strong chǔ zhāo wáng qì yǐng xī bēn wǔ zǐ xū jué mù biān shī strong
楚昭王弃郢西奔 伍子胥掘墓鞭尸
huà shuō shěn yǐn shù qù hòu, wú chǔ jiā hàn shuǐ ér jūn, xiāng chí shù rì. wǔ chéng hēi yù xiàn mèi yú lìng yǐn, jìn yán yuē:" wú rén shě zhōu cóng lù, wéi qí suǒ zhǎng, qiě yòu bù shí dì lǐ, sī mǎ yǐ cè qí bì bài yǐ. jīn xiāng chí shù rì, bù néng dù jiāng, qí xīn yǐ dài, yí sù jī zhī!"
话说沈尹戍去后,吴、楚夹汉水而军,相持数日。武城黑欲献媚于令尹,进言曰:“吴人舍舟从陆,违其所长,且又不识地理,司马已策其必败矣。今相持数日,不能渡江,其心已怠,宜速击之!”
wǎ zhī ài jiàng shǐ huáng yì yuē:" chǔ rén ài lìng yǐn zhě shǎo, ài sī mǎ zhě duō, ruò sī mǎ yǐn bīng fén wú zhōu, sāi ài dào, zé pò wú zhī gōng, bǐ wèi dì yī yě, lìng yǐn guān gāo míng zhòng, lǚ cì shī lì, jīn yòu yǐ dì yī zhī gōng, ràng yú sī mǎ, hé yǐ lì yú bǎi liáo zhī shàng? sī mǎ qiě dài zi wéi zhèng yǐ, bù rú cóng wǔ chéng jiāng jūn zhī jì, dù jiāng jué yī shèng fù wèi shàng!"
瓦之爱将史皇亦曰:“楚人爱令尹者少,爱司马者多,若司马引兵焚吴舟,塞隘道,则破吴之功,彼为第一也,令尹官高名重,屡次失利,今又以第一之功,让于司马,何以立于百僚之上?司马且代子为政矣,不如从武城将军之计,渡江决一胜负为上!”
náng wǎ huò qí yán, suì chuán lìng sān jūn, jù dù hàn shuǐ, zhì xiǎo bié shān liè chéng zhèn shì, shǐ huáng chū bīng tiǎo zhàn, sūn wǔ shǐ xiān fēng fū gài yíng zhī, fū gài xuǎn yǒng shì sān bǎi rén, jù yòng jiān mù wèi dà bàng, yī yù chǔ bīng, méi tóu méi nǎo luàn dǎ jiāng qù, chǔ bīng cóng wèi jiàn cǐ jūn xíng, cuò shǒu bù dié, bèi wú bīng luàn dǎ yī zhèn, shǐ huáng dà bài ér zǒu. náng wǎ yuē:" zi lìng wǒ dù jiāng, jīn cái jiāo bīng biàn bài, hé miàn mù lái jiàn wǒ?"
囊瓦惑其言,遂传令三军,俱渡汉水,至小别山列成阵势,史皇出兵挑战,孙武使先锋夫概迎之,夫概选勇士三百人,俱用坚木为大棒,一遇楚兵,没头没脑乱打将去,楚兵从未见此军形,措手不迭,被吴兵乱打一阵,史皇大败而走。囊瓦曰:“子令我渡江,今才交兵便败,何面目来见我?”
shǐ huáng yuē:" zhàn bù zhǎn jiāng, gōng bù qín wáng, fēi bīng jiā dà yǒng, jīn wú wáng dà zhài zhā zài dà bié shān zhī xià, bù rú jīn yè chū qí bù yì, wǎng jié zhī, yǐ jiàn dà gōng!" náng wǎ cóng zhī, suì tiāo xuǎn jīng bīng wàn rén, pī guà xián méi, cóng jiān dào shā chū dà bié shān hòu, zhū jūn de lìng, yī jì ér xíng.
史皇曰:“战不斩将,攻不擒王,非兵家大勇,今吴王大寨扎在大别山之下,不如今夜出其不意,往劫之,以建大功!”囊瓦从之,遂挑选精兵万人,披挂衔枚,从间道杀出大别山后,诸军得令,依计而行。
què shuō sūn wǔ wén fū gài chū zhàn dé shèng, zhòng jiē xiāng hè, wǔ yuē:" náng wǎ nǎi dǒu shāo zhī bèi, tān gōng jiǎo xìng, jīn shǐ huáng xiǎo cuò, wèi yǒu kuī sǔn, jīn yè bì lái yǎn xí dà zhài, bù kě bù bèi!" nǎi lìng fū gài zhuān yì gè yǐn běn bù, fú yú dà bié shān zhī zuǒ yòu, dàn tīng shào jiǎo wèi hào, fāng xǔ shā chū, shǐ táng cài èr jūn fēn liǎng lù jiē yìng yòu lìng wǔ yuán yǐn bīng wǔ qiān, chāo chū xiǎo bié shān, fǎn jié náng wǎ zhī zhài, què shǐ bó pǐ jiē yìng sūn wǔ yòu shǐ gōng zǐ shān bǎo hù wú wáng, yí tún yú hàn yīn shān, yǐ bì chōng tū. dà zhài xū shè jīng qí, liú lǎo ruò shù bǎi shǒu zhī. hào lìng yǐ bì.
却说孙武闻夫概初战得胜,众皆相贺,武曰:“囊瓦乃斗筲之辈,贪功侥幸,今史皇小挫,未有亏损,今夜必来掩袭大寨,不可不备!”乃令夫概、专毅各引本部,伏于大别山之左右,但听哨角为号,方许杀出,使唐、蔡二君分两路接应;又令伍员引兵五千,抄出小别山,反劫囊瓦之寨,却使伯嚭接应;孙武又使公子山保护吴王,移屯于汉阴山,以避冲突。大寨虚设旌旗,留老弱数百守之。号令已毕。
shí dāng sān gǔ, náng wǎ guǒ yǐn jīng bīng, mì cóng shān hòu chāo chū, jiàn dà zhài zhōng jì rán wú bèi, fā shēng hǎn, shā rù jūn zhōng, bú jiàn wú wáng, yí yǒu mái fú, huāng máng shā chū, hū tīng dé shào jiǎo qí míng, zhuān yì fū gài liǎng jūn zuǒ yòu tū chū jiā gōng, náng wǎ qiě zhàn qiě zǒu, sān tíng bīng shì zhé le yī tíng cái dé zǒu tuō, yòu wén pào shēng dà zhèn, yòu yǒu cài hóu, zuǒ yǒu táng hóu, liǎng xià jié zhù. táng hóu dà jiào:" hái wǒ sù shuāng mǎ, miǎn rǔ yī sǐ!" cài hóu yòu jiào:" hái wǒ qiú pèi, ráo rǔ yī mìng!" náng wǎ yòu xiū yòu nǎo, yòu huāng yòu pà, zhèng zài wēi jí, què dé wǔ chéng hēi yǐn bīng lái, dà shā yī zhèn, jiù chū náng wǎ.
时当三鼓,囊瓦果引精兵,密从山后抄出,见大寨中寂然无备,发声喊,杀入军中,不见吴王,疑有埋伏,慌忙杀出,忽听得哨角齐鸣,专毅、夫概两军左右突出夹攻,囊瓦且战且走,三停兵士折了一停;才得走脱,又闻炮声大震,右有蔡侯,左有唐侯,两下截住。唐侯大叫:“还我肃霜马,免汝一死!”蔡侯又叫:“还我裘佩,饶汝一命!”囊瓦又羞又恼,又慌又怕,正在危急,却得武城黑引兵来,大杀一阵,救出囊瓦。
yuē xíng shù lǐ, yì qǐ shǒu zhài xiǎo jūn lái bào:" běn yíng yǐ bèi wú jiāng wǔ yuán suǒ jié, shǐ jiāng jūn dà bài, bù zhī xià luò." náng wǎ xīn dǎn jù liè, yǐn zhe bài bīng, lián yè bēn chí, zhí dào bǎi jǔ, fāng cái zhù zú.
约行数里,一起守寨小军来报:“本营已被吴将伍员所劫,史将军大败,不知下落。”囊瓦心胆俱裂,引著败兵,连夜奔驰,直到柏举,方才驻足。
liáng jiǔ, shǐ huáng yì yǐn cán bīng lái dào, yú bīng jiàn jí, fù lì yíng zhài. náng wǎ yuē:" sūn wǔ yòng bīng, guǒ yǒu jī biàn, bù rú qì zhài táo guī, qǐng bīng fù zhàn." shǐ huáng yuē:" lìng yǐn lǜ dà bīng jù wú, ruò qì zhài ér guī, wú bīng yī dù hàn jiāng, cháng qū rù yǐng, lìng yǐn zhī zuì hé táo? bù rú jìn lì yī zhàn, biàn sǐ yú zhèn shàng, yě liú gè xiāng míng yú hòu."
良久,史皇亦引残兵来到,余兵渐集,复立营寨。囊瓦曰:“孙武用兵,果有机变,不如弃寨逃归,请兵复战。”史皇曰:“令尹率大兵拒吴,若弃寨而归,吴兵一渡汉江,长驱入郢,令尹之罪何逃?不如尽力一战,便死于阵上,也留个香名于后。”
náng wǎ zhèng zài chóu chú, hū bào:" chǔ wáng yòu qiǎn yī jūn lái jiē yìng." náng wǎ chū zhài yíng jiē, nǎi dà jiàng wěi shè yě. shè yuē:" zhǔ shàng wén wú bīng shì dà, kǒng lìng yǐn bù néng qǔ shèng, tè qiǎn xiǎo jiàng dài jūn yī wàn, qián lái tīng mìng."
囊瓦正在踌躇,忽报:“楚王又遣一军来接应。”囊瓦出寨迎接,乃大将薳射也。射曰:“主上闻吴兵势大,恐令尹不能取胜,特遣小将带军一万,前来听命。”
yīn wèn cóng qián jiāo zhàn zhī shì, náng wǎ bèi xì xiáng shù le yī biàn, miàn yǒu cán sè. wěi shè yuē:" ruò cóng shěn sī mǎ zhī yán, hé zhì rú cǐ? jīn rì zhī jì, wéi yǒu shēn gōu gāo lěi, wù yǔ wú zhàn, děng dài sī mǎ bīng dào, rán hòu hé jī." náng wǎ yuē:" mǒu yīn qīng bīng jié zhài, suǒ yǐ fǎn bèi qí jié. ruò liǎng zhèn xiāng dāng, chǔ bīng qǐ jù ruò yú wú zāi? jīn jiāng jūn chū dào, chéng cǐ ruì qì, yí jué yī sǐ zhàn." wěi shè bù cóng. suì yǔ náng wǎ gè zì lì yíng, míng suī hù wèi jī jiǎo, xiāng qù yǒu shí yú lǐ.
因问从前交战之事,囊瓦备细详述了一遍,面有惭色。薳射曰:“若从沈司马之言,何至如此?今日之计,惟有深沟高垒,勿与吴战,等待司马兵到,然后合击。”囊瓦曰:“某因轻兵劫寨,所以反被其劫。若两阵相当,楚兵岂遽弱于吴哉?今将军初到,乘此锐气,宜决一死战。”薳射不从。遂与囊瓦各自立营,名虽互为犄角,相去有十余里。
náng wǎ zì shì jué gāo wèi zūn, bù jìng wěi shè, wěi shè yòu qī náng wǎ wú néng, bù wéi zhī xià, liǎng biān gè huái yì yì, bù kěn hé tóng shāng yì. wú xiān fēng fū gài tàn zhī chǔ jiāng bù hé, nǎi rù jiàn wú wáng yuē:" náng wǎ tān ér bù rén, sù shī rén xīn. wěi shè suī lái fù yuán, bù zūn yuē shù. sān jūn jiē wú dòu zhì, ruò zhuī ér jī zhī, kě bì quán shèng." hé lǘ bù xǔ.
囊瓦自恃爵高位尊,不敬薳射,薳射又欺囊瓦无能,不为之下,两边各怀异意,不肯和同商议。吴先锋夫概探知楚将不和,乃入见吴王曰:“囊瓦贪而不仁,素失人心。薳射虽来赴援,不遵约束。三军皆无斗志,若追而击之,可必全胜。”阖闾不许。
fū gài tuì yuē:" jūn xíng qí lìng, chén xíng qí zhì, wú jiāng dú wǎng, ruò xìng pò chǔ jūn, yǐng dū kě rù yě!" chén qǐ, lǜ běn bù bīng wǔ qiān, jìng bēn náng wǎ zhī yíng. sūn wǔ wén zhī, jí diào wǔ yuán yǐn bīng jiē yìng.
夫概退曰:“君行其令,臣行其志,吾将独往,若幸破楚军,郢都可入也!”晨起,率本部兵五千,竟奔囊瓦之营。孙武闻之,急调伍员引兵接应。
què shuō fū gài dǎ rù náng wǎ dà zhài, wǎ quán bù zhǔn bèi, yíng zhōng dà luàn. wǔ chéng hēi shě mìng dí zhù. wǎ bù jí chéng chē, bù chū zhài hòu, zuǒ jiǎ yǐ zhōng yī jiàn, què dé shǐ huáng lǜ běn bù bīng dào, yǐ chē zài zhī, wèi wǎ yuē:" lìng yǐn kě zì fāng biàn, xiǎo jiàng dāng sǐ yú cǐ." náng wǎ xiè xià páo jiǎ, chéng chē jí zǒu, bù gǎn huí yǐng, jìng bēn zhèng guó táo nàn qù le. rán wēng yǒu shī yún:
却说夫概打入囊瓦大寨,瓦全不准备,营中大乱。武城黑舍命敌住。瓦不及乘车,步出寨后,左胛已中一箭,却得史皇率本部兵到,以车载之,谓瓦曰:“令尹可自方便,小将当死于此。”囊瓦卸下袍甲,乘车疾走,不敢回郢,竟奔郑国逃难去了。髯翁有诗云:
pī qiú pèi yù hè míng jū, zhī dào qiān nián zhù yǐng dū.
披裘佩玉贺名驹,只道千年住郢都。
bīng bài yī shēn táo nàn qù, hǎo jiào wàn kǒu xiào tān fū!
兵败一身逃难去,好教万口笑贪夫!
wǔ yuán bīng dào, shǐ huáng kǒng qí zhuī zhú náng wǎ, nǎi tí jǐ yǐn běn bù shā rù wú jūn, zuǒ chōng yòu tū, shā sǐ wú bīng jiāng èr bǎi yú rén. chǔ bīng sǐ shāng, shù yì xiāng dāng, shǐ huáng shēn bèi zhòng shāng ér sǐ. wǔ chéng hēi zhàn fū gài bù tuì, yì bèi fū gài zhǎn zhī. wěi shè zhī zǐ wěi yán, wén qián yíng yǒu shī, bào zhī qí fù, yù tí bīng wǎng jiù, wěi shè bù xǔ, zì lì yíng qián tán yā, lìng jūn zhōng:" luàn dòng zhě zhǎn!"
伍员兵到,史皇恐其追逐囊瓦,乃提戟引本部杀入吴军,左冲右突,杀死吴兵将二百余人。楚兵死伤,数亦相当,史皇身被重伤而死。武城黑战夫概不退,亦被夫概斩之。薳射之子薳延,闻前营有失,报知其父,欲提兵往救,薳射不许,自立营前弹压,令军中:“乱动者斩!”
náng wǎ bài jūn jiē guī yú wěi shè, diǎn shì shàng yǒu wàn yú, hé chéng yī jūn, jūn shì fù zhèn. wěi shè yuē:" wú jūn chéng shèng yǎn zhì, bù kě dāng yě. jí qí wèi zhì, zhěng duì ér xíng, tuì zhì yǐng dū, zài zuò qū chǔ." nǎi lìng dà jūn bá zhài dōu qǐ, wěi yán xiān xíng, wěi shè qīn zì duàn hòu.
囊瓦败军皆归于薳射,点视尚有万余,合成一军,军势复振。薳射曰:“吴军乘胜掩至,不可当也。及其未至,整队而行,退至郢都,再作区处。”乃令大军拔寨都起,薳延先行,薳射亲自断后。
fū gài tàn dé wěi shè yí yíng, wěi qí hòu zhuī zhī, jí yú qīng fā. chǔ bīng fāng shōu jí chuán zhī, jiāng móu dù jiāng. wú bīng biàn yù shàng qián fèn jī, fū gài zhǐ zhī yuē:" kùn shòu yóu dòu, kuàng rén hū? ruò bī zhī tài jí, jiāng zhì sǐ lì, bù rú zàn qiě zhù bīng, dài qí bàn dù, rán hòu jī zhī. yǐ dù zhě dé miǎn, wèi dù zhě zhēng xiān, shuí kěn sǐ dòu, shèng zhī bì yǐ!" nǎi tuì èr shí lǐ ān yíng. zhōng jūn sūn wǔ děng jù dào, wén fū gài zhī yán, rén rén chēng shàn.
夫概探得薳射移营,尾其后追之,及于清发。楚兵方收集船只,将谋渡江。吴兵便欲上前奋击,夫概止之曰:“困兽犹斗,况人乎?若逼之太急,将致死力,不如暂且驻兵,待其半渡,然后击之。已渡者得免,未渡者争先,谁肯死斗,胜之必矣!”乃退二十里安营。中军孙武等俱到,闻夫概之言,人人称善。
hé lǘ wèi wǔ yuán yuē:" guǎ rén yǒu dì rú cǐ, hé huàn yǐng dū bù rù." wǔ yuán yuē:" chén wén bèi lí céng xiāng fū gài, yán qí háo máo dào shēng, bì yǒu bèi guó pàn zhǔ zhī shì, suī zé yīng yǒng, bù kě zhuān rèn." hé lǘ bù yǐ wéi rán.
阖闾谓伍员曰:“寡人有弟如此,何患郢都不入。”伍员曰:“臣闻被离曾相夫概,言其毫毛倒生,必有背国叛主之事,虽则英勇,不可专任。”阖闾不以为然。
zài shuō wěi shè wén wú bīng lái zhuī, fāng yù liè zhèn jù dí. yòu wén qí fù tuì, xǐ yuē:" gù zhī wú rén qiè, bù gǎn qióng zhuī yě!" nǎi xià lìng wǔ gǔ bǎo shí, yī qí dù jiāng, gāng gāng dù jí shí fēn zhī sān, fū gài bīng dào, chǔ jūn zhēng dù dà luàn. wěi shè jìn zhǐ bú zhù, zhǐ de chéng chē jí zǒu, jūn shì wèi dù zhě, dōu suí zhe zhǔ jiàng luàn cuàn, wú jūn cóng hòu yǎn shā, lüè qǔ qí gǔ gē jiǎ wú shù. sūn wǔ mìng táng cài èr jūn gè yǐn běn guó jūn jiāng, duó qǔ dù jiāng chuán zhī, yán jiāng yí lù jiē yìng.
再说薳射闻吴兵来追,方欲列阵拒敌。又闻其复退,喜曰:“固知吴人怯,不敢穷追也!”乃下令五鼓饱食,一齐渡江,刚刚渡及十分之三,夫概兵到,楚军争渡大乱。薳射禁止不住,只得乘车疾走,军士未渡者,都随著主将乱窜,吴军从后掩杀,掠取旗鼓戈甲无数。孙武命唐、蔡二君各引本国军将,夺取渡江船只,沿江一路接应。
wěi shè bēn zhì yōng shì, jiāng zú jī kùn, bù néng bēn zǒu, suǒ xǐ zhuī bīng yǐ yuǎn, zàn qiě tíng liú, mái guō zào fàn. fàn cái shú, wú bīng yòu dào, chǔ bīng jiāng bù jí xià yàn, qì shí ér zǒu, liú xià xiàn chéng shú fàn, fǎn yǔ wú bīng shòu yòng. wú bīng bǎo shí, fù jìn lì zhuī zhú, chǔ bīng zì xiāng jiàn tà, sǐ zhě gèng duō.
薳射奔至雍澨,将卒饥困,不能奔走,所喜追兵已远,暂且停留,埋锅造饭。饭才熟,吴兵又到,楚兵将不及下咽,弃食而走,留下现成熟饭,反与吴兵受用。吴兵饱食,复尽力追逐,楚兵自相践踏,死者更多。
wěi shè chē zhì, bèi fū gài yī jǐ cì sǐ qí zi wěi yán yì bèi wú bīng wéi zhù, yán fèn yǒng chōng tū, bù néng dé chū. hū wén dōng běi jiǎo hǎn shēng dà zhèn, wěi yán yuē:" wú yòu yǒu bīng dào, wú mìng xiū yǐ!"
薳射车踬,被夫概一戟刺死;其子薳延亦被吴兵围住,延奋勇冲突,不能得出。忽闻东北角喊声大振,薳延曰:“吴又有兵到,吾命休矣!”
yuán lái nà zhī bīng, què shì zuǒ sī mǎ shěn yǐn shù xíng zhì xīn xī, dé náng wǎ bīng bài zhī xìn, suì cóng jiù lù tuì huí, què hǎo zài yōng shì yù zhe wú bīng wéi zhù wěi yán. shù suì jiāng bù xià wàn rén, fēn zuò sān lù shā rù. fū gài shì qí lǚ shèng, bù yǐ wéi yì, hū jiàn chǔ sān lù jìn bīng, zhèng bù zhī duō shǎo jūn mǎ, méi dǐ dí yī tóu chù, suì jiě wéi ér zǒu. shěn yǐn shù dà shā yī zhèn, wú bīng sǐ zhě qiān yú rén, shěn yǐn shù zhèng yù zhuī shā, wú wáng hé lǘ dà jūn yǐ dào, liǎng xià zhā yíng xiāng jù.
原来那枝兵,却是左司马沈尹戍行至新息,得囊瓦兵败之信,遂从旧路退回,却好在雍澨遇著吴兵围住薳延。戍遂将部下万人,分作三路杀入。夫概恃其屡胜,不以为意,忽见楚三路进兵,正不知多少军马,没抵敌一头处,遂解围而走。沈尹戍大杀一阵,吴兵死者千余人,沈尹戍正欲追杀,吴王阖闾大军已到,两下扎营相拒。
shěn yǐn shù wèi qí jiā chén wú jù bēi yuē:" lìng yǐn tān gōng, shǐ wú jì bù suí. tiān yě! jīn dí huàn yǐ shēn, míng rì wú dāng jué yī sǐ zhàn. xìng ér shèng, bīng bù jí yǐng, chǔ guó zhī fú wàn yī zhàn bài, yǐ shǒu tuō rǔ, wù wèi wú rén suǒ de." yòu wèi wěi yán yuē:" rǔ fù yǐ mò yú dí, rǔ bù kě yǐ zài sǐ, yí jí guī, chuán yǔ zi xī, wèi bǎo yǐng jì."
沈尹戍谓其家臣吴句卑曰:“令尹贪功,使吾计不遂。天也!今敌患已深,明日吾当决一死战。幸而胜,兵不及郢,楚国之福;万一战败,以首托汝,勿为吴人所得。”又谓薳延曰:“汝父已殁于敌,汝不可以再死,宜亟归,传语子西,为保郢计。”
wěi yán xià bài yuē:" yuàn sī mǎ qū chú dōng kòu, zǎo jiàn dà gōng!" chuí lèi ér bié.
薳延下拜曰:“愿司马驱除东寇,早建大功!”垂泪而别。
míng dàn, liǎng xià liè zhèn jiāo fēng. shěn yǐn shù píng xī fǔ shì yǒu fāng, jūn zú yòng mìng, wú bù jìn lì sǐ dòu. fū gài suī yǒng, bù néng qǔ shèng, kàn kàn yù bài, sūn wǔ yǐn dà jūn shā lái, yòu yǒu wǔ yuán cài hóu, zuǒ yǒu bó pǐ táng hóu, qiáng gōng jìng nǔ zài qián, duǎn bīng zài hòu, zhí chōng rù chǔ jūn, shā dé qī líng bā luò.
明旦,两下列阵交锋。沈尹戍平昔抚士有方,军卒用命,无不尽力死斗。夫概虽勇,不能取胜,看看欲败,孙武引大军杀来,右有伍员、蔡侯,左有伯嚭、唐侯,强弓劲弩在前,短兵在后,直冲入楚军,杀得七零八落。
shù sǐ mìng shā chū chóng wéi, shēn zhōng shù jiàn, jiāng wò chē zhōng, bù néng fù zhàn, nǎi hū wú jù bēi yuē:" wú wú yòng yǐ, rǔ kě sù qǔ wú shǒu, qù jiàn chǔ wáng." jù bēi yóu bù rěn, shù jìn lì dà hē yī shēng, suì míng mù bù shì. jù bēi bù dé yǐ, yòng jiàn duàn qí shǒu, jiě shang guǒ ér huái zhī, fù jué tǔ yǎn gài qí shī, bēn huí yǐng dū qù le. wú bīng suì cháng qū ér jìn. shǐ guān yǒu zàn yún:
戍死命杀出重围,身中数箭,僵卧车中,不能复战,乃呼吴句卑曰:“吾无用矣,汝可速取吾首,去见楚王。”句卑犹不忍,戍尽力大喝一声,遂瞑目不视。句卑不得已,用剑断其首,解裳裹而怀之,复掘土掩盖其尸,奔回郢都去了。吴兵遂长驱而进。史官有赞云:
chǔ móu bù zāng, zéi xián shēng nìng,
楚谋不臧,贼贤升佞,
wǔ zú jì juān, xì zōng fù jǐn.
伍族既捐,郤宗复尽。
biǎo biǎo shěn yǐn, yī mù zhī shà,
表表沈尹,一木支厦,
cāo dí zhǎng zhōng, bài yú tān wǎ.
操敌掌中,败于贪瓦。
gōng huī shēn wáng, líng shuāng bào rì,
功隳身亡,凌霜暴日,
tiān yòu zhōng chén, guī yuán yú guó.
天祐忠臣,归元于国。
huà shuō wěi yán xiān guī, jiàn le zhāo wáng, kū sù náng wǎ bài bēn, qí fù bèi shā zhī shì. zhāo wáng dà jīng, jí zhào zi xī zǐ qī děng shāng yì, zài yù chū jūn jiē yìng, suí hòu wú jù bēi yì dào, chéng shàng shěn yǐn shù zhī shǒu, bèi shù bīng bài zhī yóu,, jiē yīn lìng yǐn bù yòng sī mǎ zhī jì, yǐ zhì rú cǐ!" zhāo wáng tòng kū yuē:" gū bù néng zǎo yòng sī mǎ, gū zhī zuì yě!" yīn dà mà náng wǎ:" wù guó jiān chén, tōu shēng yú shì, quǎn shǐ bù shí qí ròu." jù bēi yuē:" wú bīng rì bī, dài wáng xū zǎo dìng bǎo yǐng zhī jì." zhāo wáng yī miàn zhào shěn zhū liáng lǐng huí fù shǒu, hòu gěi zàng jù, fēng zhū liáng wèi yè gōng. yī miàn yì qì chéng xī zǒu.
话说薳延先归,见了昭王,哭诉囊瓦败奔,其父被杀之事。昭王大惊,急召子西、子期等商议,再欲出军接应,随后吴句卑亦到,呈上沈尹戍之首,备述兵败之由,,皆因令尹不用司马之计,以至如此!”昭王痛哭曰:“孤不能早用司马,孤之罪也!”因大骂囊瓦:“误国奸臣,偷生于世,犬豕不食其肉。”句卑曰:“吴兵日逼,大王须早定保郢之计。”昭王一面召沈诸梁领回父首,厚给葬具,封诸梁为叶公。一面议弃城西走。
zi xī hào kū jiàn yuē:" shè jì líng qǐn jǐn zài yǐng dū, wáng ruò qì qù, bù kě fù rù yǐ!" zhāo wáng yuē:" suǒ shì jiāng hàn wèi xiǎn, jīn yǐ shī qí xiǎn, wú shī dàn xī jiāng zhì, ān néng shù shǒu shòu qín hū?" zǐ qī zòu yuē:" chéng zhōng zhuàng dīng, shàng yǒu shù wàn, wáng kě xī chū gōng zhōng sù bó, jī lì jiàng shì, gù shǒu chéng dié, qiǎn shǐ sì chū, wǎng hàn dōng zhū guó, lìng hé bīng rù yuán, wú rén shēn rù wǒ jìng, liáng xiǎng bù jì, qǐ néng jiǔ zāi?" zhāo wáng yuē:" wú yīn liáng yú wǒ, hé huàn fá shí? jìn rén yī hū, dùn hú jiē wǎng wú bīng dōng xià, táng cài wèi dǎo, chǔ zhī yǔ xià, jǐn yǐ lí xīn, bù kě shì yě!" zi xī yòu yuē:" chén děng xī shī jù dí, zhàn ér bù shèng, zǒu yóu wèi wǎn!" zhāo wáng yuē:" guó jiā cún wáng, jiē zài èr xiōng, dāng háng zé xíng, guǎ rén bù néng yǔ móu yǐ!" yán bà hán lèi rù gōng.
子西号哭谏曰:“社稷陵寝尽在郢都,王若弃去,不可复入矣!”昭王曰:“所恃江汉为险,今已失其险,吴师旦夕将至,安能束手受擒乎?”子期奏曰:“城中壮丁,尚有数万,王可悉出宫中粟帛,激励将士,固守城堞,遣使四出,往汉东诸国,令合兵入援,吴人深入我境,粮饷不继,岂能久哉?”昭王曰:“吴因粮于我,何患乏食?晋人一呼,顿、胡皆往;吴兵东下,唐、蔡为导,楚之宇下,尽已离心,不可恃也!”子西又曰:“臣等悉师拒敌,战而不胜,走犹未晚!”昭王曰:“国家存亡,皆在二兄,当行则行,寡人不能与谋矣!”言罢含泪入宫。
zi xī yǔ zǐ qī jì yì, shǐ dà jiàng dòu cháo yǐn bīng wǔ qiān, zhù shǒu mài chéng, yǐ fáng běi lù dà jiàng sòng mù, yǐn bīng wǔ qiān, zhù shǒu jì nán chéng, yǐ fáng xī běi lù zi xī zì yǐn jīng bīng yī wàn, yíng yú lǔ fú jiāng, yǐ è dōng dù zhī lù wéi xī lù chuān jiāng, nán lù xiāng jiāng, jù shì chǔ dì, dì fāng xiǎn yuǎn, fēi wú rù chǔ zhī dào, bù bì zhì bèi.
子西与子期计议,使大将斗巢引兵五千,助守麦城,以防北路;大将宋木,引兵五千,助守纪南城,以防西北路;子西自引精兵一万,营于鲁洑江,以扼东渡之路;惟西路川江,南路湘江,俱是楚地,地方险远,非吴入楚之道,不必置备。
zǐ qī dū lìng wáng sūn yáo yú wáng sūn yǔ zhōng jiàn shēn bāo xū děng, zài nèi xún chéng, shí fēn yán jǐn.
子期督令王孙繇於、王孙圉、锺建、申包胥等,在内巡城,十分严紧。
zài shuō wú wáng hé lǘ jù jí zhū jiàng, wèn rù yǐng zhī qī, wǔ yuán jìn yuē:" chǔ suī lǚ bài, rán yǐng dū quán shèng, qiě sān chéng lián luò, wèi yì bá yě. xī qù lǔ fú jiāng, nǎi rù chǔ zhī jìng lù, bì yǒu zhòng bīng bǎ shǒu, bì xū cóng běi dǎ dà kuān zhuǎn, fēn jūn wèi sān, yī jūn gōng mài chéng, yī jūn gōng jì nán chéng, dài wáng lǜ dà jūn zhí dǎo yǐng dū, bǐ jí léi bù jí yǎn ěr, gù cǐ shī bǐ, èr chéng ruò pò, yǐng bù shǒu yǐ!" sūn wǔ yuē:" zi xū zhī jì shén shàn." nǎi shǐ wǔ yuán tóng gōng zǐ shān yǐn bīng yī wàn, cài hóu yǐ běn guó zhī shī zhù zhī, qù gōng mài chéng sūn wǔ tóng fū gài yǐn bīng yī wàn, táng hóu yǐ běn guó zhī shī zhù zhī, qù gōng jì nán chéng hé lǘ tóng bó pǐ děng, yǐn dà jūn gōng yǐng chéng.
再说吴王阖闾聚集诸将,问入郢之期,伍员进曰:“楚虽屡败,然郢都全盛,且三城联络,未易拔也。西去鲁洑江,乃入楚之径路,必有重兵把守,必须从北打大宽转,分军为三,一军攻麦城,一军攻纪南城,大王率大军直捣郢都,彼疾雷不及掩耳,顾此失彼,二城若破,郢不守矣!”孙武曰:“子胥之计甚善。”乃使伍员同公子山引兵一万,蔡侯以本国之师助之,去攻麦城;孙武同夫概引兵一万,唐侯以本国之师助之,去攻纪南城;阖闾同伯嚭等,引大军攻郢城。
qiě shuō wǔ yuán dōng xíng shù rì, dié zhě bào:" cǐ qù mài chéng, zhǐ yī shè zhī yuǎn, yǒu dà jiàng dòu cháo yǐn bīng shǒu bǎ." yuán mìng tún zhù jūn mǎ, huàn le wēi fú, xiǎo zú èr rén gēn suí, bù chū yíng wài, xiāng dù dì xíng, lái zhì yī cūn, jiàn cūn rén fāng qiān lǘ mó mài, qí rén yǐ chuí jī lǘ, lǘ zǒu mó zhuǎn, mài xiè fēn fēn ér xià, yuán hū wù yuē:" wú zhī suǒ yǐ pò mài chéng yǐ!" dāng xià huí yíng, àn chuán hào lìng:" měi jūn shì yī míng, yào bù dài yí gè, nèi jiē shèng tǔ, yòu yào cǎo yī shù, míng rì wǔ gǔ jiāo gē, rú wú zhě zhǎn!" zhì cì rì wǔ gēng, yòu chuán yī lìng:" měi chē yào dài luàn shí ruò gān, rú wú zhě zhǎn!"
且说伍员东行数日,谍者报:“此去麦城,止一舍之远,有大将斗巢引兵守把。”员命屯住军马,换了微服,小卒二人跟随,步出营外,相度地形,来至一村,见村人方牵驴磨麦,其人以棰击驴,驴走磨转,麦屑纷纷而下,员忽悟曰:“吾知所以破麦城矣!”当下回营,暗传号令:“每军士一名,要布袋一个,内皆盛土,又要草一束,明日五鼓交割,如无者斩!”至次日五更,又传一令:“每车要带乱石若干,如无者斩!”
bǐ jí tiān míng, fēn jūn wèi èr duì, cài hóu lǜ yī duì wǎng mài chéng zhī dōng, gōng zǐ gān lǜ yī duì wǎng mài chéng zhī xī, fēn fù gè jiāng suǒ dài shí tǔ cǎo shù zhù chéng xiǎo chéng, yǐ dāng yíng lěi, yuán shēn zì guī dù, dū shuài jūn shì yòng lì, xū yú ér jiù, dōng chéng xiá cháng, yǐ xiàng lǘ xíng, míng yuē" lǘ chéng", xī chéng zhèng yuán, yǐ xiàng mó xíng, míng yuē" mó chéng". cài hóu bù jiě qí yì, yuán xiào yuē:" dōng lǘ xī mó, hé huàn' mài' zhī bù xià yé?"
比及天明,分军为二队,蔡侯率一队往麦城之东,公子乾率一队往麦城之西,吩咐各将所带石土、草束筑成小城,以当营垒,员身自规度,督率军士用力,须臾而就,东城狭长,以象驴形,名曰“驴城”,西城正圆,以象磨形,名曰“磨城”。蔡侯不解其意,员笑曰:“东驴西磨,何患‘麦'之不下耶?”
dòu cháo zài mài chéng wén zhī wú bīng dōng xī zhù chéng, jí máng yǐn bīng lái zhēng, shéi zhī èr chéng yǐ lì, yì rú jiān lěi. dòu cháo xiān zhì dōng chéng, chéng shàng jīng qí bù mǎn, duó shēng bù jué, dòu cháo dà nù, biàn yù gōng chéng. zhī jiàn yuán mén kāi chù, yī yuán shào nián jiāng jūn yǐn bīng chū zhàn, dòu cháo wèn qí xìng míng, dá yuē:" wú nǎi cài hóu shǎo zǐ jī gān yě!" dòu cháo yuē:" rú zǐ fēi wú dí shǒu, wǔ zǐ xū ān zài?" jī gān yuē:" yǐ qǔ rǔ mài chéng qù yǐ." dòu cháo yù nù, tǐng zhe cháng jǐ, zhí qǔ jī gān, jī gān fèn gē xiāng yíng, liǎng xià jiāo fēng, yuē èr shí yú hé, hū yǒu shào mǎ fēi bào:" jīn yǒu wú bīng gōng dǎ mài chéng, wàng jiāng jūn sù huí!" dòu cháo kǒng cháo xué yǒu shī, jí míng jīn shōu jūn, jūn wǔ yǐ luàn, jī gān chéng shì yǎn shā yī zhèn, bù gǎn qióng zhuī ér fǎn.
斗巢在麦城闻知吴兵东西筑城,急忙引兵来争,谁知二城已立,屹如坚垒。斗巢先至东城,城上旌旗布满,铎声不绝,斗巢大怒,便欲攻城。只见辕门开处,一员少年将军引兵出战,斗巢问其姓名,答曰:“吾乃蔡侯少子姬乾也!”斗巢曰:“孺子非吾敌手,伍子胥安在?”姬乾曰:“已取汝麦城去矣。”斗巢愈怒,挺著长戟,直取姬乾,姬乾奋戈相迎,两下交锋,约二十余合,忽有哨马飞报:“今有吴兵攻打麦城,望将军速回!”斗巢恐巢穴有失,急鸣金收军,军伍已乱,姬乾乘势掩杀一阵,不敢穷追而返。
dòu cháo huí zhì mài chéng, zhèng yù wǔ yuán zhǐ huī jūn mǎ wéi chéng, dòu cháo héng gē gǒng shǒu yuē:" zi xū bié lái wú yàng? zú xià xiān shì zhī yuān, jiē yóu wú jí, jīn chán rén yǐ zhū, zú xià wú yuān kě bào yǐ! zōng guó sān shì zhī ēn, zú xià qǐ wàng zhī hū?" yuán duì yuē:" wú xiān rén yǒu dà gōng yú chǔ, chǔ wáng bù niàn, yuān shā fù xiōng, yòu yù jué wú zhī mìng, xìng méng tiān yòu, dé tuō yú nán. huái zhī shí jiǔ nián, nǎi yǒu jīn rì. zi rú xiāng liàng, sù sù yuǎn bì, wù yīng wú fēng, kě yǐ xiāng quán!"
斗巢回至麦城,正遇伍员指挥军马围城,斗巢横戈拱手曰:“子胥别来无恙?足下先世之冤,皆由无极,今谗人已诛,足下无冤可报矣!宗国三世之恩,足下岂忘之乎?”员对曰:“吾先人有大功于楚,楚王不念,冤杀父兄,又欲绝吾之命,幸蒙天祐,得脱于难。怀之十九年,乃有今日。子如相谅,速速远避,勿撄吾锋,可以相全!”
dòu cháo dà mà:" bèi zhǔ zhī zéi, bì rǔ bù suàn hǎo hàn!" biàn tǐng jǐ lái zhàn wǔ yuán, yuán yì chí jǐ xiāng yíng. lüè zhàn shù hé, wǔ yuán yuē:" rǔ yǐ pí láo, fàng rǔ rù chéng, míng rì zài zhàn." dòu cháo yuē:" lái rì jué gè sǐ dí!" liǎng xià gè zì shōu jūn. chéng shàng kàn jiàn zì jiā rén mǎ, kāi mén jiē yìng rù chéng qù le. zhì yè bàn, hū rán chéng shàng fā qǐ hǎn lái, bào dào:" wú bīng yǐ rù chéng yǐ!"
斗巢大骂:“背主之贼,避汝不算好汉!”便挺戟来战伍员,员亦持戟相迎。略战数合,伍员曰:“汝已疲劳,放汝入城,明日再战。”斗巢曰:“来日决个死敌!”两下各自收军。城上看见自家人马,开门接应入城去了。至夜半,忽然城上发起喊来,报道:“吴兵已入城矣!”
yuán lái wǔ yuán jūn zhōng duō yǒu chǔ guó jiàng zú, gù yì fàng dòu cháo rù chéng, què jiào jiàng zú shù rén, yí yàng zhuāng shù, zá zài chǔ bīng duì lǐ hùn rù, fú yú pì chǔ, yè bàn yú chéng shàng fàng xià zhǎng suǒ, diào shàng wú jūn. bǐ jí zhī jué, chéng shàng wú jūn yǐ yǒu bǎi yú, qí shēng nà hǎn, chéng wài dà jūn
原来伍员军中多有楚国降卒,故意放斗巢入城,却教降卒数人,一样妆束,杂在楚兵队里混入,伏于僻处,夜半于城上放下长索,吊上吴军。比及知觉,城上吴军已有百余,齐声呐喊,城外大军
yīng zhī, shǒu chéng jūn shì luàn cuàn, dòu cháo jìn yuē bú zhù, zhǐ de chéng yáo chē chū zǒu. wǔ yuán yě bù zhuī gǎn, dé le mài chéng, qiǎn rén zhì wú wáng chù bào jié. qián yuān yǒu shī yún:
应之,守城军士乱窜,斗巢禁约不住,只得乘轺车出走。伍员也不追赶,得了麦城,遣人至吴王处报捷。潜渊有诗云:
xī mó dōng lǘ xià mài chéng, ǒu yīn chù mù dé gōng chéng.
西磨东驴下麦城,偶因触目得功成。
zi xū zhì yǒng zhēn wú dí, lì jiàn jīng mán yòu bì qīng.
子胥智勇真无敌,立见荆蛮右臂倾。
huà shuō sūn wǔ yǐn bīng guò hǔ yá shān, zhuǎn rù dāng yáng bǎn, wàng jiàn zhāng jiāng zài běi, shuǐ shì tāo tāo, jì nán dì shì dī xià, xī yǒu chì hú, hú shuǐ tōng jì nán jí yǐng dū chéng xià. wǔ kàn zài dù lǐ, xīn shēng yī jì, mìng jūn shì tún yú gāo fù zhī chù, gè bèi běn chā, xiàn yī yè zhī jiān, yào jué kāi shēn háo yī dào, yǐn zhāng jiāng zhī shuǐ, tōng yú chì hú, què zhù qǐ zhǎng dī, bà zhù jiāng shuǐ. nà shuǐ jìn wú suǒ xiè, píng dì gāo qǐ èr sān zhàng, yòu yù dōng yuè, xī fēng dà fā, jí shí guàn rù jì nán chéng zhōng. shǒu jiāng sòng mù zhī dào jiāng zhǎng, qū chéng zhōng bǎi xìng bēn yǐng dū bì shuǐ, nà shuǐ shì hào dà, lián yǐng dū chéng xià, yī wàng rú jiāng hú le.
话说孙武引兵过虎牙山,转入当阳阪,望见漳江在北,水势滔滔,纪南地势低下,西有赤湖,湖水通纪南及郢都城下。武看在肚里,心生一计,命军士屯于高阜之处,各备畚锸,限一夜之间,要掘开深壕一道,引漳江之水,通于赤湖,却筑起长堤,坝住江水。那水进无所泄,平地高起二三丈,又遇冬月,西风大发,即时灌入纪南城中。守将宋木只道江涨,驱城中百姓奔郢都避水,那水势浩大,连郢都城下,一望如江湖了。
sūn wǔ shǐ rén yú shān shàng kǎn zhú zào fá, wú jūn chéng fá báo chéng, chéng zhōng fāng zhī cǐ shuǐ nǎi wú rén jué zhāng jiāng suǒ zhì, zhòng xīn huáng jù, gè zì táo shēng. chǔ wáng zhī yǐng dū nán shǒu, jí shǐ zhēn yǐn gù jù zhōu xī mén, qǔ qí ài mèi jì mǐ, yī tóng dēng zhōu. zǐ qī zài chéng shàng, zhèng yù dū shuài jūn shì hàn shuǐ, wén chǔ wáng yǐ xíng, zhǐ de tóng bǎi guān chū chéng bǎo jià, dān dān zǒu chū yī shēn, bù fù gù qí jiā shì yǐ. yǐng dū wú zhǔ, bù gōng zì pò. shǐ guān yǒu shī yún:
孙武使人于山上砍竹造筏,吴军乘筏薄城,城中方知此水乃吴人决漳江所致,众心惶惧,各自逃生。楚王知郢都难守,急使箴尹固具舟西门,取其爱妹季芈,一同登舟。子期在城上,正欲督率军士捍水,闻楚王已行,只得同百官出城保驾,单单走出一身,不复顾其家室矣。郢都无主,不攻自破。史官有诗云:
hǔ jù fāng chéng zǔ hàn chuān, wú bīng xùn sǎo ruò fēi yān.
虎踞方城阻汉川,吴兵迅扫若飞烟。
zhōng liáng qì jǐn chán tān shòu, bù pà lóng chéng gāo rù tiān.
忠良弃尽谗贪售,不怕隆城高入天。
sūn wǔ suì fèng hé lǘ rù yǐng dū chéng, jí shǐ rén jué kāi shuǐ bà, fàng shuǐ guī jiāng, hé bīng yǐ shǒu sì jiāo, wǔ yuán yì zì mài chéng lái jiàn. hé lǘ shēng chǔ wáng zhī diàn, bǎi guān bài hè yǐ bì, rán hòu táng cài èr jūn yì rù cháo zhì cí chēng qìng.
孙武遂奉阖闾入郢都城,即使人掘开水坝,放水归江,合兵以守四郊,伍员亦自麦城来见。阖闾升楚王之殿,百官拜贺已毕,然后唐、蔡二君亦入朝致词称庆。
hé lǘ dà xǐ, zhì jiǔ gāo huì. shì wǎn, hé lǘ sù yú chǔ wáng zhī gōng, zuǒ yòu dé chǔ wáng fū rén yǐ jìn. hé lǘ yù shǐ shì qǐn, yì yóu wèi jué, wǔ yuán yuē:" guó shàng yǒu zhī, kuàng qí qī hū?" wáng nǎi liú sù, yín qí qiè yìng dài biàn.
阖闾大喜,置酒高会。是晚,阖闾宿于楚王之宫,左右得楚王夫人以进。阖闾欲使侍寝,意犹未决,伍员曰:“国尚有之,况其妻乎?”王乃留宿,淫其妾媵殆遍。
zuǒ yòu huò yán:" chǔ wáng zhī mǔ bó yíng, nǎi tài zǐ jiàn zhī qī, píng wáng yǐ qí měi ér duó zhī, jīn qí chǐ shàng shǎo, sè wèi shuāi yě." hé lǘ xīn dòng, shǐ rén zhào zhī, bó yíng bù chū. hé lǘ nù, mìng zuǒ yòu:" qiān lái jiàn guǎ rén,, bó yíng bì hù, yǐ jiàn jī hù ér yán yuē:" qiè wén zhū hóu zhě, yī guó zhī jiào yě. lǐ, nán nǚ jū bù tóng xí, shí bù gòng qì, suǒ yǐ shì bié. jīn jūn wáng qì qí biǎo yí, yǐ yín luàn wén yú guó rén, wèi wáng rén níng fú jiàn ér sǐ, bù gǎn chéng mìng." hé lǘ dà cán, nǎi xiè yuē:" guǎ rén jìng mù fū rén, yuàn shí yán sè, gǎn jí luàn hū, fū rén xiū yǐ!" shǐ qí jiù shì wèi zhī shǒu hù, jiè cóng rén bù dé wàng rù.
左右或言:“楚王之母伯嬴,乃太子建之妻,平王以其美而夺之,今其齿尚少,色未衰也。”阖闾心动,使人召之,伯嬴不出。阖闾怒,命左右:“牵来见寡人,,伯嬴闭户,以剑击户而言曰:“妾闻诸侯者,一国之教也。礼,男女居不同席,食不共器,所以示别。今君王弃其表仪,以淫乱闻于国人,未亡人宁伏剑而死,不敢承命。”阖闾大惭,乃谢曰:“寡人敬慕夫人,愿识颜色,敢及乱乎,夫人休矣!”使其旧侍为之守户,诫从人不得妄入。
wǔ yuán qiú chǔ zhāo wáng bù dé, nǎi shǐ sūn wǔ bó pǐ děng, yì fēn jù zhū dài fū zhī shì, yín qí qī qiè yǐ rǔ zhī. táng hóu cài hóu tóng gōng zǐ shān wǎng sōu náng wǎ zhī jiā, qiú pèi shàng yī rán zài sì, sù shuāng mǎ yì zài jiù zhōng, èr jūn gè qǔ qí wù, jù zhuǎn xiàn yú wú wáng. qí tā bǎo huò jīn bó, chōng rèn shì zhōng, zì zuǒ yòu yùn qǔ, láng jí dào lù. náng wǎ yī shēng tān huì, hé céng shòu yòng?
伍员求楚昭王不得,乃使孙武、伯嚭等,亦分据诸大夫之室,淫其妻妾以辱之。唐侯、蔡侯同公子山往搜囊瓦之家,裘佩尚依然在笥,肃霜马亦在厩中,二君各取其物,俱转献于吴王。其他宝货金帛,充牣室中,恣左右运取,狼藉道路。囊瓦一生贪贿,何曾受用?
gōng zǐ shān yù qǔ náng wǎ fū rén, fū gài zhì, zhú shān ér zì qǔ zhī. shì shí jūn chén xuān yín, nán nǚ wú bié, yǐng dū chéng zhōng, jǐ yú shòu qún ér qín jù yǐ! rán wēng yǒu shī yún:
公子山欲取囊瓦夫人,夫概至,逐山而自取之。是时君臣宣淫,男女无别,郢都城中,几于兽群而禽聚矣!髯翁有诗云:
xíng yín bù bì chǔ jūn chén, dàn kuài sī xīn dú dà lún.
行淫不避楚君臣,但快私心渎大伦。
zhǐ yǒu bó yíng chí wǎn jié, qīng fēng yī xiàn wèi wáng rén!
只有伯嬴持晚节,清风一线未亡人!
wǔ yuán yán yú wú wáng, yù jiāng chǔ zōng miào jǐn xíng chāi huǐ, sūn wǔ jìn yuē:" bīng yǐ yì dòng, fāng wèi yǒu míng. píng wáng fèi tài zǐ jiàn ér lì qín nǚ zhī zǐ, rèn yòng chán tān, nèi lù zhōng liáng, ér wài háng bào yú zhū hóu, shì yǐ wú dé zhì cǐ. jīn chǔ dōu yǐ pò, yí zhào tài zǐ jiàn zhī zǐ mǐ shèng, lì zhī wèi jūn, shǐ zhǔ zōng miào, yǐ gèng zhāo wáng zhī wèi. chǔ lián gù tài zǐ wú gū, bì rán xiāng ān, ér shèng huái wú dé, shì shì gòng xiàn bù jué. wáng suī shè chǔ, yóu dé chǔ yě. rú cǐ, zé míng shí jù quán yǐ!"
伍员言于吴王,欲将楚宗庙尽行拆毁,孙武进曰:“兵以义动,方为有名。平王废太子建而立秦女之子,任用谗贪,内戮忠良,而外行暴于诸侯,是以吴得至此。今楚都已破,宜召太子建之子芈胜,立之为君,使主宗庙,以更昭王之位。楚怜故太子无辜,必然相安,而胜怀吴德,世世贡献不绝。王虽赦楚,犹得楚也。如此,则名实俱全矣!”
hé lǘ tān yú miè chǔ, suì bù tīng sūn wǔ zhī yán, nǎi fén huǐ qí zōng miào, táng cài èr jūn gè cí guī běn guó qù qì. hé lǘ fù zhì jiǔ zhāng huá zhī tái, dà yàn qún chén, yuè gōng zòu yuè, qún chén jiē xǐ, wéi wǔ yuán tòng kū bù yǐ. hé lǘ yuē:" qīng bào chǔ zhī zhì yǐ chóu yǐ, yòu hé bēi hū?" yuán hán lèi ér duì yuē:" píng wáng yǐ sǐ, chǔ wáng fù táo, chén fù xiōng zhī chóu, shàng wèi bào wàn fēn zhī yī yě." hé lǘ yuē:" qīng yù hé rú?" yuán duì yuē:" qǐ dài wáng xǔ chén jué píng wáng zhī zhǒng mù, kāi guān zhǎn shǒu, fāng kě xiè chén zhī hèn,, hé lǘ yuē:" qīng wèi dé yú guǎ rén duō yǐ, guǎ rén hé ài yú kū gǔ, bù yǐ wèi qīng zhī sī yé?" suì xǔ zhī.
阖闾贪于灭楚,遂不听孙武之言,乃焚毁其宗庙,唐、蔡二君各辞归本国去讫。阖闾复置酒章华之台,大宴群臣,乐工奏乐,群臣皆喜,惟伍员痛哭不已。阖闾曰:“卿报楚之志已酬矣,又何悲乎?”员含泪而对曰:“平王已死,楚王复逃,臣父兄之仇,尚未报万分之一也。”阖闾曰:“卿欲何如?”员对曰:“乞大王许臣掘平王之冢墓,开棺斩首,方可泄臣之恨,,阖闾曰:“卿为德于寡人多矣,寡人何爱于枯骨,不以慰卿之私耶?”遂许之。
wǔ yuán fǎng zhī píng wáng zhī mù, zài dōng mén wài dì fāng shì bǐng zhuāng liáo tái hú, nǎi yǐn běn bù bīng wǎng. dàn jiàn píng yuán shuāi cǎo, hú shuǐ máng máng, bìng bù zhī mù zhī suǒ zài, shǐ rén sì xià sōu mì, yì wú zōng yǐng. wǔ yuán nǎi chuí xiōng xiàng tiān ér hào yuē:" tiān hū, tiān hū! bù lìng wǒ bào fù xiōng zhī yuàn hū?" hū yǒu lǎo fù zhì qián, yī ér wèn yuē:" jiāng jūn yù de píng wáng zhī zhǒng hé gù?" yuán yuē:" píng wáng qì zǐ duó xí, shā zhōng rèn nìng, miè wú zōng zú, wú shēng bù néng jiā bīng qí jǐng, sǐ yì dāng lù qí shī, yǐ bào fù xiōng yú dì xià!" lǎo fù yuē:" píng wáng zì zhī duō yuàn, kǒng rén fā jué qí mù, gù zàng yú hú zhōng, jiāng jūn bì yù de guān, xū hé hú shuǐ ér qiú zhī, nǎi kě jiàn yě." yīn dēng liáo tái, zhǐ shì qí chù.
伍员访知平王之墓,在东门外地方室丙庄寥台湖,乃引本部兵往。但见平原衰草,湖水茫茫,并不知墓之所在,使人四下搜觅,亦无踪影。伍员乃捶胸向天而号曰:“天乎,天乎!不令我报父兄之怨乎?”忽有老父至前,揖而问曰:“将军欲得平王之冢何故?”员曰:“平王弃子夺媳,杀忠任佞,灭吾宗族,吾生不能加兵其颈,死亦当戮其尸,以报父兄于地下!”老父曰:“平王自知多怨,恐人发掘其墓,故葬于湖中,将军必欲得棺,须涸湖水而求之,乃可见也。”因登寥台,指示其处。
yuán shǐ shàn méi zhī shì, rù shuǐ qiú zhī, yú tái dōng guǒ dé shí guǒ. nǎi lìng jūn shì gè fù shā yī náng, duī jī mù páng, yōng zhù liú shuǐ. rán hòu záo kāi shí guǒ, dé yī guān shén zhòng, fā zhī, nèi wéi yì guān jí jīng tiě shù bǎi jīn ér yǐ. lǎo sǒu yuē:" cǐ yí guān yě, zhēn guān shàng zài qí xià." gèng qù shí bǎn xià céng, guǒ rán yǒu yī guān. yuán lìng huǐ guān, zhuāi chū qí shī, yàn zhī, guǒ chǔ píng wáng zhī shēn yě. yòng shuǐ yín liàn guò, fū ròu bù biàn. yuán yī jiàn qí shī, yuàn qì chōng tiān, shǒu chí jiǔ jié tóng biān, biān zhī sān bǎi, ròu làn gǔ zhé, yú shì zuǒ zú jiàn qí fù, yòu shǒu jué qí mù, shù zhī yuē:" rǔ shēng shí wǎng yǒu mù zhū, bù biàn zhōng nìng, tīng xìn chán yán, shā wú fù xiōng, qǐ bù yuān zāi!" suì duàn píng wáng zhī tóu, huǐ qí yī qīn guān mù, tóng hái gǔ qì yú yuán yě. rán wēng yǒu zàn yún:
员使善没之士,入水求之,于台东果得石椁。乃令军士各负沙一囊,堆积墓旁,壅住流水。然后凿开石椁,得一棺甚重,发之,内惟衣冠及精铁数百斤而已。老叟曰:“此疑棺也,真棺尚在其下。”更去石板下层,果然有一棺。员令毁棺,拽出其尸,验之,果楚平王之身也。用水银殓过,肤肉不变。员一见其尸,怨气冲天,手持九节铜鞭,鞭之三百,肉烂骨折,于是左足践其腹,右手抉其目,数之曰:“汝生时枉有目珠,不辨忠佞,听信谗言,杀吾父兄,岂不冤哉!”遂断平王之头,毁其衣衾棺木,同骸骨弃于原野。髯翁有赞云:
yuàn bù kě jī, yuān bù kě jí.
怨不可积,冤不可极。
jí yuān wú jūn zhǎng, jī yuàn wú cún mò.
极冤无君长,积怨无存殁。
pǐ fū táo sǐ, lù jí xiǔ gǔ.
匹夫逃死,僇及朽骨。
lèi xuè sǎ biān, yuàn qì hūn rì.
泪血洒鞭,怨气昏日。
xiào yì duó zhōng, jiā chóu jí guó.
孝意夺忠,家仇及国。
liè zāi zi xū, qiān gǔ yóu wèi zhī yǐn qì!
烈哉子胥,千古犹为之饮泣!
wǔ yuán jì tà píng wáng zhī shī, wèn lǎo sǒu yuē:" zi hé yǐ zhī píng wáng zàng chù jí qí guān mù zhī zhà?" lǎo sǒu yuē:" wú fēi tā rén, nǎi shí gōng yě. xī píng wáng lìng wú shí gōng wǔ shí yú rén, qì zào yí zhǒng, kǒng wú děng xiè lòu qí jī, zhǒng chéng zhī hòu, jiāng zhū gōng jǐn shā zhǒng nèi, dú lǎo hàn sī táo dé miǎn. jīn rì gǎn jiāng jūn xiào xīn chéng qiè, tè lái zhǐ míng, yì wèi wǔ shí yú yuān guǐ, shāo cháng qí hèn ěr!" yuán nǎi qǔ jīn bó hòu chóu lǎo sǒu ér qù.
伍员既挞平王之尸,问老叟曰:“子何以知平王葬处及其棺木之诈?”老叟曰:“吾非他人,乃石工也。昔平王令吾石工五十余人,砌造疑冢,恐吾等泄漏其机,冢成之后,将诸工尽杀冢内,独老汉私逃得免。今日感将军孝心诚切,特来指明,亦为五十余冤鬼,稍偿其恨耳!”员乃取金帛厚酬老叟而去。
zài shuō chǔ zhāo wáng chéng zhōu xī shè jǔ shuǐ, yòu zhuǎn ér nán dù dà jiāng, rù yú yún zhōng. yǒu cǎo kòu shù bǎi rén, yè jié zhāo wáng zhī zhōu, yǐ gē jī zhāo wáng. shí wáng sūn yáo yú zài páng, yǐ bèi bì wáng, dà hē yuē:" cǐ chǔ wáng yě, rǔ yù hé wéi?" yán wèi bì, gē zhōng qí jiān, liú xiě jí zhǒng, hūn dǎo yú dì. kòu yuē:" wú bèi dàn zhī yǒu cái bó, bù zhī yǒu wáng, qiě lìng yǐn dà chén shàng qiě tān huì, kuàng xiǎo mín hū?" nǎi dà sōu zhōu zhōng jīn bó bǎo huò zhī lèi.
再说楚昭王乘舟西涉沮水,又转而南渡大江,入于云中。有草寇数百人,夜劫昭王之舟,以戈击昭王。时王孙繇于在旁,以背蔽王,大喝曰:“此楚王也,汝欲何为?”言未毕,戈中其肩,流血及踵,昏倒于地。寇曰:“吾辈但知有财帛,不知有王,且令尹大臣尚且贪贿,况小民乎?”乃大搜舟中金帛宝货之类。
zhēn yǐn gù jí fú zhāo wáng dēng àn bì zhī. zhāo wáng hū yuē:" shuí wèi wǒ hù chí ài mèi, wù lìng yǒu shāng!" xià dài fū zhōng jiàn bēi fù jì mǐ, yǐ cóng wáng yú àn. huí gù qún dào fàng huǒ fén zhōu, nǎi yè zǒu shù lǐ, zhì míng dàn, zǐ qī tóng sòng mù dòu xīn dòu cháo lù xù zōng jī ér zhì. dòu xīn yuē:" chén jiā zài yún, qù cǐ bù jí sì shí lǐ, wú wáng qiě miǎn qiǎng dào bǐ, zài zuò qū chǔ,,
箴尹固急扶昭王登岸避之。昭王呼曰:“谁为我护持爱妹,勿令有伤!”下大夫锺建背负季芈,以从王于岸。回顾群盗放火焚舟,乃夜走数里,至明旦,子期同宋木、斗辛、斗巢陆续踪迹而至。斗辛曰:“臣家在郧,去此不及四十里,吾王且勉强到彼,再作区处,,
shǎo qǐng, wáng sūn yáo yú yì zhì, zhāo wáng jīng wèn yuē:" zi fù zhòng shāng, hé yǐ dé miǎn?" yáo yú yuē:" chén fù tòng bù néng qǐ, huǒ jí chén shēn, hū ruò yǒu rén tuī chén shàng àn, hūn mí zhōng wén qí yǔ yuē:" wú nǎi chǔ zhī gù lìng yǐn sūn shū áo yě. chuán yǔ wú wáng, wú shī bù jiǔ zì tuì, shè jì mián yuǎn." yīn yǐ yào fū chén zhī jiān, xǐng lái shí xuè zhǐ tòng dìng, gù néng jí cǐ." zhāo wáng yuē:" sūn shū chǎn yú yún zhōng, qí líng bù mǐn." xiāng yǔ jiē tàn bù yǐ.
少顷,王孙繇于亦至,昭王惊问曰:“子负重伤,何以得免?”繇于曰:“臣负痛不能起,火及臣身,忽若有人推臣上岸,昏迷中闻其语曰:“吾乃楚之故令尹孙叔敖也。传语吾王,吴师不久自退,社稷绵远。”因以药敷臣之肩,醒来时血止痛定,故能及此。”昭王曰:“孙叔产于云中,其灵不泯。”相与嗟叹不已。
dòu cháo chū gàn bèi tóng shí, zhēn yǐn gù jiě páo piáo jí shuǐ yǐ jìn.
斗巢出干糒同食,箴尹固解匏瓢汲水以进。
zhāo wáng shǐ dòu xīn mì zhōu yú chéng jiù zhī jīn, xīn wàng jiàn yī zhōu dōng lái, zài yǒu qī xiǎo, chá zhī, nǎi dài fū lán yǐn mén yě. xīn hū yuē:" wáng zài cǐ, kě yǐ zài zhī." lán yǐn mén yuē:" wáng guó zhī jūn, wú hé zài yān!" jìng qù bù gù. dòu xīn cì hou liáng jiǔ, fù dé yú zhōu, jiě yī yǐ shòu zhī, cái kěn yǐ zhōu lǒng àn. wáng suì yǔ jì mǐ tóng dù, dé dá yún yì.
昭王使斗辛觅舟于成臼之津,辛望见一舟东来,载有妻小,察之,乃大夫蓝尹亹也。辛呼曰:“王在此,可以载之。”蓝尹亹曰:“亡国之君,吾何载焉!”竟去不顾。斗辛伺候良久,复得渔舟,解衣以授之,才肯舣舟拢岸。王遂与季芈同渡,得达郧邑。
dòu xīn zhī zhòng dì dòu huái, wén wáng zhì chū yíng. xīn lìng zhì zhuàn, dòu huái jìn shí, lǚ yǐ mù shì zhāo wáng, dòu xīn yí zhī, nǎi yǔ jì dì cháo qīn shì wáng qǐn. zhì yè bàn, wén cuì dāo shēng, dòu xīn kāi mén chū kàn, nǎi dòu huái yě, shǒu zhí shuāng rèn, nù qì bó bó. xīn yuē:" dì cuì rèn yù hé wéi hū?" huái yuē:" yù shì wáng ěr?" xīn yuē:" rǔ hé gù shēng cǐ nì xīn?" huái yuē:" xī wú fù zhōng yú píng wáng, píng wáng tīng fèi wú jí chán yán ér shā zhī, píng wáng shā wǒ fù, wǒ shā píng wáng zhī zǐ, yǐ bào qí chóu, yǒu hé bù kě?" xīn nù mà yuē:" jūn yóu tiān yě, tiān jiàng huò yú rén, rén gǎn chóu hū?" huái yuē:" wáng zài guó, zé wèi jūn jīn shī guó, zé wèi chóu. jiàn chóu bù shā, fēi rén yě!" xīn yuē:" gǔ zhě, yuàn bù jí sì. wáng yòu huǐ qián rén zhī shī, lù yòng wǒ xiōng dì, jīn chéng qí wēi ér shì zhī, tiān lǐ bù róng. rǔ ruò méng cǐ yì, wú xiān zhǎn rǔ." dòu huái xié rèn chū mén ér qù, hèn hèn bù yǐ.
斗辛之仲弟斗怀,闻王至出迎。辛令治馔,斗怀进食,屡以目视昭王,斗辛疑之,乃与季弟巢亲侍王寝。至夜半,闻淬刀声,斗辛开门出看,乃斗怀也,手执霜刃,怒气勃勃。辛曰:“弟淬刃欲何为乎?”怀曰:“欲弑王耳?”辛曰:“汝何故生此逆心?”怀曰:“昔吾父忠于平王,平王听费无极谗言而杀之,平王杀我父,我杀平王之子,以报其仇,有何不可?”辛怒骂曰:“君犹天也,天降祸于人,人敢仇乎?”怀曰:“王在国,则为君;今失国,则为仇。见仇不杀,非人也!”辛曰:“古者,怨不及嗣。王又悔前人之失,录用我兄弟,今乘其危而弑之,天理不容。汝若萌此意,吾先斩汝。”斗怀挟刃出门而去,恨恨不已。
zhāo wáng wén hù wài chì hè zhī shēng, pī yī qǐ qiè tīng, bèi wén qí gù, suì bù kěn liú yún. dòu xīn dòu cháo yǔ zǐ qī shāng yì, suì fèng wáng běi bēn suí guó.
昭王闻户外叱喝之声,披衣起窃听,备闻其故,遂不肯留郧。斗辛、斗巢与子期商议,遂奉王北奔随国。
què shuō zi xī zài lǔ fú jiāng bǎ shǒu, wén yǐng dū yǐ pò, zhāo wáng chū bēn, kǒng guó rén qiǎn sàn, nǎi fú wáng fú, chéng wáng yú, zì chēng chǔ wáng, lì guó yú pí xiè, yǐ ān rén xīn. bǎi xìng bì wú luàn zhě, yī zhī yǐ jū. yǐ ér wén wáng zài suí, xiǎo yù bǎi xìng, shǐ zhī wáng zhī suǒ zài, rán hòu zhì suí, yǔ wáng xiāng cóng.
却说子西在鲁洑江把守,闻郢都已破,昭王出奔,恐国人遣散,乃服王服,乘王舆,自称楚王,立国于脾泄,以安人心。百姓避吴乱者,依之以居。已而闻王在随,晓谕百姓,使知王之所在,然后至随,与王相从。
wǔ yuán zhōng yǐ bù dé chǔ zhāo wáng wèi hèn, yán yú hé lǘ yuē:" chǔ wáng wèi dé, chǔ wèi kě miè yě. chén yuàn lǜ yī jūn xī dù, zōng jī hūn jūn, zhí zhī yǐ guī!" hé lǘ xǔ zhī.
伍员终以不得楚昭王为恨,言于阖闾曰:“楚王未得,楚未可灭也。臣愿率一军西渡,踪迹昏君,执之以归!”阖闾许之。
wǔ yuán yí lù zhuī xún, wén chǔ wáng zài suí, jìng wǎng suí guó, zhì shū suí jūn, yào suǒ qǔ chǔ wáng. bì jìng chǔ wáng rú hé dé miǎn? qiě kàn xià huí fēn jiě.
伍员一路追寻,闻楚王在随,竟往随国,致书随君,要索取楚王。毕竟楚王如何得免?且看下回分解。