bào piáo zǐ yuē: mò bù guì rén, ér wú néng chún rén yǐ zhì zhì yě mò bù jiàn xíng, ér wú néng fèi xíng yǐ zhěng mín yě. huò yún: míng hòu yù shì, fēng xiàng cǎo yǎn. dào qià huà chún, ān suǒ yòng xíng? yú nǎi lùn zhī yuē: fū dé jiào zhě, fǔ fú zhī jì fú yě xíng fá zhě, hàn rèn zhī jiǎ zhòu yě. ruò dé jiào zhì jiǎo bào, yóu yǐ fǔ fú yù shàn fēng yě yǐ xíng fá shī píng shì, shì yǐ jiǎ shēng miào táng yě. gù rén zhě yǎng wù zhī qì, xíng zhě chéng fēi zhī jù, wǒ yù lì zhī, ér bǐ yù hài zhī, jiā rén wú quān, fēi xíng bù zhǐ. xíng wèi rén zuǒ, yú shì kě zhī yě.
抱朴子曰:莫不貴仁,而無能純仁以致治也;莫不賤刑,而無能廢刑以整民也。或云:「明後御世,風向草偃。道洽化醇,安所用刑?」余乃論之曰:「夫德教者,黼黻之祭服也;刑罰者,捍刃之甲冑也。若德教治狡暴,猶以黼黻御剡鋒也;以刑罰施平世,是以甲升廟堂也。故仁者養物之器,刑者懲非之具,我欲利之,而彼欲害之,加仁無悛,非刑不止。刑為仁佐,於是可知也。
pì cún xuán tāi xī, hū xī tǔ nà, hán jǐng nèi shì, xióng jīng niǎo shēn zhě, zhǎng shēng zhī shù yě. rán jiān ér qiě chí, wèi zhě xiān chéng, néng dé zhī zhě, wàn ér yī yān. bìng dǔ tòng shén, shēn kùn mìng wēi, zé bù dé bù gōng zhī yǐ zhēn shí, zhì zhī yǐ dú liè. ruò fèi hé què zhī fāng, ér mù sōng qiáo zhī dào, zé sǐ zhě zhòng yǐ. rén zhī wèi zhèng, fēi wèi bù měi yě. rán lí shù qiǎo wěi, qū lì wàng yì. ruò bù qí zhī yǐ wēi, jiū zhī yǐ xíng, yuǎn xiàn xī nóng zhī fēng, zé luàn bù kě zhèn, qí huò shēn dà. yǐ shā zhǐ shā, qǐ lè zhī zāi!
譬存玄胎息,呼吸吐納,含景內視,熊經鳥伸者,長生之術也。然艱而且遲,為者鮮成,能得之者,萬而一焉。病篤痛甚,身困命危,則不得不攻之以針石,治之以毒烈。若廢和鵲之方,而慕松喬之道,則死者眾矣。仁之為政,非為不美也。然黎庶巧偽,趨利忘義。若不齊之以威,糾之以刑,遠羨羲農之風,則亂不可振,其禍深大。以殺止殺,豈樂之哉!
bā guà zhī zuò, qióng lǐ jǐn xìng, míng fá yòng yù, zhe yú shì kē xì yǐ huī mò, cún hū xí kǎn. rán yòng xíng qí lái shàng yǐ. dǎi yú xuān yuán, shèng dé yóu gāo, ér gōng qīn zhēng fá, zhì yú bǎi zhàn, jiāng shī zhuō lù, liú xiě bǎn quán, yóu bù néng shǐ shí wú pàn nì, zài jí gān gē. yì ān néng shǐ bǎi xìng jiē liáng, mín bù fàn zuì ér bù zhì zhě, wèi zhī yǒu yě. táng yú zhī shèng, xiàng tiān yòng xíng, cuàn jí fàng liú, tiān xià nǎi fú. hàn wén xuán mò, bǐ lóng chéng kāng, yóu duàn sì bǎi, biān sǐ zhě duō. fū jiàng shí bù shě shéng mò, gù wú bù zhí zhī mù. míng zhǔ bù fèi lù fá, gù wú líng chí zhī zhèng yě.
「八卦之作,窮理盡性,明罰用獄,著於《噬嗑》;系以徽纆,存乎《習坎》。然用刑其來尚矣。逮於軒轅,聖德尤高,而躬親征伐,至於百戰,殭屍涿鹿,流血阪泉,猶不能使時無叛逆,載戢干戈。亦安能使百姓皆良,民不犯罪而不治者,未之有也。唐虞之盛,象天用刑,竄殛放流,天下乃服。漢文玄默,比隆成康,猶斷四百,鞭死者多。夫匠石不舍繩墨,故無不直之木。明主不廢戮罰,故無陵遲之政也。
gài tiān dì zhī dào, bù néng chún rén, gù qīng yáng chǎn táo yù zhī hé, sù qiū lì sù shā zhī wēi, róng fēng shàn zé kū cuì shū zǎo, bái lù níng zé fán yīng diāo líng. shì yǐ pǐn wù fù yān, suì gōng chéng yān. wēn ér wú hán, zé rú dòng bù zhé, gēn zhí dōng róng. kuān ér wú yán, zé jiān guǐ bìng zuò, lì qì zhǎng shǒu. gù míng shǎng yǐ cún zhèng, bì fá yǐ xián xié. quàn jǔ zhī qì, mò cǐ zhī yào. guān mín shè jiào, jì qí kuān měng, shǐ nuò bù kě xiá, gāng bù shāng ēn. wǔ xíng zhī zuì, zhì yú sān qiān, shì shéng bù kě qū yě sī kòu xíng xíng, jūn wèi bù jǔ, shì fǎ bù kě fèi yě. shéng qū, zé jiān huí méng yǐ fǎ fèi, zé huò luàn zī yǐ.
「蓋天地之道,不能純仁,故青陽闡陶育之和,素秋厲肅殺之威,融風扇則枯瘁攄藻,白露凝則繁英凋零。是以品物阜焉,歲功成焉。溫而無寒,則蠕動不蟄,根植冬榮。寬而無嚴,則奸宄並作,利器長守。故明賞以存正,必罰以閑邪。勸沮之器,莫此之要。觀民設教,濟其寬猛,使懦不可狎,剛不傷恩。五刑之罪,至於三千,是繩不可曲也;司寇行刑,君為不舉,是法不可廢也。繩曲,則奸回萌矣;法廢,則禍亂滋矣。
wáng guó fēi wú lìng yě, huàn yú lìng fán ér bù xíng bài jūn fēi wú jìn yě, huàn yú jìn shè ér bù zhǐ. gù zhòng tè mí màn, ér xià dú qí shàng. fū shǎng guì dāng gōng ér bù bì zhòng, fá guì de de zuì ér bù bì kù yě. biān pǔ fèi yú jiā, zé tóng pú dài duò zhēng fá xī yú guó, zé qún xià bù qián. ài dài jìng ér bù bài, gù zhì lǐ yǐ chóng zhī dé xū wēi ér jiǔ lì, gù zuò xíng yǐ sù zhī. bān chuí bù wěi guī jǔ, gù fāng yuán bù lì yú wù míng jūn bù shì fǎ dù, gù jī zhà bù sì qí qiǎo. táng yú qí rén rú tiān, ér bù yuán sì zuì jī gōng yǒu yú xiōng dì, ér bù shè èr shū. zhòng ní zhī zhū zhèng mǎo, hàn wǔ zhī shā wài shēng, chuí lèi xī fǎ, gài bù huò yǐ yě.
「亡國非無令也,患於令煩而不行;敗軍非無禁也,患於禁設而不止。故眾慝彌蔓,而下黷其上。夫賞貴當功而不必重,罰貴得得罪而不必酷也。鞭朴廢於家,則僮僕怠惰;征伐息於國,則群下不虔。愛待敬而不敗,故制禮以崇之;德須威而久立,故作刑以肅之。班倕不委規矩,故方圓不戾於物;明君不釋法度,故機詐不肆其巧。唐虞其仁如天,而不原四罪;姬公友於兄弟,而不赦二叔。仲尼之誅正卯,漢武之殺外甥,垂淚惜法,蓋不獲已也。
gù zhū yī yǐ zhèn wàn, sǔn shǎo yǐ chéng duō, fāng zhī zhì fā, zé suǒ lì zhě zhòng bǐ yú gē jū, zé suǒ quán zhě dà. shì yǐ jiǔ cì cǎn tòng ér bù kě zhǐ zhě, yǐ quán bìng yě xíng fǎ xiōng chǒu ér bù kě bà zhě, yǐ jiù bì yě. liù jūn rú lín, wèi bì jiē yǒng. pái fēng xiàn huǒ, rén qíng suǒ dàn. rán tián yán yǐ quàn zhī, zé tóu mìng zhě xiān duàn zhǎn yǐ wēi zhī, zé mò bù fèn jī. gù yì huān xiào zhě, bù jí chì zhà zhī sù yòng yòu yuè zhě, wèi ruò xíng lù zhī qí.
故誅一以振萬,損少以成多,方之櫛發,則所利者眾;比於割疽,則所全者大。是以灸刺慘痛而不可止者,以痊病也;刑法凶丑而不可罷者,以救弊也。六軍如林,未必皆勇。排鋒陷火,人情所憚。然恬顏以勸之,則投命者鮮;斷斬以威之,則莫不奮擊。故役歡笑者,不及叱咤之速;用誘悅者,未若刑戮之齊。
shì yǐ ān yú gǎn shēn gǔ ér yán qí fǎ, wèi zi jí qì huī ér jùn qí pì. fū yǐ qí suǒ wèi, jìn qí suǒ wán, jùn ér bù fàn, quán mín zhī shù yě. míng zhì bìng zhī shù zhě, dù wèi shēng zhī jí dá zhì luàn zhī yào zhě, è jiāng lái zhī huàn. ruò nǎi yǐ qīng xíng jìn zhòng zuì, yǐ báo fǎ wèi hòu lì, chén zhī zī zhāng, ér fàn zhě mí duō, yǒu shì chuān jǐng yǐ dāng lù, fēi rén rén zhī yòng huái yě.
是以安於感深谷而嚴其法,衛子疾棄灰而峻其辟。夫以其所畏,禁其所玩,峻而不犯,全民之術也。明治病之術者,杜未生之疾;達治亂之要者,遏將來之患。若乃以輕刑禁重罪,以薄法衛厚利,陳之滋章,而犯者彌多,有似穿阱以當路,非仁人之用懷也。
shàn wèi zhèng zhě, bì xiān duān cǐ yǐ lǜ bǐ, zhì qīn yǐ zhěng shū, bù qū fǎ yǐ xíng yì, bì yǒu zuì ér wú shè. ruò shí shí xī zhī gē ài yǐ miè qīn, jìn wén zhī rěn qíng yǐ zhǎn xié. gù rén zhě, wèi zhèng zhī zhī fěn xíng zhě, yù shì zhī pèi cè zhī fěn fēi tǐ zhōng zhī zhì jí, ér pèi cè xū yú bù kě wú yě. sù gōng shǎo dài, zé màn duò yǐ zhì wēi yán zàn chí, zé qún xié shēng xīn. dāng nù bù nù, jiān chén wèi hǔ dāng shā bù shā, dà zéi nǎi fā. shuǐ jiǔ huài hé, shān qǐ zhǐ chǐ. xún mù qiān zhàng, shǐ yú háo mò zuān suì zhī huǒ, sháo shuǐ kě miè hú luǎn wèi fú, zhǐ zhǎng kě mí. jí qí chéng chōng biāo ér liáo jù yě, fèn liù yǔ yǐ líng zhāo xiá, zé suī zhì yǒng bù néng zhì yě.
「善為政者,必先端此以率彼,治親以整疏,不曲法以行意,必有罪而無赦。若石石昔之割愛以滅親,晉文之忍情以斬頡。故仁者,為政之脂粉;刑者,御世之轡策;脂粉非體中之至急,而轡策須臾不可無也。肅恭少怠,則慢惰已至;威嚴暫馳,則群邪生心。當怒不怒,奸臣為虎;當殺不殺,大賊乃發。水久壞河,山起咫尺。尋木千丈,始於毫末;鑽燧之火,勺水可滅;鵠卵未孚,指掌可縻。及其乘沖飈而燎巨野,奮六羽以凌朝霞,則雖智勇不能制也。
gù míng jūn zhì nán yú qí yì, qù è yú qí wēi, bù fá shàn yǐ zhǎng luàn, bù cāo kē ér yóu yù yān. rán zé xíng zhī wèi wù, guó zhī shén qì, jūn suǒ zì zhí, bù kě jiǎ rén, yóu zhǎng jiàn bù kě dào zhuō, jù yú bù kě tuō yuān yě. nǎi chóng tì zhī suǒ yóu, ān wēi zhī yuán běn yě. tián cháng zhī duó qí, liù qīng zhī fēn jìn, zhào gāo zhī shì qín, wáng mǎng zhī cuàn hàn, lǚ shuāng dǎi bīng, yóu lái jiàn yǐ. huò yǒng tàn yú hǎi bīn, huò fǔ xīn hū wàng yí, huò yán zōng tiāo, zuò jiè jiāng lái zhě, yóu hū mù xū míng yú zhù gǔ, wàng shí huò yú dāng jǐ yě.
故明君治難於其易,去惡於其微,不伐善以長亂,不操柯而猶豫焉。然則刑之為物,國之神器,君所自執,不可假人,猶長劍不可倒捉,巨魚不可脫淵也。乃崇替之所由,安危之源本也。田常之奪齊,六卿之分晉,趙高之弒秦,王莽之篡漢,履霜逮冰,由來漸矣。或永嘆於海濱,或拊心乎望夷,禍延宗祧,作戒將來者,由乎慕虛名於住古,忘實禍於當己也。」
huò rén yuē: xíng pì zhī xìng, gài cún shū shì. lì rén zhī dào, wéi rén yǔ yì. wǒ qīng jìng ér mín zì zhèng, wǒ wú yù ér mín zì pǔ, pēng xiān zhī jiè, bù yù qí fán. kuān yǐ ài rén zé dé zhòng, yuè yǐ shǐ rén zé xià fù. gù mèng zǐ yǐ tǐ rén wèi ān, yáng zi yún wèi shēn hán wèi tú zǎi. fū fán cè jí pèi, fēi zào fù zhī yù yán xíng jùn fá, fēi sān wǔ zhī dào. gù yǒu yú shǒu bù zhǐ huī, kǒu bù fán yán, gōng jǐ nán miàn, ér zhì huà yōng xī yǐ. mì shēng zhèng yǐ lǜ sú, dàn qín yǒng shī, shēn bù xià táng, ér yú zhě xiāo sù yǐ.
或人曰:「刑辟之興,蓋存叔世。立人之道,唯仁與義。我清靜而民自正,我無欲而民自朴,烹鮮之戒,不欲其煩。寬以愛人則得眾,悅以使人則下附。故孟子以體仁為安,揚子云謂申韓為屠宰。夫繁策急轡,非造父之御;嚴刑峻罰,非三五之道。故有虞手不指揮,口不煩言,恭己南面,而治化雍熙矣。宓生政以率俗,彈琴詠詩,身不下堂,而漁者宵肅矣。
bì néng hòu huì báo liǎn, jiù fá zhuó zhì, jǔ xián rèn cái, quàn sè shěng yòng, zhāo xié yǐ lǐ, huái yuǎn yǐ dé, táo zhī yǐ chéng jūn, zhì zhī yǐ xiáng xù. huà shàng ér xìng shàn zhě, bì ruò mí cǎo zhī zhú jīng fēng xǐ xīn ér gé miàn zhě, bì ruò qīng bō zhī dí qīng chén. cháo yǒu dé ràng zhī qún hòu, yě wú fàn lǐ zhī guǐ zhú. huán tǔ kě yǐ xū wú, chǔ gé kě yǐ yǒng gé, hé bì shǎng fá kě yǐ wèi guó hū!
必能厚惠薄斂,救乏擢滯,舉賢任才,勸穡省用,招攜以禮,懷遠以德,陶之以成均,治之以庠序。化上而興善者,必若靡草之逐驚風;洗心而革面者,必若清波之滌輕塵。朝有德讓之群後,野無犯禮之軌躅。圜土可以虛蕪,楚革可以永格,何必賞罰可以為國乎!」
bào piáo zi dá yuē: yì chēng míng fá chì fǎ, shū yǒu āi jīn zhé yù. jué rén yú cháo, xíng rén yú shì, yǒu zì lái yǐ, qǐ cóng shū shì! duō rén zé fǎ bù lì, wēi guǎ zé xià qīn shàng. fū fǎ bù lì, zé shù shì gǔ yǐ xià qīn shàng, zé nì jié míng yǐ. zhì chún jì jiāo yú sān dài, dà pǔ yòu sàn yú qín hàn, dào shuāi yú chóu xī, sú báo hū dāng jīn, ér yù jié shéng yǐ zhěng jiān qī, bù yán yǐ huà jiǎo huá, wěi pèi cè ér chéng bēn mǎ yú xiǎn tú, shě duò lǔ ér fàn xū zhōu yǐ líng bō, pán xuán yǐ zhú zǒu dào, yī ràng yǐ jiù zāi huǒ, zhǎn cháo cuò yǐ què qī guó, wǔ gān gē yǐ píng chì méi, wèi jiàn qí kě yě!
抱朴子答曰:「《易》稱「明罰敕法」,《書》有「哀矜折獄」。爵人於朝,刑人於市,有自來矣,豈從叔世!多仁則法不立,威寡則下侵上。夫法不立,則庶事汩矣;下侵上,則逆節明矣。至醇既澆於三代,大朴又散於秦漢,道衰於疇昔,俗薄乎當今,而欲結繩以整奸欺,不言以化狡猾,委轡策而乘奔馬於險途,舍柁櫓而泛虛舟以凌波,盤旋以逐走盜,揖讓以救災火,斬晁錯以卻七國,舞干戈以平赤眉,未見其可也!
gài sān huáng bù ér wǔ cháng zhòu, bà wáng yǐ lái, zài chí zài wù. dāng qí bì yě, lì qī mín qiǎo, kòu dào gōng xíng, kūn qián bù zú yǐ chéng wú chǐ, zú zhū bù néng yǐ jìn jì yú. zhòng mù yǐ guǎng shì, lèi ěr yǐ yuǎn tīng, kàng zhú yǐ lǐ zhì shì, jiāo xīn yǐ xī jiān yuán, ér yóu shì cháo yǒu hū jiē zhī yīn, biān bǐ yǒu bù wén zhī wǎng.
「蓋三皇步而五常驟,霸王以來,載馳載騖。當其弊也,吏欺民巧,寇盜公行,髡鉗不足以懲無恥,族誅不能以禁覬覦。重目以廣視,累耳以遠聽,抗燭以理滯事,焦心以息奸源,而猶市朝有呼嗟之音,邊鄙有不聞之枉。
zuò wēi zuò fú zhě, huò fā hū zhān shì zhī xià xiōng jiā hài guó zhě, huò gòu hū xiāo qiáng zhī nèi. ér yù yǐ tài hào zhī dào, zhì tōu báo zhī sú yǐ huà yī zhī gē, jiù dǐng yǒng zhī luàn, fēi shí yīn gé zhī suí shí, míng sǔn yì zhī biàn tōng yě. suǒ wèi kè zhōu yǐ mō yí jiàn, cān tiān ér shè wǔ bù, guàn xī sì zhī jiǎ, yǐ shè bù cè zhī yuān qián què hán zhī qiú, yǐ yù yù lóng zhī shǔ, zhǒng zhī jiě chú, yí zhī sāo bèi, qí wèi kuì kuì, mò cǐ zhī jù yǐ!
作威作福者,或發乎瞻視之下;凶家害國者,或構乎蕭牆之內。而欲以太昊之道,治偷薄之俗;以畫一之歌,救鼎涌之亂,非識因革之隨時,明損益之變通也。所謂刻舟以摸遺劍,叄天而射五步,摜犀兕之甲,以涉不測之淵;扲卻寒之裘,以御郁隆之暑,踵之解除,頤之搔背,其為憒憒,莫此之劇矣!
dàn dāng xiān lìng ér hòu zhū, dé qíng ér wù xǐ, shǐ bó shì wú yuàn yú shī yì, yú ruì zhī chǐ ér wú sòng ěr. ruò qiáng bào yǎn róng, cāo shéng ér bù dàn, yòu yú hán gòu, mò màn ér bù chú, shì cáng jí zhī dà yán, wàng gāo huāng zhī jìn jí, hé yì jiāo hóu zhī kě qiè shēn, ér yáo zhǐ cāng hǎi yú wàn lǐ zhī wài, tāo tiān zhī shuǐ yǐ jí, ér fāng zào zhōu yú zhǎng zhōu zhī lín, ān dé miǎn kuā fù zhī huò, tuō lún shuǐ zhī hài zāi!
「但當先令而後誅,得情而勿喜,使伯氏無怨於失邑,虞芮知恥而無訟耳。若強暴掩容,操繩而不憚,誘於含垢,莫蔓而不除,恃藏疾之大言,忘膏肓之近急,何異焦喉之渴切身,而遙指滄海於萬里之外,滔天之水已及,而方造舟於長洲之林,安得免夸父之禍,脫淪水之害哉!
shì rén báo shēn hán zhī shí shì, jiā lǎo zhuāng zhī dàn tán. rán ér wèi zhèng mò néng cuò xíng, shā rén zhě yuán qí sǐ, shāng rén zhě shè qí zuì, suǒ wèi tǔ mù bàn wǎ zì, wú jiù cháo jī zhě yě. dào jiā zhī yán, gāo zé gāo yǐ, yòng zhī zé bì, liáo luò yū kuò, pì yóu gàn jiāng bù kě yǐ fèng xiàn, jù xiàng bù kě shǐ shǔ, jīn zhōu bù néng líng yáng hóu zhī bō, yù mǎ bù rèn chěng qiān lǐ zhī jī yě.
世人薄申韓之實事,嘉老莊之誕談。然而為政莫能錯刑,殺人者原其死,傷人者赦其罪,所謂土木半瓦胾,無救朝飢者也。道家之言,高則高矣,用之則弊,遼落迂闊,譬猶干將不可以縫線,巨象不可使鼠,金舟不能凌陽侯之波,玉馬不任騁千里之跡也。
ruò xíng qí yán, zé dāng fán zhì gù, duò líng yǔ, bà yǒu sī, miè xíng shū, zhù gān gē, píng chéng chí, sàn fǔ kù, huǐ fú jié, chè guān liáng, póu héng liáng. jiāo lí zhū zhī mù, sāi zi yě zhī ěr. fàn rán bù xì, fǎn hū tiān mù bù xùn bù yíng, xiāng wàng jiāng hú. cháo tíng qù ér ruò wú rén, mín zé zhì sǐ bù wǎng lái. kě dé ér lùn, nán dé ér xíng yě.
若行其言,則當燔桎梏,墮囹圄,罷有司,滅刑書,鑄干戈,平城池,散府庫,毀符節,撤關梁,掊衡量。膠離朱之目,塞子野之耳。泛然不系,反乎天牧;不訓不營,相忘江湖。朝廷闃而若無人,民則至死不往來。可得而論,難得而行也。
sú rú tú wén zhōu yǐ rén xìng, qín yǐ yán wáng, ér wèi jué zhōu suǒ yǐ dé zhī bù chún rén, ér qín suǒ yǐ shī zhī bù dú yán yě.
「俗儒徒聞周以仁興,秦以嚴亡,而未覺周所以得之不純仁,而秦所以失之不獨嚴也。
xī zhōu yòng ròu xíng, yuè zú yì bí. méng jīn zhī lìng, hòu zhì zhě zhǎn, bì lì shǎng fá, shì yǒu nú lù. kǎo qí suǒ wèi, wèi jǐn rén yě. jí qí shū shì, wǎng fǎ wán wén, rén zhǔ kē nüè, hào lìng bù chū yǔ zhòu, lǐ lè zhēng fá, bù fù yóu jǐ. qún xià lì jìng, hái wèi zhǎng shé. fá běn sāi yuán, huǐ guān liè miǎn. huò shěn zhī yú hàn, huò liú zhī yī zhì. shī bǐng zhī bài, yóu yú bù yán yě.
昔周用肉刑,刖足劓鼻。盟津之令,後至者斬,畢力賞罰,誓有孥戮。考其所為,未盡仁也。及其叔世,罔法玩文,人主苛虐,號令不出宇宙,禮樂征伐,不復由己。群下力競,還為長蛇。伐本塞源,毀冠裂冕。或沈之於漢,或流之一彘。失柄之敗,由於不嚴也。
qín zhī chū xìng, guān rén dé cái. wèi yāng yóu yú zhī tú, shì fǎ yú nèi bái qǐ wáng jiǎn zhī lún, gōng qǔ yú wài. jiān ruò gōng mèi, qǔ wēi dìng bà, tūn shì sì lín, jǔ jué qún xióng, tà dì rǎng róng, lóng biàn lóng shì, shí lài míng shǎng bì fá, yǐ jī dì yè. jiàng jí miǎo jì, jiāo yú dé yì, qióng shē jí tài. jiā zhī yǐ wēi nüè, zhú chéng wàn lǐ, lí gōng qiān yú, zhōng gǔ nǚ lè, bù tú ér jù. lí shān zhī yì, tài bàn zhī fù, lǘ zuǒ zhī shù, kēng rú zhī kù, běi jī xiǎn yǔn, nán zhēng bǎi yuè, bào bīng bǎi wàn, dòng shù shí nián. tiān xià yǒu shēng lí zhī āi, jiā hù huái yuàn kuàng zhī tàn. bái gǔ chéng shān, xū jì bù yě. xú fú chū ér zhòng hào kǒu zhào zhī chóu, zhào gāo rù ér tún chái láng zhī dǎng. tiān xià yù fǎn, shí shì jiǔ kōng. qí suǒ yǐ wáng, qǐ yóu yán xíng? cǐ wèi qín yǐ yán dé zhī, fēi yǐ yán shī zhī yě.
秦之初興,官人得才。衛鞅由余之徒,式法於內;白起王翦之倫,攻取於外。兼弱攻昧,取威定霸,吞噬四鄰,咀嚼群雄,拓地攘戎,龍變龍視,實賴明賞必罰,以基帝業。降及杪季,驕於得意,窮奢極泰。加之以威虐,築城萬里,離宮千餘,鍾鼓女樂,不徒而具。驪山之役,太半之賦,閭左之戍,坑儒之酷,北擊獫狁,南征百越,暴兵百萬,動數十年。天下有生離之哀,家戶懷怨曠之嘆。白骨成山,虛祭布野。徐福出而重號口兆之讎,趙高入而屯豺狼之黨。天下欲反,十室九空。其所以亡,豈由嚴刑?此為秦以嚴得之,非以嚴失之也。
qiě xíng yóu rèn yě, qiǎo rén yǐ zì chéng, zhuō zhě yǐ zì shāng, wèi zhì guó yǒu dào ér zhù zhī yǐ xíng zhě, néng lìng tè wěi bù zuò, xiōng xié gǎi zhì. ruò gāng jué wǎng wěn, dé zuì yú tiān, yòng xíng shī lǐ, qí wēi bì sù. yì yóu shuǐ huǒ zhě suǒ yǐ huó rén, yì suǒ yǐ shā rén, cún hū néng yòng zhī yǔ bù néng yòng.
「且刑由刃也,巧人以自成,拙者以自傷,為治國有道而助之以刑者,能令慝偽不作,凶邪改志。若綱絕網紊,得罪於天,用刑失理,其危必速。亦猶水火者所以活人,亦所以殺人,存乎能用之與不能用。
fū zhèng jiǎ bù chú, ér bù xiū yuè rén zhī shù zhě, nán tú lǎo péng zhī shòu yě. jiān dǎng shí fán, ér bù yán dàn wéi zhī zhì zhě, wèi jiàn qí zhǎng shì zhī fú yě. dàn dāng jiǎn yú zhāng zhī tú, rèn yǐ fǎ lǐ shì xuǎn zhào chén zhī shǔ, jì yǐ àn hé. míng zhǔ liú shén yú shàng, zhōng liáng jǐn chéng yú xià, jiàn bù shàn zé ruò yīng zhān zhī bó niǎo què, dǔ luàn méng zé ruò cǎo zhì tián zhī shān wú huì. qìng shǎng bù miù jiā, ér zhū lù bù shī zuì, zé tài píng zhī guǐ bù zú dí. lìng ér bù fàn, kě shù jǐ fèi xíng zhì zhì, wèi gǎn wèi rán yě.
「夫症瘕不除,而不修越人之術者,難圖老彭之壽也。奸黨實繁,而不嚴彈違之制者,未見其長世之福也。但當簡於張之徒,任以法理世;選趙陳之屬,季以案劾。明主留神於上,忠良盡誠於下,見不善則若鷹鸇之搏鳥雀,睹亂萌則若草雉田之芟蕪穢。慶賞不謬加,而誅戮不失罪,則太平之軌不足迪。令而不犯,可庶幾廢刑致治,未敢謂然也。」
huò yuē: rán zé xíng fá guǒ suǒ yǐ zhù jiào xìng shàn, shì hé guǐ tè yě. ruò fú gǔ zhī ròu xíng, yì kě fù yǔ?
或曰:「然則刑罰果所以助教興善,式曷軌忒也。若夫古之肉刑,亦可復與?」
bào piáo zǐ yuē: hé wèi ér bù kě zāi! xī zhōu yòng ròu xíng, jī sì qī bǎi. hàn shì fèi zhī, nián dài bù rú. zhì yú gǎi yǐ biān chī, dà duō sǐ zhě. wài yǒu qīng xíng zhī míng, nèi yǒu shā rén zhī shí yě. jí yú fàn zuì, shàng bù zú yǐ zhì sǐ, zé qí xià wéi yǒu tú zhé biān zhàng, huò yù shè lìng, zé shēn wú sǔn qiě kūn qí gēng shēng zhī fā, wō qí fāng yù zhī chuàng, shū bù zú yǐ chéng cì sǐ zhī zuì. jīn chú ròu xíng, zé sǐ zuì zhī xià wú fù zhōng xíng zài qí jiān, ér cì sǐ zuì bù dé bù zhǐ yú tú zhé biān zhàng, shì qīng zhòng bù dé shì yě. yòu fàn zuì zhě xī ér shí yǒu ěr, zhì yú shā zhī zé hèn zhòng, ér biān zhī zé hèn qīng, fàn cǐ zhě wèi duō. jīn bù yòng ròu xíng, shì cì sǐ zhī zuì, cháng bù jiàn zhì yě.
抱朴子曰:「曷為而不可哉!昔周用肉刑,積祀七百。漢氏廢之,年代不如。至於改以鞭笞,大多死者。外有輕刑之名,內有殺人之實也。及於犯罪,上不足以至死,則其下唯有徒謫鞭杖,或遇赦令,則身無損;且髡其更生之發,撾其方愈之創,殊不足以懲次死之罪。今除肉刑,則死罪之下無復中刑在其間,而次死罪不得不止於徒謫鞭杖,是輕重不得適也。又犯罪者希而時有耳,至於殺之則恨重,而鞭之則恨輕,犯此者為多。今不用肉刑,是次死之罪,常不見治也。
jīn ruò zì fēi móu fǎn dà nì, è yú jūn qīn, jí jūn lín dí fàn jūn fǎ zhě, jí shǒu shā rén zhě, yǐ ròu xíng dài qí sǐ, zé yì zú yǐ chéng shì xiōng rén. ér xíng zhě yóu rèn zuò yì, néng yǒu suǒ wèi, yòu bù jué qí shēng lèi zhī dào, ér zhōng shēn cán huǐ, bǎi xìng jiàn zhī, mò bù hán xīn, yì zú shǐ wèi fàn zhě sù lì, yǐ zhāng shì jiāng lái, nǎi guò yú shā rén. shā rén, fēi bù zhòng yě. rán gū zhī sān rì, xíng mái qì zhī, bù zhī zhě zhòng, bù jiàn zhě duō yě. ruò fú ròu xíng zhě zhī wèi biāo jiè yě duō.
「今若自非謀反大逆,惡於君親,及軍臨敵犯軍法者,及手殺人者,以肉刑代其死,則亦足以懲示凶人。而刑者猶任坐役,能有所為,又不絕其生類之道,而終身殘毀,百姓見之,莫不寒心,亦足使未犯者肅栗,以彰示將來,乃過於殺人。殺人,非不重也。然辜之三日,行埋棄之,不知者眾,不見者多也。若夫肉刑者之為摽戒也多。
xī wèi shì shù yì cǐ shì, zhū shuò rú dá xué, qià tōng yīn lǐ zhě, xián wèi yí fù ròu xíng, ér yì yì zhě bó zhī, jiē bù hé yě. wèi wǔ dì yì yǐ wèi rán. zhí yǐ èr chuí wèi bīn, yuǎn rén bù néng tǒng zhì lǐ zhě, zú wén zhōng guó yuè rén zhī tǐ, gē rén ěr bí, biàn dāng wàng fēng wèi wèi kù nüè, gù qiě quán tíng, yǐ xū sì fāng zhī bìng ěr. tōng rén yáng zi yún yì yǐ wèi ròu xíng yí fù yě. dàn fèi zhī lái jiǔ yǐ, zuò ér lùn dào zhě, wèi yǐ wèi jí ěr.
昔魏世數議此事,諸碩儒達學,洽通殷理者,咸謂宜復肉刑,而意異者駁之,皆不合也。魏武帝亦以為然。直以二陲未賓,遠人不能統至理者,卒聞中國刖人肢體,割人耳鼻,便當望風謂為酷虐,故且權停,以須四方之並耳。通人揚子云亦以為肉刑宜復也。但廢之來久矣,坐而論道者,未以為急耳。」