jiāo sì, lǐ zhī zōng zhǔ yě. chuán yuē: guó zhī dà shì, wéi sì yǔ róng. táng yáo wàng zhì, zhōu wén míng fā. lǐ bèi xīn chéng, shén qí jiàng fú. dōng lín shā niú, bó shè yòng rén, sì rěn chěng yù, huò bù xuán zhǒng. qín xìng wǔ zhì zhī cí, yín ér wú fǎ hàn zēng ér shén zhī sì, dú ér bù jīng. guó jiā yuǎn zhuó zhōu guān, jìn kàn suí zhì, wú wén xián zhì, shì jǔ qí zhōng. gù cuō qí zhǐ yào, zài zhī piān mò.
郊祀，禮之宗主也。《傳》曰：「國之大事，惟祀與戎。」唐堯望秩，周文明發。禮備心誠，神祇降福。東鄰殺牛，亳社用人，肆忍逞欲，禍不旋踵。秦興五畤之祠，淫而無法；漢增而神之祀，黷而不經。國家遠酌《周官》，近看隋制，無文咸秩，事舉其中。故撮其旨要，載之篇末。

zhēn guān zhōng, bǎi guān shàng biǎo qǐng fēng chán, tài zōng xǔ yān. wéi wèi zhēng qiè jiàn, yǐ wèi bù kě. tài zōng wèi wèi zhēng yuē: zhèn yù fēng chán, qīng jí yán zhī, qǐ gōng bù gāo yé? dé bù hòu yé? yuǎn yí bù fú yé? jiā ruì bù zhì yé? nián gǔ bù dēng yé? hé wèi bù kě? zhēng duì yuē: bì xià gōng zé gāo yǐ, ér rén wèi huái huì dé suī hòu yǐ, ér zé wèi pāng liú. zhū xià suī ān, wèi zú yǐ gòng shì yuǎn yí mù yì, wú yǐ gōng qí qiú. fú ruì suī zhēn, wèi luó yóu mì jī suì yī fēng, cāng lǐn shàng xū. cǐ chén suǒ yǐ qiè wèi wèi kě. chén wèi néng yuǎn pì, dàn yù yú rén. jīn yǒu rén, shí nián zhǎng huàn chuāng, lǐ qiě yù, pí gǔ jǐn cún, biàn yù shǐ fù mǐ yī shí, rì xíng bǎi lǐ, bì bù kě dé. suí shì zhī luàn fēi zhǐ shí nián, bì xià zhī liáng yī chú qí jí kǔ, suī yǐ yì ān, wèi shén chōng shí. gào chéng tiān dì, chén qiè yǒu yí. qiě bì xià dōng fēng, wàn guó xián jí, yào huāng zhī wài, mò bù bēn zǒu. zì jīn yī luò, jì yú hǎi dài, guàn mǎng jù zé, máng máng qiān lǐ, rén yān duàn jué, jī quǎn bù wén, dào lù xiāo tiáo, jìn tuì jiān zǔ. qǐ kě yǐn bǐ yí dí, shì zhī xū ruò. dān fǔ jié cái, wèi yàn yuǎn rén zhī wàng jiā nián gěi fù, bù cháng bǎi xìng zhī láo. huò yù shuǐ hàn zhī zāi, fēng yǔ zhī biàn, yōng fū héng yì, huǐ bù kě zhuī. qǐ dú chén yán, zhào rén xián ěr. tài zōng bù néng duó, nǎi bà fēng chán.
貞觀中，百官上表請封禪，太宗許焉。唯魏徵切諫，以為不可。太宗謂魏徵曰：「朕欲封禪，卿極言之，豈功不高耶？德不厚耶？遠夷不服耶？嘉瑞不至耶？年穀不登耶？何為不可？」征對曰：「陛下功則高矣，而人未懷惠；德雖厚矣，而澤未滂流。諸夏雖安，未足以供事；遠夷慕義，無以供其求。符瑞雖臻，罻羅猶密；積歲一豐，倉廩尚虛。此臣所以竊謂未可。臣未能遠譬，但喻於人。今有人，十年長患瘡，理且愈，皮骨僅存，便欲使負米一石，日行百里，必不可得。隋氏之亂非止十年，陛下之良醫除其疾苦，雖已乂安，未甚充實。告成天地，臣竊有疑。且陛下東封，萬國咸集，要荒之外，莫不奔走。自今伊、洛，洎於海岱，灌莽巨澤，茫茫千里，人煙斷絕，雞犬不聞，道路蕭條，進退艱阻。豈可引彼夷狄，示之虛弱。殫府竭財，未厭遠人之望；加年給復，不償百姓之勞。或遇水旱之災，風雨之變，庸夫橫議，悔不可追。豈獨臣言，兆人咸耳。」太宗不能奪，乃罷封禪。

gāo zōng gān fēng chū, fēng chán dài zōng. xíng chū xiàn zhī lǐ bì, zhí shì zhě qū xià, ér gōng guān zhí wéi. tiān hòu lǜ shí liù gōng shēng tán xíng lǐ, wéi xí jiē yǐ jǐn xiù wèi zhī, shí zhě xián fēi yān. shí yǒu luó wén fǔ guǒ yì lǐ jìng zhí shàng yán: fēng chán xū yòng míng shuǐ yǐ shí zūn yí. àn huái nán zǐ yún: fāng zhū jiàn yuè, zé jīn ér wèi shuǐ. zhù yún: fāng zhū, yīn suì dà há shì yě. mó shì lìng rè, yǐ xiàng yuè zé shuǐ shēng. zhào lìng shì zhī. zì rén dìng zhì yè bàn, dé shuǐ sì wǔ dǒu, shǐ chà sòng tài shān yǐ gōng yòng. gǔ fēng chán lǐ duō què bù zài. guǎn zhòng duì qí huán gōng: zì gǔ fēng chán zhě, qī shí yǒu èr jūn. zì guǎn zhòng hòu, xī hàn yī fēng chán, dōng hàn sān fēng chán, ér zhāng shuō fēng sì tán bēi yún: gāo zōng liù zhī, yú jīn qī yǐ. yì yǐ hàn ān dì gōng dé bù fù, tú yǒu gào chéng zhī wén, gù bù yǐ wèi shù ěr. hàn wǔ dì fēng tài shān, kè shí jì hào, qí wén yuē: shì tiān yǐ lǐ, lì shēn yǐ yì shì qīn yǐ xiào, yù rén yǐ rén. sì yǔ zhī nèi, mò bù wèi jùn xiàn. sì yí bā mán, xián lái gòng zhí. yǔ tiān wú jí, shēng rén fān xī. tiān lù yǒng dé. qí lì dài yù jiǎn wén jiē mì, dài mò wén zhī.
高宗乾封初，封禪岱宗。行初獻之禮畢，執事者趨下，而宮官執帷。天后率十六宮升壇行禮，帷席皆以錦繡為之，識者咸非焉。時有羅文府果毅李敬直上言：「封禪須用明水以實樽彝。按《淮南子》云：『方諸見月，則津而為水。』注云：『方諸，陰燧大蛤是也。磨拭令熱，以向月則水生。』」詔令試之。自人定至夜半，得水四五斗，使差送太山以供用。古封禪禮多闕不載。管仲對齊桓公：「自古封禪者，七十有二君。」自管仲後，西漢一封禪，東漢三封禪，而張說《封祀壇碑》云：「高宗六之，於今七矣。」意以漢安帝功德不副，徒有告成之文，故不以為數耳。漢武帝封太山，刻石紀號，其文曰：「事天以禮，立身以義；事親以孝，育人以仁。四宇之內，莫不為郡縣。四夷八蠻，咸來貢職。與天無極，生人蕃息。天祿永德。」其歷代玉檢文皆秘，代莫聞知。

kāi yuán shí sān nián, xuán zōng jì fēng chán, wèn hè zhī zhāng yuē: qián dài dì wáng, hé gù mì yù dié zhī wén? zhī zhāng duì yuē: yù dié běn tōng shén míng zhī yì. qián dài dì wáng suǒ qiú gè yì, huò dǎo nián suàn, huò qiú shén xiān, qí shì wēi mì, gù wài rén mò zhī zhī. xuán zōng yuē: zhèn jīn cǐ xíng, jiē wèi cāng shēng qí fú, gèng wú sī qǐng, yí jiāng yù dié shì bǎi liáo. qí cí yuē: yǒu táng sì tiān zǐ chén mǒu yǐ, gǎn zhāo gào yú hào tiān shàng dì: tiān qǐ lǐ shì, yùn xìng tǔ dé. gāo zǔ tài zōng, shòu mìng lì jí. gāo zōng shēng píng, liù hé yīn shèng. zhōng zōng shào fù, jì tǐ pī dìng. shàng dì juàn yòu, xī chén zhōng wǔ. dǐ suī nèi nán, yì dài shèng fù. gōng chéng dà bǎo, shí yǒu sān nián. jìng ruò tiān yì, sì hǎi yàn rán. fēng sì dài yuè, xiè chéng yú tiān. zi sūn bǎi lù, cāng shēng shòu fú. yù zhì zhuàn tài shān míng, qīn zhá lēi shān dǐng. zhào zhāng shuō zhì fēng sì tán bēi, yǐ jì gōng dé.
開元十三年，玄宗既封禪，問賀知章曰：「前代帝王，何故秘玉牒之文？」知章對曰：「玉牒本通神明之意。前代帝王所求各異，或禱年算，或求神仙，其事微密，故外人莫知之。」玄宗曰：「朕今此行，皆為蒼生祈福，更無私請，宜將玉牒示百寮。」其詞曰：「有唐嗣天子臣某乙，敢昭告於昊天上帝：天啟李氏，運興土德。高祖、太宗，受命立極。高宗昇平，六合殷盛。中宗紹復，繼體丕定。上帝眷佑，錫臣忠武。底綏內難，翼戴聖父。恭承大寶，十有三年。敬若天意，四海宴然。封祀岱嶽，謝成於天。子孫百祿，蒼生受福。」御製撰《太山銘》，親札勒山頂。詔張說制《封祀壇碑》，以紀功德。

xuán zōng jiāng dōng fēng, zhào zhāng shuō xú jiān hè zhī zhāng wéi tāo kāng zi yuán děng, zhuàn dōng fēng yí. jiù yí: chán shè shǒu, xiǎng huáng dì qí, huáng hòu pèi xiǎng. xīn dìng zūn ruì zōng yǐ pèi huáng dì qí. shuō wèi jiān děng yuē: wáng zhě fù tiān mǔ dì, huáng dì qí suī dāng huáng mǔ wèi, yì dāng huáng dì zhī mǔ yě. zi pèi mǔ xiǎng, yì yǒu hé xián? ér yì yuē yù lìng huáng hòu pèi dì qí, fēi gǔ zhì yě. tiān jiàn kǒng míng, fú shàn rú xiǎng. gān fēng zhī lǐ, huáng hòu pèi dì qí, tiān hòu wèi yà xiàn, yuè guó dà fēi wèi zhōng xiàn. gōng wéi jiē shén, yǒu guāi jiù diǎn, shàng xuán bù yòu, suì yǒu tiān shòu yì xìng zhī shì. zōng shè zhōng pǐ, gōng zú zhū miè, jiē yóu cǐ yě. jǐng lóng zhī jì, yǒu shì yuán qiū, wéi shù rén wèi yà xiàn, jiē shòu qí jiù. píng zuò zhāi láng jí nǚ rén zhí jì zhě, yì duō yāo zú. jīn zhǔ shàng zūn tiān jìng shén, gé gǎi sī lǐ, fēi wéi qián kūn jiàng yòu, yì dāng chuí fàn jiāng lái, wèi wàn dài fǎ yě. shì suì shī xíng.
玄宗將東封，詔張說、徐堅、賀知章、韋絛、康子元等，撰東封儀。舊儀：禪社首，享皇地祇，皇后配享。新定尊睿宗以配皇地祇。說謂堅等曰：「王者父天母地，皇地祇雖當皇母位，亦當皇帝之母也。子配母饗，亦有何嫌？而議曰『欲令皇后配地祇』，非古制也。天鑒孔明，福善如響。乾封之禮，皇后配地祇，天后為亞獻，越國大妃為終獻。宮闈接神，有乖舊典，上玄不佑，遂有天授易姓之事。宗社中圮，公族誅滅，皆由此也。景龍之季，有事圜丘，韋庶人為亞獻，皆受其咎。平坐齋郎及女人執祭者，亦多夭卒。今主上尊天敬神，革改斯禮，非唯乾坤降佑，亦當垂範將來，為萬代法也。」事遂施行。

bǎo yīng chū, dù hóng jiàn wèi lǐ yí shǐ, yǔ lǐ guān xuē qí guī chóng jìng děng jiàn yì, yǐ shén yáo huáng dì wèi shòu mìng zhī zhǔ, fēi shǐ fēng zhī jūn dé wèi tài zǔ. jǐng huáng dì shòu fēng wèi táng, jí yīn zhī qì, zhōu zhī hòu jì yě. jiāo tiān dì, qǐng yǐ jǐng huáng dì pèi zuò, zōng miào yì yǐ jǐng huáng dì pèi xiàn. bó shì dú gū jí yì, yì yǐ wèi ruò pèi tiān zhī wèi jì yì, zé tiān zǔ zhī hào yí fèi. sì zhī bù xiū, miào yì dāng huǐ, kǒng shī zōng zǔ bào běn zhī dào. dài zōng cóng zhī. zhì yǒng tài èr nián, guān zhōng dà hàn, zì sān yuè zhì liù yuè bù yǔ. zhì liù yuè, zhí shì zhě jiē duō yún: jǐng huáng dì zhuī fēng yú táng, gāo zǔ shòu mìng zhī zǔ. táng yǒu tiān xià, bù yīn jǐng huáng dì. jīn pèi xiǎng shī wèi, gù shén bù jiàng fú, qiān yáng wèi zāi. zhào zhǐ lìng bǎi sī yì, nǎi zhǐ. xiān shì jiàn yì dài fū lí gàn yì zòu chēng: jǐng huáng dì fēi shòu mìng zhī jūn, bù hé pèi tiān. fā shí jié shí nán yǐ míng zhī. shū zòu, bù nà.
寶應初，杜鴻漸為禮儀使，與禮官薛頎、歸崇敬等建議，以神堯皇帝為受命之主，非始封之君得為太祖。景皇帝受封為唐，即殷之契，周之后稷也。郊天地，請以景皇帝配座，宗廟亦以景皇帝配獻。博士獨孤及議，亦以為若配天之位既易，則天祖之號宜廢。祀之不修，廟亦當毀，恐失宗祖報本之道。代宗從之。至永泰二年，關中大旱，自三月至六月不雨。至六月，執事者皆多云：「景皇帝追封於唐，高祖受命之祖。唐有天下，不因景皇帝。今配享失位，故神不降福，愆陽為災。」詔旨令百司議，乃止。先是諫議大夫黎干亦奏稱：「景皇帝非受命之君，不合配天。」發十詰十難以明之。疏奏，不納。