strong guī nǚ lè lí mí zǔ kǒng zǐ qī huì jī wén zhǒng tōng zǎi fǒu strong
歸女樂黎彌阻孔子 棲會稽文種通宰否
huà shuō qí hóu zì huì jiā gǔ guī hòu, yàn yīng bìng zú. jǐng gōng āi qì shù rì, zhèng yōu cháo zhōng fá rén, fù wén kǒng zǐ xiāng lǔ, lǔ guó dà zhì, jīng yuē: lǔ xiāng kǒng zǐ bì bà, bà bì zhēng dì, qí wèi jìn lín, kǒng huò zhī xiān jí, nài hé? dài fū lí mí jìn yuē: jūn huàn kǒng zǐ zhī yòng, hé bù jǔ zhī! jǐng gōng yuē: lǔ fāng rèn yǐ guó zhèng, qǐ wú suǒ néng jǔ hū? lí mí yuē: chén wén zhì ān zhī hòu, jiāo yì bì shēng, qǐng shèng shì nǚ lè, yǐ yí lǔ jūn, lǔ jūn xìng ér shòu zhī, bì rán dài yú zhèng shì, ér shū kǒng zǐ, kǒng zǐ jiàn shū, bì qì lǔ ér shì tā guó, jūn kě ān zhěn ér wò yǐ!
話說齊侯自會夾谷歸後,晏嬰病卒。景公哀泣數日,正憂朝中乏人,復聞孔子相魯,魯國大治,驚曰:「魯相孔子必霸,霸必爭地,齊為近鄰,恐禍之先及,奈何?」大夫黎彌進曰:「君患孔子之用,何不沮之!」景公曰:「魯方任以國政,豈吾所能沮乎?」黎彌曰:「臣聞治安之後,驕逸必生,請盛飾女樂,以遺魯君,魯君幸而受之,必然怠於政事,而疏孔子,孔子見疏,必棄魯而適他國,君可安枕而臥矣!」
jǐng gōng dà yuè, jí mìng lí mí yú nǚ lǘ zhī zhōng, zé qí mào měi nián èr shí yǐ nèi zhě gòng bā shí rén, fēn wèi shí duì, gè yī jǐn xiù, jiào zhī gē wǔ, qí wǔ qǔ míng kāng lè, shēng róng jiē chū xīn zhì, bèi tài jí yán, qián suǒ wèi yǒu. jiào xí yǐ chéng, yòu yòng liáng mǎ yī bǎi èr shí pǐ, jīn lēi diāo ān, máo sè gè bié, wàng zhī rú jǐn, shǐ rén zhì xiàn lǔ hóu. shǐ zhě zhāng shè jǐn péng èr chù, yú lǔ gāo mén zhī wài, dōng péng ān fàng mǎ qún, xī péng chén liè nǚ lè, xiān zhì guó shū yú dìng gōng. gōng fā shū kàn zhī, shū yuē:
景公大悅,即命黎彌於女閭之中,擇其貌美年二十以內者共八十人,分為十隊,各衣錦繡,教之歌舞,其舞曲名《康樂》,聲容皆出新制,備態極妍,前所未有。教習已成,又用良馬一百二十匹,金勒雕鞍,毛色各別,望之如錦,使人致獻魯侯。使者張設錦棚二處,於魯高門之外,東棚安放馬群,西棚陳列女樂,先致國書於定公。公發書看之,書曰:
chǔ jiù dùn shǒu qǐ lǔ xián hóu diàn xià: gū xiàng zhě huò zuì jiā gǔ, kuì wèi wàng xīn. xìng xián hóu jiàn qí xiè guò zhī chéng, kè zhōng huì hǎo. rì yǐ guó zhī duō yú, pìn wèn quē rán. zī yǒu gē bì shí qún, kě yǐ yòu huān liáng mǎ sān shí sì, kě yǐ fú chē. jìng zhì zuǒ yòu, liáo shēn yuè mù, fú wéi cún lù!
杵臼頓首啟魯賢侯殿下:孤向者獲罪夾谷,愧未忘心。幸賢侯鑒其謝過之誠,克終會好。日以國之多虞,聘問缺然。茲有歌婢十群,可以侑歡;良馬三十駟,可以服車。敬致左右,聊申悅慕,伏惟存錄!
qiě shuō lǔ xiāng guó jì sī ān xiǎng tài píng, wàng qí suǒ zì, chǐ lè zhī zhì, yǐ fú xiōng zhōng, hū wén qí kuì nǚ lè, rú cǐ zhī shèng, bù shèng yàn mù, jí shí huàn le wēi fú, yǔ xīn fù shù rén chéng chē qián chū nán mén wǎng kàn. nà lè zhǎng fāng zài yǎn xí, gē shēng è yún, wǔ tài shēng fēng, yī jìn yī tuì, guāng huá duó mù, rú yóu tiān shàng dǔ xiān jī, fēi fù rén jiān sī xiǎng suǒ jí. jì sī kàn le duō shí, yòu yuè qí róng sè zhī měi, fú shì zhī huá, bù jué shǒu má jiǎo ruǎn, mù zhēng kǒu dāi, yì luàn shén mí, hún xiāo pò duó. lǔ dìng gōng yī rì sān xuān, jì sī wèi tān kàn nǚ lè, jìng bù fù zhào.
且說魯相國季斯安享太平,忘其所自,侈樂之志,已伏胸中,忽聞齊饋女樂,如此之盛,不勝艷慕,即時換了微服,與心腹數人乘車潛出南門往看。那樂長方在演習,歌聲遏雲,舞態生風,一進一退,光華奪目,如游天上睹仙姬,非復人間思想所及。季斯看了多時,又閱其容色之美,服飾之華,不覺手麻腳軟,目睜口呆,意亂神迷,魂消魄奪。魯定公一日三宣,季斯為貪看女樂,竟不赴召。
zhì cì rì, fāng rù gōng lái jiàn dìng gōng, dìng gōng yǐ guó shū shì zhī, jì sī zòu yuē: cǐ qí jūn měi yì, bù kě què yě! dìng gōng yì yǒu xiǎng mù zhī yì, biàn wèn: nǚ lè hé zài, kě shì guān fǒu? jì sī yuē: jiàn liè gāo mén zhī wài, chē jià rú wǎng, chén dāng cóng xíng, dàn kǒng jīng dòng bǎi guān, bù rú wēi fú wèi biàn. yú shì jūn chén jiē gèng qù fǎ fú, gè chéng xiǎo chē, chí chū nán mén, jìng dào xī péng zhī xià.
至次日,方入宮來見定公,定公以國書示之,季斯奏曰:「此齊君美意,不可卻也!」定公亦有想慕之意,便問:「女樂何在,可試觀否?」季斯曰:「見列高門之外,車駕如往,臣當從行,但恐驚動百官,不如微服為便。」於是君臣皆更去法服,各乘小車,馳出南門,竟到西棚之下。
zǎo yǒu rén chuán chū: lǔ jūn yì fú qīn lái guān lè le. shǐ zhě fēn fù nǚ zǐ yòng xīn xiàn jì, nà shí gē hóu zhuǎn jiāo, wǔ xiù zēng yàn, shí duì nǚ zǐ gēng fān dié jìn, zhēn nǎi yíng ěr duó mù, yīng jiē bù xiá, bǎ lǔ guó jūn chén èr rén, xǐ de shǒu wǔ zú dǎo, bù zhī suǒ yǐ. yǒu shī wèi zhèng:
早有人傳出:「魯君易服親來觀樂了。」使者吩咐女子用心獻技,那時歌喉轉嬌,舞袖增艷,十隊女子更番迭進,真乃盈耳奪目,應接不暇,把魯國君臣二人,喜得手舞足蹈,不知所以。有詩為證:
yī qǔ jiāo gē yī kuài jīn, yī fān miào wǔ yī pán chēn.
一曲嬌歌一塊金,一番妙舞一盤琛。
zhǐ yīn shí duì nǚ rén miàn, gǎi jǐn jūn chén liǎng gè xīn.
只因十隊女人面,改盡君臣兩個心。
cóng rén yòu kuā dōng péng liáng mǎ, dìng gōng yuē: zhī cǐ yǐ shì jí guān, bù bì yòu wèn mǎ yǐ.
從人又夸東棚良馬,定公曰:「只此已是極觀,不必又問馬矣。」
shì yè, dìng gōng rù gōng, yī yè bù mèi, ěr zhōng yóu shí wén lè shēng, ruò měi rén zhī zài zhěn pàn yě. kǒng qún chén yì lùn bù yī, cì zǎo dú xuān jì sī rù gōng, cǎo jiù dá shū, shū zhōng bèi shù gǎn jī zhī yì, bù bì jǐn shù, yòu jiāng huáng jīn bǎi yì, zèng yǔ qí shǐ, jiāng nǚ lè shōu rù gōng zhōng, yǐ sān shí rén cì jì sī, qí mǎ fù yú yǔ rén wèi yǎng, dìng gōng yǔ jì sī xīn dé nǚ lè, gè zì shòu yòng, rì zé gē wǔ, yè zé zhěn xí, yī lián sān rì bù qù shì cháo tīng zhèng.
是夜,定公入宮,一夜不寐,耳中猶時聞樂聲,若美人之在枕畔也。恐群臣議論不一,次早獨宣季斯入宮,草就答書,書中備述感激之意,不必盡述,又將黃金百鎰,贈與齊使,將女樂收入宮中,以三十人賜季斯,其馬付於圉人餵養,定公與季斯新得女樂,各自受用,日則歌舞,夜則枕席,一連三日不去視朝聽政。
kǒng zǐ wén zhī cǐ shì, qī rán zhǎng tàn, shí dì zǐ zhòng zǐ lù zài cè, jìn yuē: lǔ jūn dài yú zhèng shì, fū zǐ kě yǐ xíng yǐ. kǒng zǐ yuē: jiāo jì yǐ jìn, tǎng dà lǐ bù fèi, guó yóu kě wèi yě. jí jì zhī qī, dìng gōng xíng lǐ fāng bì, jí biàn huí gōng, réng bù shì cháo, bìng zuò ròu yì wú xīn fēn gěi, zhǔ zuò zhě kòu gōng mén qǐng mìng, dìng gōng wěi zhī jì sūn, jì sūn yòu wěi zhī jiā chén.
孔子聞知此事,悽然長嘆,時弟子仲子路在側,進曰:「魯君怠於政事,夫子可以行矣。」孔子曰:「郊祭已近,倘大禮不廢,國猶可為也。」及祭之期,定公行禮方畢,即便回宮,仍不視朝,並胙肉亦無心分給,主胙者叩宮門請命,定公諉之季孫,季孫又諉之家臣。
kǒng zǐ cóng jì ér guī, zhì wǎn, bù jiàn zuò ròu bān dào, nǎi gào zǐ lù yuē: wú dào bù xíng, mìng yě fū? nǎi yuán qín ér gē yuē: bǐ fù zhī kǒu, kě yǐ chū zǒu bǐ nǚ zhī yè, kě yǐ sǐ bài. yōu zāi yóu zāi, qīng yǐ zú suì! gē bì, suì shù zhuāng qù lǔ. zǐ lù rǎn yǒu yì qì guān cóng kǒng zǐ ér xíng, zì cǐ lǔ guó fù shuāi. shǐ chén yǒu shī yún:
孔子從祭而歸,至晚,不見胙肉頒到,乃告子路曰:「吾道不行,命也夫?」乃援琴而歌曰:「彼婦之口,可以出走;彼女之謁,可以死敗。優哉游哉,卿以卒歲!」歌畢,遂束裝去魯。子路、冉有亦棄官從孔子而行,自此魯國復衰。史臣有詩云:
jǐ xíng hóng fěn shèng gāng dāo, bú shì lí mí qiǎo jì gāo.
幾行紅粉勝鋼刀,不是黎彌巧計高。
tiān yùn líng yí chéng wǎ jiě, qǐ róng lǔ guó dú zhēn táo?
天運凌夷成瓦解,豈容魯國獨甄陶?
kǒng zǐ qù lǔ shì wèi, wèi líng gōng xǐ ér yíng zhī, wèn yǐ zhàn zhèn zhī shì. kǒng zǐ duì yuē: qiū wèi zhī xué yě. cì rì suì xíng.
孔子去魯適衛,衛靈公喜而迎之,問以戰陣之事。孔子對曰:「丘未之學也。」次日遂行。
guò sòng zhī kuāng yì, kuāng rén sù hèn yáng hǔ, jiàn kǒng zǐ zhī mào xiāng sì, yǐ wèi yáng hǔ fù zhì, jù zhòng wéi zhī, zǐ lù yù chū zhàn, kǒng zǐ zhǐ zhī yuē: mǒu wú chóu yú kuāng, shì bì yǒu gù, bù jiǔ dāng zì jiě. nǎi ān zuò míng qín, shì líng gōng shǐ rén zhuī hái kǒng zǐ, kuāng rén nǎi zhī qí wù, xiè zuì ér qù. kǒng zǐ fù hái wèi guó, zhǔ yú xián dài fū qú yuàn zhī jiā.
過宋之匡邑,匡人素恨陽虎,見孔子之貌相似,以為陽虎復至,聚眾圍之,子路欲出戰,孔子止之曰:「某無仇於匡,是必有故,不久當自解。」乃安坐鳴琴,適靈公使人追還孔子,匡人乃知其誤,謝罪而去。孔子復還衛國,主於賢大夫蘧瑗之家。
qiě shuō líng gōng zhī fū rén yuē nán zǐ, sòng nǚ yě, yǒu měi sè ér yín. zài sòng shí, xiān yǔ gōng zǐ cháo xiāng tōng, cháo yì nán zǐ zhōng jué sè, liǎng měi xiāng ài, guò yú fū fù. jì guī líng gōng, shēng kuǎi guì, yǐ zhǎng, lì wèi shì zǐ, ér jiù qíng bù duàn.
且說靈公之夫人曰南子,宋女也,有美色而淫。在宋時,先與公子朝相通,朝亦男子中絕色,兩美相愛,過於夫婦。既歸靈公,生蒯瞶,已長,立為世子,而舊情不斷。
shí yòu yǒu měi nán zǐ yuē mí zi xiá, sù dé jūn zhī chǒng ài, cháng shí táo jí bàn, yǐ qí yú, tuī rù líng gōng zhī kǒu, líng gōng yuè ér dàn zhī, kuā yú rén yuē: zi xiá ài guǎ rén shén yǐ, yī táo wèi měi, bù rěn zì shí, ér fēn dàn guǎ rén. qún chén wú bù qiè xiào. zi xiá shì chǒng nòng quán, wú suǒ bù zhì.
時又有美男子曰彌子瑕,素得君之寵愛,嘗食桃及半,以其餘,推入靈公之口,靈公悅而啖之,夸於人曰:「子瑕愛寡人甚矣,一桃味美,不忍自食,而分啖寡人。」群臣無不竊笑。子瑕恃寵弄權,無所不至。
líng gōng wài bì zi xiá, ér nèi jù nán zǐ, sī yǐ mèi zhī, nǎi shí shí zhào sòng cháo yǔ fū rén xiāng huì, chǒu shēng biàn chuán, líng gōng bù yǐ wèi chǐ. kuǎi guì shēn hèn qí shì, shǐ jiā chén xì yáng sù yīn cháo jiàn zhī jì, cì shā nán zǐ, yǐ miè qí chǒu, nán zǐ jué zhī, sù yú líng gōng, líng gōng zhú kuǎi guì, guì bēn sòng, zhuǎn yòu bēn jìn. líng gōng lì kuǎi guì zhī zǐ zhé wèi shì zǐ.
靈公外嬖子瑕,而內懼南子,思以媚之,乃時時召宋朝與夫人相會,醜聲遍傳,靈公不以為恥。蒯瞶深恨其事,使家臣戲陽速因朝見之際,刺殺南子,以滅其丑,南子覺之,訴於靈公,靈公逐蒯瞶,瞶奔宋,轉又奔晉。靈公立蒯瞶之子輒為世子。
jí kǒng zǐ zài zhì, nán zǐ qǐng jiàn zhī, zhī kǒng zǐ wèi shèng rén, bèi jiā jìng lǐ.
及孔子再至,南子請見之,知孔子為聖人,倍加敬禮。
hū yī rì, líng gōng yǔ nán zǐ tóng chē ér chū, shǐ kǒng zǐ wèi péi chéng guò jiē shì, shì rén gē yuē: tóng chē zhě sè yé, cóng chē zhě dé yé? kǒng zǐ tàn yuē: jūn zhī hǎo dé bù rú hào sè. nǎi qù wèi shì sòng.
忽一日,靈公與南子同車而出,使孔子為陪乘過街市,市人歌曰:「同車者色耶,從車者德耶?」孔子嘆曰:「君之好德不如好色。」乃去衛適宋。
yǔ dì zǐ xí lǐ yú dà shù zhī xià. sòng sī mǎ huán tuí yì yǐ nán sè dé chǒng yú jǐng gōng, fāng guì xìng yòng shì, jì kǒng zǐ zhī lái, suì shǐ rén fá qí shù, yù qiú kǒng zǐ shā zhī. kǒng zǐ wēi fú qù sòng shì zhèng, jiāng shì jìn, zhì hé, wén zhào yāng shā xián chén dòu chōu shùn huá, tàn yuē: niǎo shòu è shāng qí lèi, kuàng rén hū? fù fǎn wèi.
與弟子習禮於大樹之下。宋司馬桓魋亦以男色得寵於景公,方貴幸用事,忌孔子之來,遂使人伐其樹,欲求孔子殺之。孔子微服去宋適鄭,將適晉,至河,聞趙鞅殺賢臣竇犨、舜華,嘆曰:「鳥獸惡傷其類,況人乎?」復返衛。
wèi jǐ, wèi líng gōng zú, guó rén lì zhé wèi jūn, shì wèi chū gōng. kuǎi guì yì jiè jìn yuán, yǔ yáng hǔ xí qī jù zhī.
未幾,衛靈公卒,國人立輒為君,是為出公。蒯瞶亦借晉援,與陽虎襲戚據之。
shì shí, wèi fù zǐ zhēng guó, jìn zhù kuǎi guì, qí zhù zhé, kǒng zǐ è qí nì lǐ, fù qù wèi shì chén, yòu jiāng shì cài. chǔ zhāo wáng wén kǒng zǐ zài chén cài zhī jiān, shǐ rén pìn zhī. chén cài dài fū xiāng yì, yǐ wèi chǔ yòng kǒng zǐ, chén cài wēi yǐ, nǎi xiāng yǔ fā bīng wéi kǒng zǐ yú yě. kǒng zǐ jué liáng sān rì, ér xián gē bù chuò. jīn kāi fēng fǔ chén zhōu jiè yǒu dì míng sāng luò, qí dì yǒu tái, míng yuē è tái, jí kǒng zǐ dāng shí jué liáng chù. sòng liú chǎng yǒu shī yún:
是時,衛父子爭國,晉助蒯瞶,齊助輒,孔子惡其逆理,復去衛適陳,又將適蔡。楚昭王聞孔子在陳、蔡之間,使人聘之。陳、蔡大夫相議,以為楚用孔子,陳、蔡危矣,乃相與發兵圍孔子於野。孔子絕糧三日,而弦歌不輟。今開封府陳州界有地名桑落,其地有台,名曰厄台,即孔子當時絕糧處。宋劉敞有詩云:
sì hǎi qī qī yī lǚ rén, jué liáng sān rì sǐ shēng lín.
四海棲棲一旅人,絕糧三日死生鄰。
zì shì tiān xīn láo mù duó, qǐ guān chén cài yǒu yú chén?
自是天心勞木鐸,豈關陳蔡有愚臣?
hū yī wǎn, yǒu yì rén zhǎng jiǔ chǐ yú, zào yī gāo guān, pī jiǎ chí gē, xiàng kǒng zǐ dà chì, shēng dòng zuǒ yòu. zǐ lù yǐn chū yǔ zhàn yú tíng, qí rén lì dà, zǐ lù bù néng qǔ shèng. kǒng zǐ cóng páng dì shì liáng jiǔ, wèi zǐ lù yuē: hé bù tàn qí xié? zǐ lù suì tàn qí xié, qí rén lì jǐn shǒu chuí, bài ér pū dì, huà wèi dà nián yú, dì zǐ guài zhī. kǒng zǐ yuē: fán wù lǎo ér shuāi, zé qún jīng fù yān, shā zhī zé yǐ, hé guài zhī yǒu? mìng dì zǐ pēng zhī yǐ chōng jī, dì zǐ jiē xǐ yuē: tiān cì yě!
忽一晚,有異人長九尺余,皂衣高冠,披甲持戈,向孔子大叱,聲動左右。子路引出與戰於庭,其人力大,子路不能取勝。孔子從旁諦視良久,謂子路曰:「何不探其脅?」子路遂探其脅,其人力盡手垂,敗而仆地,化為大鯰魚,弟子怪之。孔子曰:「凡物老而衰,則群精附焉,殺之則已,何怪之有?」命弟子烹之以充飢,弟子皆喜曰:「天賜也!」
chǔ shǐ zhě fā bīng yǐ yíng kǒng zǐ. kǒng zǐ zhì chǔ, zhāo wáng dà xǐ, jiāng yǐ qiān shè zhī dì fēng kǒng zǐ. lìng yǐn zi xī jiàn yuē: xī wén wáng zài fēng, wǔ wáng zài hào, dì jǐn bǎi lǐ, néng xiū qí dé, zú yǐ dài yīn. jīn kǒng zǐ zhī dé bù xià wén wǔ, dì zǐ yòu jiē dà xián, ruò dé jù tǔ rǎng, qí dài chǔ bù nán yǐ! zhāo wáng nǎi zhǐ. kǒng zǐ zhī chǔ bù néng yòng, nǎi fù hái wèi.
楚使者發兵以迎孔子。孔子至楚,昭王大喜,將以千社之地封孔子。令尹子西諫曰:「昔文王在豐,武王在鎬,地僅百里,能修其德,卒以代殷。今孔子之德不下文、武,弟子又皆大賢,若得據土壤,其代楚不難矣!」昭王乃止。孔子知楚不能用,乃復還衛。
wèi chū gōng yù rèn yǐ guó zhèng, kǒng zǐ jù zhī.
衛出公欲任以國政,孔子拒之。
lǔ xiāng guó jì sūn féi yì lái zhào qí mén rén rǎn yǒu, kǒng zǐ yīn ér fǎn lǔ. lǔ yǐ dài fū gào lǎo zhī lǐ dài zhī, yú shì zhū dì zǐ zhōng, zǐ lù zi gāo shì yú wèi, zi gòng rǎn yǒu yǒu ruò mì zi jiàn shì yú lǔ, zhè dōu shì hòu huà, xù míng liú zuò huà bǐng.
魯相國季孫肥亦來召其門人冉有,孔子因而返魯。魯以大夫告老之禮待之,於是諸弟子中,子路、子羔仕於衛,子貢、冉有、有若、宓子賤仕於魯,這都是後話,敘明留作話柄。
zài shuō wú wáng hé lǘ zì bài chǔ zhī hòu, wēi zhèn zhōng yuán, pō shì yóu lè. nǎi dà zhì gōng shì, jiàn zhǎng lè gōng yú guó zhōng, zhú gāo tái yú gū sū shān. shān zài chéng xī nán sān shí lǐ, yī míng gū xū shān. yú xū mén wài wèi jìng jiǔ qǔ, yǐ tōng shān lù. chūn xià zé zhì yú chéng wài, qiū dōng zé zhì yú chéng zhōng.
再說吳王闔閭自敗楚之後,威震中原,頗事遊樂。乃大治宮室,建長樂宮於國中,築高台於姑蘇山。山在城西南三十里,一名姑胥山。於胥門外為徑九曲,以通山路。春夏則治於城外,秋冬則治於城中。
hū yī rì, xiǎng qǐ yuè rén fá wú zhī hèn, móu yù bào zhī. hū wén qí yǔ chǔ jiāo tōng pìn shǐ, nù yuē: qí chǔ tōng hǎo, cǐ wǒ běi fāng zhī yōu yě! yù xiān fá qí, hòu jí yuè. xiāng guó zi xū jìn yuē: jiāo pìn nǎi lín guó zhī cháng, wèi bì zhù chǔ hài wú, bù kě jù xìng bīng lǚ. jīn tài zǐ bō yuán fēi yǐ mò, wèi yǒu jì shì, wáng hé bù qiǎn shǐ qiú hūn yú qí, rú qí bù cóng, fá zhī wèi wǎn! hé lǘ cóng zhī, shǐ dài fū wáng sūn luò wǎng qí, wèi tài zǐ bō qiú hūn.
忽一日,想起越人伐吳之恨,謀欲報之。忽聞齊與楚交通聘使,怒曰:「齊、楚通好,此我北方之憂也!」欲先伐齊,後及越。相國子胥進曰:「交聘乃鄰國之常,未必助楚害吳,不可遽興兵旅。今太子波元妃已歿,未有繼室,王何不遣使求婚於齊,如其不從,伐之未晚!」闔閭從之,使大夫王孫駱往齊,為太子波求婚。
shí jǐng gōng nián yǐ lǎo mào, zhì qì shuāi tuí, bù néng zì zhèn, gōng zhōng zhǐ yī yòu nǚ wèi jià, bù rěn qì zhī wú dì. wú nài cháo wú liáng chén, biān wú liáng jiāng, kǒng yī jù wú mìng, xìng shī lái fá, rú chǔ guó zhī shòu huò, huǐ zhī hé jí, dài fū lí mí yì quàn jǐng gōng jié hūn yú wú, wù jī qí nù, jǐng gōng bù dé yǐ, yǐ nǚ shǎo jiāng xǔ hūn. wáng sūn luò huí fù wú wáng, wáng fù qiǎn nà bì yú qí, yíng qí nǚ guī guó. jǐng gōng ài nǚ wèi wú, liǎng niàn jiāo pò, bù jué liú lèi chū tì, tàn yuē: ruò píng zhòng ráng jū yī rén zài cǐ, gū qǐ yōu wú rén zāi! wèi dài fū bào mù yuē: fán qīng wèi guǎ rén zhì nǚ yú wú, cǐ guǎ rén zhī ài nǚ, zhǔ wú wáng shàn shì zhī! lín xíng, qīn fú shǎo jiāng dēng chē, sòng chū nán mén ér fǎn. bào mù fèng shǎo jiāng zhì wú, jìng zhì qí hóu zhī mìng, yīn mù zi xū zhī xián, shēn xiāng jié nà, bù zài huà xià.
時景公年已老耄,志氣衰頹,不能自振,宮中止一幼女未嫁,不忍棄之吳地。無奈朝無良臣,邊無良將,恐一拒吳命,興師來伐,如楚國之受禍,悔之何及,大夫黎彌亦勸景公結婚於吳,勿激其怒,景公不得已,以女少姜許婚。王孫駱回復吳王,王復遣納幣於齊,迎齊女歸國。景公愛女畏吳,兩念交迫,不覺流淚出涕,嘆曰:「若平仲、穰苴一人在此,孤豈憂吳人哉!」謂大夫鮑牧曰:「煩卿為寡人致女於吳,此寡人之愛女,囑吳王善視之!」臨行,親扶少姜登車,送出南門而返。鮑牧奉少姜至吳,敬致齊侯之命,因慕子胥之賢,深相結納,不在話下。
huà shuō shǎo jiāng nián yòu, bù zhī fū fù zhī lè, yǔ tài zǐ bō chéng hūn zhī hòu, yī xīn zhǐ xiǎng niàn fù mǔ, rì yè hào qì, tài zǐ bō zài sān fǔ wèi, qí āi bù zhǐ, suì yì yù chéng bìng, hé lǘ lián zhī, nǎi gǎi zào běi mén chéng lóu, jí qí huá huàn, gèng qí míng yuē wàng qí mén, lìng shǎo jiāng rì yóu qí shàng, shǎo jiāng píng lán běi wàng, bù jiàn qí guó, bēi āi yù shén, qí bìng zhuǎn zēng, lín jué mìng, zhǔ tài zǐ bō yuē: qiè wén yú shān zhī diān, kě jiàn dōng hǎi, qǐ zàng wǒ yú cǐ, tǎng hún pò yǒu zhī, shù jǐ yī wàng qí guó yě! bō zòu wén qí fù, nǎi zàng yú yú shān dǐng shàng, jīn cháng shú xiàn yú shān yǒu qí nǚ mù, yòu yǒu wàng hǎi tíng shì yě. yǒu zhāng hóng qí nǚ fén shī wèi zhèng, shī yuē:
話說少姜年幼,不知夫婦之樂,與太子波成婚之後,一心只想念父母,日夜號泣,太子波再三撫慰,其哀不止,遂抑鬱成病,闔閭憐之,乃改造北門城樓,極其華煥,更其名曰望齊門,令少姜日游其上,少姜憑欄北望,不見齊國,悲哀愈甚,其病轉增,臨絕命,囑太子波曰:「妾聞虞山之巔,可見東海,乞葬我於此,倘魂魄有知,庶幾一望齊國也!」波奏聞其父,乃葬於虞山頂上,今常熟縣虞山有齊女墓,又有望海亭是也。有張洪《齊女墳》詩為證,詩曰:
nán fēng chū jìn běi fēng wēi, zhēng zhǎng zhū jī fù qǔ qí.
南風初勁北風微,爭長諸姬復娶齊。
yuè jìng dìng xū qiān liǎng sòng, bàn tú yīng shì wàn xíng tí.
越境定須千兩送,半途應拭萬行啼。
wàng xiāng bù dàn dēng tái yuǎn, mái hèn wéi xián qǐ zhǒng dī.
望鄉不憚登台遠,埋恨惟嫌起冢低。
màn cǎo chuí chuí yóu qì lù, qiàn shuí dī xiàng gù xiāng ní?
蔓草垂垂猶泣露,倩誰滴向故鄉泥?
tài zǐ bō yì niàn qí nǚ, yì dé bìng, wèi jǐ zú.
太子波憶念齊女,亦得病,未幾卒。
hé lǘ yù yú zhū gōng zǐ zhōng zé kě lì zhě, yì yóu wèi dìng, yù zhào zi xū jué zhī, tài zǐ bō qián fēi shēng zǐ míng fū chāi, nián yǐ èr shí liù suì yǐ, shēng de áng cáng yīng wěi, yī biǎo rén cái, wén qí zǔ hé lǘ zé sì, nǎi xiān qū jiàn zi xū yuē: wǒ dí sūn yě, yù lì tài zǐ, shě wǒ qí shuí? cǐ zài xiāng guó yī yán ěr. zi xū xǔ zhī, shǎo qǐng, hé lǘ shǐ rén zhào zi xū, shāng yì lì chǔ zhī shì, zi xū yuē: lì zi yǐ dí, zé luàn bù shēng. jīn tài zǐ suī bù lù, yǒu dí sūn fū chāi zài. hé lǘ yuē: wú guān fū chāi yú ér bù rén, kǒng bù néng fèng wú zhī tǒng. zi xū yuē: fū chāi xìn yǐ ài rén, dūn yú lǐ yì, fù sǐ zǐ dài, jīng zhī míng wén, yòu hé yí yān? hé lǘ yuē: guǎ rén tīng zi, zi shàn fǔ zhī! suì lì fū chāi wèi tài sūn, fū chāi zhì zi xū jiā qǐ shǒu chēng xiè.
闔閭欲於諸公子中擇可立者,意猶未定,欲召子胥決之,太子波前妃生子名夫差,年已二十六歲矣,生得昂藏英偉,一表人材,聞其祖闔閭擇嗣,乃先趨見子胥曰:「我嫡孫也,欲立太子,捨我其誰?此在相國一言耳。」子胥許之,少頃,闔閭使人召子胥,商議立儲之事,子胥曰:「立子以嫡,則亂不生。今太子雖不祿,有嫡孫夫差在。」闔閭曰:「吾觀夫差愚而不仁,恐不能奉吳之統。」子胥曰:「夫差信以愛人,敦於禮義,父死子代,經之明文,又何疑焉?」闔閭曰:「寡人聽子,子善輔之!」遂立夫差為太孫,夫差至子胥家稽首稱謝。
zhōu jìng wáng èr shí sì nián, hé lǘ nián lǎo, xìng yì zào, wén yuè wáng yǔn cháng hōng, zi gōu jiàn xīn lì, suì yù chéng sàng fá yuè, zi xū jiàn yuē: yuè suī yǒu xí wú zhī zuì, rán fāng yǒu dà sàng, fá zhī bù xiáng, yí shǎo dài zhī! hé lǘ bù tīng, liú zi xū yǔ tài sūn fū chāi shǒu guó, zì yǐn bó pǐ wáng sūn luò zhuān yì děng, xuǎn jīng bīng sān wàn, chū nán mén wàng yuè guó jìn fā. yuè wáng gōu jiàn qīn zì dū shī yù zhī, zhū jī yǐng wèi dà jiāng, líng gū fú wèi xiān fēng, chóu wú yú xū àn wèi zuǒ yòu yì, yǔ wú bīng xiāng yù yú zuì lǐ, xiāng jù shí lǐ, gè zì ān yíng xià zhài. liǎng xià tiāo zhàn, bù fēn shèng fù.
周敬王二十四年,闔閭年老,性益躁,聞越王允常薨,子勾踐新立,遂欲乘喪伐越,子胥諫曰:「越雖有襲吳之罪,然方有大喪,伐之不祥,宜少待之!」闔閭不聽,留子胥與太孫夫差守國,自引伯嚭、王孫駱、專毅等,選精兵三萬,出南門望越國進發。越王勾踐親自督師御之,諸稽郢為大將,靈姑浮為先鋒,疇無餘、胥犴為左右翼,與吳兵相遇於槜李,相距十里,各自安營下寨。兩下挑戰,不分勝負。
hé lǘ dà nù, suì xī zhòng liè chén yú wǔ tái shān, jiè jūn zhōng wú dé wàng dòng, qí yuè bīng xiè dài, rán hòu chéng zhī. gōu jiàn wàng jiàn wú zhèn shàng duì wǔ zhěng qí, gē jiǎ jīng ruì, wèi zhū jī yǐng yuē: bǐ bīng shì shén zhèn, bù kě qīng dí, bì xū yǐ jì luàn zhī! nǎi shǐ dài fū chóu wú yú xū àn dū gǎn sǐ zhī shì, zuǒ wǔ bǎi rén, gè chí zhǎng qiāng yòu wǔ bǎi rén, gè chí dà jǐ, yī shēng nà hǎn, shā bēn wú jūn, wú zhèn shàng quán rán bù lǐ, zhèn jiǎo dōu yòng gōng nǔ shǒu bà zhù, jiān rú tiě bì, chōng tū sān cì, jù bù néng rù, zhǐ de huí zhuǎn.
闔閭大怒,遂悉眾列陳於五台山,戒軍中毋得妄動,俟越兵懈怠,然後乘之。勾踐望見吳陣上隊伍整齊,戈甲精銳,謂諸稽郢曰:「彼兵勢甚振,不可輕敵,必須以計亂之!」乃使大夫疇無餘、胥犴督敢死之士,左五百人,各持長槍;右五百人,各持大戟,一聲吶喊,殺奔吳軍,吳陣上全然不理,陣腳都用弓弩手把住,堅如鐵壁,衝突三次,俱不能入,只得迴轉。
gōu jiàn wú kě nài hé, zhū jī yǐng mì zòu yuē: zuì rén kě shǐ yě! gōu jiàn wù.
勾踐無可奈何,諸稽郢密奏曰:「罪人可使也!」勾踐悟。
cì rì, mì chuán jūn lìng, xī chū jūn zhōng suǒ xié sǐ zuì zhě, gòng sān bǎi rén, fēn wèi sān xíng, jù tǎn yī zhù jiàn yú jǐng, ān bù zào yú wú jūn, wèi shǒu zhě qián zhì cí yuē: wú zhǔ yuè wáng bù zì liàng lì, dé zuì yú shàng guó, zhì rǔ xià tǎo, chén děng bù gǎn ài sǐ, yuàn yǐ sǐ dài yuè wáng zhī zuì. yán bì, yǐ cì zì jǐng, wú bīng cóng wèi jiàn rú cǐ jǔ dòng, shén yǐ wèi guài, jiē zhù mù ér guān zhī, hù xiāng chuán yǔ, zhèng bù zhī qí hé gù.
次日,密傳軍令,悉出軍中所攜死罪者,共三百人,分為三行,俱袒衣注劍於頸,安步造於吳軍,為首者前致辭曰:「吾主越王不自量力,得罪於上國,致辱下討,臣等不敢愛死,願以死代越王之罪。」言畢,以次自剄,吳兵從未見如此舉動,甚以為怪,皆注目而觀之,互相傳語,正不知其何故。
yuè jūn zhōng hū rán míng gǔ, gǔ shēng dà zhèn, chóu wú yú xū àn shuài sǐ shì èr duì, gè yōng dà dùn, chí duǎn bīng, hū shào ér zhì, wú bīng xīn máng, duì wǔ suì luàn, gōu jiàn tǒng dà jūn jì jìn, yòu yǒu zhū jī yǐng, zuǒ yǒu líng gū fú, chōng kāi wú zhèn, wáng sūn luò shě mìng yǔ zhū jī yǐng xiāng chí, líng gū fú fèn zhǎng dāo zuǒ chōng yòu tū, xún rén sī shā, zhèng yù wú wáng hé lǘ, líng gū fú jiāng dāo biàn kǎn, hé lǘ wàng hòu yī shǎn, dāo kǎn zhōng yòu zú, shāng qí jiāng zhǐ, yī jù zhuì yú chē xià, què dé zhuān yì bīng dào, jiù le wú wáng, zhuān yì shēn bèi zhòng shāng.
越軍中忽然鳴鼓,鼓聲大振,疇無餘、胥犴帥死士二隊,各擁大楯,持短兵,呼哨而至,吳兵心忙,隊伍遂亂,勾踐統大軍繼進,右有諸稽郢,左有靈姑浮,沖開吳陣,王孫駱捨命與諸稽郢相持,靈姑浮奮長刀左衝右突,尋人廝殺,正遇吳王闔閭,靈姑浮將刀便砍,闔閭望後一閃,刀砍中右足,傷其將指,一屨墜於車下,卻得專毅兵到,救了吳王,專毅身被重傷。
wáng sūn luò zhī wú wáng yǒu shī, bù gǎn liàn zhàn, jí jí shōu bīng, bèi yuè bīng yǎn shā yī zhèn, sǐ zhě guò bàn. hé lǘ shāng zhòng, jí kè bān shī huí zhài, líng gū fú qǔ wú wáng zhī jù xiàn gōng. gōu jiàn dà yuè.
王孫駱知吳王有失,不敢戀戰,急急收兵,被越兵掩殺一陣,死者過半。闔閭傷重,即刻班師回寨,靈姑浮取吳王之屨獻功。勾踐大悅。
què shuō wú wáng yīn nián lǎo bù néng rěn tòng, huí zhì qī lǐ zhī wài, dà jiào yī shēng ér sǐ. bó pǐ hù sàng xiān xíng, wáng sūn luò yǐn bīng duàn hòu, xú xú ér fǎn, yuè bīng yì bù zhuī gǎn. shǐ chén yǒu shī lùn hé lǘ yòng bīng bù xī, zhì yǒu cǐ huò, shī yuē:
卻說吳王因年老不能忍痛,回至七里之外,大叫一聲而死。伯嚭護喪先行,王孫駱引兵斷後,徐徐而返,越兵亦不追趕。史臣有詩論闔閭用兵不息,致有此禍,詩曰:
pò chǔ líng qí yì qì háo, yòu sī tūn yuè qǐ bīng dāo.
破楚凌齊意氣豪,又思吞越起兵刀。
hǎo bīng zhōng zài bīng zhōng sǐ, shùn shuǐ dīng níng mò fàng gāo.
好兵終在兵中死,順水叮嚀莫放篙。
wú tài sūn fū chāi yíng sàng yǐ guī, chéng fú sì wèi, bo zàng yú pò chǔ mén wài zhī hǎi yǒng shān, fā gōng chuān shān wèi xué, yǐ zhuān zhū suǒ yòng yú cháng zhī jiàn xùn zàng, qí tā jiàn jiǎ liù qiān fù, jīn yù zhī wán, chōng rèn qí zhōng. jì zàng, jǐn shā gōng rén yǐ xùn. sān rì hòu, yǒu rén wàng jiàn zàng chù, yǒu bái hǔ dūn jù qí shàng, yīn míng yuē hǔ qiū shān, shí zhě yǐ wèi mái jīn zhī qì suǒ xiàn. hòu lái qín shǐ huáng shǐ rén fā hé lǘ zhī mù, záo shān qiú jiàn wú suǒ de, qí záo chù suì chéng shēn jiàn, jīn hǔ qiū jiàn chí shì yě. zhuān yì shāng zhòng yì sǐ, fù zàng yú shān hòu, jīn yì bù zhī qí chù yǐ.
吳太孫夫差迎喪以歸,成服嗣位,卜葬於破楚門外之海涌山,發工穿山為穴,以專諸所用魚腸之劍殉葬,其他劍甲六千副,金玉之玩,充牣其中。既葬,盡殺工人以殉。三日後,有人望見葬處,有白虎蹲踞其上,因名曰虎丘山,識者以為埋金之氣所現。後來秦始皇使人發闔閭之墓,鑿山求劍無所得,其鑿處遂成深澗,今虎丘劍池是也。專毅傷重亦死,附葬於山後,今亦不知其處矣。
fū chāi jì zàng qí zǔ, lì zhǎng zi yǒu wèi tài zǐ, shǐ shì zhě shí rén gēng fān lì yú tíng zhōng, měi zì jǐ chū rù jīng yóu, bì dà shēng hū qí míng ér gào yuē: fū chāi! ěr wàng yuè wáng shā ěr zhī zǔ hū? jí qì ér duì yuē: wéi, bù gǎn wàng! yù yǐ jǐng tì qí xīn.
夫差既葬其祖,立長子友為太子,使侍者十人更番立於庭中,每自己出入經由,必大聲呼其名而告曰:「夫差!爾忘越王殺爾之祖乎?」即泣而對曰:「唯,不敢忘!」欲以儆惕其心。
mìng zi xū bó pǐ liàn shuǐ bīng yú tài hú, yòu lì shè péng yú líng yán shān yǐ xùn shè, qí sān nián sàng bì, biàn wèi bào chóu zhī jǔ, cǐ zhōu jìng wáng èr shí sì nián shì yě.
命子胥、伯嚭練水兵於太湖,又立射棚於靈岩山以訓射,俟三年喪畢,便為報仇之舉,此周敬王二十四年事也。
shì shí, jìn qǐng gōng shī zhèng, liù qīng shù dǎng zhēng quán, zì xiāng yú ròu.
是時,晉頃公失政,六卿樹黨爭權,自相魚肉。
xún yín yǔ shì jí shè xiāng mù, jié wèi hūn yīn, hán bù xìn, wèi màn duō jì zhī. xún lì yǒu chǒng chén yuē liáng yīng fù, lì yù yǐ wèi qīng, yīng fù shì xún lì zhī ài, móu zhú xún yín ér dài qí wèi, gù xún lì yì yǔ fàn shì, zhōng xíng shì xiāng è.
荀寅與士吉射相睦,結為婚姻,韓不信,魏曼多忌之。荀躒有寵臣曰梁嬰父,躒欲以為卿,嬰父恃荀躒之愛,謀逐荀寅而代其位,故荀躒亦與范氏,中行氏相惡。
shàng qīng zhào yāng yǒu zú zi míng wǔ, fēng yú hán dān, wǔ zhī mǔ, xún yín zhī dì, gù yín hū wǔ wèi shēng. xiān nián, wèi líng gōng yǔ qí jǐng gōng hé móu pàn jìn, jìn zhào yāng shuài shī fá wèi, wèi jù, gòng hù kǒu wǔ bǎi jiā xiè zuì, yāng liú yú hán dān, wèi zhī wèi gòng. wèi jǐ, yāng yù qiān wǔ bǎi jiā yǐ shí jìn yáng, wǔ kǒng wèi rén bù fú, wèi jí fèng mìng. yāng nù wǔ zhī kàng jǐ, suì yòu wǔ zhì jìn yáng, zhí ér shā zhī. xún yín nù zhào yāng sī shā qí shēng, yīn yǔ shì jí shè shāng yì, yù gòng fá zhào shì, wèi hán dān wǔ bào chóu. zhào shì yǒu móu chén yuē dǒng ān yú, shí wèi zhào shì shǒu jìn yáng chéng, wén èr shì zhī móu, tè zhì jiàng zhōu, gào yú zhào yāng yuē: fàn zhōng xíng fāng mù, yī dàn zuò luàn, kǒng bù kě zhì, zhǔ jūn yí xiān wèi zhī bèi. zhào yāng yuē: jìn guó yǒu lìng, shǐ huò bì zhū, dài qí xiān fā ér hòu yīng zhī kě yě. dǒng ān yú yuē: yǔ qí duō hài bǎi xìng, níng wǒ dú sǐ, ruò yǒu shì, ān yú dāng zhī. yāng bù kě, ān yú nǎi sī jù jiǎ bīng, yǐ cì qí biàn.
上卿趙鞅有族子名午,封於邯鄲,午之母,荀寅之娣,故寅呼午為甥。先年,衛靈公與齊景公合謀叛晉,晉趙鞅帥師伐衛,衛懼,貢戶口五百家謝罪,鞅留於邯鄲,謂之「衛貢」。未幾,鞅欲遷五百家以實晉陽,午恐衛人不服,未即奉命。鞅怒午之抗己,遂誘午至晉陽,執而殺之。荀寅怒趙鞅私殺其甥,因與士吉射商議,欲共伐趙氏,為邯鄲午報仇。趙氏有謀臣曰董安於,時為趙氏守晉陽城,聞二氏之謀,特至絳州,告於趙鞅曰:「范、中行方睦,一旦作亂,恐不可制,主君宜先為之備。」趙鞅曰:「晉國有令,始禍必誅,待其先發而後應之可也。」董安於曰:「與其多害百姓,寧我獨死,若有事,安於當之。」鞅不可,安於乃私具甲兵,以伺其變。
xún yín shì jí shè chàng yán yú zhòng yuē: dǒng ān yú zhì bīng, jiāng yǐ hài wǒ. yú shì lián bīng yǐ fá zhào shì, wéi qí gōng, què dé dǒng ān yú yǒu bèi, yǐn bīng shā kāi yī tiáo xuè lù, bǎo hù zhào yāng bēn jìn yáng chéng. kǒng èr shì lái gōng, jiàn lěi zì shǒu, xún lì wèi hán bù xìn wèi màn duō yuē: zhào shì liù qīng zhī zhǎng, yín yǔ jí shè bù yóu jūn mìng ér shàn zhú zhī, zhèng qí guī èr jiā yǐ! hán bù xìn yuē: hé yǐ shǐ huò wèi zuì, ér bìng zhú zhī! sān rén suì tóng qǐng yú dìng gōng, gè lǜ jiā jiǎ, fèng dìng gōng yǐ fá èr jiā, yín jí shè xī lì jù zhàn, bù néng qǔ shèng, jí shè móu jié dìng gōng, hán bù xìn jù shǐ rén hū yú shì zhōng yuē: fàn zhōng xíng shì móu fǎn, lái jié qí jūn yǐ! guó rén xìn qí yán, gè zhí bīng qì, lái jiù dìng gōng, sān jiā jiè guó rén zhī zhòng, shā bài fàn zhōng xíng zhī bīng. yín jí shè bēn yú zhāo gē yǐ pàn.
荀寅、士吉射倡言於眾曰:「董安於治兵,將以害我。」於是連兵以伐趙氏,圍其宮,卻得董安於有備,引兵殺開一條血路,保護趙鞅奔晉陽城。恐二氏來攻,建壘自守,荀躒謂韓不信、魏曼多曰:「趙氏六卿之長,寅與吉射不由君命而擅逐之,政其歸二家矣!」韓不信曰:「盍以始禍為罪,而並逐之!」三人遂同請於定公,各率家甲,奉定公以伐二家,寅、吉射悉力拒戰,不能取勝,吉射謀劫定公,韓不信遽使人呼於市中曰:「范、中行氏謀反,來劫其君矣!」國人信其言,各執兵器,來救定公,三家借國人之眾,殺敗范、中行之兵。寅、吉射奔於朝歌以叛。
hán bù xìn gào yú dìng gōng yuē: fàn zhōng xíng shí wèi shǒu huò, jīn yǐ zhú yǐ, zhào shì shì yǒu dà gōng yú jìn, yí fù yāng wèi. dìng gōng yán wú bù cóng, suì zhào yāng yú jìn yáng, fù qí jué lù, liáng yīng fù yù dài xún yín wèi qīng, xún lì yán yú zhào yāng, yāng wèn dǒng ān yú, ān yú yuē: jìn wéi zhèng chū duō mén, gù huò luàn bù xī, ruò lì yīng fù, shì nǎi yòu zhì yī xún yín yě! yāng nǎi bù cóng.
韓不信告於定公曰:「范、中行實為首禍,今已逐矣,趙氏世有大功於晉,宜復鞅位。」定公言無不從,遂召鞅於晉陽,復其爵祿,梁嬰父欲代荀寅為卿,荀躒言於趙鞅,鞅問董安於,安於曰:「晉惟政出多門,故禍亂不息,若立嬰父,是乃又置一荀寅也!」鞅乃不從。
yīng fù nù, zhī wèi dǒng ān yú suǒ zǔ, wèi xún lì yuē: hán wèi dǎng yú zhào, zhì shì zhī shì gū yǐ, zhào shì suǒ shì zhě, qí móu chén dǒng ān yú yě, hé bù qù zhī? lì wèn yuē: qù zhī hé cè? yīng fù yuē: ān yú sī jù jiǎ bīng, yǐ jī chéng fàn zhōng xíng zhī biàn, ruò lùn shǐ huò, hái shì ān yú wèi shǒu.
嬰父怒,知為董安於所阻,謂荀躒曰:「韓、魏黨於趙,智氏之勢孤矣,趙氏所恃者,其謀臣董安於也,何不去之?」躒問曰:「去之何策?」嬰父曰:「安於私具甲兵,以激成范、中行之變,若論始禍,還是安於為首。」
xún lì rú yīng fù zhī yán, yǐ zé zhào yāng, yāng jù, dǒng ān yú yuē: chén xiàng zhě gù yǐ sǐ zì qī yǐ, chén sǐ ér zhào shì ān, shì sǐ xián yú shēng yě. nǎi tuì ér zì yì, zhào yāng nǎi chén qí shī yú shì, shǐ rén gào yú xún lì yuē: ān yú yǐ fú zuì yǐ! xún lì nǎi yǔ zhào yāng jié méng, gè wú xiāng hài, yāng sī sì dǒng ān yú yú jiā miào zhī zhōng, yǐ dá qí láo.
荀躒如嬰父之言,以責趙鞅,鞅懼,董安於曰:「臣向者固以死自期矣,臣死而趙氏安,是死賢於生也。」乃退而自縊,趙鞅乃陳其屍於市,使人告於荀躒曰:「安於已伏罪矣!」荀躒乃與趙鞅結盟,各無相害,鞅私祀董安于于家廟之中,以答其勞。
yín jí shè jiǔ jù zhāo gē, zhū hóu pàn jìn zhě, jiē yù jiè zhī yǐ hài jìn, zhào yāng lǚ cì xìng shī gōng zhī, qí lǔ zhèng wèi qiǎn shǐ shū sù zhù bīng, yǐ jiù èr shì, yāng bù néng kè. zhí zhì zhōu jìng wáng sān shí nián, zhào yāng hé hán wèi zhì sān jiā zhī bīng, gōng xià zhāo gē, yín jí shè bēn hán dān, zài bēn bǎi rén, wèi jǐ, bǎi rén chéng fù pò, qí dǎng fàn gāo yí, zhāng liǔ shuò jù zhàn sǐ.
寅、吉射久據朝歌,諸侯叛晉者,皆欲借之以害晉,趙鞅屢次興師攻之,齊、魯、鄭、衛遣使輸粟助兵,以救二氏,鞅不能克。直至周敬王三十年,趙鞅合韓、魏、智三家之兵,攻下朝歌,寅、吉射奔邯鄲,再奔柏人,未幾,柏人城復破,其黨范皋夷,張柳朔俱戰死。
yù ràng wèi xún lì zi xún jiǎ suǒ huò, jiǎ zǐ xún yáo qǐng ér huó zhī, suì wèi zhì shì zhī chén. yín jí shè táo bèn qí guó qù qì. kě lián xún lín fù wǔ chuán zhì yín, shì wěi qī chuán zhì jí shè, zǔ zōng jù jìn shì gǔ gōng zhī chén yě, zi sūn tān héng, suì zhì miè zōng, qǐ bù āi zāi! jìn liù qīng zì cǐ zhǐ yǒu zhào hán wèi zhì sì qīng yǐ. cǐ shì hòu huà. rán xiān yǒu shī yún:
豫讓為荀躒子荀甲所獲,甲子荀瑤請而活之,遂為智氏之臣。寅、吉射逃奔齊國去訖。可憐荀林父五傳至寅,士蔿七傳至吉射,祖宗俱晉室股肱之臣也,子孫貪橫,遂至滅宗,豈不哀哉!晉六卿自此只有趙、韓、魏、智四卿矣。此是後話。髯仙有詩云:
liù qīng xiàng bìng huò cún wáng, zǒng shì sī mén zuò zhǔ zhāng.
六卿相併或存亡,總是私門作主張。
sì shì guā fēn móu yù jí, bù rú liú què fàn zhōng xíng.
四氏瓜分謀愈急,不如留卻范中行。
qiě shuō zhōu jìng wáng èr shí liù nián chūn èr yuè, wú wáng fū chāi chú sàng yǐ jiǔ, nǎi gào yú tài miào, xìng qīng guó zhī bīng, shǐ zi xū wèi dà jiāng, bó pǐ fù zhī, cóng tài hú qǔ shuǐ dào gōng yuè.
且說周敬王二十六年春二月,吳王夫差除喪已久,乃告於太廟,興傾國之兵,使子胥為大將,伯嚭副之,從太湖取水道攻越。
yuè wáng gōu jiàn jí qún chén jì yì, chū shī yíng dí. dài fū fàn lǐ zì shǎo bó, chū bān zòu yuē: wú chǐ sàng qí jūn, shì shǐ tú bào zhě, sān nián yú zī yǐ, qí zhì fèn, qí lì qí, bù kě dāng yě, yí liǎn bīng wèi jiān shǒu zhī jì. dài fū wén zhǒng zì huì, zòu yuē: yǐ yú jiàn, mò ruò bēi cí xiè zuì, yǐ qǐ qí hé, qí qí bīng tuì ér hòu tú zhī. gōu jiàn yuē: èr qīng yán shǒu yán hé, jiē fēi zhì jì. fū wú, wú shì chóu yě, fá ér bù zhàn, yǐ wǒ bù néng jūn yǐ.
越王勾踐集群臣計議,出師迎敵。大夫范蠡字少伯,出班奏曰:「吳恥喪其君,誓矢圖報者,三年於茲矣,其志憤,其力齊,不可當也,宜斂兵為堅守之計。」大夫文種字會,奏曰:「以愚見,莫若卑詞謝罪,以乞其和,俟其兵退而後圖之。」勾踐曰:「二卿言守言和,皆非至計。夫吳,吾世仇也,伐而不戰,以我不能軍矣。」
nǎi xī qǐ guó zhōng dīng zhuàng, gòng sān wàn rén, yíng yú jiāo shān zhī xià. chū hé zhàn, wú bīng shāo què, shā shāng yuē bǎi shí rén, gōu jiàn qū lì zhí jìn, yuē xíng shù lǐ, zhèng yù fū chāi dà jūn, liǎng xià bù zhèn dà zhàn. fū chāi lì yú chuán tóu, qīn zì bǐng fú jī gǔ, yǐ jī lì jiāng shì, yǒng qì shí bèi, hū běi fēng dà qǐ, bō tāo xiōng yǒng, zi xū, bó pǐ gè chéng yú huáng dà jiàn, shùn fēng yáng fān ér xià, jù yòng qiáng gōng jìn nǔ, jiàn rú fēi huáng bān shè lái, yuè bīng yíng fēng, bù néng dǐ dí, dà bài ér zǒu, wú bīng fēn sān lù zhú zhī, yuè jiāng líng gū fú zhōu fù nì shuǐ ér sǐ, xū àn zhōng jiàn yì wáng, wú bīng chéng shèng zhuī zhú, shā sǐ bù jì qí shù.
乃悉起國中丁壯,共三萬人,迎於椒山之下。初合戰,吳兵稍卻,殺傷約百十人,勾踐趨利直進,約行數里,正遇夫差大軍,兩下布陣大戰。夫差立於船頭,親自秉桴擊鼓,以激厲將士,勇氣十倍,忽北風大起,波濤洶湧,子胥,伯嚭各乘余皇大艦,順風揚帆而下,俱用強弓勁弩,箭如飛蝗般射來,越兵迎風,不能抵敵,大敗而走,吳兵分三路逐之,越將靈姑浮舟覆溺水而死,胥犴中箭亦亡,吳兵乘勝追逐,殺死不計其數。
gōu jiàn bēn zhì gù chéng zì bǎo, wú bīng wéi zhī shù zhòng, jué qí jí dào, fū chāi xǐ yuē: bù chū shí rì, yuè bīng jù kě sǐ yǐ.
勾踐奔至固城自保,吳兵圍之數重,絕其汲道,夫差喜曰:「不出十日,越兵俱渴死矣。」
shuí zhī shān dǐng zhī shàng, zì yǒu líng quán, quán yǒu jiā yú, gōu jiàn mìng qǔ yú shù bǎi tóu, yǐ kuì wú wáng, wú wáng dà jīng. gōu jiàn liú fàn lǐ jiān shǒu, zì shuài cán bīng, chéng jiān bēn huì jī shān, diǎn yuè jiǎ dùn zhī shù, cái shèng dé wǔ qiān yú rén. gōu jiàn tàn yuē: zì xiān jūn zhì yú gū, sān shí nián lái wèi cháng yǒu cǐ bài yě! huǐ bù tīng fàn, wén èr dài fū zhī yán, yǐ zhì rú cǐ.
誰知山頂之上,自有靈泉,泉有嘉魚,勾踐命取魚數百頭,以饋吳王,吳王大驚。勾踐留范蠡堅守,自帥殘兵,乘間奔會稽山,點閱甲楯之數,才剩得五千餘人。勾踐嘆曰:「自先君至於孤,三十年來未嘗有此敗也!悔不聽范,文二大夫之言,以至如此。」
wú bīng gōng gù chéng yì jí, zi xū yíng yú yòu, bó pǐ yíng yú zuǒ. fàn lǐ gào jí, yī rì sān zhì, yuè wáng dà kǒng, wén zhǒng xiàn móu yuē: shì jí yǐ jí jīn qǐng chéng, yóu kě jí yě. gōu jiàn yuē: wú bù xǔ chéng, nài hé? wén zhǒng duì yuē: wú yǒu tài zǎi bó pǐ zhě, qí rén tān cái hào sè, jì gōng jí néng, yǔ zi xū tóng cháo, ér zhì qù bù hé. wú wáng wèi shì zi xū, ér nì yú pǐ, ruò sī yì tài zǎi zhī yíng, jié qí huān xīn, yǔ dìng xíng chéng zhī yuē, tài zǎi yán yú wú wáng, wú bù tīng, zi xū suī zhī ér zǔ zhī, yì wú jí yǐ.
吳兵攻固城益急,子胥營於右,伯嚭營於左。范蠡告急,一日三至,越王大恐,文種獻謀曰:「事急矣及今請成,猶可及也。」勾踐曰:「吳不許成,奈何?」文種對曰:「吳有太宰伯嚭者,其人貪財好色,忌功嫉能,與子胥同朝,而志趣不合。吳王畏事子胥,而昵於嚭,若私詣太宰之營,結其歡心,與定行成之約,太宰言於吳王,無不聽,子胥雖知而阻之,亦無及矣。」
gōu jiàn yuē: qīng jiàn tài zǎi, yǐ hé wèi lù? zhǒng duì yuē: jūn zhōng suǒ fá zhě, nǚ sè ěr. chéng dé měi nǚ ér xiàn zhī, tiān ruò zuò yuè, pǐ dāng jiàn tīng.
勾踐曰:「卿見太宰,以何為賂?」種對曰:「軍中所乏者,女色耳。誠得美女而獻之,天若祚越,嚭當見聽。」
gōu jiàn nǎi lián yè qiǎn shǐ zhì dū chéng, mìng fū rén xuǎn gōng zhōng zhī yǒu sè zhě dé bā rén, shèng qí róng shì, jiā yǐ bái bì èr shí shuāng, huáng jīn qiān yì, yè zào tài zǎi zhī yíng, qiú jiàn tài zǎi. pǐ chū yù jù jué, gū shǐ rén tàn qí lái zhuàng, wén yǒu suǒ jī xiàn, nǎi zhào rù, pǐ jù zuò yǐ dài zhī, wén zhǒng guì ér zhì cí yuē: guǎ jūn gōu jiàn, nián yòu wú zhī, bù néng shàn shì dà guó, yǐ zhì huò zuì. jīn guǎ jūn yǐ huǐ hèn wú jí, yuàn jǔ guó qǐng wèi wú chén, ér kǒng wáng jiàn jiù bù nà, zhī tài zǎi yǐ wēi wēi gōng dé, wài wèi wú zhī gān chéng, nèi zuò wáng zhī xīn lǚ, guǎ jūn shǐ xià chén zhǒng, xiān kòu shǒu yú yuán mén, jiè zhòng yī yán, shōu guǎ jūn yú yǔ xià, bù tiǎn zhī yí, liáo xiào báo zhì, zì cǐ dāng yuán yuán ér lái yǐ. nǎi yǐ huì dān chéng shàng, pǐ yóu zuò sè wèi yuē: yuè guó dàn mù qiě pò miè yǐ, fán yuè suǒ yǒu, hé huàn bù guī wú? ér yǐ cǐ qū qū zhě dàn wǒ wèi yé? zhǒng fù jìn yuē: yuè bīng suī bài, rán bǎo huì jī zhě, shàng yǒu jīng zú wǔ qiān, kān dāng yī zhàn, zhàn ér bù jié, jiāng jǐn fén kù cáng zhī jī, cuàn shēn yì guó, yǐ tú chǔ wáng zhī shì, ān dé jù wèi wú yǒu yé? jí shǐ wú jǐn yǒu zhī, rán dà bàn guī yú wáng gōng, tài zǎi tóng zhū jiāng bù guò guā fēn yī èr, shú ruò zhǔ yuè zhī chéng, guǎ jūn fēi wěi shēn yú wáng, shí wěi shēn yú tài zǎi yě, chūn qiū gòng xiàn, wèi rù wáng gōng, xiān rù zǎi fǔ, shì tài zǎi dú shàn quán yuè zhī lì, zhū jiāng bù dé yǔ yān! kuàng kùn shòu yóu dòu, bèi chéng yī zhàn, shàng yǒu bù kě cè zhī shì hū.
勾踐乃連夜遣使至都城,命夫人選宮中之有色者得八人,盛其容飾,加以白璧二十雙,黃金千鎰,夜造太宰之營,求見太宰。嚭初欲拒絕,姑使人探其來狀,聞有所齎獻,乃召入,嚭倨坐以待之,文種跪而致詞曰:「寡君勾踐,年幼無知,不能善事大國,以致獲罪。今寡君已悔恨無及,願舉國請為吳臣,而恐王見咎不納,知太宰以巍巍功德,外為吳之干城,內作王之心膂,寡君使下臣種,先叩首於轅門,借重一言,收寡君於宇下,不腆之儀,聊效薄贄,自此當源源而來矣。」乃以賄單呈上,嚭猶作色謂曰:「越國旦暮且破滅矣,凡越所有,何患不歸吳?而以此區區者啖我為耶?」種復進曰:「越兵雖敗,然保會稽者,尚有精卒五千,堪當一戰,戰而不捷,將盡焚庫藏之積,竄身異國,以圖楚王之事,安得遽為吳有耶?即使吳盡有之,然大半歸於王宮,太宰同諸將不過瓜分一二,孰若主越之成,寡君非委身於王,實委身於太宰也,春秋貢獻,未入王宮,先入宰府,是太宰獨擅全越之利,諸將不得與焉!況困獸猶鬥,背城一戰,尚有不可測之事乎。」
zhè yī xí huà, shuō rù bó pǐ zhī xīn, bù jué diǎn tóu wēi xiào, wén zhǒng yòu zhǐ dān shàng suǒ kāi měi rén yuē: cǐ bā rén zhě, jiē chū zì yuè gōng, ruò mín jiān gèng yǒu měi yú cǐ zhě, guǎ jūn ruò shēng hái yuè guó, dāng jié lì sōu qiú, yǐ bèi tài zǎi sǎo chú zhī shù. bó pǐ qǐ lì yuē: dài fū shě yòu yíng ér qū zuǒ, yǐ mǒu wú chéng wēi hài rén zhī yì yě, mǒu lái cháo dāng yǐn zǐ xiān jiàn wú wáng, yǐ jué qí yì. suì jǐn shōu suǒ xiàn, liú zhǒng yú yíng zhōng, xù bīn zhǔ zhī lǐ.
這一席話,說入伯嚭之心,不覺點頭微笑,文種又指單上所開美人曰:「此八人者,皆出自越宮,若民間更有美於此者,寡君若生還越國,當竭力搜求,以備太宰掃除之數。」伯嚭起立曰:「大夫舍右營而趨左,以某無乘危害人之意也,某來朝當引子先見吾王,以決其議。」遂盡收所獻,留種於營中,敘賓主之禮。
cì zǎo, tóng zào zhōng jūn, lái jiàn fū chāi, bó pǐ xiān rù, bèi dào yuè wáng gōu jiàn shǐ wén zhǒng qǐng chéng zhī yì, fū chāi bó rán yuē: yuè yǔ guǎ rén yǒu bù gòng dài tiān zhī hèn, ān dé yǔn qí chéng zāi? pǐ duì yuē: wáng bù jì sūn wǔ zhī yán hū? bīng xiōng qì, kě zàn yòng ér bù kě jiǔ yě.' yuè suī dé zuì yú wú, rán qí xià wú zhě yǐ zhì yǐ, qí jūn qǐng wèi wú chén, qí qī qǐng wèi wú qiè, yuè guó zhī bǎo qì zhēn wán, jǐn sǎo yǐ gòng yú wú gōng, suǒ qǐ yú wáng zhě, jǐn cún zōng sì yī xiàn ěr. fū shòu yuè zhī jiàng, hòu shí yě shè yuè zhī zuì, xiǎn míng yě. míng shí jù shōu, wú kě yǐ bó bì yù qióng bīng lì yǐ zhū yuè, bǐ gōu jiàn jiāng fén zōng miào, shā qī zǐ, chén jīn yù yú jiāng, lǜ sǐ shì wǔ qiān rén, zhì sǐ yú wú, dé wú yǒu suǒ shāng yú wáng zhī zuǒ yòu hū? yǔ qí shā shì rén, shú ruò dé shì guó zhī wèi lì?
次早,同造中軍,來見夫差,伯嚭先入,備道越王勾踐使文種請成之意,夫差勃然曰:「越與寡人有不共戴天之恨,安得允其成哉?」嚭對曰:「王不記孫武之言乎?『兵兇器,可暫用而不可久也。'越雖得罪於吳,然其下吳者已至矣,其君請為吳臣,其妻請為吳妾,越國之寶器珍玩,盡掃以貢於吳宮,所乞於王者,僅存宗祀一線耳。夫受越之降,厚實也;赦越之罪,顯名也。名實俱收,吳可以伯;必欲窮兵力以誅越,彼勾踐將焚宗廟,殺妻子,沉金玉於江,率死士五千人,致死於吳,得無有所傷於王之左右乎?與其殺是人,孰若得是國之為利?」
fū chāi yuē: jīn wén zhǒng ān zài?
夫差曰:「今文種安在?」
pǐ duì yuē: jiàn zài mù wài hòu xuān.
嚭對曰:「見在幕外候宣。」
fū chāi nǎi mìng zhǒng rù jiàn, zhǒng xī xíng ér qián, fù shēn qián shuō, jiā yǐ bēi xùn, fū chāi yuē: rǔ jūn qǐng wèi chén qiè, néng cóng guǎ rén rù wú fǒu?
夫差乃命種入見,種膝行而前,復申前說,加以卑遜,夫差曰:「汝君請為臣妾,能從寡人入吳否?」
zhǒng qǐ shǒu yuē: jì wèi chén qiè, sǐ shēng zài jūn, gǎn bù fú shi yú zuǒ yòu. pǐ yuē: gōu jiàn fū fù yuàn lái wú guó, wú míng suī shè yuè, shí yǐ dé zhī yǐ, wáng yòu hé qiú yān?
種稽首曰:「既為臣妾,死生在君,敢不服事於左右。」嚭曰:「勾踐夫婦願來吳國,吳名雖赦越,實已得之矣,王又何求焉?」
fū chāi nǎi xǔ qí chéng.
夫差乃許其成。
zǎo yǒu rén dào yòu yíng bào zhī zi xū, zi xū jí qū zhì zhōng jūn, jiàn bó pǐ tóng wén zhǒng lì yú wáng cè, zi xū nù qì yíng miàn, wèn wú wáng yuē: wáng yǐ xǔ yuè hé hū? wáng yuē: yǐ xǔ zhī yǐ. zi xū lián jiào yuē: bù kě, bù kě. xià dé wén zhǒng dào tuì jǐ bù, jìng tīng qí shuō.
早有人到右營報知子胥,子胥急趨至中軍,見伯嚭同文種立於王側,子胥怒氣盈面,問吳王曰:「王已許越和乎?」王曰:「已許之矣。」子胥連叫曰:「不可,不可。」嚇得文種倒退幾步,靜聽其說。
zi xū jiàn yuē: yuè yǔ wú lín, yǒu bù liǎng lì zhī shì, ruò wú bù miè yuè, yuè bì miè wú. fū qín jìn zhī guó, wǒ gōng ér shèng zhī, dé qí dì, bù néng jū, dé qí chē, bù néng chéng. rú gōng yuè ér shèng zhī, qí dì kě jū, qí zhōu kě chéng, cǐ shè jì zhī lì, bù kě qì yě. kuàng yòu yǒu xiān wáng dà chóu, bù miè yuè, hé yǐ xiè lì tíng zhī shì hū?
子胥諫曰:「越與吳鄰,有不兩立之勢,若吳不滅越,越必滅吳。夫秦、晉之國,我攻而勝之,得其地,不能居,得其車,不能乘。如攻越而勝之,其地可居,其舟可乘,此社稷之利,不可棄也。況又有先王大仇,不滅越,何以謝立庭之誓乎?」
fū chāi yǔ sāi bù néng duì, wéi yǐ mù shì bó pǐ. bó pǐ qián zòu yuē: xiāng guó zhī yán wù yǐ. xiān wáng jiàn guó, shuǐ lù bìng fēng, wú yuè yí shuǐ, qín jìn yí lù, ruò yǐ qí dì kě jū, qí zhōu kě chéng, wèi wú yuè bì bù néng gòng cún, zé qín jìn qí lǔ jiē lù guó yě, qí dì yì kě jū, qí chē yì kě chéng, bǐ sì guó zhě, yì jiāng bìng ér wèi yī hū? ruò wèi xiān wáng dà chóu, bì bù kě shè, zé xiāng guó zhī chóu chǔ zhě gèng shén, hé bù suí miè chǔ guó ér jù xǔ qí hé yé? jīn yuè wáng fū fù jiē yuàn fú yì yú wú, shì chǔ jǐn nà mǐ shèng gèng bù xiāng tóng. xiāng guó zì xíng zhōng hòu zhī shì, ér yù wáng jū kè bó zhī míng, zhōng chén bù rú shì yě!
夫差語塞不能對,惟以目視伯嚭。伯嚭前奏曰:「相國之言誤矣。先王建國,水陸並封,吳、越宜水,秦、晉宜陸,若以其地可居,其舟可乘,謂吳、越必不能共存,則秦、晉、齊、魯皆陸國也,其地亦可居,其車亦可乘,彼四國者,亦將並而為一乎?若謂先王大仇,必不可赦,則相國之仇楚者更甚,何不遂滅楚國而遽許其和耶?今越王夫婦皆願服役於吳,視楚僅納羋勝更不相同。相國自行忠厚之事,而欲王居刻薄之名,忠臣不如是也!」
fū chāi xǐ yuē: tài zǎi zhī yán yǒu lǐ, xiāng guó qiě tuì, qí yuè guó gòng xiàn zhì rì, dāng fēn zèng rǔ.
夫差喜曰:「太宰之言有理,相國且退,俟越國貢獻至日,當分贈汝。」
qì dé zi xū miàn rú tǔ sè, tàn yuē: wú huǐ bù tīng bèi lí zhī yán, yǔ cǐ nìng chén tóng shì. kǒu zhōng hèn hèn bù jué, zhǐ de bù chū mù fǔ, wèi dài fū wáng sūn xióng yuē: yuè shí nián shēng jù, zài jiā yǐ shí nián zhī jiào xùn, bù guò èr shí nián, wú gōng wèi zhǎo yǐ. xióng yì shū wèi shēn xìn, zi xū hán fèn, zì huí yòu yíng.
氣得子胥面如土色,嘆曰:「吾悔不聽被離之言,與此佞臣同事。」口中恨恨不絕,只得步出幕府,謂大夫王孫雄曰:「越十年生聚,再加以十年之教訓,不過二十年,吳宮為沼矣。」雄意殊未深信,子胥含憤,自回右營。
fū chāi mìng wén zhǒng huí fù yuè wáng, zài dào wú jūn shēn xiè, fū chāi wèn yuè wáng fū fù rù wú zhī qī, wén zhǒng duì yuē: guǎ jūn méng dài wáng shè ér bù zhū, jiāng zàn jiǎ guī guó, xī liǎn qí yù bó zǐ nǚ, yǐ gòng yú wú, yuàn dài wáng shāo kuān qí qī, qí huò fù xīn shī xìn, ān néng táo dài wáng zhī zhū hū? fū chāi xǔ nuò, suì yuē dìng wǔ yuè zhōng xún, fū fù rù chén yú wú, suì qiǎn wáng sūn xióng yā wén zhǒng tóng zhì yuè guó, cuī cù qǐ chéng, tài zǎi bó pǐ tún bīng yī wàn yú wú shān yǐ hòu zhī, rú guò qī bù zhì, miè yuè guī bào, fū chāi yǐn dà jūn xiān huí. bì jìng yuè wáng rú hé rù wú? qiě kàn xià huí fēn jiě.
夫差命文種回復越王,再到吳軍申謝,夫差問越王夫婦入吳之期,文種對曰:「寡君蒙大王赦而不誅,將暫假歸國,悉斂其玉帛子女,以貢於吳,願大王稍寬其期,其或負心失信,安能逃大王之誅乎?」夫差許諾,遂約定五月中旬,夫婦入臣於吳,遂遣王孫雄押文種同至越國,催促起程,太宰伯嚭屯兵一萬於吳山以候之,如過期不至,滅越歸報,夫差引大軍先回。畢竟越王如何入吳?且看下回分解。