dé yòu èr nián èr yuè shí jiǔ rì, yǔ chú yòu chéng xiàng jiān shū mì shǐ, dū du zhū lù jūn mǎ. shí běi bīng yǐ pò xiū mén wài, zhàn shǒu qiān jiē bù jí shī. jìn shēn dài fū shì cuì yú zuǒ chéng xiàng fǔ, mò zhī jì suǒ chū. huì shǐ zhé jiāo chí, běi yāo dāng guó zhě xiāng jiàn, zhòng wèi yǔ yī xíng wéi kě yǐ shū huò. guó shì zhì cǐ, yǔ bù dé ài shēn yì běi yì shàng kě yǐ kǒu shé dòng yě. chū, fèng shǐ wǎng lái, wú liú běi zhě, yǔ gèng yù yī chān běi, guī ér qiú jiù guó zhī cè. yú shì cí xiāng yìn bù bài, yì rì, yǐ zī zhèng diàn xué shì xíng.
　　德祐二年二月十九日，予除右丞相兼枢密使，都督诸路军马。时北兵已迫修门外，战、守、迁皆不及施。缙绅、大夫、士萃于左丞相府，莫知计所出。会使辙交驰，北邀当国者相见，众谓予一行为可以纾祸。国事至此，予不得爱身；意北亦尚可以口舌动也。初，奉使往来，无留北者，予更欲一觇北，归而求救国之策。于是辞相印不拜，翌日，以资政殿学士行。

chū zhì běi yíng, kàng cí kāng kǎi, shàng xià pō jīng dòng, běi yì wèi gǎn jù qīng wú guó. bù xìng lǚ shī mèng gòu è yú qián, jiǎ yú qìng xiàn chǎn yú hòu, yǔ jī mí bù dé hái, guó shì suì bù kě shōu shí. yǔ zì dù bù dé tuō, zé zhí qián gòu lǔ shuài shī xìn, shù lǚ shī mèng shū zhí wèi nì, dàn yù qiú sǐ, bù fù gù lì hài. běi suī mào jìng, shí zé fèn nù, èr guì qiú míng yuē" guǎn bàn", yè zé yǐ bīng wéi suǒ yù shè, ér yǔ bù dé guī yǐ. wèi jǐ, jiǎ yú qìng děng yǐ qí qǐng shǐ yì běi. běi qū yǔ bìng wǎng, ér bù zài shǐ zhě zhī mù. yǔ fèn dāng yǐn jué, rán ér yǐn rěn yǐ xíng. xī rén yún:" jiāng yǐ yǒu wéi yě".
　　初至北营，抗辞慷慨，上下颇惊动，北亦未敢遽轻吾国。不幸吕师孟构恶于前，贾余庆献谄于后，予羁縻不得还，国事遂不可收拾。予自度不得脱，则直前诟虏帅失信，数吕师孟叔侄为逆，但欲求死，不复顾利害。北虽貌敬，实则愤怒，二贵酋名曰“馆伴”，夜则以兵围所寓舍，而予不得归矣。未几，贾余庆等以祈请使诣北。北驱予并往，而不在使者之目。予分当引决，然而隐忍以行。昔人云：“将以有为也”。

zhì jīng kǒu, dé jiān bēn zhēn zhōu, jí jù yǐ běi xū shí gào dōng xī èr kǔn, yuē yǐ lián bīng dà jǔ. zhōng xīng jī huì, shù jī zài cǐ. liú èr rì, wéi yáng shuài xià zhú kè zhī lìng. bù dé yǐ, biàn xìng míng, guǐ zōng jī, cǎo xíng lù sù, rì yǔ běi qí xiāng chū mò yú zhǎng huái jiān. qióng è wú liáo, zhuī gòu yòu jí, tiān gāo dì jiǒng, hào hū mí jí. yǐ ér dé zhōu, bì zhǔ zhōu, chū běi hǎi, rán hòu dù yáng zǐ jiāng, rù sū zhōu yáng, zhǎn zhuǎn sì míng tiān tāi, yǐ zhì yú yǒng jiā.
　　至京口，得间奔真州，即具以北虚实告东西二阃，约以连兵大举。中兴机会，庶几在此。留二日，维扬帅下逐客之令。不得已，变姓名，诡踪迹，草行露宿，日与北骑相出没于长淮间。穷饿无聊，追购又急，天高地迥，号呼靡及。已而得舟，避渚洲，出北海，然后渡扬子江，入苏州洋，展转四明、天台，以至于永嘉。

wū hū! yǔ zhī jí yú sǐ zhě, bù zhī qí jǐ yǐ! dǐ dà qiú dāng sǐ mà nì zéi dāng sǐ yǔ guì qiú chù èr shí rì, zhēng qū zhí, lǚ dāng sǐ qù jīng kǒu, xié bǐ shǒu yǐ bèi bù cè, jǐ zì jǐng sǐ jīng běi jiàn shí yú lǐ, wèi xún chuán suǒ wù sè, jǐ cóng yú fù sǐ zhēn zhōu zhú zhī chéng mén wài, jǐ páng huáng sǐ rú yáng zhōu, guò guā zhōu yáng zi qiáo, jìng shǐ yù shào, wú bù sǐ yáng zhōu chéng xià, jìn tuì bù yóu, dài lì sòng sǐ zuò guì gōng táng tǔ wéi zhōng, qí shù qiān guò qí mén, jǐ luò zéi shǒu sǐ jiǎ jiā zhuāng jǐ wèi xún jiǎo suǒ líng pò sǐ yè qū gāo yóu, mí shī dào, jǐ xiàn sǐ zhì míng, bì shào zhú lín zhōng, luó zhě shù shí qí, jǐ wú suǒ táo sǐ zhì gāo yóu, zhì fǔ xí xià, jǐ yǐ bǔ xì sǐ xíng chéng zi hé, chū rù luàn shī zhōng, zhōu yǔ shào xiāng hòu xiān, jǐ xiè hòu sǐ zhì hǎi líng, rú gāo shā, cháng kǒng wú gū sǐ dào hǎi ān rú gāo, fán sān bǎi lǐ, běi yǔ kòu wǎng lái qí jiān, wú rì ér fēi kě sǐ zhì tōng zhōu, jǐ yǐ bù nà sǐ yǐ xiǎo zhōu shè jīng bō chū, wú kě nài hé, ér sǐ gù fù zhī dù wài yǐ. wū hū! sǐ shēng, zhòu yè shì yě. sǐ ér sǐ yǐ, ér jìng jiè wēi è, céng xiàn cuò chū, fēi rén shì suǒ kān. tòng dìng sī tòng, tòng hé rú zāi!
　　呜呼！予之及于死者，不知其几矣！诋大酋当死；骂逆贼当死；与贵酋处二十日，争曲直，屡当死；去京口，挟匕首以备不测，几自刭死；经北舰十余里，为巡船所物色，几从鱼腹死；真州逐之城门外，几彷徨死；如扬州，过瓜洲扬子桥，竟使遇哨，无不死；扬州城下，进退不由，殆例送死；坐桂公塘土围中，骑数千过其门，几落贼手死；贾家庄几为巡徼所陵迫死；夜趋高邮，迷失道，几陷死；质明，避哨竹林中，逻者数十骑，几无所逃死；至高邮，制府檄下，几以捕系死；行城子河，出入乱尸中，舟与哨相后先，几邂逅死；至海陵，如高沙，常恐无辜死；道海安、如皋，凡三百里，北与寇往来其间，无日而非可死；至通州，几以不纳死；以小舟涉鲸波出，无可奈何，而死固付之度外矣。呜呼！死生，昼夜事也。死而死矣，而境界危恶，层见错出，非人世所堪。痛定思痛，痛何如哉！

yǔ zài huàn nàn zhōng, jiān yǐ shī jì suǒ zāo, jīn cún qí běn bù rěn fèi. dào zhōng shǒu zì chāo lù. shǐ běi yíng, liú běi guān wài, wèi yī juàn fā běi guān wài, lì wú mén pí líng, dù guā zhōu, fù huán jīng kǒu, wèi yī juàn tuō jīng kǒu, qū zhēn zhōu yáng zhōu gāo yóu tài zhōu tōng zhōu, wèi yī juàn zì hǎi dào zhì yǒng jiā lái sān shān, wèi yī juàn. jiāng cáng zhī yú jiā, shǐ lái zhě dú zhī, bēi yǔ zhì yān.
　　予在患难中，间以诗记所遭，今存其本不忍废。道中手自抄录。使北营，留北关外，为一卷；发北关外，历吴门、毗陵，渡瓜洲，复还京口，为一卷；脱京口，趋真州、扬州、高邮、泰州、通州，为一卷；自海道至永嘉、来三山，为一卷。将藏之于家，使来者读之，悲予志焉。

wū hū! yǔ zhī shēng yě xìng, ér xìng shēng yě hé wéi? suǒ qiú hū wèi chén, zhǔ rǔ, chén sǐ yǒu yú lù suǒ qiú hū wèi zi, yǐ fù mǔ zhī yí tǐ xíng dài, ér sǐ yǒu yú zé. jiāng qǐng zuì yú jūn, jūn bù xǔ qǐng zuì yú mǔ, mǔ bù xǔ qǐng zuì yú xiān rén zhī mù, shēng wú yǐ jiù guó nàn, sǐ yóu wèi lì guǐ yǐ jī zéi, yì yě lài tiān zhī líng, zōng miào zhī fú, xiū wǒ gē máo, cóng wáng yú shī, yǐ wéi qián qū, xuě jiǔ miào zhī chǐ, fù gāo zǔ zhī yè, suǒ wèi shì bù yǔ zéi jù shēng, suǒ wèi jū gōng jìn lì, sǐ ér hòu yǐ, yì yì yě. jiē fū! ruò yǔ zhě, jiāng wú wǎng ér bù de sǐ suǒ yǐ. xiàng yě shǐ yǔ wěi gǔ yú cǎo mǎng, yǔ suī hào rán wú suǒ kuì zuò, rán wēi yǐ zì wén yú jūn qīn, jūn qīn qí wèi yǔ hé! chéng bù zì yì fǎn wú yì guān, zhòng jiàn rì yuè, shǐ dàn xī dé zhèng qiū shǒu, fù hé hàn zāi! fù hé hàn zāi!
　　呜呼！予之生也幸，而幸生也何为？所求乎为臣，主辱，臣死有余僇；所求乎为子，以父母之遗体行殆，而死有余责。将请罪于君，君不许；请罪于母，母不许；请罪于先人之墓，生无以救国难，死犹为厉鬼以击贼，义也；赖天之灵，宗庙之福，修我戈矛，从王于师，以为前驱，雪九庙之耻，复高祖之业，所谓誓不与贼俱生，所谓鞠躬尽力，死而后已，亦义也。嗟夫！若予者，将无往而不得死所矣。向也使予委骨于草莽，予虽浩然无所愧怍，然微以自文于君亲，君亲其谓予何！诚不自意返吾衣冠，重见日月，使旦夕得正丘首，复何憾哉！复何憾哉！

shì nián xià wǔ, gǎi yuán jǐng yán, lú líng wén tiān xiáng zì xù qí shī, míng yuē zhǐ nán lù.
　　是年夏五，改元景炎，庐陵文天祥自序其诗，名曰《指南录》。