strong chén shì strong
陳氏
kāng xī shí wǔ nián bǐng chén chūn, gān sù fǔ chén shū chēng: huì níng xiàn diǎn shǐ wāng yù hóng qī chén shì, bèi zhí, mà zéi bù rǔ, tóu jǐng sǐ. dé zhǐ: gěi yín sān shí liǎng, lì zhēn liè bēi.
康熙十五年丙辰春,甘肅撫臣疏稱:「會寧縣典史汪玉虹妻陳氏,被執,罵賊不辱,投井死。」得旨:給銀三十兩,立貞烈碑。
strong bì rú rén strong
畢孺人
shū zǔ hàn jiǎn gōng, huì xiàng jié, zì zi dù. zhōng wàn lì rén chén jìn shì, xuǎn shù jí shì dì yī. yuán pèi bì rú rén, nián shén shǎo, yú dǐ zhōng cóng róng lì sì, gào yú jiù qián, zì yì sǐ. fèng zhǐ jīng biǎo, féng wén mǐn gōng qí wèi chuán. bǐ zàng, yǒu shuāng hè xiáng yú mù suǒ, liáng jiǔ ér qù. dàn yuán zá zhì yún: wàn lì yǐ wèi xià, hàn lín jiǎn tǎo wáng xiàng jié bìng wēi, qī bì shì huáng pò zì yì, jiā rén jué zhī, jiù miǎn. fū zú, jìng bì hù yì sǐ. xīn hài xià, hù bù zhǔ shì chén yuán dào zú. qī jì shì, āi tòng bù shí, lèi jǐn xuè chū, sǐ yú jiù páng. dào chén jiē qǐng jīng biǎo, cóng zhī. zhuō zāi liǎng liè fù, shì zhèng xiāng lèi, jì zhī yǐ quàn tiān xià zhī wèi rén fù zhě. ǒu yuè cǐ, lù fù jiā chéng.
叔祖翰檢公,諱象節,字子度。中萬曆壬辰進士,選庶吉士第一。元配畢孺人,年甚少,於邸中從容立嗣,告於柩前,自縊死。奉旨旌表,馮文敏公(琦)為傳。比葬,有雙鶴翔於墓所,良久而去。《彈園雜誌》云:「萬曆乙未夏,翰林檢討王象節病危,妻畢氏皇迫自縊,家人覺之,救免。夫卒,竟閉戶縊死。辛亥夏,戶部主事陳原道卒。妻計氏,哀慟不食,淚盡血出,死於柩旁。道臣皆請旌表,從之。卓哉兩烈婦,事正相類,紀之以勸天下之為人婦者。」偶閱此,錄附家乘。
strong mǎ wén sù jiā shū strong
馬文肅家書
wú xī mǎ wén sù gōng shì qí, yǐ chóng zhēn xīn wèi dēng jìn shì, bào zhì rì, qí fù hán xū gōng mèng rén gào yuē zhōng chén bù shì èr jūn. yòu shǎo shí mèng zì yín cóng jīn bié què jiāng nán rì, huà zuò tí juān dài xuè guī zhī jù, hòu guǒ xùn jiǎ shēn zhī nán.
無錫馬文肅公(世奇),以崇禎辛未登進士,報至日,其父涵虛公夢人告曰「忠臣不事二君」。又少時夢自吟「從今別卻江南日,化作啼鵑帶血歸」之句,後果殉甲申之難。
qí dá chéng zhōng yì gōng dé èr jiǎn yún: wú bèi shě yī sǐ bié wú fǎ, wú bù wèi qí nán, shuí wèi qí nán zhě! guó jiā dà yùn, yī shēn dà shù, zǒng yǒu tiān zhǔ zhī, tiān yǔ wǒ yǐ chéng rén qǔ yì, gù wú hàn yě. miǎn zhī! wú bèi zhèng bù bì xùn gǔ rén ěr. yòu yún: dú jiào suǒ wèi shì mǔ shì zi, xiàn zhī jìng zhī. chéng zhōng yì gōng dé jiǎn yún: kāng kǎi zhàng jié yì, cóng róng jiù yì nán. wú bèi jiāng wèi qí nán hū? yì wèi qí yì hū? yòu jiǎn yún: dì xìng lǎo mǔ shě mèi jù zài cǐ, lǎo mǔ zhēng yù xiān yǐn jué, dì zhǐ zhī, yǐ cóng róng kāng kǎi èr yì wèi gào. dì zhì zài wèi qí nán, jù biàn qǐ cāng zú, wǒ bèi wú yǐ zì míng, gù fù yǐ èr yì xiāng shāng yě.
其答成忠毅公(德)二柬云:「吾輩舍一死別無法,吾不為其難,誰為其難者!國家大運,一身大數,總有天主之,天予我以成仁取義,固無憾也。勉之!吾輩正不必遜古人耳。」又云:「讀教所謂是母是子,羨之敬之。」成忠毅公(德)柬云:「慷慨仗節易,從容就義難。吾輩將為其難乎?抑為其易乎?」又柬云:「弟幸老母、舍妹俱在此,老母爭欲先引決,弟止之,以從容慷慨二義為告。弟志在為其難,懼變起倉卒,我輩無以自明,故復以二義相商也。」
wén sù zì bá yún: xuán shēng zhōng yì zì. yī mén sì rén jù sǐ. wú yī shì sān rén, shù kě xiāng pǐ qiè zhū shì lǐ shì jù zèng rú rén. shì fū duō yǒu xuē fà wèi sēng zhě, suī yú shēn tǐ fà fū shòu zhī fù mǔ zhī yì, wèi miǎn yǒu ài, rán yì bù dé yǐ zhī kǔ xīn, bǐ niàn shàng yóu zài nán yě. yǔ ér shū lüè yún: zhōng xiào èr zì, shì wú jiā fēng, hǎo shǒu zhī. yī jiě xiān sǐ zhū shì, yù rùn hòu sǐ lǐ shì, nǚ liú dé zhī, yóu chēng shū jié, wú kě wú hàn yǐ. yù rùn fù mǔ, kě shàn shì zhī. yòu yún: wú shǎo yú mèng zhōng céng yín shī èr jù yún yún, cǐ wén wén shān yǔ yě, céng xiàng rǔ mǔ yán zhī. jiù suì yòu mèng rǔ zǔ fù yǔ wǒ yuē: rǔ liù shí yī suì, jī xīng zài mìng, guò bù dé. huò wèi bì wú shì. yǐ zhōng yī tián qǐ jīn xīng, wèi ēn xīng yě. jīn chéng wǒ yǐ qiān qiū zhī jié, yòu yǒu liǎng shì qiè wèi wǒ tiān cǐ guāng cǎi, hé bì fēi ēn hū! tè yǔ rǔ shí zhī. gōng sūn sūn, zì yún líng, kāng xī rén zǐ jǔ rén. nián shào yǒu zhì jié, gōng shī wén, bù kuì jiā xué. yǔ yǔ shàn, xī zǎo zú, wèi jiàn qí zhǐ ěr. sū mén sūn xiān shēng yán xíng
文肅自跋云:「玄升(忠毅字)。一門四人俱死。吾一室三人,庶可相匹(妾朱氏、李氏俱贈孺人)。士夫多有削髮為僧者,雖於身體髮膚受之父母之義,未免有礙,然亦不得已之苦心,彼念上猶在南也。」與兒書略云:「忠孝二字,是吾家風,好守之。一姐先死(朱氏),玉潤後死(李氏),女流得之,尤稱殊節,吾可無憾矣。玉潤父母,可善視之。」又云:「吾少於夢中曾吟詩二句云云,此文文山語也,曾向汝母言之。舊歲又夢汝祖父語我曰:『汝六十一歲,羈星在命,過不得。』或謂必無是。以中一填起金星,為恩星也。今成我以千秋之節,又有兩侍妾為我添此光彩,何必非恩乎!特與汝識之。」公孫猻,字雲翎,康熙壬子舉人。年少有志節,工詩文,不愧家學。與予善,惜早卒,未見其止耳。蘇門孫先生言行
sū mén sūn zhēng jūn zhōng yuán xiān shēng qí féng, yǐ kāng xī yǐ mǎo zú, nián jiǔ shí èr yǐ. qí zì zàn yún: wèn ěr wèi shuí? yuē suì hán shì. suì jì yún hán, ěr hé wèi ěr? yuē yòu dú shū, wàng yì qīng zǐ zhǎng zhī lì shēn, pō ài lián chǐ. suī kùn gōng chē, lǚ méng jiàn qǐ gǔ cuì dǎn báo, bù mù róng shì. yī yàn wén xiù, shí gān kāng bǐ. yǐn bù zài shān, yì bù zài shuǐ, yǐn yú jǔ rén, qī shí nián yǐ. rào xī duō nán, jí mén yǒu shì. lǎo ér xué yì, yù tàn jué zhǐ. liáo yǐ zú suì, rú sī ér yǐ.
蘇門孫征君鍾元先生(奇逢),以康熙乙卯卒,年九十二矣。其自贊云:「問爾為誰?曰歲寒氏。歲既雲寒,爾何為爾?曰幼讀書,妄意青紫;長知立身,頗愛廉恥。雖困公車,屢蒙薦起;骨脆膽薄,不慕榮仕。衣厭文繡,食甘糠秕。隱不在山,逸不在水,隱於舉人,七十年矣。繞膝多男,及門有士。老而學《易》,欲探厥旨。聊以卒歲,如斯而已。」
xiān shēng shí sì suì, yè yáng zhōng mǐn zi shàng bǎo bǔ tíng. bǔ tíng wèn: shè zài wéi chéng zhōng, nèi wú liáng chú, wài wú jiù yuán, dāng rú hé? xiān shēng yīng shēng yuē: xiào sǐ wù qù! shàng bǎo tàn yuē: zú bo zi shēng píng yǐ!
先生十四歲,謁楊忠愍子尚寶補庭。補庭問:「設在圍城中,內無糧芻,外無救援,當如何?」先生應聲曰:「效死勿去!」尚寶嘆曰:「足卜子生平矣!」
tiān qǐ zhōng, zuǒ fú qiū wèi kuò yuán zhōu liǎo zhōu sān gōng, yǐ huò bèi dǎi, jiē xiān shēng yǔ lù zhōng jié shàn jì zhī fù jí qí shēng xù zhāng yú dù guǒ zhōng, zhōu xuán yú huàn nán zhī zhōng. zuǒ gōng dì guāng míng wèi gōng zǐ xué shui yī zhōu gōng yǒu zhū zǔ wén jiē zhǔ qí jiā. yòu yǔ gāo yáng sūn wén zhèng gōng shū yuē: zuǒ wèi zhū jūn zǐ, shàn lèi zhī zōng, héng bèi qí yuān, shuí bù è wàn? xī lú cì biàn yī mǎng nán zǐ ěr, xiè mào qín yǐ miǎo bù yī, xíng kū yàn shì yuē: zhū jūn zǐ bù shēng wèi lú shēng dì, nǎi cóng qiān zài xià āi xiāng ér diào jiǎ hū? lǐ xiàn jí zài yù, hé zhòng mò zhì shū yáng suì ān, qiú wèi yǐn shǒu, kāng dé hán yì jí tóng diào, zhì bù zì ài qí míng. fú qiū kuò yuán zhī pǐn, gù dāng zhí jù xiàn jí, hé cì gēn gǎn wàng? mǒu yī jiè shū shēng, shàng fù cán yú mào qín gé xià gōng dé, qián wú suì ān lián cái fú shì zhī gǎn, liàng bì jī yú zhōng, qǐ wú yì hū? jí sān gōng sǐ, gè zuò zāng shù qiān, xiān shēng yòu yǔ lù tài gōng jù jīn dài shàng zhī. xiān shēng wǎn nián yǔ mén dì zǐ yún: wú shēng píng shàng yǒu fán sān biàn: yǐ chǒu bǐng yín zhī jì, zé mù chén tài qiū guō lín zōng guǐ jiǎ zhī jiān, zé guǎn yòu ān tián zǐ chūn jīn mào yǐ, qí wéi wèi wǔ gōng hū?
天啟中,左浮丘、魏廓園、周蓼洲三公,以禍被逮,皆先生與鹿忠節(善繼)之父及其甥婿張於度果中,周旋於患難之中。左公弟光明、魏公子學氵伊、周公友朱祖文皆主其家。又與高陽孫文正公書曰:「左、魏諸君子,善類之宗,橫被奇冤,誰不扼腕?昔盧次便一莽男子耳,謝茂秦以眇布衣,行哭燕市曰:『諸君子不生為盧生地,乃從千載下哀湘而吊賈乎?』李獻吉在獄,何仲默致書楊邃庵,求為引手,康德涵義急同調,至不自愛其名。浮丘、廓園之品,固當直踞獻吉,何次根敢望?某一介書生,尚負慚於茂秦;閣下功德,前無邃庵憐才扶世之感,諒必激於中,豈無意乎?」及三公死,各坐贓數千,先生又與鹿太公醵金代上之。先生晚年語門弟子云:「吾生平尚友凡三變:乙丑丙寅之際,則慕陳太丘、郭林宗;癸甲之間,則管幼安、田子春;今耄矣,其惟衛武公乎?」
fèng shèng fū rén kè shì dì guāng xiān, jiè suǒ zhī yǐ míng mǎ yí xiān shēng, yǐ jiā pín bù néng jù chú jiāo cí guāng xiān zài zhì yǎng mǎ zhī xū, yǐ bìng qū bù néng chéng cí.
奉聖夫人客氏弟光先,介所知以名馬貽先生,以家貧不能具芻茭辭;光先再致養馬之需,以病軀不能乘辭。
xiān shēng cháng yǔ mén rén yuē: dú yǒu zì dǐ shū, yào shí wú zì dǐ lǐ. yòu yuē: yǔ wǔ shí nián shǐ shí dé yī pín zì. cháng yǒu shī yún: wèi rén bǎi suì zhǐ wèi zi, xué dào zhōng shēn zǒng xué pín dìng lì yuán cóng pín chù dé, yuán tí guǐ xiào yě chéng lín.
先生常語門人曰:「讀有字底書,要識無字底理。」又曰:「予五十年始識得一貧字。」嘗有詩云:「為人百歲只為子,學道終身總學貧;定力原從貧處得,猿啼鬼嘯也成鄰。」
xiān shēng jiā jì yí zhù lüè yún: chén qǐ zhì mù hòu, rù cí sān yī. zì rù xiǎo xué, biàn bù kě fèi. shuò wàng rì, fén xiāng bài. yuán dàn mèi shuǎng shè jì, sì bài. sì zhòng yuè, yòng fēn zhì rì, gè shè jì, xíng sì bài lǐ, zi sūn gōng zhí shì. fán jiā chén lìng jié, hán shí hán yī, jiē bài, shè shí shí. jì rì shè shí, bài, zi sūn sù shí, bù xiǎng kè. yǒu shì chū mén, fén xiāng bài. guī yì rú zhī. jí qìng shì, bo qī shè jì. ér nǚ hūn yīn, fén xiāng yǐ gào. shēng chén mí yuè, shè shí yǐ xiàn. xīn fù miào jiàn, shè jì, zhǔ fù lǜ zhī xíng lǐ. fán jì, fù rén lìng xíng lǐ, gè rú yí.
先生家祭儀注略云:晨起櫛沐後,入祠三揖。自入小學,便不可廢。朔望日,焚香拜。元旦昧爽設祭,四拜。四仲月,用分至日,各設祭,行四拜禮,子孫供職事。凡佳辰令節,寒食寒衣,皆拜,設時食。忌日設食,拜,子孫素食,不享客。有事出門,焚香拜。歸亦如之。吉慶事,卜期設祭。兒女婚姻,焚香以告。生辰彌月,設食以獻。新婦廟見,設祭,主婦率之行禮。凡祭,婦人另行禮,各如儀。
xiān shēng cháng tí bì yún: rén shēng zuì xì liàn zhě guò qù, zuì jì wàng zhě wèi lái, zuì yōu hū zhě jiàn zài. fū guò qù yǐ chéng shì shuǐ, wù róng xì yě. wèi lái máng rú bǔ fēng, wù róng jì yě. dú cǐ jiàn zài zhī qǐng, huò qióng huò tōng, shí xíng shí zhǐ, zì yǒu dāng rán zhī dào, yīng jǐn zhī xīn. nǎi yōu yōu hū hū, gū qí yì rì, wěi zé tā rén, suì yuè xū zhì, liáng kě hào tàn!
先生嘗題壁云:「人生最繫戀者過去,最冀望者未來,最悠忽者見在。夫過去已成逝水,勿容系也。未來茫如捕風,勿容冀也。獨此見在之頃,或窮或通,時行時止,自有當然之道,應盡之心。乃悠悠忽忽,姑俟異日,諉責他人,歲月虛擲,良可浩嘆!」
xiān shēng xiào yǒu táng jiā guī yún: ěr lái shì dài fū jué bù jiǎng jiā guī shēn fàn, gù zi sūn xiān kè yóu lǐ, bù xuán zhǒng ér rǔ shēn sàng jiā zhě duō yǐ. zǔ fù bù néng duì zi sūn, zi sūn bù néng duì zǔ fù, jiē qí shēn duō cán dé zhě yě. jiā zhōng zhī lǎo lǎo yòu yòu, fú fū fù fù, gè wú cán dé, cǐ biàn shì xī huáng shì jiè. xiào yǒu wèi zhèng, zhèng shú yǒu dà yān zhě hū?
先生孝友堂家規云:「邇來士大夫絕不講家規身范,故子孫鮮克由禮,不旋踵而辱身喪家者多矣。祖父不能對子孫,子孫不能對祖父,皆其身多慚德者也。家中之老老幼幼,夫夫婦婦,各無慚德,此便是羲皇世界。孝友為政,政孰有大焉者乎?」
xiān shēng qián hòu lú mù liù nián, cháng yán shào nián wàng yì gōng míng, zì shuāng qīn jiàn bèi hòu, āi tòng qióng kǔ zhōng, rèn qǔ běn lái miàn mù, jué xiàng lái qì zhì zhī piān.
先生前後廬墓六年,常言少年妄意功名,自雙親見背後,哀痛窮苦中,認取本來面目,覺向來氣質之偏。
xiān shēng cháng yán: qī shí suì gōng fū, jiào liù shí ér mì. bā shí suì gōng fū, jiào qī shí ér mì. jiǔ shí suì gōng fū, jiào bā shí ér mì. tāng kǒng bó bīn yún: xiān shēng zhī xué yǐ shèn dú wèi zōng, yǐ tǐ rèn tiān lǐ wèi yào, yǐ rì yòng lún cháng wèi shí jì. kāng xī jiǎ chén, xiān shēng yǐ dà nán lù yī shì, qiān lián běi shàng, tú zhōng yǔ mén rén yuē: yōu huàn kǒng jù, zuì pà yǒu suǒ. yī yǒu suǒ, zé wǒ xīn wú zhǔ. gǔ lái zhōng chén xiào zǐ, yì shì tì dì, zhǐ shì néng zì zuò zhǔ zhāng. xué zhě zhèng zài cǐ chù zhuó lì. xiān shēng bìng gé shí yǔ xué zhě yún: jìn dé yī yǔ, shí wèi yào jué, dàn wèi gǎn niān yǐ shì rén. xǔ píng zhòng néng huà lǎo sēng hái sú, cǐ yǔ tōng chè, tiān dé wáng dào, yī qí le guàn.
先生嘗言:「七十歲工夫,較六十而密。八十歲工夫,較七十而密。九十歲工夫,較八十而密。」湯孔伯斌云:「先生之學以慎獨為宗,以體認天理為要,以日用倫常為實際。」康熙甲辰,先生以大難錄一事,牽連北上,途中語門人曰:「憂患恐懼,最怕有所。一有所,則我心無主。古來忠臣孝子,義士悌弟,只是能自作主張。學者正在此處着力。」先生病革時語學者云:「近得一語,實為要訣,但未敢拈以示人。許平仲能化老僧還俗,此語通徹,天德王道,一齊了貫。」
strong sū mén sān xián strong
蘇門三賢
zhāng guǒ zhōng, zì yú dù, róng chéng rén. shǎo cóng xué yú jiāng cūn lù gōng shàn jì, chóng zhēn zhōng xùn nán, zèng dà lǐ sì qīng, zuǒ fú qiū wèi kuò yuán lí huò bèi dǎi, jiē zhǔ qí jiā. mù zhāi zèng yǐ shī, suǒ wèi xī yáng tíng xià pín liú kè, guǎng liǔ chē zhōng měi zhù rén shì yě. hòu cóng sūn zhēng jūn rù sū mén, gāo dǎo yuǎn yǐn, zú zàng xià fēng cūn běi yuán, zhēng jūn wèi zhī chuán. péng le fán, lí xiàn rén, jiù wèi zhū shēng, jiǎ shēn hòu yóu hé shuò, yī zhēng jūn yǐ jū. tǔ rén shòu sù bù shòu, jìng zuò sǐ xiào tái páng. zhēng jūn tí zhī yuē è fū mù. lǐ chàng hé, zì hán shí, xī huá rén, běn xìng lǐ, chǐ yǔ chuǎng nì tóng xìng, gǎi jīn xìng. yǒu shī wén ruò gān juǎn, luàn hòu sàn yì. zhēng jūn cháng yí shū xī huá zuǒ lìng, xù qí lǎo mǔ yòu sūn, chēng wèi lǔ lián hòu yī rén. yǔ cháng zuò sū mén sān xián shī yún. wáng dǒng liǎng liè fù
張果中,字於度,容城人。少從學於江村鹿公(善繼,崇禎中殉難,贈大理寺卿),左浮丘、魏廓園罹禍被逮,皆主其家。牧齋贈以詩,所謂「夕陽亭下頻留客,廣柳車中每貯人」是也。後從孫征君入蘇門,高蹈遠隱,卒葬夏峰村北原,征君為之傳。彭了凡,蠡縣人,舊為諸生,甲申後遊河朔,依征君以居。土人授粟不受,竟坐死嘯台旁。征君題之曰「餓夫墓」。理鬯和,字寒石,西華人,本姓李,恥與闖逆同姓,改今姓。有詩文若干卷,亂後散軼。征君嘗貽書西華左令,恤其老母幼孫,稱為魯連後一人。予嘗作蘇門三賢詩云。王董兩烈婦
wáng zhēn liè kǒng shì, hé nán yí fēng rén, jìn shì zhēn tán nǚ, shì zhū shēng wáng bì hú. bì hú, sù mǐn gōng qī shì sūn yě. yǐ sì qī yuè, fū sǐ, zì yì yǐ xùn. sǐ sān rì, fù mǔ wǎng kū zhī, mù hū kāi, yí shí ér míng. dǒng liè fù sūn shì, shān dōng fú shān rén, guī lái yáng dǒng qiáo zǐ dào guǎng, dào guǎng sǐ, yì zì yì, jiāng sǐ, yǔ qí dì yuē: guī yǔ fù mǔ, wù bēi wǒ. fù mǔ qú láo, wú yǐ wèi bào, shì suǒ yǐ bào ěr. zhēn tán, xiān xiōng mén rén
王貞烈孔氏,河南儀封人,進士貞壇女,適諸生王碧壺。碧壺,肅敏公七世孫也。乙巳七月,夫死,自縊以殉。死三日,父母往哭之,目忽開,移時而瞑。董烈婦孫氏,山東福山人,歸萊陽董樵子道廣,道廣死,亦自縊,將死,語其弟曰:「歸語父母,勿悲我。父母劬勞,無以為報,是所以報耳。」(貞壇,先兄門人)
strong diāo méng jí strong
刁蒙吉
diāo méng jí xiān shēng bāo, qí zhōu rén, tiān qǐ dīng mǎo jǔ rén, yǐn jū jiǎng xué. céng jiàn qí qián shì zhá jì èr juǎn, lù èr tiáo yú zuǒ.
刁蒙吉先生(包),祁州人,天啟丁卯舉人,隱居講學。曾見其《潛室札記》二卷,錄二條於左。
wèi gài shì háo jié yì, wèi qiàn xīn shèng xián nán.
為蓋世豪傑易,為慊心聖賢難。
yì yán qū jí bì xiōng, gài yán qū zhèng bì xié yě. ruò rèn zuò qū fú bì huò, biàn wù.
《易》言趨吉避凶,蓋言趨正避邪也。若認作趨福避禍,便誤。
strong zuǒ yì chén strong
左翼宸
zuǒ yì chén xiān shēng guāng tú, yīng zhōu rén. shǎo shī ài yú jì mǔ báo shì, yǐ xiào wén. hòu jǔ xiào lián, wèi sōng xiàn lìng. chuǎng zéi kòu qí jìng, jié lì jù shǒu, chéng xiàn bèi zhí, jiāng shā zhī. báo yǐ shēn bì xiān shēng, qì yuē: wǒ, jì mǔ yě, ér shì wǒ xiào, yuàn yǐ shēn dài xiào ér. zéi gǎn ér shì zhī. jū xiāng yī jiè bù qǔ, dōng cháng dān yī. yǒu lǎo cāng tóu shì bǎo zhě, zhì xù yī yǐ jìn, yuē: zhǔ rén yì bù tā shòu, cǐ yī bǎo lì suǒ yíng, yuàn zhǔ rén ān zhī. jìng lì què bù shòu. suǒ zhe yǒu zhī fēi jí.
左翼宸先生(光圖),應州人。少失愛於繼母薄氏,以孝聞。後舉孝廉,為嵩縣令。闖賊寇其境,竭力拒守,城陷被執,將殺之。薄以身蔽先生,泣曰:「我,繼母也,兒事我孝,願以身代孝兒。」賊感而釋之。居鄉一介不取,冬常單衣。有老蒼頭世寶者,制絮衣以進,曰:「主人義不他受,此衣寶力所營,願主人安之。」竟力卻不受。所著有《知非集》。
strong fàn lǚ èr gōng strong
范呂二公
fàn wén zhōng gōng mèng zhāng jǐng wén jiǎ shēn jué bǐ yún: zuò wò xiǎo lóu, jìng yì nán nài, gù cǐ jué jué. wàn lì zhōng, wén zhōng wèi dōng chāng fǔ tuī guān, shí luò yáng lǚ zhōng jié gōng wéi qí wèi yǎn zhōu fǔ tuī guān, hòu tóng rù wèi lì bù láng. tiān qǐ jiǎ zǐ yǐ chǒu jiān, tóng yǐ wǔ guī. chóng zhēn zhōng, yòu xiāng jì wèi nán jīng cān zàn bīng bù shàng shū. wén zhōng zhuàn zhōng jié tài wēng mù zhì, wèi yǔ yǔ jiè rú shēng píng xíng jìng chòu wèi, wú yī bù tóng. zú jiē yǐ dà jié zhe. lǚ gōng zǐ zhào lín, zì jìng zhī, shùn zhì jǐ hài jìn shì guān yù shǐ, yǔ yǔ shàn. sūn: lǚ héng, kāng xī jiǎ xū jìn shì qiān héng, guǐ yǒu jǔ rén.
範文忠公夢章(景文)甲申絕筆云:「坐臥小樓,竟亦難耐,故此決絕。」萬曆中,文忠為東昌府推官,時雒陽呂忠節公(維祺)為兗州府推官,後同入為吏部郎。天啟甲子乙丑間,同以忤歸。崇禎中,又相繼為南京參贊兵部尚書。文忠撰《忠節太翁墓誌》,謂「予與介孺生平、行徑、臭味,無一不同」。卒皆以大節著。呂公子兆琳,字敬芝,順治己亥進士;官御史,與予善。孫:履恆,康熙甲戌進士;謙恆,癸酉舉人。
strong zhǎng bái xiān shēng strong
長白先生
yuán zhāng shèn yǔ, míng lín, dú shū zhǎng bái shān zhōng, yān guàn jīng shǐ, shēng tú qiān lǐ fù jí. lǚ zhēng bù qǐ, xué zhě chēng zhǎng bái xiān shēng. yuán míng shàn wán yán lìng qù sī jì yún: yǔ qí chù shì zhāng lín shàn. yáng lián fū zhuàn bào xiào zǐ zhì, yòu zài xiān shēng zhì yuán jiān, yóu qiū yuán guān zhì jì jiǔ. zhuàng yuán zhāng mèng chén zhōng chéng zhāng pǔ dà cān zhāng chéng děng, jiē xiān shēng mén rén. yòu zōu píng xiàn běi dì míng hé gōu, yǒu xiān shēng wèi qí fù qiān biǎo, zhōng zì yún wèi sī yè, èr shàng xiáng, jǐn bàn zài, yǔ lián fū yán xiāng jìn. yuán tài shǐ yǔ xiān shēng tóng shí, jì chēng chù shì, bù zhī hé wèi? jīn zhǎng bái shān wǔ lóng chí shàng yǒu sān xián cí, sì fú shēng fàn wén zhèng gōng jí xiān shēng yě. jiā jìng zhōng, zōu píng chéng zhū zhòng ēn mèng yī zhàng fū, guān fú pǔ yì, bù lèi shí rén, zì chēng yǔ yǒu míng wú jué, shì suǒ chēng zhǎng bái xiān shēng zhě, nǎi tài xué shēng zhāng sōng yuǎn zǔ yě. sōng cháng jì qí shì, zhí sūn zhōng chéng rén xuān gōng yī yuán céng sūn shàng shū huá dōng gōng yán dēng, jiàn xiān shēng cí yú xiàn dōng qī lǐ, shàng shū wèi zhī jì.
元張慎與,名臨,讀書長白山中,淹貫經史,生徒千里負笈。屢征不起,學者稱長白先生。元明善《完顏令去思記》云:「與齊處士張臨善。」楊廉夫撰《鮑孝子志》,又載先生至元間,由丘園官至祭酒。狀元張夢臣、中丞張朴、大參張誠等,皆先生門人。又鄒平縣北地名河溝,有先生為其父阡表,中自雲「為司業,貳上庠,僅半載」,與廉夫言相近。元太史與先生同時,記稱處士,不知何謂?今長白山五龍池上有三賢祠,祀伏生、范文正公及先生也。嘉靖中,鄒平丞朱仲恩夢一丈夫,冠服朴異,不類時人,自稱予有名無爵,世所稱長白先生者,乃太學生張松遠祖也。松嘗記其事,侄孫中丞仁軒公(一元)、曾孫尚書華東公(延登),建先生祠於縣東七里,尚書為之記。
strong qiū fāng shān strong
丘方山
qiū fāng shān, míng fèng, hé nán xīn ān rén, yǐ dāo bǐ shì zhì nán jīng lóng xiāng wèi jīng lì. shǎo dú xiǎo xué dà xué zhōng yōng lǐ jì, gōng xíng yǒu dé, rì yǐ zhū mò èr quān, jì bié lǐ yù. yǒu dì wú qí tián, yǐ wèi jǐ fēn tián duō jí, xiān shēng jí yǐ jǐ tián yì zhī. yǐ ér wò, dì tián fù wú, xiān shēng yòu yì zhī. chū shì xiàn xiàn chéng, chēng qīng guān dì yī. hòu zì nán jīng gào lǎo guī, jū fāng shān xià, xiāng dǎng yǐ wèi qián xuān jìng gōng hòu yī rén. xiān shēng yǔ luò yáng yóu xī chuān shí xī yǒu shàn, xī chuān mén rén mèng yún pǔ huà lǐ zhuàng qí xíng, lǚ zhōng jié gōng wéi qí zuò shì yì, yǔ yú zuǎn xiū míng shǐ shí, céng yǐ qí xíng zhuàng shì yì sòng shǐ guǎn.
丘方山,名鳳,河南新安人,以刀筆仕至南京龍驤衛經歷。少讀小學、《大學》、《中庸》、《禮記》,躬行有德,日以朱、墨二圈,記別理欲。有弟蕪其田,以為己分田多瘠,先生即以己田易之。已而沃,弟田復蕪,先生又易之。初仕獻縣丞,稱清官第一。後自南京告老歸,居方山下,鄉黨以為錢宣靖公後一人。先生與洛陽尤西川時熙友善,西川門人孟雲浦化鯉狀其行,呂忠節公維祺作諡議,予於纂修《明史》時,曾以其行狀、諡議送史館。
strong shěn wén duān gōng jiā shū strong
沈文端公家書
guī dé shěn wén duān gōng lǐ jiā shū yī tòng. lüè yún: wáng fù mǔ cì biǎn, céng yāng dà gē wǎng xiè fǒu? ěr yǐ hòu zhǐ yǐ bù xiāng jiàn wèi zhǔ, níng kě lǐ jié shàng chà xiē, wù yào kāi le cǐ duān, chū rù gōng mén, zhāo rě shì fēi, qiě shòu láo kǔ. bài kè zhǐ kě qí mǎ, bù kě chéng chē jiā xià fán bǎi jiǎn sù tián dàn, bú yào zuò chū fù guì dǐ qì xiàng, bù wéi sú yàng, qiě bù kě zhǎng jiǔ. dà dǐ shèng jí zé shuāi, yuè mǎn zé kuī, rì zhōng zé zè, yí dìng zhī lǐ. wéi yǒu zì chù tuì bù, bù zhāng qì yàn, bù guò xiǎng yòng, bù zuò wēi fú, suī chù shèng shí, kě yǐ bǎo shǒu. jìn zhě jiāng líng zhāng lǎo xiān shēng, yī bài tú dì, zhǐ wèi qí róng chǒng zhì jí, ér bù néng zì yì, fǎn zhāng qì yàn, yǐ zhì yǒu cǐ, kě wèi míng jiàn. wǒ jīn suī zuò rè guān, zì chù cháng zài lěng chù, bì bù kěn duō jī cái huò, guǎng zhì tián zhái, shǐ shēn zhōng zhī rì, liú xià zhēng duān, zì qǔ rǔ míng. ěr néng tǐ wǒ cǐ yì, fán bǎi xué hǎo, yǐ zhī chí mǎn zhī dào zhǐ chóu ěr yī xiàng zuò dé mén miàn dà le, wú fù zhī shí, yǒu fù zhī míng, rì hòu zi sūn bù miǎn shòu lěi. wèi jīn zhī jì, yào jiǎn xiē tián tǔ, sǔn xiē shòu yòng, yī fú wù tài huá měi, qì yòng níng kě qiàn quē, liú xiē fú liàng, yí yǔ hòu rén, cǐ zhì lǐ yě. qiū xià liáng jí zǎo shàng nà, duō jiā yǔ xiē huǒ hào, gè zhuāng shàng rén, cháng yuē shù tā, mò yào shēng shì. shě yǔ qióng rén mián ǎo yī bǎi gè, chèn zǎo yù bèi qīn qī zhōng pín zhě gū guǎ zhě què, mù nián guāng jǐng, qǐng kè kě guò, hé kǔ rú cǐ? zhǐ tú sǎ luò wèi kuài yě. wǒ qiú guī zhī yì, yǐ yǔ shēn lǎo xiān shēng shuō guò, shàng wèi jiàn xǔ. shěn dài jìn rì pō zhī dú shū. fāng pái jì bù néng zhǐ, suí fǔ xiàn jiàn zài hé chù, zhǐ shì bù kě fáng ài rén jiā, jì yǒu zì bèi mù liào, guān mù liào bù bì yòng zhī. yòu jì zǐ yù yún: zuó xiāng zhī yǒu shū yún dì qì zì nán ér běi, jīn wú xiāng rén bàn rù nán zhōng yǐ. cǐ duàn shì wèi sì míng xiāng ér fā
歸德沈文端公(鯉)家書一通。略云:「王父母賜扁,曾央大哥往謝否?爾已後只以不相見為主,寧可禮節上差些,勿要開了此端,出入公門,招惹是非,且受勞苦。拜客只可騎馬,不可乘車;家下凡百儉素恬澹,不要做出富貴底氣象,不惟俗樣,且不可長久。大抵盛極則衰,月滿則虧,日中則昃,一定之理。惟有自處退步,不張氣焰,不過享用,不作威福,雖處盛時,可以保守。近者江陵張老先生,一敗塗地,只為其榮寵至極,而不能自抑,反張氣焰,以致有此,可為明鑑。我今雖做熱官,自處常在冷處,必不肯多積財貨,廣置田宅,使身終之日,留下爭端,自取辱名。爾能體我此意,凡百學好,已知持滿之道;只愁爾一向做得門面大了,無富之實,有富之名,日後子孫不免受累。為今之計,要減些田土,損些受用,衣服勿太華美,器用寧可欠缺,留些福量,遺與後人,此至理也。秋夏糧及早上納,多加與些火耗,各莊上人,常約束他,莫要生事。舍與窮人綿襖一百個,趁早預備;親戚中貧者、孤寡者(闕),暮年光景,頃刻可過,何苦如此?只圖灑落為快也。我求歸之意,已與申老先生說過,尚未見許。沈埭近日頗知讀書。坊牌既不能止,隨府縣建在何處,只是不可妨礙人家,既有自備木料,官木料不必用之。」又寄子域云:「昨相知有書雲地氣自南而北,今吾鄉人半入南中矣。」(此段似為四明相而發)
yǔ bá zhī yún: yòu guī dé shěn wén duān gōng jiā shū yī tòng, zì zì shèng xián zhōng shù zhī zhǐ. yǔ yù xù míng chén yán xíng lù, yīn cóng sòng mù zhòng suǒ jiè guī, shǒu lù cáng zhī. rán yǐ wén duān gōng jìng shèn rú cǐ, ér yóu bù miǎn sì míng zhī jì, shì lù zhēn kě wèi zāi! gōng wèi xiān bó zǔ tài shī gōng lóng qìng xīn wèi huì shì fáng shī, qí wén jí zhèng xù gǎo jiē tài shī xù kè zhī.
予跋之云:「右歸德沈文端公家書一通,字字聖賢忠恕之旨。予欲續《名臣言行錄》,因從宋牧仲所借歸,手錄藏之。然以文端公敬慎如此,而猶不免四明之忌,仕路真可畏哉!」公為先伯祖太師公隆慶辛未會試房師,其文集正、續稿皆太師序刻之。
strong shī yǔn shēng strong
施允升
xuān chéng shī yǔn shēng xiān shēng dà yóu, yú shān zhī zǔ yě. wàn lì zhōng, chàng míng jiǎng xué, sī shū yú jiāng luó jìn xī, yǔ zōu nán gāo jiāo dàn yuán zhū gōng yóu. cháng yǒu luó xìng zhě, xiōng dì xì qiáng, xiān shēng yào zhī jiā, fǎn fù quàn pì, shēng lèi jù xià, xiōng dì suì xiāng bào ér kū xiān shēng wèi zhī jiǎng xué gē shī sān rì, shǐ sàn qù. qí shū zǔ mǒu jué chǎn qiān yú jīn, yīng guī xiān shēng, yī jiè bù qǔ, juān wèi yì tián yǐ shàn zú yòu zhì yì xué yǐ jiào zú zhī zǐ dì. suǒ zhe yǒu zhōng míng zǐ jí ruò gān juǎn.
宣城施允升先生(大猷),愚山之祖也。萬曆中,倡明講學,私淑於江羅近溪,與鄒南皋、焦澹園諸公游。嘗有羅姓者,兄弟鬩牆,先生要之家,反覆勸譬,聲淚俱下,兄弟遂相抱而哭;先生為之講學歌詩三日,始散去。其叔祖某絕產千餘金,應歸先生,一介不取,捐為義田以贍族;又置義學以教族之子弟。所著有《中明子集》若干卷。
strong wáng duān yì gōng yí shì strong
王端毅公遺事
sān yuán wáng duān yì gōng yí shì, fán sì shí zé, gōng zǐ kāng mǐn gōng suǒ shù. xià rì jīng dǐ, ǒu dé yī biān dú zhī, yīn lù yī èr zé yǐ zì jǐng.
三原王端毅公遺事,凡四十則,公子康敏公所述。夏日京邸,偶得一編讀之,因錄一二則以自警。
gōng jiā fǎ shén yán, zi chéng suī hái tí, wú gǎn xī xiào yú cè shèng shǔ zhōng bì shǐ zhe yī wà shǐ shì zuǒ yòu. cháng yuē: jiào ěr cáo dú shū, fēi wèi lì dá jì yě, zhèng yù shǐ zhī wèi rén dǐ dào lǐ.
公家法甚嚴,子承雖孩提,無敢嬉笑於側;盛暑中必使著衣襪始侍左右。嘗曰:「教爾曹讀書,非為利達計也,正欲使知為人底道理。」
gōng xiè zhèng hòu, yǒu yī tòng jiā zǐ zài guān, jì chá yī lǒu, gōng shòu zhī hòu fù jì èr lǒu, yì shòu zhī. dàn dá shū yún: lìng xiān jūn wèi shí míng chén, wú zi yí qīng bái lǜ jǐ, wù tì jiā shēng. hé láo wèi lǎo fū zhī gù, shù shù jì zèng, wú shòu zhī xīn shén bù ān. cǐ hòu wù zài jì, jì yì bù shòu yǐ.
公謝政後,有一通家子在官,寄茶一簍,公受之;後復寄二簍,亦受之。但答書云:「令先君為時名臣,吾子宜清白律己,勿替家聲。何勞為老夫之故,數數寄贈,吾受之心甚不安。此後勿再寄,寄亦不受矣。」
gōng mén rén cài xū zhāi fā zhì lù yī tiáo yún: gōng cháng wèn jīn xué zhě mǎn tiān xià, hé gù yì cái nán dé? yǔ duì yún: shì gù yǒu yóu shàng zhī rén suǒ yǐ yǎng zhī zhě, běn wèi jǐn qí dào xià zhī rén yòu xìng jì shí zhī shēng píng, ér shòu zhī jí ěr. yǐ shēng suǒ jiàn yán zhī, rú shēng shāo zhī zhāng jù xùn gǔ, rén biàn jǔ ér jìn zhī yú xué gōng yǐ wèi jǐ zuò jīng yì, fǔ chéng piān, biàn dé bǔ lǐn yòu wèi jǐ zuò sān chǎng wén zì, biàn qī zhōng jǔ rén zhōng jìn shì yǐ. yī zhōng jìn shì, zé guān yǐ dào shǒu, huò wú xiá yú xué, huò zì yǐ wèi wú yòng xué yǐ. qí shì ér néng xué zhě wú jǐ. gài shí jiàn jì qiǎn, jiàn lǚ bì báo, guī wèi bì cū, fēi suǒ wèi qí qí shú ér shí zhī zhě yě. kuàng zì yòu rù xiǎo xué, suǒ xué duō fēi xué zuò rén zhī shí shì, rén cái zhī bù rú gǔ yǐ cǐ. gōng yuē rán. wú ér zi chéng yù jīn nián èr shí sān, bǐng wǔ nián yǐ zhōng jǔ rén. rán wú wèi yù qí jí yú shì, qiě lìng jìng lǎn qún shū, jiān yuè shì wù, jì tā rì dé shí yòng ěr. chéng yù jí kāng mǐn gōng, shì zhì hù bù shàng shū.
公門人蔡虛齋《發志錄》一條云:「公嘗問『今學者滿天下,何故異才難得?』予對云:『是固有由上之人所以養之者,本未盡其道;下之人又幸際時之昇平,而售之急耳。以生所見言之,如生稍知章句訓詁,人便舉而進之於學宮矣;未幾作經義,甫成篇,便得補廩;又未幾作三場文字,便期中舉人、中進士矣。一中進士,則官已到手,或無暇於學,或自以為無用學矣。其仕而能學者無幾。蓋識見既淺,踐履必薄,規為必粗,非所謂俟其熟而食之者也。況自幼入小學,所學多非學做人之實事,人才之不如古以此。』公曰『然。吾兒子承裕今年二十三,丙午年已中舉人。然吾未欲其急於仕,且令靜覽群書,間閱世務,冀他日得實用爾。』」承裕即康敏公,仕至戶部尚書。
strong yáng hú shān xiān shēng strong
楊斛山先生
fù píng zhōng jiè hú shān yáng gōng, qīng jié guān yī shí. qí yǐ jiàn yán bà, chū dōu, fū rén chéng yī lǘ, gōng zì bù cóng. sān yuán mǎ xī tián guāng lù shēng rì, shēng jì mǎn táng, wén gōng zhì, jí huī qù, shè jī yán xiāng duì ér yǐ. guān zhōng shì dài fū zhì jīn néng yán zhī. gōng yì sūn shào wǔ, shùn zhì jǐ chǒu jìn shì, yǔ yǔ yǒu, cháng yí gōng wén jí.
富平忠介斛山楊公,清節冠一時。其以建言罷,出都,夫人乘一驢,公自步從。三原馬溪田光祿生日,聲伎滿堂,聞公至,急揮去,設齏鹽相對而已。關中士大夫至今能言之。公裔孫紹武,順治己丑進士,與予友,嘗遺公文集。
strong yáng yǐ zhāi strong
楊以齋
hǎi níng yáng yǐ zhāi yōng jiàn tōng zhèng, yǔ tóng nián jìn shì, zhī gāo yào xiàn, rù wèi gěi shì zhōng. chū shàng jiàn liè shū, shì zǔ huáng dì zhèn nù, qīn xìng nán hǎi zǐ, zhào jiǔ qīng yǐ xià zhì liàng yīng tái, rán hòu zhào yáng rù, yù yǐ ān bù wàng wēi zhī yì, zé yǐ gū míng. tiān wēi shén lì, zhòng jiē wèi wēi jù. rán shì zǔ shí jiǎng qí gǎn yán, yǒu yì jìn yòng zhī. kāng xī chū, huì xīng jiàn, shàng tiān biàn xiū shěng shū. tíng yì qiǎn mǎn zhōu dà chén xún fāng, shàng shū zhǐ zhī. fán suǒ lùn zòu, jiē guān tiān xià dà jì. gěi shì zhōng jiù sī fēng bó, jiǔ fèi bù xíng, yáng dú xíng zhī, zhí shēng zhèn yī shí. běn cháo jiàn guān dāng yǐ yǐ zhāi wèi dì yī, yù shǐ dāng yǐ lǐ lín zhī sēn xiān wèi dì yī, quán cáo dāng yǐ wáng dōng gāo bó miǎn, wèi dì yī. tiān xià gōng lùn rú cǐ.
海寧楊以齋(雍建)通政,予同年進士,知高要縣,入為給事中。初上諫獵疏,世祖皇帝震怒,親幸南海子,召九卿以下至晾鷹台,然後召楊入,諭以安不忘危之意,責以沽名。天威甚厲,眾皆為危懼。然世祖實獎其敢言,有意進用之。康熙初,彗星見,上天變修省疏。廷議遣滿洲大臣巡方,上疏止之。凡所論奏,皆關天下大計。給事中舊司封駁,久廢不行,楊獨行之,直聲震一時。本朝諫官當以以齋為第一,御史當以李琳枝(森先)為第一,銓曹當以王東皋(伯勉),為第一。天下公論如此。
strong wáng dōng gāo strong
王東皋
wáng dōng gāo bó miǎn, hé nán tāng yīn rén, bǐng xū jìn shì. jiǔ yú quán cáo, yī jiè bù qǔ, héng jū guān xiè, suī xū lì yì fú qí qīng zhèng. tóng nián fàn yìn xīn, yǐ píng yáng jiān sī rù jìn, niàn qí pín, huái jīn jiāng yí zhī, yuē tóng nián guǎn qīng qián sī tíng tóng wǎng, yǔ jiǔ zhī, zú bù gǎn yán ér tuì. hán dōng wéi yī yáng qiú, shù nián bù yì yě. yù shǐ lǐ mǒu guò tāng yīn, jiàn qí jū shì bì lòu, tàn qí qīng jié, tè shū jiàn zhī. shí wáng yǐ zì xuǎn láng gǎi yù shǐ, nèi shēng jīng qīng, guī lǐ. shàng yǒu yì yǐ dōu yù shǐ zhào, jìng wèi jí yòng ér zú, hǎi nèi xī zhī. mǎn zhōu zǒng xiàn mǒu, cháng tàn yán fǎ zhī bì, hé féi gōng duān yì gōng yuē: gǔ yún yǒu zhì rén, wú zhì fǎ. dàn yǐ liǎng huái fù wáng bó miǎn, liǎng zhè fù wèi xiàng shū, gè jiā qiān dōu yù shǐ jiǔ rèn, hé huàn yán zhèng bù sù qīng hū?
王東皋(伯勉),河南湯陰人,丙戌進士。久於銓曹,一介不取,恆居官廨,雖胥吏亦服其清正。同年范印心,以平陽監司入覲,念其貧,懷金將遺之,約同年館卿錢糹廷同往,語久之,卒不敢言而退。寒冬惟一羊裘,數年不易也。御史李某過湯陰,見其居室庳陋,嘆其清節,特疏薦之。時王已自選郎改御史,內升京卿,歸里。上有意以都御史召,竟未及用而卒,海內惜之。滿洲總憲某,嘗嘆鹽法之弊,合肥龔端毅公曰:「古雲有治人,無治法。但以兩淮付王伯勉,兩浙付魏象樞,各加僉都御史久任,何患鹽政不肅清乎?」
strong qiū wén zhuāng strong
丘文莊
qiū wén zhuāng gōng jùn, zhe shì shǐ zhèng gāng, chí lùn yán zhèng. zhì qí wèi xiāng, zé zhú sān yuán wáng duān yì gōng, è zhuāng dìng shān yù zhū zhī. hé qí míng yú lùn gǔ, ér àn yú lì shēn rú cǐ?
丘文莊公浚,著《世史正綱》,持論嚴正。至其為相,則逐三原王端毅公,惡莊定山欲誅之。何其明於論古,而暗於立身如此?
strong gěng gōng zǔ sūn strong
耿公祖孫
guǎn táo gěng dà cān, míng chéng huà bǐng wǔ jǔ rén, hóng zhì bǐng chén jìn shì, guān yù shǐ, yǐ wǔ liú jǐn zhé guān lèi guān shān xī cān zhèng. qí céng sūn zhōng chéng rú qǐ, zì chǔ cái, yì zhōng wàn lì bǐng wǔ jǔ rén, bǐng chén jìn shì, tíng duì jiǎ dì xī tóng, guān zūn huà dào fù shǐ. yǐ wǔ wèi zhōng xián wèi yān dǎng xún fǔ liú zhào suǒ wū, dǎi xì lèi guān shān xī xún fǔ. gān zhī zhuàng mào, wú yī bù tóng. zhōng chéng sūn yuàn lǔ, yì zhōng kāng xī bǐng wǔ jǔ rén, gēng xū jìn shì, jīn wèi hàn lín biān xiū.
館陶耿大參,明成化丙午舉人,弘治丙辰進士,官御史,以忤劉瑾謫官;累官山西參政。其曾孫中丞如杞,字楚材,亦中萬曆丙午舉人,丙辰進士,廷對甲第悉同,官遵化道副使。以忤魏忠賢為閹黨巡撫劉詔所誣,逮系;累官山西巡撫。干支狀貌,無一不同。中丞孫願魯,亦中康熙丙午舉人,庚戌進士,今為翰林編修。
strong zhōu jiāng jūn strong
周將軍
qián míng chóng zhēn shí wǔ nián, běn cháo dà bīng rù jī fǔ shān dōng, cì nián shǐ běi guī. fēng jiāng dà shuài wú gǎn yī shǐ jiā yí. zhōu jiāng jūn yù jí, shí diào fáng tiān jīn. dà bīng zhì, xún fǔ féng yuán lìng chū zhàn, zhōu yǐ wǔ bǎi qí fú yáng liǔ qīng, dà bīng zhì, yāo jī zhī, zì chén áo zhàn jí yǒu, qí yè dà bīng xǐ yíng běi qù. wén mǎn zhōu zhū gōng yán: rén guǐ rù guān zhī yì, wǎng lái shù qiān lǐ, rú rù wú rén zhī jìng, wéi jiàn cǐ yī zhàn ěr. zhōu hòu yǔ qí fū rén yù chuǎng kòu, sǐ piān guān, zuì liè.
前明崇禎十五年,本朝大兵入畿輔、山東,次年始北歸。封疆大帥無敢一矢加遺。周將軍遇吉,時調防天津。大兵至,巡撫馮元令出戰,周以五百騎伏楊柳青,大兵至,邀擊之,自辰鏖戰及酉,其夜大兵徙營北去。聞滿洲諸公言:「壬癸入關之役,往來數千里,如入無人之境,惟見此一戰耳。」周后與其夫人御闖寇,死偏關,最烈。
strong sān gōng jiàn rén strong
三公薦人
míng hóng zhì zhōng, wén duǒ yán jiāng rù fàn, xiào zōng zhào gé chén liú wén jìng xiè lǐ èr wén zhèng sān gōng, yì qiǎn tíng chén zhěng lǐ biān guān liáng cǎo. chū nǐ gù zuǒ wáng yǎn, shàng yún: zhǎng yìn xū liú guǎn jiā dāng, gè yá mén guān xiān shēng bèi zhī zhī, kě jǔ qí yǒu cái lì zhě. sān gōng tuì, nǐ shì láng chén qīng lǐ shì shí yǐ jìn, shàng gǎi pī yòng dōu yù shǐ liú zhòng yǔ, tōng zhèng sī cān yì xióng wěi. àn shì shí, nán chāng rén, wǔ zōng shí zuǒ chén háo wèi dà nì, bù shí dāng rì sān gōng hé yǐ jiàn zhī?
明弘治中,聞朵顏將入犯,孝宗召閣臣劉文靖、謝、李二文正三公,議遣廷臣整理邊關糧草。初擬顧佐、王儼,上云:「掌印須留管家當,各衙門官先生輩知之,可舉其有才力者。」三公退,擬侍郎陳清、李士實以進,上改批用都御史劉仲宇,通政司參議熊偉。按士實,南昌人,武宗時佐宸濠為大逆,不識當日三公何以薦之?
strong zì bǐ gǔ rén strong
自比古人
wáng jiǎn zì bǐ xiè wén jìng, zhāng jùn zì bǐ péi wén zhōng, wáng zhāo yuǎn zì bǐ zhū gé zhōng wǔ hòu.
王儉自比謝文靖,張浚自比裴文忠,王昭遠自比諸葛忠武侯。
strong shǐ gé bù strong
史閣部
kāng xī èr shí nián, wú jiāng wú hàn chá zhào qiān zì níng gǔ tǎ guī jīng shī. zhù fáng jiāng jūn ān mǒu zhě, lǎo jiāng yě, yǔ zhī yuē: zi guī, kě yǔ shǐ guǎn zhū jūn, xī wáng shī xià jiāng nán, pò yáng zhōu shí, wú zài háng jiān, qīn jiàn chéng pò shí, yī guān rén dài jīn yī chǎng, qí yī lǘ yì jūn yíng, zì yún wǒ shǐ gé bù yě. qīn wáng yǐn yǔ zuò, quàn zhī jiàng, yǐ hóng chéng chóu wèi bǐ. shǐ dàn yáo shǒu yún: wǒ cǐ lái zhǐ bàn yī sǐ, dàn lǜ sǐ bù míng bái ěr. wáng bǎi fāng quàn yù, zhōng bù cóng, nǎi jiù sǐ. cǐ wú suǒ mù jī zhě, shǐ shū bù kě qū què cǐ rén yún.
康熙二十年,吳江吳漢槎(兆騫)自寧古塔歸京師。駐防將軍安某者,老將也,語之曰:「子歸,可語史館諸君,昔王師下江南,破揚州時,吾在行間,親見城破時,一官人戴巾衣氅,騎一驢詣軍營,自雲『我史閣部也』。親王引與坐,勸之降,以洪承疇為比。史但搖首云:『我此來只辦一死,但慮死不明白耳。』王百方勸諭,終不從,乃就死。此吾所目擊者,史書不可屈卻此人云。」
strong yǐ jiāng jūn strong
乙將軍
yǐ jiāng jūn bāng cái, shān dōng qīng zhōu rén. yǐ zǒng bīng guān suí shǐ xiāng shǒu guǎng líng, tóng rì shòu mìng.
乙將軍邦才,山東青州人。以總兵官隨史相守廣陵,同日授命。
strong rèn tài shǒu strong
任太守
rèn mín yù, shān dōng jì níng rén, zhōng jiǎ zǐ yǐ bǎng, wèi yáng zhōu zhī fǔ, yì bù qū sǐ. zhì jiē yì zhī.
任民育,山東濟寧人,中甲子乙榜,為揚州知府,亦不屈死。志皆軼之。
strong nán shàng shū strong
南尚書
gōng bù shàng shū wèi nán nán gōng èr tài jū yì, xún fǔ fú jiàn shí, hóng máo fān yǐ míng yuè zhū shān hú shù yì xiāng huǒ mǎ zhū zhēn bǎo wù, huì qǐng hù shì, gōng jué qí shǐ, fén qí gòng wù, kǒu zhàn yī shī yún: míng yuè shān hú guì mò yán, fān shū zì zì kuáng jūn mén yá qián lì xià fén zhū lìng, bù gǎn chí jiāng xiàn zhì zūn. shòu bù jiāng yǐ fāng lüè, tǎo zhī, xì qí qiú gāo wén lǜ. mǐn rén lì shí píng yuǎn tái, yǐ jì gōng jī, cǐ chóng zhēn jiān shì yě. kāng xī liù nián dīng wèi wǔ yuè, hé lán gòng shǐ bēi dú pān ā rùn děng rù gòng. shí gōng zhí tíng xuàn wèi zhǔ kè láng zhōng, yǔ yǔ gòng shì, wèi shù zhī rú cǐ.
工部尚書渭南南公二太(居益),巡撫福建時,紅毛番以明月珠珊瑚樹異香火馬諸珍寶物,賄請互市,公絕其使,焚其貢物,口占一詩云:「明月珊瑚貴莫言,番書字字誑軍門;牙前立下焚珠令,不敢持將獻至尊。」授部將以方略,討之,系其酋高文律。閩人立石平遠台,以紀公績,此崇禎間事也。康熙六年丁未五月,荷蘭貢使卑獨攀呵閏等入貢。時公侄廷鉉為主客郎中,與予共事,為述之如此。
strong lǐ zhōng dìng gōng cóng sì strong
李忠定公從祀
sòng nán dù rén wù, lǐ zhōng dìng gōng dì yī, zhāng wèi gōng shēng píng bù qiáng rén yì chù shén duō, ér wèi sòng qí yù hé bà, zhōng dìng yóu nán dù zhì luàn zhī guān. yǔ wǎng dú míng chén yán xíng lù, héng yù zhe lùn yǐ míng zhī. qǐng jiàn dèng zuǒ zhī lǚ zhōng: zhāng jùn bù dāng cóng sì lì dài dì wáng miào yì, míng bái zhèng dà, qiān gǔ dìng àn, suì wèi gé bǐ. qí lüè yún: jiàn gōng yú zhōng xìng zhī jì, shǒu dāng lián luò gōng zhōng zhī rén. sòng zhì jìng kāng jiàn yán zhī jiān, rén chén jiē yǐ jiān mò róu mèi shū guó yú rén wèi fèng zhí, ér yǐ huī fù xuě chǐ wèi bù zhōng, sòng qí yù huáng qián shàn wāng bó yàn zhī tú, qí yóu yě fēi lǐ gāng bǐng guó, zhěng lì guī huà, hé yǐ chéng cháo tíng zāi? jùn nǎi gān yǐ shēn wèi qián shàn kè, yǔ qí yù hòu, ér yǐn qí shū lì bāng chāng zhī zuì, hé gāng yǐ sī yì shā shì cóng, zhì gāng bà chù. gāng bà ér liǎng hé xiāng jì lún xiàn, shī shēn fēi lèi, dé zuì jūn zǐ, suī yǒu suí shí xìng lì zhī gōng míng, ér qí kuī sàng yǐ bù kě shú yǐ. fū cóng sì zhòng diǎn yě, wèi yí chù jùn ér zhì gāng. yún yún. dèng yǒu yǎng zhǐ táng wén jí, qīng qiào kě sòng.
宋南渡人物,李忠定公第一,張魏公生平不強人意處甚多,而為宋齊愈劾罷,忠定尤南渡治亂之關。予往讀《名臣言行錄》,恆欲著論以明之。頃見鄧左之(履中):張浚不當從祀歷代帝王廟議,明白正大,千古定案,遂為閣筆。其略云:「建功於中興之際,首當聯絡公忠之人。宋至靖康、建炎之間,人臣皆以緘默柔媚、輸國於人為奉職,而以恢復雪恥為不忠,宋齊愈、黃潛善、汪伯彥之徒,其尤也;非李綱秉國,整立規畫,何以成朝廷哉?浚乃甘以身為潛善客,與齊愈厚,而隱其書立邦昌之罪,劾綱以私意殺侍從,致綱罷黜。綱罷而兩河相繼淪陷,失身非類,得罪君子,雖有隨時幸立之功名,而其虧喪已不可贖矣。夫從祀重典也,謂宜黜浚而陟綱。」云云。鄧有《仰止堂文集》,清峭可誦。
strong zhào zhōng yì gōng zé yán strong
趙忠毅公擇言
kāng xī dīng wèi, dú gāo yì zhào zhōng yì gōng xián jū zé yán, jǐn lù shù zé yú cǐ.
康熙丁未,讀高邑趙忠毅公《閒居擇言》,謹錄數則於此。
tài zǎi chén gōng yǒu nián diǎn xuǎn, yǔ wèi zhǔ shì. yī rì, wèi yǔ yuē: pū bù mǐn, bì duō guò shī, xìng jiào zhī. yǔ yuē: rén wéi qīng jìng, rì fù yī rì, ān dé yǒu guò? chén gōng dà xiào yuē: shì wèi wǒ bù zuò shì yě. yīn yì yòng hǎi gōng ruì hé gōng yǐ shàng. èr gōng jiē fèi qì, ér gāng zhí wèi tiān xià suǒ wèi. chén gōng lì yán yú zhèng fǔ, jìng jiē qǐ zhī. shěn hù bù bǎng, hú guǎng lín xiāng rén, cháng yī zài jiàn yǔ. yǔ guǐ sì chūn dé zuì guī, hù bù sòng zhī jiāo. yǔ dǐ lǐ wèi jǐ, ér shǐ rén lái shū yuē: xià jì lǐng fèng, niàn dà xián jiā jū, ér lù lù rú bǎng, nǎi shí lù yú cháo, kě chǐ yě. jǐn yǐ yuán fēng fèng shàng. yǔ shòu zhī.
太宰陳公有年典選,予為主事。一日,謂予曰:「仆不敏,必多過失,幸教之。」予曰:「人惟清淨,日復一日,安得有過?」陳公大笑曰:「是謂我不作事也。」因議用海公瑞、何公以尚。二公皆廢棄,而剛直為天下所畏。陳公力言於政府,竟皆起之。沈戶部榜,湖廣臨湘人,嘗一再見予。予癸巳春得罪歸,戶部送之郊。予抵里未幾,而使人來書曰:「夏季領俸,念大賢家居,而碌碌如榜,乃食祿於朝,可恥也。謹以原封奉上。」予受之。
dà chén yǐ dào shì jūn, bù kě zé zhǐ, fēi yǐ wèi yán yě, rú shì nǎi wèi dà chén ěr. gù lǔ liǎng shēng kě wèi dà chén jìn rì rú tài zǎi sūn gōng jīn lóng chén gōng yǒu nián cài gōng guó zhēn kě yǐ wèi dà chén yǐ. sūn tài zǎi pī yáng yáng shǎo zǎi shí qiáo, kě xī yě ér yáng gèng kě xī, yǐ qí lián shèn ěr.
大臣以道事君,不可則止,非以位言也,如是乃為大臣耳。故魯兩生可為大臣;近日如太宰孫公釒龍、陳公有年、蔡公國珍可以為大臣矣。孫太宰丕揚、楊少宰時喬,可惜也;而楊更可惜,以其廉慎耳。
jìn rì jiǎng xué zhě, xuē wén qīng zhī wài, cuī hòu qú ér yǐ. suǒ wèi jí gāo míng ér dào zhōng yōng zhě yě. lùn yǔ zhī wén, hé píng chōng yǎ. rú chǔ kuáng shuāi fèng zhī gē, zhuāng zi suǒ zài, nǎi qí quán wén, ér lùn yǔ shān zhī. ruò mí yáng mí yáng děng yǔ, duàn bù kě hùn rù lùn yǔ zhōng, zhī cǐ zé zhī wén tǐ yǐ.
近日講學者,薛文清之外,崔後渠而已。所謂極高明而道中庸者也。《論語》之文,和平沖雅。如楚狂衰鳳之歌,《莊子》所載,乃其全文,而《論語》刪之。若迷陽迷陽等語,斷不可溷入《論語》中,知此則知文體矣。
sòng zāi, bó jī yǐ dài mǔ bù zhì ér sǐ, zuǒ chuán wèi qí nǚ ér bù guī. nǚ dài rén fù, yì shì yě. shì shí bó jī liù shí yǐ, yǐ dài mǔ bù zhì, níng sǐ yú huǒ, cǐ fù dé zhī zhì yě. ér yuē bù fù, yǐ wèi fù yǔ nǚ bù tóng, kě bù dài mǔ ér táo huǒ, qǐ bù miù zāi!
宋災,伯姬以待姆不至而死,《左傳》謂其女而不歸。女待人婦,義事也。是時伯姬六十矣,以待姆不至,寧死於火,此婦德之至也。而曰不婦,以為婦與女不同,可不待姆而逃火,豈不謬哉!
hé zhàng rén zāo luàn shì ér nóng yǐn, ér zǐ lù yǐ wèi wú yì, yǐ wèi luàn lún rán zé kǒng zǐ suǒ wèi wú dào zé yǐn fēi yé? lùn yǔ zhī wén, cǐ wèi nán jiě.
荷丈人遭亂世而農隱,而子路以為無議,以為亂倫;然則孔子所謂無道則隱非耶?《論語》之文,此為難解。
sì rén bó, jìn wén gōng zhī chóu yě. jí jí wèi ér jiàn zhī, chū bù kěn jiàn, jì ér jiàn zhī yuē: bù jiàn zhě, shì wú ě xīn yě, wú qǐng qù zhī. rén shú wú ě xīn, jiē néng qù zhī. zé wèi shàn rén yǐ.
寺人勃,晉文公之讎也。及即位而見之,初不肯見,既而見之曰:「不見者,是吾噁心也,吾請去之。」人孰無噁心,皆能去之。則為善人矣。
sòng è zhōu zhī zhōu luó yuàn, yǐ fù rǔ jí wèi yù shǐ shí, cháng fù zhēn guì lùn yuè wǔ mù, bù gǎn rù wǔ mù miào. yī rì, zì niàn wú zhèng shàn, gū wǎng sì zhī, zài bài suì zú. è zhōu lǐn lǐn wèi qián dào chún xī jiān míng chén, qí zú, zhū zǐ yóu tòng xī zhī, hèn wèi jiàn qí zhǐ. è rén gǎn qí dé, wèi zhī tú xiàng yǐ sì. ōu yáng yí zhū yuē: yuàn sù xíng wú kuì yú hóu, qí zú yě, wèi bì hóu suǒ wèi. yì zhě shàn è zhī bào, bù yú qí shēn, zé yú qí zi sūn. luán yíng fēi wèi tài, ér shòu luán zhī è, yǐ shā qí shēn, yì lǐ zhī huò rán zhě. yǔ wèi luó gōng xián zhě, yǐ qí fù zhī gòu xiàn wǔ mù, ér yòu jìn yú qí miào, kuì hèn bù gǎn rù, wǔ nèi qiè bō jiǔ yǐ. yī dàn zhān qí yí xiàng, dà mìng suì qīng. xī zāi! xiǎo rén zhī zǐ sūn, wéi yí yú bù xiào ěr shāo xián zhì zé qí kǔ jiē ruò è zhōu, qiú sǐ bù de yě. àn: yuán zhèng shī shān yù xù è zhōu xiǎo jí, yǐ wèi nán dù hòu wén zhāng yǒu xiān qín xī hàn zhī fēng zhě, xīn ān èr luó. dà luó míng sòng, cháng zhī yǐng zhōu, xiǎo luó míng yuàn, jí è zhōu yě, zì duān liáng, hào cún zhāi, qián dào èr nián jìn shì. ěr yǎ yì jí qí suǒ zhe yě.
宋鄂州知州羅願,以父汝楫為御史時,常附榛檜論岳武穆,不敢入武穆廟。一日,自念吾政善,姑往祀之,再拜遂卒。鄂州廩廩為乾道、淳熙間名臣,其卒,朱子尤痛惜之,恨未見其止。鄂人感其德,為之圖像以祀。歐陽宜諸曰:「願素行無愧於侯,其卒也,未必侯所為。意者善惡之報,不於其身,則於其子孫。欒盈非為汰,而受欒之惡,以殺其身,亦理之或然者。」予謂羅公賢者,以其父之構陷武穆,而又近於其廟,愧恨不敢入,五內切剝久矣。一旦瞻其遺像,大命遂傾。惜哉!小人之子孫,惟宜愚不肖耳;稍賢智則其苦皆若鄂州,求死不得也。(按:元鄭師山玉序《鄂州小集》,以為南渡後文章有先秦、西漢之風者,新安二羅。大羅名頌,嘗知郢州,小羅名願,即鄂州也,字端良,號存齋,乾道二年進士。《爾雅翼》即其所著也。)
sòng tài zǔ chū bīng xià jiāng nán, hòu zhǔ qiǎn qí chén xú xuàn lái, jiāng yǐ kǒu shé shèng. zhào pǔ lǚ qǐng zé guǎn bàn xuàn, nǎi zhōng pī chà sān bān yuàn xià míng shǐ chén yǐ wǎng. xuàn fǎn fù wèn zhī, qí rén shēng nuò, yán bù shí zì ér yǐ, xuàn wú rú zhī hé yě. jí cǐ yī shì, tài zǔ zhī zhì guò pǔ yuǎn yǐ. suǒ wèi wú yán shuí gǎn chóu, kě wèi chù shì zhī fǎ.
宋太祖出兵下江南,後主遣其臣徐鉉來,將以口舌勝。趙普屢請擇館伴鉉,乃中批差三班院下名使臣以往。鉉反覆問之,其人聲喏,言不識字而已,鉉無如之何也。即此一事,太祖之智過普遠矣。所謂無言誰敢酬,可為處世之法。
strong wáng wéi wáng jìn tóng míng strong
王維王縉同名
táng shū zǎi xiàng shì xì, chū láng yá wén xiàn gōng jiǎn hòu zhě, yǒu lán zhōu cì shǐ jǐng, jǐng zi jìn, mì shū láng. hǎo chéng yù, yù zi wéi. cǐ bié yī wéi jìn yě. yòu hé dōng wáng shì, shǐ zhào zhōu sī mǎ rú xián, rú xián zi yáng zhōu sī mǎ zhī jié, zhī jié zi xié lǜ láng zhòu, zhòu zǐ fén zhōu sī mǎ chù lián. chù lián zi wǔ rén: zhǎng wéi, zì mó jié, shàng shū yòu chéng cì jìn, zì xià qīng, xiāng dài zōng yòu cì sī dān, jiāng líng shǎo yǐn cì xián cì sī, tài cháng shǎo qīng. yòu tài yuán wáng shì, shǐ yòu wǔ wèi dà jiāng jūn jìng, jìng zi yòu jīn wú wèi dà jiāng jūn guī, guī zi jìn, tài zǐ zhān shì, wèi yàn mén jùn wáng zhì xìng zhī fù, tài yuán jié dù shǐ zǎi zhī zǔ. yòu bié yī wáng jìn yě. sòng wáng jìn, yán zhōu rén, guān yòu sī jiàn, wǔ qín guì zhě. fán sì wáng jìn.
《唐書》宰相世系,出琅邪文憲公儉後者,有蘭州刺史景,景子縉,秘書郎。好丞昱,昱子維。此別一維、縉也。又河東王氏,始趙州司馬儒賢,儒賢子揚州司馬知節,知節子協律郎胄,胄子汾州司馬處廉。處廉子五人:長維,字摩詰,尚書右丞;次縉,字夏卿,相代宗;又次糹單,江陵少尹;次弦;次糹,太常少卿。又太原王氏,始右武衛大將軍靖,靖子右金吾衛大將軍瑰,瑰子縉,太子詹事,為雁門郡王智興之父,太原節度使宰之祖。又別一王縉也。宋王縉,嚴州人,官右司諫,忤秦檜者。凡四王縉。
strong xíng tài pú strong
邢太僕
wú xiāng tài pú xíng gōng zǐ yuàn dòng, yǐ shū fǎ wén zhāng míng shén zōng cháo, rán qí xíng yì shén gāo. chū zhī nán gōng xiàn, tóng nián wèi nán nán gōng xiàn zhòng, gōng shū jū yì zhī fù, wèi zǎo qiáng lìng, huì yù shǐ àn zhēn dìng, jiē zài jùn hòu chá, ér nán gōng bìng mò, hòu shì yī wú suǒ bèi. xiān shēng zhí rù bái yù shǐ yuē: nán zǎo qiáng sǐ, wú wèi jīng jì hòu shì zhě, mǒu yuàn qǐng xún rì zhī jiǎ, chí wǎng zhì sàng, bì shì hòu, fù jùn tīng chá. xìng shèn! yù shǐ sù zhòng gōng míng, xǔ zhī, jìng wèi tíng chá shì, tīng wǎng zhì sàng. zhì jīn nán shì zi sūn gǎn gōng gāo yì bù wàng. yù shǐ yì xián zhě, xī yì qí xìng zì.
吾鄉太僕邢公子願(侗),以書法文章名神宗朝,然其行誼甚高。初知南宮縣,同年渭南南公(憲仲,工書居益之父),為棗強令,會御史按真定,皆在郡候察,而南公病歿,後事一無所備。先生直入白御史曰:「南棗強死,無為經紀後事者,某願請旬日之假,馳往治喪,畢事後,赴郡聽察。幸甚!」御史素重公名,許之,竟為停察事,聽往治喪。至今南氏子孫感公高誼不忘。御史亦賢者,惜逸其姓字。
strong zuǒ gōng yì shì strong
左公逸事
zuǒ gōng mào dì jū qīn sàng, zhì xiào, bù chū hù zhě sān nián, niān shèn zhōng zhuī yuǎn tí wén, dú zhě wú bù qì xià. yī rì, xiàn lìng mèng tiān dì bǎng qí mén yún: dà xiào gé tiān. yòu qí cóng dì mǒu jiā, yǒu hú wèi suì, xiān shēng shí zài jīng shī, jiā shū ǒu jí zhī. xiān shēng fù shū yún: xié bù gān zhèng, kě shàn yù qiǎn zhī. shū wèi zhì, yī rì hú hū yǔ jiā rén yún: gōng zài dōu yù wǒ shǐ qù, wǒ hé gǎn liú? suì wú tā. gōng hào rán zhī qì, tōng hū guǐ shén rú cǐ.
左公(懋第)居親喪,至孝,不出戶者三年,拈慎終追遠題文,讀者無不泣下。一日,縣令夢天帝榜其門云:「大孝格天。」又其從弟某家,有狐為祟,先生時在京師,家書偶及之。先生復書云:「邪不干正,可善諭遣之。」書未至,一日狐忽語家人云:「公在都諭我使去,我何敢留?」遂無他。公浩然之氣,通乎鬼神如此。
strong zuǒ gōng mǔ strong
左公母
xú liè mǔ, níng hǎi zhōu rú jiā nǚ, lái yáng zuǒ gōng mǔ yě, zhī shū, yǒu dà jié. míng chóng zhēn jiǎ shēn, zuǒ gōng xián mìng dū xiǎng jiāng zuǒ, mǔ jū jīng shī. sān yuè, jīng shī xiàn, gōng cóng xiōng lì bù láng mào tài yǐ chē zài mǔ, jiān dào dōng guī, ér shēn yǔ zhāng shàng shū xīn hǎo shì láng jìn tú bù yǐ cóng. zhì bái gōu hé, yǎng tiān tàn yuē: wū hū! cǐ zhāng gōng shū yè jué kēng chù yě. hū mào tài qián, zé yǐ bù néng sǐ guó, wú fù rén, shēn shòu guó ēn, bù néng cǎo jiān tōu huó, jì yǔ wú ér miǎn zhī, wù yǐ wǒ wèi niàn. yòu jiàn èr gōng zé zhī yuē: gōng, dà chén yě, chú yī sǐ wài, wú cún shēn lì mìng chù, èr gōng miǎn zhī. yán qì ér sǐ. gài chū dōu bù shí yǐ shù rì yǐ. yǔ zuǒ gōng zhī sǐ xiāng jù jǐn yī zài. lái yáng sòng xiào lián lín sì liǎn wèi yǔ shuō.
徐烈母,寧海州儒家女,萊陽左公母也,知書,有大節。明崇禎甲申,左公銜命督餉江左,母居京師。三月,京師陷,公從兄吏部郎懋泰以車載母,間道東歸,而身與張尚書(忻)、郝侍郎(晉)徒步以從。至白溝河,仰天嘆曰:「嗚呼!此張公叔夜絕吭處也。」呼懋泰前,責以不能死國,吾婦人,身受國恩,不能草間偷活,寄語吾兒勉之,勿以我為念。又見二公責之曰:「公,大臣也,除一死外,無存身立命處,二公勉之。」言訖而死。蓋出都不食已數日矣。與左公之死相距僅一載。萊陽宋孝廉林寺(璉)為予說。
zhū zǐ lùn sū wáng kǒng wén zhòng, hào zhèng rén, ér gōng yī chuān zhì bàng wèi wǔ guǐ zhī kuí. zhū zǐ yǐ shǔ luò zhī gù, gān xīn sū shì. gèng yǒu shèn yān, qí yǔ wāng shàng shū shū yún: sū shì zhī xué, hài tiān lǐ, luàn rén xīn, fáng dào shù, bài fēng jiào, bù zài wáng shì zhī xià. qí tú ruò qín guān lǐ, jiē fú dàn qīng tiāo, shì lèi bù chǐ. yún yún. zhì qí tuī zūn zhāng jùn, quán yǐ nán xuān jiāo yì. shén yǐ! bù dǎng zhī nán yě. kě tàn!
朱子論蘇王孔文仲,號正人,而攻伊川至謗為五鬼之魁。朱子以蜀洛之故,甘心蘇氏。更有甚焉,其與汪尚書書云:「蘇氏之學,害天理,亂人心,妨道術,敗風教,不在王氏之下。其徒若秦觀、李チ,皆浮誕輕佻,士類不齒。」云云。至其推尊張浚,全以南軒交誼。甚矣!不黨之難也。可嘆!
strong lǐ zhōng dìng gōng strong
李忠定公
zhōu yì gōng yún: chún xī mò, lǐ zhōng dìng zhū zi jiē bù cún. qí zhí shēn zhī jìn gōng zòu yì, qǐng shì yú cháo. xiào zōng shì wèi xí qí rén, yǔ wèi lì chén běn mò. shàng yuē: zhāng jùn bǐ yé? yǒu sī qǐng yǐ zhōng dìng yì míng, zhì yuē kě. wū hū! zhōng dìng qǐ jùn zhī bǐ zāi! xiào zōng xián jūn, zhōng dìng míng chén, tóng shí ér bù xiāng zhī rú cǐ. zé zhōng dìng zài shào xìng zhōng, qí qì zhì píng chì, bù yì yí hū!
周益公云:「淳熙末,李忠定諸子皆不存。其侄申之進公奏議,請諡於朝。孝宗似未習其人,予為歷陳本末。上曰:『張浚比耶?』有司請以『忠定』易名,制曰『可』。」嗚呼!忠定豈浚之比哉!孝宗賢君,忠定名臣,同時而不相知如此。則忠定在紹興中,其棄置屏斥,不亦宜乎!
strong èr cài hòu strong
二蔡後
wén chéng xiàng yún: pú zhōng yǒu èr cài. qí yī pài chū jūn mó, qí yī pài chū jīng biàn. jīng biàn zi sūn cán qí xiān rén suǒ wèi, duō zì guǐ wèi jūn mó hòu. yǔ qǐng jiàn jiāng yòu chǐ lù, fēn yí xiāng zi sūn zhōng shì zhě, jìng bù liè qí gāo zǔ míng jué. xiào zǐ cí sūn, bǎi shì bù gǎi. kě wèi zāi!
文丞相云:「莆中有二蔡。其一派出君謨,其一派出京、卞。京、卞子孫慚其先人所為,多自詭為君謨後。」予頃見《江右齒錄》,分宜相子孫中式者,竟不列其高祖名爵。孝子慈孫,百世不改。可畏哉!
strong mù zhāi shī chuán strong
牧齋詩傳
qián zōng bó mù zhāi zuò liè cháo shī chuán, běn fǎng zhōng zhōu jí, yù yǐ pǐ shǐ, gù chēng yān yǎ rán chí lùn duō sī, shū guāi gōng yì. lüè jǔ yī èr: rú xú yǒu zhēn lù wán, yǐ sāng zǐ zhī gù, yī zé chēng qí wén wǔ jiān zī yī zé jǔ qí gōng zài shè jì. yù yǐ yī shǒu yǎn wàn gǔ rén ěr mù, kě hū zāi? lǐ wén fèng yuè shān cóng tán yún: xú yǒu zhēn lì zhǔ nán qiān zhī yì, jí zhēn xìng xiǎn zéi yún yún. jīn wú rén jǔ qí xiāng wàng míng chén, yǐ yǒu zhēn wèi chēng shǒu. shàng zì wáng jì zhī, xià jí jīn shí néng yán zhī shì, mò bù jiē rán. hòu shì yí yǒu gōng lùn, gù bù shǐ yú mù zhāi yě.
錢宗伯牧齋作《列朝詩傳》,本仿《中州集》,欲以庀史,固稱淹雅;然持論多私,殊乖公議。略舉一二:如徐有貞、陸完,以桑梓之故,一則稱其文武兼資;一則舉其功在社稷。欲以一手掩萬古人耳目,可乎哉?李文鳳《月山叢談》云:徐有貞力主南遷之議,及貞性險賊云云。今吳人舉其鄉望名臣,以有貞為稱首。上自王濟之,下及今時能言之士,莫不皆然。後世宜有公論,固不始於牧齋也。
strong yuán rén strong
元人
yuán míng chén wén shì, rú yí cì chǔ cái, dōng dān wáng tū yù sūn yě lián xī xiàn guàn yún shí, wèi wú rén yě zhào shì yán mǎ zǔ cháng, yōng gǔ bù rén yě bèi shù lǔ, nǚ zhí rén yě nǎi xián, gé luó lù rén yě sà dōu lá, sè mù rén yě hǎo tiān tǐng, duǒ lǔ bié zú yě yú què, táng wù shì yě yán zōng dào, hā cì lǔ shì yě zhān sī, dà shí guó rén yě xīn wén fáng, xī yù rén yě. shì gōng jié yì wén zhāng, bīn bīn jí shèng, suī qí lǔ wú yuè yì guān shì zhòu, hé yǐ guò zhī?
元名臣文士,如移刺楚才,東丹王突欲孫也;廉希憲、貫雲石,畏吾人也;趙世延、馬祖常,雍古部人也;孛術魯,女直人也;乃賢,葛邏祿人也;薩都剌,色目人也;郝天挺,朵魯別族也;余闕,唐兀氏也;顏宗道,哈刺魯氏也;瞻思,大食國人也;辛文房,西域人也。事功、節義、文章,彬彬極盛,雖齊、魯、吳、越衣冠士胄,何以過之?
kāng mǎ wǔ gōng kāng zhuàng yuán dé hán, sān yuán mǎ guāng lù bó xún, xiāng yǒu shàn. kāng cí fēng rú yún mǎ yán bù chū kǒu. huò jìn zhī, bó xún yuē: dàn tīng dé hán yán lùn, zì zú kuài yì, hé dài wú yán?
康馬武功康狀元德涵,三原馬光祿伯循,相友善。康詞鋒如雲;馬言不出口。或靳之,伯循曰:「但聽德涵言論,自足快意,何待吾言?」
strong sūn tài pú strong
孫太僕
sūn shā xī tài pú xù, gù chéng rén, bó yǎ yǒu fēng diào. jiā jìng jiān, cháng zhe wú yòng xián tán sì juǎn, pō zú jiě yí. rán chí lùn shí yǒu guò piān. rú bó kǎo tíng yáng míng, jù wèi yǐ shèn yòu zài péng wén xiàn shí xìn xīng shì tán mìng, yán gōng bǎi sì shí yú suì dāng yǒu fù jí. péng wèi jiā rén yuē: ěr cáo jǐn shí zhī, shì nián wù jìn wú shēng lěng. àn cǐ nǎi wǔ dài wáng zuò shì, zài sòng rén xiǎo shuō, hé dé jià yán wén xiàn? yǐ cǐ tuī zhī, qí jì shù wèi bì jǐn shí lù yě.
孫沙溪太僕(緒),故城人,博雅有風調。嘉靖間,嘗著《無用閒談》四卷,頗足解頤。然持論時有過偏。如駁考亭、陽明,俱為已甚;又載彭文憲時信星士談命,言公百四十餘歲當有腹疾。彭謂家人曰:「爾曹謹識之,是年勿進吾生冷。」按此乃五代王祚事,載宋人小說,何得駕言文憲?以此推之,其紀述未必盡實錄也。
strong dài jīng zhào strong
戴京兆
dài jīng céng, chū míng céng, zǐ jīng, zì xíng yuǎn, háng zhōu rén. dēng shùn zhì jǐ chǒu jìn shì, guān shān dōng tí xué, qīng fāng gū qiào, rén bù kě gàn yǐ sī, suǒ bá jiē yī shí míng shì, yǔ shī yú shān rùn xìng xiān hòu qí míng. nèi shēng dà lǐ sì chéng, yǔ gào jiǔ zhī qǐ bǔ, shāo qiān shùn tiān fǔ chéng, zài yǔ gào guī. fú jīn yě fú, cān xué jìng shān, jué jī gōng fǔ, rén pǐn wèi wǔ lín dì yī, kāng xī xīn yǒu zú. liǎng zi yì xiāng jì zú. tiān zhī bào shī shàn rén hé rú zāi? xiān xiōng zi cè wèi zhū shēng, dài bá dì yī, fù bá chōng gòng fù, zuì méng jī shǎng, měi shì zuò fèng jiào, rú fù xiōng yān.
戴京曾,初名曾,子京,字型遠,杭州人。登順治己丑進士,官山東提學,清方孤峭,人不可干以私,所拔皆一時名士,與施愚山(閏幸)先後齊名。內升大理寺丞,予告;久之起補,稍遷順天府丞,再予告歸。幅巾野服,參學徑山,絕跡公府,人品為武林第一,康熙辛酉卒。兩子亦相繼卒。天之報施善人何如哉?先兄子側為諸生,戴拔第一,復拔充貢賦,最蒙擊賞,每侍坐奉教,如父兄焉。
strong zhòng shī strong
重師
hàn rén zuì zhòng qí shī, mén shēng gù lì, zhì yǒu qì guān xíng fú zhě. xún shuǎng shī shì lǐ yuán lǐ, yí shū yún: jiǔ fèi guò tíng, bù wén shàn yòu, zhì hù zhān wàng, wéi rì wèi suì. zhí rú zi shì fù yǐ. báo sú yào dāng zhī cǐ yīng yǐ shuǎng fù shū wèi shī.
漢人最重其師,門生故吏,至有棄官行服者。荀爽師事李元禮,貽書云:「久廢過庭,不聞善誘,陟岵瞻望,惟日為歲。」直如子事父矣。薄俗要當知此(膺以爽父淑為師)。
strong bào sōng nǚ strong
抱松女
xuān chéng zhū shēng luó kǎi qī sūn shì, nián shǐ jī, yù bīng luàn, cóng gū bì shān zhōng sōng xià. bīng huò gū, jiāng shā zhī, sūn jí chū, qǐng yǐ shēn dài, bīng xié zhī qù. sūn bào sōng dà hū yuē: sǐ ěr, yì bù kě rǔ. suì jiàn hài, sān rì, yóu bào sōng bù pū, rén hū wèi bào sōng nǚ. sū shǎo gōng zàng dì
宣城諸生羅愷妻孫氏,年始笄,遇兵亂,從姑避山中松下。兵獲姑,將殺之,孫亟出,請以身代,兵脅之去。孫抱松大呼曰:「死耳,義不可辱。」遂見害,三日,猶抱松不仆,人呼為抱松女。蘇少公葬地
méi zhōu má yí shān, yǒu lǎo wēng quán. yè shí lín yún: dōng pō wǎn yì hào lǎo quán jū shì. mò zhuāng màn lù yún: sū huáng mén hōng yú xǔ, wáng dìng guó zuò wǎn cí yún: tú qì bā shān lù, kōng bēi shǔ dào chéng. dì xiōng rén dá yì, qiān gǔ gè chuí míng. zhù yún: gōng yǔ dōng pō cháng pō bā jiāng, yè yǔ, xiāng yuē bàn hái shǔ, jìng bù guǒ guī. jīn dōng pō zàng rǔ, gōng guī méi. wáng xiáng yǒu yán guī zàng rén yě, liú zàng dá yě. yòu shǎo gōng zì zuò yǐng bīn yí lǎo chuán yún: xiān jūn zhī zàng, zài méi shān zhī dōng, xī cháng yuē yú qí guǎng hé, suī yuǎn, bù rěn fù yě. yòu bǔ jū fù xù yún: xī xiān jūn xiāng péng méi zhī jiān, zhǐ qí gēng rén yuē: cǐ ér xiōng dì zhī jū yě. jīn zi zhān bù xìng, yǐ cáng jiá shān. yǔ nián qī shí yǒu sān, yì rì dāng zhuī dǎo qián yuē. xī gòng shǎo wēng wèi yù shǐ dài fū, nián bā shí yī, jiā jū láng yá, yī zi nián shí èr, zì yōu bù dé guī zàng, yuán dì āi zhī, xǔ yǐ wáng mìng bàn hù qí sàng. qiào yǔn nán nián qī shí èr, zhōng luò yáng, jiā zài bā xī, yí lìng qí zi qīng guān yǐ guī. jīn yǔ fèi qì jiǔ yǐ, shǎo wēng zhī chǒng, fēi suǒ gǎn wàng ér yǔn nán jiù shì, huò kě shù jǐ? qí fù yún: zhū zi sòng wǒ, lì jǐng mén tiān, shù jǐ bǎi nián, guī sǎo gù qiān. àn zhǎng gōng zàng rǔ zhōu jiá chéng xiàn diào tái xiāng shàng ruì lǐ sōng yáng é méi shān, shǎo gōng yān. jīn hé nán zhì bìng zài èr gōng mù. ér sì chuān zhì zhǐ zài lǎo sū mù, bù jí shǎo gōng. dìng guó zhī shī, yí lǎo chuán bǔ jū fù zhī yǔ, qǐ bù guǒ yé? wài xiōng xú dōng chī yè shì shū lái dìng cǐ yí, yīn shū cǐ fù zhī.
眉州蟆頤山,有老翁泉。葉石林云:「東坡晚亦號老泉居士。」《墨莊漫錄》云:「蘇黃門薨於許,王定國作輓詞云:『徒泣巴山路,空悲蜀道程。弟兄仁達意,千古各垂名。』注云:『公與東坡常泊巴江,夜雨,相約伴還蜀,竟不果歸。今東坡葬汝,公歸眉。王祥有言歸葬仁也,留葬達也。』」又少公自作《潁濱遺老傳》云:「先君之葬,在眉山之東,昔嘗約於其《廣盍》,雖遠,不忍負也。」又《卜居賦序》云:「昔先君相彭眉之間,指其庚壬曰:『此而兄弟之居也。』今子瞻不幸,已藏郟山。予年七十有三,異日當追蹈前約。昔貢少翁為御史大夫,年八十一,家居琅邪,一子年十二,自憂不得歸葬,元帝哀之,許以王命辦護其喪。譙允南年七十二,終洛陽,家在巴西,遺令其子輕棺以歸。今予廢棄久矣,少翁之寵,非所敢望;而允南舊事,或可庶幾?」其賦云:「諸子送我,歷井捫天,庶幾百年,歸掃故阡。」按長公葬汝州郟城縣釣台鄉上瑞里嵩陽峨眉山,少公焉。今《河南志》並載二公墓。而《四川志》止載老蘇墓,不及少公。定國之詩,《遺老傳》《卜居賦》之語,豈不果耶?外兄徐東痴(夜)適書來訂此疑,因書此復之。
strong bái shì strong
白氏
bái shì, xǔ zhōu rén, sū zōng zhī mǔ, yǐng bīn xiān shēng wǔ shì sūn fù yě. nián èr shí yú jí guǎ, wài jiā yíng guī, qiè yì gǎi jiào. bái shì wēi wén zhī, qiān chē jìng guī yuē: wǒ wèi sū xué shì jiā fù, nǎi shī shēn hū? yú zhái dōng běi wèi jì shì, huà liǎng xiān shēng xiàng, tú huáng zhōu lóng chuān gù shì yú bì, xiāng huǒ yán jié, gōng zì sǎ sǎo. jīn tiān xìng yuán nián, xǔ zhōu bèi bīng, bái bài cí liǎng xiān shēng qián rì: ér zi wǎng jīng shī, lǎo fù sǐ wú hèn. jí zì yì yú shì, nián qī shí yú. jiàn jīn shǐ liè nǚ chuán.
白氏,許州人,蘇宗之母,潁濱先生五世孫婦也。年二十餘即寡,外家迎歸,竊議改醮。白氏微聞之,牽車徑歸曰:「我為蘇學士家婦,乃失身乎?」於宅東北為祭室,畫兩先生像,圖黃州龍川故事於壁,香火嚴潔,躬自灑掃。金天興元年,許州被兵,白拜辭兩先生前日:「兒子往京師,老婦死無恨。」即自縊於室,年七十餘。見《金史·列女傳》。