strong lǔ shū líng jiǎng jīng chēng dì zhǐ cáo dà jiā shàng biǎo qǐ xiōng guīstrong
　　魯叔陵講經稱帝旨　曹大家上表乞兄歸

què shuō yīn huáng hòu dù hèn dèng guì rén, yǐ bèi hé dì chá jué, suí shí jiā fáng, dào le yǒng yuán shí sì nián jiān, jìng yǒu rén gào fā yīn hòu, wèi yǔ wài zǔ mǔ dèng zhū děng, gòng wèi wū zhōng, sī xià zhòu zǔ děng qíng. hé dì jí lìng zhōng cháng shì zhāng shèn, yǔ shàng shū chén bāo, huì tóng yè tíng lìng, bǔ rù dèng zhū, bìng èr zi dèng fèng dèng yì, jí hòu dì yīn yì yīn fǔ yīn chǎng, yī bìng dào àn, yán xíng kǎo xùn. sān mù zhī xià, hé qiú bù dé? dāng jí lù shù kǒu gòng, zhèng míng zhòu zǔ shǔ shí, yīng yǐ dà nì bù dào lùn zuì, dìng yàn zòu wén. hé dì yǐ yǔ yīn hòu bù hé, jiàn le zhāng shèn děng fù zòu, yě bù yuàn gù jí jiù qíng, biàn mìng sī tú lǔ gōng, chí jié zhì zhǎng qiū gōng zhōng, cè fèi huáng hòu yīn shì, xǐ jū tóng gōng. lǔ gōng yóu shì yù shǐ zhuó zhì guāng lù xūn, lèi méng chǒng xìn. huì sī tú liú fāng, zuò zuì zì shā, jì rèn wèi guāng lù xūn lǚ gài, bù jiǔ yòu bà, suì shēng gōng wèi sī tú. gōng fèng mìng fèi hòu, hòu yǐ wú jì kě shī, zhǐ de jiǎo chū xǐ shòu, bān xiàng tóng gōng jū zhù. cháng mén jì jì, mèn jí wú liáo, jí bù qì sǐ, yě yào chóu sǐ. kuàng fù fù gāng yǎng yào, dì fǔ bì yù, wài zǔ mǔ dèng zhū, jí mǔ jiù fèng yì, bìng jiē wèi xíng zhàng suǒ shāng, lù xù bì mìng. yīn dèng liǎng xìng jiā shǔ, dōu bèi chōng shù rì nán, dān shèng le zì jǐ yī shēn, qī huáng gū lěng, qiě huǐ qiě fèn, qiě fèn qiě bēi, zhèn rì lǐ yòng lèi xǐ miàn, chá yě bù yǐn, fàn yě bù chī, zhōng luò de cháng duàn xuè kū, jù dēng guǐ lù. shuí jiào nǐ dù liàng xiá zhǎi. gōng rén bào wén hé dì, zǒng suàn fā chū yī kǒu guān mù, cǎo cǎo liàn qì, jí rì yú chū gōng wài, gǎo zàng píng tíng. dèng guì rén wén yīn hòu bèi fèi, què hái shàng shū quàn zǔ, tài jué de jiǎ xīng xīng le. hé dì dāng rán bù cóng. guì rén jí zì chēng jí dǔ, bù gǎn dāng xī, yuē mò yǒu hǎo jǐ xún, yǒu sī qǐng xù lì huáng hòu, hé dì shuō dào:" huáng hòu wèi liù gōng lǐng xiù, yǔ zhèn tóng tǐ, chéng zōng miào, mǔ tiān xià, qǐ kě lǜ ěr cè lì? zhèn sī gōng zhōng pín yù, zhǐ dèng guì rén dé guān hòu tíng, shàng kě dāng cǐ!" zhè shù yǔ wèi dèng guì rén suǒ wén, lián máng shàng shū cí xiè, ràng yǔ hòu gōng zhōu féng zhū guì rén. hǎo róng yì yòu shì yuè yú, hé dì jué jì lì dèng guì rén wéi hòu, guì rén qiě ràng zhì zài sān, zhōng yīn yōu zhào wèi miǎn, fāng dēng hòu wèi. yě hǎo suàn de dà gōng gào chéng le, gōng tíng nèi wài, xiāng shuài qìng hè mèng zhào xiāng fǎ, guǒ rú qián yán. xiǎo zi yīn yī qì xù xià, wèi biàn jiàn duàn, miǎn bù dé zhòng duō quē lòu, yīn zài jiāng hé dì qīn zhèng hòu shì, lüè shù shù tiáo: hé dì chóng shàng rú shù, xuǎn yòng zhèng shì, pō yǔ nǎi fù xiāng sì. pèi rén chén chǒng, xì qián hàn shàng shū chén xián zēng sūn, xián bì mǎng cí zhí, yǐn jū bù shì, jiàn qián hàn yǎn yì. cháng jiè zǐ sūn yì fǎ, níng qīng wú zhòng. jí dōng hàn zhōng xīng, xián yǐ zǎo mò, sūn gōng chū wèi tíng wèi zuǒ jiān, jǐn shǒu zǔ xùn, wèi gǎn shàng xíng. chǒng jí gōng zi, shǎo wèi zhōu jùn lì yuàn, yóu sī tú bào yù pì zhào, jìn wèi cí cáo, zhí zhǎng tiān xià sòng yù, duō suǒ píng fǎn qiě tì yù zhuàn cí sòng fǎ qī juǎn, yóu yù shàng chéng, bān wèi sān fǔ dìng fǎ. sì fù lèi qiān wèi shàng shū, yǔ dòu shì fǎn duì, chū wèi tài shān guǎng hàn zhū jùn tài shǒu, xī sòng ān mín. dòu shì shuāi luò, chǒng rù wèi dà sī nóng, dài guō gōng wèi tíng wèi. gōng tōng míng fǎ lǜ, jīn shù yǒu shēng, rèn tíng wèi shí yú nián, huó rén shén zhòng. jí gōng bìng shì, yóu chǒng jì rèn, wǎng wǎng yòng jīng jué yù, wù zài kuān píng, shí rén yǐ guō chén bìng chēng, jiāo kǒu yú yáng. wéi sī kōng zhāng fèn miǎn zhí, hòu rèn wèi tài pú hán léng, léng yǐ gāng zhí zhù míng, dié jiàn qián shì, dāng rán wèi zhòng wàng suǒ guī. tài wèi zhāng pú, yīn bìng qǐ xiū, cháng jiàn wèi jùn tài shǒu xú fáng zì dài, hé dì jìn dà sī nóng zhāng yǔ wèi tài wèi, zhēng xú fáng wèi dà sī nóng. yǔ xiāng guó rén, zú zǔ gū céng shì liú shì, jiù shì guāng wǔ dì zǔ mǔ zǔ kuàng suí guāng wǔ běi zhēng, zhàn mò cháng shān guān fù xīn wèi huái yáng xiāng. yǔ dǔ hòu jié jiǎn, shī shì qián sān lǎo huán róng, dé jǔ xiào lián, bài yáng zhōu cì shǐ. cháng guò jiāng xíng xún, lì mín wèi jiāng yǒu wǔ zǐ xū shén líng, bù yì qián dù, yǔ lǎng shēng dào:" zi xū yǒu líng, yīng zhī wǒ zhì zài lǐ mín, zěn kěn hài wǒ?" shèn shì. yán bì, gǔ jí jìng xíng, ān rán wú yàng. hòu lái lì xíng jùn yì, jué qiú chá wǎng, mín jiē yuè fú. sì zhuǎn yǎn zhōu cì shǐ, yì yǒu zhèng shēng. rù wèi dà sī nóng, lì cáo zhěng sù, jí zhuó bài tài wèi, zhèng sè lì cháo, wèi cháo tíng suǒ yǐ zhòng. xú fáng pèi rén, yì yǒu lìng míng, zǔ xuān fù xiàn, jiē tōng jīng shù, zhì fáng shì chéng jiā xùn, jǔ xiào lián, nǎi rù wèi láng. tǐ mào jīn yán, pǐn xíng shèn mì, lèi qiān zhì sī lì xiào wèi, yòu chū wèi wèi jùn tài shǒu. hé dì yīn zhāng pú jiàn yǐn, zhào wèi dà sī nóng. shì sī kōng hán léng shì shì, tài cháng cháo kān dài rèn, wèi néng chèn zhí, nǎi jìn fáng wèi sī kōng. fáng liú yì jīng xué, fēn xī zhāng jù, jīng xùn nǎi míng. jiù shì sī tú lǔ gōng, yì yǐ tōng jīng zhì yòng. gōng dì pī gèng hào xué bù juàn, jiān tōng wǔ jīng. zhāng dì chū nián, zhào jǔ xián liáng fāng zhèng, yìng jǔ duì cè, yuē yǒu bǎi yú rén, dú bù tóng shí yìng jǔ, dé liè gāo dì, chú wèi yì láng, qiān xīn yě lìng, shì shì qī nián, zhèng jī kè zuì. zhuó bài qīng zhōu cì shǐ, hòu fù diào wèi zhào xiāng. mén shēng mù míng jiù xué, zhuī suí zhé bǎi yú rén, guān dōng rén hù xiāng chuán yǔ yún:" wǔ jīng fù xīng lǔ shū líng." shū líng jí bù biǎo zì. dōng hàn zì guāng wǔ xiū wén, lì sān chuán ér bìng shàng jīng xué, gù shì rén duō yǐ cǐ jiàn yù, yì yǐ cǐ zhì róng. xuán fù diào rèn dōng jùn chén liú zhū tài shǒu, zuò shì miǎn guān, shì zhōng jiǎ kuí, dú zòu chēng bù dào yì shēn míng, yí jiā rèn yòng, bù yīng fèi qì, hé dì nǎi zài zhēng wèi zhōng sàn dài fū. yǒng yuán shí sān nián, dì qīn xìng dōng guān, qǔ yuè cáng shū, zhào jiàn shì zhōng jiǎ kuí, shàng shū lìng huáng xiāng děng, jiǎng jiě jīng yì, pī yì zài liè. jiǎ kuí wèi jiǎ yì jiǔ shì sūn, lěi dài míng jīng, zhì kuí fù zhuān jīng gǔ xué, cháng zuò zuǒ shì chuán guó yǔ jiě gǔ wǔ shí yī piān, xiàn rù quē tíng, liú cáng mì guǎn, rù bài wèi láng yòu fèng zhào zhuàn shàng shū gǔ wén tóng yì, jí qí lǔ hán shī yǔ máo shì yì tóng, qián hàn shí, yuán gù wèi qí shī, shēn gōng wèi lǔ shī, hán yīng wèi hán shī, máo cháng wèi máo shī. bìng zuò zhōu guān jiě gǔ, fán shí shù juǎn, jiē wèi zhū rú suǒ wèi jí dào, yīn cǐ míng zhòng rú lín. hé dì qiān kuí wèi zuǒ zhōng láng jiàng, gǎi guān shì zhōng, lǐng qí dū wèi, nèi cān wéi wò, jiān zhí mì shū, shén jiàn xìn yòng, yíng tíng jù tuī wèi jīng shī. kuí yǐ jīng xué chéng míng, gù tè cóng xiáng xù. huáng xiāng wèi jiāng xià rén, jiǔ suì shī mǔ, hào qì bēi āi, jǐ zhì miè xìng, xiāng rén chēng wéi zhì xiào. nián shí èr, wèi tài shǒu liú hù suǒ zhào, shǐ jū mù xià, shǔ míng mén xià xiào zǐ, xiāng dé bó lǎn jīng diǎn, dān jīng dào shù, jīng shī chēng wéi tiān xià wú shuāng, jiāng xià huáng tóng. sì rù wèi shàng shū láng, chāo qiān zhì shàng shū lìng. kàn guān shì xiǎng! zhè jiǎ shì zhōng huáng shàng shū liǎng rén, yí gè shì lěi dài jiā chuán, yí gè shì shào nián bó xué, píng shí jiǎng guàn yǒu sù, yī jīng wèn dá, tǒng shì kǒu ruò xuán hé, bù jiǎ sī suǒ. piān lǔ shū líng yǔ tā biàn nàn, què shì dú chū jǐ jiàn, chí lùn míng tōng, zhuǎn shǐ jiǎ huáng liǎng sù rú wú cí kě bó, yě bù miǎn yìng duì zhī wú. hé dì gù shì lǔ pī, bù jīn chēng shàn, tè cì guān zé lǚ wà, bìng yī yī xí.
　　卻說陰皇后妒恨鄧貴人，已被和帝察覺，隨時加防，到了永元十四年間，竟有人告發陰後，謂與外祖母鄧朱等，共為巫盅，私下咒詛等情。和帝即令中常侍張慎，與尚書陳褒，會同掖庭令，捕入鄧朱，並二子鄧奉鄧毅，及後弟陰軼陰輔陰敞，一併到案，嚴刑拷訊。三木之下，何求不得？當即錄述口供，證明咒詛屬實，應以大逆不道論罪，定讞奏聞。和帝已與陰後不和，見了張慎等復奏，也不願顧及舊情，便命司徒魯恭，持節至長秋宮中，冊廢皇后陰氏，徙居桐宮。魯恭由侍御史擢至光祿勛，累蒙寵信。會司徒劉方，坐罪自殺，繼任為光祿勛呂蓋，不久又罷，遂升恭為司徒。恭奉命廢后，後已無計可施，只得繳出璽綬，搬向桐宮居住。長門寂寂，悶極無聊，即不氣死，也要愁死。況復父綱仰藥，弟輔斃獄，外祖母鄧朱，及母舅奉毅，並皆為刑杖所傷，陸續斃命。陰鄧兩姓家屬，都被充戍日南，單剩了自己一身，悽惶孤冷，且悔且憤，且憤且悲，鎮日裡用淚洗面，茶也不飲，飯也不吃，終落得腸斷血枯，遽登鬼籙。誰叫你度量狹窄。宮人報聞和帝，總算發出一口棺木，草草殮訖，即日舁出宮外，藁葬平亭。鄧貴人聞陰後被廢，卻還上書勸阻，太覺得假惺惺了。和帝當然不從。貴人即自稱疾篤，不敢當夕，約莫有好幾旬，有司請續立皇后，和帝說道：「皇后為六宮領袖，與朕同體，承宗廟，母天下，豈可率爾冊立？朕思宮中嬪御，只鄧貴人德冠後庭，尚可當此！」這數語為鄧貴人所聞，連忙上書辭謝，讓與後宮周馮諸貴人。好容易又是月余，和帝決計立鄧貴人為後，貴人且讓至再三，終因優詔慰勉，方登後位。也好算得大功告成了，宮廷內外，相率慶賀；夢兆相法，果如前言。小子因一氣敘下，未便間斷，免不得中多闕漏，因再將和帝親政後事，略述數條：和帝崇尚儒術，選用正士，頗與乃父相似。沛人陳寵，系前漢尚書陳咸曾孫，咸避莽辭職，隱居不仕，見《前漢演義》。常戒子孫議法，寧輕毋重。及東漢中興，咸已早歿，孫躬出為廷尉左監，謹守祖訓，未敢尚刑。寵即躬子，少為州郡吏掾，由司徒鮑昱辟召，進為辭曹，職掌天下訟獄，多所平反；且替昱撰《辭訟法》七卷，由昱上呈，頒為《三府定法》。嗣復累遷為尚書，與竇氏反對，出為泰山廣漢諸郡太守，息訟安民。竇氏衰落，寵入為大司農，代郭躬為廷尉。躬通明法律，矜恕有聲，任廷尉十餘年，活人甚眾。及躬病逝，由寵繼任，往往用經決獄，務在寬平，時人以郭陳並稱，交口榆揚。惟司空張奮免職，後任為太僕韓棱，棱以剛直著名，迭見前事，當然為眾望所歸。太尉張酺，因病乞休，嘗薦魏郡太守徐防自代，和帝進大司農張禹為太尉，征徐防為大司農。禹襄國人，族祖姑曾適劉氏，就是光武帝祖母；祖況隨光武北征，戰歿常山關；父歆為淮陽相。禹篤厚節儉，師事前三老桓榮，得舉孝廉，拜揚州刺史。嘗過江行巡，吏民謂江有伍子胥神靈，不易前渡，禹朗聲道：「子胥有靈，應知我志在理民，怎肯害我？」甚是。言畢，鼓楫徑行，安然無恙。後來歷行郡邑，決囚察枉，民皆悅服。嗣轉兗州刺史，亦有政聲。入為大司農，吏曹整肅，及擢拜太尉，正色立朝，為朝廷所倚重。徐防沛人，亦有令名，祖宣父憲，皆通經術，至防世承家訓，舉孝廉，乃入為郎。體貌矜嚴，品行慎密，累遷至司隸校尉，又出為魏郡太守。和帝因張酺薦引，召為大司農。適司空韓棱逝世，太常巢堪代任，未能稱職，乃進防為司空。防留意經學，分晰章句，經訓乃明。就是司徒魯恭，亦以通經致用。恭弟丕更好學不倦，兼通五經。章帝初年，詔舉賢良方正，應舉對策，約有百餘人，獨不同時應舉，得列高第，除為議郎，遷新野令，視事期年，政績課最。擢拜青州刺史，後復調為趙相。門生慕名就學，追隨輒百餘人，關東人互相傳語云：「五經復興魯叔陵。」叔陵即不表字。東漢自光武修文，歷三傳而並尚經學，故士人多以此見譽，亦以此致榮。旋復調任東郡陳留諸太守，坐事免官，侍中賈逵，獨奏稱不道藝深明，宜加任用，不應廢棄，和帝乃再征為中散大夫。永元十三年，帝親幸東觀，取閱藏書，召見侍中賈逵，尚書令黃香等，講解經義，丕亦在列。賈逵為賈誼九世孫，累代明經，至逵復專精古學，嘗作《左氏傳國語解詁》五十一篇，獻入闕廷，留藏秘館，入拜為郎；又奉詔撰《尚書古文同異》，及《齊魯韓詩與毛氏異同》，前漢時，轅固為齊詩，申公為魯詩，韓嬰為韓詩，毛萇為毛詩。並作《周官解詁》，凡十數卷，皆為諸儒所未及道，因此名重儒林。和帝遷逵為左中郎將，改官侍中，領騎都尉，內參帷幄，兼職秘書，甚見信用，盈廷俱推為經師。逵以經學成名，故特從詳敘。黃香為江夏人，九歲失母，號泣悲哀，幾致滅性，鄉人稱為至孝。年十二，為太守劉護所召，使居幕下，署名門下孝子，香得博覽經典，殫精道術，京師稱為天下無雙，江夏黃童。嗣入為尚書郎，超遷至尚書令。看官試想！這賈侍中黃尚書兩人，一個是累代家傳，一個是少年博學，平時講貫有素，一經問答，統是口若懸河，不假思索。偏魯叔陵與他辯難，卻是獨出己見，持論明通，轉使賈黃兩宿儒無詞可駁，也不免應對支吾。和帝顧視魯丕，不禁稱善，特賜冠幘履襪，並衣一襲。

cǐ shí què nán wéi jiǎ huáng. pī xiè cì ér tuì, yuè rì fù shàng shū dào:
　　此時卻難為賈黃。丕謝賜而退，越日復上疏道：

chén yǐ yú wán xiǎn bèi dà wèi, quǎn mǎ qì shuāi, wēi dé jìn jiàn, lùn nàn yú qián, wú suǒ zhēn míng, yī fú zhī cì, chéng wèi yōu guò. chén wén shuō jīng zhě chuán xiān shī zhī yán, fēi cóng jǐ chū, bù dé xiāng ràng xiāng ràng zé dào bù míng, ruò guī jǔ zhǔn shéng zhī bù kě wǎng yě. nán zhě bì míng qí jù, shuō zhě wù lì qí yì fú huá wú yòng zhī yán, bù chén yú qián, gù qíng sī bù láo, ér dào shù yù zhāng. fǎ yì zhě gè lìng zì shuō shī fǎ, bó guān qí yì, lǎn shī rén zhī zhǐ yì, chá yǎ sòng zhī zhōng shǐ, míng shùn yǔ gāo yáo zhī xiāng jiè, xiǎn zhōu gōng jī zǐ zhī suǒ chén, guān hū rén wén, huà chéng tiān xià. bì xià jì guǎng nà jiǎn jiǎn yǐ kāi sì cōng, wú lìng chú ráo yǐ yán dé zuì, jì xiǎn yán xué yǐ qiú rén xián, wú shǐ yōu yuǎn dú yǒu yí shī, zé yán lù tōng ér rén cái jìn, rén cái jìn ér jīng shuō míng, tiān xià kě bù láo ér lǐ yǐ!
　　臣以愚頑顯備大位，犬馬氣衰，煨得進見，論難於前，無所甄明，衣服之賜，誠為優過。臣聞說經者傳先師之言，非從己出，不得相讓；相讓則道不明，若規矩準繩之不可枉也。難者必明其據，說者務立其義；浮華無用之言，不陳於前，故情思不勞，而道術愈章。法異者各令自說師法，博觀其義，覽詩人之旨意，察《雅頌》之終始，明舜禹皋陶之相戒，顯周公箕子之所陳，觀乎人文，化成天下。陛下既廣納謇謇以開四聰，無令芻蕘以言得罪，既顯岩穴以求仁賢，無使幽遠獨有遺失，則言路通而人才進，人才進而經說明，天下可不勞而理矣！

wèi cǐ yī shū, hé dì nǎi xià zhào qiú xián, lìng yǒu sī xuǎn jǔ míng jīng jié xíng, shǐ shì jīng yán, qiě chì biān jùn gè jǔ xiào lián. chì shū yǒu yún:
　　為此一疏，和帝乃下詔求賢，令有司選舉明經潔行，使侍經筵，且敕邊郡各舉孝廉。敕書有云：

yōu bìng liáng zhōu hù kǒu lǜ shǎo, biān yì zhòng jù, shù xiū liáng lì, jìn shì lù xiá.
　　幽并涼州戶口率少，邊役眾劇，束修良吏，進仕路狹。

zhèn wéi fǔ jiē yí dí, yǐ rén wéi běn, qí lìng yuán biān jùn kǒu shí wàn yǐ shàng, suì jǔ xiào lián yī rén, bù mǎn shí wàn, èr suì jǔ yī rén, wǔ wàn yǐ xià sān suì jǔ yī rén.
　　朕惟撫接夷狄，以人為本，其令緣邊郡口十萬以上，歲舉孝廉一人，不滿十萬，二歲舉一人，五萬以下三歲舉一人。

kàn guān yuè cǐ, yīng yí hé dì jì lìng biān jùn gè jǔ xiào lián, hé gù xiàn rén xiàn suì, yán gé rú cǐ? nǎ zhī xiào bù yì dé, lián yì nán néng, qiě biān jùn rén mín, huá yí zá chǔ, xìng zhì duō bàn yú méng, shàng wèi kāi míng wén huà, néng yǒu jǐ gè xiào zǐ jǐ gè lián shì ne? zhè qiě wú róng xì xù. qiě shuō liáng zhōu xī piān, lǚ yǒu kòu huàn, pàn qiāng mí táng, zì bèi liú shàng zhào shì děng jī zǒu, bēn wǎng sài wài, hàn bīng yǐn guī. huí yìng qián huí. tíng yì qiě wèi shàng shì wèi nuò, bù gǎn qióng zhuī, yīng gāi zuò zuì, nǎi dǎi rù zhào yù, bìng lìng miǎn zhí. yì yì tài kē. yè zhě wáng xìn, dài lǐng shàng yíng, tún zhù bāo hǎn yè zhě gěng tán, dài lǐng shì yíng, tún zhù bái shí. tán fù xuán shǎng gòu mù, zhāo yòu qiāng rén, qiāng zhòng yòu lù xù lái guī. tiān xià wú nán shì, zǒng jiào xiàn yín zi. mí táng jiàn bù zhòng lí sàn, fù qǐ jīng huāng, yīn qiǎn rén qǐ xiáng. tán lìng mí táng zì zhì, fāng kě yǔn xǔ. mí táng bù dé yǐ qū yì hàn yíng, tán yǔ xìn huì tóng shòu xiáng, qiě qiǎn mí táng yì quē tóu chéng yú zhòng bù mǎn èr qiān, tǒng jiē jī fá, zàn rù jū jīn chéng, bō gěi yī shí. jí mí táng rù jīng, cháo yè yǐ bì, hé dì lìng tā hái jū yú gǔ, bù dé zài pàn. mí táng wèi biàn duō yán, bài cí xī xíng. nài hé fù zòng zhī shǐ qù? dào le sāi xià, què bù kěn zài huí gù dì, tā xiǎng yú gǔ fù jìn, hàn rén yǐ zào hé qiáo, wǎng lái shén biàn, rú hé bǎo shǒu dé zhù? yīn zhì shū hù qiāng xiào wèi wú zhǐ, tuō yán zhǒng rén jī è, bù kěn yuǎn guī. wú zhǐ dé shū, hái dào tā shì zhēn yán, duō cì jīn bó, lìng dé dí gǔ gòu chù, biàn jí chū sài. bù liào mí táng xīn biàn, zhì jīn chéng qiè lǐng bù zhòng, shùn biàn chāo lüè huáng zhōng zhū hú, mǎn zài ér qù. wáng xìn gěng tán wú zhǐ, tǒng jiē zuò zuì, yòu zhì duó zhí huán xiāng, gǎi yòng jiǔ quán tài shǒu zhōu wěi wèi hù qiāng xiào wèi. yǒng yuán shí sān nián qiū jì, mí táng fù zhì cì zhī hé qū, lǜ zhòng fàn sāi. zhōu wěi yǔ jīn chéng tài shǒu hóu bà, diào jí zhū jùn bīng shì, huáng zhōng xiǎo ròu zhī hú, hé sān wàn rén chū sài, xíng zhì yǔn chuān, wèi jiàn qiāng zōng. wěi ān yíng zhù zhā, shǐ hóu bà qián wǎng tàn shào. bà xiāo yǒng gǎn zhàn, zài tú xún luó, hū yǔ mí táng xiāng yù, háo bù wèi suō, jí xiàng qián tū zhèn, ruì bù kě dāng, qiāng zhòng huāng máng tuì zǒu, yǐ huì qì le sì bǎi duō rén, zuò le wǎng sǐ de wú tóu guǐ. bà fù qū bīng zhuī jiǎo, jí dé qiāng zhòng zǒu tóu wú lù, duō bàn pú fú qǐ xiáng, gòng jì yǒu liù qiān yú kǒu. mí táng zhǐ dài le shù bǎi cán qí, bēn wǎng cì zhī hé běi, fú nì yán gǔ jiān. jí bà fēi zhāng gào jié, hàn tíng yīn zhōu wěi dòu liú, wèi zēng yǔ zhàn, chì lìng hái dōu lùn zuì zhuó bà wèi hù qiāng xiào wèi. zhì xiào wèi rú yì qí, yě shǔ bù yí. jì ér ān dìng jiàng qiāng shāo dāng zhǒng pàn luàn, yóu jùn shǒu fā bīng jiǎo miè, mò rù fù nǚ, jǐn wèi nú bì. yú shì sì hǎi jí dà xiǎo yú gǔ, wú fù qiāng kòu. shù mí xiāng shù mí wèi dōng hàn hóu guó. cáo fèng shàng shū xiàn yì dào:
　　看官閱此，應疑和帝既令邊郡各舉孝廉，何故限人限歲，嚴格如此？哪知孝不易得，廉亦難能，且邊郡人民，華夷雜處，性質多半愚蒙，尚未開明文化，能有幾個孝子幾個廉士呢？這且無容細敘。且說涼州西偏，屢有寇患，叛羌迷唐，自被劉尚趙世等擊走，奔往塞外，漢兵引歸。回應前回。廷議且謂尚、世畏懦，不敢窮追，應該坐罪，乃逮入詔獄，並令免職。議亦太苛。謁者王信，代領尚營，屯駐枹罕；謁者耿譚，代領世營，屯駐白石。譚復懸賞購募，招誘羌人，羌眾又陸續來歸。天下無難事，總教現銀子。迷唐見部眾離散，復起驚慌，因遣人乞降。譚令迷唐自至，方可允許。迷唐不得已趨詣漢營，譚與信會同受降，且遣迷唐詣闕投誠；餘眾不滿二千，統皆飢乏，暫入居金城，撥給衣食。及迷唐入京，朝謁已畢，和帝令他還居榆谷，不得再叛。迷唐未便多言，拜辭西行。奈何復縱之使去？到了塞下，卻不肯再回故地，他想榆谷附近，漢人已造河橋，往來甚便，如何保守得住？因致書護羌校尉吳祉，託言種人飢餓，不肯遠歸。吳祉得書，還道他是真言，多賜金帛，令得糴谷購畜，便即出塞。不料迷唐心變，至金城挈領部眾，順便鈔掠湟中諸胡，滿載而去。王信耿譚吳祉，統皆坐罪，又致奪職還鄉，改用酒泉太守周鮪為護羌校尉。永元十三年秋季，迷唐復至賜支河曲，率眾犯塞。周鮪與金城太守侯霸，調集諸郡兵士，湟中小月氏胡，合三萬人出塞，行至允川，未見羌蹤。鮪安營駐紮，使侯霸前往探哨。霸驍勇敢戰，在途巡邏，忽與迷唐相遇，毫不畏縮，即向前突陣，銳不可當，羌眾慌忙退走，已晦氣了四百多人，做了枉死的無頭鬼。霸復驅兵追剿，急得羌眾走投無路，多半匍伏乞降，共計有六千餘口。迷唐只帶了數百殘騎，奔往賜支河北，伏匿岩谷間。及霸飛章告捷，漢廷因周鮪逗留，未曾與戰，飭令還都論罪；擢霸為護羌校尉。置校尉如奕棋，也屬不宜。既而安定降羌燒當種叛亂，由郡守發兵剿滅，沒入婦女，盡為奴婢。於是四海及大小榆谷，無復羌寇。隃麋相隃麋為東漢侯國。曹鳳上書獻議道：

xī róng wéi hài, qián shì suǒ huàn, chén bù néng jì gǔ, qiě yǐ jìn shì yán zhī: zì jiàn wǔ yǐ lái, qí fàn fǎ zhě cháng cóng shāo dāng zhǒng qǐ shì. suǒ yǐ rán zhě, yǐ qí jū dà xiǎo yú gǔ, tǔ dì féi měi, yòu jìn sāi nèi, zhū zhǒng yì yǐ wéi fēi, nán yǐ gōng fá, nán dé zá zhǒng yǐ guǎng qí zhòng, běi zǔ dà hé, yīn yǐ wéi gù, yòu yǒu xī hǎi yú yán zhī lì, yuán shān bīn shuǐ, yǐ guǎng tián chù, gù néng qiáng dà. cháng xióng zhū zhǒng, shì qí quán yǒng, zhāo yòu qiāng hú jīn zhě shuāi kùn, dǎng yuán huài jǔ, qīn shǔ lí pàn, yú bīng bù guò shù bǎi rén, cuàn zǒu qióng huāng. chén yú yǐ wéi yí jí cǐ shí, jiàn fù xī hǎi jùn xiàn, guī gù èr yú, guǎng shè tún tián, gé sāi qiāng hú jiāo tōng zhī lù, è jué kuáng jiǎo kuī sì zhī móu yòu zhí gǔ fù biān, shěng wěi shū zhī yì, guó jiā kě wú xī gù zhī yōu yǐ!
　　西戎為害，前世所患，臣不能紀古，且以近事言之：自建武以來，其犯法者常從燒當種起事。所以然者，以其居大小榆谷，土地肥美，又近塞內，諸種易以為非，難以攻伐，南得雜種以廣其眾，北阻大河，因以為固，又有西海魚鹽之利，緣山濱水，以廣田畜，故能強大。常雄諸種，恃其權勇，招誘羌胡；今者衰困，黨援壞沮，親屬離叛，余兵不過數百人，竄走窮荒。臣愚以為宜及此時，建復西海郡縣，規固二榆，廣設屯田，隔塞羌胡交通之路，遏絕狂狡窺伺之謀；又殖穀富邊，省委輸之役，國家可無西顧之憂矣！

hé dì lǎn shū, fā jiāo gōng qīng huì yì, jù yún kě xíng. nǎi fù zhì xī hé jùn, jí bài fèng wèi jīn chéng xī bù dū wèi, chū tún lóng qí. sì jīn chéng zhǎng shǐ shàng guān hóng, fù kāi zhì guī yì jiàn wēi tún tián èr shí qī bù, bà yì zēng zhì dōng xī hán tún tián wǔ bù, jí liú féng èr bù, zǒng jì dé sān shí sì bù. gōng jiāng chuí chéng, hòu yīn ān dì yǒng chū yuán nián, zhū qiāng fù pàn, jìng zhì zhōng chuò. wéi mí táng gū ruò shī yuán, zhōng zhì bìng sǐ. yǒu yī zi kuǎn sāi lái jiàng, hù kǒu bù mǎn shù qiān, xī chuí zàn dé shǎo ān. zhì ruò xī běi yí dài, zì cóng bān chāo fǔ dìng xī yù, gè guó guī mìng, biàn luàn bù shēng. wéi chāo yóu míng dì yǒng píng shí liù nián, fèng mìng xī xíng, zhí zhì hé dì yǒng yuán shí èr nián, shàng wèi dé guī, xiān hòu yuē sān shí zài, chāo nián jiāng qī shí, sī guī gù lǐ. shì zhí chāo yuàn shǐ gān yīng, fèng chāo lìng yù fù dà qín, jí luó mǎ guó. xíng zhì tiáo zhī, jí ā lá. xī lín dà hǎi, wèi ān xī rén suǒ quàn zǔ, zhōng dào zhé huí ān xī guó xiàn rù shī zi, jí tiáo zhī dà niǎo, chāo yīn qiǎn zi yǒng xié tóng wài shǐ, gòng yì luò yáng, tè bài shū qǐ guī dào:
　　和帝覽書，發交公卿會議，俱雲可行。乃復置西河郡，即拜鳳為金城西部都尉，出屯龍耆。嗣金城長史上官鴻，復開置歸義建威屯田二十七部，霸亦增置東西邯屯田五部，及留逢二部，總計得三十四部。功將垂成，後因安帝永初元年，諸羌復叛，竟至中輟。惟迷唐孤弱失援，終至病死。有一子款塞來降，戶口不滿數千，西陲暫得少安。至若西北一帶，自從班超撫定西域，各國歸命，變亂不生。惟超由明帝永平十六年，奉命西行，直至和帝永元十二年，尚未得歸，先後約三十載，超年將七十，思歸故里。適值超掾史甘英，奉超令欲赴大秦，即羅馬國。行至條支，即阿剌。西臨大海，為安息人所勸阻，中道折回；安息國獻入獅子，及條支大鳥，超因遣子勇偕同外使，共詣洛陽，特拜疏乞歸道：

chén wén tài gōng fēng qí, wǔ shì zàng zhōu hú sǐ shǒu qiū, dài mǎ yī fēng. hán shī wài zhuàn yún:" dài mǎ yī běi fēng, fēi niǎo yáng gù cháo." fū zhōu qí tóng zài zhōng tǔ, qiān lǐ zhī jiān, yóu qiě rú cǐ, kuàng yuǎn chù jué yù rú xiǎo chén, néng wú yī fēng shǒu qiū zhī sī zāi? mán yí zhī sú, wèi zhuàng wǔ lǎo, chén chāo quǎn mǎ chǐ jiān, cháng kǒng nián shuāi, yǎn hū jiāng pū, gū hún qì juān. xī sū wǔ liú xiōng nú zhōng, shàng shí jiǔ nián, jīn chén xìng de fèng jié, dài jīn yín, hù xī yù, rú zì yǐ shòu zhōng tún bù, chéng wú suǒ hèn rán kǒng hòu shì huò yīn chén lún mò xī yù, jǔ yǐ wéi jiè. chén bù gǎn wàng dào jiǔ quán jùn, dàn yuàn shēng rù yù mén guān. lǎo bìng shuāi kùn, mào sǐ gǔ yán. jǐn qiǎn zi yǒng suí xiàn wù rù sāi. jí chén shēng zài, lìng yǒng mù jiàn zhōng tǔ, yì suǒ wèi xīn. wàng quē āi míng, fú jì chuí jiàn.
　　臣聞太公封齊，五世葬周；狐死首丘，代馬依風。《韓詩外傳》云：「代馬依北風，飛鳥揚故巢。」夫周齊同在中土，千里之間，猶且如此，況遠處絕域如小臣，能無依風首丘之思哉？蠻夷之俗，畏壯侮老，臣超犬馬齒殲，常恐年衰，奄忽僵仆，孤魂棄捐。昔蘇武留匈奴中，尚十九年，今臣幸得奉節，帶金銀，護西域，如自以壽終屯部，誠無所恨；然恐後世或因臣淪沒西域，舉以為戒。臣不敢望到酒泉郡，但願生入玉門關。老病衰困，冒死瞽言。謹遣子勇隨獻物入塞。及臣生在，令勇目見中土，亦所慰心。望闕哀鳴，伏冀垂鑒。

zhè shū chéng rù, hé dì yīn chāo jū xī yù, dé wài rén xīn, jí qiè wú rén kě dài, zhǐ de zàn cóng gē zhì, qí hòu zài tú. zhuǎn yǎn jiān yòu shì èr nián, chāo jiǔ dài cháo mìng, yǎo wú xiāo xī. dàn wén mèi zhāo rù gōng xù shǐ, wèi hòu gōng shī, yīn tè jì yú yī shū, měi lìng shè fǎ qiú guī. zhāo běn shàn wén, yuán bǐ lì jiù zòu zhāng, fú quē shàng chén. lüè yún:
　　這疏呈入，和帝因超居西域，得外人心，急切無人可代，只得暫從擱置，俟後再圖。轉眼間又是二年，超久待朝命，杳無消息。但聞妹昭入宮續史，為後宮師，因特寄與一書，浼令設法求歸。昭本善文，援筆立就奏章，伏闕上陳。略云：

qiè tóng chǎn xiōng xī yù dū hù dìng yuǎn hóu chāo, xìng de yǐ wēi gōng tè méng zhòng shǎng, jué liè tōng hóu, wèi èr qiān dàn, tiān ēn shū jué, chéng fēi xiǎo chén suǒ dāng bèi méng. chāo zhī shǐ chū, zhì juān qū mìng, jì lì wēi gōng, yǐ zì chén xiào. huì chén mù zhī biàn, dào lù gé jué, chāo yǐ yī shēn bēn zǒu jué yù, xiǎo pì zhū guó. yīn qí bīng zhòng, měi yǒu gōng zhàn, zhé wèi xiān dēng, shēn bèi chuàng yí, bù bì sǐ wáng, lài méng bì xià shén líng, shàng dé yán mìng shā mò. zhì jīn jī sān shí nián, gǔ ròu shēng lí, bù fù xiāng shí, suǒ yǔ xiāng suí shí rén shì, jiē yǐ wù gù. chāo nián zuì zhǎng, jīn qiě qī shí, shuāi lǎo bèi bìng, tóu fà wú hēi, liǎng shǒu bù rén, ěr mù bù cōng míng, fú zhàng nǎi néng xíng, suī yù jié jìn qí lì, yǐ bào sāi tiān ēn, pò yú suì mù, quǎn mǎ chǐ suǒ. mán yí zhī xìng, bèi nì wǔ lǎo, ér chāo dàn mù rù dì, jiǔ bú jiàn dài, kǒng kāi jiān guǐ zhī yuán, shēng nì luàn zhī xīn. ér qīng dài fū xián gù mù qián, mò kěn yuǎn lǜ, rú yǒu cù biàn, chāo zhī qì lì, bù néng cóng xīn, biàn wèi shàng sǔn guó jiā lěi shì zhī gōng, xià qì zhōng chén jié lì zhī xiào, chéng kě tòng yě! gù chāo wàn lǐ guī chéng, zì chén kǔ jí, yán jǐng yáo wàng, sān nián yú jīn, wèi méng shěng lù. qiè qiè wén gǔ zhě shí wǔ shòu bīng, liù shí hái zhī, yì yǒu xiū xī, bù rèn zhí yě. yuán bì xià yǐ zhì xiào lǐ tiān xià, dé wàn guó zhī huān xīn, bù yí xiǎo guó zhī chén, kuàng chāo dé bèi hóu bó zhī wèi? gù gǎn chù sǐ wèi chāo qiú āi, gài chāo yú nián, yī de shēng huán, fù jiàn quē tíng, shǐ guó jiā yǒng wú láo yuǎn zhī lǜ, xī yù wú cāng cù zhī yōu, chāo dé zhǎng měng wén wáng zàng gǔ zhī ēn, zi fāng āi lǎo zhī huì. zi fāng xìng tián, wèi zhàn guó shí wèi wén hóu shī, wén hóu qì lǎo mǎ, zi fāng wèi qì mǎ fēi rén, shōu ér yǎng zhī. shī yún:" mín yì láo zhǐ, qì kě xiǎo kāng huì cǐ zhōng guó, yǐ suí sì fāng." chāo yǒu shū yǔ qiè shēng jué, kǒng bù fù xiāng jiàn. qiè chéng shāng chāo yǐ zhuàng nián jié zhōng xiào yú shā mò, pí lǎo zé biàn juān sǐ yú kuàng yě, chéng kě āi lián. rú bù méng jiù hù, chāo hòu yǒu yī dàn zhī biàn, rú guó jiā hé? qiè jì xìng chāo jiā méng zhào mǔ wèi jī xiān qǐng zhī dài, zhào mǔ wèi zhào kuò mǔ, jù kuò bài, xiān qǐng dé bù zuò zuì. wèi jī xì qí huán gōng jī, huán gōng yǔ guǎn zhòng móu fá wèi, huán gōng rù, jī xiān qǐng wèi zuì. bìng jiàn liè nǚ zhuàn. yú gàng bù zhī dà yì, chù fàn jì huì. wú rèn qiào qiè dài mìng zhī zhì.
　　妾同產兄西域都護定遠侯超，幸得以微功特蒙重賞，爵列通侯，位二千石，天恩殊絕，誠非小臣所當被蒙。超之始出，志捐軀命，冀立微功，以自陳效。會陳睦之變，道路隔絕，超以一身奔走絕域，曉譬諸國。因其兵眾，每有攻戰，輒為先登，身被創痍，不避死亡，賴蒙陛下神靈，尚得延命沙漠。至今積三十年，骨肉生離，不復相識，所與相隨時人士，皆已物故。超年最長，今且七十，衰老被病，頭髮無黑，兩手不仁，耳目不聰明，扶杖乃能行，雖欲竭盡其力，以報塞天恩，迫於歲暮，犬馬齒索。蠻夷之性，悖逆侮老，而超旦暮入地，久不見代，恐開奸宄之源，生逆亂之心。而卿大夫咸顧目前，莫肯遠慮，如有猝變，超之氣力，不能從心，便為上損國家累世之功，下棄忠臣竭力之效，誠可痛也！故超萬里歸誠，自陳苦急，延頸遙望，三年於今，未蒙省錄。妾竊聞古者十五受兵，六十還之，亦有休息，不任職也。緣陛下以至孝理天下，得萬國之歡心，不遺小國之臣，況超得備侯伯之位？故敢觸死為超求哀，匄超餘年，一得生還，復見闕庭，使國家永無勞遠之慮，西域無倉猝之憂，超得長蒙文王葬骨之恩，子方哀老之惠。子方姓田，為戰國時魏文侯師，文侯棄老馬，子方為棄馬非仁，收而養之。詩云：「民亦勞止，汔可小康；惠此中國，以綏四方。」超有書與妾生訣，恐不復相見。妾誠傷超以壯年竭忠孝於沙漠，疲老則便捐死於曠野，誠可哀憐。如不蒙救護，超後有一旦之變，如國家何？妾冀幸超家蒙趙母衛姬先請之貸，趙母謂趙括母，懼括敗，先請得不坐罪。衛姬系齊桓公姬，桓公與管仲謀伐衛，桓公入，姬先請衛罪。並見《列女傳》。愚戇不知大義，觸犯忌諱。無任翹切待命之至。

hé dì jiàn le cǐ zòu, bù jīn gǎn dòng, nǎi zhào chāo hái cháo, mìng zhōng láng jiàng rèn shàng dài wéi dū hù. chāo xīn rán fèng mìng, yǔ shàng jiāo dài. shàng wèn chāo dào:" jūn hóu zài xī yù sān shí yú nián, yuǎn jìn wèi huái, mò jiāng wēi chéng jūn hòu, rèn zhòng cái qiǎn, hái qiú míng huì!" chāo kuì rán dào:" chāo yǐ nián lǎo, ěr mù shī cōng, rèn jūn lǚ dāng dà rèn, jīng yàn bì duō, hé dài chāo yán? dàn jì chéng míng wèn, gǎn bù jié yú! sài wài lì shì, běn fēi xiào zǐ shùn sūn lèi, jiē yīn píng shí fàn zuì, xǐ bǔ biān tún róng dí yòu xìng tóng qín shòu, nán yǎng yì bài, jīn jūn lái cǐ fǔ yù, tā bù zú lǜ, zhǐ xìng tài yán jí, hái yí shǎo jiè. shuǐ qīng wú dà yú, chá zhèng bù dé xià hé, yí gǎi cóng jiǎn yì, kuān xiǎo guò, zǒng dà gāng, biàn kě shōu xiào le!" shàng suī rán xiè jiào, xīn xià què wèi yǐ wéi rán, dài chāo qù hòu, sī yǔ qīn lì dào:" wǒ yǐ wéi bān jūn bì yǒu qí móu, shuí liào tā suǒ yán zhǐ cǐ, píng dàn wú qí, hé zú wèi xùn?" píng dàn zhōng què yù zhì lǐ, nài hé qīng shì? suì bǎ chāo yán zhì zhū nǎo hòu, bù fù jì yì. chāo zhì luò yáng, yì quē jìn yè, hé dì wèi láo shù yǔ, lìng wèi shè shēng xiào wèi. chāo sù huàn xiōng jí, zhì shì yì jù, rù cháo bù guò yuè yú, biàn zhì gào zhōng, nián qī shí yī. hé dì qiǎn shǐ diào jì, fèng yí pō hòu, lìng zhǎng zǐ bān xióng xí jué. xiǎo zi yǒu shī yǒng dào:
　　和帝見了此奏，不禁感動，乃召超還朝，命中郎將任尚代為都護。超欣然奉命，與尚交代。尚問超道：「君侯在西域三十餘年，遠近畏懷，末將煨承君後，任重才淺，還求明誨！」超喟然道：「超已年老，耳目失聰，任君屢當大任，經驗必多，何待超言？但既承明問，敢不竭愚！塞外吏士，本非孝子順孫類，皆因平時犯罪，徙補邊屯；戎狄又性同禽獸，難養易敗，今君來此撫馭，他不足慮，只性太嚴急，還宜少戒。水清無大魚，察政不得下和，宜改從簡易，寬小過，總大綱，便可收效了！」尚雖然謝教，心下卻未以為然，待超去後，私語親吏道：「我以為班君必有奇謀，誰料他所言止此，平淡無奇，何足為訓？」平淡中卻寓至理，奈何輕視？遂把超言置諸腦後，不復記憶。超至洛陽，詣闕進謁，和帝慰勞數語，令為射聲校尉。超素患胸疾，至是益劇，入朝不過月余，便致告終，年七十一。和帝遣使弔祭，賵遺頗厚，令長子班雄襲爵。小子有詩詠道：

jiǔ jī wài yù wàng shēng huán, fèng zhào dēng tú rù yù guān
　　久羈外域望生還，奉詔登途入玉關；

lǎo bìng yǐ chéng shēn jù shì, cǐ shēng zhōng mò xiǎng yú xián!
　　老病已成身遽逝，此生終莫享餘閒！

bān chāo rú cǐ dà gōng, shēng suī fēng hóu, sǐ bù yǔ shì nà huàn guān zhèng zhòng, jū rán dé jiā fēng wèi cháo xiāng hòu, zhēn shì yǒu hàn yǐ lái, wén suǒ wèi wén le! yù zhī hòu shì, shì kàn xià huí xù xù.
　　班超如此大功，生雖封侯，死不予諡；那宦官鄭眾，居然得加封為鄛鄉侯，真是有漢以來，聞所未聞了！欲知後事，試看下回續敘。

jīng zhě cháng yě, liù jīng jí cháng dào yě. shèng xián zhī suǒ yǐ chuí xùn, guó jiā zhī suǒ yǐ zhì zhì, yú shì hū zài. zì qín huǒ yī jù yǐ hòu, jiǎn cán biān duàn, dé zhū xiǎn yú zhě, wǎng wǎng quē lüè bù quán. hàn rú zhòng xìng jīng xué, yì wèi jiān zhù, yǐ shī gǔ rén jīng yì dàn xiān wáng zhī dào, wèi zhuì yú dì, zé yóu lài hàn rú zhī lì ěr. lǔ pī zài dōng guān jiǎng jīng, néng zhé jiǎ huáng èr sù rú zhī kǒu, dāng fēi qiǎng cí duó lǐ zhě kě bǐ. běn huí tè cóng xiáng xù, suǒ yǐ biǎo zhāng jīng shù, fēng shì hòu shì. jīng fèi zé cháng dào bù cún, ān zài ér bù luàn qiě wáng yě? bān chāo yǒu fǔ dìng xī yù zhī dà gōng, nián lǎo bù dé zhào guī, xìng yǒu tóng chǎn nǚ dì zhī bó xué zhēn cāo, wèi hòu gōng suǒ shī shì, fāng dé yǐ yī piān zòu dú, shàng gǎn jiǔ zhòng. zhì chāo guī ér yuè yú jí mò, hú sǐ shǒu qiū, wú yóu wèi chāo xìng yǐ! fū sū wǔ guī ér jǐn wèi diǎn shǔ guó, bān chāo guī ér jǐn dé shè shēng xiào wèi, zhì bìng shì hòu, bìng shì fǎ ér qiě jìn zhī, hàn zhī bó dài gōng chén jiǔ yǐ! wú huò hū lǐ líng zhī jiàng lǔ bù fǎn yě!
　　經者常也，六經即常道也。聖賢之所以垂訓，國家之所以致治，於是乎在。自秦火一炬以後，簡殘編斷，得諸燹余者，往往闕略不全。漢儒重興經學，意為箋注，已失古人精義；但先王之道，未墜於地，則猶賴漢儒之力耳。魯丕在東觀講經，能折賈黃二宿儒之口，當非強詞奪理者可比。本回特從詳敘，所以表章經術，風示後世。經廢則常道不存，安在而不亂且亡也？班超有撫定西域之大功，年老不得召歸，幸有同產女弟之博學貞操，為後宮所師事，方得以一篇奏牘，上感九重。至超歸而月余即歿，狐死首丘，吾猶為超幸矣！夫蘇武歸而僅為典屬國，班超歸而僅得射聲校尉，至病逝後，並諡法而且靳之，漢之薄待功臣久矣！無惑乎李陵之降虜不返也！