gōng yuē:" yòng bīng zhě, qí yóu bù xiáng hū?"
公曰:“用兵者,其由不祥乎?”
zǐ yuē:" hú wéi qí bù xiáng yě? shèng rén zhī yòng bīng yě, yǐ jìn cán zhǐ bào yú tiān xià yě jí hòu shì tān zhě zhī yòng bīng yě, yǐ yì bǎi xìng, wēi guó jiā yě."
子曰:“胡为其不祥也?圣人之用兵也,以禁残止暴于天下也;及后世贪者之用兵也,以刈百姓,危国家也。”
gōng yuē:" gǔ zhī róng bīng, hé shì ān qǐ?" zǐ yuē:" shāng hài zhī shēng jiǔ yǐ, yǔ mín jiē shēng."
公曰:“古之戎兵,何世安起?”子曰:“伤害之生久矣,与民皆生。”
gōng yuē:" chī yóu zuò bīng yǔ?" zǐ yuē:" fǒu! chī yóu shù rén zhī tān zhě yě, jí lì wú yì, bù gù jué qīn, yǐ sàng jué shēn. chī yóu hūn yù ér wú yàn zhě yě, hé qì zhī néng zuò? fēng chài xié shì ér shēng jiàn hài ér xiào yǐ wèi jué shēn zhě yě. rén shēng yǒu xǐ nù, gù bīng zhī zuò, yǔ mín jiē shēng, shèng rén lì yòng ér mǐ zhī luàn, rén yǔ zhī sàng jué shēn.
公曰:“蚩尤作兵与?”子曰:“否!蚩尤庶人之贪者也,及利无义,不顾厥亲,以丧厥身。蚩尤惛欲而无厌者也,何器之能作?蜂虿挟螫而生见害而校以卫厥身者也。人生有喜怒,故兵之作,与民皆生,圣人利用而弭之乱,人与之丧厥身。
shī yún:' yú zài zài zǎo, jué zhì zài ěr. xiān mín zhī shēng yǐ, bù rú sǐ zhī jiǔ yǐ. xiào dé bù sāi, sì wǔ sūn zi.'
诗云:‘鱼在在藻,厥志在饵。鲜民之生矣,不如死之久矣。校德不塞,嗣武孙子。’
shèng rén ài bǎi xìng ér yōu hǎi nèi, jí hòu shì zhī rén, sī qí dé, bì chēng qí rén, gù jīn zhī dào yáo shùn yǔ tāng wén wǔ zhě yóu yī rán, zhì jīn ruò cún. fū mín sī qí dé, bì chēng qí rén, zhāo xī zhù zhī, shēng wén huáng tiān, shàng shén xīn yān, gù yǒng qí shì ér fēng qí nián yě.
圣人爱百姓而忧海内,及后世之人,思其德,必称其人,故今之道尧舜禹汤文武者犹依然,至今若存。夫民思其德,必称其人,朝夕祝之,升闻皇天,上神歆焉,故永其世而丰其年也。
xià jié shāng zhòu léi bào yú tiān xià, bào jí bù gū, shā lù wú zuì, bù xiáng yú tiān, lì shí zhī mín, bù sàn jué qīn, shū yuǎn guó lǎo, yòu sè shì yǔ, ér bào màn shì qīn, chán dài chù gǔ, fǎ yán fǎ xíng chǔ pì. yāo tì tiān dào, nì luàn sì shí, lǐ yuè bù xíng, ér yòu fēng shì yù. lì shī zhì, shè tí shī fāng, zōu dà wú jì. bù gào shuò yú zhū hóu, yù ruì bù xíng zhū hóu lì zhèng, bù cháo yú tiān zǐ, liù mán sì yí jiāo fá yú zhōng guó.
夏桀商纣羸暴于天下,暴极不辜,杀戮无罪,不祥于天,粒食之民,布散厥亲,疏远国老,幼色是与,而暴慢是亲,谗贷处谷,法言法行处辟。殀替天道,逆乱四时,礼乐不行,而幼风是御。历失制,摄提失方,邹大无纪。不告朔于诸侯,玉瑞不行、诸侯力政,不朝于天子,六蛮四夷交伐于中国。
yú shì jiàng zhī zāi shuǐ hàn zhēn yān, shuāng xuě dà mǎn, gān lù bù jiàng, bǎi cǎo dǎi yān huáng, wǔ gǔ bù shēng, mín duō yāo jí, liù chù shí zú zì, cǐ tài shàng zhī bù lùn bù yì yě. yāo shāng jué shēn, shī zhuì tiān xià, fū tiān xià zhī bào yāng yú wú dé zhě yě, bì yǔ qí mín."
于是降之灾;水旱臻焉,霜雪大满,甘露不降,百草〈歹焉〉黄,五谷不升,民多夭疾,六畜饣卒胔,此太上之不论不议也。殀伤厥身,失坠天下,夫天下之报殃于无德者也,必与其民。”
gōng jù yān, yuē:" zài mín shàng zhě, kě yǐ wú jù hū zāi?"
公惧焉,曰:“在民上者,可以无惧乎哉?”