strong lú pú guǐ jì zhú qìng fēng chǔ líng wáng dà hé zhū hóu strong
盧蒲癸計逐慶封 楚靈王大合諸侯
huà shuō zhōu líng wáng zhǎng zi míng jìn, zì zi qiáo, cōng míng tiān zòng, hǎo chuī shēng, zuò fèng huáng míng. lì wèi tài zǐ, nián shí qī, ǒu yóu yī luò, guī ér sǐ, líng wáng shén tòng zhī, yǒu rén bào dào: tài zǐ yú gōu lǐng shàng, kuà bái hè chuī shēng, jì yǔ tǔ rén yuē: hǎo xiè tiān zǐ, wú cóng fú qiū gōng zhù sōng shān, shén lè yě! bù bì huái niàn. fú qiū gōng, gǔ xiān rén yě. líng wáng shǐ rén fā qí zhǒng, wéi kōng guān ěr, nǎi zhī qí xiān qù yǐ.
話說周靈王長子名晉,字子喬,聰明天縱,好吹笙,作鳳凰鳴。立為太子,年十七,偶游伊、洛,歸而死,靈王甚痛之,有人報道:「太子於緱嶺上,跨白鶴吹笙,寄語土人曰:『好謝天子,吾從浮丘公住嵩山,甚樂也!不必懷念。」浮丘公,古仙人也。靈王使人發其冢,惟空棺耳,乃知其仙去矣。
zhì líng wáng èr shí qī nián, mèng tài zǐ jìn kòng hè lái yíng, jì jué, yóu wén shēng shēng zài hù wài, líng wáng yuē: ér lái yíng wǒ, wǒ dāng qù yǐ! yí mìng chuán wèi cì zǐ guì, wú jí ér bēng. guì jí wèi, shì wèi jǐng wáng.
至靈王二十七年,夢太子晉控鶴來迎,既覺,猶聞笙聲在戶外,靈王曰:「兒來迎我,我當去矣!」遺命傳位次子貴,無疾而崩。貴即位,是為景王。
shì nián, chǔ kāng wáng yì hōng, lìng yǐn qū jiàn yǔ qún chén gòng yì, lì qí mǔ dì jūn wèi wáng, wèi jǐ, qū jiàn yì zú, gōng zǐ wéi dài wèi lìng yǐn, cǐ shì xù míng, qiě gē guò yī biān.
是年,楚康王亦薨,令尹屈建與群臣共議,立其母弟麇為王,未幾,屈建亦卒,公子圍代為令尹,此事敘明,且擱過一邊。
zài shuō qí xiāng guó qìng fēng, jì zhuān guó zhèng, yì huāng yín zì zòng.
再說齊相國慶封,既專國政,益荒淫自縱。
yī rì, yǐn yú lú pú piè zhī jiā, lú pú piè shǐ qí qī chū ér xiàn jiǔ, fēng jiàn ér yuè zhī, suì yǔ zhī tōng. yīn yǐ guó zhèng jiāo fù yú qí zi qìng shě, qiān qí qī qiè cái bì yú lú pú piè zhī jiā, fēng yǔ piè qī tóng sù, piè yì yǔ fēng zhī qī qiè xiāng tōng, liǎng bù jīn jì. yǒu shí liǎng jiā qī xiǎo, hé zuò yī chù, yǐn jiǔ huān xuè, zuì hòu luó zào. zuǒ yòu jiē yǎn kǒu, fēng yǔ piè bù yǐ wèi yì.
一日,飲於盧蒲嫳之家,盧蒲嫳使其妻出而獻酒,封見而悅之,遂與之通。因以國政交付於其子慶舍,遷其妻妾財幣於盧蒲嫳之家,封與嫳妻同宿,嫳亦與封之妻妾相通,兩不禁忌。有時兩家妻小,合做一處,飲酒歡謔,醉後羅唣。左右皆掩口,封與嫳不以為意。
piè qǐng zhào qí xiōng lú pú guǐ yú lǔ, qìng fēng cóng zhī. guǐ jì guī qí, fēng shǐ shì qí zi qìng shě.
嫳請召其兄盧蒲癸於魯,慶封從之。癸既歸齊,封使事其子慶舍。
shě lǚ lì jiān rén, guǐ yì yǒu yǒng, qiě shàn yú, gù qìng shě ài zhī, yǐ qí nǚ qìng jiāng qī guǐ, wēng xù xiāng chēng, chǒng xìn mí dǔ.
舍膂力兼人,癸亦有勇,且善諛,故慶舍愛之,以其女慶姜妻癸,翁婿相稱,寵信彌篤。
guǐ yī xīn zhǐ yào bào zhuāng gōng zhī chóu, wú tóng xīn zhě, nǎi yīn shè liè, jí kǒu kuā wáng hé zhī yǒng. qìng shě wèn: wáng hé jīn zài hé chù? guǐ yuē: zài jǔ guó. qìng shě shǐ zhào zhī. wáng hé guī qí, qìng shě yì ài zhī.
癸一心只要報莊公之仇,無同心者,乃因射獵,極口夸王何之勇。慶舍問:「王何今在何處?」癸曰:「在莒國。」慶舍使召之。王何歸齊,慶舍亦愛之。
zì cuī qìng zào luàn zhī hòu, kǒng rén àn suàn, měi chū rù bì shǐ qīn jìn zhuàng shì zhí gē, xiān hòu fáng wèi, suì yǐ wèi lì. qìng shě yīn chǒng xìn lú pú guǐ wáng hé, jí yòng èr rén zhí gē, yú rén bù gǎn jìn qián.
自崔、慶造亂之後,恐人暗算,每出入必使親近壯士執戈,先後防衛,遂以為例。慶舍因寵信盧蒲癸、王何,即用二人執戈,餘人不敢近前。
jiù guī, gōng jiā gōng qīng dài fū měi rì zhī shàn, lì yòng shuāng jī. shí jǐng gōng xìng ài shí jī zhí, yī shí shù qiān, gōng qīng jiā xiào zhī, jiē yǐ jī wèi shí zhōng zhī shàng pǐn, yīn cǐ jī jià téng guì, yù chú yǐ jiù é bù néng gōng yīng, wǎng qìng shì qǐng yì, lú pú piè yù yáng qìng shì zhī duǎn, quàn qìng shě wù yì, wèi yù chú yuē: gōng shàn rèn ěr, hé bì jī yě? yù chú nǎi yǐ wù dài zhī, pū bèi yí wù fēi shàn pǐn, yòu qiè shí qí ròu.
舊規,公家供卿大夫每日之膳,例用雙雞。時景公性愛食雞跖,一食數千,公卿家效之,皆以雞為食中之上品,因此雞價騰貴,御廚以舊額不能供應,往慶氏請益,盧蒲嫳欲揚慶氏之短,勸慶舍勿益,謂御廚曰:「供膳任爾,何必雞也?」御廚乃以鶩代之,仆輩疑鶩非膳品,又竊食其肉。
shì rì, dài fū gāo chài zì zi wěi, luán zào zì zi yǎ, shì shí yú jǐng gōng, jiàn shí pǐn wú jī, dàn wù gǔ ěr, dà nù yuē: qìng shì wèi zhèng, kè jiǎn gōng shàn, ér màn wǒ zhì cǐ! bù shí ér chū. gāo chài yù wǎng zé qìng fēng, luán zào quàn zhǐ zhī. zǎo yǒu rén gào zhī qìng fēng, qìng fēng wèi lú pú piè yuē: zi wěi zǐ yǎ nù wǒ yǐ. jiāng ruò zhī hé! lú pú piè yuē: nù zé shā zhī, hé jù yān! lú pú piè gào qí xiōng guǐ, guǐ yǔ wáng hé móu yuē: gāo luán èr jiā yǔ qìng shì yǒu xì, kě jí zhù yě!
是日,大夫高蠆、字子尾,欒灶、字子雅,侍食於景公,見食品無雞,但鶩骨耳,大怒曰:「慶氏為政,刻減公膳,而慢我至此!」不食而出。高蠆欲往責慶封,欒灶勸止之。早有人告知慶封,慶封謂盧蒲嫳曰:「子尾、子雅怒我矣。將若之何!」盧蒲嫳曰:「怒則殺之,何懼焉!」盧蒲嫳告其兄癸,癸與王何謀曰:「高、欒二家與慶氏有隙,可藉助也!」
hé nǎi yè jiàn gāo chài, guǐ yán qìng shì móu gōng gāo luán èr jiā, gāo chài dà nù yuē: qìng fēng shí yǔ cuī zhù tóng shì zhuāng gōng, jīn cuī shì yǐ miè, wéi qìng shì zài, wú děng dāng wèi xiān jūn bào chóu! wáng hé yuē: cǐ hé zhī zhì yě! dài fū móu qí wài, hé yǔ lú pú shì móu qí nèi, shì miè bù jì yǐ! gāo chài yīn yǔ luán zào shāng yì, cì jiān ér fā.
何乃夜見高蠆,詭言慶氏謀攻高、欒二家,高蠆大怒曰:「慶封實與崔杼同弒莊公,今崔氏已滅,惟慶氏在,吾等當為先君報仇!」王何曰:「此何之志也!大夫謀其外,何與盧蒲氏謀其內,事蔑不濟矣!」高蠆陰與欒灶商議,伺間而發。
chén wú yǔ bào guó yàn yīng děng, wú bù zhī zhī, dàn è qìng shì zhī zhuān héng, mò kěn yán zhě. lú pú guǐ yǔ wáng hé bo gōng qìng shì, bo zhě xiàn yáo cí yuē: hǔ lí xué, biāo jiàn xuè! guǐ yǐ guī zhào wèn yú qìng shě yuē: yǒu yù gōng chóu jiā zhě, bo dé qí zhào, qǐng wèn jí xiōng. qìng shě shì zhào yuē: bì kè, hǔ yǔ biāo, fù zǐ yě. lí ér jiàn xuè, hé bù kè yān? suǒ chóu zhě hé rén? guǐ yuē: xiāng lǐ zhī píng rén ěr! qìng shě gèng bù yí huò.
陳無宇、鮑國、晏嬰等,無不知之,但惡慶氏之專橫,莫肯言者。盧蒲癸與王何卜攻慶氏,卜者獻繇詞曰:「虎離穴,彪見血!」癸以龜兆問於慶舍曰:「有欲攻仇家者,卜得其兆,請問吉凶。」慶舍視兆曰:「必克,虎與彪,父子也。離而見血,何不克焉?所仇者何人?」癸曰:「鄉里之平人耳!」慶舍更不疑惑。
qiū bā yuè, qìng fēng lǜ qí zú rén qìng sì qìng yí, wǎng dōng lái tián liè, yì shǐ chén wú yǔ tóng wǎng. wú yǔ bié qí fù xū wú, xū wú wèi yuē: qìng shì huò jiāng jí yǐ. tóng háng kǒng yǔ qí nán, hé bù cí zhī? wú yǔ duì yuē: cí zé shēng yí, gù bù gǎn. ruò guǐ yǐ tā gù zhào wǒ, kě tú guī yě! suì cóng qìng fēng chū liè.
秋八月,慶封率其族人慶嗣、慶遺,往東萊田獵,亦使陳無宇同往。無宇別其父須無,須無謂曰:「慶氏禍將及矣。同行恐與其難,何不辭之?」無宇對曰:「辭則生疑,故不敢。若詭以他故召我,可圖歸也!」遂從慶封出獵。
qù qì, lú pú guǐ xǐ yuē: bo rén suǒ wèi hǔ lí xué' zhě, cǐ qí yàn yǐ! jiāng chéng cháng jì jǔ shì. chén xū wú zhī zhī, kǒng qí zi yǔ yú qìng fēng zhī nán, zhà chēng qí qī yǒu bìng, shǐ rén zhào wú yǔ guī jiā. wú yǔ qiú qìng fēng bo zhī, àn zhōng dǎo gào, què tōng chén qìng shì jí xiōng, qìng fēng yuē: cǐ nǎi miè shēn' zhī guà, xià kè qí shàng, bēi kè qí zūn, kǒng lǎo fū rén zhī bìng, wèi dé quán yě! wú yǔ pěng guī, tì qì bù zhǐ. qìng fēng lián zhī, nǎi qiǎn guī.
去訖,盧蒲癸喜曰:「卜人所謂『虎離穴'者,此其驗矣!」將乘嘗祭舉事。陳須無知之,恐其子與於慶封之難,詐稱其妻有病,使人召無宇歸家。無宇求慶封卜之,暗中禱告,卻通陳、慶氏吉凶,慶封曰:「此乃『滅身'之卦,下克其上,卑克其尊,恐老夫人之病,未得痊也!」無宇捧龜,涕泣不止。慶封憐之,乃遣歸。
qìng sì jiàn wú yǔ dēng chē, wèn: hé wǎng? yuē: mǔ bìng bù dé bù guī! yán bì ér chí. qìng sì wèi qìng fēng yuē: wú yǔ yán mǔ bìng, dài zhà yě, guó zhōng kǒng yǒu tā biàn, fū zǐ dāng sù guī! qìng fēng yuē: wú ér zài bǐ hé lǜ? wú yǔ jì jì hé, nǎi fā liáng záo zhōu, yǐ jué qìng fēng zhī guī lù, fēng bù zhī yě.
慶嗣見無宇登車,問:「何往?」曰:「母病不得不歸!」言畢而馳。慶嗣謂慶封曰:「無宇言母病,殆詐也,國中恐有他變,夫子當速歸!」慶封曰:「吾兒在彼何慮?」無宇既濟河,乃發梁鑿舟,以絕慶封之歸路,封不知也。
shí bā yuè chū xún jiāng jǐn yǐ, lú pú guǐ bù shǔ jiā jiǎ, cōng cōng yǒu zhàn dòu zhī sè. qí qī qìng jiāng wèi guǐ yuē: zi yǒu shì ér bù móu yú wǒ, bì bù jié yǐ! guǐ xiào yuē: rǔ fù rén yě, ān néng wèi wǒ móu zāi? qìng jiāng yuē: zi bù wén yǒu zhì fù rén shèng yú nán zǐ hū. wǔ wáng yǒu luàn chén shí rén, yì jiāng yǔ yān, hé wèi bù kě móu yě? guǐ yuē: xī zhèng dài fū yōng jiū, yǐ zhèng jūn zhī mì móu, xiè yú qí qī yōng jī, zú zhì shēn sǐ jūn zhú, wèi shì dà jiè, wú shén jù zhī! qìng jiāng yuē: fù rén yǐ fū wèi tiān, fū chàng zé fù suí zhī, kuàng zhòng yǐ jūn mìng hū? yōng jī huò yú mǔ yán, yǐ hài qí fū, cǐ guī kǔn zhī máo zéi, hé zú dào zāi? guǐ yuē: jiǎ rú rǔ jū yōng jī zhī dì, dāng ruò hé? qìng jiāng yuē: néng móu zé gòng zhī, jí bù néng, yì bù gǎn xiè! guǐ yuē: jīn qí hóu kǔ qìng shì zhī zhuān, yǔ luán gāo èr dài fū móu zhú rǔ zú, wú shì yǐ bèi zhī, rǔ wù xiè yě! qìng jiāng yuē: xiāng guó fāng chū liè, shí kě chéng yǐ! guǐ yuē: yù qí cháng jì zhī rì! qìng jiāng yuē: fū zǐ gāng bì zì rèn, dān yú jiǔ sè, dài yú gōng shì, wú yǐ jī zhī, huò bù chū, nài hé? qiè qǐng wǎng zhǐ qí xíng, bǐ zhī chū nǎi jué yǐ! guǐ yuē: wú yǐ xìng mìng tuō zǐ, zi wù xiào yōng jī yě!
時八月初旬將盡矣,盧蒲癸部署家甲,匆匆有戰鬥之色。其妻慶姜謂癸曰:「子有事而不謀於我,必不捷矣!」癸笑曰:「汝婦人也,安能為我謀哉?」慶姜曰:「子不聞有智婦人勝於男子乎。武王有亂臣十人,邑姜與焉,何為不可謀也?」癸曰:「昔鄭大夫雍糾,以鄭君之密謀,泄於其妻雍姬,卒致身死君逐,為世大戒,吾甚懼之!」慶姜曰:「婦人以夫為天,夫唱則婦隨之,況重以君命乎?雍姬惑於母言,以害其夫,此閨閫之蝥賊,何足道哉?」癸曰:「假如汝居雍姬之地,當若何?」慶姜曰:「能謀則共之,即不能,亦不敢泄!」癸曰:「今齊侯苦慶氏之專,與欒、高二大夫謀逐汝族,吾是以備之,汝勿泄也!」慶姜曰:「相國方出獵,時可乘矣!」癸曰:「欲俟嘗祭之日!」慶姜曰:「夫子剛愎自任,耽於酒色,怠於公事,無以激之,或不出,奈何?妾請往止其行,彼之出乃決矣!」癸曰:「吾以性命托子,子勿效雍姬也!」
qìng jiāng wǎng gào qìng shě yuē: wén zi yǎ zi wěi jiāng yǐ cháng jì zhī xì, xíng bù lì yú fū zǐ, fū zǐ bù kě chū yě! qìng shě nù yuē: èr zi zhě, pì rú qín shòu, wú qǐn chù zhī, shuí gǎn wèi nán? jí yǒu zhī, wú yì hé jù? qìng jiāng guī bào lú pú guǐ, yù zuò zhǔn bèi.
慶姜往告慶舍曰:「聞子雅、子尾將以嘗祭之隙,行不利於夫子,夫子不可出也!」慶舍怒曰:「二子者,譬如禽獸,吾寢處之,誰敢為難?即有之,吾亦何懼?」慶姜歸報盧蒲癸,預作準備。
zhì qī, qí jǐng gōng xíng cháng jì yú tài miào, zhū dài fū jiē cóng, qìng shě lì shì, qìng shéng zhǔ xiàn jué, qìng shì yǐ jiā jiǎ huán shǒu miào gōng. lú pú guǐ wáng hé zhí qǐn gē, lì yú qìng shě zhī zuǒ yòu, cùn bù bù lí.
至期,齊景公行嘗祭於太廟,諸大夫皆從,慶舍蒞事,慶繩主獻爵,慶氏以家甲環守廟宮。盧蒲癸、王何執寢戈,立於慶舍之左右,寸步不離。
chén bào èr jiā yǒu yǔ rén shàn wèi yōu xì, gù yì shǐ zài yú lǐ jiē shàng bān yǎn. qìng shì yǒu mǎ, jīng ér yì zǒu, jūn shì zhú ér dé zhī, nǎi jǐn zhí qí mǎ, jiě jiǎ shì bīng, gòng wǎng guān yōu. luán gāo chén bào sì zú jiā dīng, jù jí yú miào mén zhī wài, lú pú guǐ tuō yán xiǎo biàn, chū wài yuē huì tíng dāng, mì wéi tài miào. guǐ fù rù, lì yú qìng shě zhī hòu, dào chí qí jǐ, yǐ shì gāo chài. chài huì yì, shǐ cóng rén yǐ tà jī mén fēi sān shēng, jiǎ shì fēng yōng ér rù.
陳、鮑二家有圉人善為優戲,故意使在魚里街上搬演。慶氏有馬,驚而逸走,軍士逐而得之,乃盡縶其馬,解甲釋兵,共往觀優。欒、高、陳、鮑四族家丁,俱集於廟門之外,盧蒲癸託言小便,出外約會停當,密圍太廟。癸復入,立於慶舍之後,倒持其戟,以示高蠆。蠆會意,使從人以闥擊門扉三聲,甲士蜂擁而入。
qìng shě jīng qǐ, shàng wèi lí zuò, lú pú guǐ cóng bèi hòu cì zhī, rèn rù yú xié, wáng hé yǐ gē jī qí zuǒ jiān, jiān zhé. qìng shě mù shì wáng hé yuē: wèi luàn zhě nǎi rǔ cáo hū? yǐ yòu shǒu qǔ zǔ hú tóu wáng hé, hé lì sǐ. lú pú guǐ hū jiǎ shì xiān qín qìng shéng shā zhī. qìng shě shāng zhòng, fù tòng bù néng rěn, zhī shǒu bào miào zhù yáo hàn zhī, miào jí jù wèi zhèn dòng, dà jiào yī shēng ér jué.
慶舍驚起,尚未離坐,盧蒲癸從背後刺之,刃入於脅,王何以戈擊其左肩,肩折。慶舍目視王何曰:「為亂者乃汝曹乎?」以右手取俎壺投王何,何立死。盧蒲癸呼甲士先擒慶繩殺之。慶舍傷重,負痛不能忍,只手抱廟柱搖撼之,廟脊俱為震動,大叫一聲而絕。
jǐng gōng jiàn guāng jǐng lì hài, dà jīng yù zǒu bì. yàn yīng mì zòu yuē: qún chén wèi jūn gù, yù zhū qìng shì yǐ ān shè jì, wú tā lǜ yě! jǐng gōng fāng cái xīn dìng, tuō le jì fú, dēng chē, rù yú nèi gōng. lú pú guǐ wèi shǒu, tóng sì xìng zhī jiǎ, jǐn miè qìng shì zhī dǎng, gè xìng fēn shǒu chéng mén, yǐ jù qìng fēng, fáng shǒu yán mì, shuǐ xiè bù tōng.
景公見光景利害,大驚欲走避。晏嬰密奏曰:「群臣為君故,欲誅慶氏以安社稷,無他慮也!」景公方才心定,脫了祭服,登車,入於內宮。盧蒲癸為首,同四姓之甲,盡滅慶氏之黨,各姓分守城門,以拒慶封,防守嚴密,水泄不通。
què shuō qìng fēng tián liè ér huí, zhì yú zhōng tú, yù qìng shě táo chū jiā dīng, qián lái gào luàn. qìng fēng wén qí zi bèi shā, dà nù, suì hái gōng xī mén. chéng zhōng shǒu yù yán jǐn, bù néng gōng kè, zú tú jiàn jiàn táo sàn. qìng fēng jù, suì chū bēn lǔ guó. qí jǐng gōng shǐ rén ràng lǔ, bù dāng shōu liú zuò pàn zhī chén, lǔ rén jiāng zhí qìng fēng yǐ bì qí rén. qìng fēng wén ér jù, fù bēn wú guó. wú wáng yí mèi yǐ zhū fāng jū zhī, hòu qí lù rù, shì qí jiā fù, shǐ cì chá chǔ guó dòng jìng.
卻說慶封田獵而回,至於中途,遇慶舍逃出家丁,前來告亂。慶封聞其子被殺,大怒,遂還攻西門。城中守御嚴緊,不能攻克,卒徒漸漸逃散。慶封懼,遂出奔魯國。齊景公使人讓魯,不當收留作叛之臣,魯人將執慶封以畀齊人。慶封聞而懼,復奔吳國。吳王夷昧以朱方居之,厚其祿入,視齊加富,使伺察楚國動靜。
lǔ dài fū zi fú hé wén zhī, wèi shū sūn bào yuē: qìng fēng yòu fù yú wú, dài tiān fú yín rén hū? shū sūn bào yuē: shàn rén fù, wèi zhī shǎng yín rén fù, wèi zhī yāng'. qìng shì zhī yāng zhì yǐ, yòu hé fú yān!
魯大夫子服何聞之,謂叔孫豹曰:「慶封又富於吳,殆天福淫人乎?」叔孫豹曰:「『善人富,謂之賞;淫人富,謂之殃'。慶氏之殃至矣,又何福焉!」
qìng fēng jì bēn, yú shì gāo chài luán zào wèi zhèng, nǎi xuān cuī qìng zhī zuì yú guó zhōng, chén qìng shě zhī shī yú cháo yǐ xùn.
慶封既奔,於是高蠆、欒灶為政,乃宣崔、慶之罪於國中,陳慶舍之屍於朝以殉。
qiú cuī zhù zhī jiù bù dé, xuán shǎng gòu zhī, yǒu néng zhī jiù chù lái xiàn zhě, cì yǐ cuī shì zhī gǒng bì. cuī zhī yǔ rén tān qí bì, suì chū shǒu. yú shì fā cuī shì zǔ mù, dé qí jiù zhuó zhī, jiàn èr shī, jǐng gōng yù bìng chén zhī. yàn yīng yuē: lù jí fù rén, fēi lǐ yě! nǎi dú chén cuī zhù zhī shī yú shì. guó rén jù guān, yóu néng shí rèn, yuē: cǐ zhēn cuī zi yǐ!
求崔杼之柩不得,懸賞購之,有能知柩處來獻者,賜以崔氏之拱璧。崔之圉人貪其璧,遂出首。於是發崔氏祖墓,得其柩斫之,見二屍,景公欲並陳之。晏嬰曰:「戮及婦人,非禮也!」乃獨陳崔杼之屍於市。國人聚觀,猶能識認,曰:「此真崔子矣!」
zhū dài fū fēn cuī qìng zhī yì. yǐ qìng fēng jiā cái jù zài lú pú piè zhī shì, zé piè yǐ yín luàn zhī zuì, fàng zhī yú běi yàn, lú pú guǐ yì cóng zhī. èr shì jiā cái, xī wèi zhòng rén suǒ yǒu, wéi chén wú yǔ yī wú suǒ qǔ. qìng shì zhī zhuāng, yǒu mù cái bǎi yú chē, zhòng yì nà zhī chén shì, wú yǔ xī yǐ shī zhī guó rén, yóu shì guó rén xián sòng chén shì zhī dé.
諸大夫分崔、慶之邑。以慶封家財俱在盧蒲嫳之室,責嫳以淫亂之罪,放之於北燕,盧蒲癸亦從之。二氏家財,悉為眾人所有,惟陳無宇一無所取。慶氏之莊,有木材百餘車,眾議納之陳氏,無宇悉以施之國人,由是國人咸頌陳氏之德。
cǐ zhōu jǐng wáng chū nián shì yě.
此周景王初年事也。
qí míng nián, luán zào zú, zi luán shī sì wèi dài fū, yǔ gāo chài tóng zhí guó zhèng. gāo chài jì gāo hòu zhī zǐ gāo zhǐ, yǐ èr gāo bìng lì wèi xián, nǎi zhú gāo zhǐ, zhǐ yì bēn běi yàn. zhǐ zhī zǐ gāo shù, jù lú yì yǐ pàn, jǐng gōng shǐ dài fū lǘ qiū yīng shuài shī wéi lú, gāo shù yuē: wú fēi pàn, jù gāo shì zhī bù sì yě! lǘ qiū yīng xǔ wèi gāo shì lì hòu, gāo shù suì chū bēn jìn guó. lǘ qiū yīng fù mìng yú jǐng gōng, jǐng gōng nǎi lì gāo yàn yǐ shǒu gāo xī zhī sì. gāo chài nù yuē: běn qiǎn lǘ qiū yù chú gāo shì, qù yī rén, lì yī rén, hé zé yān? nǎi zèn shā lǘ qiū yīng.
其明年,欒灶卒,子欒施嗣為大夫,與高蠆同執國政。高蠆忌高厚之子高止,以二高並立為嫌,乃逐高止,止亦奔北燕。止之子高豎,據盧邑以叛,景公使大夫閭邱嬰帥師圍盧,高豎曰:「吾非叛,懼高氏之不祀也!」閭邱嬰許為高氏立後,高豎遂出奔晉國。閭邱嬰復命於景公,景公乃立高酀以守高傒之祀。高蠆怒曰:「本遣閭邱欲除高氏,去一人,立一人,何擇焉?」乃譖殺閭邱嬰。
zhū gōng zǐ zi shān zǐ shāng zi zhōu děng, jiē wèi bù píng, fēn fēn jī yì. gāo chài nù, yǐ tā shì xī zhú zhī, guó zhōng cè mù. wèi jǐ, gāo chài zú, zi gāo qiáng sì wèi dài fū. gāo qiáng nián yòu, wèi lì wèi qīng, dà quán xī guī yú luán shī yǐ.
諸公子子山、子商、子周等,皆為不平,紛紛譏議。高蠆怒,以他事悉逐之,國中側目。未幾,高蠆卒,子高強嗣為大夫。高強年幼,未立為卿,大權悉歸於欒施矣。
cǐ duàn huà qiě gē guò yī biān.
此段話且擱過一邊。
shì shí jìn chǔ tōng hé, liè guó ān xī. zhèng dài fū liáng xiāo zì bó yǒu, nǎi gōng zǐ qù jí zhī sūn, gōng sūn zhé zhī zǐ, shí wèi shàng qīng zhí zhèng. xìng tài chǐ, shì jiǔ, měi yǐn zhé tōng xiāo, yǐn shí è jiàn tā rén, è wén tā shì, nǎi kū dì wèi shì, zhì yǐn jù jí zhōng gǔ yú zhōng, wèi zhǎng yè zhī yǐn, jiā chén lái cháo zhě, jiē bù dé jiàn. rì zhōng chéng zuì rù cháo, yán yú zhèng jiǎn gōng, yù qiǎn gōng sūn hēi wǎng chǔ xiū pìn. gōng sūn hēi fāng yǔ gōng sūn chǔ zhēng qǔ xú wú fàn zhī mèi, bù yù yuǎn xíng, lái jiàn liáng xiāo qiú miǎn. hūn rén cí yuē: zhǔ gōng yǐ jìn kū shì, bù gǎn bào yě!
是時晉、楚通和,列國安息。鄭大夫良霄字伯有,乃公子去疾之孫,公孫輒之子,時為上卿執政。性汰侈,嗜酒,每飲輒通宵,飲時惡見他人,惡聞他事,乃窟地為室,置飲具及鐘鼓於中,為長夜之飲,家臣來朝者,皆不得見。日中乘醉入朝,言於鄭簡公,欲遣公孫黑往楚修聘。公孫黑方與公孫楚爭娶徐吾犯之妹,不欲遠行,來見良霄求免。閽人辭曰:「主公已進窟室,不敢報也!」
gōng sūn hēi dà nù, suì xī qǐ jiā jiǎ, chéng yè tóng yìn duàn wéi qí dì, zòng huǒ fén zhī. liáng xiāo yǐ zuì, zhòng rén fú zhī shàng chē, bēn yōng liáng.
公孫黑大怒,遂悉起家甲,乘夜同印段圍其第,縱火焚之。良霄已醉,眾人扶之上車,奔雍梁。
liáng xiāo fāng xǐng, wén gōng sūn hēi gōng jǐ, dà nù, jū shù rì, jiā chén jiàn cì jù dào, shù guó zhōng zhī shì, yán: gè zú jié méng, yǐ jù liáng shì, wéi guó shì hǎn shì bù yǔ méng. xiāo xǐ yuē: èr shì zhù wǒ yǐ, nǎi hái gōng zhèng zhī běi mén. gōng sūn hēi shǐ qí zhí sì dài, tóng yìn duàn lǜ yǒng shì jù zhī. liáng xiāo zhàn bài, táo yú tú yáng zhī sì, wèi bīng zhòng suǒ shā, jiā chén jǐn sǐ.
良霄方醒,聞公孫黑攻己,大怒,居數日,家臣漸次俱到,述國中之事,言:「各族結盟,以拒良氏,惟國氏、罕氏不與盟。」霄喜曰:「二氏助我矣,」乃還攻鄭之北門。公孫黑使其侄駟帶,同印段率勇士拒之。良霄戰敗,逃於屠羊之肆,為兵眾所殺,家臣盡死。
gōng sūn qiáo wén liáng xiāo sǐ, jí qū yōng liáng, fǔ liáng xiāo zhī shī ér kū zhī yuē: xiōng dì xiāng gōng, tiān hū, hé bù xìng yě! jǐn liǎn jiā chén zhī shī, yǔ liáng xiāo tóng zàng yú dòu chéng zhī cūn. gōng sūn hēi nù yuē: zi chǎn nǎi dǎng liáng shì yé? yù gōng zhī. shàng qīng hǎn hǔ zhǐ zhī yuē: zi chǎn jiā lǐ yú sǐ zhě, kuàng shēng zhě hū? lǐ, guó zhī gàn yě, shā yǒu lǐ bù xiáng. hēi nǎi bù gōng.
公孫僑聞良霄死,亟趨雍梁,撫良霄之屍而哭之曰:「兄弟相攻,天乎,何不幸也!」盡斂家臣之屍,與良霄同葬於斗城之村。公孫黑怒曰:「子產乃黨良氏耶?」欲攻之。上卿罕虎止之曰:「子產加禮於死者,況生者乎?禮,國之干也,殺有禮不祥。」黑乃不攻。
zhèng jiǎn gōng shǐ hǎn hǔ wèi zhèng, hǎn hǔ yuē: chén bù rú zi chǎn! nǎi shǐ gōng sūn qiáo wèi zhèng.
鄭簡公使罕虎為政,罕虎曰:「臣不如子產!」乃使公孫僑為政。
shí zhōu jǐng wáng zhī sān nián yě.
時周景王之三年也。
gōng sūn qiáo jì zhí zhèng zhèng, nǎi shǐ dōu bǐ yǒu zhāng, shàng xià yǒu fú, tián yǒu fēng xù, lú jǐng yǒu wǔ, shàng zhōng jiǎn, yì tài chǐ. gōng sūn hēi luàn zhèng, shù qí zuì ér shā zhī. yòu zhù xíng shū yǐ wēi mín, lì xiāng xiào yǐ wén guò. guó rén nǎi gē shī yuē: wǒ yǒu zǐ dì, zi chǎn huì zhī wǒ yǒu tián chóu, zi chǎn zhí zhī zǐ chǎn ér sǐ, shuí qí sì zhī?
公孫僑既執鄭政,乃使都鄙有章,上下有服,田有封洫,廬井有伍,尚忠儉,抑泰侈。公孫黑亂政,數其罪而殺之。又鑄《刑書》以威民,立鄉校以聞過。國人乃歌詩曰:「我有子弟,子產誨之;我有田疇,子產殖之;子產而死,誰其嗣之?」
yī rì, zhèng rén chū běi mén, huǎng hū jiān yù jiàn liáng xiāo, shēn chuān jiè zhòu tí gē ér xíng, yuē: dài yǔ duàn hài wǒ, wǒ bì shā zhī! qí rén guī shù yú tā rén, suì huàn bìng. yú shì guó zhōng fēng chuī cǎo dòng, biàn yǐ wèi liáng xiāo lái yǐ, nán nǚ jiē bēn zǒu ruò kuáng, rú bì gē máo. wèi jǐ sì dài bìng zú yòu shù rì, yìn duàn yì sǐ. guó rén dà jù, zhòu yè bù níng.
一日,鄭人出北門,恍惚間遇見良霄,身穿介冑提戈而行,曰:「帶與段害我,我必殺之!」其人歸述於他人,遂患病。於是國中風吹草動,便以為良霄來矣,男女皆奔走若狂,如避戈矛。未幾駟帶病卒;又數日,印段亦死。國人大懼,晝夜不寧。
gōng sūn qiáo yán yú zhèng jūn, yǐ liáng xiāo zhī zǐ liáng zhǐ wèi dài fū, zhǔ liáng shì zhī sì bìng lì gōng zǐ jiā zhī zǐ gōng sūn xiè, yú shì guó zhōng é yán dùn xī. xíng rén yóu jí zì zǐ yǔ, wèn yú qiáo yuē: lì hòu ér é yán dùn xī, shì hé gù yě? qiáo yuē: fán xiōng rén è sǐ, qí hún pò bù sàn, jiē néng wèi lì. ruò yǒu suǒ guī yī, zé bù fù rán yǐ, wú lì sì wèi zhī guī yě! yóu jí yuē: ruò rán, lì liáng shì kě yǐ, hé yǐ bìng lì gōng sūn xiè, qǐ lǜ zi kǒng yì wèi lì hū? qiáo yuē: liáng xiāo yǒu zuì, bù yīng lì hòu, ruò yīn wèi lì ér lì zhī, guó rén jiē huò yú guǐ shén zhī shuō, bù kě yǐ wèi xùn. wú tuō yán yú cún qī mù zhī jué sì, liáng kǒng èr shì bìng lì, suǒ yǐ chú mín zhī huò yě! yóu jí nǎi tàn fú.
公孫僑言於鄭君,以良霄之子良止為大夫,主良氏之祀;並立公子嘉之子公孫泄,於是國中訛言頓息。行人游吉、字子羽,問於僑曰:「立後而訛言頓息,是何故也?」僑曰:「凡凶人惡死,其魂魄不散,皆能為厲。若有所歸依,則不復然矣,吾立祀為之歸也!」游吉曰:「若然,立良氏可矣,何以並立公孫泄,豈慮子孔亦為厲乎?」僑曰:「良霄有罪,不應立後,若因為厲而立之,國人皆惑於鬼神之說,不可以為訓。吾託言於存七穆之絕祀,良、孔二氏並立,所以除民之惑也!」游吉乃嘆服。
zài shuō zhōu jǐng wáng èr nián, cài jǐng gōng wèi qí shì zǐ bān qǔ chǔ nǚ mǐ shì wèi shì.
再說周景王二年,蔡景公為其世子般娶楚女羋氏為室。
jǐng gōng sī tōng yú mǐ shì, shì zǐ bān nù yuē: fù bù fù, zé zi bù zǐ yǐ. nǎi wěi wèi chū liè, yǔ xīn fù nèi shì shù rén, qián fú yú nèi shì. jǐng gōng zhī dào qí zi bù zài, suì rù dōng gōng, jìng zào mǐ shì zhī shì, shì zǐ bān lǜ nèi shì tū chū, kǎn shā jǐng gōng, yǐ bào jí fù yú zhū hóu, suì zì lì wèi jūn, shì wèi líng gōng. shǐ chén lùn bān yǐ zi shì fù, qiān gǔ dà biàn rán jǐng gōng yín yú zi fù, zì qǔ bèi nì, yì bù néng wú zuì yě. yǒu shī tàn yún:
景公私通於羋氏,世子般怒曰:「父不父,則子不子矣。」乃偽為出獵,與心腹內侍數人,潛伏於內室。景公只道其子不在,遂入東宮,徑造羋氏之室,世子般率內侍突出,砍殺景公,以暴疾訃於諸侯,遂自立為君,是為靈公。史臣論般以子弒父,千古大變;然景公淫於子婦,自取悖逆,亦不能無罪也。有詩嘆云:
xīn tái chǒu xíng wū qīng shǐ, cài jǐng rú hé fù dǎo zhī?
新台醜行污青史,蔡景如何復蹈之?
nì rèn hū cóng gōng nèi qǐ, yīn sī jí zi kě lián ér!
逆刃忽從宮內起,因思急子可憐兒!
cài shì zǐ bān suī yǐ bào jí fù yú zhū hóu, rán shì nì zhī jī, zhōng bù néng yǎn, zì běn guó chuán yáng chū lái, gè guó shuí bù xiǎo dé? dàn shì shí méng zhǔ tōu duò, bù néng xíng zhū tǎo zhī fǎ ěr.
蔡世子般雖以暴疾訃於諸侯,然弒逆之跡,終不能掩,自本國傳揚出來,各國誰不曉得?但是時盟主偷惰,不能行誅討之法耳。
qí nián qiū, sòng gōng zhōng yè shī huǒ, fū rén nǎi lǔ nǚ bó jī yě, zuǒ yòu jiàn huǒ zhì, bǐng fū rén bì huǒ, bó jī yuē: fù rén zhī yì, fù mǔ bù zài, xiāo bù xià táng, huǒ shì suī pò, qǐ kě fèi yì? bǐ jí fù mǔ lái shí, bó jī yǐ fén sǐ yǐ, guó rén jiē wèi tàn xī. shí jìn píng gōng yǐ sòng yǒu hé chéng zhī gōng, lián qí bèi huǒ, nǎi dà hé zhū hóu yú chán yuān, gè chū cái bì yǐ zhù sòng. sòng rú hú ān dìng lùn cǐ shì, yǐ wèi bù tǎo cài shì zǐ shì fù zhī zuì, ér móu xù sòng zāi, qīng zhòng shī qí děng yǐ, cǐ píng gōng suǒ yǐ shī bà yě.
其年秋,宋宮中夜失火,夫人乃魯女伯姬也,左右見火至,稟夫人避火,伯姬曰:「婦人之義,傅母不在,宵不下堂,火勢雖迫,豈可廢義?」比及傅母來時,伯姬已焚死矣,國人皆為嘆息。時晉平公以宋有合成之功,憐其被火,乃大合諸侯於澶淵,各出財幣以助宋。宋儒胡安定論此事,以為不討蔡世子弒父之罪,而謀恤宋災,輕重失其等矣,此平公所以失霸也。
zhōu jǐng wáng sì nián, jìn chǔ yǐ sòng zhī méng, gù jiāng fù huì yú guó. shí chǔ gōng zǐ wéi dài qū jiàn wèi lìng yǐn. wéi nǎi gòng wáng zhī shù zǐ, nián chǐ zuì zhǎng, wèi rén jié ào bù gōng, chǐ jū rén xià, shì qí cái qì, yīn chù bù chén zhī zhì, qī xióng jūn wēi ruò, shì duō zhuān jué, jì dài fū wěi yǎn zhī zhōng zhí, wū yǐ móu pàn, shā zhī ér bìng qí shì jiāo jié dài fū wěi pí wǔ jǔ wèi fù xīn. rì móu cuàn nì.
周景王四年,晉、楚以宋之盟,故將復會於虢。時楚公子圍代屈建為令尹。圍乃共王之庶子,年齒最長,為人桀驁不恭,恥居人下,恃其才器,陰畜不臣之志,欺熊麇微弱,事多專決,忌大夫薳掩之忠直,誣以謀叛,殺之而並其室;交結大夫薳羆、伍舉為腹心。日謀篡逆。
cháng yīn chū tián jiāo wài, shàn yòng chǔ wáng jīng qí, xíng zhì yù yì, yù yǐn shēn wú yǔ shù qí jiàn fēn, shōu qí jīng qí yú kù, wéi shāo jí.
嘗因出田郊外,擅用楚王旌旗,行至芋邑,芋尹申無宇數其僭分,收其旌旗於庫,圍稍戢。
zhì shì, jiāng fù guó zhī huì, wéi qǐng xiān xíng pìn yú zhèng, yù qǔ fēng shì zhī nǚ. lín xíng, wèi chǔ wáng xióng jūn yuē: chǔ yǐ chēng wáng wèi, zài zhū hóu zhī shàng, fán shǐ chén qǐ de yòng zhū hóu zhī lǐ, shù shǐ liè guó zhī chǔ zhī zūn. xióng jūn xǔ zhī.
至是,將赴虢之會,圍請先行聘於鄭,欲娶豐氏之女。臨行,謂楚王熊麇曰:「楚已稱王位,在諸侯之上,凡使臣乞得用諸侯之禮,庶使列國知楚之尊。」熊麇許之。
gōng zǐ wéi suì jiàn yòng guó jūn zhī yí, yī fú qì yòng, nǐ yú hóu bó, yòng èr rén zhí gē qián dǎo, jiāng jí zhèng jiāo, jiāo rén yí wèi chǔ wáng, jīng bào guó zhōng, zhèng jūn chén jù dà hài, xīng yè pú fú chū yíng, jí xiāng jiàn, nǎi gōng zǐ wéi yě, gōng sūn qiáo è zhī, kǒng qí yī rù guó zhōng, huò shēng tā biàn, nǎi shǐ xíng rén yóu jí cí yǐ chéng zhōng shè guǎn tuí huài, wèi jí xiū qì, nǎi guǎn yú chéng wài.
公子圍遂僭用國君之儀,衣服器用,擬於侯伯,用二人執戈前導,將及鄭郊,郊人疑為楚王,驚報國中,鄭君臣俱大駭,星夜匍匐出迎,及相見,乃公子圍也,公孫僑惡之,恐其一入國中,或生他變,乃使行人游吉辭以城中舍館頹壞,未及修葺,乃館於城外。
gōng zǐ wéi shǐ wǔ jǔ rù chéng, yì hūn fēng shì, zhèng bó xǔ zhī, jì xíng pìn, kuāng fěi shén shèng, lín qǔ shí, gōng zǐ wéi hū méng xí zhèng zhī yì, yù jiè yíng nǚ wèi míng, shèng shì chē chéng, chéng jī xíng shì. gōng sūn qiáo yuē: wéi zhī xīn bù kě cè, bì qù zhòng ér hòu kě, yóu jí yuē: jí qǐng zài wǎng cí zhī, yú shì yóu jí wǎng jiàn gōng zǐ wéi yuē: wén lìng yǐn jiāng yòng zhòng yíng, bì yì biǎn xiǎo, bù zú yǐ róng cóng zhě, qǐng chú dì yú chéng wài, yǐ tīng yíng fù zhī mìng. gōng zǐ wéi yuē: jūn rǔ kuàng guǎ dài fū wéi, cì yǐ fēng shì zhī hūn, ruò yíng yú yě wài, hé yǐ chéng lǐ? yóu jí yuē: lǐ, jūn róng bù rù guó, kuàng hūn yīn hū? lìng yǐn ruò bì yòng zhòng, yǐ zhuàng guān zhān, qǐng qù bīng bèi, wǔ jǔ mì yán yú wéi yuē: zhèng rén zhī bèi wǒ yǐ, bù rú qù bīng. nǎi shǐ shì zú xī qì gōng shǐ, chuí gāo ér rù, yíng fēng shì yú guǎn shě, suì fù huì suǒ.
公子圍使伍舉入城,議婚豐氏,鄭伯許之,既行聘,筐篚甚盛,臨娶時,公子圍忽萌襲鄭之意,欲借迎女為名,盛飾車乘,乘機行事。公孫僑曰:「圍之心不可測,必去眾而後可,」游吉曰:「吉請再往辭之,」於是游吉往見公子圍曰:「聞令尹將用眾迎,敝邑褊小,不足以容從者,請除地於城外,以聽迎婦之命。」公子圍曰:「君辱貺寡大夫圍,賜以豐氏之婚,若迎於野外,何以成禮?」游吉曰:「禮,軍容不入國,況婚姻乎?令尹若必用眾,以壯觀瞻,請去兵備,」伍舉密言於圍曰:「鄭人知備我矣,不如去兵。」乃使士卒悉棄弓矢,垂櫜而入,迎豐氏於館舍,遂赴會所。
jìn zhào wǔ jí sòng lǔ qí wèi chén cài zhèng xǔ gè guó dài fū, jù yǐ xiān zài.
晉趙武及宋、魯、齊、衛、陳、蔡、鄭、許各國大夫,俱已先在。
gōng zǐ wéi shǐ rén yán yú jìn yuē: chǔ jìn yǒu méng yú qián, jīn cǐ fān xún hǎo, bù bì zài lì shì shū, zhòng fù shà xuè, dàn jiāng méng sòng jiù yuē, biǎo bái yī fān, lìng zhū jūn wù wàng zú yǐ! qí wǔ wèi zhào wǔ yuē: wéi zhī cǐ yán, kǒng jìn zhēng xiān yě, qián fān ràng chǔ xiān jìn, jīn fān jìn hé xiān chǔ, ruò dú jiù shū, chǔ cháng xiān yǐ, zi yǐ wèi hé rú? zhào wǔ yuē: wéi zhī zài huì, jī pú wèi wáng gōng, wēi yí yǔ chǔ wáng wú èr, qí zhì bù wéi wài kàng, jiāng yǒu nèi móu, bù rú gū qiě tīng zhī, yǐ jiāo qí zhì! qí wǔ yuē: suī rán, qián fān zi mù zhōng jiǎ fù huì, xìng ér bù fā jīn wéi gèng yǒu shèn yān, wú zi yí wèi zhī bèi! zhào wǔ yuē: suǒ yǐ xún hǎo zhě, xún mǐ bīng zhī yuē yě, wǔ zhī yǒu shǒu xìn ér yǐ, bù zhī qí tā!
公子圍使人言於晉曰:「楚、晉有盟於前,今此番尋好,不必再立誓書,重複歃血,但將盟宋舊約,表白一番,令諸君勿忘足矣!」祁午謂趙武曰:「圍之此言,恐晉爭先也,前番讓楚先晉,今番晉合先楚,若讀舊書,楚常先矣,子以為何如?」趙武曰:「圍之在會,緝蒲為王宮,威儀與楚王無二,其志不惟外亢,將有內謀,不如姑且聽之,以驕其志!」祁午曰:「雖然,前番子木衷甲赴會,幸而不發;今圍更有甚焉,吾子宜為之備!」趙武曰:「所以尋好者,尋弭兵之約也,武知有守信而已,不知其他!」
jì dēng tán, gōng zǐ wéi qǐng dú jiù shū, jiā yú shēng shàng, zhào wǔ wěi wěi. jì bì shì, gōng zǐ wéi jù guī, zhū dài fū jiē zhī wéi zhī jiāng wèi chǔ jūn yě. shǐ chén yǒu shī yún:
既登壇,公子圍請讀舊書,加於牲上,趙武唯唯。既畢事,公子圍遽歸,諸大夫皆知圍之將為楚君也。史臣有詩云:
rèn jiào guì jù chēng gōng zǐ, hé shì wēi yí xiào chǔ wáng?
任教貴倨稱公子,何事威儀效楚王?
liè guó jǐn zhī chéng bá hù, jiá áo yàn què shàng yí táng!
列國盡知成跋扈,郟敖燕雀尚怡堂!
zhào wǔ xīn zhōng zhōng yǐ dú jiù shū xiān chǔ wèi chǐ, kǒng rén yì lùn, jiāng shǒu xìn zhī yǔ, xiàng gè guó dài fū zài sān fēn pōu, shuō le yòu shuō, jí hái guò zhèng, lǔ dài fū shū sūn bào tóng háng, wǔ fù yán zhī. bào yuē: xiāng jūn wèi mǐ bīng zhī yuē, kě zhōng shǒu hū? wǔ yuē: wú děng tōu shí, zhāo xī tú ān, hé xiá wèn jiǔ yuǎn?
趙武心中終以讀舊書先楚為恥,恐人議論,將守信之語,向各國大夫再三分剖,說了又說,及還過鄭,魯大夫叔孫豹同行,武復言之。豹曰:「相君謂弭兵之約,可終守乎?」武曰:「吾等偷食,朝夕圖安,何暇問久遠?」
bào tuì wèi zhèng dài fū hǎn hǔ yuē: zhào mèng jiāng sǐ yǐ. qí yǔ tōu, bù wèi yuǎn jì, qiě nián wèi wǔ shí, ér zhūn zhūn yān rú bā jiǔ shí suì lǎo rén, qí néng jiǔ hū? wèi jǐ, zhào wǔ zú. hán qǐ dài zhī wèi zhèng, bù zài huà xià.
豹退謂鄭大夫罕虎曰:「趙孟將死矣。其語偷,不為遠計,且年未五十,而諄諄焉如八九十歲老人,其能久乎?」未幾,趙武卒。韓起代之為政,不在話下。
zài shuō chǔ gōng zǐ wéi guī guó, zhí xióng jūn bào bìng zài gōng, wéi rù gōng wèn jí, tuō yán yǒu mì shì qǐ zòu, qiǎn kāi pín shì, jiě guān yīng jiā xióng jūn zhī jǐng, xū yú ér sǐ. jūn yǒu èr zi, yuē mù, yuē píng xià, wén biàn tǐng jiàn lái shā gōng zǐ wéi, yǒng lì bù dí, jù wèi wéi suǒ shā. jūn dì yòu yǐn xióng bǐ zì zi gàn, gōng jiù yǐn xióng hēi gōng zì zi xī, wén chǔ wáng fù zǐ bèi shā, jù huò, bǐ chū bēn jìn, hēi gōng chū bēn zhèng, gōng zǐ wéi fù yú zhū hóu yuē: guǎ jūn jūn bù lù jí shì, guǎ dài fū wéi yīng wèi hòu! wǔ jǔ gèng qí cí yuē: gòng wáng zhī zǐ wéi wèi zhǎng! wéi yú shì sì jí wáng wèi, gǎi míng xióng qián, shì wèi líng wáng.
再說楚公子圍歸國,值熊麇抱病在宮,圍入宮問疾,託言有密事啟奏,遣開嬪侍,解冠纓加熊麇之頸,須臾而死。麇有二子,曰幕,曰平夏,聞變挺劍來殺公子圍,勇力不敵,俱為圍所殺。麇弟右尹熊比、字子干,宮廄尹熊黑肱、字子晰,聞楚王父子被殺,懼禍,比出奔晉,黑肱出奔鄭,公子圍赴於諸侯曰:「寡君麇不祿即世,寡大夫圍應為後!」伍舉更其辭曰:「共王之子圍為長!」圍於是嗣即王位,改名熊虔,是為靈王。
yǐ wěi pí wèi lìng yǐn, zhèng dān wèi yòu yǐn, wǔ jǔ wèi zuǒ yǐn, dòu chéng rán wèi jiāo yǐn, tài zǎi bó zhōu lí yǒu gōng shì zài jiá, chǔ wáng lǜ qí bù fú, shǐ rén shā zhī. yīn zàng chǔ wáng jūn yú jiá, wèi zhī jiá áo. yǐ wěi qǐ jiāng dài wèi tài zǎi, lì zhǎng zi lù wèi shì zǐ.
以薳羆為令尹,鄭丹為右尹,伍舉為左尹,鬥成然為郊尹,太宰伯州犁有公事在郟,楚王慮其不服,使人殺之。因葬楚王麇於郟,謂之郟敖。以薳啟疆代為太宰,立長子祿為世子。
líng wáng jì dé zhì, yù jiā jiāo zì, yǒu dú bà zhōng yuán zhī yì, shǐ wǔ jǔ qiú zhū hóu yú jìn, yòu yǐ fēng shì nǚ zú wēi, bù kān wèi fū rén, bìng qiú hūn yú jìn hóu, jìn píng gōng xīn sàng zhào wǔ, jù chǔ zhī qiáng, bù gǎn wéi kàng, yī yī tīng zhī.
靈王既得志,愈加驕恣,有獨霸中原之意,使伍舉求諸侯於晉,又以豐氏女族微,不堪為夫人,並求婚於晉侯,晉平公新喪趙武,懼楚之強,不敢違抗,一一聽之。
zhōu jǐng wáng liù nián, wèi chǔ líng wáng zhī èr nián, dōng shí èr yuè, zhèng jiǎn gōng xǔ dào gōng rú chǔ, chǔ líng wáng liú zhī, yǐ dài wǔ jǔ zhī bào, wǔ jǔ hái chǔ fù mìng, yán: jìn hóu èr shì jù nuò! líng wáng dà yuè, qiǎn shǐ dà zhēng huì yú zhū hóu, yuē yǐ míng nián chūn sān yuè wèi huì yú shēn. zhèng jiǎn gōng qǐng xiān wǎng shēn dì, yíng dài zhū hóu, líng wáng xǔ zhī.
周景王六年,為楚靈王之二年,冬十二月,鄭簡公、許悼公如楚,楚靈王留之,以待伍舉之報,伍舉還楚復命,言:「晉侯二事俱諾!」靈王大悅,遣使大征會於諸侯,約以明年春三月為會於申。鄭簡公請先往申地,迎待諸侯,靈王許之。
zhì cì nián zhī chūn, zhū guó fù huì zhě, jiē zhǒng bù jué, wéi lǔ wèi tuō gù bù zhì, sòng qiǎn dài fū xiàng shù dài xíng, qí tā cài chén xú téng dùn hú shěn xiǎo zhū děng guó jūn, jù qīn shēn fù huì. chǔ líng wáng dà shuài bīng chē, lái zhì shēn dì, zhū hóu jù lái xiāng jiàn.
至次年之春,諸國赴會者,接踵不絕,惟魯、衛託故不至,宋遣大夫向戍代行,其他蔡、陳、徐、滕、頓、胡、沈、小邾等國君,俱親身赴會。楚靈王大率兵車,來至申地,諸侯俱來相見。
yòu yǐn wǔ jǔ jìn yuē: chén wén yù tú bà zhě, bì xiān dé zhū hóu yù de zhū hóu zhě, bì xiān shèn lǐ. jīn wú wáng shǐ qiú zhū hóu yú jìn, sòng xiàng shù zhèng gōng sūn qiáo jiē dài fū zhī liáng, hào wèi zhī lǐ zhě, bù kě bù shèn yě!
右尹伍舉進曰:「臣聞欲圖霸者,必先得諸侯;欲得諸侯者,必先慎禮。今吾王始求諸侯於晉,宋向戍、鄭公孫僑皆大夫之良,號為知禮者,不可不慎也!」
líng wáng yuē: gǔ zhě hé zhū hóu zhī lǐ hé rú?
靈王曰:「古者合諸侯之禮何如?」
wǔ jǔ yuē: xià qǐ yǒu jūn tái zhī xiǎng, shāng tāng yǒu jǐng bó zhī mìng, zhōu wǔ yǒu mèng jīn zhī shì, chéng wáng yǒu qí yáng zhī sōu, kāng wáng yǒu fēng gōng zhī cháo, mù wáng yǒu tú shān zhī huì, qí huán gōng yǒu shào líng zhī shī, jìn wén gōng yǒu jiàn tǔ zhī méng, cǐ liù wáng èr gōng suǒ yǐ hé zhū hóu zhě, mò bù yǒu lǐ, wéi jūn suǒ zé.
伍舉曰:「夏啟有鈞台之享,商湯有景亳之命,周武有孟津之誓,成王有岐陽之蒐,康王有酆宮之朝,穆王有塗山之會,齊桓公有召陵之師,晉文公有踐土之盟,此六王二公所以合諸侯者,莫不有禮,惟君所擇。」
líng wáng yuē: guǎ rén yù bà zhū hóu, dāng yòng qí huán gōng shào líng zhī lǐ, dàn bù zhī qí lǐ rú hé?
靈王曰:「寡人慾霸諸侯,當用齊桓公召陵之禮,但不知其禮如何?」
wǔ jǔ duì yuē: fū liù wáng èr gōng zhī lǐ, chén wén qí míng, shí wèi zhī xí yě. yǐ suǒ wén qí huán gōng fá chǔ, tuì shī shào líng, chǔ shǐ xiān dài fū qū wán rú qí shī, huán gōng dà chén bā guó chē chéng, yǐ zhòng qiáng kuā shì qū wán, rán hòu hé zhū hóu yǔ qū wán méng huì. jīn zhū hóu xīn fú, wú wáng yì wéi shì yǐ zhòng qiáng zhī shì, shǐ qí bù wèi, rán hòu zhēng huì tǎo èr, bù gǎn bù cóng yǐ!
伍舉對曰:「夫六王二公之禮,臣聞其名,實未之習也。以所聞齊桓公伐楚,退師召陵,楚使先大夫屈完如齊師,桓公大陳八國車乘,以眾強誇示屈完,然後合諸侯與屈完盟會。今諸侯新服,吾王亦惟示以眾強之勢,使其怖畏,然後征會討貳,不敢不從矣!」
líng wáng yuē: guǎ rén yù yòng bīng zhū hóu, xiào huán gōng fá chǔ zhī shì, shuí dāng xiān zhě?
靈王曰:「寡人慾用兵諸侯,效桓公伐楚之事,誰當先者?」
wǔ jǔ duì yuē: qí qìng fēng shì qí jūn, táo yú wú guó, wú bù tǎo qí zuì, yòu jiā chǒng yān, chù yǐ zhū fāng zhī dì, jù zú ér jū, fù yú qí jiù, qí rén fèn yuàn. fū wú, wǒ zhī chóu yě, ruò yòng bīng fá wú, yǐ zhū qìng fēng wèi míng, zé yī jǔ ér liǎng dé yǐ!
伍舉對曰:「齊慶封弒其君,逃於吳國,吳不討其罪,又加寵焉,處以朱方之地,聚族而居,富於其舊,齊人憤怨。夫吳,我之仇也,若用兵伐吳,以誅慶封為名,則一舉而兩得矣!」
líng wáng yuē: shàn.
靈王曰:「善。」
yú shì shèng chén chē chéng, yǐ kǒng xié zhū hóu, jí shēn dì wèi huì méng. yǐ chú jūn shì wú jī suǒ chū, yí qí fù wú, xì zhī sān rì, xú
於是盛陳車乘,以恐脅諸侯,即申地為會盟。以除君是吳姬所出,疑其附吳,系之三日,徐
zi yuàn wèi fá wú xiàng dǎo, nǎi shì zhī. shǐ dài fū qū shēn, lǜ zhū hóu zhī shī fá wú, wéi zhū fāng, zhí qí qìng fēng, jǐn miè qí zú, qū shēn wén wú rén yǒu bèi, suì bān shī, yǐ qìng fēng xiàn gōng, líng wáng yù lù qìng fēng, yǐ xùn yú zhū hóu.
子願為伐吳嚮導,乃釋之。使大夫屈申,率諸侯之師伐吳,圍朱方,執齊慶封,盡滅其族,屈申聞吳人有備,遂班師,以慶封獻功,靈王欲戮慶封,以徇於諸侯。
wǔ jǔ jiàn yuē: chén wén, wú xiá zhě kě yǐ lù rén!' ruò lù qìng fēng, kǒng qí fǎn chún ér jī yě! líng wáng bù tīng, nǎi fù qìng fēng yǐ fǔ yuè, bǎng shì jūn qián, yǐ dāo àn qí jǐng, pò shǐ zì yán qí zuì yuē: gè guó dài fū tīng zhě, wú huò rú qí qìng fēng shì qí jūn ruò qí gū, yǐ méng qí dài fū. qìng fēng suì dà shēng jiào yuē: gè guó dài fū tīng zhě, wú huò rú chǔ gòng wáng zhī shù zǐ wéi, shì qí jūn xiōng zhī zǐ jūn ér dài zhī, yǐ méng zhū hóu. guān zhě jiē yǎn kǒu ér xiào. líng wáng dà cán, shǐ sù shā zhī. hú céng xiān shēng yǒng shǐ shī yún:
伍舉諫曰:「臣聞,『無瑕者可以戮人!'若戮慶封,恐其反唇而稽也!」靈王不聽,乃負慶封以斧鉞,綁示軍前,以刀按其頸,迫使自言其罪曰:「各國大夫聽者,無或如齊慶封弒其君、弱其孤,以盟其大夫。」慶封遂大聲叫曰:「各國大夫聽者,無或如楚共王之庶子圍,弒其君兄之子麇而代之,以盟諸侯。」觀者皆掩口而笑。靈王大慚,使速殺之。胡曾先生詠史詩云:
luàn zéi hái jiāng luàn zéi zhū, suī rán shì qū kěn xīn shū?
亂賊還將亂賊誅,雖然勢屈肯心輸?
chǔ qián kōng zì kuā tiān tǎo, bù jí zhuāng wáng lù xià shū!
楚虔空自誇天討,不及莊王戮夏舒!
líng wáng zì shēn guī chǔ, guài qū shēn cóng zhū fāng bān shī, bù kěn shēn rù, yí qí yǒu èr xīn yú wú, shā zhī, yǐ qū shēng dài wèi dài fū. wěi pí rú jìn, yíng fū rén jī shì yǐ guī, wěi pí suì wèi lìng yǐn.
靈王自申歸楚,怪屈申從朱方班師,不肯深入,疑其有貳心於吳,殺之,以屈生代為大夫。薳羆如晉,迎夫人姬氏以歸,薳羆遂為令尹。
shì nián dōng, wú wáng yí mèi shuài shī fá chǔ, rù jí lì má, yǐ bào zhū fāng zhī yì.
是年冬,吳王夷昧帥師伐楚,入棘、櫟、麻,以報朱方之役。
chǔ líng wáng dà nù, fù qǐ zhū hóu zhī shī fá wú, yuè jūn yǔn cháng hèn wú qīn lüè, yì shǐ dài fū cháng shòu guò shuài shī lái huì, chǔ jiāng wěi qǐ jiāng wèi xiān fēng, yǐn zhōu shī xiān zhì què àn, wèi wú rén suǒ bài.
楚靈王大怒,復起諸侯之師伐吳,越君允常恨吳侵掠,亦使大夫常壽過帥師來會,楚將薳啟疆為先鋒,引舟師先至鵲岸,為吳人所敗。
chǔ líng wáng zì yǐn dà bīng, zhì yú luó ruì, wú wáng yí mèi shǐ qí zōng dì jué yáo kào shī, líng wáng nù ér zhí zhī, jiāng shā qí xuè, yǐ xìn jūn gǔ, xiān shǐ rén wèn yuē: rǔ lái shí céng bo jí xiōng fǒu? jué yáo duì yuē: bo zhī shén jí. shǐ zhě yuē: jūn wáng jiāng qǔ rǔ xuè yǐ xìn jūn gǔ, hé jí zhī yǒu? jué yáo duì yuē: wú suǒ bo, nǎi shè jì zhī shì, qǐ wèi yī rén jí xiōng zāi? guǎ jūn zhī qiǎn yáo kào shī, gài yǐ chá wáng nù zhī jí xú, ér wèi shǒu yù zhī huǎn jí, jūn ruò huān yān, hǎo yíng shǐ chén, shǐ bì yì wàng yú jǐng bèi, wáng wú rì yǐ, ruò yǐ shǐ chén xìn gǔ, bì yì zhī jūn zhī zhèn nù, ér xiū qí wǔ bèi, yú yǐ yù chǔ yǒu yú yǐ, jí shú dà yān? líng wáng yuē: cǐ xián shì yě! nǎi shè zhī guī.
楚靈王自引大兵,至於羅汭,吳王夷昧使其宗弟蹶繇犒師,靈王怒而執之,將殺其血,以釁軍鼓,先使人問曰:「汝來時曾卜吉凶否?」蹶繇對曰:「卜之甚吉。」使者曰:「君王將取汝血以釁軍鼓,何吉之有?」蹶繇對曰:「吳所卜,乃社稷之事,豈為一人吉凶哉?寡君之遣繇犒師,蓋以察王怒之疾徐,而為守御之緩急,君若歡焉,好迎使臣,使敝邑忘於儆備,亡無日矣,若以使臣釁鼓,敝邑知君之震怒,而修其武備,於以御楚有餘矣,吉孰大焉?」靈王曰:「此賢士也!」乃赦之歸。
chǔ bīng zhì wú jiè, wú shè shǒu shén yán, bù néng gōng rù ér hái. líng wáng nǎi tàn yuē: xiàng nǎi wǎng shā qū shēn yǐ.
楚兵至吳界,吳設守甚嚴,不能攻入而還。靈王乃嘆曰:「向乃枉殺屈申矣。」
líng wáng jì guī, chǐ qí wú gōng, nǎi dà xìng tǔ mù, yù yǐ wù lì zhì dù kuā shì zhū hóu.
靈王既歸,恥其無功,乃大興土木,欲以物力制度誇示諸侯。
zhú yī gōng míng yuē zhāng huá, guǎng mào sì shí lǐ. zhōng zhú gāo tái, yǐ wàng sì fāng, tái gāo sān shí rèn, yuē zhāng huá tái, yì míng sān xiū tái, yǐ qí gāo jùn, fán dēng tái bì sān cì xiū xī, shǐ zhì qí diān yě. qí zhōng gōng shì tíng xiè, jí qí zhuàng lì, huán yǐ mín jū, fán yǒu zuì ér táo wáng zhě, jiē zhào shǐ guī guó, yǐ shí qí gōng. gōng chéng, qiǎn shǐ zhēng zhào sì fāng zhū hóu, tóng lái luò chéng. bù zhī zhū hóu jǐ wèi dào lái? qiě kàn xià huí fēn jiě.
築一宮名曰章華,廣袤四十里。中築高台,以望四方,台高三十仞,曰章華台,亦名三休台,以其高峻,凡登台必三次休息,始陟其顛也。其中宮室亭榭,極其壯麗,環以民居,凡有罪而逃亡者,皆召使歸國,以實其宮。宮成,遣使徵召四方諸侯,同來落成。不知諸侯幾位到來?且看下回分解。