strong chǔ zhāo wáng qì yǐng xī bēn wǔ zǐ xū jué mù biān shī strong
楚昭王棄郢西奔 伍子胥掘墓鞭屍
huà shuō shěn yǐn shù qù hòu, wú chǔ jiā hàn shuǐ ér jūn, xiāng chí shù rì. wǔ chéng hēi yù xiàn mèi yú lìng yǐn, jìn yán yuē: wú rén shě zhōu cóng lù, wéi qí suǒ zhǎng, qiě yòu bù shí dì lǐ, sī mǎ yǐ cè qí bì bài yǐ. jīn xiāng chí shù rì, bù néng dù jiāng, qí xīn yǐ dài, yí sù jī zhī!
話說沈尹戍去後,吳、楚夾漢水而軍,相持數日。武城黑欲獻媚於令尹,進言曰:「吳人舍舟從陸,違其所長,且又不識地理,司馬已策其必敗矣。今相持數日,不能渡江,其心已怠,宜速擊之!」
wǎ zhī ài jiāng shǐ huáng yì yuē: chǔ rén ài lìng yǐn zhě shǎo, ài sī mǎ zhě duō, ruò sī mǎ yǐn bīng fén wú zhōu, sāi ài dào, zé pò wú zhī gōng, bǐ wèi dì yī yě, lìng yǐn guān gāo míng zhòng, lǚ cì shī lì, jīn yòu yǐ dì yī zhī gōng, ràng yú sī mǎ, hé yǐ lì yú bǎi liáo zhī shàng? sī mǎ qiě dài zi wèi zhèng yǐ, bù rú cóng wǔ chéng jiāng jūn zhī jì, dù jiāng jué yī shèng fù wèi shàng!
瓦之愛將史皇亦曰:「楚人愛令尹者少,愛司馬者多,若司馬引兵焚吳舟,塞隘道,則破吳之功,彼為第一也,令尹官高名重,屢次失利,今又以第一之功,讓於司馬,何以立於百僚之上?司馬且代子為政矣,不如從武城將軍之計,渡江決一勝負為上!」
náng wǎ huò qí yán, suì chuán lìng sān jūn, jù dù hàn shuǐ, zhì xiǎo bié shān liè chéng zhèn shì, shǐ huáng chū bīng tiāo zhàn, sūn wǔ shǐ xiān fēng fū gài yíng zhī, fū gài xuǎn yǒng shì sān bǎi rén, jù yòng jiān mù wèi dà bàng, yī yù chǔ bīng, méi tóu méi nǎo luàn dǎ jiāng qù, chǔ bīng cóng wèi jiàn cǐ jūn xíng, cuò shǒu bù dié, bèi wú bīng luàn dǎ yī zhèn, shǐ huáng dà bài ér zǒu. náng wǎ yuē: zi lìng wǒ dù jiāng, jīn cái jiāo bīng biàn bài, hé miàn mù lái jiàn wǒ?
囊瓦惑其言,遂傳令三軍,俱渡漢水,至小別山列成陣勢,史皇出兵挑戰,孫武使先鋒夫概迎之,夫概選勇士三百人,俱用堅木為大棒,一遇楚兵,沒頭沒腦亂打將去,楚兵從未見此軍形,措手不迭,被吳兵亂打一陣,史皇大敗而走。囊瓦曰:「子令我渡江,今才交兵便敗,何面目來見我?」
shǐ huáng yuē: zhàn bù zhǎn jiāng, gōng bù qín wáng, fēi bīng jiā dà yǒng, jīn wú wáng dà zhài zhā zài dà bié shān zhī xià, bù rú jīn yè chū qí bù yì, wǎng jié zhī, yǐ jiàn dà gōng! náng wǎ cóng zhī, suì tiāo xuǎn jīng bīng wàn rén, pī guà xián méi, cóng jiān dào shā chū dà bié shān hòu, zhū jūn de lìng, yī jì ér xíng.
史皇曰:「戰不斬將,攻不擒王,非兵家大勇,今吳王大寨扎在大別山之下,不如今夜出其不意,往劫之,以建大功!」囊瓦從之,遂挑選精兵萬人,披掛銜枚,從間道殺出大別山後,諸軍得令,依計而行。
què shuō sūn wǔ wén fū gài chū zhàn dé shèng, zhòng jiē xiāng hè, wǔ yuē: náng wǎ nǎi dǒu shāo zhī bèi, tān gōng jiǎo xìng, jīn shǐ huáng xiǎo cuò, wèi yǒu kuī sǔn, jīn yè bì lái yǎn xí dà zhài, bù kě bù bèi! nǎi lìng fū gài zhuān yì gè yǐn běn bù, fú yú dà bié shān zhī zuǒ yòu, dàn tīng shào jiǎo wèi hào, fāng xǔ shā chū, shǐ táng cài èr jūn fēn liǎng lù jiē yīng yòu lìng wǔ yuán yǐn bīng wǔ qiān, chāo chū xiǎo bié shān, fǎn jié náng wǎ zhī zhài, què shǐ bó pǐ jiē yīng sūn wǔ yòu shǐ gōng zǐ shān bǎo hù wú wáng, yí tún yú hàn yīn shān, yǐ bì chōng tū. dà zhài xū shè jīng qí, liú lǎo ruò shù bǎi shǒu zhī. hào lìng yǐ bì.
卻說孫武聞夫概初戰得勝,眾皆相賀,武曰:「囊瓦乃斗筲之輩,貪功僥倖,今史皇小挫,未有虧損,今夜必來掩襲大寨,不可不備!」乃令夫概、專毅各引本部,伏於大別山之左右,但聽哨角為號,方許殺出,使唐、蔡二君分兩路接應;又令伍員引兵五千,抄出小別山,反劫囊瓦之寨,卻使伯嚭接應;孫武又使公子山保護吳王,移屯於漢陰山,以避衝突。大寨虛設旌旗,留老弱數百守之。號令已畢。
shí dāng sān gǔ, náng wǎ guǒ yǐn jīng bīng, mì cóng shān hòu chāo chū, jiàn dà zhài zhōng jì rán wú bèi, fā shēng hǎn, shā rù jūn zhōng, bù jiàn wú wáng, yí yǒu mái fú, huāng máng shā chū, hū tīng dé shào jiǎo qí míng, zhuān yì fū gài liǎng jūn zuǒ yòu tū chū jiā gōng, náng wǎ qiě zhàn qiě zǒu, sān tíng bīng shì zhé le yī tíng cái dé zǒu tuō, yòu wén pào shēng dà zhèn, yòu yǒu cài hóu, zuǒ yǒu táng hóu, liǎng xià jié zhù. táng hóu dà jiào: hái wǒ sù shuāng mǎ, miǎn rǔ yī sǐ! cài hóu yòu jiào: hái wǒ qiú pèi, ráo rǔ yī mìng! náng wǎ yòu xiū yòu nǎo, yòu huāng yòu pà, zhèng zài wēi jí, què dé wǔ chéng hēi yǐn bīng lái, dà shā yī zhèn, jiù chū náng wǎ.
時當三鼓,囊瓦果引精兵,密從山後抄出,見大寨中寂然無備,發聲喊,殺入軍中,不見吳王,疑有埋伏,慌忙殺出,忽聽得哨角齊鳴,專毅、夫概兩軍左右突出夾攻,囊瓦且戰且走,三停兵士折了一停;才得走脫,又聞炮聲大震,右有蔡侯,左有唐侯,兩下截住。唐侯大叫:「還我肅霜馬,免汝一死!」蔡侯又叫:「還我裘佩,饒汝一命!」囊瓦又羞又惱,又慌又怕,正在危急,卻得武城黑引兵來,大殺一陣,救出囊瓦。
yuē xíng shù lǐ, yì qǐ shǒu zhài xiǎo jūn lái bào: běn yíng yǐ bèi wú jiāng wǔ yuán suǒ jié, shǐ jiāng jūn dà bài, bù zhī xià luò. náng wǎ xīn dǎn jù liè, yǐn zhe bài bīng, lián yè bēn chí, zhí dào bǎi jǔ, fāng cái zhù zú.
約行數里,一起守寨小軍來報:「本營已被吳將伍員所劫,史將軍大敗,不知下落。」囊瓦心膽俱裂,引著敗兵,連夜奔馳,直到柏舉,方才駐足。
liáng jiǔ, shǐ huáng yì yǐn cán bīng lái dào, yú bīng jiàn jí, fù lì yíng zhài. náng wǎ yuē: sūn wǔ yòng bīng, guǒ yǒu jī biàn, bù rú qì zhài táo guī, qǐng bīng fù zhàn. shǐ huáng yuē: lìng yǐn lǜ dà bīng jù wú, ruò qì zhài ér guī, wú bīng yī dù hàn jiāng, zhǎng qū rù yǐng, lìng yǐn zhī zuì hé táo? bù rú jǐn lì yī zhàn, biàn sǐ yú zhèn shàng, yě liú gè xiāng míng yú hòu.
良久,史皇亦引殘兵來到,余兵漸集,復立營寨。囊瓦曰:「孫武用兵,果有機變,不如棄寨逃歸,請兵復戰。」史皇曰:「令尹率大兵拒吳,若棄寨而歸,吳兵一渡漢江,長驅入郢,令尹之罪何逃?不如盡力一戰,便死於陣上,也留個香名於後。」
náng wǎ zhèng zài chóu chú, hū bào: chǔ wáng yòu qiǎn yī jūn lái jiē yīng. náng wǎ chū zhài yíng jiē, nǎi dà jiāng wěi shè yě. shè yuē: zhǔ shàng wén wú bīng shì dà, kǒng lìng yǐn bù néng qǔ shèng, tè qiǎn xiǎo jiāng dài jūn yī wàn, qián lái tīng mìng.
囊瓦正在躊躇,忽報:「楚王又遣一軍來接應。」囊瓦出寨迎接,乃大將薳射也。射曰:「主上聞吳兵勢大,恐令尹不能取勝,特遣小將帶軍一萬,前來聽命。」
yīn wèn cóng qián jiāo zhàn zhī shì, náng wǎ bèi xì xiáng shù le yī biàn, miàn yǒu cán sè. wěi shè yuē: ruò cóng shěn sī mǎ zhī yán, hé zhì rú cǐ? jīn rì zhī jì, wéi yǒu shēn gōu gāo lěi, wù yǔ wú zhàn, děng dài sī mǎ bīng dào, rán hòu hé jī. náng wǎ yuē: mǒu yīn qīng bīng jié zhài, suǒ yǐ fǎn bèi qí jié. ruò liǎng zhèn xiāng dāng, chǔ bīng qǐ jù ruò yú wú zāi? jīn jiāng jūn chū dào, chéng cǐ ruì qì, yí jué yī sǐ zhàn. wěi shè bù cóng. suì yǔ náng wǎ gè zì lì yíng, míng suī hù wèi jī jiǎo, xiāng qù yǒu shí yú lǐ.
因問從前交戰之事,囊瓦備細詳述了一遍,面有慚色。薳射曰:「若從沈司馬之言,何至如此?今日之計,惟有深溝高壘,勿與吳戰,等待司馬兵到,然後合擊。」囊瓦曰:「某因輕兵劫寨,所以反被其劫。若兩陣相當,楚兵豈遽弱於吳哉?今將軍初到,乘此銳氣,宜決一死戰。」薳射不從。遂與囊瓦各自立營,名雖互為犄角,相去有十餘里。
náng wǎ zì shì jué gāo wèi zūn, bù jìng wěi shè, wěi shè yòu qī náng wǎ wú néng, bù wèi zhī xià, liǎng biān gè huái yì yì, bù kěn hé tóng shāng yì. wú xiān fēng fū gài tàn zhī chǔ jiāng bù hé, nǎi rù jiàn wú wáng yuē: náng wǎ tān ér bù rén, sù shī rén xīn. wěi shè suī lái fù yuán, bù zūn yuē shù. sān jūn jiē wú dòu zhì, ruò zhuī ér jī zhī, kě bì quán shèng. hé lǘ bù xǔ.
囊瓦自恃爵高位尊,不敬薳射,薳射又欺囊瓦無能,不為之下,兩邊各懷異意,不肯和同商議。吳先鋒夫概探知楚將不和,乃入見吳王曰:「囊瓦貪而不仁,素失人心。薳射雖來赴援,不遵約束。三軍皆無鬥志,若追而擊之,可必全勝。」闔閭不許。
fū gài tuì yuē: jūn xíng qí lìng, chén xíng qí zhì, wú jiāng dú wǎng, ruò xìng pò chǔ jūn, yǐng dū kě rù yě! chén qǐ, lǜ běn bù bīng wǔ qiān, jìng bēn náng wǎ zhī yíng. sūn wǔ wén zhī, jí diào wǔ yuán yǐn bīng jiē yīng.
夫概退曰:「君行其令,臣行其志,吾將獨往,若幸破楚軍,郢都可入也!」晨起,率本部兵五千,竟奔囊瓦之營。孫武聞之,急調伍員引兵接應。
què shuō fū gài dǎ rù náng wǎ dà zhài, wǎ quán bù zhǔn bèi, yíng zhōng dà luàn. wǔ chéng hēi shě mìng dí zhù. wǎ bù jí chéng chē, bù chū zhài hòu, zuǒ jiǎ yǐ zhōng yī jiàn, què dé shǐ huáng lǜ běn bù bīng dào, yǐ chē zài zhī, wèi wǎ yuē: lìng yǐn kě zì fāng biàn, xiǎo jiāng dāng sǐ yú cǐ. náng wǎ xiè xià páo jiǎ, chéng chē jí zǒu, bù gǎn huí yǐng, jìng bēn zhèng guó táo nán qù le. rán wēng yǒu shī yún:
卻說夫概打入囊瓦大寨,瓦全不準備,營中大亂。武城黑捨命敵住。瓦不及乘車,步出寨後,左胛已中一箭,卻得史皇率本部兵到,以車載之,謂瓦曰:「令尹可自方便,小將當死於此。」囊瓦卸下袍甲,乘車疾走,不敢回郢,竟奔鄭國逃難去了。髯翁有詩云:
pī qiú pèi yù hè míng jū, zhī dào qiān nián zhù yǐng dū.
披裘佩玉賀名駒,只道千年住郢都。
bīng bài yī shēn táo nán qù, hǎo jiào wàn kǒu xiào tān fū!
兵敗一身逃難去,好教萬口笑貪夫!
wǔ yuán bīng dào, shǐ huáng kǒng qí zhuī zhú náng wǎ, nǎi tí jǐ yǐn běn bù shā rù wú jūn, zuǒ chōng yòu tū, shā sǐ wú bīng jiāng èr bǎi yú rén. chǔ bīng sǐ shāng, shù yì xiāng dāng, shǐ huáng shēn bèi zhòng shāng ér sǐ. wǔ chéng hēi zhàn fū gài bù tuì, yì bèi fū gài zhǎn zhī. wěi shè zhī zǐ wěi yán, wén qián yíng yǒu shī, bào zhī qí fù, yù tí bīng wǎng jiù, wěi shè bù xǔ, zì lì yíng qián dàn yā, lìng jūn zhōng: luàn dòng zhě zhǎn!
伍員兵到,史皇恐其追逐囊瓦,乃提戟引本部殺入吳軍,左衝右突,殺死吳兵將二百餘人。楚兵死傷,數亦相當,史皇身被重傷而死。武城黑戰夫概不退,亦被夫概斬之。薳射之子薳延,聞前營有失,報知其父,欲提兵往救,薳射不許,自立營前彈壓,令軍中:「亂動者斬!」
náng wǎ bài jūn jiē guī yú wěi shè, diǎn shì shàng yǒu wàn yú, hé chéng yī jūn, jūn shì fù zhèn. wěi shè yuē: wú jūn chéng shèng yǎn zhì, bù kě dāng yě. jí qí wèi zhì, zhěng duì ér xíng, tuì zhì yǐng dū, zài zuò qū chù. nǎi lìng dà jūn bá zhài dōu qǐ, wěi yán xiān xíng, wěi shè qīn zì duàn hòu.
囊瓦敗軍皆歸於薳射,點視尚有萬餘,合成一軍,軍勢復振。薳射曰:「吳軍乘勝掩至,不可當也。及其未至,整隊而行,退至郢都,再作區處。」乃令大軍拔寨都起,薳延先行,薳射親自斷後。
fū gài tàn dé wěi shè yí yíng, wěi qí hòu zhuī zhī, jí yú qīng fā. chǔ bīng fāng shōu jí chuán zhī, jiāng móu dù jiāng. wú bīng biàn yù shàng qián fèn jī, fū gài zhǐ zhī yuē: kùn shòu yóu dòu, kuàng rén hū? ruò bī zhī tài jí, jiāng zhì sǐ lì, bù rú zàn qiě zhù bīng, dài qí bàn dù, rán hòu jī zhī. yǐ dù zhě dé miǎn, wèi dù zhě zhēng xiān, shuí kěn sǐ dòu, shèng zhī bì yǐ! nǎi tuì èr shí lǐ ān yíng. zhōng jūn sūn wǔ děng jù dào, wén fū gài zhī yán, rén rén chēng shàn.
夫概探得薳射移營,尾其後追之,及於清發。楚兵方收集船隻,將謀渡江。吳兵便欲上前奮擊,夫概止之曰:「困獸猶鬥,況人乎?若逼之太急,將致死力,不如暫且駐兵,待其半渡,然後擊之。已渡者得免,未渡者爭先,誰肯死斗,勝之必矣!」乃退二十里安營。中軍孫武等俱到,聞夫概之言,人人稱善。
hé lǘ wèi wǔ yuán yuē: guǎ rén yǒu dì rú cǐ, hé huàn yǐng dū bù rù. wǔ yuán yuē: chén wén bèi lí céng xiāng fū gài, yán qí háo máo dào shēng, bì yǒu bèi guó pàn zhǔ zhī shì, suī zé yīng yǒng, bù kě zhuān rèn. hé lǘ bù yǐ wèi rán.
闔閭謂伍員曰:「寡人有弟如此,何患郢都不入。」伍員曰:「臣聞被離曾相夫概,言其毫毛倒生,必有背國叛主之事,雖則英勇,不可專任。」闔閭不以為然。
zài shuō wěi shè wén wú bīng lái zhuī, fāng yù liè zhèn jù dí. yòu wén qí fù tuì, xǐ yuē: gù zhī wú rén qiè, bù gǎn qióng zhuī yě! nǎi xià lìng wǔ gǔ bǎo shí, yī qí dù jiāng, gāng gāng dù jí shí fēn zhī sān, fū gài bīng dào, chǔ jūn zhēng dù dà luàn. wěi shè jìn zhǐ bú zhù, zhǐ de chéng chē jí zǒu, jūn shì wèi dù zhě, dōu suí zhe zhǔ jiāng luàn cuàn, wú jūn cóng hòu yǎn shā, lüè qǔ qí gǔ gē jiǎ wú shù. sūn wǔ mìng táng cài èr jūn gè yǐn běn guó jūn jiāng, duó qǔ dù jiāng chuán zhī, yán jiāng yí lù jiē yīng.
再說薳射聞吳兵來追,方欲列陣拒敵。又聞其復退,喜曰:「固知吳人怯,不敢窮追也!」乃下令五鼓飽食,一齊渡江,剛剛渡及十分之三,夫概兵到,楚軍爭渡大亂。薳射禁止不住,只得乘車疾走,軍士未渡者,都隨著主將亂竄,吳軍從後掩殺,掠取旗鼓戈甲無數。孫武命唐、蔡二君各引本國軍將,奪取渡江船隻,沿江一路接應。
wěi shè bēn zhì yōng shì, jiāng zú jī kùn, bù néng bēn zǒu, suǒ xǐ zhuī bīng yǐ yuǎn, zàn qiě tíng liú, mái guō zào fàn. fàn cái shú, wú bīng yòu dào, chǔ bīng jiāng bù jí xià yàn, qì shí ér zǒu, liú xià xiàn chéng shú fàn, fǎn yǔ wú bīng shòu yòng. wú bīng bǎo shí, fù jǐn lì zhuī zhú, chǔ bīng zì xiāng jiàn tà, sǐ zhě gèng duō.
薳射奔至雍澨,將卒飢困,不能奔走,所喜追兵已遠,暫且停留,埋鍋造飯。飯才熟,吳兵又到,楚兵將不及下咽,棄食而走,留下現成熟飯,反與吳兵受用。吳兵飽食,復盡力追逐,楚兵自相踐踏,死者更多。
wěi shè chē zhì, bèi fū gài yī jǐ cì sǐ qí zi wěi yán yì bèi wú bīng wéi zhù, yán fèn yǒng chōng tū, bù néng dé chū. hū wén dōng běi jiǎo hǎn shēng dà zhèn, wěi yán yuē: wú yòu yǒu bīng dào, wú mìng xiū yǐ!
薳射車躓,被夫概一戟刺死;其子薳延亦被吳兵圍住,延奮勇衝突,不能得出。忽聞東北角喊聲大振,薳延曰:「吳又有兵到,吾命休矣!」
yuán lái nà zhī bīng, què shì zuǒ sī mǎ shěn yǐn shù xíng zhì xīn xī, dé náng wǎ bīng bài zhī xìn, suì cóng jiù lù tuì huí, què hǎo zài yōng shì yù zhe wú bīng wéi zhù wěi yán. shù suì jiāng bù xià wàn rén, fēn zuò sān lù shā rù. fū gài shì qí lǚ shèng, bù yǐ wèi yì, hū jiàn chǔ sān lù jìn bīng, zhèng bù zhī duō shǎo jūn mǎ, méi dǐ dí yī tóu chù, suì jiě wéi ér zǒu. shěn yǐn shù dà shā yī zhèn, wú bīng sǐ zhě qiān yú rén, shěn yǐn shù zhèng yù zhuī shā, wú wáng hé lǘ dà jūn yǐ dào, liǎng xià zā yíng xiāng jù.
原來那枝兵,卻是左司馬沈尹戍行至新息,得囊瓦兵敗之信,遂從舊路退回,卻好在雍澨遇著吳兵圍住薳延。戍遂將部下萬人,分作三路殺入。夫概恃其屢勝,不以為意,忽見楚三路進兵,正不知多少軍馬,沒抵敵一頭處,遂解圍而走。沈尹戍大殺一陣,吳兵死者千餘人,沈尹戍正欲追殺,吳王闔閭大軍已到,兩下紮營相拒。
shěn yǐn shù wèi qí jiā chén wú jù bēi yuē: lìng yǐn tān gōng, shǐ wú jì bù suí. tiān yě! jīn dí huàn yǐ shēn, míng rì wú dāng jué yī sǐ zhàn. xìng ér shèng, bīng bù jí yǐng, chǔ guó zhī fú wàn yī zhàn bài, yǐ shǒu tuō rǔ, wù wèi wú rén suǒ de. yòu wèi wěi yán yuē: rǔ fù yǐ mò yú dí, rǔ bù kě yǐ zài sǐ, yí jí guī, chuán yǔ zi xī, wèi bǎo yǐng jì.
沈尹戍謂其家臣吳句卑曰:「令尹貪功,使吾計不遂。天也!今敵患已深,明日吾當決一死戰。幸而勝,兵不及郢,楚國之福;萬一戰敗,以首托汝,勿為吳人所得。」又謂薳延曰:「汝父已歿於敵,汝不可以再死,宜亟歸,傳語子西,為保郢計。」
wěi yán xià bài yuē: yuàn sī mǎ qū chú dōng kòu, zǎo jiàn dà gōng! chuí lèi ér bié.
薳延下拜曰:「願司馬驅除東寇,早建大功!」垂淚而別。
míng dàn, liǎng xià liè zhèn jiāo fēng. shěn yǐn shù píng xī fǔ shì yǒu fāng, jūn zú yòng mìng, wú bù jǐn lì sǐ dòu. fū gài suī yǒng, bù néng qǔ shèng, kàn kàn yù bài, sūn wǔ yǐn dà jūn shā lái, yòu yǒu wǔ yuán cài hóu, zuǒ yǒu bó pǐ táng hóu, qiáng gōng jìn nǔ zài qián, duǎn bīng zài hòu, zhí chōng rù chǔ jūn, shā dé qī líng bā luò.
明旦,兩下列陣交鋒。沈尹戍平昔撫士有方,軍卒用命,無不盡力死斗。夫概雖勇,不能取勝,看看欲敗,孫武引大軍殺來,右有伍員、蔡侯,左有伯嚭、唐侯,強弓勁弩在前,短兵在後,直衝入楚軍,殺得七零八落。
shù sǐ mìng shā chū zhòng wéi, shēn zhōng shù jiàn, jiāng wò chē zhōng, bù néng fù zhàn, nǎi hū wú jù bēi yuē: wú wú yòng yǐ, rǔ kě sù qǔ wú shǒu, qù jiàn chǔ wáng. jù bēi yóu bù rěn, shù jǐn lì dà hē yī shēng, suì míng mù bù shì. jù bēi bù dé yǐ, yòng jiàn duàn qí shǒu, jiě shang guǒ ér huái zhī, fù jué tǔ yǎn gài qí shī, bēn huí yǐng dū qù le. wú bīng suì zhǎng qū ér jìn. shǐ guān yǒu zàn yún:
戍死命殺出重圍,身中數箭,僵臥車中,不能復戰,乃呼吳句卑曰:「吾無用矣,汝可速取吾首,去見楚王。」句卑猶不忍,戍盡力大喝一聲,遂瞑目不視。句卑不得已,用劍斷其首,解裳裹而懷之,復掘土掩蓋其屍,奔回郢都去了。吳兵遂長驅而進。史官有贊云:
chǔ móu bù zāng, zéi xián shēng nìng,
楚謀不臧,賊賢升佞,
wǔ zú jì juān, xì zōng fù jǐn.
伍族既捐,郤宗復盡。
biǎo biǎo shěn yǐn, yī mù zhī shà,
表表沈尹,一木支廈,
cāo dí zhǎng zhōng, bài yú tān wǎ.
操敵掌中,敗於貪瓦。
gōng huī shēn wáng, líng shuāng bào rì,
功隳身亡,凌霜暴日,
tiān yòu zhōng chén, guī yuán yú guó.
天祐忠臣,歸元於國。
huà shuō wěi yán xiān guī, jiàn le zhāo wáng, kū sù náng wǎ bài bēn, qí fù bèi shā zhī shì. zhāo wáng dà jīng, jí zhào zi xī zǐ qī děng shāng yì, zài yù chū jūn jiē yīng, suí hòu wú jù bēi yì dào, chéng shàng shěn yǐn shù zhī shǒu, bèi shù bīng bài zhī yóu,, jiē yīn lìng yǐn bù yòng sī mǎ zhī jì, yǐ zhì rú cǐ! zhāo wáng tòng kū yuē: gū bù néng zǎo yòng sī mǎ, gū zhī zuì yě! yīn dà mà náng wǎ: wù guó jiān chén, tōu shēng yú shì, quǎn shǐ bù shí qí ròu. jù bēi yuē: wú bīng rì bī, dài wáng xū zǎo dìng bǎo yǐng zhī jì. zhāo wáng yī miàn zhào shěn zhū liáng lǐng huí fù shǒu, hòu gěi zàng jù, fēng zhū liáng wèi yè gōng. yī miàn yì qì chéng xī zǒu.
話說薳延先歸,見了昭王,哭訴囊瓦敗奔,其父被殺之事。昭王大驚,急召子西、子期等商議,再欲出軍接應,隨後吳句卑亦到,呈上沈尹戍之首,備述兵敗之由,,皆因令尹不用司馬之計,以至如此!」昭王痛哭曰:「孤不能早用司馬,孤之罪也!」因大罵囊瓦:「誤國奸臣,偷生於世,犬豕不食其肉。」句卑曰:「吳兵日逼,大王須早定保郢之計。」昭王一面召沈諸梁領回父首,厚給葬具,封諸梁為葉公。一面議棄城西走。
zi xī hào kū jiàn yuē: shè jì líng qǐn jǐn zài yǐng dū, wáng ruò qì qù, bù kě fù rù yǐ! zhāo wáng yuē: suǒ shì jiāng hàn wèi xiǎn, jīn yǐ shī qí xiǎn, wú shī dàn xī jiāng zhì, ān néng shù shǒu shòu qín hū? zǐ qī zòu yuē: chéng zhōng zhuàng dīng, shàng yǒu shù wàn, wáng kě xī chū gōng zhōng sù bó, jī lì jiāng shì, gù shǒu chéng dié, qiǎn shǐ sì chū, wǎng hàn dōng zhū guó, lìng hé bīng rù yuán, wú rén shēn rù wǒ jìng, liáng xiǎng bù jì, qǐ néng jiǔ zāi? zhāo wáng yuē: wú yīn liáng yú wǒ, hé huàn fá shí? jìn rén yī hū, dùn hú jiē wǎng wú bīng dōng xià, táng cài wèi dǎo, chǔ zhī yǔ xià, jǐn yǐ lí xīn, bù kě shì yě! zi xī yòu yuē: chén děng xī shī jù dí, zhàn ér bù shèng, zǒu yóu wèi wǎn! zhāo wáng yuē: guó jiā cún wáng, jiē zài èr xiōng, dāng xíng zé xíng, guǎ rén bù néng yǔ móu yǐ! yán bà hán lèi rù gōng.
子西號哭諫曰:「社稷陵寢盡在郢都,王若棄去,不可復入矣!」昭王曰:「所恃江漢為險,今已失其險,吳師旦夕將至,安能束手受擒乎?」子期奏曰:「城中壯丁,尚有數萬,王可悉出宮中粟帛,激勵將士,固守城堞,遣使四出,往漢東諸國,令合兵入援,吳人深入我境,糧餉不繼,豈能久哉?」昭王曰:「吳因糧於我,何患乏食?晉人一呼,頓、胡皆往;吳兵東下,唐、蔡為導,楚之宇下,盡已離心,不可恃也!」子西又曰:「臣等悉師拒敵,戰而不勝,走猶未晚!」昭王曰:「國家存亡,皆在二兄,當行則行,寡人不能與謀矣!」言罷含淚入宮。
zi xī yǔ zǐ qī jì yì, shǐ dà jiāng dòu cháo yǐn bīng wǔ qiān, zhù shǒu mài chéng, yǐ fáng běi lù dà jiāng sòng mù, yǐn bīng wǔ qiān, zhù shǒu jì nán chéng, yǐ fáng xī běi lù zi xī zì yǐn jīng bīng yī wàn, yíng yú lǔ fú jiāng, yǐ è dōng dù zhī lù wéi xī lù chuān jiāng, nán lù xiāng jiāng, jù shì chǔ dì, dì fāng xiǎn yuǎn, fēi wú rù chǔ zhī dào, bù bì zhì bèi.
子西與子期計議,使大將斗巢引兵五千,助守麥城,以防北路;大將宋木,引兵五千,助守紀南城,以防西北路;子西自引精兵一萬,營於魯洑江,以扼東渡之路;惟西路川江,南路湘江,俱是楚地,地方險遠,非吳入楚之道,不必置備。
zǐ qī dū lìng wáng sūn yáo yú wáng sūn yǔ zhōng jiàn shēn bāo xū děng, zài nèi xún chéng, shí fēn yán jǐn.
子期督令王孫繇於、王孫圉、鍾建、申包胥等,在內巡城,十分嚴緊。
zài shuō wú wáng hé lǘ jù jí zhū jiāng, wèn rù yǐng zhī qī, wǔ yuán jìn yuē: chǔ suī lǚ bài, rán yǐng dū quán shèng, qiě sān chéng lián luò, wèi yì bá yě. xī qù lǔ fú jiāng, nǎi rù chǔ zhī jìng lù, bì yǒu zhòng bīng bǎ shǒu, bì xū cóng běi dǎ dà kuān zhuǎn, fēn jūn wèi sān, yī jūn gōng mài chéng, yī jūn gōng jì nán chéng, dài wáng lǜ dà jūn zhí dǎo yǐng dū, bǐ jí léi bù jí yǎn ěr, gù cǐ shī bǐ, èr chéng ruò pò, yǐng bù shǒu yǐ! sūn wǔ yuē: zi xū zhī jì shén shàn. nǎi shǐ wǔ yuán tóng gōng zǐ shān yǐn bīng yī wàn, cài hóu yǐ běn guó zhī shī zhù zhī, qù gōng mài chéng sūn wǔ tóng fū gài yǐn bīng yī wàn, táng hóu yǐ běn guó zhī shī zhù zhī, qù gōng jì nán chéng hé lǘ tóng bó pǐ děng, yǐn dà jūn gōng yǐng chéng.
再說吳王闔閭聚集諸將,問入郢之期,伍員進曰:「楚雖屢敗,然郢都全盛,且三城聯絡,未易拔也。西去魯洑江,乃入楚之徑路,必有重兵把守,必須從北打大寬轉,分軍為三,一軍攻麥城,一軍攻紀南城,大王率大軍直搗郢都,彼疾雷不及掩耳,顧此失彼,二城若破,郢不守矣!」孫武曰:「子胥之計甚善。」乃使伍員同公子山引兵一萬,蔡侯以本國之師助之,去攻麥城;孫武同夫概引兵一萬,唐侯以本國之師助之,去攻紀南城;闔閭同伯嚭等,引大軍攻郢城。
qiě shuō wǔ yuán dōng xíng shù rì, dié zhě bào: cǐ qù mài chéng, zhǐ yī shè zhī yuǎn, yǒu dà jiāng dòu cháo yǐn bīng shǒu bǎ. yuán mìng tún zhù jūn mǎ, huàn le wēi fú, xiǎo zú èr rén gēn suí, bù chū yíng wài, xiāng dù dì xíng, lái zhì yī cūn, jiàn cūn rén fāng qiān lǘ mó mài, qí rén yǐ chuí jī lǘ, lǘ zǒu mó zhuǎn, mài xiè fēn fēn ér xià, yuán hū wù yuē: wú zhī suǒ yǐ pò mài chéng yǐ! dāng xià huí yíng, àn chuán hào lìng: měi jūn shì yī míng, yào bù dài yī gè, nèi jiē shèng tǔ, yòu yào cǎo yī shù, míng rì wǔ gǔ jiāo gē, rú wú zhě zhǎn! zhì cì rì wǔ gēng, yòu chuán yī lìng: měi chē yào dài luàn shí ruò gān, rú wú zhě zhǎn!
且說伍員東行數日,諜者報:「此去麥城,止一舍之遠,有大將斗巢引兵守把。」員命屯住軍馬,換了微服,小卒二人跟隨,步出營外,相度地形,來至一村,見村人方牽驢磨麥,其人以棰擊驢,驢走磨轉,麥屑紛紛而下,員忽悟曰:「吾知所以破麥城矣!」當下回營,暗傳號令:「每軍士一名,要布袋一個,內皆盛土,又要草一束,明日五鼓交割,如無者斬!」至次日五更,又傳一令:「每車要帶亂石若干,如無者斬!」
bǐ jí tiān míng, fēn jūn wèi èr duì, cài hóu lǜ yī duì wǎng mài chéng zhī dōng, gōng zǐ gān lǜ yī duì wǎng mài chéng zhī xī, fēn fù gè jiāng suǒ dài shí tǔ cǎo shù zhú chéng xiǎo chéng, yǐ dāng yíng lěi, yuán shēn zì guī dù, dū shuài jūn shì yòng lì, xū yú ér jiù, dōng chéng xiá zhǎng, yǐ xiàng lǘ xíng, míng yuē lǘ chéng, xī chéng zhèng yuán, yǐ xiàng mó xíng, míng yuē mó chéng. cài hóu bù jiě qí yì, yuán xiào yuē: dōng lǘ xī mó, hé huàn mài' zhī bù xià yé?
比及天明,分軍為二隊,蔡侯率一隊往麥城之東,公子乾率一隊往麥城之西,吩咐各將所帶石土、草束築成小城,以當營壘,員身自規度,督率軍士用力,須臾而就,東城狹長,以象驢形,名曰「驢城」,西城正圓,以象磨形,名曰「磨城」。蔡侯不解其意,員笑曰:「東驢西磨,何患『麥'之不下耶?」
dòu cháo zài mài chéng wén zhī wú bīng dōng xī zhú chéng, jí máng yǐn bīng lái zhēng, shuí zhī èr chéng yǐ lì, yì rú jiān lěi. dòu cháo xiān zhì dōng chéng, chéng shàng jīng qí bù mǎn, duó shēng bù jué, dòu cháo dà nù, biàn yù gōng chéng. zhǐ jiàn yuán mén kāi chù, yī yuán shào nián jiāng jūn yǐn bīng chū zhàn, dòu cháo wèn qí xìng míng, dá yuē: wú nǎi cài hóu shǎo zǐ jī gān yě! dòu cháo yuē: rú zǐ fēi wú dí shǒu, wǔ zǐ xū ān zài? jī gān yuē: yǐ qǔ rǔ mài chéng qù yǐ. dòu cháo yù nù, tǐng zhe zhǎng jǐ, zhí qǔ jī gān, jī gān fèn gē xiāng yíng, liǎng xià jiāo fēng, yuē èr shí yú hé, hū yǒu shào mǎ fēi bào: jīn yǒu wú bīng gōng dǎ mài chéng, wàng jiāng jūn sù huí! dòu cháo kǒng cháo xué yǒu shī, jí míng jīn shōu jūn, jūn wǔ yǐ luàn, jī gān chéng shì yǎn shā yī zhèn, bù gǎn qióng zhuī ér fǎn.
斗巢在麥城聞知吳兵東西築城,急忙引兵來爭,誰知二城已立,屹如堅壘。斗巢先至東城,城上旌旗布滿,鐸聲不絕,斗巢大怒,便欲攻城。只見轅門開處,一員少年將軍引兵出戰,斗巢問其姓名,答曰:「吾乃蔡侯少子姬乾也!」斗巢曰:「孺子非吾敵手,伍子胥安在?」姬乾曰:「已取汝麥城去矣。」斗巢愈怒,挺著長戟,直取姬乾,姬乾奮戈相迎,兩下交鋒,約二十餘合,忽有哨馬飛報:「今有吳兵攻打麥城,望將軍速回!」斗巢恐巢穴有失,急鳴金收軍,軍伍已亂,姬乾乘勢掩殺一陣,不敢窮追而返。
dòu cháo huí zhì mài chéng, zhèng yù wǔ yuán zhǐ huī jūn mǎ wéi chéng, dòu cháo héng gē gǒng shǒu yuē: zi xū bié lái wú yàng? zú xià xiān shì zhī yuān, jiē yóu wú jí, jīn chán rén yǐ zhū, zú xià wú yuān kě bào yǐ! zōng guó sān shì zhī ēn, zú xià qǐ wàng zhī hū? yuán duì yuē: wú xiān rén yǒu dà gōng yú chǔ, chǔ wáng bù niàn, yuān shā fù xiōng, yòu yù jué wú zhī mìng, xìng méng tiān yòu, dé tuō yú nán. huái zhī shí jiǔ nián, nǎi yǒu jīn rì. zi rú xiāng liàng, sù sù yuǎn bì, wù yīng wú fēng, kě yǐ xiāng quán!
斗巢回至麥城,正遇伍員指揮軍馬圍城,斗巢橫戈拱手曰:「子胥別來無恙?足下先世之冤,皆由無極,今讒人已誅,足下無冤可報矣!宗國三世之恩,足下豈忘之乎?」員對曰:「吾先人有大功於楚,楚王不念,冤殺父兄,又欲絕吾之命,幸蒙天祐,得脫於難。懷之十九年,乃有今日。子如相諒,速速遠避,勿攖吾鋒,可以相全!」
dòu cháo dà mà: bèi zhǔ zhī zéi, bì rǔ bù suàn hǎo hàn! biàn tǐng jǐ lái zhàn wǔ yuán, yuán yì chí jǐ xiāng yíng. lüè zhàn shù hé, wǔ yuán yuē: rǔ yǐ pí láo, fàng rǔ rù chéng, míng rì zài zhàn. dòu cháo yuē: lái rì jué gè sǐ dí! liǎng xià gè zì shōu jūn. chéng shàng kàn jiàn zì jiā rén mǎ, kāi mén jiē yīng rù chéng qù le. zhì yè bàn, hū rán chéng shàng fā qǐ hǎn lái, bào dào: wú bīng yǐ rù chéng yǐ!
斗巢大罵:「背主之賊,避汝不算好漢!」便挺戟來戰伍員,員亦持戟相迎。略戰數合,伍員曰:「汝已疲勞,放汝入城,明日再戰。」斗巢曰:「來日決個死敵!」兩下各自收軍。城上看見自家人馬,開門接應入城去了。至夜半,忽然城上發起喊來,報道:「吳兵已入城矣!」
yuán lái wǔ yuán jūn zhōng duō yǒu chǔ guó jiàng zú, gù yì fàng dòu cháo rù chéng, què jiào jiàng zú shù rén, yī yàng zhuāng shù, zá zài chǔ bīng duì lǐ hùn rù, fú yú pì chù, yè bàn yú chéng shàng fàng xià zhǎng suǒ, diào shàng wú jūn. bǐ jí zhī jué, chéng shàng wú jūn yǐ yǒu bǎi yú, qí shēng nà hǎn, chéng wài dà jūn
原來伍員軍中多有楚國降卒,故意放斗巢入城,卻教降卒數人,一樣妝束,雜在楚兵隊裡混入,伏於僻處,夜半於城上放下長索,吊上吳軍。比及知覺,城上吳軍已有百餘,齊聲吶喊,城外大軍
yīng zhī, shǒu chéng jūn shì luàn cuàn, dòu cháo jìn yuē bú zhù, zhǐ de chéng yáo chē chū zǒu. wǔ yuán yě bù zhuī gǎn, dé le mài chéng, qiǎn rén zhì wú wáng chù bào jié. qián yuān yǒu shī yún:
應之,守城軍士亂竄,斗巢禁約不住,只得乘軺車出走。伍員也不追趕,得了麥城,遣人至吳王處報捷。潛淵有詩云:
xī mó dōng lǘ xià mài chéng, ǒu yīn chù mù dé gōng chéng.
西磨東驢下麥城,偶因觸目得功成。
zi xū zhì yǒng zhēn wú dí, lì jiàn jīng mán yòu bì qīng.
子胥智勇真無敵,立見荊蠻右臂傾。
huà shuō sūn wǔ yǐn bīng guò hǔ yá shān, zhuǎn rù dāng yáng bǎn, wàng jiàn zhāng jiāng zài běi, shuǐ shì tāo tāo, jì nán dì shì dī xià, xī yǒu chì hú, hú shuǐ tōng jì nán jí yǐng dū chéng xià. wǔ kàn zài dù lǐ, xīn shēng yī jì, mìng jūn shì tún yú gāo fù zhī chù, gè bèi běn chā, xiàn yī yè zhī jiān, yào jué kāi shēn háo yī dào, yǐn zhāng jiāng zhī shuǐ, tōng yú chì hú, què zhú qǐ zhǎng dī, bà zhù jiāng shuǐ. nà shuǐ jìn wú suǒ xiè, píng dì gāo qǐ èr sān zhàng, yòu yù dōng yuè, xī fēng dà fā, jí shí guàn rù jì nán chéng zhōng. shǒu jiāng sòng mù zhī dào jiāng zhǎng, qū chéng zhōng bǎi xìng bēn yǐng dū bì shuǐ, nà shuǐ shì hào dà, lián yǐng dū chéng xià, yī wàng rú jiāng hú le.
話說孫武引兵過虎牙山,轉入當陽阪,望見漳江在北,水勢滔滔,紀南地勢低下,西有赤湖,湖水通紀南及郢都城下。武看在肚裡,心生一計,命軍士屯於高阜之處,各備畚鍤,限一夜之間,要掘開深壕一道,引漳江之水,通於赤湖,卻築起長堤,壩住江水。那水進無所泄,平地高起二三丈,又遇冬月,西風大發,即時灌入紀南城中。守將宋木只道江漲,驅城中百姓奔郢都避水,那水勢浩大,連郢都城下,一望如江湖了。
sūn wǔ shǐ rén yú shān shàng kǎn zhú zào fá, wú jūn chéng fá báo chéng, chéng zhōng fāng zhī cǐ shuǐ nǎi wú rén jué zhāng jiāng suǒ zhì, zhòng xīn huáng jù, gè zì táo shēng. chǔ wáng zhī yǐng dū nán shǒu, jí shǐ zhēn yǐn gù jù zhōu xī mén, qǔ qí ài mèi jì mǐ, yī tóng dēng zhōu. zǐ qī zài chéng shàng, zhèng yù dū shuài jūn shì hàn shuǐ, wén chǔ wáng yǐ xíng, zhǐ de tóng bǎi guān chū chéng bǎo jià, dān dān zǒu chū yī shēn, bù fù gù qí jiā shì yǐ. yǐng dū wú zhǔ, bù gōng zì pò. shǐ guān yǒu shī yún:
孫武使人於山上砍竹造筏,吳軍乘筏薄城,城中方知此水乃吳人決漳江所致,眾心惶懼,各自逃生。楚王知郢都難守,急使箴尹固具舟西門,取其愛妹季羋,一同登舟。子期在城上,正欲督率軍士捍水,聞楚王已行,只得同百官出城保駕,單單走出一身,不復顧其家室矣。郢都無主,不攻自破。史官有詩云:
hǔ jù fāng chéng zǔ hàn chuān, wú bīng xùn sǎo ruò fēi yān.
虎踞方城阻漢川,吳兵迅掃若飛煙。
zhōng liáng qì jǐn chán tān shòu, bù pà lóng chéng gāo rù tiān.
忠良棄盡讒貪售,不怕隆城高入天。
sūn wǔ suì fèng hé lǘ rù yǐng dū chéng, jí shǐ rén jué kāi shuǐ bà, fàng shuǐ guī jiāng, hé bīng yǐ shǒu sì jiāo, wǔ yuán yì zì mài chéng lái jiàn. hé lǘ shēng chǔ wáng zhī diàn, bǎi guān bài hè yǐ bì, rán hòu táng cài èr jūn yì rù cháo zhì cí chēng qìng.
孫武遂奉闔閭入郢都城,即使人掘開水壩,放水歸江,合兵以守四郊,伍員亦自麥城來見。闔閭升楚王之殿,百官拜賀已畢,然後唐、蔡二君亦入朝致詞稱慶。
hé lǘ dà xǐ, zhì jiǔ gāo huì. shì wǎn, hé lǘ sù yú chǔ wáng zhī gōng, zuǒ yòu dé chǔ wáng fū rén yǐ jìn. hé lǘ yù shǐ shì qǐn, yì yóu wèi jué, wǔ yuán yuē: guó shàng yǒu zhī, kuàng qí qī hū? wáng nǎi liú sù, yín qí qiè yìng dài biàn.
闔閭大喜,置酒高會。是晚,闔閭宿於楚王之宮,左右得楚王夫人以進。闔閭欲使侍寢,意猶未決,伍員曰:「國尚有之,況其妻乎?」王乃留宿,淫其妾媵殆遍。
zuǒ yòu huò yán: chǔ wáng zhī mǔ bó yíng, nǎi tài zǐ jiàn zhī qī, píng wáng yǐ qí měi ér duó zhī, jīn qí chǐ shàng shǎo, sè wèi shuāi yě. hé lǘ xīn dòng, shǐ rén zhào zhī, bó yíng bù chū. hé lǘ nù, mìng zuǒ yòu: qiān lái jiàn guǎ rén,, bó yíng bì hù, yǐ jiàn jī hù ér yán yuē: qiè wén zhū hóu zhě, yī guó zhī jiào yě. lǐ, nán nǚ jū bù tóng xí, shí bù gòng qì, suǒ yǐ shì bié. jīn jūn wáng qì qí biǎo yí, yǐ yín luàn wén yú guó rén, wèi wáng rén níng fú jiàn ér sǐ, bù gǎn chéng mìng. hé lǘ dà cán, nǎi xiè yuē: guǎ rén jìng mù fū rén, yuàn shí yán sè, gǎn jí luàn hū, fū rén xiū yǐ! shǐ qí jiù shì wèi zhī shǒu hù, jiè cóng rén bù dé wàng rù.
左右或言:「楚王之母伯嬴,乃太子建之妻,平王以其美而奪之,今其齒尚少,色未衰也。」闔閭心動,使人召之,伯嬴不出。闔閭怒,命左右:「牽來見寡人,,伯嬴閉戶,以劍擊戶而言曰:「妾聞諸侯者,一國之教也。禮,男女居不同席,食不共器,所以示別。今君王棄其表儀,以淫亂聞於國人,未亡人寧伏劍而死,不敢承命。」闔閭大慚,乃謝曰:「寡人敬慕夫人,願識顏色,敢及亂乎,夫人休矣!」使其舊侍為之守戶,誡從人不得妄入。
wǔ yuán qiú chǔ zhāo wáng bù dé, nǎi shǐ sūn wǔ bó pǐ děng, yì fēn jù zhū dài fū zhī shì, yín qí qī qiè yǐ rǔ zhī. táng hóu cài hóu tóng gōng zǐ shān wǎng sōu náng wǎ zhī jiā, qiú pèi shàng yī rán zài sì, sù shuāng mǎ yì zài jiù zhōng, èr jūn gè qǔ qí wù, jù zhuǎn xiàn yú wú wáng. qí tā bǎo huò jīn bó, chōng rèn shì zhōng, zì zuǒ yòu yùn qǔ, láng jí dào lù. náng wǎ yī shēng tān huì, hé céng shòu yòng?
伍員求楚昭王不得,乃使孫武、伯嚭等,亦分據諸大夫之室,淫其妻妾以辱之。唐侯、蔡侯同公子山往搜囊瓦之家,裘佩尚依然在笥,肅霜馬亦在廄中,二君各取其物,俱轉獻於吳王。其他寶貨金帛,充牣室中,恣左右運取,狼藉道路。囊瓦一生貪賄,何曾受用?
gōng zǐ shān yù qǔ náng wǎ fū rén, fū gài zhì, zhú shān ér zì qǔ zhī. shì shí jūn chén xuān yín, nán nǚ wú bié, yǐng dū chéng zhōng, jǐ yú shòu qún ér qín jù yǐ! rán wēng yǒu shī yún:
公子山欲取囊瓦夫人,夫概至,逐山而自取之。是時君臣宣淫,男女無別,郢都城中,幾於獸群而禽聚矣!髯翁有詩云:
xíng yín bù bì chǔ jūn chén, dàn kuài sī xīn dú dà lún.
行淫不避楚君臣,但快私心瀆大倫。
zhǐ yǒu bó yíng chí wǎn jié, qīng fēng yī xiàn wèi wáng rén!
只有伯嬴持晚節,清風一線未亡人!
wǔ yuán yán yú wú wáng, yù jiāng chǔ zōng miào jǐn xíng chāi huǐ, sūn wǔ jìn yuē: bīng yǐ yì dòng, fāng wèi yǒu míng. píng wáng fèi tài zǐ jiàn ér lì qín nǚ zhī zǐ, rèn yòng chán tān, nèi lù zhōng liáng, ér wài háng bào yú zhū hóu, shì yǐ wú dé zhì cǐ. jīn chǔ dōu yǐ pò, yí zhào tài zǐ jiàn zhī zǐ mǐ shèng, lì zhī wèi jūn, shǐ zhǔ zōng miào, yǐ gèng zhāo wáng zhī wèi. chǔ lián gù tài zǐ wú gū, bì rán xiāng ān, ér shèng huái wú dé, shì shì gòng xiàn bù jué. wáng suī shè chǔ, yóu dé chǔ yě. rú cǐ, zé míng shí jù quán yǐ!
伍員言於吳王,欲將楚宗廟盡行拆毀,孫武進曰:「兵以義動,方為有名。平王廢太子建而立秦女之子,任用讒貪,內戮忠良,而外行暴於諸侯,是以吳得至此。今楚都已破,宜召太子建之子羋勝,立之為君,使主宗廟,以更昭王之位。楚憐故太子無辜,必然相安,而勝懷吳德,世世貢獻不絕。王雖赦楚,猶得楚也。如此,則名實俱全矣!」
hé lǘ tān yú miè chǔ, suì bù tīng sūn wǔ zhī yán, nǎi fén huǐ qí zōng miào, táng cài èr jūn gè cí guī běn guó qù qì. hé lǘ fù zhì jiǔ zhāng huá zhī tái, dà yàn qún chén, lè gōng zòu lè, qún chén jiē xǐ, wéi wǔ yuán tòng kū bù yǐ. hé lǘ yuē: qīng bào chǔ zhī zhì yǐ chóu yǐ, yòu hé bēi hū? yuán hán lèi ér duì yuē: píng wáng yǐ sǐ, chǔ wáng fù táo, chén fù xiōng zhī chóu, shàng wèi bào wàn fēn zhī yī yě. hé lǘ yuē: qīng yù hé rú? yuán duì yuē: qǐ dài wáng xǔ chén jué píng wáng zhī zhǒng mù, kāi guān zhǎn shǒu, fāng kě xiè chén zhī hèn,, hé lǘ yuē: qīng wèi dé yú guǎ rén duō yǐ, guǎ rén hé ài yú kū gǔ, bù yǐ wèi qīng zhī sī yé? suì xǔ zhī.
闔閭貪於滅楚,遂不聽孫武之言,乃焚毀其宗廟,唐、蔡二君各辭歸本國去訖。闔閭復置酒章華之台,大宴群臣,樂工奏樂,群臣皆喜,惟伍員痛哭不已。闔閭曰:「卿報楚之志已酬矣,又何悲乎?」員含淚而對曰:「平王已死,楚王復逃,臣父兄之仇,尚未報萬分之一也。」闔閭曰:「卿欲何如?」員對曰:「乞大王許臣掘平王之冢墓,開棺斬首,方可泄臣之恨,,闔閭曰:「卿為德於寡人多矣,寡人何愛於枯骨,不以慰卿之私耶?」遂許之。
wǔ yuán fǎng zhī píng wáng zhī mù, zài dōng mén wài dì fāng shì bǐng zhuāng liáo tái hú, nǎi yǐn běn bù bīng wǎng. dàn jiàn píng yuán shuāi cǎo, hú shuǐ máng máng, bìng bù zhī mù zhī suǒ zài, shǐ rén sì xià sōu mì, yì wú zōng yǐng. wǔ yuán nǎi chuí xiōng xiàng tiān ér hào yuē: tiān hū, tiān hū! bù lìng wǒ bào fù xiōng zhī yuàn hū? hū yǒu lǎo fù zhì qián, yī ér wèn yuē: jiāng jūn yù de píng wáng zhī zhǒng hé gù? yuán yuē: píng wáng qì zi duó xí, shā zhōng rèn nìng, miè wú zōng zú, wú shēng bù néng jiā bīng qí jǐng, sǐ yì dāng lù qí shī, yǐ bào fù xiōng yú dì xià! lǎo fù yuē: píng wáng zì zhī duō yuàn, kǒng rén fā jué qí mù, gù zàng yú hú zhōng, jiāng jūn bì yù de guān, xū hé hú shuǐ ér qiú zhī, nǎi kě jiàn yě. yīn dēng liáo tái, zhǐ shì qí chù.
伍員訪知平王之墓,在東門外地方室丙莊寥台湖,乃引本部兵往。但見平原衰草,湖水茫茫,並不知墓之所在,使人四下搜覓,亦無蹤影。伍員乃捶胸向天而號曰:「天乎,天乎!不令我報父兄之怨乎?」忽有老父至前,揖而問曰:「將軍欲得平王之冢何故?」員曰:「平王棄子奪媳,殺忠任佞,滅吾宗族,吾生不能加兵其頸,死亦當戮其屍,以報父兄於地下!」老父曰:「平王自知多怨,恐人發掘其墓,故葬於湖中,將軍必欲得棺,須涸湖水而求之,乃可見也。」因登寥台,指示其處。
yuán shǐ shàn méi zhī shì, rù shuǐ qiú zhī, yú tái dōng guǒ dé shí guǒ. nǎi lìng jūn shì gè fù shā yī náng, duī jī mù páng, yōng zhù liú shuǐ. rán hòu záo kāi shí guǒ, dé yī guān shén zhòng, fā zhī, nèi wéi yì guān jí jīng tiě shù bǎi jīn ér yǐ. lǎo sǒu yuē: cǐ yí guān yě, zhēn guān shàng zài qí xià. gèng qù shí bǎn xià céng, guǒ rán yǒu yī guān. yuán lìng huǐ guān, zhuāi chū qí shī, yàn zhī, guǒ chǔ píng wáng zhī shēn yě. yòng shuǐ yín liàn guò, fū ròu bù biàn. yuán yī jiàn qí shī, yuàn qì chōng tiān, shǒu chí jiǔ jié tóng biān, biān zhī sān bǎi, ròu làn gǔ zhé, yú shì zuǒ zú jiàn qí fù, yòu shǒu jué qí mù, shù zhī yuē: rǔ shēng shí wǎng yǒu mù zhū, bù biàn zhōng nìng, tīng xìn chán yán, shā wú fù xiōng, qǐ bù yuān zāi! suì duàn píng wáng zhī tóu, huǐ qí yī qīn guān mù, tóng hái gǔ qì yú yuán yě. rán wēng yǒu zàn yún:
員使善沒之士,入水求之,於台東果得石槨。乃令軍士各負沙一囊,堆積墓旁,壅住流水。然後鑿開石槨,得一棺甚重,發之,內惟衣冠及精鐵數百斤而已。老叟曰:「此疑棺也,真棺尚在其下。」更去石板下層,果然有一棺。員令毀棺,拽出其屍,驗之,果楚平王之身也。用水銀殮過,膚肉不變。員一見其屍,怨氣衝天,手持九節銅鞭,鞭之三百,肉爛骨折,於是左足踐其腹,右手抉其目,數之曰:「汝生時枉有目珠,不辨忠佞,聽信讒言,殺吾父兄,豈不冤哉!」遂斷平王之頭,毀其衣衾棺木,同骸骨棄於原野。髯翁有贊云:
yuàn bù kě jī, yuān bù kě jí.
怨不可積,冤不可極。
jí yuān wú jūn zhǎng, jī yuàn wú cún mò.
極冤無君長,積怨無存歿。
pǐ fū táo sǐ, lù jí xiǔ gǔ.
匹夫逃死,僇及朽骨。
lèi xuè sǎ biān, yuàn qì hūn rì.
淚血灑鞭,怨氣昏日。
xiào yì duó zhōng, jiā chóu jí guó.
孝意奪忠,家仇及國。
liè zāi zi xū, qiān gǔ yóu wèi zhī yǐn qì!
烈哉子胥,千古猶為之飲泣!
wǔ yuán jì tà píng wáng zhī shī, wèn lǎo sǒu yuē: zi hé yǐ zhī píng wáng zàng chù jí qí guān mù zhī zhà? lǎo sǒu yuē: wú fēi tā rén, nǎi shí gōng yě. xī píng wáng lìng wú shí gōng wǔ shí yú rén, qì zào yí zhǒng, kǒng wú děng xiè lòu qí jī, zhǒng chéng zhī hòu, jiāng zhū gōng jǐn shā zhǒng nèi, dú lǎo hàn sī táo dé miǎn. jīn rì gǎn jiāng jūn xiào xīn chéng qiè, tè lái zhǐ míng, yì wèi wǔ shí yú yuān guǐ, shāo cháng qí hèn ěr! yuán nǎi qǔ jīn bó hòu chóu lǎo sǒu ér qù.
伍員既撻平王之屍,問老叟曰:「子何以知平王葬處及其棺木之詐?」老叟曰:「吾非他人,乃石工也。昔平王令吾石工五十餘人,砌造疑冢,恐吾等泄漏其機,冢成之後,將諸工盡殺冢內,獨老漢私逃得免。今日感將軍孝心誠切,特來指明,亦為五十餘冤鬼,稍償其恨耳!」員乃取金帛厚酬老叟而去。
zài shuō chǔ zhāo wáng chéng zhōu xī shè jǔ shuǐ, yòu zhuǎn ér nán dù dà jiāng, rù yú yún zhōng. yǒu cǎo kòu shù bǎi rén, yè jié zhāo wáng zhī zhōu, yǐ gē jī zhāo wáng. shí wáng sūn yáo yú zài páng, yǐ bèi bì wáng, dà hē yuē: cǐ chǔ wáng yě, rǔ yù hé wèi? yán wèi bì, gē zhōng qí jiān, liú xiě jí zhǒng, hūn dǎo yú dì. kòu yuē: wú bèi dàn zhī yǒu cái bó, bù zhī yǒu wáng, qiě lìng yǐn dà chén shàng qiě tān huì, kuàng xiǎo mín hū? nǎi dà sōu zhōu zhōng jīn bó bǎo huò zhī lèi.
再說楚昭王乘舟西涉沮水,又轉而南渡大江,入於雲中。有草寇數百人,夜劫昭王之舟,以戈擊昭王。時王孫繇於在旁,以背蔽王,大喝曰:「此楚王也,汝欲何為?」言未畢,戈中其肩,流血及踵,昏倒於地。寇曰:「吾輩但知有財帛,不知有王,且令尹大臣尚且貪賄,況小民乎?」乃大搜舟中金帛寶貨之類。
zhēn yǐn gù jí fú zhāo wáng dēng àn bì zhī. zhāo wáng hū yuē: shuí wèi wǒ hù chí ài mèi, wù lìng yǒu shāng! xià dài fū zhōng jiàn bèi fù jì mǐ, yǐ cóng wáng yú àn. huí gù qún dào fàng huǒ fén zhōu, nǎi yè zǒu shù lǐ, zhì míng dàn, zǐ qī tóng sòng mù dòu xīn dòu cháo lù xù zōng jī ér zhì. dòu xīn yuē: chén jiā zài yún, qù cǐ bù jí sì shí lǐ, wú wáng qiě miǎn qiáng dào bǐ, zài zuò qū chù,,
箴尹固急扶昭王登岸避之。昭王呼曰:「誰為我護持愛妹,勿令有傷!」下大夫鍾建背負季羋,以從王於岸。回顧群盜放火焚舟,乃夜走數里,至明旦,子期同宋木、斗辛、斗巢陸續蹤跡而至。斗辛曰:「臣家在鄖,去此不及四十里,吾王且勉強到彼,再作區處,,
shǎo qǐng, wáng sūn yáo yú yì zhì, zhāo wáng jīng wèn yuē: zi fù zhòng shāng, hé yǐ dé miǎn? yáo yú yuē: chén fù tòng bù néng qǐ, huǒ jí chén shēn, hū ruò yǒu rén tuī chén shàng àn, hūn mí zhōng wén qí yǔ yuē: wú nǎi chǔ zhī gù lìng yǐn sūn shū áo yě. chuán yǔ wú wáng, wú shī bù jiǔ zì tuì, shè jì mián yuǎn. yīn yǐ yào fū chén zhī jiān, xǐng lái shí xuè zhǐ tòng dìng, gù néng jí cǐ. zhāo wáng yuē: sūn shū chǎn yú yún zhōng, qí líng bù mǐn. xiāng yǔ jiē tàn bù yǐ.
少頃,王孫繇於亦至,昭王驚問曰:「子負重傷,何以得免?」繇於曰:「臣負痛不能起,火及臣身,忽若有人推臣上岸,昏迷中聞其語曰:「吾乃楚之故令尹孫叔敖也。傳語吾王,吳師不久自退,社稷綿遠。」因以藥敷臣之肩,醒來時血止痛定,故能及此。」昭王曰:「孫叔產於雲中,其靈不泯。」相與嗟嘆不已。
dòu cháo chū gàn bèi tóng shí, zhēn yǐn gù jiě páo piáo jí shuǐ yǐ jìn.
斗巢出干糒同食,箴尹固解匏瓢汲水以進。
zhāo wáng shǐ dòu xīn mì zhōu yú chéng jiù zhī jīn, xīn wàng jiàn yī zhōu dōng lái, zài yǒu qī xiǎo, chá zhī, nǎi dài fū lán yǐn mén yě. xīn hū yuē: wáng zài cǐ, kě yǐ zài zhī. lán yǐn mén yuē: wáng guó zhī jūn, wú hé zài yān! jìng qù bù gù. dòu xīn cì hou liáng jiǔ, fù dé yú zhōu, jiě yī yǐ shòu zhī, cái kěn yǐ zhōu lǒng àn. wáng suì yǔ jì mǐ tóng dù, dé dá yún yì.
昭王使斗辛覓舟於成臼之津,辛望見一舟東來,載有妻小,察之,乃大夫藍尹亹也。辛呼曰:「王在此,可以載之。」藍尹亹曰:「亡國之君,吾何載焉!」竟去不顧。斗辛伺候良久,復得漁舟,解衣以授之,才肯艤舟攏岸。王遂與季羋同渡,得達鄖邑。
dòu xīn zhī zhòng dì dòu huái, wén wáng zhì chū yíng. xīn lìng zhì zhuàn, dòu huái jìn shí, lǚ yǐ mù shì zhāo wáng, dòu xīn yí zhī, nǎi yǔ jì dì cháo qīn shì wáng qǐn. zhì yè bàn, wén cuì dāo shēng, dòu xīn kāi mén chū kàn, nǎi dòu huái yě, shǒu zhí shuāng rèn, nù qì bó bó. xīn yuē: dì cuì rèn yù hé wèi hū? huái yuē: yù shì wáng ěr? xīn yuē: rǔ hé gù shēng cǐ nì xīn? huái yuē: xī wú fù zhōng yú píng wáng, píng wáng tīng fèi wú jí chán yán ér shā zhī, píng wáng shā wǒ fù, wǒ shā píng wáng zhī zǐ, yǐ bào qí chóu, yǒu hé bù kě? xīn nù mà yuē: jūn yóu tiān yě, tiān jiàng huò yú rén, rén gǎn chóu hū? huái yuē: wáng zài guó, zé wèi jūn jīn shī guó, zé wèi chóu. jiàn chóu bù shā, fēi rén yě! xīn yuē: gǔ zhě, yuàn bù jí sì. wáng yòu huǐ qián rén zhī shī, lù yòng wǒ xiōng dì, jīn chéng qí wēi ér shì zhī, tiān lǐ bù róng. rǔ ruò méng cǐ yì, wú xiān zhǎn rǔ. dòu huái xié rèn chū mén ér qù, hèn hèn bù yǐ.
斗辛之仲弟斗懷,聞王至出迎。辛令治饌,斗懷進食,屢以目視昭王,斗辛疑之,乃與季弟巢親侍王寢。至夜半,聞淬刀聲,斗辛開門出看,乃斗懷也,手執霜刃,怒氣勃勃。辛曰:「弟淬刃欲何為乎?」懷曰:「欲弒王耳?」辛曰:「汝何故生此逆心?」懷曰:「昔吾父忠於平王,平王聽費無極讒言而殺之,平王殺我父,我殺平王之子,以報其仇,有何不可?」辛怒罵曰:「君猶天也,天降禍於人,人敢仇乎?」懷曰:「王在國,則為君;今失國,則為仇。見仇不殺,非人也!」辛曰:「古者,怨不及嗣。王又悔前人之失,錄用我兄弟,今乘其危而弒之,天理不容。汝若萌此意,吾先斬汝。」斗懷挾刃出門而去,恨恨不已。
zhāo wáng wén hù wài chì hè zhī shēng, pī yī qǐ qiè tīng, bèi wén qí gù, suì bù kěn liú yún. dòu xīn dòu cháo yǔ zǐ qī shāng yì, suì fèng wáng běi bēn suí guó.
昭王聞戶外叱喝之聲,披衣起竊聽,備聞其故,遂不肯留鄖。斗辛、斗巢與子期商議,遂奉王北奔隨國。
què shuō zi xī zài lǔ fú jiāng bǎ shǒu, wén yǐng dū yǐ pò, zhāo wáng chū bēn, kǒng guó rén qiǎn sàn, nǎi fú wáng fú, chéng wáng yú, zì chēng chǔ wáng, lì guó yú pí xiè, yǐ ān rén xīn. bǎi xìng bì wú luàn zhě, yī zhī yǐ jū. yǐ ér wén wáng zài suí, xiǎo yù bǎi xìng, shǐ zhī wáng zhī suǒ zài, rán hòu zhì suí, yǔ wáng xiāng cóng.
卻說子西在魯洑江把守,聞郢都已破,昭王出奔,恐國人遣散,乃服王服,乘王輿,自稱楚王,立國於脾泄,以安人心。百姓避吳亂者,依之以居。已而聞王在隨,曉諭百姓,使知王之所在,然後至隨,與王相從。
wǔ yuán zhōng yǐ bù dé chǔ zhāo wáng wèi hèn, yán yú hé lǘ yuē: chǔ wáng wèi dé, chǔ wèi kě miè yě. chén yuàn lǜ yī jūn xī dù, zōng jī hūn jūn, zhí zhī yǐ guī! hé lǘ xǔ zhī.
伍員終以不得楚昭王為恨,言於闔閭曰:「楚王未得,楚未可滅也。臣願率一軍西渡,蹤跡昏君,執之以歸!」闔閭許之。
wǔ yuán yí lù zhuī xún, wén chǔ wáng zài suí, jìng wǎng suí guó, zhì shū suí jūn, yào suǒ qǔ chǔ wáng. bì jìng chǔ wáng rú hé dé miǎn? qiě kàn xià huí fēn jiě.
伍員一路追尋,聞楚王在隨,竟往隨國,致書隨君,要索取楚王。畢竟楚王如何得免?且看下回分解。