strong sūn wǔ zi yǎn zhèn zhǎn měi jī cài zhāo hóu nà zhì qǐ wú shī strong
孫武子演陣斬美姬 蔡昭侯納質乞吳師
huà shuō qìng jì lín sǐ, jiè zuǒ yòu wù shā yào lí, yǐ chéng qí míng. zuǒ yòu yù shì fàng yào lí, yào lí bù kěn xíng, wèi zuǒ yòu yuē: wú yǒu sān bù róng yú shì, suī gōng zǐ yǒu mìng, wú gǎn tōu shēng hū? zhòng wèn yuē: hé wèi sān bù róng yú shì? yào lí yuē: shā wú qī zǐ ér qiú shì wú jūn, fēi rén yě wèi xīn jūn ér shā gù jūn zhī zǐ, fēi yì yě yù chéng rén zhī shì, ér bù miǎn yú cán shēn miè jiā, fēi zhì yě. yǒu cǐ sān è, hé miàn mù lì yú shì zāi? yán qì, suì tóu shēn yú jiāng, zhōu rén lāo jiù chū shuǐ, yào lí yuē: rǔ lāo wǒ hé yì? zhōu rén yuē: jūn fǎn guó, bì yǒu jué lù, hé bù qí zhī! yào lí xiào yuē: wú bù ài shì jiā xìng mìng, kuàng yú jué lù? rǔ děng yǐ wú shī guī, kě qǔ zhòng shǎng. yú shì duó cóng rén pèi jiàn, zì duàn qí zú, fù wěn hóu ér sǐ, shǐ chén yǒu zàn yún:
話說慶忌臨死,誡左右勿殺要離,以成其名。左右欲釋放要離,要離不肯行,謂左右曰:「吾有三不容於世,雖公子有命,吾敢偷生乎?」眾問曰:「何謂三不容於世?」要離曰:「殺吾妻子而求事吾君,非仁也;為新君而殺故君之子,非義也;欲成人之事,而不免於殘身滅家,非智也。有此三惡,何面目立於世哉?」言訖,遂投身於江,舟人撈救出水,要離曰:「汝撈我何意?」舟人曰:「君返國,必有爵祿,何不俟之!」要離笑曰:「吾不愛室家性命,況於爵祿?汝等以吾屍歸,可取重賞。」於是奪從人佩劍,自斷其足,復刎喉而死,史臣有贊云:
gǔ rén yī sǐ, qí qīng rú yǔ,
古人一死,其輕如羽,
bù wéi zì qīng, bìng qīng qī zǐ.
不惟自輕,並輕妻子。
hé mén bì mìng, yǐ xùn yī rén
闔門畢命,以殉一人;
yī rén jì sǐ, wú zhì yǐ shēn.
一人既死,吾志已伸。
zhuān zhū suī sǐ, shàng cún qí yìn,
專諸雖死,尚存其胤,
shāng zāi yào lí, sǐ wú xíng yǐng!
傷哉要離,死無形影!
qǐ bù zì ài? suì rén zhī gōng.
豈不自愛?遂人之功。
gōng suì míng lì, suī sǐ yóu róng.
功遂名立,雖死猶榮。
jī jiàn sǐ xiá, niàng chéng fēng sú,
擊劍死俠,釀成風俗,
zhì jīn wú rén, qū yì rú hú.
至今吳人,趨義如鵠。
yòu yǒu shī dān dào qìng jì lì dí wàn rén, sǐ yú cán jí pǐ fū zhī shǒu, shì rén yǐ yǒng lì shì zhě kě jiè yǐ, shī yún:
又有詩單道慶忌力敵萬人,死於殘疾匹夫之手,世人以勇力恃者可戒矣,詩云:
qìng jì xiāo xióng tiān xià shǎo, pǐ fū yī bì xū yú le.
慶忌驍雄天下少,匹夫一臂須臾了。
shì rén xiū de chěng qiáng liáng, niú jiǎo shāng cán xī shǔ bǎo.
世人休得逞強梁,牛角傷殘鼷鼠飽。
zhòng rén shōu yào lí zhī tǐ, bìng zài qìng jì zhī shī, lái tóu wú wáng hé lǘ. hé lǘ dà yuè, zhòng shǎng jiàng zú, shōu yú háng wǔ. yǐ shàng qīng zhī lǐ, zàng yào lí yú lǘ mén chéng xià, yuē: jí zi zhī yǒng, wèi wú shǒu mén. zhuī zèng qí qī zǐ, yǔ zhuān zhū tóng lì miào, suì shí jì sì. yǐ gōng zǐ zhī lǐ, zàng qìng jì yú wáng liáo zhī mù cè, dà yàn qún chén.
眾人收要離肢體,並載慶忌之屍,來投吳王闔閭。闔閭大悅,重賞降卒,收於行伍。以上卿之禮,葬要離於閭門城下,曰:「藉子之勇,為吾守門。」追贈其妻子,與專諸同立廟,歲時祭祀。以公子之禮,葬慶忌於王僚之墓側,大宴群臣。
wǔ yuán qì zòu yuē: wáng zhī huò huàn jiē chú, dàn chén zhī chóu hé rì kě fù? bó pǐ yì chuí lèi qǐng bīng fá chǔ, hé lǘ yuē: qí míng dàn dāng móu zhī.
伍員泣奏曰:「王之禍患皆除,但臣之仇何日可復?」伯嚭亦垂淚請兵伐楚,闔閭曰:「俟明旦當謀之。」
cì zǎo, wǔ yuán tóng bó pǐ fù jiàn hé lǘ yú gōng zhōng, hé lǘ yuē: guǎ rén yù wèi èr qīng chū bīng, shuí rén wèi jiāng? yuán pǐ qí shēng yuē: wéi wáng suǒ yòng, gǎn bù xiào mìng? hé lǘ xīn niàn: èr zi jiē chǔ rén, dàn bào jǐ chóu, wèi bì wèi wú jǐn lì. nǎi hēi rán bù yán, xiàng nán fēng ér xiào, qǐng zhī fù zhǎng tàn.
次早,伍員同伯嚭復見闔閭於宮中,闔閭曰:「寡人慾為二卿出兵,誰人為將?」員、嚭齊聲曰:「惟王所用,敢不效命?」闔閭心念:「二子皆楚人,但報己仇,未必為吳盡力。」乃嘿然不言,向南風而嘯,頃之復長嘆。
wǔ yuán yǐ kuī qí yì, fù jìn yuē: wáng lǜ chǔ zhī bīng duō jiāng guǎng hū? hé lǘ yuē: rán. yuán yuē: chén jǔ yī rén, kě bǎo bì shèng. hé lǘ xīn rán wèn yuē: qīng suǒ jǔ hé rén, qí néng ruò hé? yuán duì yuē: xìng sūn míng wǔ, wú rén yě. hé lǘ wén shuō shì wú rén, biàn yǒu xǐ sè.
伍員已窺其意,復進曰:「王慮楚之兵多將廣乎?」闔閭曰:「然。」員曰:「臣舉一人,可保必勝。」闔閭欣然問曰:「卿所舉何人,其能若何?」員對曰:「姓孫名武,吳人也。」闔閭聞說是吳人,便有喜色。
yuán fù zòu yuē: cǐ rén jīng tōng tāo lüè, yǒu guǐ shén bù cè zhī jī, tiān dì bāo cáng zhī miào, zì zhe bīng fǎ shí sān piān, shì rén mò zhī qí néng, yǐn yú luó fú shān zhī dōng, chéng dé cǐ rén wèi jūn shī, suī tiān xià mò dí, hé lùn chǔ zāi? hé lǘ yuē: qīng shì wèi guǎ rén zhào zhī. yuán duì yuē: cǐ rén bù qīng shì jìn, fēi xún cháng zhī bǐ, bì xū yǐ lǐ pìn zhī, fāng cái kěn jiù.
員復奏曰:「此人精通韜略,有鬼神不測之機,天地包藏之妙,自著《兵法》十三篇,世人莫知其能,隱於羅浮山之東,誠得此人為軍師,雖天下莫敵,何論楚哉?」闔閭曰:「卿試為寡人召之。」員對曰:「此人不輕仕進,非尋常之比,必須以禮聘之,方才肯就。」
hé lǘ cóng zhī, nǎi qǔ huáng jīn shí yì bái bì yī shuāng, shǐ yuán jià sì mǎ, wǎng luó fú shān qǔ pìn sūn wǔ, yuán jiàn wǔ, bèi dào wú wáng xiāng mù zhī yì, nǎi xiāng suí chū shān, tóng jiàn hé lǘ. hé lǘ jiàng jiē ér yíng, cì zuò wèn yǐ bīng fǎ, sūn wǔ jiāng suǒ zhe shí sān piān, cì dì jìn shàng, hé lǘ lìng wǔ yuán cóng tóu lǎng sòng yī biàn, měi zhōng yī piān, zàn bù róng yǐ. nǎ shí sān piān, yī yuē shǐ jì piān èr yuē zuò zhàn piān sān yuē móu gōng piān sì yuē jūn xíng piān wǔ yuē bīng shì piān liù yuē xū shí piān qī yuē jūn zhēng piān bā yuē jiǔ biàn piān jiǔ yuē xíng jūn piān shí yuē dì xíng piān shí yī yuē jiù dì piān shí èr yuē huǒ gōng piān shí sān yuē yòng jiān piān.
闔閭從之,乃取黃金十鎰、白璧一雙,使員駕駟馬,往羅浮山取聘孫武,員見武,備道吳王相慕之意,乃相隨出山,同見闔閭。闔閭降階而迎,賜坐問以兵法,孫武將所著十三篇,次第進上,闔閭令伍員從頭朗誦一遍,每終一篇,贊不容已。哪十三篇,一曰《始計》篇、二曰《作戰》篇、三曰《謀攻》篇、四曰《軍形》篇、五曰《兵勢》篇、六曰《虛實》篇、七曰《軍爭》篇、八曰《九變》篇、九曰《行軍》篇、十曰《地形》篇、十一曰《就地》篇、十二曰《火攻》篇、十三曰《用間》篇。
hé lǘ gù wǔ yuán yuē: guān cǐ bīng fǎ, zhēn tōng tiān chè dì zhī cái yě, dàn hèn guǎ rén guó xiǎo bīng wēi, rú hé ér kě? sūn wǔ duì yuē: chén zhī bīng fǎ, bù dàn kě shī yú zú wǔ, suī fù rén nǚ zǐ, fèng wú jūn lìng, yì kě qū ér yòng zhī! hé lǘ gǔ zhǎng ér xiào yuē: xiān shēng zhī yán, hé yū kuò yě? tiān xià qǐ yǒu fù rén nǚ zǐ, kě shǐ qí cāo gē xí zhàn zhě? sūn wǔ yuē: wáng rú yǐ chén yán wèi yū, qǐng jiāng hòu gōng nǚ shì, yǔ chén shì zhī, lìng rú bù xíng, chén gān qī wǎng zhī zuì!
闔閭顧伍員曰:「觀此《兵法》,真通天徹地之才也,但恨寡人國小兵微,如何而可?」孫武對曰:「臣之《兵法》,不但可施於卒伍,雖婦人女子,奉吾軍令,亦可驅而用之!」闔閭鼓掌而笑曰:「先生之言,何迂闊也?天下豈有婦人女子,可使其操戈習戰者?」孫武曰:「王如以臣言為迂,請將後宮女侍,與臣試之,令如不行,臣甘欺罔之罪!」
hé lǘ jí zhào gōng nǚ sān bǎi, lìng sūn wǔ cāo yǎn, sūn wǔ yuē: dé dài wáng chǒng jī èr rén, yǐ wèi duì zhǎng, rán hòu hào lìng fāng yǒu suǒ tǒng! hé lǘ yòu xuān chǒng jī èr rén, míng yuē yòu jī zuǒ jī zhì qián, wèi wǔ yuē: cǐ guǎ rén suǒ ài, kě chōng duì zhǎng hū? sūn wǔ yuē: kě yǐ, rán jūn lǚ zhī shì, xiān yán hào lìng, cì xíng shǎng fá, suī xiǎo shì, bù kě fèi yě, qǐng lì yī rén wèi zhí fǎ, èr rén wèi jūn lì, zhǔ chuán yù zhī shì, èr rén zhí gǔ, lì shì shù rén, chōng wèi yá jiāng, zhí fǔ zhì dāo jǐ, liè yú tán shàng, yǐ zhuàng jūn róng!
闔閭即召宮女三百,令孫武操演,孫武曰:「得大王寵姬二人,以為隊長,然後號令方有所統!」闔閭又宣寵姬二人,名曰右姬、左姬至前,謂武曰:「此寡人所愛,可充隊長乎?」孫武曰:「可矣,然軍旅之事,先嚴號令,次行賞罰,雖小試,不可廢也,請立一人為執法,二人為軍吏,主傳諭之事,二人值鼓,力士數人,充為牙將,執斧鑕刀戟,列於壇上,以壯軍容!」
hé lǘ xǔ yú zhōng jūn xuǎn yòng, sūn wǔ fēn fù gōng nǚ, fēn wèi zuǒ yòu èr duì, yòu jī guǎn xiá yòu duì, zuǒ jī guǎn xiá zuǒ duì, gè pī guà chí bīng, shì yǐ jūn fǎ, yī bù xǔ hùn luàn háng wǔ, èr bù xǔ yán yǔ xuān huá, sān bù xǔ gù wéi yuē shù, míng rì wǔ gǔ, jiē jí jiào chǎng tīng cāo, wáng dēng tái ér guān zhī.
闔閭許於中軍選用,孫武吩咐宮女,分為左右二隊,右姬管轄右隊,左姬管轄左隊,各披掛持兵,示以軍法,一不許混亂行伍,二不許言語喧譁,三不許故違約束,明日五鼓,皆集教場聽操,王登台而觀之。
cì rì wǔ gǔ, gōng nǚ èr duì jù dào jiào chǎng, yī gè gè shēn pī jiǎ zhòu, tóu dài dōu móu, yòu shǒu cāo jiàn, zuǒ shǒu wò dùn, èr jī dǐng kuī shù jiǎ, chōng zuò jiāng guān, fēn lì liǎng biān, cì hou sūn wǔ shēng zhàng, wǔ qīn zì qū huà shéng mò, bù chéng zhèn shì, shǐ chuán yù guān jiāng huáng qí èr miàn, fēn shòu èr jī, lìng zhí zhī wèi qián dǎo. zhòng nǚ gēn suí duì zhǎng zhī hòu, wǔ rén wèi wǔ, shí rén wèi zǒng, gè yào bù jī xiāng jì, suí gǔ jìn tuì, zuǒ yòu huí xuán, cùn bù bù luàn, chuán yù yǐ bì, lìng èr duì jiē fú dì tīng lìng. shǎo qǐng, xià lìng yuē: wén gǔ shēng yī tòng, liǎng duì qí qǐ wén gǔ shēng èr tōng, zuǒ duì yòu xuán, yòu duì zuǒ xuán wén gǔ shēng sān tòng, gè tǐng jiàn wèi zhēng zhàn zhī shì, tīng míng jīn, rán hòu liǎn duì ér tuì.
次日五鼓,宮女二隊俱到教場,一個個身披甲冑,頭戴兜鍪,右手操劍,左手握盾,二姬頂盔束甲,充做將官,分立兩邊,伺候孫武升帳,武親自區畫繩墨,布成陣勢,使傳諭官將黃旗二面,分授二姬,令執之為前導。眾女跟隨隊長之後,五人為伍,十人為總,各要步跡相繼,隨鼓進退,左右迴旋,寸步不亂,傳諭已畢,令二隊皆伏地聽令。少頃,下令曰:「聞鼓聲一通,兩隊齊起;聞鼓聲二通,左隊右旋,右隊左旋;聞鼓聲三通,各挺劍為爭戰之勢,聽鳴金,然後斂隊而退。」
zhòng gōng nǚ jiē yǎn kǒu xī xiào, gǔ lì bǐng: míng gǔ yī tòng. gōng nǚ huò qǐ huò zuò, cān chà bù qí, sūn wǔ lí xí ér qǐ yuē: yuē shù bù míng, shēn lìng bù xìn, jiāng zhī zuì yě. shǐ jūn lì zài shēn qián lìng, gǔ lì fù míng gǔ, gōng nǚ xián qǐ lì, qīng xié xiāng jiē, qí xiào rú gù, sūn wǔ nǎi xuān qǐ shuāng xiù, qīn cāo fú yǐ jī gǔ, yòu shēn qián lìng, èr jī jí gōng nǚ wú bù xiào zhě. sūn wǔ dà nù, liǎng mù hū zhāng, fà shàng chōng guān, jù huàn: zhí fǎ hé zài? zhí fǎ zhě qián guì, sūn wǔ yuē: yuē shù bù míng, shēn lìng bù xìn, jiāng zhī zuì yě jì yǐ yuē shù zài sān, ér shì bù yòng mìng, shì zhī zuì yǐ. yú jūn fǎ dāng rú hé? zhí fǎ yuē: dāng zhǎn! sūn wǔ yuē: shì nán jǐn zhū, zuì zài duì zhǎng. gù zuǒ yòu: kě jiāng nǚ duì zhǎng zhǎn qì shì zhòng! zuǒ yòu jiàn sūn wǔ fā nù zhī zhuàng, bù gǎn wéi lìng, biàn jiāng zuǒ yòu èr jī bǎng fù.
眾宮女皆掩口嬉笑,鼓吏稟:「鳴鼓一通。」宮女或起或坐,參差不齊,孫武離席而起曰:「約束不明,申令不信,將之罪也。」使軍吏再申前令,鼓吏復鳴鼓,宮女咸起立,傾斜相接,其笑如故,孫武乃揎起雙袖,親操桴以擊鼓,又申前令,二姬及宮女無不笑者。孫武大怒,兩目忽張,髮上沖冠,遽喚:「執法何在?」執法者前跪,孫武曰:「約束不明,申令不信,將之罪也;既已約束再三,而士不用命,士之罪矣。於軍法當如何?」執法曰:「當斬!」孫武曰:「士難盡誅,罪在隊長。」顧左右:「可將女隊長斬訖示眾!」左右見孫武發怒之狀,不敢違令,便將左右二姬綁縛。
hé lǘ zài wàng yún tái shàng kàn sūn wǔ cāo yǎn, hū jiàn bǎng qí èr jī, jí shǐ bó pǐ chí jié chí jiù zhī, lìng yuē: guǎ rén yǐ zhī jiāng jūn yòng bīng zhī néng, dàn cǐ èr jī shì guǎ rén jīn zhì, shén shì guǎ rén zhī yì, guǎ rén fēi cǐ èr jī, shí bù gān wèi, qǐng jiāng jūn shè zhī! sūn wǔ yuē: jūn zhōng wú xì yán, chén yǐ shòu mìng wèi jiāng, jiāng zài jūn, suī jūn mìng bù dé shòu, ruò xùn jūn mìng ér shì yǒu zuì, hé yǐ fú zhòng? hè lìng zuǒ yòu: sù zhǎn èr jī! xiāo qí shǒu yú jūn qián, yú shì èr duì gōng nǚ, wú bù gǔ lì shī sè, bù gǎn yǎng shì, sūn wǔ yú duì zhōng zài qǔ èr rén, wèi zuǒ yòu duì zhǎng, zài shēn lìng jī gǔ, yī gǔ qǐ lì, èr gǔ xuán xíng, sān gǔ hé zhàn, míng jīn shōu jūn, zuǒ yòu jìn tuì, huí xuán wǎng lái, jiē zhōng shéng mò, háo fà bù chà, zì shǐ zhì zhōng, jì rán wú shēng, nǎi shǐ zhí fǎ wǎng bào wú wáng yuē: bīng yǐ zhěng qí, yuàn wáng guān zhī, wéi wáng suǒ yòng, suī shǐ fù tāng dǎo huǒ, yì bù gǎn tuì bì yǐ! rán wēng yǒu shī yǒng sūn wǔ shì bīng zhī shì yún:
闔閭在望雲台上看孫武操演,忽見綁其二姬,急使伯嚭持節馳救之,令曰:「寡人已知將軍用兵之能,但此二姬侍寡人巾櫛,甚適寡人之意,寡人非此二姬,食不甘味,請將軍赦之!」孫武曰:「軍中無戲言,臣已受命為將,將在軍,雖君命不得受,若徇君命而釋有罪,何以服眾?」喝令左右:「速斬二姬!」梟其首於軍前,於是二隊宮女,無不股慄失色,不敢仰視,孫武於隊中再取二人,為左右隊長,再申令擊鼓,一鼓起立,二鼓旋行,三鼓合戰,鳴金收軍,左右進退,迴旋往來,皆中繩墨,毫髮不差,自始至終,寂然無聲,乃使執法往報吳王曰:「兵已整齊,願王觀之,惟王所用,雖使赴湯蹈火,亦不敢退避矣!」髯翁有詩詠孫武試兵之事云:
qiáng bīng zhēng bà yè, shì wǔ yào jūn róng.
強兵爭霸業,試武耀軍容。
jǐn chū jiāo é bèi, yóu rú zhàn dòu xióng.
盡出嬌娥輩,猶如戰鬥雄。
gē huī luó xiù juǎn, jiǎ yìng fěn yán hóng.
戈揮羅袖卷,甲映粉顏紅。
yǎn xiào fēn qí xià, hán xiū lì duì zhōng.
掩笑分旗下,含羞立隊中。
wén shēng qū bì sù, wéi lìng fǎ nán tōng.
聞聲趨必肅,違令法難通。
yǐ jiè yāo jī shǒu, fāng zhī shàng jiāng fēng.
已借妖姬首,方知上將風。
qū chí fù tāng huǒ, bǎi zhàn bǎo chéng gōng.
驅馳赴湯火,百戰保成功。
hé lǘ tòng cǐ èr jī, nǎi hòu zàng zhī yú héng shān, lì cí jì zhī, míng yuē ài jī cí, yīn sī niàn ài jī, suì yǒu bù yòng sūn wǔ zhī yì. wǔ yuán jìn yuē: chén wén, bīng zhě, xiōng qì yě.' bù kě xū tán. zhū shā bù guǒ, jūn lìng bù xíng, dài wáng yù zhēng chǔ ér bó tiān xià, sī dé liáng jiāng, fū jiāng yǐ guǒ yì wèi néng, fēi sūn wǔ zhī jiāng, shuí néng shè huái yú sì, yuè qiān lǐ ér zhàn zhě hū, fū měi sè yì dé, liáng jiāng nán qiú, ruò yīn èr jī ér qì yī xián jiāng, hé yì ài yǒu cǎo ér qì jiā hé zāi? hé lǘ shǐ wù, nǎi fēng sūn wǔ wèi shàng jiāng jūn, hào wèi jūn shī, zé chéng yǐ fá chǔ zhī shì.
闔閭痛此二姬,乃厚葬之於橫山,立祠祭之,名曰愛姬祠,因思念愛姬,遂有不用孫武之意。伍員進曰:「臣聞,『兵者,兇器也。'不可虛談。誅殺不果,軍令不行,大王欲征楚而伯天下,思得良將,夫將以果毅為能,非孫武之將,誰能涉淮逾泗,越千里而戰者乎,夫美色易得,良將難求,若因二姬而棄一賢將,何異愛莠草而棄嘉禾哉?」闔閭始悟,乃封孫武為上將軍,號為軍師,責成以伐楚之事。
wǔ yuán wèn sūn wǔ yuē: bīng cóng hé fāng ér jìn? sūn wǔ yuē: dà fán xíng bīng zhī fǎ, xiān chú nèi huàn, rán hòu fāng kě wài zhēng, wú wén wáng liáo zhī dì yǎn yú zài xú, zhú yōng zài zhōng wú, èr rén jù huái bào yuàn zhī xīn. jīn rì jìn bīng, yí xiān chú èr gōng zǐ, rán hòu nán fá. wǔ yuán rán zhī, zòu guò wú wáng, wáng yuē: xú yǔ zhōng wú jiē xiǎo guó, qiǎn shǐ wǎng suǒ bū chén, bǐ bù gǎn bù cóng. nǎi fā èr shǐ, yī wǎng xú guó qǔ yǎn yú, yī wǎng zhōng wú qǔ zhú yōng, xú zi zhāng yǔ bù rěn yǎn yú zhī sǐ, sī shǐ rén gào zhī, yǎn yú táo qù, lù féng zhú yōng yì táo chū, suì xiāng yǔ shāng yì, wǎng bēn chǔ guó.
伍員問孫武曰:「兵從何方而進?」孫武曰:「大凡行兵之法,先除內患,然後方可外征,吾聞王僚之弟掩余在徐,燭庸在鍾吾,二人俱懷報怨之心。今日進兵,宜先除二公子,然後南伐。」伍員然之,奏過吳王,王曰:「徐與鍾吾皆小國,遣使往索逋臣,彼不敢不從。」乃發二使,一往徐國取掩余,一往鍾吾取燭庸,徐子章羽不忍掩余之死,私使人告之,掩余逃去,路逢燭庸亦逃出,遂相與商議,往奔楚國。
chǔ zhāo wáng xǐ yuē: èr gōng zǐ yuàn wú bì shēn, yí chéng qí qióng ér hòu jié zhī. nǎi jū yú shū chéng, shǐ zhī liàn bīng yǐ yù wú.
楚昭王喜曰:「二公子怨吳必深,宜乘其窮而厚結之。」乃居於舒城,使之練兵以御吳。
hé lǘ nù èr guó zhī wéi mìng, lìng sūn wǔ jiāng bīng fá xú, miè zhī, xú zi zhāng yǔ bēn chǔ, suì fá zhōng wú, zhí qí jūn yǐ guī. fù xí pò shū chéng, shā yǎn yú zhú yōng. hé lǘ biàn yù chéng shèng rù yǐng, sūn wǔ yuē: mín láo wèi kě zhòu yòng yě! suì bān shī, yú shì wǔ yuán xiàn móu yuē: fán yǐ guǎ shèng zhòng, yǐ ruò shèng qiáng zhě, bì xiān míng yú láo yì zhī shù. jìn dào gōng sān fēn sì jūn, yǐ bì chǔ shī, zú shōu xiāo yú zhī jī, wéi zì yì ér yǐ láo yǔ rén yě. chǔ zhí zhèng jiē tān yōng zhī bèi, mò kěn rèn huàn, qǐng wèi sān shī yǐ rǎo chǔ, wǒ chū yī shī, bǐ bì jiē chū, bǐ chū zé wǒ guī, bǐ guī zé wǒ fù chū, shǐ bǐ lì pí ér zú duò, rán hòu cù rán chéng zhī, wú bù shèng yǐ? hé lǘ yǐ wèi rán.
闔閭怒二國之違命,令孫武將兵伐徐,滅之,徐子章羽奔楚,遂伐鍾吾,執其君以歸。復襲破舒城,殺掩余、燭庸。闔閭便欲乘勝入郢,孫武曰:「民勞未可驟用也!」遂班師,於是伍員獻謀曰:「凡以寡勝眾,以弱勝強者,必先明於勞逸之數。晉悼公三分四軍,以敝楚師,卒收蕭魚之績,惟自逸而以勞予人也。楚執政皆貪庸之輩,莫肯任患,請為三師以擾楚,我出一師,彼必皆出,彼出則我歸,彼歸則我復出,使彼力疲而卒惰,然後猝然乘之,無不勝矣?」闔閭以為然。
nǎi sān fēn qí jūn, dié chū yǐ rǎo chǔ jìng, chǔ qiǎn jiāng lái jiù, wú bīng jí guī, chǔ rén kǔ zhī.
乃三分其軍,迭出以擾楚境,楚遣將來救,吳兵即歸,楚人苦之。
wú wáng yǒu ài nǚ míng shèng yù, yīn nèi yàn, páo rén jìn zhēng yú, wáng shí qí bàn, ér yǐ qí yú cì nǚ, nǚ nù yuē: wáng nǎi yǐ shèng yú rǔ wǒ, wǒ hé yòng shēng wèi? tuì ér zì shā, hé lǘ bēi zhī, hòu wèi liàn jù, yíng zàng yú guó xī chāng mén zhī wài, záo chí jī tǔ, suǒ záo zhī chù, suì chéng tài hú, jīn nǚ fén hú shì yě. yòu zhuó wén shí yǐ wèi guǒ, jīn dǐng yù bēi yín zūn zhū rú zhī bǎo, fǔ kù jǐ qīng qí bàn, yòu qǔ, pán yǐng, míng jiàn, jiē yǐ sòng nǚ, nǎi wǔ bái hè yú wú shì zhī zhōng, lìng wàn mín suí ér guān zhī, yīn lìng guān zhě jiē rù suì mén sòng zàng, suì dào nèi shè yǒu fú jī, nán nǚ jì rù, suì fā qí jī, mén bì, shí zhī yǐ tǔ, nán nǚ sǐ zhě wàn rén, hé lǘ yuē: shǐ wú nǚ dé wàn rén wèi xùn, shù bù jì mò yě! zhì jīn wú sú bìn shì, sàng tíng shàng zhì yǒu bái hè, nǎi qí yí fēng, shā shēng sòng sǐ, hé lǘ zhī wú dào jí yǐ! shǐ chén yǒu shī yún:
吳王有愛女名勝玉,因內宴,庖人進蒸魚,王食其半,而以其餘賜女,女怒曰:「王乃以剩魚辱我,我何用生為?」退而自殺,闔閭悲之,厚為殮具,營葬於國西閶門之外,鑿池積土,所鑿之處,遂成太湖,今女墳湖是也。又斫文石以為槨,金鼎、玉杯、銀尊、珠襦之寶,府庫幾傾其半,又取,磐郢,名劍,皆以送女,乃舞白鶴於吳市之中,令萬民隨而觀之,因令觀者皆入隧門送葬,隧道內設有伏機,男女既入,遂發其機,門閉,實之以土,男女死者萬人,闔閭曰:「使吾女得萬人為殉,庶不寂寞也!」至今吳俗殯事,喪亭上制有白鶴,乃其遺風,殺生送死,闔閭之無道極矣!史臣有詩云:
sān liáng xùn zàng gòng fēi qín, hè shì hé dāng shā wàn rén?
三良殉葬共非秦,鶴市何當殺萬人?
bù dài fū chāi fāng bào gǔ, hé lǘ jīn rì yǐ wú mín.
不待夫差方暴骨,闔閭今日已無民。
huà fēn liǎng tóu, què shuō chǔ zhāo wáng wò yú gōng zhōng, jì xǐng, jiàn zhěn pàn yǒu hán guāng, shì zhī, dé yī bǎo jiàn. jí dàn, zhào xiāng jiàn zhě fēng hú zi rù gōng, yǐ jiàn shì zhī. fēng hú zi guān jiàn dà jīng yuē: jūn wáng hé cóng dé cǐ? zhāo wáng yuē: guǎ rén wò jué, dé zhī yú zhěn pàn, bù zhī cǐ jiàn hé míng? fēng hú zǐ yuē: cǐ míng zhàn lú' zhī jiàn, nǎi wú zhōng jiàn shī ōu yě zi suǒ zhù, xī yuè wáng zhù míng jiàn wǔ kǒu, wú wáng shòu mèng wén ér qiú zhī, yuè wáng nǎi xiàn qí sān, yuē yú cháng', pán yǐng', zhàn lú'. yú cháng' yǐ cì wáng liáo, pán yǐng' yǐ sòng wáng nǚ, wéi zhàn lú' zhī jiàn zài yān. chén wén cǐ jiàn nǎi wǔ jīn zhī yīng, tài yáng zhī jīng, chū zhī yǒu shén, fú zhī yǒu wēi, rán rén jūn xíng nì lǐ zhī shì, qí jiàn jí chū. cǐ jiàn suǒ zài zhī guó, qí guó zuò bì mián yuǎn chāng chì, jīn wú wáng shì wáng liáo zì lì, yòu kēng shā wàn rén, yǐ zàng qí nǚ, wú rén fēi yuàn, gù zhàn lú' zhī jiàn, qù wú dào ér jiù yǒu dào yě!
話分兩頭,卻說楚昭王臥於宮中,既醒,見枕畔有寒光,視之,得一寶劍。及旦,召相劍者風鬍子入宮,以劍示之。風鬍子觀劍大驚曰:「君王何從得此?」昭王曰:「寡人臥覺,得之於枕畔,不知此劍何名?」風鬍子曰:「此名『湛盧'之劍,乃吳中劍師歐冶子所鑄,昔越王鑄名劍五口,吳王壽夢聞而求之,越王乃獻其三,曰『魚腸',『磐郢',『湛盧'。『魚腸'以刺王僚,『磐郢'以送亡女,惟『湛盧'之劍在焉。臣聞此劍乃五金之英,太陽之精,出之有神,服之有威,然人君行逆理之事,其劍即出。此劍所在之國,其國祚必綿遠昌熾,今吳王弒王僚自立,又坑殺萬人,以葬其女,吳人非怨,故『湛盧'之劍,去無道而就有道也!」
zhāo wáng dà yuè, jí pèi yú shēn, yǐ wèi zhì bǎo, xuān shì guó rén, yǐ wèi tiān ruì.
昭王大悅,即佩於身,以為至寶,宣示國人,以為天瑞。
hé lǘ shī jiàn, shǐ rén fǎng qiú zhī, yǒu rén bào: cǐ jiàn guī yú chǔ guó! hé lǘ nù yuē: cǐ bì chǔ wáng lù wú zuǒ yòu ér dào wú jiàn yě! shā zuǒ yòu shù shí rén, suì shǐ sūn wǔ wǔ yuán bó pǐ lǜ shī fá chǔ, fù qiǎn shǐ zhēng bīng yú yuè, yuè wáng yǔn cháng wèi yǔ chǔ jué, bù kěn fā bīng, sūn wǔ děng bá chǔ liù qián èr yì, yīn hòu bīng bù jì, suì bān shī.
闔閭失劍,使人訪求之,有人報:「此劍歸於楚國!」闔閭怒曰:「此必楚王賂吾左右而盜吾劍也!」殺左右數十人,遂使孫武、伍員、伯嚭率師伐楚,復遣使徵兵于越,越王允常未與楚絕,不肯發兵,孫武等拔楚六潛二邑,因後兵不繼,遂班師。
hé lǘ nù yuè zhī bù tóng yú fá chǔ, fù móu fá yuè. sūn wǔ jiàn yuē: jīn nián suì xīng zài yuè, fá zhī bù lì! hé lǘ bù tīng, suì fá yuè, bài yuè bīng yú zuì lǐ, dà lüè ér hái. sūn wǔ sī wèi wǔ yuán yuē: sì shí nián zhī hòu, yuè qiáng ér wú jǐn yǐ! wǔ yuán mò jì qí yán, cǐ hé lǘ wǔ nián shì yě.
闔閭怒越之不同於伐楚,復謀伐越。孫武諫曰:「今年歲星在越,伐之不利!」闔閭不聽,遂伐越,敗越兵於槜李,大掠而還。孫武私謂伍員曰:「四十年之後,越強而吳盡矣!」伍員默記其言,此闔閭五年事也。
qí míng nián, chǔ lìng yǐn náng wǎ lǜ zhōu shī fá wú, yǐ bào qián liù zhī yì, hé lǘ shǐ sūn wǔ wǔ yuán jī zhī, bài chǔ shī yú cháo, huò qí jiāng mǐ fán yǐ guī. hé lǘ yuē: bù rù yǐng dū, suī bài chǔ bīng, yóu wú gōng yě! yuán duì yuē: chén qǐ xū yú wàng yǐng dū zāi? gù chǔ guó tiān xià mò qiáng, wèi kě qīng dí. náng wǎ suī bù dé mín xīn, ér zhū hóu wèi è, wén qí suǒ lù wú yàn, bù jiǔ zhū hóu yǒu biàn, nǎi kě chéng yǐ! suì shǐ sūn wǔ yǎn xí shuǐ jūn yú jiāng kǒu.
其明年,楚令尹囊瓦率舟師伐吳,以報潛、六之役,闔閭使孫武、伍員擊之,敗楚師於巢,獲其將羋繁以歸。闔閭曰:「不入郢都,雖敗楚兵,猶無功也!」員對曰:「臣豈須臾忘郢都哉?顧楚國天下莫強,未可輕敵。囊瓦雖不得民心,而諸侯未惡,聞其索賂無厭,不久諸侯有變,乃可乘矣!」遂使孫武演習水軍於江口。
wǔ yuán zhōng rì shǐ rén tàn tīng chǔ shì, hū yī rì, bào: yǒu táng cài èr guó qiǎn shǐ chén tōng hǎo, yǐ zài jiāo wài. wǔ yuán xǐ yuē: táng cài jiē chǔ shǔ guó, wú gù qiǎn shǐ yuǎn lái, bì rán yǔ chǔ yǒu yuàn, tiān shǐ wú pò chǔ rù yǐng yě!
伍員終日使人探聽楚事,忽一日,報:「有唐、蔡二國遣使臣通好,已在郊外。」伍員喜曰:「唐、蔡皆楚屬國,無故遣使遠來,必然與楚有怨,天使吾破楚入郢也!」
yuán lái chǔ zhāo wáng wèi dé le, zhàn lú, zhī jiàn, zhū hóu bì hè, táng chéng gōng yǔ cài zhāo hóu yì lái cháo chǔ.
原來楚昭王為得了,湛盧,之劍,諸侯畢賀,唐成公與蔡昭侯亦來朝楚。
cài hóu yǒu yáng zhī bái yù pèi yī shuāng, yín diāo shǔ qiú èr fù, yǐ yī qiú yī pèi xiàn yú chǔ zhāo wáng, yǐ wèi hè lǐ, zì jǐ pèi fú qí yī, náng wǎ jiàn ér ài zhī, shǐ rén qiú zhī yú cài hóu, cài hóu ài cǐ qiú pèi, bù yǔ náng wǎ.
蔡侯有羊脂白玉佩一雙,銀貂鼠裘二副,以一裘一佩獻於楚昭王,以為賀禮,自己佩服其一,囊瓦見而愛之,使人求之於蔡侯,蔡侯愛此裘佩,不與囊瓦。
táng hóu yǒu míng mǎ èr pǐ, míng yuē sù shuāng, sù shuāng nǎi yàn míng, qí yǔ rú liàn zhī bái, gāo shǒu ér zhǎng jǐng, mǎ zhī xíng sè shì zhī, gù yǐ wèi míng. hòu rén fù jiā mǎ bàng yuē sù shuāng, nǎi tiān xià xī yǒu zhī mǎ yě. táng hóu yǐ cǐ mǎ jià chē lái chǔ, qí xíng sù ér wěn. náng wǎ yòu ài zhī, shǐ rén qiú zhī yú táng hóu, táng hóu yì bù yǔ.
唐侯有名馬二匹,名曰「肅霜」,「肅霜」乃雁名,其羽如練之白,高首而長頸,馬之形色似之,故以為名。後人復加馬傍曰驌驦,乃天下希有之馬也。唐侯以此馬駕車來楚,其行速而穩。囊瓦又愛之,使人求之於唐侯,唐侯亦不與。
èr jūn cháo lǐ jì bì, náng wǎ jí zèn yú zhāo wáng yuē: táng cài sī tōng wú guó, ruò fàng guī, bì dǎo wú fá chǔ, bù rú liú zhī. nǎi jū èr jūn yú guǎn yì, gè yǐ qiān rén shǒu zhī, míng wèi hù wèi, shí zé jiān yā. qí shí zhāo wáng nián yòu, guó zhèng jiē chū yú náng wǎ.
二君朝禮既畢,囊瓦即譖於昭王曰:「唐、蔡私通吳國,若放歸,必導吳伐楚,不如留之。」乃拘二君於館驛,各以千人守之,名為護衛,實則監押。其時昭王年幼,國政皆出於囊瓦。
èr jūn yī zhù sān nián, sī guī shén qiè, bù dé qǐ shēn.
二君一住三年,思歸甚切,不得起身。
táng shì zǐ bù jiàn táng hóu guī guó, shǐ dài fū gōng sūn zhé zhì chǔ shěng shì, zhī qí jiàn jū zhī gù, zòu yuē: èr mǎ yǔ yī guó shú zhòng? jūn hé bù xiàn mǎ yǐ qiú guī? táng hóu yuē: cǐ mǎ xī shì zhī bǎo, guǎ rén xī zhī. qiě bù kěn xiàn yú chǔ wáng, kuàng lìng yǐn hū? qiě qí rén tān ér wú yàn, yǐ wēi jié guǎ rén, guǎ rén níng sǐ, jué bù cóng zhī!
唐世子不見唐侯歸國,使大夫公孫哲至楚省視,知其見拘之故,奏曰:「二馬與一國孰重?君何不獻馬以求歸?」唐侯曰:「此馬希世之寶,寡人惜之。且不肯獻於楚王,況令尹乎?且其人貪而無厭,以威劫寡人,寡人寧死,決不從之!」
gōng sūn zhé sī wèi cóng zhě yuē: wú zhǔ bù rěn yī mǎ, ér jiǔ yān yú chǔ, hé qí zhòng chù ér qīng guó zāi? wǒ děng bù rú sī dào sù shuāng, xiàn yú lìng yǐn, tǎng dé zhǔ gōng guī táng, wú bèi suī zuò dào mǎ zhī zuì, yì hé suǒ hèn? cóng zhě rán zhī, nǎi yǐ jiǔ guàn zuì yǔ rén, sī dào èr mǎ xiàn yú náng wǎ yuē: wú zhǔ yǐ lìng yǐn dé zūn wàng zhòng, gù lìng mǒu děng xiàn shàng liáng mǎ, yǐ bèi qū chí zhī yòng. náng wǎ dà xǐ, shòu qí suǒ xiàn, cì rì, rù gào zhāo wáng yuē: táng hóu dì biǎn bīng wēi, liàng bù zú yǐ chéng dà shì, kě shè zhī guī guó. zhāo wáng suì fàng táng chéng gōng chū chéng, táng hóu jì guī. gōng sūn zhé yǔ zhòng cóng zhě, jiē zì xì yú diàn qián dài zuì, táng hóu yuē: wēi zhū qīng xiàn mǎ yú tān fū, guǎ rén bù néng fǎn guó, cǐ guǎ rén zhī zuì, èr sān zi wù yuàn guǎ rén zú yǐ! gè hòu shǎng zhī, jīn dé ān fǔ suí zhōu chéng běi, yǒu sù shuāng bēi, yīn mǎ guò cǐ dé míng yě. táng hú céng xiān shēng yǒu shī yún:
公孫哲私謂從者曰:「吾主不忍一馬,而久淹於楚,何其重畜而輕國哉?我等不如私盜驌驦,獻於令尹,倘得主公歸唐,吾輩雖坐盜馬之罪,亦何所恨?」從者然之,乃以酒灌醉圉人,私盜二馬獻於囊瓦曰:「吾主以令尹德尊望重,故令某等獻上良馬,以備驅馳之用。」囊瓦大喜,受其所獻,次日,入告昭王曰:「唐侯地褊兵微,諒不足以成大事,可赦之歸國。」昭王遂放唐成公出城,唐侯既歸。公孫哲與眾從者,皆自繫於殿前待罪,唐侯曰:「微諸卿獻馬於貪夫,寡人不能返國,此寡人之罪,二三子勿怨寡人足矣!」各厚賞之,今德安府隨州城北,有驌驦陂,因馬過此得名也。唐胡曾先生有詩云:
xíng xíng xī zhì yī huāng bēi, yīn xiào táng gōng bù jiàn jī.
行行西至一荒陂,因笑唐公不見機。
mò xī sù shuāng shū lìng yǐn, hàn dōng gōng què zǎo shí guī.
莫惜驌驦輸令尹,漢東宮闕早時歸。
yòu rán xiān yǒu shī yún:
又髯仙有詩云:
sān nián jū xì rǔ nán kān, zhǐ wèi míng jū wèi shòu tān.
三年拘系辱難堪,只為名駒未售貪。
bú shì pián yí sī qiè mǎ, jūn hóu ān dé lí jīng nán?
不是便宜私竊馬,君侯安得離荊南?
cài hóu wén táng hóu xiàn mǎ dé guī, yì jiě qiú pèi yǐ xiàn wǎ. wǎ fù gào zhāo wáng yuē: táng cài yī tǐ, táng hóu jì guī, cài bù kě dú liú yě! zhāo wáng cóng zhī. cài hóu chū le yǐng dū, nù qì tián xiōng, qǔ bái bì shěn yú hàn shuǐ, shì yuē: guǎ rén ruò bù néng fá chǔ, ér zài nán dù zhě, yǒu rú dà chuān!
蔡侯聞唐侯獻馬得歸,亦解裘佩以獻瓦。瓦復告昭王曰:「唐、蔡一體,唐侯既歸,蔡不可獨留也!」昭王從之。蔡侯出了郢都,怒氣填胸,取白璧沈於漢水,誓曰:「寡人若不能伐楚,而再南渡者,有如大川!」
jí fǎn guó, cì rì, jí yǐ shì zǐ yuán wèi zhì yú jìn, jiè bīng fá chǔ, jìn dìng gōng wèi zhī sù gào yú zhōu, zhōu jìng wáng mìng qīng shì liú juǎn, yǐ wáng shī huì zhī, sòng qí lǔ wèi chén zhèng xǔ cáo jǔ zhū dùn hú téng xuē qǐ xiǎo zhū zi lián cài, gòng shì shí qī lù zhū hóu, gè gè hèn náng wǎ zhī tān, jiē yǐ bīng cóng. jìn shì yāng wèi dà jiāng, xún yín fù zhī, zhū jūn bì jí yú shào líng zhī dì.
及返國,次日,即以世子元為質於晉,借兵伐楚,晉定公為之訴告於周,周敬王命卿士劉卷,以王師會之,宋、齊、魯、衛、陳、鄭、許、曹、莒、邾、頓、胡、滕、薛、杞、小邾子連蔡,共是十七路諸侯,個個恨囊瓦之貪,皆以兵從。晉士鞅為大將,荀寅副之,諸軍畢集於召陵之地。
xún yín zì yǐ wèi cài xìng shī, yǒu gōng yú cài, yù de zhòng huò, shǐ rén wèi cài hóu yuē: wén jūn yǒu qiú pèi yǐ yí chǔ jūn chén, hé dú bì yì ér wú zhī? wú děng qiān lǐ xìng shī, zhuān wèi jūn hóu, bù zhī hé yǐ kào shī yě!
荀寅自以為蔡興師,有功於蔡,欲得重貨,使人謂蔡侯曰:「聞君有裘佩以遺楚君臣,何獨敝邑而無之?吾等千里興師,專為君侯,不知何以犒師也!」
cài hóu duì yuē: gū yǐ chǔ lìng yǐn wǎ tān mào bù rén, qì ér tóu jìn, wéi dài fū niàn méng zhǔ zhī yì, miè qiáng chǔ yǐ fú ruò xiǎo, zé jīng xiāng wǔ qiān lǐ, jiē kào shī zhī wù yě, lì shú dà yān. xún yín wén zhī shén kuì.
蔡侯對曰:「孤以楚令尹瓦貪冒不仁,棄而投晉,惟大夫念盟主之義,滅強楚以扶弱小,則荊襄五千里,皆犒師之物也,利孰大焉。」荀寅聞之甚愧。
qí shí zhōu jìng wáng shí sì nián zhī chūn sān yuè, ǒu rán dà yǔ lián xún, liú juǎn huàn nüè, xún yín suì wèi shì yāng yuē: xī wǔ bó mò shèng yú qí huán, rán zhù shī shào líng, wèi cháng shǎo sǔn yú chǔ, xiān jūn wén gōng jǐn yī shèng zhī, qí hòu gòu bīng bù yǐ. zì jiāo jiàn yǐ hòu, jìn chǔ wú xì, zì wǒ kāi zhī bù kě, kuàng shuǐ lǎo fāng jiàng, jí nüè fāng xìng, kǒng jìn wèi bì shèng, tuì wèi chǔ chéng, bù kě bù lǜ. shì yāng yì shì gè tān fū, yě sī cài hóu chóu xiè, wèi suì qí yù, tuō yán yǔ shuǐ bù lì, nán yǐ jìn bīng, suì què cài hóu zhī zhì, chuán lìng bān shī, gè lù zhū hóu jiàn jìn bù zuò zhǔ, gè sàn huí běn guó. rán xiān yǒu shī yún:
其時周敬王十四年之春三月,偶然大雨連旬,劉卷患瘧,荀寅遂謂士鞅曰:「昔五伯莫盛於齊桓,然駐師召陵,未嘗少損於楚,先君文公僅一勝之,其後構兵不已。自交見以後,晉、楚無隙,自我開之不可,況水潦方降,疾瘧方興,恐進未必勝,退為楚乘,不可不慮。」士鞅亦是個貪夫,也思蔡侯酬謝,未遂其欲,託言雨水不利,難以進兵,遂卻蔡侯之質,傳令班師,各路諸侯見晉不做主,各散回本國。髯仙有詩云:
guān shang jì jì yōng bīng chē, zhí dǎo jīng xiāng lì yǒu yú.
冠裳濟濟擁兵車,直搗荊襄力有餘。
shuí dào zhōng yuán wú yì shì? yě tóng náng wǎ suǒ bāo jū.
誰道中原無義士?也同囊瓦索苞苴。
cài hóu jiàn zhū jūn jiě sàn, dà shī suǒ wàng, guī guò shěn guó, guài shěn zi jiā bù cóng fá chǔ, shǐ dài fū gōng sūn xìng xí miè qí guó, lǔ qí jūn shā zhī, yǐ xiè qí fèn. chǔ náng wǎ dà nù, xìng shī fá cài, wéi qí chéng, gōng sūn xìng jìn yuē: jìn bù zú shì yǐ, bù rú dōng xíng qiú jiù yú wú. zi xū bó pǐ zhū chén yǔ chǔ yǒu dà chóu, bì néng chū lì.
蔡侯見諸軍解散,大失所望,歸過沈國,怪沈子嘉不從伐楚,使大夫公孫姓襲滅其國,虜其君殺之,以泄其憤。楚囊瓦大怒,興師伐蔡,圍其城,公孫姓進曰:「晉不足恃矣,不如東行求救於吳。子胥、伯嚭諸臣與楚有大仇,必能出力。」
cài hóu cóng zhī, jí lìng gōng sūn xìng yuē huì táng hóu, gòng tóu wú guó jiè bīng, yǐ qí cì zǐ gōng zǐ gān wèi zhì. wǔ yuán yǐn jiàn hé lǘ yuē: táng cài yǐ shāng xīn zhī yuàn, yuàn wèi xiān qū, fū jiù cài xiǎn míng, pò chǔ hòu lì, wáng yù rù yǐng, cǐ jī bù kě shī yě! hé lǘ nǎi shòu cài hóu zhī zhì, xǔ yǐ chū bīng, xiān qiǎn gōng sūn xìng guī bào.
蔡侯從之,即令公孫姓約會唐侯,共投吳國借兵,以其次子公子乾為質。伍員引見闔閭曰:「唐、蔡以傷心之怨,願為先驅,夫救蔡顯名,破楚厚利,王欲入郢,此機不可失也!」闔閭乃受蔡侯之質,許以出兵,先遣公孫姓歸報。
hé lǘ zhèng yù diào bīng, jìn chén bào dào: jīn yǒu jūn shī sūn wǔ zì jiāng kǒu guī, yǒu shì qiú jiàn. hé lǘ zhào rù, wèn qí lái yì, sūn wǔ yuē: chǔ suǒ yǐ nán gōng zhě, yǐ shǔ guó zhòng duō, wèi yì zhí dá qí jìng yě. jīn jìn hóu yī hū, ér shí bā guó qún jí, nèi zhōng chén xǔ dùn hú jiē sù fù yú chǔ, yì qì ér cóng jìn, rén xīn yuàn chǔ, bù dú táng cài, cǐ chǔ shì gū zhī shí yǐ! hé lǘ dà yuè, shǐ bèi lí zhuān yì fǔ tài zǐ bō jū shǒu, bài sūn wǔ wèi dà jiāng, wǔ yuán bó pǐ fù zhī, qīn dì gōng zǐ fū gài wèi xiān fēng, gōng zǐ shān zhuān dū liáng xiǎng, xī qǐ wú bīng liù wàn, hào wèi shí wàn, cóng shuǐ lù dù huái, zhí dǐ cài guó.
闔閭正欲調兵,近臣報道:「今有軍師孫武自江口歸,有事求見。」闔閭召入,問其來意,孫武曰:「楚所以難攻者,以屬國眾多,未易直達其境也。今晉侯一呼,而十八國群集,內中陳、許、頓、胡皆素附於楚,亦棄而從晉,人心怨楚,不獨唐、蔡,此楚勢孤之時矣!」闔閭大悅,使被離、專毅輔太子波居守,拜孫武為大將,伍員、伯嚭副之,親弟公子夫概為先鋒,公子山專督糧餉,悉起吳兵六萬,號為十萬,從水路渡淮,直抵蔡國。
náng wǎ jiàn wú bīng shì dà, jiě wéi ér zǒu, yòu kǒng wú bīng zhuī gǎn, zhí dù hàn shuǐ, fāng cái tún zā, lián dǎ jí bào zhì yǐng dū gào jí.
囊瓦見吳兵勢大,解圍而走,又恐吳兵追趕,直渡漢水,方才屯紮,連打急報至郢都告急。
zài shuō cài hóu yíng jiē wú wáng, qì sù chǔ jūn chén zhī è, wèi jǐ táng hóu yì dào, èr jūn yuàn wèi zuǒ yòu yì, xiāng cóng miè chǔ.
再說蔡侯迎接吳王,泣訴楚君臣之惡,未幾唐侯亦到,二君願為左右翼,相從滅楚。
lín xíng, sūn wǔ hū chuán lìng jūn shì dēng lù, jiāng zhàn jiàn jǐn liú yú huái shuǐ zhī qū, wǔ yuán sī wèn shě zhōu zhī gù, sūn wǔ yuē: zhōu xíng shuǐ nì ér chí. shǐ chǔ dé xú wèi bèi, bù kě pò yǐ. yuán fú qí yán.
臨行,孫武忽傳令軍士登陸,將戰艦盡留於淮水之曲,伍員私問舍舟之故,孫武曰:「舟行水逆而遲。使楚得徐為備,不可破矣。」員服其言。
dà jūn zì jiāng běi lù lù zǒu zhāng shān, zhí qū hàn yáng. chǔ jūn tún yú hàn shuǐ zhī nán, wú bīng tún yú hàn shuǐ zhī běi, náng wǎ rì yè chóu wú jūn jì hàn, wén qí liú zhōu yú huái shuǐ, xīn zhōng shāo ān. chǔ zhāo wáng wén wú bīng dà jǔ, zì zhào zhū chén wèn jì, gōng zǐ shēn yuē: zi cháng fēi dà jiāng zhī cái, sù lìng zuǒ sī mǎ shěn yǐn shù lǐng bīng qián wǎng, wù shǐ wú rén dù hàn, bǐ yuǎn lái wú jì, bì bù néng jiǔ. zhāo wáng cóng qí yán, shǐ shěn yǐn shù lǜ bīng yī wàn wǔ qiān, tóng lìng yǐn xié lì jù shǒu.
大軍自江北陸路走章山,直趨漢陽。楚軍屯於漢水之南,吳兵屯於漢水之北,囊瓦日夜愁吳軍濟漢,聞其留舟於淮水,心中稍安。楚昭王聞吳兵大舉,自召諸臣問計,公子申曰:「子常非大將之才,速令左司馬沈尹戍領兵前往,勿使吳人渡漢,彼遠來無繼,必不能久。」昭王從其言,使沈尹戍率兵一萬五千,同令尹協力拒守。
shěn yǐn shù lái zhì hàn yáng, náng wǎ yíng rù dà zhài, shù wèn yuē: wú bīng cóng hé ér lái, rú cǐ zhī sù!
沈尹戍來至漢陽,囊瓦迎入大寨,戍問曰:「吳兵從何而來,如此之速!」
wǎ yuē: qì zhōu yú huái ruì, cóng lù lù zì yù zhāng zhì cǐ.
瓦曰:「棄舟於淮汭,從陸路自豫章至此。」
shù lián xiào shù shēng yuē: rén yán sūn wǔ yòng bīng rú shén, yǐ cǐ guān zhī, zhēn ér xì ěr!
戍連笑數聲曰:「人言孫武用兵如神,以此觀之,真兒戲耳!」
wǎ yuē: hé wèi yě?
瓦曰:「何謂也?」
shù yuē: wú rén guàn xí zhōu jí, lì yú shuǐ zhàn, jīn nǎi shě zhōu cóng lù, dàn qǔ biàn jié, wàn yī shī lì, gèng wú guī lù, wú suǒ yǐ xiào zhī. wǎ yuē: bǐ bīng jiàn tún hàn běi, hé jì kě pò? shù yuē: wú fēn bīng wǔ qiān yǔ zi, zi yán hàn liè yíng, jiāng chuán zhī jǐn jū jí yú nán àn, zài lìng qīng zhōu dàn xī wǎng lái yú jiāng zhī shàng xià, shǐ wú jūn bù dé lüè zhōu ér dù, wǒ lǜ yī jūn cóng xīn xī chāo chū huái ruì, jǐn fén qí zhōu, zài jiāng hàn dōng ài dào yòng mù shí lěi duàn, rán hòu lìng yǐn yǐn bīng dù hàn jiāng, gōng qí dà zhài, wǒ cóng hòu ér jī zhī, bǐ shuǐ lù lù jué, shǒu wěi shòu dí, wú jūn chén zhī mìng, jiē sàng yú wú shǒu yǐ.
戍曰:「吳人慣習舟楫,利於水戰,今乃舍舟從陸,但取便捷,萬一失利,更無歸路,吾所以笑之。」瓦曰:「彼兵見屯漢北,何計可破?」戍曰:「吾分兵五千與子,子沿漢列營,將船隻盡拘集於南岸,再令輕舟旦夕往來於江之上下,使吳軍不得掠舟而渡,我率一軍從新息抄出淮汭,盡焚其舟,再將漢東隘道用木石磊斷,然後令尹引兵渡漢江,攻其大寨,我從後而擊之,彼水陸路絕,首尾受敵,吳君臣之命,皆喪於吾手矣。」
náng wǎ dà xǐ yuē: sī mǎ gāo jiàn, wú bù jí yě. yú shì shěn yǐn shù liú dà jiāng wǔ chéng hēi tǒng jūn wǔ qiān, xiāng zhù náng wǎ, zì yǐn yī wàn rén wàng xīn xī jìn fā. bù zhī hòu lái shèng bài rú hé? qiě kàn xià huí fēn jiě.
囊瓦大喜曰:「司馬高見,吾不及也。」於是沈尹戍留大將武城黑統軍五千,相助囊瓦,自引一萬人望新息進發。不知後來勝敗如何?且看下回分解。