軍,多設旗鼓為疑兵。吳人望見逵軍,驚走,休乃得還。逵據夾石,以兵糧給休,休軍乃振。初,逵與休不善,及休敗,賴逵以免。
jiǔ yuè, yǐ yǒu, lì huáng zǐ mù wèi fán yáng wáng.
九月,乙酉,立皇子穆為繁陽王。
zhǎng píng zhuàng hóu cáo xiū shàng shū xiè zuì, dì yǐ zōng shì bù wèn. xiū cán fèn, jū fā yú bèi, gēng zǐ, zú. dì yǐ mǎn chǒng dū du yáng zhōu yǐ dài zhī.
長平壯侯曹休上書謝罪,帝以宗室不問。休慚憤,疽發於背,庚子,卒。帝以滿寵都督揚州以代之。
hù wū huán xiào wèi tián yù jī xiān bēi yù zhú jiān, yù zhú jiān qī fù kē bǐ néng jiù zhī, yǐ sān wàn qí wéi yù yú mǎ chéng. shàng gǔ tài shǒu yán zhì, róu zhī dì yě, sù wèi xiān bēi suǒ xìn, wǎng jiě yù zhī, nǎi jiě wéi qù.
護烏桓校尉田豫擊鮮卑郁築鞬,郁築鞬妻父軻比能救之,以三萬騎圍豫於馬城。上谷太守閻志,柔之弟也,素為鮮卑所信,往解諭之,乃解圍去。
dōng, shí yī yuè, lán líng chéng hóu wáng lǎng zú.
冬,十一月,蘭陵成侯王朗卒。
hàn zhū gé liàng wén cáo xiū bài, wèi bīng dōng xià, guān zhōng xū ruò, yù chū bīng jī wèi, qún chén duō yǐ wèi yí. liàng shàng yán yú hàn zhǔ yuē: xiān dì shēn lǜ yǐ hàn zéi bù liǎng lì, wáng yè bù piān ān, gù tuō chén yǐ tǎo zéi. yǐ xiān dì zhī míng, liàng chén zhī cái, gù dāng zhī chén fá zéi, cái ruò dí qiáng rán bù fá zéi, wáng yè yì wáng, wéi zuò ér dài wáng, shú yǔ fá zhī! shì gù tuō chén ér fú yí yě. chén shòu mìng zhī rì, qǐn bù ān xí, shí bù gān wèi, sī wéi běi zhēng, yí xiān rù nán, gù wǔ yuè dù lú, shēn rù bù máo. chén fēi bù zì xī yě, gù wáng yè bù kě piān quán yú shǔ dōu, gù mào wēi nán yǐ fèng xiān dì zhī yí yì yě, ér yì zhě yǐ wèi fēi jì. jīn zéi shì pí yú xī, yòu wù yú dōng, bīng fǎ chéng láo, cǐ jìn qū zhī shí yě. jǐn chén qí shì rú zuǒ: gāo dì míng bìng rì yuè, móu chén yuān shēn, rán shè xiǎn bèi chuàng, wēi rán hòu ān. jīn bì xià wèi jí gāo dì, móu chén bù rú liáng píng, ér yù yǐ zhǎng jì qǔ shèng, zuò dìng tiān xià, cǐ chén zhī wèi jiě yī yě. liú yáo wáng lǎng gè jù zhōu jùn, lùn ān yán jì, dòng yǐn shèng rén, qún yí mǎn fù, zhòng nán sāi xiōng, jīn suì bù zhàn, míng nián bù zhēng, shǐ sūn cè zuò dà, suì bìng jiāng dōng, cǐ chén zhī wèi jiě èr yě. cáo cāo zhì jì shū jué yú rén, qí yòng bīng yě, fǎng fú sūn wú, rán kùn yú nán yáng, xiǎn yú wū cháo, wēi yú qí lián, bī yú lí yáng, jǐ bài bó shān, dài sǐ tóng guān, rán hòu wěi dìng yī shí ěr kuàng chén cái ruò, ér yù yǐ bù wēi ér dìng zhī, cǐ chén zhī wèi jiě sān yě. cáo cāo wǔ gōng chāng bà bù xià, sì yuè cháo hú bù chéng, rèn yòng lǐ fú ér lǐ fú tú zhī, wěi xià hóu ér xià hóu bài wáng xiān dì měi chēng cāo wèi néng, yóu yǒu cǐ shī, kuàng chén nú yù, hé néng bì shèng! cǐ chén zhī wèi jiě sì yě. zì chén dào hàn zhōng, zhōng jiān qī nián ěr, rán sàng zhào yún yáng qún mǎ yù yán zhī dīng lì bái shòu liú hé dèng tóng děng jí qū zhǎng tún jiāng qī shí yú rén, tū jiāng wú qián cóng sǒu qīng qiāng sàn qí wǔ qí yī qiān yú rén, jiē shù shí nián zhī nèi, jiū hé sì fāng zhī jīng ruì, fēi yī zhōu zhī suǒ yǒu ruò fù shù nián, zé sǔn sān fēn zhī èr, dāng hé yǐ tú dí! cǐ chén zhī wèi jiě wǔ yě. jīn mín qióng bīng pí, ér shì bù kě xī, shì bù kě xī, zé zhù yǔ xíng, láo fèi zhèng děng, ér bù jí xū tú zhī, yù yǐ yī zhōu zhī dì yǔ zéi zhī jiǔ, cǐ chén zhī wèi jiě liù yě. fū nán píng zhě shì yě, xī xiān dì bài jūn yú chǔ, dāng cǐ shí, cáo cāo fǔ shǒu, wèi tiān xià yǐ dìng. rán hòu xiān dì dōng lián wú yuè, xī qǔ bā shǔ, jǔ bīng běi zhēng, xià hóu shòu shǒu, cǐ cāo zhī shī jì ér hàn shì jiāng chéng yě. rán hòu wú gèng wéi méng, guān yǔ huǐ bài, zǐ guī cuō diē, cáo pī chēng dì. fán shì rú shì, nán kě nì jiàn. chén jū gōng jǐn lì, sǐ ér hòu yǐ, zhì yú chéng bài lì dùn, fēi chén zhī míng suǒ néng nì dǔ yě.
漢諸葛亮聞曹休敗,魏兵東下,關中虛弱,欲出兵擊魏,群臣多以為疑。亮上言於漢主曰:「先帝深慮以漢、賊不兩立,王業不偏安,故托臣以討賊。以先帝之明,量臣之才,固當知臣伐賊,才弱敵強;然不伐賊,王業亦亡,惟坐而待亡,孰與伐之!是故托臣而弗疑也。臣受命之日,寢不安席,食不甘味,思惟北征,宜先入南,故五月渡瀘,深入不毛。臣非不自惜也,顧王業不可偏全於蜀都,故冒危難以奉先帝之遺意也,而議者以為非計。今賊適疲於西,又務於東,兵法乘勞,此進趨之時也。謹陳其事如左:高帝明並日月,謀臣淵深,然涉險被創,危然後安。今陛下未及高帝,謀臣不如良、平,而欲以長計取勝,坐定天下,此臣之未解一也。劉繇、王朗各據州郡,論安言計,動引聖人,群疑滿腹,眾難塞胸,今歲不戰,明年不征,使孫策坐大,遂並江東,此臣之未解二也。曹操智計殊絕於人,其用兵也,仿佛孫、吳,然困於南陽,險於烏巢,危於祁連,逼於黎陽,幾敗伯山,殆死潼關,然後偽定一時耳;況臣才弱,而欲以不危而定之,此臣之未解三也。曹操五攻昌霸不下,四越巢湖不成,任用李服而李服圖之,委夏侯而夏侯敗亡;先帝每稱操為能,猶有此失,況臣駑馭,何能必勝!此臣之未解四也。自臣到漢中,中間期年耳,然喪趙雲、陽群、馬玉、閻芝、丁立、白壽、劉郃、鄧銅等及曲長、屯將七十餘人,突將、無前、賨叟、青羌、散騎、武騎一千餘人,皆數十年之內,糾合四方之精銳,非一州之所有;若複數年,則損三分之二,當何以圖敵!此臣之未解五也。今民窮兵疲,而事不可息,事不可息,則住與行,勞費正等,而不及虛圖之,欲以一州之地與賊支久,此臣之未解六也。夫難平者事也,昔先帝敗軍於楚,當此時,曹操拊手,謂天下已定。然後先帝東連吳、越,西取巴、蜀,舉兵北征,夏侯授首,此操之失計而漢事將成也。然後吳更違盟,關羽毀敗,秭歸蹉跌,曹丕稱帝。凡事如是,難可逆見。臣鞠躬盡力,死而後已,至於成敗利鈍,非臣之明所能逆睹也。」
shí èr yuè, liàng yǐn bīng chū sàn guān, wéi chén cāng, chén cāng yǐ yǒu bèi, liàng bù néng kè. liàng shǐ hǎo zhāo xiāng rén jìn xiáng yú chéng wài yáo shuō zhāo, zhāo yú lóu shàng yīng zhī yuē: wèi jiā kē fǎ, qīng suǒ liàn yě wǒ zhī wèi rén, qīng suǒ zhī yě. wǒ shòu guó ēn duō ér mén hù zhòng, qīng wú kě yán zhě, dàn yǒu bì sǐ ěr. qīng hái xiè zhū gé, biàn kě gōng yě. xiáng yǐ zhāo yǔ gào liàng, liàng yòu shǐ xiáng zhòng shuō zhāo, yán rén bīng bù dí, wú wèi kōng zì pò miè. zhāo wèi xiáng yuē: qián yán yǐ dìng yǐ, wǒ shí qīng ěr, jiàn bù shí yě. xiáng nǎi qù. liàng zì yǐ yǒu zhòng shù wàn, ér zhāo bīng cái qiān yú rén, yòu dù dōng jiù wèi néng biàn dào, nǎi jìn bīng gōng zhāo, qǐ yún tī chōng chē yǐ lín chéng. zhāo yú shì yǐ huǒ jiàn nì shè qí tī, tī rán, tī shàng rén jiē shāo sǐ zhāo yòu yǐ shéng lián shí mó yā qí chōng chē, chōng chē zhé. liàng nǎi gèng wèi jǐng lán bǎi chǐ yǐ shè chéng zhōng, yǐ tǔ wán tián qiàn, yù zhí pān chéng, zhāo yòu yú nèi zhú zhòng qiáng. liàng yòu wèi dì tū, yù yǒng chū yú chéng lǐ, zhāo yòu yú chéng nèi chuān dì héng jié zhī. zhòu yè xiāng gōng jù èr shí yú rì, cáo zhēn qiǎn jiāng jūn fèi yào děng jiù zhī. dì zhào zhāng hé yú fāng chéng, shǐ jī liàng. dì zì xìng hé nán chéng, zhì jiǔ sòng hé, wèn hé yuē: chí jiāng jūn dào, liàng dé wú yǐ dé chén cāng hū? hé zhī liàng shēn rù wú gǔ, qū zhǐ jì yuē: bǐ chén dào, liàng yǐ zǒu yǐ. hé chén yè jìn dào, wèi zhì, liàng liáng jǐn, yǐn qù. jiāng jūn wáng shuāng zhuī zhī, liàng jī zhǎn shuāng. zhào cì hǎo zhāo jué guān nèi hóu.
十二月,亮引兵出散關,圍陳倉,陳倉已有備,亮不能克。亮使郝昭鄉人靳詳於城外遙說昭,昭於樓上應之曰:「魏家科法,卿所練也;我之為人,卿所知也。我受國恩多而門戶重,卿無可言者,但有必死耳。卿還謝諸葛,便可攻也。」詳以昭語告亮,亮又使詳重說昭,言「人兵不敵,無為空自破滅。」昭謂詳曰:「前言已定矣,我識卿耳,箭不識也。」詳乃去。亮自以有眾數萬,而昭兵才千餘人,又度東救未能便到,乃進兵攻昭,起雲梯衝車以臨城。昭於是以火箭逆射其梯,梯然,梯上人皆燒死;昭又以繩連石磨壓其衝車,衝車折。亮乃更為井闌百尺以射城中,以土丸填塹,欲直攀城,昭又於內築重牆。亮又為地突,欲踴出於城裡,昭又於城內穿地橫截之。晝夜相攻拒二十餘日,曹真遣將軍費耀等救之。帝召張郃於方城,使擊亮。帝自幸河南城,置酒送郃,問郃曰:「遲將軍到,亮得無已得陳倉乎?」郃知亮深入無谷,屈指計曰:「比臣到,亮已走矣。」郃晨夜進道,未至,亮糧盡,引去。將軍王雙追之,亮擊斬雙。詔賜郝昭爵關內侯。
chū, gōng sūn kāng zú, zi huǎng yuān děng jiē yòu, guān shǔ lì qí dì gōng. gōng liè ruò, bù néng zhì guó, yuān jì zhǎng, xié duó gōng wèi, shàng shū yán zhuàng. shì zhōng liú yè yuē: gōng sūn shì hàn shí suǒ yòng, suì shì guān xiāng chéng, shuǐ zé yóu hǎi, lù zé zǔ shān, wài lián hú yí, jué yuǎn nán zhì. ér shì quán rì jiǔ, jīn ruò bù zhū, hòu bì shēng huàn. ruò huái èr zǔ bīng, rán hòu zhì zhū, yú shì wèi nán. bù rú yīn qí xīn lì, yǒu dǎng yǒu chóu, xiān qí bù yì, yǐ bīng lín zhī, kāi shè shǎng mù, kě bù láo shī ér dìng yě. dì bù cóng, bài yuān yáng liè jiāng jūn liáo dōng tài shǒu.
初,公孫康卒,子晃、淵等皆幼,官屬立其弟恭。恭劣弱,不能治國,淵既長,脅奪恭位,上書言狀。侍中劉曄曰:「公孫氏漢時所用,遂世官相承,水則由海,陸則阻山,外連胡夷,絕遠難制。而世權日久,今若不誅,後必生患。若懷貳阻兵,然後致誅,於事為難。不如因其新立,有黨有仇,先其不意,以兵臨之,開設賞募,可不勞師而定也。」帝不從,拜淵揚烈將軍、遼東太守。
wú wáng yǐ yáng zhōu mù lǚ fàn wèi dà sī mǎ, yìn shòu wèi xià ér zú. chū, sūn cè shǐ fàn diǎn cái jì, shí wú wáng nián shào, sī cóng yǒu qiú, fàn bì guān bái, bù gǎn zhuān xǔ, dāng shí yǐ cǐ jiàn wàng. wú wáng shǒu yáng xiàn zhǎng, yǒu suǒ sī yòng, cè huò liào fù, gōng cáo zhōu gǔ zhé wèi fù zhe bù shū, shǐ wú qiǎn wèn, wáng lín shí yuè zhī. jí hòu tǒng shì, yǐ fàn zhōng chéng, hòu jiàn xìn rèn, yǐ gǔ néng qī gèng bù shū, bù yòng yě.
吳王以揚州牧呂范為大司馬,印綬未下而卒。初,孫策使范典財計,時吳王年少,私從有求,范必關白,不敢專許,當時以此見望。吳王守陽羨長,有所私用,策或料覆,功曹周谷輒為傅著簿書,使無譴問,王臨時悅之。及後統事,以范忠誠,厚見信任,以谷能欺更簿書,不用也。
strong liè zǔ míng huáng dì shàng zhī xià tài hé sān nián jǐ yǒu, gōng yuán èr èr jiǔ nián strong
烈祖明皇帝上之下太和三年(己酉,公元二二九年)
chūn, hàn zhū gé liàng qiǎn qí jiāng chén jiè gōng wǔ dū yīn píng èr jùn, yōng zhōu cì shǐ guō huái yǐn bīng jiù zhī. liàng zì chū jiàn wēi, huái tuì, liàng suì bá èr jùn yǐ guī hàn zhǔ fù cè bài liàng wèi chéng xiàng.
春,漢諸葛亮遣其將陳戒攻武都、陰平二郡,雍州刺史郭淮引兵救之。亮自出建威,淮退,亮遂拔二郡以歸;漢主復策拜亮為丞相。
xià, sì yuè, bǐng shēn, wú wáng jí huáng dì wèi, dà shè, gǎi yuán huáng lóng. bǎi guān bì huì, wú zhǔ guī gōng zhōu yú. suī yuǎn jiāng jūn zhāng zhāo jǔ hù yù bāo zàn gōng dé, wèi jí yán, wú zhǔ yuē: rú zhāng gōng zhī jì, jīn yǐ qǐ shí yǐ. zhāo dà cán, fú dì liú hàn. wú zhǔ zhuī zūn fù jiān wèi wǔ liè huáng dì, xiōng cè wèi zhǎng shā huán wáng, lì zi dēng wèi huáng tài zǐ, fēng zhǎng shā huán wáng zǐ shào wèi wú hóu. yǐ zhū gé kè wèi tài zǐ zuǒ fǔ, zhāng xiū wèi yòu bì, gù tán wèi fǔ zhèng chén biǎo wèi yì zhèng dū wèi, ér xiè jǐng fàn jù yáng shèn děng jiē wèi bīn kè, yú shì dōng gōng hào wèi duō shì. tài zǐ shǐ shì zhōng hú zōng zuò bīn yǒu mù yuē: yīng cái zhuō yuè, chāo yú lún pǐ, zé zhū gé kè jīng shí shí jī, dá yōu jiū wēi, zé gù tán níng biàn hóng dá, yán néng shì jié, zé xiè jǐng jiū xué zhēn wēi, yóu xià tóng kē, zé fàn jù. yáng dào sī bó zōng yuē: yuán xùn cái ér shū, zi hēi jīng ér hěn, shū fā biàn ér fú, xiào jìng shēn ér xiá. dào zú yǐ cǐ yán wèi kè děng suǒ è, qí hòu sì rén jiē bài, rú dào suǒ yán.
夏,四月,丙申,吳王即皇帝位,大赦,改元黃龍。百官畢會,吳主歸功周瑜。綏遠將軍張昭舉笏欲褒讚功德,未及言,吳主曰:「如張公之計,今已乞食矣。」昭大慚,伏地流汗。吳主追尊父堅為武烈皇帝,兄策為長沙桓王,立子登為皇太子,封長沙桓王子紹為吳侯。以諸葛恪為太子左輔,張休為右弼,顧譚為輔正、陳表為翼正都尉,而謝景、范懼、羊慎等皆為賓客,於是東宮號為多士。太子使侍中胡綜作《賓友目》曰:「英才卓越,超逾倫匹,則諸葛恪;精識時機,達幽究微,則顧譚;凝辯宏達,言能釋結,則謝景;究學甄微,游夏同科,則范懼。」羊道私駁綜曰:「元遜才而疏,子嘿精而很,叔發辯而浮,孝敬深而狹。」道卒以此言為恪等所惡,其後四人皆敗,如道所言。
wú zhǔ shǐ yǐ bìng zūn èr dì zhī yì wǎng gào yú hàn. hàn rén yǐ wèi jiāo zhī wú yì ér míng tǐ fú shùn, yí xiǎn míng zhèng yì, jué qí méng hǎo. chéng xiàng liàng yuē: quán yǒu jiàn nì zhī xīn jiǔ yǐ, guó jiā suǒ yǐ lüè qí xìn qíng zhě, qiú jǐ jiǎo zhī yuán yě. jīn ruò jiā xiǎn jué, chóu wǒ bì shēn, gèng dāng yí bīng dōng shù, yǔ zhī jué lì, xū bìng qí tǔ, nǎi yì zhōng yuán. bǐ xián cái shàng duō, jiāng xiāng jí mù, wèi kě yī zhāo dìng yě. dùn bīng xiāng shǒu, zuò ér xū lǎo, shǐ běi zéi dé jì, fēi suàn zhī shàng zhě. xī xiào wén bēi cí xiōng nú, xiān dì fú yǔ wú méng, jiē yīng quán tōng biàn, shēn sī yuǎn yì, fēi ruò pǐ fū zhī fèn zhě yě. jīn yì zhě xián yǐ quán lì zài dǐng zú, bù néng bìng lì, qiě zhì wàng yǐ mǎn, wú shàng àn zhī qíng, tuī cǐ, jiē sì shì ér fēi yě. hé zhě? qí zhì lì bù móu, gù xiàn jiāng zì bǎo. quán zhī bù néng yuè jiāng, yóu wèi zéi zhī bù néng dù hàn, fēi lì yǒu yú, ér lì bù qǔ yě. ruò dà jūn zhì tǎo, bǐ gāo dāng fēn liè qí dì yǐ wèi hòu guī, xià dāng lüè mín guǎng jìng, shì wǔ yú nèi, fēi duān zuò zhě yě. ruò jiù qí bù dòng ér mù yú wǒ, wǒ zhī běi fá, wú dōng gù yōu, hé nán zhī zhòng bù dé jǐn xī, cǐ zhī wèi lì, yì yǐ shēn yǐ. quán jiàn nì zhī zuì, wèi yí míng yě. nǎi qiǎn wèi wèi chén zhèn shǐ yú wú, hè chēng zūn hào. wú zhǔ yǔ hàn rén méng, yuē zhōng fēn tiān xià, yǐ yù qīng xú yōu shǔ wú, yǎn jì bìng liáng shǔ hàn, qí sī zhōu zhī tǔ, yǐ hán gǔ guān wèi jiè.
吳主使以並尊二帝之議往告於漢。漢人以為交之無益而名體弗順,宜顯明正義,絕其盟好。丞相亮曰:「權有僭逆之心久矣,國家所以略其釁情者,求掎角之援也。今若加顯絕,讎我必深,更當移兵東戍,與之角力,須並其土,乃議中原。彼賢才尚多,將相輯穆,未可一朝定也。頓兵相守,坐而須老,使北賊得計,非算之上者。昔孝文卑辭匈奴,先帝伏與吳盟,皆應權通變,深思遠益,非若匹夫之忿者也。今議者咸以權利在鼎足,不能併力,且志望已滿,無上岸之情,推此,皆似是而非也。何者?其智力不侔,故限江自保。權之不能越江,猶魏賊之不能渡漢,非力有餘,而利不取也。若大軍致討,彼高當分裂其地以為後規,下當略民廣境,示武於內,非端坐者也。若就其不動而睦於我,我之北伐,無東顧憂,河南之眾不得盡西,此之為利,亦已深矣。權僭逆之罪,未宜明也。」乃遣衛尉陳震使於吳,賀稱尊號。吳主與漢人盟,約中分天下,以豫、青、徐、幽屬吳,兗、冀、並、涼屬漢,其司州之土,以函谷關為界。
zhāng zhāo yǐ lǎo bìng shàng hái guān wèi jí suǒ tǒng lǐng, gèng bài fǔ wú jiāng jūn, bān yà sān sī, gǎi fēng lóu hóu, shí yì wàn hù. zhāo měi cháo jiàn, cí qì zhuàng lì, yì xíng yú sè, céng yǐ zhí yán nì zhǐ, zhōng bù jìn jiàn. hòu hàn shǐ lái, chēng hàn dé měi, ér qún chén mò néng qū, wú zhǔ tàn yuē: shǐ zhāng gōng zài zuò, bǐ bù zhé zé fèi, ān fù zì kuā hū! míng rì, qiǎn zhōng shǐ láo wèn, yīn qǐng jiàn zhāo, zhāo bì xí xiè, wú zhǔ guì zhǐ zhī. zhāo zuò dìng, yǎng yuē: xī tài hòu huán wáng bù yǐ lǎo chén shǔ bì xià, ér yǐ bì xià shǔ lǎo chén, shì yǐ sī jǐn chén jié yǐ bào hòu ēn, ér yì lǜ qiǎn duǎn, wéi nì shèng zhǐ. rán chén yú xīn suǒ yǐ shì guó, zhì zài zhōng yì bì mìng ér yǐ ruò nǎi biàn xīn yì lǜ yǐ tōu róng qǔ róng, cǐ chén suǒ bù néng yě! wú zhǔ cí xiè yān.
張昭以老病上還官位及所統領,更拜輔吳將軍,班亞三司,改封婁侯,食邑萬戶。昭每朝見,辭氣壯厲,義形於色,曾以直言逆旨,中不進見。後漢使來,稱漢德美,而群臣莫能屈,吳主嘆曰:「使張公在坐,彼不折則廢,安復自誇乎!」明日,遣中使勞問,因請見昭,昭避席謝,吳主跪止之。昭坐定,仰曰:「昔太后、桓王不以老臣屬陛下,而以陛下屬老臣,是以思盡臣節以報厚恩,而意慮淺短,違逆盛旨。然臣愚心所以事國,志在忠益畢命而已;若乃變心易慮以偷榮取容,此臣所不能也!」吳主辭謝焉。
yuán chéng āi wáng lǐ zú.
元城哀王禮卒。
liù yuè, guǐ mǎo, fán yáng wáng mù zú.
六月,癸卯,繁陽王穆卒。
wù shēn, zhuī zūn gāo zǔ dà zhǎng qiū yuē gāo huáng dì, fū rén wú shì yuē gāo huáng hòu.
戊申,追尊高祖大長秋曰高皇帝,夫人吳氏曰高皇后。
qiū, qī yuè, zhào yuē: lǐ, wáng hòu wú sì, zé jiàn zhī zǐ yǐ jì dà zōng, zé dāng zuǎn zhèng tǒng ér fèng gōng yì, hé dé fù gù sī qīn zāi! hàn xuān jì zhāo dì hòu, jiā dào kǎo yǐ huáng hào āi dì yǐ wài fān yuán lì, ér dǒng hóng děng chēng yǐn wáng qín, huò wù shí qī, jì zūn gōng huáng, lì miào jīng dū, yòu hóng fān qiè, shǐ bǐ zhǎng xìn, xù zhāo mù yú qián diàn, bìng sì wèi yú dōng gōng, jiàn chà wú dù, rén shén fú yòu, ér fēi zuì shī dān zhōng zhèng zhī jiàn, yòng zhì dīng fù fén rú zhī huò. zì shì zhī hòu, xiāng zhǒng xíng zhī. xī lǔ wén nì sì, zuì yóu xià fù sòng guó fēi dù, jī zài huá yuán. qí lìng gōng qīng yǒu sī, shēn yǐ qián shì háng shì wèi jiè, hòu sì wàn yī yǒu yóu zhū hóu rù fèng dà tǒng, zé dāng míng wèi rén hòu zhī yì gǎn wèi nìng xié dǎo yú shí jūn, wàng jiàn fēi zhèng zhī hào yǐ gàn zhèng tǒng, wèi kǎo wèi huáng, chēng bǐ wèi hòu, zé gǔ gōng dà chén zhū zhī wú shè. qí shū zhī jīn cè, cáng zhī zōng miào, zhe yú lìng diǎn!
秋,七月,詔曰:「禮,王后無嗣,擇建支子以繼大宗,則當纂正統而奉公義,何得復顧私親哉!漢宣繼昭帝後,加悼考以皇號;哀帝以外籓援立,而董宏等稱引亡秦,惑誤時期,既尊恭皇,立廟京都,又宏籓妾,使比長信,敘昭穆於前殿,並四位於東宮,僭差無度,人神弗祐,而非罪師丹忠正之諫,用致丁、傅焚如之禍。自是之後,相踵行之。昔魯文逆祀,罪由夏父;宋國非度,譏在華元。其令公卿有司,深以前世行事為戒,後嗣萬一有由諸侯入奉大統,則當明為人後之義;敢為佞邪導諛時君,妄建非正之號以干正統,謂考為皇,稱妣為後,則股肱大臣誅之無赦。其書之金策,藏之宗廟,著於令典!」
jiǔ yuè, wú zhǔ qiān dōu jiàn yè, jiē yīn gù fǔ, bù fù zēng gǎi, liú tài zǐ dēng jí shàng shū jiǔ guān yú wǔ chāng, shǐ shàng dà jiāng jūn lù xùn fǔ tài zǐ, bìng zhǎng jīng zhōu jí yù zhāng èr jùn shì, dǒng dū jūn guó. nán yáng liú yì cháng zhe xiān xíng hòu lǐ lùn, tóng jùn xiè jǐng chēng zhī yú xùn, xùn ā jǐng yuē: lǐ zhī zhǎng yú xíng jiǔ yǐ yì yǐ xì biàn ér guǐ xiān shèng zhī jiào, jūn jīn shì dōng gōng, yí zūn rén yì yǐ zhāng dé yīn, ruò bǐ zhī tán, bù xū jiǎng yě! tài zǐ yǔ xī líng dū du bù zhì shū, qiú jiàn qǐ huì, zhì yú shì tiáo yú shí shì yè zài jīng zhōu jiè zhě jí zhū liáo lì xíng néng yǐ bào zhī, yīn shàng shū jiǎng quàn yuē: chén wén rén jūn bù qīn xiǎo shì, shǐ bǎi guān yǒu sī gè rèn qí zhí, gù shùn mìng jiǔ xián, zé wú suǒ yòng xīn, bù xià miào táng ér tiān xià zhì yě. gù xián rén suǒ zài, zhé chōng wàn lǐ, xìn guó jiā zhī lì qì, chóng tì zhī suǒ yóu yě. yuàn míng tài zǐ zhòng yǐ jīng yì, zé tiān xià xìng shèn!
九月,吳主遷都建業,皆因故府,不復增改,留太子登及尚書九官於武昌,使上大將軍陸遜輔太子,並掌荊州及豫章二郡事,董督軍國。南陽劉廙嘗著《先刑後禮論》,同郡謝景稱之於遜,遜呵景曰:「禮之長於刑久矣;廙以細辯而詭先聖之教,君今侍東宮,宜遵仁義以彰德音,若彼之談,不須講也!」太子與西陵都督步騭書,求見啟誨,騭於是條於時事業在荊州界者及諸僚吏行能以報之,因上疏獎勸曰:「臣聞人君不親小事,使百官有司各任其職,故舜命九賢,則無所用心,不下廟堂而天下治也。故賢人所在,折衝萬里,信國家之利器,崇替之所由也。願明太子重以經意,則天下幸甚!」
zhāng hóng hái wú yíng jiā, dào bìng zú. lín kùn, shòu zi jìng liú jiān yuē: zì gǔ yǒu guó yǒu jiā zhě, xián yù xiū dé zhèng yǐ bǐ lóng shèng shì, zhì yú qí zhì, duō bù xīn xiāng, fēi wú zhōng chén xián zuǒ yě, yóu zhǔ bù shèng qí qíng, fú néng yòng ěr. fū rén qíng dàn nán ér qū yì, hǎo tóng ér è yì, yǔ zhì dào xiāng fǎn. chuán yuē cóng shàn rú dēng, cóng è rú bēng, yán shàn zhī nán yě. rén jūn chéng yì shì zhī jī, jù zì rán zhī shì, cāo bā bǐng zhī wēi, gān yì tóng zhī huān, wú jiǎ qǔ yú rén, ér zhōng chén xié nán jìn zhī shù, tǔ nì ěr zhī yán, qí bù hé yě, bù yì yí hū! lí zé yǒu xìn, qiǎo biàn yuán jiān, xuàn yú xiǎo zhōng, liàn yú ēn ài, xián yú zá cuò, chù zhì shī xù, qí suǒ yóu lái, qíng luàn zhī yě. gù míng jūn wù zhī, qiú xián rú jī kě, shòu jiàn ér bù yàn, yì qíng sǔn yù, yǐ yì gē ēn, zé shàng wú piān miù zhī shòu, xià wú xī jì zhī wàng yǐ! wú zhǔ shěng shū, wèi zhī liú tì.
張紘還吳迎家,道病卒。臨困,授子靖留箋曰:「自古有國有家者,咸欲修德政以比隆盛世,至於其治,多不馨香,非無忠臣賢佐也,由主不勝其情,弗能用耳。夫人情憚難而趨易,好同而惡異,與治道相反。《傳》曰『從善如登,從惡如崩』,言善之難也。人君承奕世之基,據自然之勢,操八柄之威,甘易同之歡,無假取於人,而忠臣挾難進之術,吐逆耳之言,其不合也,不亦宜乎!離則有釁,巧辯緣間,眩於小忠,戀於恩愛,賢愚雜錯,黜陟失敘,其所由來,情亂之也。故明君寤之,求賢如饑渴,受諫而不厭,抑情損欲,以義割恩,則上無偏謬之授,下無希冀之望矣!」吳主省書,為之流涕。
dōng, shí yuè, gǎi píng wàng guān yuē tīng chōng guān. dì cháng yán: yù zhě, tiān xià zhī xìng mìng yě. měi duàn dà yù, cháng yì guān lín tīng zhī. chū, wèi wén hóu shī lǐ kuī zhe fǎ jīng liù piān, shāng jūn shòu zhī yǐ xiāng qín. xiāo hé dìng hàn lǜ, yì wèi jiǔ piān, hòu shāo zēng zhì liù shí piān. yòu yǒu lìng sān bǎi yú piān jué shì bǐ jiǔ bǎi liù juǎn, shì yǒu zēng sǔn, cuò róu wú cháng, hòu rén gè wèi zhāng jù, mǎ zhèng zhū rú shí yǒu yú jiā, yǐ zhì yú wèi. suǒ dāng yòng zhě hé èr wàn liù qiān èr bǎi qī shí èr tiáo, qī bǎi qī shí sān wàn yú yán, lǎn zhě yì nán. dì nǎi zhào dàn yòng zhèng shì zhāng jù. shàng shū wèi jì zòu yuē: xíng fǎ zhě, guó jiā zhī suǒ guì zhòng ér sī yì zhī suǒ qīng jiàn yù lì zhě, bǎi xìng zhī suǒ xiàn mìng ér xuǎn yòng zhě zhī suǒ bēi xià. wáng zhèng zhī bì, wèi bì bù yóu cǐ yě. qǐng zhì lǜ bó shì. dì cóng zhī. yòu zhào sī kōng chén qún sàn qí cháng shì liú shào děng shān yuē hàn fǎ, zhì xīn lǜ shí bā piān, zhōu jùn lìng sì shí wǔ piān, shàng shū guān lìng jūn zhōng lìng hé bǎi bā shí yú piān, yú zhèng lǜ jiǔ piān wèi zēng, yú páng zhāng kē lìng wèi shěng yǐ.
冬,十月,改平望觀曰聽充觀。帝常言:「獄者,天下之性命也。」每斷大獄,常詣觀臨聽之。初,魏文侯師李悝著《法經》六篇,商君受之以相秦。蕭何定《漢律》,益為九篇,後稍增至六十篇。又有《令》三百餘篇、《決事比》九百六卷,世有增損,錯糅無常,後人各為章句,馬、鄭諸儒十有餘家,以至於魏。所當用者合二萬六千二百七十二條,七百七十三萬餘言,覽者益難。帝乃詔但用鄭氏章句。尚書衛覬奏曰:「刑法者,國家之所貴重而私議之所輕賤;獄吏者,百姓之所縣命而選用者之所卑下。王政之敝,未必不由此也。請置律博士。」帝從之。又詔司空陳群、散騎常侍劉邵等刪約漢法,制《新律》十八篇,《州郡令》四十五篇,《尚書官令》、《軍中令》合百八十餘篇,於《正律》九篇為增,於旁章科令為省矣。
shí yī yuè, luò yáng miào chéng, yíng gāo tài wǔ wén sì shén zhǔ yú yè.
十一月,洛陽廟成,迎高、太、武、文四神主於鄴。
shí èr yuè, yōng qiū wáng zhí xǐ fēng dōng hé.
十二月,雍丘王植徙封東河。
hàn chéng xiàng liàng xǐ fǔ yíng yú nán shān xià yuán shàng, zhú hàn chéng yú miǎn yáng, zhú lè chéng yú chéng gù.
漢丞相亮徙府營於南山下原上,築漢城於沔陽,築樂城於成固。
strong liè zǔ míng huáng dì shàng zhī xià tài hé sì nián gēng xū, gōng yuán èr sān líng nián strong
烈祖明皇帝上之下太和四年(庚戌,公元二三零年)
chūn, wú zhǔ shǐ jiāng jūn wèi wēn zhū gé zhí jiāng jiǎ shì wàn rén, fú hǎi qiú yí zhōu dǎn zhōu, yù fú qí mín yǐ yì zhòng. lù xùn quán cóng jiē jiàn, yǐ wèi: huán wáng chuàng jī, bīng bù yī lǚ. jīn jiāng dōng jiàn zhòng, zì zú tú shì, bù dāng yuǎn shè bù máo, wàn lǐ xí rén, fēng bō nán cè. yòu mín yì shuǐ tǔ, bì zhì jí yì, yù yì gèng sǔn, yù lì fǎn hài. qiě qí mín yóu qín shòu, dé zhī bù zú jì shì, wú zhī bù zú kuī zhòng. wú zhǔ bù tīng.
春,吳主使將軍衛溫、諸葛直將甲士萬人,浮海求夷洲、亶洲,欲俘其民以益眾。陸遜、全琮皆諫,以為:「桓王創基,兵不一旅。今江東見眾,自足圖事,不當遠涉不毛,萬里襲人,風波難測。又民易水土,必致疾疫,欲益更損,欲利反害。且其民猶禽獸,得之不足濟事,無之不足虧眾。」吳主不聽。
shàng shū láng yá zhū gé dàn zhōng shū láng nán yáng dèng yáng děng xiāng yǔ jié wèi dǎng yǒu, gèng xiāng tí biǎo, yǐ sàn qí cháng shì xià hóu xuán děng sì rén wèi sì cōng, dàn bèi bā rén wèi bā dá. xuán, shàng zhī zǐ yě. zhōng shū jiān liú fàng zi xī, zhōng shū lìng sūn zī zi mì, lì bù shàng shū wèi zhēn zi liè, sān rén xián bù jí bǐ, yǐ qí fù jū shì wèi, róng zhī wèi sān yù. xíng sī tú shì dǒng zhāo shàng shū yuē: fán yǒu tiān xià zhě, mò bù guì shàng dūn pǔ zhōng xìn zhī shì, shēn jí xū wěi bù zhēn zhī rén zhě, yǐ qí huǐ jiào luàn zhì, bài sú shāng huà yě. jìn wèi fěng fú zhū jiàn ān zhī mò, cáo wěi zhǎn lù huáng chū zhī shǐ. fú wéi qián hòu shèng zhào, shēn jí fú wěi, yù yǐ pò sàn xié dǎng, cháng yòng qiè chǐ ér zhí fǎ zhī lì, jiē wèi qí quán shì, mò néng jiū tī, huǐ huài fēng sú, qīn yù zī shén. qiè jiàn dāng jīn nián shào bù fù yǐ xué wèn wèi běn, zhuān gèng yǐ jiāo yóu wèi yè guó shì bù yǐ xiào tì qīng xiū wèi shǒu, nǎi yǐ qū shì yóu lì wèi xiān. hé dǎng lián qún, hù xiāng bāo tàn, yǐ huǐ zī wèi fá lù, yòng dǎng yù wèi jué shǎng, fù jǐ zhě zé tàn zhī yíng yán, bù fù zhě zé wèi zuò xiá xìn. zhì nǎi xiāng wèi: jīn shì hé yōu bù dù xié, dàn qiú rén dào bù qín, luó zhī xià bó ěr rén hé huàn qí bù zhī jǐ, dàn dāng tūn zhī yǐ yào ér róu diào ěr. yòu wén huò yǒu shǐ nú kè míng zuò zài zhí jiā rén, mào zhī chū rù, wǎng lái jìn ào, jiāo tōng shū shū, yǒu suǒ tàn wèn. fán cǐ zhū shì, jiē fǎ zhī suǒ bù qǔ, xíng zhī suǒ bù shè, suī fěng wěi zhī zuì, wú yǐ jiā yě! dì shàn qí yán. èr yuè, rén nián, zhào yuē: shì zhī zhì wén, suí jiào ér biàn. bīng luàn yǐ lái, jīng xué fèi jué, hòu shēng jiǎng qù, bù yóu diǎn mó. qǐ xùn dǎo wèi qià, jiāng jìn yòng zhě bù yǐ dé xiǎn hū! qí láng lì xué tōng yī jīng, cái rèn mù mín, bó shì kè shì, zhuó qí gāo dì zhě, jí yòng qí fú huá bù wù dào běn zhě, bà tuì zhī! yú shì miǎn dàn yáng děng guān.
尚書琅邪諸葛誕、中書郎南陽鄧颺等相與結為黨友,更相題表,以散騎常侍夏侯玄等四人為四聰,誕輩八人為八達。玄,尚之子也。中書監劉放子熙,中書令孫資子密,吏部尚書衛臻子烈,三人咸不及比,以其父居勢位,容之為三豫。行司徒事董昭上疏曰:「凡有天下者,莫不貴尚敦樸忠信之士,深疾虛偽不真之人者,以其毀教亂治,敗俗傷化也。近魏諷伏誅建安之末,曹偉斬戮黃初之始。伏惟前後聖詔,深疾浮偽,欲以破散邪黨,常用切齒;而執法之吏,皆畏其權勢,莫能糾擿,毀壞風俗,侵欲滋甚。竊見當今年少不復以學問為本,專更以交遊為業;國士不以孝悌清修為首,乃以趨勢游利為先。合黨連群,互相褒嘆,以毀訾為罰戮,用黨譽為爵賞,附己者則嘆之盈言,不附者則為作瑕釁。至乃相謂:『今世何憂不度邪,但求人道不勤,羅之下博耳;人何患其不知己,但當吞之以藥而柔調耳。』又聞或有使奴客名作在職家人,冒之出入,往來禁奧,交通書疏,有所探問。凡此諸事,皆法之所不取,刑之所不赦,雖諷、偉之罪,無以加也!」帝善其言。二月,壬年,詔曰:』世之質文,隨教而變。兵亂以來,經學廢絕,後生講趣,不由典謨。豈訓導未洽,將進用者不以德顯乎!其郎吏學通一經,才任牧民,博士課試,擢其高第者,亟用;其浮華不務道本者,罷退之!」於是免誕、颺等官。
xià, sì yuè, dìng líng chéng hóu zhōng yáo zú.
夏,四月,定陵成侯鍾繇卒。
liù yuè, wù zǐ, tài huáng tài hòu biàn shì cú. qiū, qī yuè, zàng wǔ xuān huáng hòu.
六月,戊子,太皇太后卞氏殂。秋,七月,葬武宣皇后。
dà sī mǎ cáo zhēn yǐ hàn rén shù rù kòu, qǐng yóu xié gǔ fá zhī. zhū jiāng shù dào bìng jìn, kě yǐ dà kè. dì cóng zhī, zhào dà jiāng jūn sī mǎ yì sù hàn shuǐ yóu xī chéng rù, yǔ zhēn huì hàn zhōng, zhū jiāng huò yóu zǐ wǔ gǔ huò yóu wǔ wēi rù. sī kōng chén qún jiàn yuē: tài zǔ xī dào yáng píng gōng zhāng lǔ, duō shōu dòu mài yǐ yì jūn liáng, lǔ wèi xià ér shí yóu fá. jīn jì wú suǒ yīn, qiě xié gǔ zǔ xiǎn, nán yǐ jìn tuì, zhuǎn yùn bì jiàn chāo jié, duō liú bīng shǒu yào, zé sǔn zhàn shì, bù kě bù shú lǜ yě. dì cóng qún yì. zhēn fù biǎo cóng zǐ wǔ dào qún yòu chén qí bù biàn, bìng yán jūn shì yòng dù zhī jì. zhào yǐ qún yì xià zhēn, zhēn jù zhī suì xíng.
大司馬曹真以「漢人數入寇,請由斜谷伐之。諸將數道並進,可以大克。」帝從之,詔大將軍司馬懿溯漢水由西城入,與真會漢中,諸將或由子午谷、或由武威入。司空陳群諫曰:「太祖昔到陽平攻張魯,多收豆麥以益軍糧,魯未下而食猶乏。今既無所因,且斜谷阻險,難以進退,轉運必見鈔截,多留兵守要,則損戰士,不可不熟慮也。」帝從群議。真復表從子午道;群又陳其不便,並言軍事用度之計。詔以群議下真,真據之遂行。
bā yuè, xīn yǐ, dì xíng dōng xún yǐ wèi, rú xǔ chāng.
八月,辛已,帝行東巡;乙未,如許昌。
hàn chéng xiàng liàng wén wèi bīng zhì, cì yú chéng gù chì bǎn yǐ dài zhī. zhào lǐ yán shǐ jiāng èr wàn rén fù hàn zhōng, biǎo yán zi fēng wèi jiāng zhōu dū du, dū jūn diǎn yán hòu shì. huì tiān dà yǔ sān shí yú rì, zhàn dào duàn jué, tài wèi huá xīn shàng shū yuē: bì xià yǐ shèng dé dāng chéng kāng zhī lóng, yuàn xiān liú xīn yú zhì dào, yǐ zhēng fá wèi hòu shì. wèi guó zhě yǐ mín wèi jī, mín yǐ yī shí wèi běn. shǐ zhōng guó wú jī hán zhī huàn, bǎi xìng wú lí shàng zhī xīn, zé èr zéi zhī xìn kě zuò ér dài yě! dì bào yuē: zéi píng shì shān chuān, èr zǔ láo yú qián shì, yóu bù kè píng, zhèn qǐ gǎn zì duō, wèi bì miè zhī zāi! zhū jiāng yǐ wèi bù yī tàn qǔ, wú yóu zì bì, shì yǐ guān bīng yǐ kuī qí xìn. ruò tiān shí wèi zhì, zhōu wǔ hái shī, nǎi qián shì zhī jiàn, zhèn jìng bù wàng suǒ jiè. shào fǔ yáng fù shàng shū yuē: xī wǔ wáng bái yú rù zhōu, jūn chén biàn sè, dòng dé jí ruì, yóu shàng yōu jù, kuàng yǒu zāi yì ér bù zhàn sǒng zhě zāi! jīn wú shǔ wèi píng, ér tiān lǚ jiàng biàn, zhū jūn shǐ jìn, biàn yǒu tiān yù zhī huàn, jī ài shān xiǎn, yǐ jī rì yǐ. zhuǎn yùn zhī láo, dān fù zhī kǔ, suǒ fèi yǐ duō, ruò yǒu bù duàn, bì wéi běn tú. chuán yuē: jiàn kě ér jìn, zhī nán ér tuì, jūn zhī shàn zhèng yě. tú shǐ liù jūn kùn yú shān gǔ zhī jiān, jìn wú suǒ lüè, tuì yòu bù dé, fēi wáng bīng zhī dào yě.
漢丞相亮聞魏兵至,次於成固赤坂以待之。召李嚴使將二萬人赴漢中,表嚴子豐為江州都督,督軍典嚴後事。會天大雨三十餘日,棧道斷絕,太尉華歆上疏曰:「陛下以聖德當成、康之隆,願先留心於治道,以征伐為後事。為國者以民為基,民以衣食為本。使中國無饑寒之患,百姓無離上之心,則二賊之釁可坐而待也!」帝報曰:「賊憑恃山川,二祖勞於前世,猶不克平,朕豈敢自多,謂必滅之哉!諸將以為不一探取,無由自敝,是以觀兵以窺其釁。若天時未至,周武還師,乃前事之鑑,朕敬不忘所戒。」少府楊阜上疏曰:「昔武王白魚入舟,君臣變色,動得吉瑞,猶尚憂懼,況有災異而不戰竦者哉!今吳、蜀未平,而天屢降變,諸軍始進,便有天雨之患,稽閡山險,已積日矣。轉運之勞,擔負之苦,所費已多,若有不斷,必違本圖。《傳》曰:『見可而進,知難而退,軍之善政也。』徒使六軍困於山谷之間,進無所略,退又不得,非王兵之道也。」
sàn qí cháng shì wáng sù wáng shàng shū yuē: qián zhì yǒu zhī: qiān lǐ kuì liáng, shì yǒu jī sè, qiáo sū hòu cuàn, shī bù sù bǎo, cǐ wèi píng tú zhī xíng jūn zhě yě yòu kuàng yú shēn rù zǔ xiǎn, záo lù ér qián, zé qí wèi láo bì xiāng bǎi yě. jīn yòu jiā zhī yǐ lín yǔ, shān bǎn jùn huá, zhòng pò ér bù zhǎn, liáng yuǎn ér nán jì, shí xíng jūn zhě zhī dà jì yě. wén cáo zhēn fā yǐ yú yuè ér xíng cái bàn gǔ, zhì dào gōng fū, zhàn shì xī zuò. shì zéi piān de yǐ yì dài láo, nǎi bīng jiā zhī suǒ dàn yě. yán zhī qián dài, zé wǔ wáng fá zhòu, chū guān ér fù hái lùn zhī jìn shì, zé wǔ wén zhēng quán, lín jiāng ér bù jì. qǐ fēi suǒ wèi shùn tiān zhī shí, tōng yú quán biàn zhě zāi! zhào mín zhī shàng shèng yǐ shuǐ yǔ jiān jù zhī gù, xiū ér xī zhī, hòu rì yǒu xìn, chéng ér yòng zhī, zé suǒ wèi yuè yǐ fàn nán, mín wàng qí sǐ zhě yǐ. sù, lǎng zhī zǐ yě. jiǔ yuè, zhào cáo zhēn děng bān shī.
散騎常侍王肅王上疏曰:「前志有之:『千里饋糧,士有飢色,樵蘇後爨,師不宿飽,』此謂平塗之行軍者也;又況於深入阻險,鑿路而前,則其為勞必相百也。今又加之以霖雨,山坂峻滑,眾迫而不展,糧遠而難繼,實行軍者之大忌也。聞曹真發已逾月而行裁半谷,治道功夫,戰士悉作。是賊偏得以逸待勞,乃兵家之所憚也。言之前代,則武王伐紂,出關而復還;論之近事,則武、文征權,臨江而不濟。豈非所謂順天知時,通於權變者哉!兆民知上聖以水雨艱劇之故,休而息之,後日有釁,乘而用之,則所謂悅以犯難,民忘其死者矣。」肅,朗之子也。九月,詔曹真等班師。
dōng, shí yuè, yǐ mǎo, dì hái luò yáng. shí zuǒ pú shè xú xuān zǒng tǒng liú shì, dì hái, zhǔ zhě zòu chéng wén shū. dì yuē: wú shěng yǔ pú shè shěng hé yì! jìng bù shì.
冬,十月,乙卯,帝還洛陽。時左僕射徐宣總統留事,帝還,主者奏呈文書。帝曰:「吾省與僕射省何異!」竟不視。
shí èr yuè, xīn wèi, gǎi zàng wén zhāo huáng hòu yú cháo yáng líng.
十二月,辛未,改葬文昭皇后於朝陽陵。
wú zhǔ yáng shēng yù zhì hé féi, zhēng dōng jiāng jūn mǎn chǒng biǎo zhào yǎn yù zhū jūn jiē jí, wú xún tuì hái, zhào bà qí bīng. chǒng yǐ wèi: jīn zéi dà jǔ ér hái, fēi běn yì yě, cǐ bì yù wěi tuì yǐ bà wú bīng, ér dào hái chéng xū, yǎn bù bèi yě. biǎo bù bà bīng, hòu shí yú rì, wú guǒ gèng lái. dào hé féi chéng, bù kè ér hái.
吳主揚聲欲至合肥,征東將軍滿寵表召兗、豫諸軍皆集,吳尋退還,詔罷其兵。寵以為:「今賊大舉而還,非本意也,此必欲偽退以罷吾兵,而倒還乘虛,掩不備也。」表不罷兵,後十餘日,吳果更來。到合肥城,不克而還。
hàn chéng xiàng liàng yǐ jiǎng wǎn wèi zhǎng shǐ. liàng shù wài chū, wǎn cháng zú shí bīng, yǐ xiāng gōng gěi. liàng měi yán: gōng yǎn tuō zhì zhōng yǎ, dāng yǔ wú gòng zàn wáng yè zhě yě.
漢丞相亮以蔣琬為長史。亮數外出,琬常足食兵,以相供給。亮每言:「公琰托志忠雅,當與吾共贊王業者也。」
qīng zhōu rén yǐn fān táo bèn rù wú, shàng shū yú wú zhǔ yuē: chén wén zhòu wèi wú dào, wēi zǐ xiān chū gāo zǔ kuān míng, chén píng xiān rù. chén nián èr shí èr, wěi qì fēng yù, guī mìng yǒu dào, lài méng tiān líng, dé zì quán zhì. chén zhì zhǐ yǒu rì, ér zhǔ zhě tóng zhī jiàng rén, wèi jiàn jīng bié, shǐ chén wēi yán miào zhǐ bù dé shàng dá, yú yì sān tàn, hé wéi qí yǐ! jǐn yì què bài zhāng, qǐ méng yǐn jiàn. wú zhǔ jí zhào rù, fān jìn xiè, dá wèn jí chén shí wù, shén yǒu cí guān. shì zhōng yòu lǐng jūn hú zōng shì zuò, wú zhǔ wèn: hé rú? zōng duì yuē: fān shàng shū dà yǔ yǒu shì dōng fāng shuò, qiǎo jié guǐ biàn yǒu shì mí héng, ér cái jiē bù jí. wú zhǔ yòu wèn: kě kān hé guān? zōng duì yuē: wèi kě yǐ zhì mín, qiě shì dōu niǎn xiǎo zhí. wú zhǔ yǐ fān shèng yǔ xíng yù, yòng wèi tíng wèi jiān. zuǒ jiāng jūn zhū jù tíng wèi hǎo pǔ shù chēng fān yǒu wáng zuǒ zhī cái, pǔ yóu yǔ zhī qīn shàn, cháng yuàn tàn qí qū. yú shì fān mén chē mǎ yún jí, bīn kè yíng táng, zì wèi jiāng jūn quán cóng děng jiē qīng xīn jiē dài wéi yáng dào jí xuān zhào láng yù zhāng yáng dí jù jué bù yǔ tōng. pān jùn zi zhù, yì yǔ fān zhōu xuán, kuì xiǎng zhī. jùn wén, dà nù, shū zé zhù yuē: wú shòu guó hòu ēn, zhì bào yǐ mìng, ěr bèi zài dōu, dāng niàn gōng shùn, qīn xián mù shàn. hé gù yǔ jiàng lǔ jiāo, yǐ liáng xiǎng zhī! zài yuǎn wén cǐ, xīn zhèn miàn rè, chóu chàng lèi xún. shū dào, jí jiù wǎng shǐ shòu zhàng yī bǎi, cù zé suǒ xiǎng! dāng shí rén xián guài zhī. qǐng zhī, fān móu zuò luàn yú wú, shì jué, wáng zǒu, bǔ dé, fú zhū. wú zhǔ qiè zé hǎo pǔ, pǔ huáng jù, zì shā. zhū jù jìn zhǐ, lì shí nǎi jiě.
青州人隱蕃逃奔入吳,上書於吳主曰:「臣聞紂為無道,微子先出;高祖寬明,陳平先入。臣年二十二,委棄封域,歸命有道,賴蒙天靈,得自全致。臣至止有日,而主者同之降人,未見精別,使臣微言妙旨不得上達,於邑三嘆,曷惟其已!謹詣闕拜章,乞蒙引見。」吳主即召入,蕃進謝,答問及陳時務,甚有辭觀。侍中右領軍胡綜侍坐,吳主問:「何如?」綜對曰:「蕃上書大語有似東方朔,巧捷詭辯有似禰衡,而才皆不及。」吳主又問:「可堪何官?」綜對曰:「未可以治民,且試都輦小職。」吳主以蕃盛語刑獄,用為廷尉監。左將軍硃據、廷尉郝普數稱蕃有王佐之才,普尤與之親善,常怨嘆其屈。於是蕃門車馬雲集,賓客盈堂,自衛將軍全琮等皆傾心接待;惟羊道及宣詔郎豫章楊迪拒絕不與通。潘濬子翥,亦與蕃周旋,饋餉之。濬聞,大怒,疏責翥曰:「吾受國厚恩,志報以命,爾輩在都,當念恭順,親賢慕善。何故與降虜交,以糧餉之!在遠聞此,心震面熱,惆悵累旬。疏到,急就往使受杖一百,促責所餉!」當時人咸怪之。頃之,蕃謀作亂於吳,事覺,亡走,捕得,伏誅。吳主切責郝普,普惶懼,自殺。硃據禁止,歷時乃解。
wǔ líng wǔ xī mán yí pàn wú, wú zhǔ yǐ nán tǔ qīng dìng, zhào jiāo zhōu lá shǐ lǚ dài hái tún zhǎng shā ōu kǒu.
武陵五溪蠻夷叛吳,吳主以南土清定,召交州剌史呂岱還屯長沙漚口。