yú shǎo hǎo yīn shēng, zhǎng ér wán zhī
余少好音聲,長而玩之。
yǐ wéi wù yǒu shèng shuāi, ér cǐ wú biàn zī wèi yǒu yàn, ér cǐ bù juàn
以為物有盛衰,而此無變;滋味有厭,而此不倦。
kě yǐ dǎo yǎng shén qì, xuān hé qíng zhì
可以導養神氣,宣和情志。
chù qióng dú ér bù mèn zhě, mò jìn yú yīn shēng yě
處窮獨而不悶者,莫近於音聲也。
shì gù fù zhī ér bù zú, zé yín yǒng yǐ sì zhì yín yǒng zhī bù zú, zé jì yán yǐ guǎng yì
是故復之而不足,則吟詠以肆志;吟詠之不足,則寄言以廣意。
rán bā yīn zhī qì, gē wǔ zhī xiàng, lì shì cái shì, bìng wèi zhī fù sòng
然八音之器,歌舞之象,歷世才士,並為之賦頌。
qí tǐ zhì fēng liú, mò bù xiāng xí
其體制風流,莫不相襲。
chēng qí cái gàn, zé yǐ wēi kǔ wèi shàng fù qí shēng yīn, zé yǐ bēi āi wéi zhǔ měi qí gǎn huà, zé yǐ chuí tì wèi guì
稱其才幹,則以危苦為上;賦其聲音,則以悲哀為主;美其感化,則以垂涕為貴。
lì zé lì yǐ, rán wèi jǐn qí lǐ yě
麗則麗矣,然未盡其理也。
tuī qí suǒ yóu, shì yuán bù jiě yīn shēng lǎn qí zhǐ qù, yì wèi dá lǐ yuè zhī qíng yě
推其所由,似原不解音聲;覽其旨趣,亦未達禮樂之情也。
zhòng qì zhī zhōng, qín dé zuì yōu
眾器之中,琴德最優。
gù zhuì xù suǒ huái, yǐ wéi zhī fù
故綴敘所懷,以為之賦。
qí cí yuē: wéi yǐ wú zhī suǒ shēng xī, tuō jùn yuè zhī chóng gāng
其辭曰:惟椅梧之所生兮,托峻岳之崇岡。
pī zhòng rǎng yǐ dàn zài xī, cān chén jí ér gāo xiāng
披重壤以誕載兮,參辰極而高驤。
hán tiān dì zhī chún hé xī, xī rì yuè zhī xiū guāng
含天地之醇和兮,吸日月之休光。
yù fēn yún yǐ dú mào xī
郁紛紜以獨茂兮。
fēi yīng ruí yú hào cāng
飛英蕤於昊蒼。
xī nà jǐng yú yú yuān xī, dàn xī gàn yú jiǔ yáng
夕納景於虞淵兮,旦晞干於九陽。
jīng qiān zǎi yǐ dài jià xī, jì shén zhì ér yǒng kāng
經千載以待價兮,寂神跱而永康。
qiě qí shān chuān xíng shì, zé pán yū yǐn shēn, cuī wéi cén yán
且其山川形勢,則盤紆隱深,磪嵬岑嵓。
gèn lǐng chán yán, zuò è qū yín
亘嶺巉岩,岞崿嶇崟。
dān yá xiǎn xī, qīng bì wàn xún
丹崖嶮巇,青壁萬尋。
ruò nǎi zhòng yǎn zēng qǐ, yǎn jiǎn yún fù
若乃重巘增起,偃蹇雲覆。
miǎo lóng chóng yǐ jí zhuàng, jué wēi wēi ér tè xiù
邈隆崇以極壯,崛巍巍而特秀。
zhēng líng yè yǐ bō yún, jù shén yuān ér tǔ liū
蒸靈液以播雲,據神淵而吐溜。
ěr nǎi diān bō bēn tū, kuáng fù zhēng liú
爾乃顛波奔突,狂赴爭流。
chù yán dǐ wēi, yù nù biāo xiū
觸岩抵隈,郁怒彪休。
xiōng yǒng téng báo, fèn mò yáng tāo
洶湧騰薄,奮沫揚濤。
zhì gǔ péng pài, wān shàn xiāng jiū
瀄汩澎湃,蜿蟺相糾。
fàng sì dà chuān, jì hū zhōng zhōu
放肆大川,濟乎中州。
ān huí xú mài, jì ěr zhǎng fú
安回徐邁,寂爾長浮。
dàn hū yáng yáng, yíng bào shān qiū
澹乎洋洋,縈抱山丘。
xiáng guān qí qū tǔ zhī suǒ chǎn yù, ào yǔ zhī suǒ bǎo zhí, zhēn guài láng gān, yáo jǐn xī xì, cóng jí lěi jī, huàn yǎn yú qí cè
詳觀其區土之所產毓,奧宇之所寶殖,珍怪琅玕,瑤瑾翕赩,叢集累積,奐衍於其側。
ruò nǎi chūn lán bèi qí dōng, shā táng zhí qí xī
若乃春蘭被其東,沙棠殖其西。
juān zi zhái qí yáng, yù lǐ yǒng qí qián
涓子宅其陽,玉醴涌其前。
xuán yún yīn qí shàng, xiáng luán jí qí diān
玄雲蔭其上,翔鸞集其巔。
qīng lù rùn qí fū, huì fēng liú qí jiān
清露潤其膚,惠風流其間。
sǒng sù sù yǐ jìng mì, mì wēi wēi qí qīng xián
竦肅肅以靜謐,密微微其清閒。
fū suǒ yǐ jīng yíng qí zuǒ yòu zhě, gù yǐ zì rán shén lì, ér zú sī yuàn ài lè yǐ
夫所以經營其左右者,固以自然神麗,而足思願愛樂矣。
yú shì dùn shì zhī shì, róng qī qǐ jì zhī chóu, nǎi xiāng yǔ dēng fēi liáng, yuè yōu hè, yuán qióng zhī, zhì jùn è, yǐ yóu hū qí xià
於是遁世之士,榮期綺季之疇,乃相與登飛梁,越幽壑,援瓊枝,陟峻崿,以游乎其下。
zhōu xuán yǒng wàng, miǎo ruò líng fēi, xié nì kūn lún, fǔ hǎn hǎi méi
周旋永望,邈若凌飛,邪睨崑崙,俯闞海湄。
zhǐ cāng wú zhī tiáo dì, lín huí jiāng zhī wēi yí
指蒼梧之迢遞,臨回江之威夷。
wù shí sú zhī duō lèi, yǎng jī shān zhī yú huī
悟時俗之多累,仰箕山之餘輝。
xiàn sī yuè zhī hóng chǎng, xīn kāng kǎi yǐ wàng guī
羨斯岳之弘敞,心慷慨以忘歸。
qíng shū fàng ér yuǎn lǎn, jiē xuān yuán zhī yí yīn
情舒放而遠覽,接軒轅之遺音。
mù lǎo tóng yú guī yú, qīn tài róng zhī gāo yín
慕老童於騩隅,欽泰容之高吟。
gù zī wú ér xìng lǜ, sī jiǎ wù yǐ tuō xīn
顧茲梧而興慮,思假物以托心。
nǎi zhuó sūn zhī, zhǔn liàng suǒ rèn
乃斫孫枝,准量所任。
zhì rén shū sī, zhì wèi yǎ qín
至人攄思,制為雅琴。
nǎi shǐ lí zǐ dū mò, jiàng shí fèn jīn, kuí xiāng jiàn fǎ, bān chuí chěng shén
乃使離子督墨,匠石奮斤,夔襄薦法,般倕騁神。
sōu huì yì cè, lǎng mì diào jūn
鎪會裛廁,朗密調均。
huá huì diāo zhuó, bù zǎo chuí wén
華繪雕琢,布藻垂文。
cuò yǐ xī xiàng, jí yǐ cuì lǜ
錯以犀象,籍以翠綠。
xián yǐ yuán kè zhī sī, huī yǐ zhōng shān zhī yù
弦以園客之絲,徽以鐘山之玉。
yuán yǒu lóng fèng zhī xiàng, gǔ rén zhī xíng
爰有龍鳳之象,古人之形。
bó yá huī shǒu, zhōng qī tīng shēng
伯牙揮手,鍾期聽聲。
huá róng zhuó yuè, fā cǎi yáng míng, hé qí lì yě! líng lún bǐ lǜ, tián lián cāo zhāng
華容灼爚,發采揚明,何其麗也!伶倫比律,田連操張。
jìn yù jūn zǐ, xīn shēng liáo liàng, hé qí wěi yě! jí qí chū diào, zé jiǎo yǔ jù qǐ, gōng zhēng xiāng zhèng, cān fā bìng qù, shàng xià lèi yīng
進御君子,新聲憀亮,何其偉也!及其初調,則角羽俱起,宮徵相證,參發並趣,上下累應。
chěn chuō lěi gè, měi shēng jiāng xìng, gù yǐ hé chǎng ér zú dān yǐ
踸踔磥硌,美聲將興,固以和昶而足耽矣。
ěr nǎi lǐ zhèng shēng, zòu miào qū, yáng bái xuě, fā qīng jiǎo
爾乃理正聲,奏妙曲,揚白雪,發清角。
fēn lín làng yǐ liú lí, huàn yín yǎn ér yōu wò
紛淋浪以流離,奐淫衍而優渥。
càn yì yì ér gāo shì, chí jí jí yǐ xiāng shǔ
粲奕奕而高逝,馳岌岌以相屬。
pèi téng è ér jìng qù, xī wěi yè ér fán rù
沛騰遌而競趣,翕韡曄而繁縟。
zhuàng ruò chóng shān, yòu xiàng liú bō
狀若崇山,又象流波。
hào xī shāng shāng, yù xī é é
浩兮湯湯,郁兮峨峨。
fú fán yuān, yū yú pó suō
怫煩冤,紆餘婆娑。
líng zòng bō yì, huò huò fēn pā
陵縱播逸,霍濩紛葩。
jiǎn róng shòu jié, yìng biàn hé dù
檢容授節,應變合度。
jīng míng shàn yè, ān guǐ xú bù
兢名擅業,安軌徐步。
yáng yáng xí xí, shēng liè xiá bù
洋洋習習,聲烈遐布。
hán xiǎn mèi yǐ sòng zhōng, piāo yú xiǎng hū tài sù
含顯媚以送終,飄餘響乎泰素。
ruò nǎi gāo xuān fēi guān, guǎng xià xián fáng, dōng yè sù qīng, lǎng yuè chuí guāng, xīn yī cuì càn, yīng huī liú fāng
若乃高軒飛觀,廣夏閒房,冬夜肅清,朗月垂光,新衣翠粲,纓徽流芳。
yú shì qì lěng xián diào, xīn xián shǒu mǐn
於是器冷弦調,心閒手敏。
chù rú zhì, wéi yì suǒ nǐ
觸Ⱨ如志,唯意所擬。
chū shè lù shuǐ, zhōng zòu qīng zhēng
初涉淥水,中奏清徵。
yǎ chǎng táng yáo, zhōng yǒng wēi zǐ
雅昶唐堯,終詠微子。
kuān míng hóng rùn, yōu yóu chú zhì
寬明弘潤,優遊躇跱。
fǔ xián ān gē, xīn shēng dài qǐ
拊弦安歌,新聲代起。
gē yuē:" líng fú yáo xī qì yíng zhōu, yào liè zǐ xī wèi hǎo chóu
歌曰:「凌扶搖兮憩瀛洲,要列子兮為好仇。
cān hàng xiè xī dài zhāo xiá, miǎo piān piān xī báo tiān yóu
餐沆瀣兮帶朝霞,眇翩翩兮薄天游。
qí wàn wù xī chāo zì dé, wěi xìng mìng xī rèn qù liú
齊萬物兮超自得,委性命兮任去留。
jī qīng xiǎng yǐ fù huì, hé xián gē zhī chóu móu
激清響以赴會,何弦歌之綢繆。
" yú shì qū yǐn xiàng lán, zhòng yīn jiāng xiē, gǎi yùn yì diào, qí nòng nǎi fā
」於是曲引向闌,眾音將歇,改韻易調,奇弄乃發。
yáng hé yán, rǎng hào wàn
揚和顏,攘皓腕。
fēi xiān zhǐ yǐ chí wù, fēn sè qù diào sān diǎn shuǐ jiā dān rén páng tà yǐ liú màn
飛纖指以馳騖,紛(澀去掉三點水加單人旁)譶以流漫。
huò pái huái gù mù, yōng yù yì àn, pán huán yù yǎng, cóng róng mì wán
或徘徊顧慕,擁鬱抑按,盤桓毓養,從容秘玩。
tà ěr fèn yì, fēng hài yún luàn
闥爾奮逸,風駭雲亂。
láo luò líng lì, bù huò bàn sàn
牢落凌厲,布濩半散。
fēng róng pī lí, fěi wěi huàn làn
豐融披離,斐韡奐爛。
yīng shēng fā yuè, cǎi cǎi càn càn
英聲發越,采采粲粲。
huò jiān shēng cuò róu, zhuàng ruò guǐ fù
或間聲錯糅,狀若詭赴。
shuāng měi bìng jìn, pián chí yì qū
雙美並進,駢馳翼驅。
chū ruò jiāng guāi, hòu zú tóng qù
初若將乖,後卒同趣。
huò qū ér bù qū, zhí ér bù jù
或曲而不屈,直而不倨。
huò xiāng líng ér bù luàn, huò xiāng lí ér bù shū
或相凌而不亂,或相離而不殊。
shí jié jǐ yǐ kāng kǎi, huò yuàn jù ér chóu chú
時劫掎以慷慨,或怨㜘而躊躇。
hū piāo yáo yǐ qīng mài, zhà liú lián ér fú shū
忽飄颻以輕邁,乍留聯而扶疏。
huò cān tán fán cù, fù dié zǎn zè
或參譚繁促,復疊攢仄。
zòng héng luò yì, bēn dùn xiāng bī
縱橫駱驛,奔遁相逼。
fǔ jiē lèi zàn, jiàn bù róng xī
拊嗟累贊,間不容息。
guī yàn qí wěi, dān bù kě shí
瑰艷奇偉,殫不可識。
ruò nǎi xián shū dōu yǎ, hóng xiān yǒu yí
若乃閒舒都雅,洪纖有宜。
qīng hé tiáo chǎng, àn yǎn lù lí
清和條昶,案衍陸離。
mù wēn róu yǐ yí yì, wǎn shùn xù ér wēi yí
穆溫柔以怡懌,婉順敘而委蛇。
huò chéng xiǎn tóu huì, yāo xì qū wēi
或乘險投會,邀隙趨危。
yīng ruò lí kūn míng qīng chí, yì ruò yóu hóng xiáng céng yá
譻若離鵾鳴清池,翼若游鴻翔層崖。
fēn wén fěi wěi, qiàn shān lí lí
紛文斐尾,慊縿離纚。
wēi fēng yú yīn, mǐ mǐ yī yī
微風餘音,靡靡猗猗。
huò lǒu pī lì lǚ, piāo liáo pì liè
或摟批攦捋,縹繚潎冽。
qīng xíng fú dàn, míng huà? huì
輕行浮彈,明嫿?慧。
jí ér bù sù, liú ér bù zhì
疾而不速,留而不滯。
piān mián piāo miǎo, wēi yīn xùn shì
翩綿飄邈,微音迅逝。
yuǎn ér tīng zhī, ruò luán fèng hè míng xì yún zhōng pò ér chá zhī, ruò zhòng pā fū róng yào chūn fēng
遠而聽之,若鸞鳳和鳴戲雲中;迫而察之,若眾葩敷榮曜春風。
jì fēng shàn yǐ duō zī, yòu shàn shǐ ér lìng zhōng
既豐贍以多姿,又善始而令終。
jiē jiāo miào yǐ hóng lì, hé biàn tài zhī wú qióng! ruò fú sān chūn zhī chū, lì fú yǐ shí
嗟姣妙以弘麗,何變態之無窮!若夫三春之初,麗服以時。
nǎi xié yǒu shēng, yǐ áo yǐ xī
乃攜友生,以遨以嬉。
shè lán pǔ, dēng zhòng jī, bèi cháng lín, yì huá zhī, lín qīng liú, fù xīn shī
涉蘭圃,登重基,背長林,翳華芝,臨清流,賦新詩。
jiā yú lóng zhī yì yù, lè bǎi huì zhī róng zī
嘉魚龍之逸豫,樂百卉之榮滋。
lǐ zhòng huá zhī yí cāo, kǎi yuǎn mù ér zhǎng sī
理重華之遺操,慨遠慕而長思。
ruò nǎi huá táng qū yàn, mì yǒu jìn bīn, lán yáo jiān yù, zhǐ jiǔ qīng chún
若乃華堂曲宴,密友近賓,蘭餚兼御,旨酒清醇。
jìn nán jīng, fā xī qín, shào líng yáng, dù bā rén
進南荊,發西秦,紹陵陽,度巴人。
biàn yòng zá ér bìng qǐ, sǒng zhòng tīng ér hài shén
變用雜而並起,竦眾聽而駭神。
liào shū gōng ér bǐ cāo, qǐ shēng yuè zhī néng lún? ruò cì qí qū yǐn suǒ yí, zé guǎng líng zhǐ xī, dōng wǔ tài shān
料殊功而比操,豈笙籥之能倫?若次其曲引所宜,則廣陵止息,東武太山。
fēi lóng lù míng, kūn jī yóu xián
飛龍鹿鳴,鵾雞游弦。
gèng chàng dié zòu, shēng ruò zì rán
更唱迭奏,聲若自然。
liú chǔ yǎo tiǎo, chéng zào xuě fán
流楚窈窕,懲躁雪煩。
xià dǎi yáo sú, cài shì wǔ qū, wáng zhāo chǔ fēi, qiān lǐ bié hè
下逮謠俗,蔡氏五曲,王昭楚妃,千里別鶴。
yóu yǒu yī qiè, chéng jiān zào fá, yì yǒu kě guān zhě yān
猶有一切,承間簉乏,亦有可觀者焉。
rán fēi fū kuàng yuǎn zhě, bù néng yǔ zhī xī yóu fēi fū yuān jìng zhě, bù néng yǔ zhī xián zhǐ fēi fū fàng dá zhě, bù néng yǔ zhī wú xī qù bù jiā gōng fēi fū zhì jīng zhě, bù néng yǔ zhī xī lǐ yě
然非夫曠遠者,不能與之嬉遊;非夫淵靜者,不能與之閒止;非夫放達者,不能與之無(希去布加厷);非夫至精者,不能與之析理也。
ruò lùn qí tǐ shì, xiáng qí fēng shēng, qì hé gù xiǎng yì, zhāng jí gù shēng qīng, jiān liáo gù yīn bì, xián zhǎng gù huī míng
若論其體勢,詳其風聲,器和故響逸,張急故聲清,間遼故音庳,弦長故徽鳴。
xìng jié jìng yǐ duān lǐ, hán zhì dé zhī hé píng
性潔靜以端理,含至德之和平。
chéng kě yǐ gǎn dàng xīn zhì, ér fā xiè yōu qíng yǐ! shì gù huái qī zhě wén zhī, mò bù cǎn lǐn cǎn qī, qiǎo chuàng shāng xīn, hán āi ào yī, bù néng zì jìn
誠可以感盪心志,而發泄幽情矣!是故懷戚者聞之,莫不憯懍慘淒,愀愴傷心,含哀懊咿,不能自禁。
qí kāng lè zhě wén zhī, zé xū yú huān shì, biàn wǔ yǒng yì, liú lián lán màn, wà jué zhōng rì
其康樂者聞之,則欨愉歡釋,抃舞踴溢,留連瀾漫,嗢噱終日。
ruò hé píng zhě tīng zhī, zé yí yǎng yuè yú, shū mù xuán zhēn, tián xū lè gǔ, qì shì yí shēn
若和平者聽之,則怡養悅愉,淑穆玄真,恬虛樂古,棄事遺身。
shì yǐ bó yí yǐ zhī lián, yán huí yǐ zhī rén, bǐ gàn yǐ zhī zhōng, wěi shēng yǐ zhī xìn, huì shī yǐ zhī biàn gěi, wàn dàn yǐ zhī nè shèn
是以伯夷以之廉,顏回以之仁,比干以之忠,尾生以之信,惠施以之辯給,萬石以之訥慎。
qí yú chù lèi ér cháng, suǒ zhì fēi yī, tóng guī shū tú
其餘觸類而長,所致非一,同歸殊途。
huò wén huò zhì, zǒng zhōng hé yǐ tǒng wù, xián rì yòng ér bù shī
或文或質,總中和以統物,咸日用而不失。
qí gǎn rén dòng wù, gài yì hóng yǐ
其感人動物,蓋亦弘矣。
yú shí yě, jīn shí qǐn shēng, páo zhú bǐng qì, wáng bào chuò ōu, dí yá sàng wèi
於時也,金石寢聲,匏竹屏氣,王豹輟謳,狄牙喪味。
tiān wú yǒng yuè yú zhòng yuān, wáng qiáo pī yún ér xià zhuì
天吳踴躍於重淵,王喬披雲而下墜。
wǔ yuè zhuó yú tíng jiē, yóu nǚ piāo yān ér lái cuì
舞鸑鷟於庭階,游女飄焉而來萃。
gǎn tiān dì yǐ zhì hé, kuàng qí xíng zhī zhòng lèi
感天地以致和,況蚑行之眾類。
jiā sī qì zhī yì mào, yǒng zī wén yǐ zì wèi
嘉斯器之懿茂,詠茲文以自慰。
yǒng fú yù ér bù yàn, xìn gǔ jīn zhī suǒ guì
永服御而不厭,信古今之所貴。
luàn yuē: yīn yīn qín dé, bù kě cè xī tǐ qīng xīn yuǎn, miǎo nán jí xī liáng zhì měi shǒu, yù jīn shì xī fēn lún xī xiǎng, guān zhòng yì xī shí yīn zhě xī, shú néng zhēn xī néng jǐn yǎ qín, wéi zhì rén xī!
亂曰:愔愔琴德,不可測兮;體清心遠,邈難極兮;良質美手,遇今世兮;紛綸翕響,冠眾藝兮;識音者希,孰能珍兮;能盡雅琴,唯至人兮!。