strong yàn é ér yú qiáng xùn jié qún gōng zǐ dà nào cháo táng strong
晏蛾兒逾牆殉節 群公子大鬧朝堂
qún gōng zǐ dà nào cháo táng huà shuō qí huán gōng bèi le guǎn zhòng yí yán, fù yòng shù diāo yōng wū kāi fāng sān rén, bào shū yá jiàn zhèng bù cóng, fā bìng ér sǐ, sān rén yì wú jì dàn, qī huán gōng lǎo mào wú néng, suì zhuān quán yòng shì. shùn sān rén zhě, bù guì yì fù, nì sān rén zhě, bù sǐ yì zhú. zhè huà qiě gē guò yī biān.
群公子大鬧朝堂話說齊桓公背了管仲遺言,復用豎刁、雍巫、開方三人,鮑叔牙諫諍不從,發病而死,三人益無忌憚,欺桓公老耄無能,遂專權用事。順三人者,不貴亦富,逆三人者,不死亦逐。這話且擱過一邊。
qiě shuō shì shí yǒu zhèng guó míng yī, xìng qín míng huǎn, zì yuè rén, yù yú qí zhī lú cūn, yīn hào lú yī. shǎo shí kāi dǐ shě, yǒu zhǎng sāng jūn lái yù, qín huǎn zhī qí yì rén, hòu dài zhī, bù zé qí zhí. zhǎng sāng jūn gǎn zhī, shòu yǐ shén yào, yǐ shàng chí shuǐ fú zhī, yǎn mù rú jìng, àn zhōng néng jiàn guǐ wù, suī rén zài gé qiáng, yì néng jiàn zhī, yǐ cǐ shì rén bìng zhèng, wǔ zàng liù fǔ, wú bù dòng zhú, tè yǐ zhěn mài wèi míng ěr. gǔ shí yǒu gè biǎn què, yǔ xuān yuán huáng dì tóng shí, jīng yú yī yào. rén jiàn lú yī shǒu duàn gāo qiáng, suì bǐ zhī gǔ rén, yì hào wèi biǎn què.
且說是時有鄭國名醫,姓秦名緩,字越人,寓於齊之盧村,因號盧醫。少時開邸舍,有長桑君來寓,秦緩知其異人,厚待之,不責其直。長桑君感之,授以神藥,以上池水服之,眼目如鏡,暗中能見鬼物,雖人在隔牆,亦能見之,以此視人病症,五臟六腑,無不洞燭,特以診脈為名耳。古時有個扁鵲,與軒轅黃帝同時,精於醫藥。人見盧醫手段高強,遂比之古人,亦號為扁鵲。
xiān nián biǎn què céng yóu guó guó, shì zhí guó tài zǐ bào jué ér sǐ, biǎn què guò qí gōng zhōng, zì yán néng yī, nèi shì yuē: tài zǐ yǐ sǐ yǐ, ān néng fù shēng?
先年扁鵲曾游虢國,適值虢太子暴蹶而死,扁鵲過其宮中,自言能醫,內侍曰:「太子已死矣,安能復生?」
biǎn què yuē: qǐng shì zhī.
扁鵲曰:「請試之。」
nèi shì bào zhī guó gōng, guó gōng liú lèi zhān jīn, yán biǎn què rù shì.
內侍報知虢公,虢公流淚沾襟,延扁鵲入視。
biǎn què jiào qí dì zǐ yáng lì, yòng biān shí zhēn zhī, xū yú, tài zǐ sū, gèng jìn yǐ tāng yào, guò èr xún fù gù. shì rén gòng chēng biǎn què yǒu huí shēng qǐ sǐ zhī shù.
扁鵲教其弟子陽厲,用砭石針之,須臾,太子蘇,更進以湯藥,過二旬復故。世人共稱扁鵲有回生起死之術。
biǎn què zhōu yóu tiān xià, jiù rén wú shù.
扁鵲週遊天下,救人無數。
yī rì, yóu zhì lín zī, yè jiàn qí huán gōng. zòu yuē: jūn yǒu bìng zài còu lǐ, bù zhì jiāng shēn. huán gōng yuē: guǎ rén bù céng yǒu jí. biǎn què chū.
一日,游至臨淄,謁見齊桓公。奏曰:「君有病在腠理,不治將深。」桓公曰:「寡人不曾有疾。」扁鵲出。
hòu wǔ rì fù jiàn, zòu yuē: jūn bìng zài xuè mài, bù kě bù zhì. huán gōng bù yīng.
後五日復見,奏曰:「君病在血脈,不可不治。」桓公不應。
hòu wǔ rì yòu jiàn, zòu yuē: jūn zhī bìng yǐ zài cháng wèi yǐ, yí sù zhì yě. huán gōng fù bù yīng. biǎn què tuì, huán gōng tàn yuē: shén yǐ, yī rén zhī xǐ yú jiàn gōng yě. wú jí ér wèi zhī yǒu jí.
後五日又見,奏曰:「君之病已在腸胃矣,宜速治也。」桓公復不應。扁鵲退,桓公嘆曰:「甚矣,醫人之喜於見功也。無疾而謂之有疾。」
guò wǔ rì, biǎn què yòu qiú jiàn, wàng jiàn huán gōng zhī sè, tuì ér què zǒu, huán gōng shǐ rén wèn qí gù. yuē: jūn zhī bìng zài gǔ suǐ yǐ. fū còu lǐ, tāng yùn zhī suǒ jí yě. xuè mài, zhēn biān zhī suǒ jí yě. cháng wèi, jiǔ láo zhī suǒ jí yě. jīn zài gǔ suǐ, suī sī mìng qí nài zhī hé? chén shì yǐ bù yán ér tuì yě. yòu guò wǔ rì, huán gōng guǒ bìng, shǐ rén zhào biǎn què, qí guǎn rén yuē: qín xiān shēng wǔ rì qián yǐ shù zhuāng ér qù yǐ. huán gōng ào huǐ wú yǐ.
過五日,扁鵲又求見,望見桓公之色,退而卻走,桓公使人問其故。曰:「君之病在骨髓矣。夫腠理,湯熨之所及也。血脈,針砭之所及也。腸胃,酒醪之所及也。今在骨髓,雖司命其奈之何?臣是以不言而退也。」又過五日,桓公果病,使人召扁鵲,其館人曰:「秦先生五日前已束裝而去矣。」桓公懊悔無已。
huán gōng xiān yǒu sān wèi fū rén, yuē wáng jī xú jī cài jī, jiē wú zi. wáng jī xú jī xiāng jì xíng zú, cài jī tuì huí cài guó. yǐ xià yòu yǒu rú fū rén liù wèi, jù yīn tā dé jūn chǒng ài, lǐ shù yǔ fū rén wú bié, gù wèi zhī rú fū rén. liù wèi gè shēng yī zi, dì yī wèi zhǎng wèi jī, shēng gōng zǐ wú kuī dì èr wèi shǎo wèi jī, shēng gōng zǐ yuán dì sān wèi zhèng jī, shēng gōng zǐ zhāo dì sì wèi gé yíng, shēng gōng zǐ pān dì wǔ wèi mì jī, shēng gōng zǐ shāng rén dì liù wèi sòng huá zi, shēng gōng zǐ yōng.
桓公先有三位夫人,曰王姬、徐姬、蔡姬,皆無子。王姬、徐姬相繼行卒,蔡姬退回蔡國。以下又有如夫人六位,俱因他得君寵愛,禮數與夫人無別,故謂之如夫人。六位各生一子,第一位長衛姬,生公子無虧;第二位少衛姬,生公子元;第三位鄭姬,生公子昭;第四位葛嬴,生公子潘;第五位密姬,生公子商人;第六位宋華子,生公子雍。
qí yú qiè yìng, yǒu zi zhě shàng duō, bù zài liù wèi rú fū rén zhī shù.
其餘妾媵,有子者尚多,不在六位如夫人之數。
nà liù wèi rú fū rén zhōng, wéi zhǎng wèi jī shì huán gōng zuì jiǔ. liù wèi gōng zǐ zhōng, yì wéi wú kuī nián chǐ zuì zhǎng.
那六位如夫人中,惟長衛姬事桓公最久。六位公子中,亦惟無虧年齒最長。
huán gōng bì chén yōng wū shù diāo, jù yǔ wèi jī xiāng shàn, wū diāo yīn qǐng yú huán gōng, xǔ lì wú kuī wèi sì. hòu yòu ài gōng zǐ zhāo zhī xián, yǔ guǎn zhòng shāng yì, zài kuí qiū huì shàng, zhǔ fù sòng xiāng gōng, yǐ zhāo wèi tài zǐ. wèi gōng zǐ kāi fāng, dú yǔ gōng zǐ pān xiāng shàn, yì wèi pān móu sì lì. gōng zǐ shāng rén xìng xǐ shī yǔ, pō dé mín xīn, yīn mǔ mì jī yǒu chǒng, wèi miǎn méng jì yú zhī xīn. nèi zhōng zhǐ gōng zǐ yōng chū shēn wēi jiàn, ān fèn shǒu jǐ. qí tā wǔ wèi gōng zǐ, gè shù dǎng yǔ, hù xiāng cāi jì, rú wǔ zhī dà chóng, gè cáng yá zhǎo, zhuān děng rén lái bó shì.
桓公嬖臣雍巫、豎刁,俱與衛姬相善,巫刁因請於桓公,許立無虧為嗣。後又愛公子昭之賢,與管仲商議,在葵邱會上,囑咐宋襄公,以昭為太子。衛公子開方,獨與公子潘相善,亦為潘謀嗣立。公子商人性喜施予,頗得民心,因母密姬有寵,未免萌覬覦之心。內中只公子雍出身微賤,安分守己。其他五位公子,各樹黨羽,互相猜忌,如五隻大蟲,各藏牙爪,專等人來搏噬。
huán gōng suī rán shì gè yīng zhǔ, què bù dào jiàn lǎo wú máng, rén lǎo wú gāng, tā zuò le duō nián de hóu bó, zhì zú yì mǎn, qiě shì dān yú jiǔ sè zhī rén, bú shì gè qīng xīn guǎ yù de, dào jīn rì shuāi mào zhī nián, zhì qì zì rán hūn duò le. kuàng yòu xiǎo rén yòng shì, méng bì ěr mù, dàn zhī lè jìng wú yōu jìng, bù tīng zhōng yán tīng yú yán.
桓公雖然是個英主,卻不道劍老無芒,人老無剛,他做了多年的侯伯,志足意滿,且是耽於酒色之人,不是個清心寡欲的,到今日衰耄之年,志氣自然昏惰了。況又小人用事,蒙蔽耳目,但知樂境無憂境,不聽忠言聽諛言。
nà wǔ wèi gōng zǐ, gè shǐ qí mǔ qiú wèi tài zǐ, huán gōng yě yī wèi hán hu dá yīng, quán méi gè chù fēn de dào lǐ. zhèng suǒ wèi: rén wú yuǎn lǜ, bì yǒu jìn yōu.
那五位公子,各使其母求為太子,桓公也一味含糊答應,全沒個處分的道理。正所謂:「人無遠慮,必有近憂。」
hū rán huán gōng jí bìng, wò yú qǐn shì. yōng wū jiàn biǎn què bù cí ér qù, liào yě nán zhì le, suì yǔ shù diāo shāng yì chū yī tiáo jì cè, xuán pái gōng mén, jiǎ chuán huán gōng zhī yǔ. pái shàng xiě dào: guǎ rén yǒu zhēng chōng zhī jí, è wén rén shēng, bù lùn qún chén zǐ xìng, yī gài bù xǔ rù gōng, zhe sì diāo jǐn shǒu gōng mén, yōng wū lǜ lǐng gōng jiǎ xún luó. yī yīng guó zhèng, jù qí guǎ rén bìng quán rì zòu wén.
忽然桓公疾病,臥於寢室。雍巫見扁鵲不辭而去,料也難治了,遂與豎刁商議出一條計策,懸牌宮門,假傳桓公之語。牌上寫道:寡人有怔忡之疾,惡聞人聲,不論群臣子姓,一概不許入宮,著寺貂緊守宮門,雍巫率領宮甲巡邏。一應國政,俱俟寡人病痊日奏聞。
wū diāo èr rén jiǎ xiě xuán pái, bǎ zhù gōng mén, dān liú gōng zǐ wú kuī, zhù zhǎng wèi jī gōng zhōng, tā gōng zǐ wèn ān, bù róng rù gōng xiāng jiàn. guò sān rì, huán gōng wèi sǐ, wū diāo jiāng tā zuǒ yòu shì wèi zhī rén, bù wèn nán nǚ, jǐn xíng zhú chū, bǎ gōng mén sāi duàn. yòu yú qǐn shì zhōu wéi, zhú qǐ gāo qiáng sān zhàng, nèi wài gé jué, fēng fèng bù tōng. zhǐ cún qiáng xià yī xué, rú gǒu dòu yì bān, zǎo wǎn shǐ xiǎo nèi shì zuān rù, dǎ tàn shēng sǐ xiāo xī. yī miàn zhěng dùn gōng jiǎ, yǐ fáng qún gōng zǐ zhī biàn. bù zài huà xià.
巫、刁二人假寫懸牌,把住宮門,單留公子無虧,住長衛姬宮中,他公子問安,不容入宮相見。過三日,桓公未死,巫、刁將他左右侍衛之人,不問男女,盡行逐出,把宮門塞斷。又於寢室周圍,築起高牆三丈,內外隔絕,風縫不通。止存牆下一穴,如狗竇一般,早晚使小內侍鑽入,打探生死消息。一面整頓宮甲,以防群公子之變。不在話下。
zài shuō huán gōng fú yú chuáng shàng, qǐ shēn bù dé, hū huàn zuǒ yòu, bù tīng dé yī rén dá yīng, guāng zhe liǎng yǎn, dāi dāi ér kàn, zhǐ jiàn pū tà yī shēng, shì yǒu rén zì shàng ér zhuì, xū yú tuī chuāng rù lái, huán gōng zhēng mù shì zhī, nǎi jiàn qiè yàn é ér yě.
再說桓公伏於床上,起身不得,呼喚左右,不聽得一人答應,光著兩眼,呆呆而看,只見撲蹋一聲,似有人自上而墜,須臾推窗入來,桓公睜目視之,乃賤妾晏蛾兒也。
huán gōng yuē: wǒ fù zhōng jué è, zhèng sī zhōu yǐn, wèi wǒ qǔ zhī.
桓公曰:「我腹中覺餓,正思粥飲,為我取之。」
é ér duì yuē: wú chù mì zhōu yǐn.
蛾兒對曰:「無處覓粥飲。」
huán gōng yuē: dé rè shuǐ yì kě jiù kě.
桓公曰:「得熱水亦可救渴。」
é ér duì yuē: rè shuǐ yì bù kě dé.
蛾兒對曰:「熱水亦不可得。」
huán gōng yuē: hé gù?
桓公曰:「何故?」
é ér duì yuē: yì yá yǔ shù diāo zuò luàn, shǒu jìn gōng mén, zhú qǐ sān zhàng gāo qiáng, gé jué nèi wài, bù xǔ rén tōng, yǐn shí cóng hé chù ér lái?
蛾兒對曰:「易牙與豎刁作亂,守禁宮門,築起三丈高牆,隔絕內外,不許人通,飲食從何處而來?」
huán gōng yuē: rǔ rú hé dé zhì yú cǐ?
桓公曰:「汝如何得至於此?」
é ér duì yuē: qiè céng shòu zhǔ gōng yī xìng zhī ēn, shì yǐ bù gù xìng mìng, yú qiáng ér zhì, yù yǐ shì jūn zhī míng yě.
蛾兒對曰:「妾曾受主公一幸之恩,是以不顧性命,逾牆而至,欲以視君之瞑也。」
huán gōng yuē: tài zǐ zhāo ān zài?
桓公曰:「太子昭安在?」
é ér duì yuē: bèi èr rén zǔ dǎng zài wài, bù dé rù gōng.
蛾兒對曰:「被二人阻擋在外,不得入宮。」
huán gōng tàn yuē: zhòng fù bù yì shèng hū! shèng rén suǒ jiàn, qǐ bù yuǎn zāi. guǎ rén bù míng, yí yǒu jīn rì. nǎi fèn qì dà hū yuē: tiān hū! tiān hū! xiǎo bái nǎi rú cǐ zhōng hū? lián jiào shù shēng, tù xiě shù kǒu. wèi é ér yuē: wǒ yǒu chǒng qiè liù rén, zi shí yú rén, wú yī rén zài mù qián zhě, dān zhǐ nǐ yī rén sòng zhōng. shēn kuì píng rì wèi zēng hòu rǔ.
桓公嘆曰:「仲父不亦聖乎!聖人所見,豈不遠哉。寡人不明,宜有今日。乃奮氣大呼曰:「天乎!天乎!小白乃如此終乎?」連叫數聲,吐血數口。謂蛾兒曰:「我有寵妾六人,子十餘人,無一人在目前者,單只你一人送終。深愧平日未曾厚汝。」
é ér duì yuē: zhǔ gōng qǐng zì bǎo zhòng. wàn yī bù xìng, qiè qíng yuàn yǐ sǐ sòng jūn.
蛾兒對曰:「主公請自保重。萬一不幸,妾情願以死送君。」
huán gōng tàn yuē: wǒ sǐ ruò wú zhī zé yǐ. ruò yǒu zhī, hé miàn mù jiàn zhòng fù yú dì xià! nǎi yǐ yī mèi zì yǎn qí miàn, lián tàn shù shēng ér jué.
桓公嘆曰:「我死若無知則已。若有知,何面目見仲父於地下!」乃以衣袂自掩其面,連嘆數聲而絕。
jì huán gōng jí wèi yú zhōu zhuāng wáng shí èr nián zhī xià wǔ yuè, hōng yú zhōu xiāng wáng jiǔ nián zhī dōng shí yuè, zài wèi gòng sì shí yǒu sān nián, shòu qī shí sān suì. qián yuān xiān shēng yǒu shī dān zàn huán gōng hǎo chù:
計桓公即位於周莊王十二年之夏五月,薨於周襄王九年之冬十月,在位共四十有三年,壽七十三歲。潛淵先生有詩單贊桓公好處:
jī zhé dōng qiān gāng jì wáng, shǒu chàng liè guó gòng zūn wáng.
姬轍東遷綱紀亡,首倡列國共尊王。
nán zhēng jiàn chǔ bāo máo gòng, běi qǐ wán róng shuò mò jiāng.
南征僭楚包茅貢,北啟頑戎朔漠疆。
lì wèi cún xíng rén dé zhe, dìng chǔ míng jìn yì shēng yáng.
立衛存邢仁德著,定儲明禁義聲揚。
zhèng ér bù jué chūn qiū xǔ, wǔ bó zhī zhōng yè zuì qiáng.
正而不譎《春秋》許,五伯之中業最強。
rán xiān yòu yǒu yī jué, tàn huán gōng yī shēng yīng xióng, dào tóu méi xiē jié guǒ. shī yún:
髯仙又有一絕,嘆桓公一生英雄,到頭沒些結果。詩云:
sì shí yú nián hào fāng bó, nán cuī xī yì xióng wú dí!
四十餘年號方伯,南摧西抑雄無敵!
yī zhāo jí wò yá diāo kuáng, zhòng fù yuán lái sǐ bù dé.
一朝疾臥牙刁狂,仲父原來死不得。
yàn é ér jiàn huán gōng mìng jué, tòng kū yī chǎng, yù dài jiào huàn wài rén, nài qiáng gāo shēng bù dé dá, yù dài yú qiáng ér chū, nài qiáng nèi méi yǒu chèn jiǎo zhī wù. zuǒ sī yòu xiǎng, tàn kǒu qì yuē: wú céng yǒu yán, yǐ sǐ sòng jūn', ruò bìn liàn zhī shì, fēi fù rén suǒ zhī yě. nǎi jiě yī yǐ fù huán gōng zhī shī, fù jiān fù chuāng gé èr shàn yǐ gài zhī, quán dāng yǎn fù zhī yì. xiàng chuáng xià kòu tóu yuē: jūn hún qiě wù yuǎn qù, dài qiè xiāng suí! suì yǐ tóu chù zhù, nǎo liè ér sǐ. xián zāi, cǐ fù yě!
晏蛾兒見桓公命絕,痛哭一場,欲待叫喚外人,奈牆高聲不得達,欲待逾牆而出,奈牆內沒有襯腳之物。左思右想,嘆口氣曰:「吾曾有言,『以死送君',若殯殮之事,非婦人所知也。」乃解衣以覆桓公之屍,復肩負窗槅二扇以蓋之,權當掩覆之意。向床下叩頭曰:「君魂且勿遠去,待妾相隨!」遂以頭觸柱,腦裂而死。賢哉,此婦也!
shì yè, xiǎo nèi shì zuān qiáng xué ér rù, jiàn qǐn shì táng zhù zhī xià, xuè pō zhōng tǐng zhe yī gè shī shǒu, jīng máng ér chū, bào yǔ wū diāo èr rén yuē: zhǔ gōng yǐ chù zhù zì jǐn yǐ.
是夜,小內侍鑽牆穴而入,見寢室堂柱之下,血泊中挺著一個屍首,驚忙而出,報與巫、刁二人曰:「主公已觸柱自盡矣。」
wū diāo èr rén bù xìn, shǐ nèi shì bèi jué kāi qiáng yuán, èr rén qīn zì lái kàn, jiàn shì gè fù rén shī shǒu, dà jīng. nèi shì zhōng yǒu rèn dé zhě, zhǐ yuē: cǐ yàn é ér yě. zài kàn yá chuáng zhī shàng, liǎng shàn chuāng gé, yǎn gài zhe gè bù yán bù dòng wú zhī wú jué de qí huán gōng. wū hū āi zāi, zhèng bù zhī jǐ shí qì jué de.
巫、刁二人不信,使內侍輩掘開牆垣,二人親自來看,見是個婦人屍首,大驚。內侍中有認得者,指曰:「此晏蛾兒也。」再看牙床之上,兩扇窗槅,掩蓋著個不言不動、無知無覺的齊桓公。嗚呼哀哉,正不知幾時氣絕的。
shù diāo biàn shāng yì fā sàng zhī shì. yōng wū yuē: qiě màn, qiě màn, bì xū xiān dìng le zhǎng gōng zǐ de jūn wèi, rán hòu fā sàng, shù miǎn zhēng jìng. shù diāo yǐ wèi rán.
豎刁便商議發喪之事。雍巫曰:「且慢,且慢,必須先定了長公子的君位,然後發喪,庶免爭競。」豎刁以為然。
dāng xià èr rén tóng dào zhǎng wèi jī gōng zhōng, mì zòu yuē: xiān gōng yǐ hōng shì yǐ. yǐ zhǎng yòu wèi xù, hé dāng fū rén zhī zǐ. dàn xiān gōng cún rì, céng jiāng gōng zǐ zhāo zhǔ tuō sòng gōng, lì wèi tài zǐ, qún chén duō yǒu zhī zhě. tǎng wén xiān gōng zhī biàn, bì rán fǔ zhù tài zǐ. yī chén děng zhī jì, mò ruò chéng jīn yè cāng zú zhī jì, jí lǜ běn gōng jiǎ shì, zhú shā tài zǐ, ér fèng zhǎng gōng zǐ jí wèi, zé dà shì dìng yǐ.
當下二人同到長衛姬宮中,密奏曰:「先公已薨逝矣。以長幼為序,合當夫人之子。但先公存日,曾將公子昭囑託宋公,立為太子,群臣多有知者。倘聞先公之變,必然輔助太子。依臣等之計,莫若乘今夜倉卒之際,即率本宮甲士,逐殺太子,而奉長公子即位,則大事定矣。」
zhǎng wèi jī yuē: wǒ fù rén yě, wéi qīng děng hǎo wèi zhī! yú shì yōng wū shù diāo gè lǜ gōng jiǎ shù bǎi, shā rù dōng gōng, lái qín shì zǐ.
長衛姬曰:「我婦人也,惟卿等好為之!」於是雍巫、豎刁各率宮甲數百,殺入東宮,來擒世子。
qiě shuō shì zǐ zhāo bù dé rù gōng wèn jí, mèn mèn bù yuè.
且說世子昭不得入宮問疾,悶悶不悅。
shì xī fāng tiāo dēng dú zuò, huǎng hū zhī jiān, shì mèng fēi mèng, jiàn yī fù rén qián lái wèi yuē: tài zǐ hái bù sù zǒu, huò lì zhì yǐ, qiè nǎi yàn é ér yě, fèng xiān gōng zhī mìng, tè lái xiāng bào. zhāo fāng yù kòu zhī, fù rén bǎ zhāo yī tuī, rú zhuì wàn zhàng shēn yuān, hū rán jīng xǐng, bù jiàn le fù rén. cǐ zhào shén qí, bù kě bù xìn. máng hū shì zhě qǔ xíng dēng xiāng suí, kāi le biàn mén, bù zhì shàng qīng gāo hǔ zhī jiā, jí kòu qí mén.
是夕方挑燈獨坐,恍惚之間,似夢非夢,見一婦人前來謂曰:「太子還不速走,禍立至矣,妾乃晏蛾兒也,奉先公之命,特來相報。」昭方欲叩之,婦人把昭一推,如墜萬丈深淵,忽然驚醒,不見了婦人。此兆甚奇,不可不信。忙呼侍者取行燈相隨,開了便門,步至上卿高虎之家,急扣其門。
gāo hǔ yíng rù, wèn qí lái yì.
高虎迎入,問其來意。
gōng zǐ zhāo sù chēng rú cǐ.
公子昭訴稱如此。
gāo hǔ yuē: zhǔ gōng bào bìng bàn yuè, bèi jiān chén gé jué nèi wài, shēng xī bù tōng. shì zǐ cǐ mèng, xiōng duō jí shǎo, mèng zhōng kǒu chēng xiān gōng, zhǔ gōng bì yǐ hōng shì le. níng kě xìn qí yǒu, bù kě xìn qí wú, shì zǐ qiě yí zàn chū jìng wài, yǐ fáng bù cè.
高虎曰:「主公抱病半月,被奸臣隔絕內外,聲息不通。世子此夢,凶多吉少,夢中口稱先公,主公必已薨逝了。寧可信其有,不可信其無,世子且宜暫出境外,以防不測。」
zhāo yuē: hé chù kě yǐ ān shēn?
昭曰:「何處可以安身?」
gāo hǔ yuē: zhǔ gōng céng jiāng shì zǐ zhǔ fù sòng gōng, jīn yí shì sòng, sòng gōng bì néng xiāng zhù. hǔ nǎi shǒu guó zhī chén, bù gǎn tóng shì zǐ chū bēn. wú yǒu mén xià shì cuī yāo, jiàn guǎn dōng mén suǒ yào, wú shǐ rén fēn fù kāi mén, shì zǐ kě chéng yè chū chéng yě.
高虎曰:「主公曾將世子囑咐宋公,今宜適宋,宋公必能相助。虎乃守國之臣,不敢同世子出奔。吾有門下士崔夭,見管東門鎖鑰,吾使人吩咐開門,世子可乘夜出城也。」
yán zhī wèi yǐ, hūn rén chuán bào: gōng jiǎ wéi le dōng gōng. xià dé shì zǐ zhāo miàn rú tǔ sè. gāo hǔ shǐ zhāo biàn fú, yǔ cóng rén yì bān, chà xīn fù rén xiāng suí, zhì yú dōng mén, chuán yù cuī yāo, lìng kāi yào fàng chū shì zǐ.
言之未已,閽人傳報:「宮甲圍了東宮。」嚇得世子昭面如土色。高虎使昭變服,與從人一般,差心腹人相隨,至於東門,傳諭崔夭,令開鑰放出世子。
cuī yāo yuē: zhǔ gōng cún wáng wèi zhī, wú sī fàng tài zǐ, zuì yì bù miǎn. tài zǐ wú rén shì cóng, rú bù qì cuī yāo, yuàn yī tóng bēn sòng.
崔夭曰:「主公存亡未知,吾私放太子,罪亦不免。太子無人侍從,如不棄崔夭,願一同奔宋。」
shì zǐ zhāo dà xǐ yuē: rǔ ruò tóng háng, wú zhī yuàn yě. dāng xià kāi le chéng mén, cuī yāo jiàn yǒu suí shēn chē zhàng, ràng shì zǐ dēng chē, zì jǐ zhí pèi, wàng sòng guó jí jí ér qù.
世子昭大喜曰:「汝若同行,吾之願也。」當下開了城門,崔夭見有隨身車仗,讓世子登車,自己執轡,望宋國急急而去。
huà fēn liǎng tóu. què shuō wū diāo èr rén, lǜ lǐng gōng jiǎ, wéi le dōng gōng, biàn chù sōu xún, bù jiàn shì zǐ zhāo de zōng yǐng. kàn kàn gǔ dǎ sì gēng, yōng wū yuē: wú děng shàn wéi dōng gōng, bù guò chū qí bù yì, ruò hái chí zhì tiān míng, bèi tā gōng zǐ zhī jué, xiān jù cháo táng, dà shì qù yǐ. bù rú qiě guī gōng, yōng lì zhǎng gōng zǐ, kàn qún qíng rú hé, zài zuò dào lǐ.
話分兩頭。卻說巫、刁二人,率領宮甲,圍了東宮,遍處搜尋,不見世子昭的蹤影。看看鼓打四更,雍巫曰:「吾等擅圍東宮,不過出其不意,若還遲至天明,被他公子知覺,先據朝堂,大事去矣。不如且歸宮,擁立長公子,看群情如何,再作道理。」
shù diāo yuē: cǐ yán zhèng hé wú yì. èr rén shōu jiǎ, wèi jí hái gōng, dàn jiàn cháo mén dà kāi, bǎi guān fēn fēn ér jí, bù guò shì gāo shì guó shì guǎn shì bào shì chén shì xí shì nán guō shì běi guō shì lǘ qiū shì zhè yī bān zi sūn chén shù, qí míng yě bù kě jǐn shù. zhè xiē zhòng guān yuán wén shuō wū diāo èr rén, lǜ lǐng xǔ duō jiǎ shì chū gōng, liào bì gōng zhōng yǒu biàn, dōu dào cháo fáng dǎ tīng xiāo xī, gōng nèi yǐ lòu chū qí hóu xiōng xìn le.
豎刁曰:「此言正合吾意。」二人收甲,未及還宮,但見朝門大開,百官紛紛而集,不過是高氏、國氏、管氏、鮑氏、陳氏、隰氏、南郭氏、北郭氏、閭邱氏這一班子孫臣庶,其名也不可盡述。這些眾官員聞說巫、刁二人,率領許多甲士出宮,料必宮中有變,都到朝房打聽消息,宮內已漏出齊侯凶信了。
yòu wén dōng gōng bèi wéi, bù xiāo shuō dé, shì jiān chén chéng jī zuò luàn. nà shì zǐ shì xiān gōng suǒ lì, ruò shì zǐ yǒu shī, wú děng hé miàn mù wèi qí chén? sān sān liǎng liǎng, zhèng shāng yì qù jiù hù shì zǐ. qià hǎo wū diāo èr rén bīng zhuǎn, zhòng guān yuán yī yōng ér qián, qī zuǐ bā zhāng de, dōu wèn dào: shì zǐ hé zài?
又聞東宮被圍,不消說得,是奸臣乘機作亂。「那世子是先公所立,若世子有失,吾等何面目為齊臣?」三三兩兩,正商議去救護世子。恰好巫、刁二人兵轉,眾官員一擁而前,七嘴八張的,都問道:「世子何在?」
yōng wū gǒng shǒu dá yuē: shì zǐ wú kuī, jīn zài gōng zhōng.
雍巫拱手答曰:「世子無虧,今在宮中。」
zhòng rén yuē: wú kuī wèi zēng shòu mìng cè lì, fēi wú zhǔ yě. hái wǒ shì zǐ zhāo lái!
眾人曰:「無虧未曾受命冊立,非吾主也。還我世子昭來!」
shù diāo zhàng jiàn dà yán yuē: zhāo yǐ zhú qù le, jīn fèng xiān gōng lín zhōng yí mìng, lì zhǎng zi wú kuī wèi jūn, yǒu bù cóng zhě, jiàn xià zhū zhī. zhòng rén fèn fèn bù píng, luàn rǎng luàn mà: dōu shì nǐ zhè bān jiān nìng, qī sǐ miè shēng, shàn quán fèi zhì. nǐ ruò lì le wú kuī, wú děng shì bù wèi chén!
豎刁仗劍大言曰:「昭已逐去了,今奉先公臨終遺命,立長子無虧為君,有不從者,劍下誅之。」眾人憤憤不平,亂嚷亂罵:「都是你這班奸佞,欺死蔑生,擅權廢置。你若立了無虧,吾等誓不為臣!」
dài fū guǎn píng tǐng shēn chū yuē: jīn rì xiān dǎ sǐ zhè liǎng gè jiān chén, chú què huò gēn, zài zuò shāng yì. shǒu tǐng yá hù, wàng shù diāo dǐng mén biàn dǎ, shù diāo yòng jiàn jià zhù. zhòng guān yuán què dài shàng qián xiāng zhù, zhǐ jiàn yōng wū dà hē yuē: jiǎ shì men, jīn fān hái bù dòng shǒu, píng rì yǎng nǐ men hé gān? shù bǎi míng jiǎ shì, gè tǐng qì xiè, yī qí fā zuò, jiāng zhòng guān yuán luàn kǎn. zhòng rén shǒu wú bīng qì, kuàng qiě guǎ bù dí zhòng, ruò bù dí qiáng, rú hé zhī jià dé lái. zhèng shì: bái yù jiē qián wèi zhàn dì, jīn luán diàn shàng jiàn yán wáng.
大夫管平挺身出曰:「今日先打死這兩個奸臣,除卻禍根,再作商議。」手挺牙笏,望豎刁頂門便打,豎刁用劍架住。眾官員卻待上前相助,只見雍巫大喝曰:「甲士們,今番還不動手,平日養你們何干?」數百名甲士,各挺器械,一齊發作,將眾官員亂砍。眾人手無兵器,況且寡不敵眾,弱不敵強,如何支架得來。正是:「白玉階前為戰地,金鑾殿上見閻王。」
bǎi guān sǐ yú luàn jūn zhī shǒu zhě, shí fēn zhī sān, qí yú dài shāng zhě shén duō, jù luàn cuàn chū cháo mén qù le.
百官死於亂軍之手者,十分之三,其餘帶傷者甚多,俱亂竄出朝門去了。
zài shuō wū diāo èr rén, shā sàn le zhòng bǎi guān, tiān yǐ dà míng, suì yú gōng zhōng fú chū gōng zǐ wú kuī, zhì cháo táng jí wèi. nèi shì men míng zhōng jī gǔ, jiǎ shì huán liè liǎng biān, jiē xià bài wǔ chēng hè zhě, gāng gāng zhǐ yǒu yōng wū shù diāo èr rén, wú kuī yòu cán yòu nù. yōng wū zòu yuē: dà sàng wèi fā, qún chén shàng wèi zhī sòng jiù, ān zhī yíng xīn hū. cǐ shì bì xū zhào guó gāo èr lǎo rù cháo, fāng kě hào zhào bǎi guān, yā fú rén zhòng. wú kuī zhǔn zòu, jí qiǎn nèi shì fēn tóu xuān zhào yòu qīng guó yì zhòng zuǒ qīng gāo hǔ.
再說巫、刁二人,殺散了眾百官,天已大明,遂於宮中扶出公子無虧,至朝堂即位。內侍們鳴鐘擊鼓,甲士環列兩邊,階下拜舞稱賀者,剛剛只有雍巫、豎刁二人,無虧又慚又怒。雍巫奏曰:「大喪未發,群臣尚未知送舊,安知迎新乎。此事必須召國、高二老入朝,方可號召百官,壓服人眾。」無虧准奏,即遣內侍分頭宣召右卿國懿仲、左卿高虎。
zhè liǎng wèi shì zhōu tiān zǐ suǒ mìng jiān guó zhī chén, shì wèi shàng qīng, qún liáo qīn fú, suǒ yǐ zhào zhī. guó yì zhòng yǔ gāo hǔ wén nèi shì jiāng mìng, zhī qí hóu yǐ sǐ, qiě bù jù cháo fú, jí shí pī má dài xiào, rù cháo bēn sàng. wū diāo èr rén, jí máng yíng zhù yú mén wài, wèi yuē: jīn rì xīn jūn yù diàn, lǎo dài fū quán qiě cóng jí.
這兩位是周天子所命監國之臣,世為上卿,群僚欽服,所以召之。國懿仲與高虎聞內侍將命,知齊侯已死,且不具朝服,即時披麻帶孝,入朝奔喪。巫、刁二人,急忙迎住於門外,謂曰:「今日新君御殿,老大夫權且從吉。」
guó gāo èr lǎo qí shēng dá yuē: wèi bìn jiù jūn, xiān bài xīn jūn, fēi lǐ yě. shuí fēi xiān gōng zhī zǐ, lǎo fū hé zé, wéi néng zhǔ sàng zhě, zé cóng zhī.
國、高二老齊聲答曰:「未殯舊君,先拜新君,非禮也。誰非先公之子,老夫何擇,惟能主喪者,則從之。」
wū diāo yǔ sāi.
巫、刁語塞。
guó gāo nǎi jiù mén wài, wàng kōng zài bài, dà kū ér chū.
國高乃就門外,望空再拜,大哭而出。
wú kuī yuē: dà sàng wèi bìn, qún chén yòu bù fú, rú zhī nài hé?
無虧曰:「大喪未殯,群臣又不服,如之奈何?」
shù diāo yuē: jīn rì zhī shì, pì rú bó hǔ, yǒu lì zhě shèng. zhǔ shàng dàn jù zhù zhèng diàn, chén děng liè bīng liǎng wǔ, qí gōng zǐ yǒu rù cháo zhě, jí yǐ bīng jié zhī. wú kuī cóng qí yán.
豎刁曰:「今日之事,譬如搏虎,有力者勝。主上但據住正殿,臣等列兵兩廡,俟公子有入朝者,即以兵劫之。」無虧從其言。
zhǎng wèi jī jǐn chū běn gōng zhī jiǎ, fán nèi shì xī lìng jūn zhuāng, gōng nǚ zhǎng dà yǒu lì zhě, yì còu jiǎ shì zhī shù. wū diāo gè tǒng yī bàn, fēn bù liǎng wǔ. bù zài huà xià.
長衛姬盡出本宮之甲,凡內侍悉令軍裝,宮女長大有力者,亦湊甲士之數。巫、刁各統一半,分布兩廡。不在話下。
qiě shuō wèi gōng zǐ kāi fāng, wén wū diāo yōng lì wú kuī, wèi gé yíng zhī zǐ pān yuē: tài zǐ zhāo bù zhī hé wǎng. ruò wú kuī kě lì, gōng zǐ dú bù kě lì hū? nǎi xī qǐ jiā dīng sǐ shì, liè yíng yú yòu diàn.
且說衛公子開方,聞巫、刁擁立無虧,謂葛嬴之子潘曰:「太子昭不知何往。若無虧可立,公子獨不可立乎?」乃悉起家丁死士,列營於右殿。
mì jī zhī zǐ shāng rén, yǔ shǎo wèi jī zhī zǐ yuán gòng yì: tóng shì xiān gōng gǔ xuè, jiāng shān mò bù yǒu fèn. gōng zǐ pān yǐ jù yòu diàn, wú děng tóng jù zuǒ diàn. shì zǐ zhāo ruò dào, dà jiā ràng wèi. ruò qí bù lái, bǎ qí guó sì fēn jūn fēn. yuán yǐ wèi rán. yì gè qǐ jiā jiǎ, jí píng sù suǒ yǎng mén xià zhī shì, chéng duì ér lái. gōng zǐ yuán liè yíng yú zuǒ diàn, gōng zǐ shāng rén liè yíng yú cháo mén, xiāng yuē wèi jī jiǎo zhī shì. wū diāo wèi sān gōng zǐ zhī zhòng, láo bǎ zhèng diàn, bù gǎn chū gōng. sān gōng zǐ yòu wèi wū diāo zhī qiáng, gè shǒu jūn yíng, jǐn fáng chōng tū. zhèng shì: cháo zhōng chéng dí guó, lù shàng jué xíng rén. yǒu shī wèi zhèng:
密姬之子商人,與少衛姬之子元共議:「同是先公骨血,江山莫不有分。公子潘已據右殿,吾等同據左殿。世子昭若到,大家讓位。若其不來,把齊國四分均分。」元以為然。亦各起家甲,及平素所養門下之士,成隊而來。公子元列營於左殿,公子商人列營於朝門,相約為犄角之勢。巫、刁畏三公子之眾,牢把正殿,不敢出攻。三公子又畏巫、刁之強,各守軍營,謹防衝突。正是:「朝中成敵國,路上絕行人。」有詩為證:
fèng gé lóng lóu hǔ bào sī, fēn fēn gē jiǎ mǎn dan chi.
鳳閣龍樓虎豹嘶,紛紛戈甲滿丹墀。
fēn míng sì hǔ zhēng cán ròu, nà gè jiàng xīn kěn fú dī.
分明四虎爭殘肉,那個降心肯伏低。
qí shí zhǐ yǒu gōng zǐ yōng pà shì, chū bēn qín guó qù qì, qín mù gōng yòng wèi dài fū, bù zài huà xià.
其時只有公子雍怕事,出奔秦國去訖,秦穆公用為大夫,不在話下。
qiě shuō zhòng guān zhī shì zǐ chū bēn, wú suǒ cháo zōng, jiē bì mén bù chū. wéi yǒu lǎo chén guó yì zhòng gāo hǔ xīn rú dāo cì, zhǐ xiǎng jiě jié, wèi dé qí cè. rú cǐ xiāng chí, bù jué liǎng yuè yǒu yú. gāo hǔ yuē: zhū gōng zǐ dàn zhī duó wèi, bù sī zhì sàng, wú jīn rì dāng yǐ sǐ zhēng.
且說眾官知世子出奔,無所朝宗,皆閉門不出。惟有老臣國懿仲、高虎心如刀刺,只想解結,未得其策。如此相持,不覺兩月有餘。高虎曰:「諸公子但知奪位,不思治喪,吾今日當以死爭。」
guó yì zhòng yuē: zi xiān rù yán, wǒ zé jì zhī, tóng shě yī mìng, yǐ bào lèi cháo jué lù zhī ēn kě yě.
國懿仲曰:「子先入言,我則繼之,同舍一命,以報累朝爵祿之恩可也。」
gāo hǔ yuē: zhǐ wǒ liǎng rén kāi kǒu, jì dé shén shì, fán shí qí lù zhě, mò fēi chén zǐ, wú děng yán mén huàn jí, tóng dào cháo táng, qiě fèng gōng zǐ wú kuī zhǔ sàng hé rú?
高虎曰:「只我兩人開口,濟得甚事,凡食齊祿者,莫非臣子,吾等沿門喚集,同到朝堂,且奉公子無虧主喪何如?」
yì zhòng yuē: lì zi yǐ zhǎng', lì wú kuī bù wèi wú míng. yú shì fēn tóu sì xià, zhāo hū qún chén, tóng qù kū líng. zhòng guān yuán jiàn liǎng wèi lǎo dài fū zuò zhǔ, fàng zhe dǎn gè jù sàng fú, xiāng shuài rù cháo. sì diāo lán zhù wèn yuē: lǎo dài fū cǐ lái hé yì?
懿仲曰:「『立子以長',立無虧不為無名。」於是分頭四下,招呼群臣,同去哭靈。眾官員見兩位老大夫做主,放著膽各具喪服,相率入朝。寺貂攔住問曰:「老大夫此來何意?」
gāo hǔ yuē: bǐ cǐ xiāng chí, wú yǒu le qī, wú děng zhuān qǐng gōng zǐ zhǔ sàng ér lái, wú tā yì yě. diāo nǎi yī hǔ ér jìn hǔ jiāng shǒu yī zhāo, guó yì zhòng tóng qún chén jù rù, zhí zhì cháo táng, gào wú kuī yuē: chén děng wén: fù mǔ zhī ēn, yóu tiān dì yě.' gù wèi rén zǐ zhě, shēng zé zhì jìng, sǐ zé bìn zàng, wèi wén fù sǐ bù liàn, ér zhēng fù guì zhě. qiě jūn zhě chén zhī biǎo, jūn jì bù xiào, chén hé zhōng yān, jīn xiān jūn yǐ sǐ liù shí qī rì yǐ, shàng wèi rù guān, gōng zǐ suī yù zhèng diàn, yú xīn ān hū? yán bà, qún chén jiē fú dì tòng kū.
高虎曰:「彼此相持,無有了期,吾等專請公子主喪而來,無他意也。」貂乃揖虎而進虎將手一招,國懿仲同群臣俱入,直至朝堂,告無虧曰:「臣等聞:『父母之恩,猶天地也。'故為人子者,生則致敬,死則殯葬,未聞父死不殮,而爭富貴者。且君者臣之表,君既不孝,臣何忠焉,今先君已死六十七日矣,尚未入棺,公子雖御正殿,於心安乎?」言罷,群臣皆伏地痛哭。
wú kuī yì qì xià yuē: gū zhī bù xiào. zuì tōng yú tiān. gū fēi bù yù chéng sàng lǐ, qí rú yuán děng zhī jiàn bī hé?
無虧亦泣下曰:「孤之不孝。罪通於天。孤非不欲成喪禮,其如元等之見逼何?」
guó yì zhòng yuē: tài zǐ yǐ wài bēn. wéi gōng zǐ zuì zhǎng, gōng zǐ ruò néng zhǔ sàng shì, shōu liàn xiān jūn, dà wèi zì shǔ. gōng zǐ yuán děng, suī fēn jù diàn mén, lǎo chén dāng yǐ yì zé zhī, shuí gǎn yǔ gōng zǐ zhēng zhě?
國懿仲曰:「太子已外奔。惟公子最長,公子若能主喪事,收殮先君,大位自屬。公子元等,雖分據殿門,老臣當以義責之,誰敢與公子爭者?」
wú kuī shōu lèi xià bài yuē: cǐ gū zhī yuàn yě. gāo hǔ fēn fù yōng wū réng shǒu diàn wǔ. qún gōng zǐ dàn shuāi má rù líng zhě, biàn fàng rù gōng rú dài xié bīng zhàng zhě, jí shí ná zhù zhèng zuì. sì diāo xiān zhì qǐn gōng, ān pái bìn liàn.
無虧收淚下拜曰:「此孤之願也。」高虎吩咐雍巫仍守殿廡。群公子但衰麻入靈者,便放入宮;如帶挾兵仗者,即時拿住正罪。寺貂先至寢宮,安排殯殮。
què shuō huán gōng shī zài chuáng shàng, rì jiǔ wú rén zhào gù, suī zé dōng tiān, xuè ròu láng jí, shī qì suǒ zhēng, shēng chóng rú yǐ, zhí sàn chū yú qiáng wài. qǐ chū zhòng rén shàng bù zhī chóng cóng hé lái, jí rù qǐn shì, fā kāi chuāng gé, jiàn chóng zǎn shī gǔ, wú bù qī cǎn. wú kuī fàng shēng dà kū, qún chén jiē kū, jí rì qǔ zǐ guān shèng liàn, pí ròu jiē fǔ, jǐn yǐ páo dài guǒ zhī, cǎo cǎo ér yǐ. wéi yàn é ér miàn sè rú shēng, xíng tǐ bù biàn, gāo hǔ děng zhī wèi zhōng liè zhī fù, tàn xī bù yǐ, yì mìng qǔ guān liàn zhī.
卻說桓公屍在床上,日久無人照顧,雖則冬天,血肉狼藉,屍氣所蒸,生蟲如蟻,直散出於牆外。起初眾人尚不知蟲從何來,及入寢室,發開窗槅,見蟲攢屍骨,無不悽慘。無虧放聲大哭,群臣皆哭,即日取梓棺盛殮,皮肉皆腐,僅以袍帶裹之,草草而已。惟晏蛾兒面色如生,形體不變,高虎等知為忠烈之婦,嘆息不已,亦命取棺殮之。
gāo hǔ děng lǜ qún chén fèng wú kuī jū zhǔ sàng zhī wèi, zhòng rén gè yī cì kū líng. shì yè, tóng sù yú jiù cè.
高虎等率群臣奉無虧居主喪之位,眾人各依次哭靈。是夜,同宿於柩側。
què shuō gōng zǐ yuán gōng zǐ pān gōng zǐ shāng rén, liè yíng zài wài, jiàn gāo guó lǎo chén lǜ qún chén sàng fú rù nèi, bù zhī hé shì. hòu wén huán gōng yǐ bìn, qún chén jù fèng wú kuī zhǔ sàng, dài yǐ wèi jūn, gè xiāng chuán yǔ, yán: gāo guó wèi zhǔ, wú děng bù néng yǔ zhēng yǐ. nǎi gè sàn qù bīng zhòng, jù shuāi má rù gōng bēn sàng, xiōng dì xiāng jiàn, gè gè dà kū. dāng shí ruò wú gāo guó shuō xià wú kuī, cǐ shì bù zhī rú hé jié jú yě. hú céng xiān shēng yǒu shī tàn yuē:
卻說公子元、公子潘、公子商人,列營在外,見高、國老臣率群臣喪服入內,不知何事。後聞桓公已殯,群臣俱奉無虧主喪,戴以為君,各相傳語,言:「高、國為主,吾等不能與爭矣。」乃各散去兵眾,俱衰麻入宮奔喪,兄弟相見,各各大哭。當時若無高、國說下無虧,此事不知如何結局也。胡曾先生有詩嘆曰:
wéi bèi zhōng chén chǒng nìng chén, zhì lìng gǔ ròu sì fēn zhēng.
違背忠臣寵佞臣,致令骨肉肆紛爭。
ruò fēi gāo guó xíng hé jú, bái gǔ duī chuáng zàng bù chéng.
若非高國行和局,白骨堆床葬不成。
què shuō qí shì zǐ zhāo táo bèn sòng guó, jiàn le sòng xiāng gōng, kū bài yú dì, sù yǐ yōng wū shù diāo zuò luàn zhī shì. qí shí sòng xiāng gōng nǎi jí qún chén wèn yuē: xī qí huán gōng céng yǐ gōng zǐ zhāo zhǔ tuō guǎ rén, lì wèi tài zǐ, qū zhǐ shí nián yǐ. guǎ rén zhōng xīn cáng zhī, bù gǎn wàng yě. jīn wū diāo nèi luàn, tài zǐ jiàn zhú, guǎ rén yù yuē huì zhū hóu, gòng tǎo qí zuì, nà zhāo yú qí, dìng qí jūn wèi ér fǎn. cǐ jǔ ruò suì, míng dòng zhū hóu, biàn kě chàng lǜ huì méng, yǐ shào huán gōng zhī bó yè, qīng děng yǐ wèi hé rú? hū yǒu yī dà chén chū bān zòu yuē: sòng guó yǒu sān bù rú qí, yān néng bó zhū hóu hū? xiāng gōng shì zhī, qí rén nǎi huán gōng zhī zhǎng zi, xiāng gōng zhī shù xiōng, yīn xiān nián ràng guó bù lì, xiāng gōng yǐ wèi shàng qīng, gōng zǐ mù yí zì zi yú yě.
卻說齊世子昭逃奔宋國,見了宋襄公,哭拜於地,訴以雍巫、豎刁作亂之事。其時宋襄公乃集群臣問曰:「昔齊桓公曾以公子昭囑託寡人,立為太子,屈指十年矣。寡人中心藏之,不敢忘也。今巫、刁內亂,太子見逐,寡人慾約會諸侯,共討齊罪,納昭於齊,定其君位而返。此舉若遂,名動諸侯,便可倡率會盟,以紹桓公之伯業,卿等以為何如?」忽有一大臣出班奏曰:「宋國有三不如齊,焉能伯諸侯乎?」襄公視之,其人乃桓公之長子,襄公之庶兄,因先年讓國不立,襄公以為上卿,公子目夷字子魚也。
xiāng gōng yuē: zi yú yán sān bù rú qí', qí gù ān zài?
襄公曰:「子魚言『三不如齊',其故安在?」
mù yí yuē: qí yǒu tài shān bó hǎi zhī xiǎn, láng yá jí mò zhī ráo, wǒ guó xiǎo tǔ báo, bīng shǎo liáng xī, yī bù rú yě qí yǒu gāo guó shì qīng, yǐ gàn qí guó yǒu guǎn zhòng níng qī xí péng bào shū yá yǐ móu qí shì, wǒ wén wǔ bù jù, xián cái bù dēng, èr bù rú yě huán gōng běi fá shān róng, yú ér kāi dào, liè yú jiāo wài, wēi yí xiàn xíng, wǒ jīn nián chūn zhēng yuè, wǔ xīng yǔn dì, jù huà wèi shí, èr yuè yòu yǒu dà fēng zhī yì, liù yì niǎo tuì fēi, cǐ nǎi shàng ér jiàng xià, qiú jìn fǎn tuì zhī xiàng, sān bù rú yě. yǒu cǐ sān bù rú qí, zì bǎo qiě bù xiá, hé xiá gù tā rén hū?
目夷曰:「齊有泰山、渤海之險,琅琊、即墨之饒,我國小土薄,兵少糧稀,一不如也;齊有高、國世卿,以干其國;有管仲、寧戚、隰朋、鮑叔牙以謀其事,我文武不具,賢才不登,二不如也;桓公北伐山戎,俞兒開道,獵於郊外,委蛇現形,我今年春正月,五星隕地,俱化為石,二月又有大風之異,六益鳥退飛,此乃上而降下,求進反退之象,三不如也。有此三不如齊,自保且不暇,何暇顧他人乎?」
xiāng gōng yuē: guǎ rén yǐ rén yì wèi zhǔ, bù jiù yí gū, fēi rén yě shòu rén zhǔ ér qì zhī, fēi yì yě. suì yǐ nà tài zǐ zhāo chuán xí zhū hóu, yuē yǐ lái nián chūn zhēng yuè, gòng jí qí jiāo.
襄公曰:「寡人以仁義為主,不救遺孤,非仁也;受人囑而棄之,非義也。」遂以納太子昭傳檄諸侯,約以來年春正月,共集齊郊。
xí zhì wèi guó, wèi dài fū níng sù jìn yuē: lì zi yǐ dí, wú dí lì zhǎng, lǐ zhī cháng yě. wú kuī nián zhǎng, qiě yǒu shù wèi zhī láo, yú wǒ yǒu ēn, yuàn jūn wù yǔ.
檄至衛國,衛大夫寧速進曰:「立子以嫡,無嫡立長,禮之常也。無虧年長,且有戍衛之勞,於我有恩,願君勿與。」
wèi wén gōng yuē: zhāo yǐ lì wèi shì zǐ, tiān xià mò bù zhī zhī. fū shù wèi, sī ēn yě lì shì zǐ, gōng yì yě. yǐ sī fèi gōng, guǎ rén bù wèi yě.
衛文公曰:「昭已立為世子,天下莫不知之。夫戍衛,私恩也;立世子,公義也。以私廢公,寡人不為也。」
xí zhì lǔ guó, lǔ xī gōng yuē: qí hóu tuō zhāo yú sòng, bù tuō guǎ rén, guǎ rén wéi zhī zhǎng yòu zhī xù yǐ. ruò sòng fá wú kuī, guǎ rén dāng jiù zhī.
檄至魯國,魯僖公曰:「齊侯托昭於宋,不託寡人,寡人惟知長幼之序矣。若宋伐無虧,寡人當救之。」
zhōu xiāng wáng shí nián, qí gōng zǐ wú kuī yuán nián sān yuè, sòng xiāng gōng qīn hé wèi cáo zhū sān guó zhī shī, fèng shì zǐ zhāo fá qí, tún bīng yú jiāo. shí yōng wū yǐ jìn wèi zhōng dài fū, wèi sī mǎ, zhǎng bīng quán yǐ. wú kuī shǐ tǒng bīng chū chéng yù dí, sì diāo jū zhōng diào dù, gāo guó èr qīng fēn shǒu chéng chí. gāo hǔ wèi guó yì zhòng yuē: wú zhī lì wú kuī, wèi xiān jūn zhī wèi bìn, fēi fèng zhī yě. jīn shì zǐ yǐ zhì, yòu dé sòng zhù, lùn lǐ zé bǐ shùn, jiào shì zé bǐ qiáng, qiě wū diāo qiāng shā bǎi guān, zhuān quán luàn zhèng, bì wèi qí huàn, bù ruò chéng cǐ chú zhī, yíng shì zǐ fèng yǐ wèi jūn, zé zhū gōng zǐ jué jì yú zhī wàng, ér qí yǒu tài shān zhī ān yǐ.
周襄王十年,齊公子無虧元年三月,宋襄公親合衛、曹、邾三國之師,奉世子昭伐齊,屯兵於郊。時雍巫已進位中大夫,為司馬,掌兵權矣。無虧使統兵出城禦敵,寺貂居中調度,高、國二卿分守城池。高虎謂國懿仲曰:「吾之立無虧,為先君之未殯,非奉之也。今世子已至,又得宋助,論理則彼順,較勢則彼強,且巫、刁戕殺百官,專權亂政,必為齊患,不若乘此除之,迎世子奉以為君,則諸公子絕覬覦之望,而齊有泰山之安矣。」
yì zhòng yuē: yì yá tǒng bīng zhù jiāo, wú zhào shù diāo, tuō yǐ yì shì, yīn ér shā zhī. lǜ bǎi guān fèng yíng shì zǐ, yǐ dài wú kuī zhī wèi, wú liàng yì yá wú néng wèi yě.
懿仲曰:「易牙統兵駐郊,吾召豎刁,托以議事,因而殺之。率百官奉迎世子,以代無虧之位,吾諒易牙無能為也。」
gāo hǔ yuē: cǐ jì dà miào.
高虎曰:「此計大妙。」
nǎi fú zhuàng shì yú chéng lóu, tuō yán jī mì zhòng shì, shǐ rén qǐng shù diāo xiāng huì. zhèng shì: zuò jiù jī guān qín měng hǔ, ān pái xiāng ěr diào áo yú. bù zhī shù diāo xìng mìng rú hé? qiě kàn xià huí fēn jiě.
乃伏壯士於城樓,託言機密重事,使人請豎刁相會。正是:做就機關擒猛虎,安排香餌釣鰲魚。不知豎刁性命如何?且看下回分解。