strong nòng yù chuī xiāo shuāng kuà fèng　 zhào dùn bèi qín lì líng gōng strong
弄玉吹簫雙跨鳳　趙盾背秦立靈公

huà shuō qín mù gōng bìng guó èr shí, suì bó xī róng. zhōu xiāng wáng mìng yǐn wǔ gōng cì jīn gǔ yǐ hè zhī. qín bó zì chēng nián lǎo, bù biàn rù cháo, shǐ gōng sūn zhī rú zhōu xiè ēn. shì nián, yáo yú bìng zú, mù gōng xīn jiā tòng xī, suì yǐ mèng míng wèi yòu shù zhǎng. gōng sūn zhī zì zhōu hái, zhī mù gōng yì xiàng mèng míng, yì gào lǎo zhì zhèng, bù zài huà xià.
話說秦穆公並國二十，遂伯西戎。周襄王命尹武公賜金鼓以賀之。秦伯自稱年老，不便入朝，使公孫枝如周謝恩。是年，繇余病卒，穆公心加痛惜，遂以孟明為右庶長。公孫枝自周還，知穆公意向孟明，亦告老致政，不在話下。

què shuō qín mù gōng yǒu yòu nǚ, shēng shí shì yǒu rén xiàn pú, zuó zhī, dé bì sè měi yù. nǚ zhōu suì, gōng zhōng chén zuì pán, nǚ dú qǔ cǐ yù, nòng zhī bù shě, yīn míng nòng yù. shāo zhǎng, zī róng jué shì, qiě yòu cōng míng wú bǐ, shàn yú chuī shēng, bù yóu lè shī, zì chéng yīn diào. mù gōng mìng qiǎo jiàng, pōu cǐ měi yù wèi shēng, nǚ chuī zhī, shēng rú fèng míng. mù gōng zhōng ài qí nǚ, zhú zhòng lóu yǐ jū zhī, míng yuē fèng lóu. lóu qián yǒu gāo tái, yì míng fèng tái.
卻說秦穆公有幼女，生時適有人獻璞，琢之，得碧色美玉。女周歲，宮中陳晬盤，女獨取此玉，弄之不舍，因名弄玉。稍長，姿容絕世，且又聰明無比，善於吹笙，不由樂師，自成音調。穆公命巧匠，剖此美玉為笙，女吹之，聲如鳳鳴。穆公鍾愛其女，築重樓以居之，名曰鳳樓。樓前有高台，亦名鳳台。

nòng yù nián shí wǔ, mù gōng yù wèi zhī qiú jiā xù. nòng yù zì shì yuē: bì shì shàn shēng rén, néng yǔ wǒ chàng hè zhě, fāng shì wǒ fū, tā fēi suǒ yuàn yě! mù gōng shǐ rén biàn fǎng, bù dé qí rén.
弄玉年十五，穆公欲為之求佳婿。弄玉自誓曰：「必是善笙人，能與我唱和者，方是我夫，他非所願也！」穆公使人遍訪，不得其人。

hū yī rì, nòng yù yú lóu shàng juǎn lián xián kàn, jiàn tiān jìng yún kōng, yuè míng rú jìng, hū shì ér fén xiāng yī zhù, qǔ bì yù shēng, lín chuāng chuī zhī, shēng yīn qīng yuè, xiǎng rù tiān jì, wēi fēng fú fú, hū ruò yǒu hé zhī zhě. qí shēng ruò yuǎn ruò jìn, nòng yù xīn yì zhī, nǎi tíng chuī ér tīng, qí shēng yì zhǐ, yú yīn yóu niǎo niǎo bù duàn. nòng yù lín fēng wǎng rán, rú yǒu suǒ shī, xǐ yǐ yè bàn, yuè zè xiāng xiāo, nǎi jiāng yù shēng zhì yú chuáng tóu, miǎn qiáng jiù qǐn.
忽一日，弄玉於樓上捲簾閒看，見天淨雲空，月明如鏡，呼侍兒焚香一炷，取碧玉笙，臨窗吹之，聲音清越，響入天際，微風拂拂，忽若有和之者。其聲若遠若近，弄玉心異之，乃停吹而聽，其聲亦止，餘音猶裊裊不斷。弄玉臨風惘然，如有所失，徙倚夜半，月昃香消，乃將玉笙置於床頭，勉強就寢。

mèng jiàn xī nán fāng, tiān mén dòng kāi, wǔ sè xiá guāng, zhào yào rú zhòu, yī měi zhàng fū yǔ guān hè chǎng, qí cǎi fèng zì tiān ér xià, lì yú fèng tái zhī shàng, wèi nòng yù yuē: wǒ nǎi tài huá shān zhī zhǔ yě. shàng dì mìng wǒ yǔ ěr jié wèi hūn yīn, dāng yǐ zhōng qiū rì xiāng jiàn, sù yuán yīng ěr. nǎi yú yāo jiān jiě chì yù xiāo, yǐ lán chuī zhī. qí cǎi fèng yì shū yì míng wǔ, fèng shēng yǔ xiāo shēng, chàng hè rú yī, gōng shāng xié diào, huáng huáng yíng ěr. nòng yù shén sī jù mí, bù jué wèn yuē: cǐ hé qū yě? měi zhàng fū duì yuē: cǐ huá shān yín' dì yī nòng yě! nòng yù yòu wèn yuē: qū kě xué hū? měi zhàng fū duì yuē: jì chéng yīn qì, hé nán xiāng shòu? yán bì, zhí qián zhí nòng yù zhī shǒu.
夢見西南方，天門洞開，五色霞光，照耀如晝，一美丈夫羽冠鶴氅，騎彩鳳自天而下，立於鳳台之上，謂弄玉曰：「我乃太華山之主也。上帝命我與爾結為婚姻，當以中秋日相見，宿緣應爾。」乃於腰間解赤玉簫，倚欄吹之。其彩鳳亦舒翼鳴舞，鳳聲與簫聲，唱和如一，宮商協調，喤喤盈耳。弄玉神思俱迷，不覺問曰：「此何曲也？」美丈夫對曰：「此『華山吟'第一弄也！」弄玉又問曰：「曲可學乎？」美丈夫對曰：「既成姻契，何難相授？」言畢，直前執弄玉之手。

nòng yù měng rán jīng jué, mèng zhōng jǐng xiàng, wǎn rán zài mù.
弄玉猛然驚覺，夢中景象，宛然在目。

jí dàn, zì yán yú mù gōng, nǎi shǐ mèng míng yǐ mèng zhōng xíng xiàng, yú tài huá shān fǎng zhī. yǒu yě fū zhǐ zhī yuē: shān shàng míng xīng yán, yǒu yī yì rén, zì qī yuè shí wǔ rì zhì cǐ, jié lú dú jū, měi rì xià shān gū jiǔ zì zhuó. zhì wǎn, bì chuī xiāo yī qǔ, xiāo shēng sì chè, wén zhě wàng wò, bù zhī hé chù rén yě!
及旦，自言於穆公，乃使孟明以夢中形象，於太華山訪之。有野夫指之曰：「山上明星岩，有一異人，自七月十五日至此，結廬獨居，每日下山沽酒自酌。至晚，必吹簫一曲，簫聲四徹，聞者忘臥，不知何處人也！」

mèng míng dēng tài huá shān, zhì míng xīng yán xià, guǒ jiàn yī rén yǔ guān hè chǎng, yù mào dān chún, piāo piāo rán yǒu chāo chén chū sú zhī zī. mèng míng zhī shì yì rén, shàng qián yī zhī, wèn qí xìng míng. duì yuē: mǒu xiāo xìng, shǐ míng. zú xià hé rén? lái cǐ hé shì? mèng míng yuē: mǒu nǎi běn guó yòu shù zhǎng, bǎi lǐ shì shì yě. wú zhǔ wèi ài nǚ zé xù, nǚ shàn chuī shēng, bì qiú qí pǐ. wén zú xià jīng yú yīn lè, wú zhǔ kě yù yī jiàn, mìng mǒu fèng yíng. xiāo shǐ yuē: mǒu cū jiě gōng shāng, bié wú tā zhǎng, bù gǎn rǔ mìng. mèng míng yuē: tóng jiàn wú zhǔ, zì yǒu fèn xiǎo. nǎi yǔ gòng zài ér huí.
孟明登太華山，至明星岩下，果見一人羽冠鶴氅，玉貌丹唇，飄飄然有超塵出俗之姿。孟明知是異人，上前揖之，問其姓名。對曰：「某蕭姓，史名。足下何人？來此何事？」孟明曰：「某乃本國右庶長，百里視是也。吾主為愛女擇婿，女善吹笙，必求其匹。聞足下精於音樂，吾主渴欲一見，命某奉迎。」蕭史曰：「某粗解宮商，別無他長，不敢辱命。」孟明曰：「同見吾主，自有分曉。」乃與共載而回。

mèng míng xiān jiàn mù gōng, zòu zhī qí shì, rán hòu yǐn xiāo shǐ rù yè. mù gōng zuò yú fèng tái zhī shàng, xiāo shǐ bài jiàn yuē: chén shān yě pǐ fū, bù zhī lǐ fǎ, fú qí jīn yòu! mù gōng shì xiāo shǐ xíng róng xiāo sǎ, yǒu lí chén jué sú zhī yùn, xīn zhōng xiān yǒu sān fēn huān xǐ, nǎi cì zuò yú páng, wèn yuē: wén zi shàn xiāo, yì shàn shēng hū?
孟明先見穆公，奏知其事，然後引蕭史入謁。穆公坐於鳳台之上，蕭史拜見曰：「臣山野匹夫，不知禮法，伏祈矜宥！」穆公視蕭史形容瀟灑，有離塵絕俗之韻，心中先有三分歡喜，乃賜坐於旁，問曰：「聞子善簫，亦善笙乎？」

xiāo shǐ yuē: chén zhǐ néng xiāo, bù néng shēng yě!
蕭史曰：「臣止能簫，不能笙也！」

mù gōng yuē: běn yù mì chuī shēng zhī lǚ, jīn xiāo yǔ shēng bù tóng qì, fēi wú nǚ pǐ yě! gù mèng míng shǐ yǐn tuì. nòng yù qiǎn shì zhě chuán yǔ mù gōng yuē: xiāo yǔ shēng yī lèi yě. kè jì shàn xiāo, hé bù yī shì qí zhǎng? nài hé lìng huái jì ér qù hū? mù gōng yǐ wèi rán, nǎi mìng xiāo shǐ zòu zhī.
穆公曰：「本欲覓吹笙之侶，今簫與笙不同器，非吾女匹也！」顧孟明使引退。弄玉遣侍者傳語穆公曰：「簫與笙一類也。客既善簫，何不一試其長？奈何令懷技而去乎？」穆公以為然，乃命簫史奏之。

xiāo shǐ qǔ chū chì yù xiāo yī zhī, yù sè wēn rùn, chì guāng zhào yào rén mù, chéng xī shì zhī zhēn yě. cái pǐn yī qǔ, qīng fēng xí xí ér lái zòu dì èr qǔ, cǎi yún sì hé. zòu zhì dì sān qǔ, jiàn bái hè chéng duì, xiáng wǔ yú kōng zhōng kǒng què shù shuāng, qī jí yú lín jì bǎi niǎo hé míng, jīng shí fāng sàn. mù gōng dà yuè. shí nòng yù yú lián nèi, kuī jiàn qí yì, yì xǐ yuē: cǐ zhēn wú fū yǐ!
蕭史取出赤玉簫一枝，玉色溫潤，赤光照耀人目，誠希世之珍也。才品一曲，清風習習而來；奏第二曲，彩雲四合。奏至第三曲，見白鶴成對，翔舞於空中；孔雀數雙，棲集於林際；百鳥和鳴，經時方散。穆公大悅。時弄玉於簾內，窺見其異，亦喜曰：「此真吾夫矣！」

mù gōng fù wèn xiāo shǐ yuē: zi zhī shēng xiāo hé wèi ér zuò? shǐ yú hé shí?
穆公復問蕭史曰：「子知笙、簫何為而作？始於何時？」

xiāo shǐ duì yuē: shēng zhě, shēng yě, nǚ wā shì suǒ zuò, yì qǔ fā shēng, lǜ yīng tài cù. xiāo zhě, sù yě, fú xī shì suǒ zuò, yì qǔ sù qīng, lǜ yīng zhòng lǚ.
蕭史對曰：「笙者，生也，女媧氏所作，義取發生，律應太簇。簫者，肅也，伏羲氏所作，義取肅清，律應仲呂。」

mù gōng yuē: shì xiáng yán zhī!
穆公曰：「試詳言之！」

xiāo shǐ duì yuē: chén zhí yì zài xiāo, qǐng dàn yán xiāo. xī fú xī shì, biān zhú wèi xiāo, qí xíng cān chà, yǐ xiàng fèng yì qí shēng hé měi, yǐ xiàng fèng míng. dà zhě wèi zhī yǎ xiāo', biān èr shí sān guǎn, zhǎng chǐ yǒu sì cùn xiǎo zhě wèi zhī sòng xiāo', biān shí liù guǎn, zhǎng chǐ yǒu èr cùn, zǒng wèi zhī xiāo guǎn. qí wú dǐ zhě, wèi zhī dòng xiāo'. qí hòu huáng dì shǐ líng lún fá zhú yú kūn xī, zhì wèi dí, héng qī kǒng, chuī zhī yì xiàng fèng míng, qí xíng shén jiǎn. hòu rén yàn xiāo guǎn zhī fán, zhuān yòng yī guǎn ér shù chuī zhī. yòu yǐ zhǎng zhě míng xiāo, duǎn zhě míng guǎn. jīn zhī xiāo, fēi gǔ zhī xiāo yǐ.
蕭史對曰：「臣執藝在簫，請但言簫。昔伏羲氏，編竹為簫，其形參差，以象鳳翼；其聲和美，以象鳳鳴。大者謂之『雅簫'，編二十三管，長尺有四寸；小者謂之『頌簫'，編十六管，長尺有二寸，總謂之簫管。其無底者，謂之『洞簫'。其後黃帝使伶倫伐竹於昆溪，制為笛，橫七孔，吹之亦象鳳鳴，其形甚簡。後人厭簫管之繁，專用一管而豎吹之。又以長者名簫，短者名管。今之簫，非古之簫矣。」

mù gōng yuē: qīng chuī xiāo, hé yǐ néng zhì zhēn qín yě?
穆公曰：「卿吹簫，何以能致珍禽也？」

shǐ yòu duì yuē: xiāo zhì suī jiǎn, qí shēng bù biàn, zuò zhě yǐ xiàng fèng míng. fèng nǎi bǎi niǎo zhī wáng, gù jiē wén fèng shēng ér xiáng jí yě. xī shùn zuò xiāo sháo' zhī lè, fèng huáng yīng shēng ér lái yí, fèng qiě kě zhì, kuàng tā niǎo hū?
史又對曰：「簫制雖減，其聲不變，作者以象鳳鳴。鳳乃百鳥之王，故皆聞鳳聲而翔集也。昔舜作『簫韶'之樂，鳳凰應聲而來儀，鳳且可致，況他鳥乎？」

xiāo shǐ yīng duì rú liú, yīn shēng hóng liàng, mù gōng yù yuè, wèi shǐ yuē: guǎ rén yǒu ài nǚ nòng yù, pō tōng yīn lǜ, bù yù guī zhī máng xù, yuàn yǐ shì wú zi.
蕭史應對如流，音聲洪亮，穆公愈悅，謂史曰：「寡人有愛女弄玉，頗通音律，不欲歸之盲婿，願以室吾子。」

xiāo shǐ liǎn róng zài bài cí yuē: shǐ běn shān pì yě rén, ān gǎn dāng wáng hóu zhī guì hū?
蕭史斂容再拜辭曰：「史本山僻野人，安敢當王侯之貴乎？」

mù gōng yuē: xiǎo nǚ yǒu shì yuàn zài qián, yù zé shàn shēng zhě wèi ǒu, jīn wú zi zhī xiāo, néng tōng tiān dì, gé wàn wù, gèng shèng yú shēng duō yǐ. kuàng wú nǚ fù yǒu mèng zhēng, jīn rì zhèng shì bā yuè shí wǔ zhōng qiū zhī rì, cǐ tiān yuán yě, qīng bù néng cí!
穆公曰：「小女有誓願在前，欲擇善笙者為偶，今吾子之簫，能通天地，格萬物，更勝於笙多矣。況吾女復有夢征，今日正是八月十五中秋之日，此天緣也，卿不能辭！」

xiāo shǐ nǎi bài xiè.
蕭史乃拜謝。

mù gōng mìng tài shǐ zé rì hūn pèi, tài shǐ zòu jīn xī zhōng qiū shàng jí, yuè yuán yú shàng, rén yuán yú xià.
穆公命太史擇日婚配，太史奏今夕中秋上吉，月圓於上，人圓於下。

nǎi shǐ zuǒ yòu jù tāng mù, yǐn xiāo shǐ jié tǐ, cì xīn yì guān gèng huàn, sòng zhì fèng lóu, yǔ nòng yù chéng qīn. fū qī hé shùn, zì bù bì shuō.
乃使左右具湯沐，引蕭史潔體，賜新衣冠更換，送至鳳樓，與弄玉成親。夫妻和順，自不必說。

cì zǎo, mù gōng bài xiāo shǐ wèi zhōng dài fū. xiāo shǐ suī liè cháo bān, bù yǔ guó zhèng, rì jū fèng lóu zhī zhōng, bù shí huǒ shí, shí huò yǐn jiǔ shù bēi ěr. nòng yù xué qí dǎo qì zhī fāng, yì jiàn néng jué lì, xiāo shǐ jiào nòng yù chuī xiāo, wèi lái fèng zhī qū.
次早，穆公拜蕭史為中大夫。蕭史雖列朝班，不與國政，日居鳳樓之中，不食火食，時或飲酒數杯耳。弄玉學其導氣之方，亦漸能絕粒，蕭史教弄玉吹簫，為《來鳳》之曲。

yuē jū bàn zài, hū rán yī yè, fū fù yú yuè xià chuī xiāo, suì yǒu zǐ fèng jí yú tái zhī zuǒ, chì lóng pán yú tái zhī yòu. xiāo shǐ yuē: wú běn shàng jiè xiān rén, shàng dì yǐ rén jiān shǐ jí sàn luàn, mìng wú zhěng lǐ, nǎi yǐ zhōu xuān wáng shí qī nián wǔ yuè wǔ rì, jiàng shēng yú zhōu zhī xiāo shì, wèi xiāo sān láng. zhì xuān wáng mò nián, shǐ guān shī zhí, wú nǎi lián zhuì běn mò, bèi diǎn jí zhī yí lòu. zhōu rén yǐ wú yǒu gōng yú shǐ, suì chēng wú wèi xiāo shǐ, jīn lì yī bǎi shí yú nián yǐ. shàng dì mìng wǒ wèi huá shān zhī zhǔ, yǔ zi yǒu sù yuán, gù yǐ xiāo shēng zuò hé, rán bù yīng jiǔ zhù rén jiān. jīn lóng fèng lái yíng, kě yǐ qù yǐ!
約居半載，忽然一夜，夫婦於月下吹簫，遂有紫鳳集於台之左，赤龍盤於台之右。蕭史曰：「吾本上界仙人，上帝以人間史籍散亂，命吾整理，乃以周宣王十七年五月五日，降生於周之蕭氏，為蕭三郎。至宣王末年，史官失職，吾乃連綴本末，備典籍之遺漏。周人以吾有功於史，遂稱吾為蕭史，今歷一百十餘年矣。上帝命我為華山之主，與子有夙緣，故以簫聲作合，然不應久住人間。今龍鳳來迎，可以去矣！」

nòng yù yù cí qí fù, xiāo shǐ bù kě, yuē: jì wèi shén xiān, dāng tuō rán wú lǜ, qǐ róng yú juàn shǔ shēng xì liàn yé? yú shì xiāo shǐ shèng chì lóng, nòng yù chéng zǐ fèng, zì fèng tái xiáng yún ér qù. jīn rén chēng jiā xù wèi chéng lóng, zhèng wèi cǐ yě.
弄玉欲辭其父，蕭史不可，曰：「既為神仙，當脫然無慮，豈容於眷屬生繫戀耶？」於是蕭史乘赤龍，弄玉乘紫鳳，自鳳台翔雲而去。今人稱佳婿為「乘龍」，正謂此也。

shì yè, yǒu rén yú tài huá shān wén fèng míng yān. cì zǎo, gōng shì bào zhī mù gōng. mù gōng wǎng rán, xú tàn yuē: shén xiān zhī shì, guǒ yǒu zhī yě. tǎng cǐ shí yǒu lóng fèng yíng guǎ rén, guǎ rén shì qì shān hé, rú qì bì xǐ ěr! mìng rén yú tài huá zōng jī zhī, yǎo rán wú suǒ jiàn wén. suì lì cí yú míng xīng yán, suì shí yǐ jiǔ guǒ sì zhī, zhì jīn chēng wèi xiāo nǚ cí, cí zhōng shí wén fèng míng yě. liù cháo bào zhào yǒu xiāo shǐ qū yún:
是夜，有人於太華山聞鳳鳴焉。次早，宮侍報知穆公。穆公惘然，徐嘆曰：「神仙之事，果有之也。倘此時有龍鳳迎寡人，寡人視棄山河，如棄敝屣耳！」命人於太華蹤跡之，杳然無所見聞。遂立祠於明星岩，歲時以酒果祀之，至今稱為簫女祠，祠中時聞鳳鳴也。六朝鮑照有《蕭史曲》云：

xiāo shǐ ài shào nián, yíng nǚ tóng yán.
蕭史愛少年，嬴女童顏。

huǒ lì yuàn pái qì, xiá wù hǎo dēng pān.
火粒願排棄，霞霧好登攀。

lóng fēi yì tiān lù, fèng qǐ chū qín guān.
龍飛逸天路，鳳起出秦關。

shēn qù zhǎng bù fǎn, xiāo shēng shí wǎng hái.
身去長不返，蕭聲時往還。

yòu jiāng zǒng yì yǒu shī yún:
又江總亦有詩云：

nòng yù qín jiā nǚ, xiāo shǐ xiān chù tóng.
弄玉秦家女，蕭史仙處童。

lái shí tù yuè mǎn, qù hòu fèng lóu kōng.
來時兔月滿，去後鳳樓空。

mì xiào kāi hái liǎn, fú shēng yàn gèng tōng.
密笑開還斂，浮聲咽更通。

xiāng qī hóng fěn sè, fēi xiàng zǐ yān zhōng.
相期紅粉色，飛向紫煙中。

mù gōng zì shì yàn yán bīng gé, suì chāo rán yǒu shì wài zhī xiǎng. yǐ guó zhèng zhuān rèn mèng míng, rì xiū qīng jìng wú wèi zhī yè. wèi jǐ, gōng sūn zhī yì zú. mèng míng jiàn zi chē shì zhī sān zi yǎn xī zhòng xíng zhēn hǔ, bìng yǒu xián dé, guó zhōng chēng wèi sān liáng', mù gōng jiē bài wèi dài fū, ēn lǐ shén hòu.
穆公自是厭言兵革，遂超然有世外之想。以國政專任孟明，日修清淨無為之業。未幾，公孫枝亦卒。孟明薦子車氏之三子奄息、仲行、鍼虎，並有賢德，國中稱為『三良'，穆公皆拜為大夫，恩禮甚厚。

yòu sān nián, wèi zhōu xiāng wáng sān shí yī nián chūn èr yuè wàng rì, mù gōng zuò yú fèng tái guān yuè, xiǎng niàn qí nǚ nòng yù, bù zhī hé wǎng, gèng wú huì qī, mò rán shuì qù. mèng jiàn xiāo shǐ yǔ nòng yù kòng yī fèng lái yíng, tóng yóu guǎng hán zhī gōng, qīng lěng chè gǔ. jì xǐng, suì dé hán jí, bù shù rì hōng, rén yǐ wèi xiān qù yǐ.
又三年，為周襄王三十一年春二月望日，穆公坐於鳳台觀月，想念其女弄玉，不知何往，更無會期，驀然睡去。夢見蕭史與弄玉控一鳳來迎，同游廣寒之宮，清冷徹骨。既醒，遂得寒疾，不數日薨，人以為仙去矣。

zài wèi sān shí jiǔ nián, nián liù shí jiǔ suì.
在位三十九年，年六十九歲。

mù gōng chū qǔ jìn xiàn gōng nǚ, shēng tài zǐ, zhì shì jí wèi, shì wèi kāng gōng. zàng mù gōng yú yōng. yòng xī róng zhī sú, yǐ
穆公初娶晉獻公女，生太子，至是即位，是為康公。葬穆公於雍。用西戎之俗，以

shēng rén xùn zàng, fán yòng yī bǎi qī shí qī rén, zi chē shì zhī sān zi yì yǔ qí shù. guó rén āi zhī, wèi fù huáng niǎo zhī shī. shī jiàn máo shī guó fēng. hòu rén lùn mù gōng yòng sān liáng xùn zàng, yǐ wèi sǐ ér qì xián, shī yí móu zhī dào wéi sòng sū dōng pō xué shì yǒu tí qín mù gōng mù shī, chū rén yì biǎo. shī yún:
生人殉葬，凡用一百七十七人，子車氏之三子亦與其數。國人哀之，為賦《黃鳥》之詩。詩見《毛詩·國風》。後人論穆公用「三良」殉葬，以為死而棄賢，失貽謀之道；惟宋蘇東坡學士有題秦穆公墓詩，出人意表。詩云：

tuó quán zài chéng dōng, mù zài chéng zhōng wú bǎi bù. nǎi zhī xī wèi yǒu cǐ chéng, qín rén yǐ cǐ shí gōng mù. xī gōng shēng bù zhū mèng míng, qǐ yǒu sǐ zhī rì, ér rěn yòng qí liáng? nǎi zhī sān zi xùn gōng yì, yì rú qí zhī èr zi cóng tián héng. gǔ rén gǎn yī fàn, shàng néng shā qí shēn, jīn rén bù fù jiàn cǐ děng, nǎi yǐ suǒ jiàn yí gǔ rén. gǔ rén bù kě wàng, jīn rén yì kě shāng?
橐泉在城東，墓在城中無百步。乃知昔未有此城，秦人以此識公墓。昔公生不誅孟明，豈有死之日，而忍用其良？乃知三子殉公意，亦如齊之二子從田橫。古人感一飯，尚能殺其身，今人不復見此等，乃以所見疑古人。古人不可望，今人益可傷？

huà fēn liǎng tóu.
話分兩頭。

què shuō jìn xiāng gōng liù nián, lì qí zi yí gāo wèi shì zǐ, shǐ shù dì gōng zǐ lè chū shì yú chén. shì nián, zhào shuāi luán zhī xiān qiě jū xū chén xiān hòu jiē zú, lián sàng sì qīng, wèi shǔ jù xū. míng nián, nǎi dà sōu chē tú yú yí shě èr jūn, réng fù sān jūn zhī jiù.
卻說晉襄公六年，立其子夷皋為世子，使庶弟公子樂出仕於陳。是年，趙衰、欒枝、先且居、胥臣先後皆卒，連喪四卿，位署俱虛。明年，乃大搜車徒於夷、舍二軍，仍復三軍之舊。

xiāng gōng yù shǐ shì gǔ liáng yì ěr jiāng zhōng jūn, shǐ jī zhèng fù xiān dōu jiāng shàng jūn. xiān qiě jū zhī zǐ xiān kè jìn yuē: hú zhào yǒu dà gōng yú jìn, qí zi bù kě fèi yě. qiě shì gǔ wèi sī kōng, yǔ liáng yì ěr jù wèi yǒu zhàn gōng, zhòu wèi dà jiāng, kǒng rén xīn bù fú. xiāng gōng cóng zhī, nǎi yǐ hú shè gū wèi zhōng jūn yuán shuài, zhào dùn zuǒ zhī yǐ jī zhèng fù wèi shàng jūn yuán shuài, xún lín fù zuǒ zhī yǐ xiān miè wèi xià jūn yuán shuài, xiān dōu zuǒ zhī.
襄公欲使士谷、梁益耳將中軍，使箕鄭父、先都將上軍。先且居之子先克進曰：「狐、趙有大功於晉，其子不可廢也。且士谷位司空，與梁益耳俱未有戰功，驟為大將，恐人心不服。」襄公從之，乃以狐射姑為中軍元帥，趙盾佐之；以箕鄭父為上軍元帥，荀林父佐之；以先蔑為下軍元帥，先都佐之。

hú shè gū dēng tán hào lìng, zhǐ huī rú yì, bàng ruò wú rén. qí bù xià jūn sī mǎ yú pián jiàn yuē: pián wén zhī: shī kè zài hé.' jīn sān jūn zhī shuài, fēi sù jiāng, jí shì chén yě. yuán shuài yí xū xīn zī fǎng, cháng cún qiān tuì. fū gāng ér zì jīn, zi yù suǒ yǐ bài yú jìn yě, bù kě bù jiè. shè gū dà nù, hē yuē: wú fā lìng zhī shǐ, pǐ fū hé gǎn luàn yán, yǐ màn jūn shì! chì zuǒ yòu biān zhī yī bǎi, zhòng rén jù yǒu bù fú zhī yì.
狐射姑登壇號令，指揮如意，傍若無人。其部下軍司馬臾駢諫曰：「駢聞之：『師克在和。'今三軍之帥，非夙將，即世臣也。元帥宜虛心諮訪，常存謙退。夫剛而自矜，子玉所以敗於晉也，不可不戒。」射姑大怒，喝曰：「吾發令之始，匹夫何敢亂言，以慢軍士！」叱左右鞭之一百，眾人俱有不服之意。

zài shuō shì gǔ liáng yì ěr wén xiān kè zǔ qí jìn yòng, xīn zhōng dà hèn. xiān dōu bù dé shàng jūn yuán shuài zhī zhí, yì shēn hèn zhī.
再說士谷、梁益耳聞先克阻其進用，心中大恨。先都不得上軍元帥之職，亦深恨之。

shí tài fù yáng chù fù pìn yú wèi, bù yǔ qí shì, jí chù fù guī guó, wén hú shè gū wèi yuán shuài, nǎi mì zòu yú xiāng gōng yuē: shè gū gāng ér hǎo shàng, bù dé mín xīn, cǐ fēi dà jiāng zhī cái yě. chén céng zuǒ zi yú zhī jūn, yǔ qí zi dùn xiāng shàn, jí zhī dùn xián ér qiě néng. fū zūn xián shǐ néng, guó zhī lìng diǎn. jūn rú zé shuài, wú rú dùn zhě. xiāng gōng yòng qí yán, nǎi shǐ yáng chù fù gǎi sōu yú dǒng.
時太傅陽處父聘於衛，不與其事，及處父歸國，聞狐射姑為元帥，乃密奏於襄公曰：「射姑剛而好上，不得民心，此非大將之才也。臣曾佐子余之軍，與其子盾相善，極知盾賢而且能。夫尊賢使能，國之令典。君如擇帥，無如盾者。」襄公用其言，乃使陽處父改搜於董。

hú shè gū wèi zhī yì shuài zhī shì, xīn rán zhǎng zhōng jūn zhī bān. xiāng gōng hū qí zì yuē: jiǎ jì, xiàng yě guǎ rén shǐ dùn zuǒ wú zi, jīn wú zi zuǒ dùn. shè gū bù gǎn yán, wěi wěi ér tuì. xiāng gōng nǎi bài zhào dùn wèi zhōng jūn yuán shuài, ér shǐ hú shè gū zuǒ zhī, qí shàng jūn xià jūn rú gù.
狐射姑未知易帥之事，欣然長中軍之班。襄公呼其字曰：「賈季，向也寡人使盾佐吾子，今吾子佐盾。射姑不敢言，唯唯而退。襄公乃拜趙盾為中軍元帥，而使狐射姑佐之，其上軍、下軍如故。

zhào dùn zì cǐ dāng guó, dà xiū zhèng lìng, guó rén yuè fú. yǒu rén wèi yáng chù fù yuē: zi mèng yán wú yǐn, zhōng zé zhōng yǐ, dú bù yú qǔ yuàn yú rén hū? chù fù yuē: gǒu lì guó jiā, hé gǎn bì sī yuàn yě?
趙盾自此當國，大修政令，國人悅服。有人謂陽處父曰：「子孟言無隱，忠則忠矣，獨不虞取怨於人乎？」處父曰：「苟利國家，何敢避私怨也？」

cì rì, hú shè gū dú jiàn xiāng gōng, wèn yuē: méng zhǔ gōng niàn xiān rén zhī wēi láo, bù yǐ chén wèi bù xiào, shǐ sī róng zhèng, hū rán gēng yì, chén wèi zhī zuì. yì zhě yǐ xiān chén yǎn zhī xūn, bù rú shuāi hū? yì bié yǒu suǒ wèi yé?
次日，狐射姑獨見襄公，問曰：「蒙主公念先人之微勞，不以臣為不肖，使司戎政，忽然更易，臣未知罪。意者以先臣偃之勛，不如衰乎？抑別有所謂耶？」

xiāng gōng yuē: wú tā yě. yáng chù fù wèi guǎ rén, yán wú zi bù dé mín xīn, nán wèi dà jiāng, shì yǐ yì zhī.
襄公曰：「無他也。陽處父謂寡人，言吾子不得民心，難為大將，是以易之。」

shè gū hēi rán ér tuì.
射姑嘿然而退。

shì nián qiū bā yuè, jìn xiāng gōng bìng, jiāng sǐ. zhào tài fù yáng chù fù, shàng qīng zhào dùn jí zhū chén, zài tà qián zhǔ yuē: guǎ rén chéng fù yè, pò dí fá qín, wèi cháng cuò ruì qì yú wài guó. jīn bù xìng mìng zhī bù zhǎng, jiāng yǔ zhū qīng zhǎng bié. tài zǐ yí gāo nián yòu, qīng děng yí jǐn xīn fǔ zuǒ, hé hǎo lín guó, bù shī méng zhǔ zhī yè kě yě! qún chén zài bài shòu mìng. xiāng gōng suì hōng.
是年秋八月，晉襄公病，將死。召太傅陽處父，上卿趙盾及諸臣，在榻前囑曰：「寡人承父業，破狄伐秦，未嘗挫銳氣於外國。今不幸命之不長，將與諸卿長別。太子夷皋年幼，卿等宜盡心輔佐，和好鄰國，不失盟主之業可也！」群臣再拜受命。襄公遂薨。

cì rì, qún chén yù fèng tài zǐ jí wèi, zhào dùn yuē: guó jiā duō nán, qín dí wèi chóu, bù kě yǐ lì yòu zhǔ, jīn dù qí zhī zǐ gōng zǐ yōng, jiàn shì yú qín, hǎo shàn ér zhǎng, kě yíng zhī yǐ sì dà wèi. qún chén mò duì, hú shè gū yuē: bù rú lì gōng zǐ lè. qí mǔ, jūn zhī bì yě, lè shì yú chén, ér chén sù mù yú jìn, fēi ruò qín zhī wèi yuàn. yíng zhī, zé cháo fā ér xī zhì yǐ. zhào dùn yuē: bù rán. chén xiǎo ér yuǎn. qín dà ér jìn, yíng jūn yú chén bù jiā mù ér yíng yú qín. kě yǐ shì yuàn ér shù yuán. bì gōng zǐ yōng nǎi kě! zhòng yì fāng xī.
次日，群臣欲奉太子即位，趙盾曰：「國家多難，秦、狄為仇，不可以立幼主，今杜祁之子公子雍，見仕於秦，好善而長，可迎之以嗣大位。」群臣莫對，狐射姑曰：「不如立公子樂。其母，君之嬖也，樂仕於陳，而陳素睦於晉，非若秦之為怨。迎之，則朝發而夕至矣。」趙盾曰：「不然。陳小而遠。秦大而近，迎君於陳不加睦、而迎於秦。可以釋怨而樹援。必公子雍乃可！」眾議方息。

nǎi shǐ xiān miè wèi zhèng shǐ. shì huì fù zhī, rú qín bào sàng, yīn yíng gōng zǐ yōng wèi jūn. jiāng xíng, xún lín fù zhǐ zhī yuē: fū rén tài zǐ jiē zài, ér yù yíng jūn yú tā guó. kǒng shì zhī bù chéng. jiāng yǒu tā biàn. zi hé bù tuō jí yǐ cí zhī? xiān miè yuē: zhèng zài zhào shì. hé biàn zhī yǒu? lín fù wèi rén yuē: tóng guān wèi liáo', wú yǔ shì bó wèi tóng liáo. bù gǎn bù jǐn wú xīn, bǐ bù tīng wú yán. kǒng yǒu qù rì. wú lái rì yǐ!
乃使先蔑為正使。士會副之，如秦報喪，因迎公子雍為君。將行，荀林父止之曰：「夫人、太子皆在，而欲迎君於他國。恐事之不成。將有他變。子何不託疾以辭之？」先蔑曰：「政在趙氏。何變之有？」林父謂人曰：「『同官為僚'，吾與士伯為同僚。不敢不盡吾心，彼不聽吾言。恐有去日。無來日矣！」

bù shuō xiān miè wǎng qín, qiě shuō hú shè gū jiàn zhào dùn bù cóng qí yán. nù yuē: hú zhào děng yě. jīn yǒu zhào qí wú hú yé? yì yīn shǐ rén zhào gōng zǐ lè yú chén. jiāng wèi zhēng lì zhī jì, zǎo yǒu rén bào zhī zhào dùn. dùn shǐ qí kè gōng sūn chǔ jiù, lǜ jiā dīng bǎi rén. fú yú zhōng lù. hòu gōng zǐ lè xíng guò. yào ér shā zhī.
不說先蔑往秦，且說狐射姑見趙盾不從其言。怒曰：「狐、趙等也。今有趙其無狐耶？」亦陰使人召公子樂於陳。將為爭立之計，早有人報知趙盾。盾使其客公孫杵臼，率家丁百人。伏於中路。候公子樂行過。要而殺之。

hú shè gū yì nù yuē: shǐ zhào mèng yǒu quán zhě, yáng chù fù yě, chù fù zú wēi wú yuán. jīn chū sù jiāo wài. zhǔ zhū guó huì zàng zhī shì. cì zhī yì ěr, dùn shā gōng zǐ lè. wǒ shā chù fù. bù yì kě hū? nǎi yǔ qí dì hú jū jū móu, jū jū yuē: cǐ shì wú lì néng rèn zhī! yǔ jiā rén zhà wèi dào. yè bàn yú qiáng ér rù. chù fù shàng bǐng zhú guān shū. jū jū zhí qián jī zhī. zhōng jiān, chù fù jīng ér zǒu. jū jū zhú shā zhī, qǔ qí shǒu yǐ guī.
狐射姑益怒曰：「使趙孟有權者，陽處父也，處父族微無援。今出宿郊外。主諸國會葬之事。刺之易耳，盾殺公子樂。我殺處父。不亦可乎？」乃與其弟狐鞫居謀，鞫居曰：「此事吾力能任之！」與家人詐為盜。夜半逾牆而入。處父尚秉燭觀書。鞫居直前擊之。中肩，處父驚而走。鞫居逐殺之，取其首以歸。

yáng chù fù zhī cóng rén, yǒu rèn dé jū jū zhě, zǒu bào zhào dùn. dùn yáng wèi bù xìn. chì yuē: yáng tài fù wèi dào suǒ hài, ān gǎn wū rén? lìng rén shōu liàn qí shī. cǐ jiǔ yuè zhōng shì.
陽處父之從人，有認得鞫居者，走報趙盾。盾佯為不信。叱曰：「陽太傅為盜所害，安敢誣人？」令人收殮其屍。此九月中事。

zhì dōng shí yuè, zàng xiāng gōng yú qǔ wò. xiāng fū rén mù yíng tóng tài zǐ yí gāo sòng zàng. wèi zhào dùn yuē: xiān jūn hé zuì? qí shì sì yì hé zuì? nǎi shě cǐ yī kuài ròu, ér wài qiú jūn yú tā guó yé? zhào dùn yuē: cǐ guó jiā dà shì. fēi dùn yī rén zhī sī yě!
至冬十月，葬襄公於曲沃。襄夫人穆嬴同太子夷皋送葬。謂趙盾曰：「先君何罪？其適嗣亦何罪？乃舍此一塊肉，而外求君於他國耶？」趙盾曰：「此國家大事。非盾一人之私也！」

zàng bì, fèng zhǔ rù miào, zhào xuān zi jí miào zhōng wèi zhū dài fū yuē: xiān jūn wéi néng yòng xíng shǎng, yǐ bó zhū hóu, jīn jūn jiù zài bìn, ér hú jū jū shàn shā tài fù. wèi zhū chén zhě, shuí bù zì wēi? cǐ bù kě bù tǎo yě! nǎi zhí jū jū fù sī kòu, shù qí zuì ér zhǎn zhī, jí yú qí jiā sōu chū yáng chù fù zhī shǒu, yǐ xiàn fèng yú jǐng ér zàng zhī. hú shè gū jù zhào dùn yǐ zhī qí móu, nǎi yè chéng xiǎo chē chū bēn dí guó, tóu dí zhǔ bái tūn qù qì.
葬畢，奉主入廟，趙宣子即廟中謂諸大夫曰：「先君惟能用刑賞，以伯諸侯，今君柩在殯，而狐鞫居擅殺太傅。為諸臣者，誰不自危？此不可不討也！」乃執鞫居付司寇，數其罪而斬之，即於其家搜出陽處父之首，以線縫於頸而葬之。狐射姑懼趙盾已知其謀，乃夜乘小車出奔翟國，投翟主白暾去訖。

shí dí guó yǒu zhǎng rén yuē qiáo rú, shēn zhǎng yī zhàng wǔ chǐ, wèi zhī zhǎng dí, lì jǔ qiān jūn, tóng tóu tiě é, wǎ lì bù néng shāng hài. bái tūn yòng zhī wèi jiāng, shǐ zhī qīn lǔ, wén gōng shǐ shū sūn dé chén shuài shī jù zhī.
時翟國有長人曰僑如，身長一丈五尺，謂之長翟，力舉千鈞，銅頭鐵額，瓦礫不能傷害。白暾用之為將，使之侵魯，文公使叔孫得臣帥師拒之。

shí zhí dōng yuè, dòng wù màn tiān.
時值冬月，凍霧漫天。

dài fū fù fù zhōng shēng, zhī jiāng yǔ xuě, jìn jì yuē: zhǎng dí xiāo yǒng yì cháng, dàn kě zhì qǔ, bù kě lì dí. nǎi yú yào dào, shēn jué xiàn kēng shù chù, jiāng cǎo rù yǎn gài, shàng yòng fú tǔ, shì yè guǒ jiàng dà xuě, pù píng dì miàn, bù biàn xū shí. fù fù zhōng shēng yǐn yī zhī jūn, qù jié qiáo rú zhī zhài, qiáo rú chū zhàn, zhōng shēng zhà bài, qiáo rú fèn yǒng zhuī shā, zhōng shēng liú xià àn hào, rèn dé lù jìng, yán kēng ér zǒu, qiáo rú suí hòu gǎn lái, suì zhuì yú shēn kēng zhī zhōng, dé chén fú bīng xī qǐ, shā sàn dí bīng, zhōng shēng yǐ gē cì qiáo rú zhī hóu ér shā zhī, qǔ qí shī zài yǐ dà chē, jiàn zhě dōu hài, yǐ wèi fáng fēng shì zhī gǔ, bú shì guò yě.
大夫富父終甥，知將雨雪，進計曰：「長翟驍勇異常，但可智取，不可力敵。」乃於要道，深掘陷坑數處，將草蓐掩蓋，上用浮土，是夜果降大雪，鋪平地面，不辨虛實。富父終甥引一枝軍，去劫僑如之寨，僑如出戰，終甥詐敗，僑如奮勇追殺，終甥留下暗號，認得路徑，沿坑而走，僑如隨後趕來，遂墜於深坑之中，得臣伏兵悉起，殺散翟兵，終甥以戈刺僑如之喉而殺之，取其屍載以大車，見者都駭，以為防風氏之骨，不是過也。

dé chén shì shēng zhǎng zi, suì míng yuē shū sūn qiáo rú, yǐ zhì jūn gōng, zì cǐ lǔ yǔ qí wèi hé bīng fá dí, bái tūn zǒu sǐ, suì miè qí guó.
得臣適生長子，遂名曰叔孫僑如，以志軍功，自此魯與齊、衛合兵伐翟，白暾走死，遂滅其國。

hú shè gū zhuǎn rù chì dí lù guó, yī lù dài fū fēng shū.
狐射姑轉入赤翟潞國，依潞大夫酆舒。

zhào dùn yuē: jiǎ jì, wú xiān rén tóng shí chū wáng zhě, zuǒ yòu xiān jūn, gōng láo bù qiǎn. wú zhū jū jū, zhèng yǐ ān jiǎ jì yě. bǐ jù zuì ér wáng, hé rěn shǐ gū shēn qī zhǐ yú dí jìng hū! nǎi shǐ yú pián sòng qí qī zǐ wǎng lù.
趙盾曰：「賈季，吾先人同時出亡者，左右先君，功勞不淺。吾誅鞫居，正以安賈季也。彼懼罪而亡，何忍使孤身棲止於翟境乎！」乃使臾駢送其妻子往潞。

yú pián huàn jí jiā dīng, jiāng yù qǐ xíng, zhòng jiā dīng bǐng yuē: xī sōu yí zhī rì, zhǔ rén jǐn zhōng yú hú shuài, fǎn bèi qí rǔ, cǐ chóu bù kě bù bào, jīn yuán shuài shǐ zhǔ rén yā sòng qí qī nú, cǐ tiān cì wǒ yě, dāng jǐn shā zhī, yǐ xuě qí hèn! yú pián lián shēng yuē: bù kě, bù kě! yuán shuài yǐ sòng nú jiàn wěi, chǒng wǒ yě. yuán shuài sòng zhī, ér wǒ shā zhī, yuán shuài bù nù wǒ hū? chéng rén zhī wēi, fēi rén yě qǔ rén zhī nù, fēi zhì yě! nǎi yíng qí qī zǐ dēng chē, jiāng jiā cái xì xì dēng jí, qīn sòng chū jìng, háo wú yí shī. shè gū wén zhī, tàn yuē: wú yǒu xián rén ér bù zhī, wú zhī chū bēn, yí yě!
臾駢喚集家丁，將欲起行，眾家丁稟曰：「昔搜夷之日，主人盡忠於狐帥，反被其辱，此仇不可不報，今元帥使主人押送其妻孥，此天賜我也，當盡殺之，以雪其恨！」臾駢連聲曰：「不可，不可！元帥以送孥見委，寵我也。元帥送之，而我殺之，元帥不怒我乎？乘人之危，非仁也；取人之怒，非智也！」乃迎其妻子登車，將家財細細登籍，親送出境，毫無遺失。射姑聞之，嘆曰：「吾有賢人而不知，吾之出奔，宜也！」

zhào dùn zì cǐ zhòng yú pián zhī rén pǐn, yǒu zhòng yòng zhī yì.
趙盾自此重臾駢之人品，有重用之意。

zài shuō xiān miè tóng shì huì rú qín, yíng gōng zǐ yōng wèi jūn. qín kāng gōng xǐ yuē: wú xiān jūn liǎng dìng jìn jūn, dāng guǎ rén zhī shēn, fù lì gōng zǐ yōng, shì jìn jūn shì shì zì qín chū yě! nǎi shǐ bái yǐ bǐng lǜ chē sì bǎi chéng, sòng gōng zǐ yōng yú jìn.
再說先蔑同士會如秦，迎公子雍為君。秦康公喜曰：「吾先君兩定晉君，當寡人之身，復立公子雍，是晉君世世自秦出也！」乃使白乙丙率車四百乘，送公子雍於晉。

què shuō xiāng fū rén mù yíng zì sòng zàng guī cháo zhī hòu, měi rì qīn chén, bì bào tài zǐ yí gāo yú huái, zhì cháo táng dà kū, wèi zhū dài fū yuē: cǐ xiān jūn shì zi yě, nài hé qì zhī? jì sàn cháo, zé mìng chē shì yú zhào shì, xiàng zhào dùn dùn shǒu yuē: xiān jūn lín zhōng, yǐ cǐ zi zhǔ qīng, jǐn xīn fǔ zuǒ, jūn suī qì shì, yán yóu zài ěr, ruò lì tā rén, jiāng zhì cǐ zi yú hé dì yé? bù lì wú ér, wú zǐ mǔ yǒu sǐ ér yǐ. yán bì, hào kū bù yǐ.
卻說襄夫人穆嬴自送葬歸朝之後，每日侵晨，必抱太子夷皋於懷，至朝堂大哭，謂諸大夫曰：「此先君適子也，奈何棄之？」既散朝，則命車適於趙氏，向趙盾頓首曰：「先君臨終，以此子囑卿，盡心輔佐，君雖棄世，言猶在耳，若立他人，將置此子於何地耶？不立吾兒，吾子母有死而已。」言畢，號哭不已。

guó rén wén zhī, wú bù āi lián mù yíng, ér guī jiù yú zhào dùn. zhū dài fū yì yǐ yíng yōng shī cè wèi yán, zhào dùn huàn zhī, móu yú xì quē yuē: shì bó yǐ wǎng qín yíng zhǎng jūn yǐ, hé kě zài lì tài zǐ! quē yuē: jīn rì shě yòu zǐ ér lì zhǎng jūn, yì rì yòu zǐ jiàn zhǎng, bì rán yǒu biàn, kě jí qiǎn rén wǎng qín, zhǐ zhù shì bó wèi shàng. dùn yuē: xiān dìng jūn, rán hòu fā shǐ, fāng wèi yǒu míng. jí shí huì jí qún chén, fèng yí gāo jí wèi, shì wèi líng gōng, shí nián cái qī suì ěr.
國人聞之，無不哀憐穆嬴，而歸咎於趙盾。諸大夫亦以迎雍失策為言，趙盾患之，謀於郤缺曰：「士伯已往秦迎長君矣，何可再立太子！」缺曰：「今日舍幼子而立長君，異日幼子漸長，必然有變，可亟遣人往秦，止住士伯為上。」盾曰：「先定君，然後發使，方為有名。」即時會集群臣，奉夷皋即位，是為靈公，時年才七歲耳。

bǎi guān cháo hè fāng bì, hū biān dié bào chēng: qín qiǎn dà bīng sòng gōng zǐ yōng yǐ zhì hé xià. zhū dài fū yuē: wǒ shī xìn yú qín yǐ, hé yǐ xiè zhī? zhào dùn yuē: wǒ ruò lì gōng zǐ yōng, zé qín wú bīn kè yě, jì bù shòu qí nà, shì dí guó yǐ, shǐ rén wǎng xiè, bǐ fǎn yǒu cí yú wǒ, bù rú yǐ bīng jù zhī!
百官朝賀方畢，忽邊諜報稱：「秦遣大兵送公子雍已至河下。」諸大夫曰：「我失信於秦矣，何以謝之？」趙盾曰：「我若立公子雍，則秦吾賓客也，既不受其納，是敵國矣，使人往謝，彼反有辭於我，不如以兵拒之！」

nǎi shǐ shàng jūn yuán shuài jī zhèng fù fǔ líng gōng jū shǒu dùn zì jiāng zhōng jūn, xiān kè wèi fù, yǐ dài hú shè gū zhī zhí xún lín fù dú jiāng shàng jūn xiān dōu yīn xiān miè wǎng qín, yì dú jiāng xià jūn. sān jūn zhěng dùn, chū yíng qín shī, tún yú jǐn yīn.
乃使上軍元帥箕鄭父輔靈公居守；盾自將中軍，先克為副，以代狐射姑之職；荀林父獨將上軍；先都因先蔑往秦，亦獨將下軍。三軍整頓，出迎秦師，屯於廑陰。

qín shī yǐ jì hé ér dōng, zhì líng hú xià zhài. wén qián yǒu jìn jūn, yóu yǐ wèi yíng gōng zǐ yōng ér lái, quán bù jiè bèi. xiān miè xiān zhì jìn jūn lái jiàn zhào dùn, dùn gào yǐ lì tài zǐ zhī gù, xiān miè zhēng mù shì yuē: móu yíng gōng zǐ, shì shuí zhǔ zhī? jīn yòu lì tài zǐ ér jù wǒ hū? fú xiù ér chū, jiàn xún lín fù yuē: wú huǐ bù tīng zi yán, yǐ zhì jīn rì. lín fù zhǐ zhī yuē: zi, jìn chén yě, shě jìn ān guī? xiān miè yuē: wǒ shòu mìng wǎng qín yíng yōng, zé yōng shì wǒ zhǔ, qín wèi wú zhǔ zhī fǔ, qǐ kě zì bèi qián yán, gǒu tú gù xiāng zhī fù guì hū? suì bēn qín zhài.
秦師已濟河而東，至令狐下寨。聞前有晉軍，猶以為迎公子雍而來，全不戒備。先蔑先至晉軍來見趙盾，盾告以立太子之故，先蔑睜目視曰：「謀迎公子，是誰主之？今又立太子而拒我乎？」拂袖而出，見荀林父曰：「吾悔不聽子言，以至今日。」林父止之曰：「子，晉臣也，舍晉安歸？」先蔑曰：「我受命往秦迎雍，則雍是我主，秦為吾主之輔，豈可自背前言，苟圖故鄉之富貴乎？」遂奔秦寨。

zhào dùn yuē: shì bó bù kěn liú jìn, lái rì qín shī bì rán jìn bī, bù rú chéng yè wǎng jié qín zhài, chū qí bù yì, kě yǐ dé zhì. suì chū lìng mò gǔ sì mǎ, jūn shì yú qǐn rù bǎo shí, xián méi jí zǒu, bǐ zhì qín zhài, qià hǎo sān gēng, yī shēng nà hǎn, gǔ jiǎo qí míng, shā rù yíng mén, qín shī zài shuì mèng zhōng jīng jué, mǎ bù jí pī jiǎ, rén bù jí cāo gē, sì xià luàn cuàn, jìn bīng zhí zhuī zhì kū shǒu zhī dì, bái yǐ bǐng sǐ zhàn dé tuō, gōng zǐ yōng sǐ yú luàn jūn zhī zhōng, xiān miè tàn yuē: zhào mèng bèi wǒ, wǒ bù kě bèi qín! nǎi bēn qín, shì huì yì tàn yuē: wú yǔ shì bó tóng shì, shì bó jì wǎng qín, wú bù kě yǐ dú guī yě! yì cóng qín shī ér guī, qín kāng gōng jù bài wèi dài fū. xún lín fù yán yú zhào dùn yuē: xī jiǎ jì bēn dí, xiāng guó niàn tóng liáo zhī yì, guī qí qī nú. jīn shì bó suí jì yǔ mǒu yì yǒu liáo yì, yuàn xiào xiāng guó xī rì zhī shì! zhào dùn yuē: xún bó zhòng yì, zhèng hé wú yì. suì lìng wèi shì sòng liǎng zhái jiā juàn jí jiā cái yú qín. hú céng xiān shēng yǒu shī yún:
趙盾曰：「士伯不肯留晉，來日秦師必然進逼，不如乘夜往劫秦寨，出其不意，可以得志。」遂出令秣谷飼馬，軍士於寢蓐飽食，銜枚疾走，比至秦寨，恰好三更，一聲吶喊，鼓角齊鳴，殺入營門，秦師在睡夢中驚覺，馬不及披甲，人不及操戈，四下亂竄，晉兵直追至刳首之地，白乙丙死戰得脫，公子雍死於亂軍之中，先蔑嘆曰：「趙孟背我，我不可背秦！」乃奔秦，士會亦嘆曰：「吾與士伯同事，士伯既往秦，吾不可以獨歸也！」亦從秦師而歸，秦康公俱拜為大夫。 荀林父言於趙盾曰：「昔賈季奔狄，相國念同僚之義，歸其妻孥。今士伯隨季與某亦有僚誼，願效相國昔日之事！」 趙盾曰：「荀伯重義，正合吾意。」遂令衛士送兩宅家眷及家財於秦。胡曾先生有詩云：

shuí dāng yuè jìng sòng qī nú? zhǐ wèi tóng liáo yì qì duō.
誰當越境送妻孥？只為同僚義氣多。

jìn rì rén qíng xiāng jì kè, yì bān liáo yì què rú hé?
近日人情相忌刻，一般僚誼卻如何？

yòu rán wēng yǒu shī, jī zhào xuān zi qīng yú yíng yōng, yǐ bīn wèi kòu:
又髯翁有詩，譏趙宣子輕於迎雍，以賓為寇：

yì qí xià zǐ bì chóu chú, yǒu dí rú hé yòu wài qiú?
奕棋下子必躊躇，有嫡如何又外求？

bīn kòu xū yú chéng fǎn fù, zhào xuān móu guó shì hé chóu?
賓寇須臾成反覆，趙宣謀國是何籌？

àn cǐ yī zhàn, gè jūn jiāng jiē yǒu fú huò. wéi xiān kè bù xià xiāo jiāng kuǎi dé, tān jìn bù gù, wèi qín suǒ bài, fǎn sàng shī qí chē wǔ chéng, xiān kè yù àn jūn fǎ zhǎn zhī. zhū jiāng jiē dài wèi āi qǐng, xiān kè yán yú zhào dùn, nǎi duó qí tián lù, kuǎi dé hèn hèn bù yǐ.
按此一戰，各軍將皆有俘獲。惟先克部下驍將蒯得，貪進不顧，為秦所敗，反喪失其車五乘，先克欲按軍法斬之。諸將皆代為哀請，先克言於趙盾，乃奪其田祿，蒯得恨恨不已。

zài shuō jī zhèng fù yǔ shì gǔ liáng yì ěr sù xiāng hòu shàn, zì zhào dùn shēng wèi zhōng jūn yuán shuài, shì gǔ liáng yì ěr jù shī le bīng bǐng, lián jī zhèng fù yě yǒu bù píng zhī yì. shí zhèng fù jū shǒu, shì gǔ liáng yì ěr jù jù zuò yī chù, shuō qǐ: zhào dùn fèi zhì zì yóu, mù zhōng wú rén. jīn wén qín yǐ zhòng bīng sòng gōng zǐ yōng, ruò liǎng jūn xiāng chí, jí wèi néng jiě, wǒ zhè lǐ cóng zhōng wèi luàn, fǎn le zhào dùn, fèi yí gāo yíng gōng zǐ yōng, dà quán jiē guī yú wú dǎng zhī shǒu. shāng yì yǐ dìng, bù zhī chéng bài rú hé? qiě kàn xià huí fēn jiě.
再說箕鄭父與士谷、梁益耳素相厚善，自趙盾升為中軍元帥，士谷、梁益耳俱失了兵柄，連箕鄭父也有不平之意。時鄭父居守，士谷、梁益耳俱聚做一處，說起：「趙盾廢置自由，目中無人。今聞秦以重兵送公子雍，若兩軍相持，急未能解，我這裡從中為亂，反了趙盾，廢夷皋迎公子雍，大權皆歸於吾黨之手。」商議已定，不知成敗如何？且看下回分解。