strong jìn xiāng gōng mò cuī bài qín xiān yuán shuài miǎn zhòu xùn dí strong
晉襄公墨縗敗秦 先元帥免胄殉翟
huà shuō zhōng jūn yuán shuài xiān zhěn, yǐ bèi zhī qín guó xí zhèng zhī móu, suì lái jiàn xiāng gōng yuē: qín wéi jiǎn shū bǎi lǐ xī zhī jiàn, qiān lǐ xí rén. cǐ bo yǎn suǒ wèi, yǒu shǔ xī lái, yuè wǒ yuán qiáng' zhě yě. jí jī zhī, bù kě shī.
話說中軍元帥先軫,已備知秦國襲鄭之謀,遂來見襄公曰:「秦違蹇叔、百里奚之諫,千里襲人。此卜偃所謂,『有鼠西來,越我垣牆'者也。急擊之,不可失。」
luán zhī jìn yuē: qín yǒu dà huì yú xiān jūn, wèi bào qí dé, ér fá qí shī, rú xiān jūn hé?
欒枝進曰:「秦有大惠於先君,未報其德,而伐其師,如先君何?」
xiān zhěn yuē: cǐ zhèng suǒ yǐ jì xiān jūn zhī zhì yě. xiān jūn zhī sàng, tóng méng fāng diào xù zhī bù xiá, qín bù jiā āi mǐn, ér bīng yuè wú jìng, yǐ fá wǒ tóng xìng zhī guó, qín zhī wú lǐ shén yǐ! xiān jūn yì bì hán hèn yú jiǔ quán, yòu hé dé zhī zú bào? qiě liǎng guó yǒu yuē, bǐ cǐ tóng bīng. wéi zhèng zhī yì, bèi wǒ ér qù qín zhī jiāo qíng, yì kě zhī yǐ? bǐ bù gù xìn, wǒ qǐ gù dé?
先軫曰:「此正所以繼先君之志也。先君之喪,同盟方弔恤之不暇,秦不加哀憫,而兵越吾境,以伐我同姓之國,秦之無禮甚矣!先君亦必含恨於九泉,又何德之足報?且兩國有約,彼此同兵。圍鄭之役,背我而去;秦之交情,亦可知矣?彼不顧信,我豈顧德?」
luán zhī yòu yuē: qín wèi fàn wú jìng, jī zhī wú nǎi tài guò?
欒枝又曰:「秦未犯吾境,擊之毋乃太過?」
xiān zhěn yuē: qín zhī shù wú xiān jūn yú jìn, fēi hǎo jìn yě, yǐ zì fǔ yě. jūn zhī bó zhū hóu, qín suī miàn cóng, xīn shí jì zhī. jīn chéng sàng yòng bīng, míng qī wǒ zhī bù néng bì zhèng yě. wǒ bīng bù chū, zhēn bù néng yǐ. xí zhèng bù yǐ, shì jiāng xí jìn. yàn yún: yī rì zòng dí, shù shì yí yāng.' ruò bù jī qín, hé yǐ zì lì?
先軫曰:「秦之樹吾先君於晉,非好晉也,以自輔也。君之伯諸侯,秦雖面從,心實忌之。今乘喪用兵,明欺我之不能庇鄭也。我兵不出,真不能矣。襲鄭不已,勢將襲晉。諺云:『一日縱敵,數世貽殃。'若不擊秦,何以自立?」
zhào shuāi yuē: qín suī kě jī, dàn wú zhǔ shān kuài zhī zhōng, jù xìng bīng gé, kǒng fēi jū sàng zhī lǐ.
趙衰曰:「秦雖可擊,但吾主苫塊之中,遽興兵革,恐非居喪之禮。」
xiān zhěn yuē: lǐ, rén zǐ jū sàng, qǐn chù shān kuài, yǐ jǐn xiào yě. jiǎn qiáng dí yǐ ān shè jì, xiào shú dà yān? zhū qīng ruò yún bù kě, chén qǐng dú wǎng.
先軫曰:「禮,人子居喪,寢處苫塊,以盡孝也。翦強敵以安社稷,孝孰大焉?諸卿若雲不可,臣請獨往。」
xū chén děng jiē zàn chéng qí móu, xiān zhěn suì qǐng xiāng gōng mò cuī zhì bīng.
胥臣等皆贊成其謀,先軫遂請襄公墨縗治兵。
xiāng gōng yuē: yuán shuài liào qín bīng hé shí dāng fǎn? cóng hé lù xíng?
襄公曰:「元帥料秦兵何時當返?從何路行?」
xiān zhěn qū zhǐ suàn zhī yuē: chén liào qín bīng bì bù néng kè zhèng, yuǎn xíng wú jì, shì bù kě jiǔ. zǒng jì wǎng fǎn zhī qī, sì yuè yǒu yú, chū xià bì guò miǎn chí. miǎn chí nǎi qín jìn zhī jiè, qí xī yǒu xiáo shān liǎng zuò, zì dōng xiáo zhì yú xī xiáo, xiāng qù sān shí wǔ lǐ, cǐ nǎi qín guī bì yóu zhī lù. qí dì shù mù cóng zá, shān shí léng céng, yǒu shù chù chē bù kě xíng, bì dāng jiě cān xià zǒu. ruò fú bīng yú cǐ chù, chū qí bù yì, kě shǐ qín zhī bīng jiāng, jǐn wèi fú lǔ.
先軫屈指算之曰:「臣料秦兵必不能克鄭,遠行無繼,勢不可久。總計往返之期,四月有餘,初夏必過澠池。澠池乃秦晉之界,其西有崤山兩座,自東崤至於西崤,相去三十五里,此乃秦歸必由之路。其地樹木叢雜,山石崚嶒,有數處車不可行,必當解驂下走。若伏兵於此處,出其不意,可使秦之兵將,盡為俘虜。」
xiāng gōng yuē: dàn píng yuán shuài diào dù.
襄公曰:「但憑元帥調度。」
xiān zhěn nǎi shǐ qí zi xiān qiě jū, tóng tú jī yǐn bīng wǔ qiān, fú yú xiáo shān zhī zuǒ shǐ xū chén zhī zǐ xū yīng, tóng hú jū jū yǐn bīng wǔ qiān, fú yú xiáo shān zhī yòu. hòu qín bīng dào rì, zuǒ yòu jiā gōng. shǐ hú yǎn zhī zǐ hú shè gū tóng hán zi yú yǐn bīng wǔ qiān, fú yú xī xiáo shān, yù xiān kǎn fá shù mù, sāi qí guī lù shǐ liáng yáo mí zhī zǐ liáng hóng tóng lái jū yǐn bīng wǔ qiān, fú yú dōng xiáo shān, zhǐ děng qín bīng jǐn guò, yǐ bīng zhuī zhī. xiān zhěn tóng zhào shuāi, luán zhī, xū chén, yáng chù fù, xiān miè yī bān sù jiāng, gēn suí jìn xiāng gōng, lí xiáo shān èr shí lǐ xià zhài, gè fēn duì wǔ, zhǔn bèi sì xià jiē yīng. zhèng shì: zhěng dùn wō gōng shè měng hǔ, ān pái xiāng ěr diào áo yú.
先軫乃使其子先且居,同屠擊引兵五千,伏於崤山之左;使胥臣之子胥嬰,同狐鞫居引兵五千,伏於崤山之右。候秦兵到日,左右夾攻。使狐偃之子狐射姑同韓子輿引兵五千,伏於西崤山,預先砍伐樹木,塞其歸路;使梁繇靡之子梁弘同萊駒引兵五千,伏於東崤山,只等秦兵盡過,以兵追之。先軫同趙衰,欒枝,胥臣,陽處父,先蔑一班宿將,跟隨晉襄公,離崤山二十里下寨,各分隊伍,準備四下接應。正是:「整頓窩弓射猛虎,安排香餌釣鰲魚。」
zài shuō qín bīng yú chūn èr yuè zhōng, miè le huá guó, lǔ qí zī zhòng, mǎn zài ér guī, zhǐ wèi xí zhèng wú gōng, zhǐ wàng yǐ cǐ shú zuì. shí xià sì yuè chū xún, xíng jí miǎn chí, bái yǐ bǐng yán yú mèng míng yuē: cǐ qù cóng miǎn chí ér xī, zhèng shì xiáo shān xiǎn jùn zhī lù, wú fù zhūn zhūn dīng zhǔ jǐn shèn, zhǔ shuài bù kě qīng hū. mèng míng yuē: wú qū chí qiān lǐ, shàng rán bù jù. kuàng guò le xiáo shān, biàn shì qín jìng, jiā xiāng mì ěr, huǎn jí kě shì, yòu hé lǜ zāi!
再說秦兵於春二月中,滅了滑國,擄其輜重,滿載而歸,只為襲鄭無功,指望以此贖罪。時夏四月初旬,行及澠池,白乙丙言於孟明曰:「此去從澠池而西,正是崤山險峻之路,吾父諄諄叮囑謹慎,主帥不可輕忽。」孟明曰:「吾驅馳千里,尚然不懼。況過了崤山,便是秦境,家鄉密邇,緩急可恃,又何慮哉!」
xī qǐ shù yuē: zhǔ shuài suī rán hǔ wēi, rán shèn zhī wú shī. kǒng jìn yǒu mái fú, zú rán ér qǐ, hé yǐ yù zhī?
西乞術曰:「主帥雖然虎威,然慎之無失。恐晉有埋伏,卒然而起,何以御之?」
mèng míng yuē: jiāng jūn wèi jìn rú cǐ, wú dāng xiān xíng, rú yǒu fú bīng, wú zì dāng zhī. nǎi qiǎn xiāo jiāng bāo mán zi, dǎ zhe yuán shuài bǎi lǐ qí hào, qián wǎng kāi lù mèng míng zuò dì èr duì, xī qǐ dì sān duì, bái yǐ dì sì duì, xiāng lí bù guò yī èr lǐ zhī chéng.
孟明曰:「將軍畏晉如此,吾當先行,如有伏兵,吾自當之。」乃遣驍將褒蠻子,打著元帥百里旗號,前往開路;孟明做第二隊,西乞第三隊,白乙第四隊,相離不過一二里之程。
què shuō bāo mán zi guàn shǐ zhe bā shí jīn zhòng de yī bǐng fāng tiān huà jǐ, lūn dòng rú fēi, zì wèi tiān xià wú dí.
卻說褒蠻子慣使著八十斤重的一柄方天畫戟,掄動如飛,自謂天下無敵。
qū chē guò le miǎn chí, wàng xī lù jìn fā, xíng zhì dōng xiáo shān, hū rán shān āo lǐ gǔ shēng dà zhèn, fēi chū yī duì chē mǎ, chē shàng lì zhe yī yuán dà jiāng, dāng xiān lán lù, wèn: rǔ shì qín jiāng mèng míng fǒu? wú děng hòu duō shí yǐ!
驅車過了澠池,望西路進發,行至東崤山,忽然山凹里鼓聲大震,飛出一隊車馬,車上立著一員大將,當先攔路,問:「汝是秦將孟明否?吾等候多時矣!」
bāo mán zǐ yuē: lái jiāng kě tōng xìng míng.
褒蠻子曰:「來將可通姓名。」
nà jiāng dá yuē: wú nǎi jìn guó dà jiāng lái jū shì yě,
那將答曰:「吾乃晉國大將萊駒是也,」
mán zǐ yuē: jiào rǔ guó luán zhī, wèi chōu lái dào, hái dòu shàng jǐ hé xì shuǎ. rǔ nǎi wú míng xiǎo zú, hé gǎn lán wú guī lù? kuài kuài shǎn kāi, ràng wǒ guò qù, ruò chí màn shí, pà nǐ ái bù dé wǒ yī jǐ.
蠻子曰:「教汝國欒枝,魏犨來到,還斗上幾合戲耍。汝乃無名小卒,何敢攔吾歸路?快快閃開,讓我過去,若遲慢時,怕你捱不得我一戟。」
lái jū dà nù, tǐng zhǎng gē pī xiōng cì qù, mán zi qīng qīng bō kāi, jiù shì yī jǐ cì lái, lái jū jí shǎn, nà jǐ lái shì tài zhòng, jiù cì zài nà chē héng zhī shàng, mán zi jiāng jǐ yī jiǎo, bǎ héng mù zhé zuò liǎng duàn. lái jū jiàn qí shén yǒng, bù jué zàn tàn yī shēng dào: hǎo mèng míng, míng bù xū chuán.
萊駒大怒,挺長戈劈胸刺去,蠻子輕輕撥開,就勢一戟刺來,萊駒急閃,那戟來勢太重,就刺在那車衡之上,蠻子將戟一絞,把衡木折做兩段。萊駒見其神勇,不覺讚嘆一聲道:「好孟明,名不虛傳。」
mán zi hē hē dà xiào yuē: wǒ nǎi mèng míng yuán shuài bù xià yá jiāng bāo mán zi biàn shì. wǒ yuán shuài qǐ kěn yǔ rǔ shǔ bèi jiāo fēng yé? rǔ sù sù duǒ bì, wǒ yuán shuài suí hòu bīng dào, rǔ wú jiào lèi yǐ.
蠻子呵呵大笑曰:「我乃孟明元帥部下牙將褒蠻子便是。我元帥豈肯與汝鼠輩交鋒耶?汝速速躲避,我元帥隨後兵到,汝無噍類矣。」
lái jū xià dé hún bù fù tǐ, xiǎng dào: yá jiāng qiě rú cǐ yīng xióng, bù zhī mèng míng hái shì rú hé?
萊駒嚇得魂不附體,想道:「牙將且如此英雄,不知孟明還是如何?」
suì gāo shēng jiào yuē: wǒ fàng rǔ guò qù, bù kě shāng hài wú jūn. suì jiāng chē mǎ yuē zài yī biān, ràng bāo mán zi qián duì guò qù. mán zi jí chà jūn shì chuán bào zhǔ shuài mèng míng, yán: yǒu xiē xiǎo jìn jūn mái fú, yǐ bèi wú shā tuì, kě sù shàng qián hé bīng yī chù, guò le xiáo shān, biàn méi shì le. mèng míng dé bào dà xǐ, suì cuī zǎn xī qǐ, bái yǐ liǎng jūn, yī tóng jìn fā.
遂高聲叫曰:「我放汝過去,不可傷害吾軍。」遂將車馬約在一邊,讓褒蠻子前隊過去。蠻子即差軍士傳報主帥孟明,言:「有些小晉軍埋伏,已被吾殺退,可速上前合兵一處,過了崤山,便沒事了。」孟明得報大喜,遂催趲西乞,白乙兩軍,一同進發。
qiě shuō lái jū yǐn bīng lái jiàn liáng hóng, shèng shù bāo mán zi zhī yǒng, liáng hóng xiào yuē: suī yǒu jīng jiāo, yǐ rù tiě wǎng, ān néng shī qí biàn huà zāi? wú děng àn bīng wù dòng, qí qí jǐn guò, cóng hòu qū zhī, kě huò quán shèng.
且說萊駒引兵來見梁弘,盛述褒蠻子之勇,梁弘笑曰:「雖有鯨蛟,已入鐵網,安能施其變化哉?吾等按兵勿動,俟其盡過,從後驅之,可獲全勝。」
zài shuō mèng míng děng sān shuài, jìn le dōng xiáo, yuē xíng shù lǐ, dì míng shàng tiān tī, duò mǎ yá, jué mìng yán, luò hún jiàn, guǐ chóu kū, duàn yún yù, yí lù dōu shì yǒu míng de xiǎn chù, chē mǎ bù néng tōng xíng. qián shào bāo mán zi yǐ zì qù de yuǎn le. mèng míng yuē: mán zi yǐ qù, liào wú mái fú yǐ! fēn fù jūn jiāng, jiě le pèi suǒ, xiè le jiǎ zhòu, huò qiān mǎ ér xíng, huò fú chē ér guò, yī bù liǎng diē, bèi jí jiān nán, qī duàn bā xù, quán wú háng wǔ.
再說孟明等三帥,進了東崤,約行數里,地名上天梯,墮馬崖,絕命岩,落魂澗,鬼愁窟,斷雲峪,一路都是有名的險處,車馬不能通行。前哨褒蠻子已自去得遠了。孟明曰:「蠻子已去,料無埋伏矣!」吩咐軍將,解了轡索,卸了甲冑,或牽馬而行,或扶車而過,一步兩跌,備極艱難,七斷八續,全無行伍。
yǒu rén wèn dào: qín bīng dāng rì chū xíng, yě cóng xiáo shān guò qù de. bù jiàn xǔ duō jiān zǔ? jīn fān huí zhuǎn, hé shuō dé nèn bān? zhè yǒu gè yuán gù, dāng chū qín bīng chū xíng zhī rì, chéng zhe yī gǔ ruì qì, qiě méi yǒu jìn bīng lán zǔ. qīng chē kuài mǎ, huǎn bù xú xíng, rèn yì jīng guò, bù jué qí kǔ. jīn rì wǎng lái qiān lǐ, rén mǎ jù pí kùn le. yòu lǔ lüè dé huá guó xǔ duō zǐ nǚ jīn bó, xíng zhuāng zhòng zhì kuàng qiě yù guò jìn bīng yī cì, suī rán yìng guò, hái pà qián miàn yǒu fú, xīn xià huāng máng, bèi jiā jiān zǔ, zì rán zhī lǐ yě.
有人問道:「秦兵當日出行,也從崤山過去的。不見許多艱阻?今番迴轉,何說得恁般?」這有個緣故,當初秦兵出行之日,乘著一股銳氣,且沒有晉兵攔阻。輕車快馬,緩步徐行,任意經過,不覺其苦。今日往來千里,人馬俱疲睏了。又擄掠得滑國許多子女金帛,行裝重滯;況且遇過晉兵一次,雖然硬過,還怕前面有伏,心下慌忙,倍加艱阻,自然之理也。
mèng míng děng guò le shàng tiān tī dì yī céng xiǎn ài, zhèng xíng zhī jiān, yǐn yǐn wén gǔ jiǎo zhī shēng, hòu duì yǒu rén bào dào: jìn bīng cóng hòu zhuī zhì yǐ!
孟明等過了上天梯第一層險隘,正行之間,隱隱聞鼓角之聲,後隊有人報道:「晉兵從後追至矣!」
mèng míng yuē: wǒ jì nán xíng, tā yì bù yì, dàn chóu qián zǔ, hé pà hòu zhuī? fēn fù gè jūn, sù sù qián jìn biàn liǎo. jiào bái yǐ qián xíng, wǒ dāng qīn zì duàn hòu, yǐ yù zhuī bīng.
孟明曰:「我既難行,他亦不易,但愁前阻,何怕後追?吩咐各軍,速速前進便了。」教白乙前行,「我當親自斷後,以御追兵。」
yòu mò guò le duò mǎ yá, jiāng jìn jué mìng yán le, zhòng rén fā qǐ hǎn lái, bào dào: qián miàn yǒu luàn mù sāi lù, rén mǎ jù bù néng tōng, rú hé shì hǎo? mèng míng xiǎng: zhè luàn mù cóng hé ér lái? mò fēi qián miàn guǒ yǒu mái fú? nǎi qīn zì shàng qián lái kàn, dàn jiàn yán páng yǒu yī bēi, juān shàng wǔ zì dào: wén wáng bì yǔ chù. bēi páng shù lì hóng qí yī miàn, qí gān yuē zhǎng sān zhàng yǒu yú, qí shàng yǒu yī jìn zì, qí xià dū shì zòng héng luàn mù, mèng míng yuē: cǐ shì yí bīng zhī jì yě, shì yǐ zhì cǐ, biàn yǒu mái fú, zhǐ suǒ shàng qián. suì chuán lìng jiào jūn shì xiān jiāng qí gān fàng dǎo, rán hòu bān kāi chái mù, yǐ biàn bá shè.
又驀過了墮馬崖,將近絕命岩了,眾人發起喊來,報道:「前面有亂木塞路,人馬俱不能通,如何是好?」孟明想:「這亂木從何而來?莫非前面果有埋伏?」乃親自上前來看,但見岩旁有一碑,鐫上五字道:「文王避雨處。」碑旁豎立紅旗一面,旗竿約長三丈有餘,旗上有一「晉」字,旗下都是縱橫亂木,孟明曰:「此是疑兵之計也,事已至此,便有埋伏,只索上前。」遂傳令教軍士先將旗竿放倒,然後搬開柴木,以便跋涉。
shuí zhī zhè miàn jìn zì hóng qí, nǎi shì fú jūn de jì hào, tā fú yú yán gǔ pì chù, wàng jiàn qí dào, biàn zhī qín bīng yǐ dào, yī qí fā zuò, qín jūn fāng cái bān yùn chái mù, zhǐ wén qián miàn gǔ shēng rú léi, yuǎn yuǎn wàng jiàn jīng qí shǎn shuò, zhèng bù zhī duō shǎo jūn mǎ, bái yǐ bǐng qiě jiào ān pái qì xiè, wèi chōng tū zhī jì.
誰知這面晉字紅旗,乃是伏軍的記號,他伏於岩谷僻處,望見旗倒,便知秦兵已到,一齊發作,秦軍方才搬運柴木,只聞前面鼓聲如雷,遠遠望見旌旗閃爍,正不知多少軍馬,白乙丙且教安排器械,為衝突之計。
zhǐ jiàn shān yán gāo chù, lì zhe yī wèi jiāng jūn, xìng hú míng shè gū, zì jiǎ jì, dà jiào dào: rǔ jiā xiān fēng bāo mán zi, yǐ bèi fù zài cǐ le, lái jiāng zǎo zǎo tóu xiáng, miǎn zāo tú lù.
只見山岩高處,立着一位將軍,姓狐名射姑,字賈季,大叫道:「汝家先鋒褒蠻子,已被縛在此了,來將早早投降,免遭屠戮。」
yuán lái bāo mán zi shì yǒng qián jìn, duò yú xiàn kēng zhī zhōng, bèi jìn jūn jiāng náo gōu dā qǐ, bǎng fù shàng qiú chē le. bái yǐ bǐng dà jīng, shǐ rén bào zhī xī qǐ shù yǔ zhǔ jiāng mèng míng, shāng yì bìng lì duó lù. mèng míng kàn zhè tiáo lù jìng, zhǐ yǒu chǐ xǔ zhī kuò, yī biān shì wēi fēng jùn shí, yī biān lín zhe wàn zhàng shēn xī, biàn shì luò hún jiàn le, suī yǒu qiān jūn wàn mǎ, wú chù zhǎn shī, xīn shēng yī jì, chuán lìng: cǐ fēi jiāo fēng zhī dì, jiào dà jūn yī qí tuì zhuǎn dōng xiáo kuān zhǎn chù, jué yī sǐ zhàn, zài zuò qū chù.
原來褒蠻子恃勇前進,墮於陷坑之中,被晉軍將撓鈎搭起,綁縛上囚車了。白乙丙大驚,使人報知西乞術與主將孟明,商議併力奪路。孟明看這條路徑,只有尺許之闊,一邊是危峰峻石,一邊臨著萬丈深溪,便是落魂澗了,雖有千軍萬馬,無處展施,心生一計,傳令:「此非交鋒之地,教大軍一齊退轉東崤寬展處,決一死戰,再作區處。」
bái yǐ bǐng fèng le jiāng lìng, jiāng jūn mǎ tuì huí, yí lù wén jīn gǔ zhī shēng, bù jué yú ěr, cái tuì zhì duò mǎ yá, zhǐ jiàn dōng lù jīng qí, lián jiē bù duàn, què shì dà jiāng liáng hóng tóng fù jiāng lái jū, yǐn zhe wǔ qiān rén mǎ, cóng hòu yī bù bù xí lái. qín jūn guò bù dé duò mǎ yá, zhǐ de yòu zhuǎn, cǐ shí hǎo xiàng mǎ yǐ zài rè pán zhī shàng, dōng xuán xī zhuǎn, méi yǒu gè dìng chù.
白乙丙奉了將令,將軍馬退回,一路聞金鼓之聲,不絕於耳,才退至墮馬崖,只見東路旌旗,連接不斷,卻是大將梁弘同副將萊駒,引著五千人馬,從後一步步襲來。秦軍過不得墮馬崖,只得又轉,此時好象螞蟻在熱盤之上,東旋西轉,沒有個定處。
mèng míng jiào jūn shì cóng zuǒ yòu liǎng páng, pá shān yuè xī, xún gè chū lù, zhǐ jiàn zuǒ biān shān tóu shàng jīn gǔ luàn míng, zuǒ yǒu yī zhī jūn zhàn zhù, jiào dào: dà jiāng xiān qiě jū zài cǐ, mèng míng zǎo zǎo tóu xiáng. yòu biān gé xī yī shēng pào xiǎng, shān gǔ jù yīng, yòu shù qǐ dà jiāng xū yīng de qí hào.
孟明教軍士從左右兩旁,爬山越溪,尋個出路,只見左邊山頭上金鼓亂鳴,左有一枝軍占住,叫道:「大將先且居在此,孟明早早投降。」右邊隔溪一聲炮響,山谷俱應,又豎起大將胥嬰的旗號。
mèng míng cǐ shí, rú wàn jiàn zǎn xīn, méi bǎi bù yī tóu chù, jūn shì měi fēn tóu luàn cuàn, pá shān yuè xī, dōu bèi jìn bīng zhǎn huò, mèng míng dà nù, tóng xī qǐ bái yǐ èr jiāng, réng shā dào duò mǎ yá lái, nà chái mù shàng dōu càn yǒu liú huáng yàn xiāo yǐn huǒ zhī wù, bèi hán zi yú fàng qǐ huǒ lái, shāo dé yàn téng téng yān zhǎng mí tiān, hóng hè hè huǒ xīng sā dì, hòu miàn liáng hóng jūn mǎ yǐ dào, bī dé mèng míng děng sān shuài jiào kǔ bù dié, zuǒ yòu qián hòu, dōu shì jìn bīng bù mǎn.
孟明此時,如萬箭攢心,沒擺布一頭處,軍士每分頭亂竄,爬山越溪,都被晉兵斬獲,孟明大怒,同西乞、白乙二將,仍殺到墮馬崖來,那柴木上都摻有硫黃焰硝引火之物,被韓子輿放起火來,燒得焰騰騰煙漲迷天,紅赫赫火星撒地,後面梁弘軍馬已到,逼得孟明等三帥叫苦不迭,左右前後,都是晉兵布滿。
mèng míng wèi bái yǐ bǐng yuē: rǔ fù zhēn shén suàn yě. jīn rì kùn yú jué dì, wǒ sǐ bì yǐ. nǐ èr rén biàn fú, gè zì táo shēng, wàn yì tiān xìng, yǒu yī rén dé huí qín guó, zòu zhī wú zhǔ, xìng bīng bào chóu, jiǔ quán zhī xià, yì dé tǔ qì.
孟明謂白乙丙曰:「汝父真神算也。今日困於絕地,我死必矣。你二人變服,各自逃生,萬一天幸,有一人得回秦國,奏知吾主,興兵報仇,九泉之下,亦得吐氣。」
xī qǐ shù bái yǐ bǐng kū yuē: wú děng shēng zé tóng shēng, sǐ zé tóng sǐ, zòng shǐ de tuō, hé miàn mù dú guī gù guó?
西乞術、白乙丙哭曰:「吾等生則同生,死則同死,縱使得脫,何面目獨歸故國?」
yán zhī wèi yǐ, shǒu xià jūn bīng, kàn kàn sàn jǐn, wěi qì chē zhàng qì xiè, lián lù duī jī. mèng míng děng sān shuài, wú jì kě shī, jù yú yán xià, zuò yǐ dài fù, jìn bīng sì xià wéi guǒ jiāng lái, rú mán tóu yì bān, bǎ qín jiā bīng jiāng, zuò gè tán zi, yī gè gè shù shǒu shòu qín. shā dé xuè wū xī liú, shī héng shān jìng, pǐ mǎ zhǐ lún, yī xiē bù céng zǒu lòu. rán wēng yǒu shī yún:
言之未已,手下軍兵,看看散盡,委棄車仗器械,連路堆積。孟明等三帥,無計可施,聚於岩下,坐以待縛,晉兵四下圍裹將來,如饅頭一般,把秦家兵將,做個餤子,一個個束手受擒。殺得血污溪流,屍橫山徑,匹馬只輪,一些不曾走漏。髯翁有詩云:
qiān lǐ xióng xīn yī dàn huī, xī xiáo wú fù zhǐ lún huí.
千里雄心一旦灰,西崤無復只輪迴。
xiū kuā jìn shuài duō qí jì, jiǎn shū xiān céng duò lèi lái.
休夸晉帥多奇計,蹇叔先曾墮淚來。
xiān qiě jū zhū jiāng huì jí yú dōng xiáo zhī xià, jiāng sān shuài jí bāo mán zi shàng le qiú chē, fú huò jūn shì jí chē mǎ, bìng huá guó lǔ lüè lái xǔ duō zǐ nǚ yù bó, jǐn shù jiě dào jìn xiāng gōng dà yíng.
先且居諸將會集於東崤之下,將三帥及褒蠻子上了囚車,俘獲軍士及車馬,並滑國擄掠來許多子女玉帛,盡數解到晉襄公大營。
xiāng gōng mò cuī shòu fú, jūn zhōng huān hū dòng dì, xiāng gōng wèn le sān shuài xìng míng, yòu wèn: bāo mán zi hé rén yě?
襄公墨縗受俘,軍中歡呼動地,襄公問了三帥姓名,又問:「褒蠻子何人也?」
liáng hóng yuē: cǐ rén suī zé yá jiāng, yǒu jiān rén zhī yǒng, lái jū céng shī lì yī zhèn, ruò fēi luò yú xiàn kēng, yì nán zhì fù.
梁弘曰:「此人雖則牙將,有兼人之勇,萊駒曾失利一陣,若非落於陷坑,亦難制縛。」
xiāng gōng hài rán yuē: jì rú cǐ xiāo yǒng, liú zhī kǒng yǒu tā biàn. huàn lái jū shàng qián, rǔ qián rì zhàn shū yǔ tā, jīn rì zài guǎ rén miàn qián, kě zhǎn qí tóu yǐ xiè hèn. lái jū lǐng mìng, jiāng bāo mán zi fù yú tíng zhù, shǒu wò dà dāo, fāng yù kǎn qù, nà mán zi dà hū yuē: rǔ shì wǒ shǒu xià bài jiāng, ān gǎn fàn wú? zhè yī shēng, jiù rú bàn kōng zhōng qǐ gè pī lì yì bān, wū yǔ jù zhèn dòng, mán zi jiù hū shēng zhōng, jiāng liǎng bì yī chēng, má suǒ jù duàn, lái jū chī yī dà jīng, bù jué shǒu chàn, duò dāo yú dì. mán zi biàn lái qiǎng zhè bǎ dà dāo, yǒu gè xiǎo xiào, míng yuē láng shěn, cóng páng guān jiàn, xiān qiǎng dāo zài shǒu, jiāng mán zi yī dāo pī dào, zài fù yī dāo, jiāng tóu gē xià, xiàn yú jìn hóu zhī qián, xiāng gōng dà xǐ yuē: lái jū zhī yǒng, bù jí yī xiǎo xiào yě? nǎi chù tuì lái jū bù yòng, lì láng shěn wèi chē yòu zhī zhí, láng shěn xiè ēn ér chū.
襄公駭然曰:「既如此驍勇,留之恐有他變。」喚萊駒上前,「汝前日戰輸與他,今日在寡人面前,可斬其頭以泄恨。」萊駒領命,將褒蠻子縛於庭柱,手握大刀,方欲砍去,那蠻子大呼曰:「汝是我手下敗將,安敢犯吾?」這一聲,就如半空中起個霹靂一般,屋宇俱震動,蠻子就呼聲中,將兩臂一撐,麻索俱斷,萊駒吃一大驚,不覺手顫,墮刀於地。蠻子便來搶這把大刀,有個小校,名曰狼瞫,從旁觀見,先搶刀在手,將蠻子一刀劈倒,再復一刀,將頭割下,獻於晉侯之前,襄公大喜曰:「萊駒之勇,不及一小校也?」乃黜退萊駒不用,立狼瞫為車右之職,狼瞫謝恩而出。
zì wèi shòu zhī yú jūn, bù wǎng yuán shuài xiān zhěn chù bài xiè. xiān zhěn xīn zhōng, pō yǒu bù yuè zhī yì.
自謂受知於君,不往元帥先軫處拜謝。先軫心中,頗有不悅之意。
cì rì, xiāng gōng tóng zhū jiāng zòu kǎi ér guī, yīn bìn zài qǔ wò, qiě huí qǔ wò, yù qí hái jiàng zhī hòu, jiāng qín shuài mèng míng děng sān rén xiàn fú yú tài miào, rán hòu shī xíng, xiān yǐ bài qín zhī gōng, gào yú bìn gōng, suì zhì zhūn xī zhī shì, xiāng gōng mò cuī shì zàng, yǐ biǎo zhàn gōng.
次日,襄公同諸將奏凱而歸,因殯在曲沃,且回曲沃,欲俟還絳之後,將秦帥孟明等三人獻俘於太廟,然後施刑,先以敗秦之功,告於殯宮,遂治窀穸之事,襄公墨縗視葬,以表戰功。
mǔ fū rén yíng shì, yīn huì zàng yì zài qǔ wò, yǐ zhī sān shuài bèi qín zhī xìn, gù yì wèn xiāng gōng yuē: wén wǒ bīng dé shèng, mèng míng děng jù bèi qiú zhí, cǐ shè jì zhī fú yě, dàn bù zhī yǐ céng zhū lù fǒu?
母夫人嬴氏,因會葬亦在曲沃,已知三帥被擒之信,故意問襄公曰:「聞我兵得勝,孟明等俱被囚執,此社稷之福也,但不知已曾誅戮否?」
xiāng gōng yuē: shàng wèi.
襄公曰:「尚未。」
wén yíng yuē: qín jìn shì wèi hūn yīn, xiāng yǔ shén huān, mèng míng děng tān gōng qǐ xìn, wàng dòng gān gē, shǐ liǎng guó ēn biàn wèi yuàn, wú liàng qín jūn, bì shēn hèn cǐ sān rén, wǒ guó shā zhī wú yì, bù rú zòng zhī hái qín, shǐ qí jūn zì jiā zhū lù, yǐ shì èr guó zhī yuàn, qǐ bù měi zāi?
文嬴曰:「秦、晉世為婚姻,相與甚歡,孟明等貪功起釁,妄動干戈,使兩國恩變為怨,吾量秦君,必深恨此三人,我國殺之無益,不如縱之還秦,使其君自加誅戮,以釋二國之怨,豈不美哉?」
xiāng gōng yuē: sān shuài yòng shì yú qín, huò ér zòng zhī, kǒng yí jìn huàn.
襄公曰:「三帥用事於秦,獲而縱之,恐貽晉患。」
wén yíng yuē: bīng bài zhě sǐ', guó yǒu cháng xíng. chǔ bīng yī bài, dé chén fú zhū, qǐ qín guó dú wú jūn fǎ hū? kuàng dāng shí jìn huì gōng bèi zhí yú qín, qín jūn qiě lǐ ér guī zhī, qín zhī yǒu lǐ yú wǒ rú cǐ. qū qū bài jiāng, bì yù zì wǒ xíng lù, xiǎn jiàn wǒ guó wú qíng yě. xiāng gōng chū shí bù kěn, wén shuō dào fàng hái huì gōng zhī shì, sǒng rán dòng xīn, jí shí zhào yǒu sī shì sān shuài zhī qiú, zòng guī qín guó.
文嬴曰:「『兵敗者死',國有常刑。楚兵一敗,得臣伏誅,豈秦國獨無軍法乎?況當時晉惠公被執於秦,秦君且禮而歸之,秦之有禮於我如此。區區敗將,必欲自我行戮,顯見我國無情也。」襄公初時不肯,聞說到放還惠公之事,悚然動心,即時詔有司釋三帥之囚,縱歸秦國。
mèng míng děng de tuō qiú xì, gèng bù rù xiè, bào tóu shǔ cuàn ér táo.
孟明等得脫囚系,更不入謝,抱頭鼠竄而逃。
xiān zhěn fāng zài jiā yòng fàn, wén jìn hóu yǐ shè sān shuài, tǔ bǔ rù jiàn, nù qì chōng chōng, wèn xiāng gōng: qín qiú hé zài?
先軫方在家用飯,聞晉侯已赦三帥,吐哺入見,怒氣沖沖,問襄公:「秦囚何在?」
xiāng gōng yuē: mǔ fū rén qǐng fàng guī jí xíng, guǎ rén yǐ cóng zhī yǐ.
襄公曰:「母夫人請放歸即刑,寡人已從之矣。」
xiān zhěn bó rán tuò xiāng gōng zhī miàn yuē: duō! rú zǐ bù zhī shì rú cǐ. wǔ fū qiān xīn wàn kǔ, fāng huò cǐ qiú, nǎi huài yú fù rén zhī piàn yán yé? fàng hǔ guī shān, yì rì huǐ zhī wǎn yǐ! xiāng gōng fāng cái xǐng wù, shì miàn ér xiè, yuē: guǎ rén zhī guò yě!
先軫勃然唾襄公之面曰:「咄!孺子不知事如此。武夫千辛萬苦,方獲此囚,乃壞於婦人之片言耶?放虎歸山,異日悔之晚矣!」襄公方才醒悟,拭面而謝,曰:「寡人之過也!」
suì wèn bān bù zhōng, shuí rén gǎn zhuī qín qiú zhě?
遂問班部中,「誰人敢追秦囚者?」
yáng chù fù yuàn wǎng.
陽處父願往。
xiān zhěn yuē: jiāng jūn yòng xīn, ruò zhuī dé biàn shì dì yī gōng yě!
先軫曰:「將軍用心,若追得便是第一功也!」
yáng chù fù jià qǐ zhuī fēng mǎ, lūn qǐ zhǎn jiāng dāo, chū le qǔ wò xī mén, lái zhuī mèng míng. shǐ chén yǒu shī zàn xiāng gōng néng róng xiān zhěn, suǒ yǐ néng sì bó yè. shī yuē:
陽處父駕起追風馬,掄起斬將刀,出了曲沃西門,來追孟明。史臣有詩讚襄公能容先軫,所以能嗣伯業。詩曰:
fù rén qīng sàng wǔ fū gōng, xiān zhěn dāng shí nù qì chōng.
婦人輕喪武夫功,先軫當時怒氣沖。
shì miàn róng yán wú yùn yì, fāng zhī sì bó shǔ xiāng gōng.
拭面容言無慍意,方知嗣伯屬襄公。
què shuō mèng míng děng sān rén dé tuō dà nán, lù shàng xiàng yì yuē: wǒ děng ruò dé dù hé, biàn shì zài shēng, bù rán, yóu kǒng jìn jūn zhuī huǐ, rú zhī nài hé? bǐ dào hé xià, bìng wú yī gè chuán zhī, tàn yuē: tiān jué wǒ yǐ! tàn shēng wèi jué, jiàn yī yú wēng, dàng zhe xiǎo tǐng, cóng xī ér lái, kǒu zhōng chàng gē yuē: qiú yuán lí kǎn xī, qiú niǎo chū lóng, yǒu rén yù wǒ xī, fǎn bài wèi gōng,
卻說孟明等三人得脫大難,路上相議曰:「我等若得渡河,便是再生,不然,猶恐晉君追悔,如之奈何?」比到河下,並無一個船隻,嘆曰:「天絕我矣!」嘆聲未絕,見一漁翁,盪著小艇,從西而來,口中唱歌曰:「囚猿離檻兮,囚鳥出籠,有人遇我兮,反敗為功,」
mèng míng yì qí yán, hū yuē: yú wēng dù wǒ!
孟明異其言,呼曰:「漁翁渡我!」
yú wēng yuē: wǒ dù qín rén, bù dù jìn rén! mèng míng yuē: wú děng zhèng shì qín rén, kě sù dù wǒ! yú wēng yuē: zi fēi xiáo zhōng shī shì zhī rén yé? mèng míng yīng yuē: rán. yú wēng yuē: wú fèng gōng sūn jiāng jūn jiāng lìng, tè yǐ zhōu zài cǐ xiāng hòu, yǐ fēi yī rì yǐ, cǐ zhōu xiǎo, bù kān zhòng zài, qián xíng bàn lǐ zhī chéng yǒu dà zhōu, jiāng jūn kě sù wǎng.
漁翁曰:「我渡秦人,不渡晉人!」孟明曰:「吾等正是秦人,可速渡我!」漁翁曰:「子非崤中失事之人耶?」孟明應曰:「然。」漁翁曰:「吾奉公孫將軍將令,特艤舟在此相候,已非一日矣,此舟小,不堪重載,前行半里之程有大舟,將軍可速往。」
shuō bà, nà yú wēng fǎn zhào ér xī, fēi yě sì qù le.
說罷,那漁翁反棹而西,飛也似去了。
sān shuài xún hé ér xī, wèi jí bàn lǐ, guǒ yǒu dà chuán shù zhī pō yú hé zhōng, lí àn yǒu bàn jiàn zhī dì, nà yú zhōu yǐ zì zài bǐ zhāo hū, mèng míng hé xī qǐ bái yǐ xiǎn zú xià chuán, wèi jí chēng kāi, dōng àn shàng zǎo yǒu yī wèi jiāng guān, chéng chē ér zhì, nǎi dà jiāng yáng chù fù yě, dà jiào: qín jiāng qiě zhù! mèng míng děng gè gè chī jīng.
三帥循河而西,未及半里,果有大船數隻泊於河中,離岸有半箭之地,那漁舟已自在彼招呼,孟明和西乞白乙跣足下船,未及撐開,東岸上早有一位將官,乘車而至,乃大將陽處父也,大叫:「秦將且住!」孟明等各各吃驚。
xū yú zhī jiān, yáng fù tíng chē hé àn, jiàn mèng míng yǐ zài zhōu zhōng, xīn shēng yī jì, jiě zì jiā suǒ chéng zuǒ cān zhī mǎ, jiǎ tuō xiāng gōng zhī mìng, cì yǔ mèng míng, guǎ jūn kǒng jiāng jūn bù gěi yú chéng, shǐ chù fù jiāng cǐ liáng mǎ, zhuī zèng jiāng jūn, liáo biǎo xiāng jìng zhī yì, fú qǐ jiāng jūn fǔ nà! yáng chù fù běn yì yào hōng mèng míng shàng àn xiāng jiàn, shōu mǎ bài xiè, chéng jī fù zhī.
須臾之間,陽父停車河岸,見孟明已在舟中,心生一計,解自家所乘左驂之馬,假託襄公之命,賜與孟明,「寡君恐將軍不給於乘,使處父將此良馬,追贈將軍,聊表相敬之意,伏乞將軍俯納!」陽處父本意要哄孟明上岸相見,收馬拜謝,乘機縛之。
nà mèng míng lòu wǎng zhī yú, tuō què jīn gōu qù, huí tóu zài bù lái, xīn shàng yě fáng zhè yī zhe, rú hé zài kěn dēng àn, nǎi lì yú chuán tóu shàng, yáo wàng yáng chù fù, qǐ shǒu bài xiè yuē: méng jūn bù shā zhī ēn, wèi huì yǐ duō, qǐ gǎn fù shòu liáng mǎ zhī cì. cǐ xíng guǎ jūn ruò bù jiā lù, sān nián zhī hòu, dāng qīn zhì shàng guó, bài jūn zhī cì ěr! yáng chù fù zài yù kāi kǒu, zhǐ jiàn zhōu shī shuǐ shǒu yùn jiǎng xià gāo, chuán yǐ dàng rù zhōng liú qù le. yáng chù fù wǎng rán rú yǒu suǒ shī, mèn mèn ér huí, yǐ mèng míng zhī yán, zòu wén yú xiāng gōng.
那孟明漏網之魚,「脫卻金鈎去,回頭再不來」,心上也防這一著,如何再肯登岸,乃立於船頭上,遙望陽處父,稽首拜謝曰:「蒙君不殺之恩,為惠已多,豈敢復受良馬之賜。此行寡君若不加戮,三年之後,當親至上國,拜君之賜耳!」陽處父再欲開口,只見舟師水手運槳下篙,船已盪入中流去了。陽處父惘然如有所失,悶悶而回,以孟明之言,奏聞於襄公。
xiān zhěn fèn rán jìn yuē: bǐ yún sān nián zhī hòu, bài jūn zhī cì' zhě, gài jiāng fá jìn bào chóu yě, bù rú chéng qí xīn bài sàng qì zhī rì, xiān wǎng fá zhī, yǐ dù qí móu. xiāng gōng yǐ wèi rán, suì shāng yì fá qín zhī shì.
先軫忿然進曰:「彼雲『三年之後,拜君之賜'者,蓋將伐晉報仇也,不如乘其新敗喪氣之日,先往伐之,以杜其謀。」襄公以為然,遂商議伐秦之事。
huà fēn liǎng tóu, zài shuō qín mù gōng wén sān shuài wèi jìn suǒ huò, yòu mèn yòu nù, qǐn shí jù fèi, guò le shù rì, yòu wén sān shuài yǐ shì fàng hái guī, xǐ xíng yú sè, zuǒ yòu jiē yuē: mèng míng děng sàng shī rǔ guó, qí zuì dāng zhū, xī chǔ shā dé chén yǐ jǐng sān jūn, jūn yì dāng xíng cǐ fǎ yě.
話分兩頭,再說秦穆公聞三帥為晉所獲,又悶又怒,寢食俱廢,過了數日,又聞三帥已釋放還歸,喜形於色,左右皆曰:「孟明等喪師辱國,其罪當誅,昔楚殺得臣以警三軍,君亦當行此法也。」
mù gōng yuē: gū zì bù tīng jiǎn shū bǎi lǐ xī zhī yán, yǐ lěi jí sān shuài, zuì zài yú gū, bù zài tā rén. nǎi sù fú yíng zhī yú jiāo, kū ér yàn zhī, fù yòng sān shuài zhǔ bīng, yù jiā lǐ dài. bǎi lǐ xī tàn yuē: wú fù zǐ fù dé xiāng huì, yǐ chū wàng wài yǐ! suì gào lǎo zhì zhèng, mù gōng nǎi yǐ yáo yú gōng sūn zhī wèi zuǒ yòu shù zhǎng, dài jiǎn shū bǎi lǐ xī zhī wèi. cǐ huà
穆公曰:「孤自不聽蹇叔、百里奚之言,以累及三帥,罪在於孤,不在他人。」乃素服迎之於郊,哭而唁之,復用三帥主兵,愈加禮待。百里奚嘆曰:「吾父子復得相會,已出望外矣!」遂告老致政,穆公乃以繇余、公孫枝為左右庶長,代蹇叔、百里奚之位。此話
qiě gē guò yī biān.
且擱過一邊。
zài shuō jìn xiāng gōng zhèng yì fá qín, hū biān lì chí bào: jīn yǒu dí zhǔ bái bù hú, yǐn bīng fàn jiè, yǐ guò jī chéng, wàng qǐ fā bīng fáng yù!
再說晉襄公正議伐秦,忽邊吏馳報:「今有翟主白部胡,引兵犯界,已過箕城,望乞發兵防禦!」
xiāng gōng dà jīng yuē: dí jìn wú xì, rú hé xiāng fàn?
襄公大驚曰:「翟、晉無隙,如何相犯?」
xiān zhěn yuē: xiān jūn wén gōng chū wáng zài dí, dí jūn yǐ èr kuí qī wǒ jūn chén, yī zhù shí èr nián, lǐ yù shén hòu, jí xiān jūn fǎn guó, dí jūn yòu qiǎn rén bài hè, sòng èr kuí hái jìn. xiān jūn zhī shì, cóng wú yī jiè shù bó, yǐ jí yú dí, dí jūn niàn xiān jūn zhī hǎo, yǐn rěn bù yán. jīn qí zi bái bù hú sì wèi, zì shì qí yǒng, gù chéng sàng lái fá ěr.
先軫曰:「先君文公出亡在翟,翟君以二隗妻我君臣,一住十二年,禮遇甚厚,及先君返國,翟君又遣人拜賀,送二隗還晉。先君之世,從無一介束帛,以及於翟,翟君念先君之好,隱忍不言。今其子白部胡嗣位,自恃其勇,故乘喪來伐耳。」
xiāng gōng yuē: xiān jūn qín láo wáng shì, wèi xiá bào jí sī ēn, jīn dí jūn fá wǒ zhī sàng, shì wǒ chóu yě, zi zài wèi guǎ rén chuàng zhī!
襄公曰:「先君勤勞王事,未暇報及私恩,今翟君伐我之喪,是我仇也,子載為寡人創之!」
xiān zhěn zài bài cí yuē: chén fèn qín shuài zhī guī, yī shí nù jī, tuò jūn zhī miàn, wú lǐ shén yǐ! chén wén, bīng shì shàng zhěng, wéi lǐ kě yǐ zhěng mín.' wú lǐ zhī rén, bù kān wèi shuài, yuàn zhǔ gōng bà chén zhī zhí, bié zé liáng jiāng!
先軫再拜辭曰:「臣忿秦帥之歸,一時怒激,唾君之面,無禮甚矣!臣聞,『兵事尚整,惟禮可以整民。'無禮之人,不堪為帥,願主公罷臣之職,別擇良將!」
xiāng gōng yuē: qīng wèi guó fā fèn, nǎi zhōng xīn suǒ jī, guǎ rén qǐ bù liàng zhī. jīn yù dí zhī jǔ, fēi qīng bù kě, qīng qí wù cí! xiān zhěn bù dé yǐ, lǐng mìng ér chū. tàn yuē: wǒ běn yù sǐ yú qín, shuí zhī què sǐ yú dí yě! wén zhě yì mò huì qí yì, xiāng gōng zì huí jiàng dōu qù le.
襄公曰:「卿為國發憤,乃忠心所激,寡人豈不諒之。今御翟之舉,非卿不可,卿其勿辭!」先軫不得已,領命而出。嘆曰:「我本欲死於秦,誰知卻死於翟也!」聞者亦莫會其意,襄公自回絳都去了。
dān shuō xiān zhěn shēng le zhōng jūn zhàng, diǎn jí zhū jūn, wèn zhòng jiāng: shuí kěn wèi qián bù xiān fēng zhě?
單說先軫升了中軍帳,點集諸軍,問眾將:「誰肯為前部先鋒者?」
yī rén áng rán ér chū yuē: mǒu yuàn wǎng.
一人昂然而出曰:「某願往。」
xiān zhěn shì zhī, nǎi xīn bài yòu chē jiāng jūn láng shěn yě, xiān zhěn yīn tā bù lái yè xiè, yǐ yǒu bù yuè zhī yì, jīn fān zì qǐng chōng fēng, yù jiā bù xǐ, suì mà yuē: ěr xīn jìn xiǎo zú, ǒu zhǎn yī qiú, suì huò zhòng yòng, jīn dà dí zài jìng, rǔ quán wú tuì ràng zhī yì, qǐ miǎo wǒ zhàng xià wú yī liáng jiāng yé?
先軫視之,乃新拜右車將軍狼瞫也,先軫因他不來謁謝,已有不悅之意,今番自請衝鋒,愈加不喜,遂罵曰:「爾新進小卒,偶斬一囚,遂獲重用,今大敵在境,汝全無退讓之意,豈藐我帳下無一良將耶?」
láng shěn yuē: xiǎo jiāng yuàn wèi guó jiā chū lì, yuán shuài hé gù jiàn zǔ?
狼瞫曰:「小將願為國家出力,元帥何故見阻?」
xiān zhěn yuē: yǎn qián yì bù shǎo chū lì zhī rén, rǔ yǒu hé móu yǒng, zhé gǎn yǎn zhū jiāng zhī shàng? suì chì qù bù yòng.
先軫曰:「眼前亦不少出力之人,汝有何謀勇,輒敢掩諸將之上?」遂叱去不用。
yǐ hú jū jū yǒu xiáo shān jiā zhàn zhī gōng, yòng yǐ dài zhī.
以狐鞫居有崤山夾戰之功,用以代之。
láng shěn chuí shǒu tàn qì, hèn hèn ér chū, yù qí yǒu rén xiān bó yú tú, wèn yuē: wén yuán shuài xuǎn jiāng yù dí, zǐ ān néng zài cǐ xián xíng?
狼瞫垂首嘆氣,恨恨而出,遇其友人鮮伯於途,問曰:「聞元帥選將禦敵,子安能在此閒行?」
láng shěn yuē: wǒ zì qǐng chōng fēng, běn wèi guó jiā chū lì, shuí zhī fǎn chù le xiān zhěn nà sī zhī nù, tā dào wǒ yǒu hé móu yǒng, bù gāi yǎn zhū jiāng zhī shàng, yǐ jiāng wǒ bà zhí bù yòng yǐ!
狼瞫曰:「我自請衝鋒,本為國家出力,誰知反觸了先軫那廝之怒,他道我有何謀勇,不該掩諸將之上,已將我罷職不用矣!」
xiān bó dà nù yuē: xiān zhěn dù xián jí néng, wǒ yǔ nǐ gòng qǐ jiā dīng, cì shā nà sī, yǐ chū xiōng zhōng bù píng zhī qì, biàn sǐ yě luò de shuǎng kuài!
鮮伯大怒曰:「先軫妒賢嫉能,我與你共起家丁,刺殺那廝,以出胸中不平之氣,便死也落得爽快!」
láng shěn yuē: bù kě, bù kě! dà zhàng fū sǐ bì yǒu míng, sǐ ér bù yì, fēi yǒng yě. wǒ yǐ yǒng shòu zhī yú jūn, dé wèi róng yòu. xiān zhěn yǐ wèi wú yǒng ér chù zhī, ruò sǐ yú bù yì, zé wǒ jīn rì zhī bèi chù, nǎi chù yī bù yì zhī rén, fǎn shǐ jí dù zhě dé jí qí kǒu yǐ, zi gū dài zhī.
狼瞫曰:「不可,不可!大丈夫死必有名,死而不義,非勇也。我以勇受知於君,得為戎右。先軫以為無勇而黜之,若死於不義,則我今日之被黜,乃黜一不義之人,反使嫉妒者得藉其口矣,子姑待之。」
xiān bó tàn yuē: zi zhī gāo jiàn, wú bù jí yě. suì yǔ láng shěn tóng guī, bù zài huà xià. hòu rén yǒu shī yì xiān zhěn chù láng shěn zhī fēi, shī yuē:
鮮伯嘆曰:「子之高見,吾不及也。」遂與狼瞫同歸,不在話下。後人有詩議先軫黜狼瞫之非,詩曰:
tí gē zhǎn jiāng yǒng rú bì, chē yòu chāo shēng shǔ zhǔ ēn.
提戈斬將勇如賁,車右超升屬主恩。
xiào lì hé gū zāo chù zhú, cóng lái zhōng yǒng yǒu yuān tūn.
效力何辜遭黜逐,從來忠勇有冤吞。
zài shuō xiān zhěn yòng qí zi xiān qiě jū wèi xiān fēng, luán dùn xì quē wèi zuǒ yòu duì, hú shè gū hú jū jū wèi hé hòu, fā chē sì bǎi chéng, chū jiàng dōu běi mén, wàng jī chéng jìn fā. liǎng jūn xiāng yù, gè ān yíng tíng dāng, xiān zhěn huàn jí zhū jiāng shòu jì yuē: jī chéng yǒu dì míng yuē dà gǔ, gǔ zhōng kuān yǎn, zhèng nǎi chē zhàn zhī dì. qí páng duō shù mù, kě yǐ fú bīng, luán xì èr jiāng kě fēn bīng zuǒ yòu mái fú. dài qiě jū yǔ dí jiāo zhàn yáng bài, yǐn zhì gǔ zhōng, fú bīng qí qǐ, dí zhǔ kě qín yě. èr hú yǐn bīng jiē yīng, yǐ fáng dí bīng chí jiù. zhū jiāng rú jì ér xíng.
再說先軫用其子先且居為先鋒,欒盾、郤缺為左右隊,狐射姑、狐鞫居為合後,發車四百乘,出絳都北門,望箕城進發。兩軍相遇,各安營停當,先軫喚集諸將授計曰:「箕城有地名曰大谷,谷中寬衍,正乃車戰之地。其旁多樹木,可以伏兵,欒郤二將可分兵左右埋伏。待且居與翟交戰佯敗,引至谷中,伏兵齊起,翟主可擒也。二狐引兵接應,以防翟兵馳救。」諸將如計而行。
xiān zhěn jiāng dà yíng yí hòu shí yú lǐ ān zhā.
先軫將大營移後十餘里安扎。
cì zǎo, liǎng xià jié zhèn, dí zhǔ bái bù hú qīn zì suǒ zhàn. xiān qiě jū lüè zhàn shù hé, yǐn chē ér tuì, bái bù hú yǐn zhe bǎi yú qí, fèn yǒng lái zhuī, bèi xiān qiě jū yòu rù dà gǔ, zuǒ yòu fú bīng jù qǐ, bái bù hú shī chěng jīng shén, zuǒ yī chōng, yòu yī tū, hú qí bǎi yú, kàn kàn zhé jǐn, jìn bīng yì duō sǔn shāng. liáng jiǔ, bái bù hú shā chū zhòng wéi, zhòng mò néng yù, jiāng zhì gǔ kǒu, yù zhe yī yuán dà jiāng, cì xié lǐ sōu de yī jiàn, zhèng zhōng bái bù hú miàn mén, fān shēn luò mǎ, jūn shì shàng qián qín zhī. shè jiàn zhě, nǎi xīn bài xià jūn dài fū xì quē yě. jiàn tòu nǎo hòu, bái bù hú dēng shí shēn sǐ, xì quē rèn dé shì dí zhǔ, gē xià shǒu jí xiàn gōng.
次早,兩下結陣,翟主白部胡親自索戰。先且居略戰數合,引車而退,白部胡引著百餘騎,奮勇來追,被先且居誘入大谷,左右伏兵俱起,白部胡施逞精神,左一衝,右一突,胡騎百餘,看看折盡,晉兵亦多損傷。良久,白部胡殺出重圍,眾莫能御,將至谷口,遇著一員大將,刺斜里颼的一箭,正中白部胡面門,翻身落馬,軍士上前擒之。射箭者,乃新拜下軍大夫郤缺也。箭透腦後,白部胡登時身死,郤缺認得是翟主,割下首級獻功。
shí xiān zhěn zài zhōng yíng, wén zhī bái bù hú bèi huò, jǔ shǒu xiàng tiān lián shēng yuē: jìn hóu yǒu fú, jìn hóu yǒu fú! suì suǒ zhǐ bǐ, xiě biǎo zhāng yī dào, zhì yú àn shàng. bù tōng zhū jiāng dé zhī, jìng yǔ yíng zhōng xīn fù shù rén, chéng dān chē chí rù dí zhèn.
時先軫在中營,聞知白部胡被獲,舉首向天連聲曰:「晉侯有福,晉侯有福!」遂索紙筆,寫表章一道,置於案上。不通諸將得知,竟與營中心腹數人,乘單車馳入翟陣。
què shuō bái bù hú zhī dì bái tūn, shàng bù zhī qí xiōng zhī sǐ, zhèng yù yǐn bīng shàng qián jiē yīng, hū jiàn yǒu dān chē chí dào, rèn shì yòu dí zhī bīng, bái tūn jí tí dāo chū yíng, xiān zhěn héng gē yú jiān, dèng mù dà hē yī shēng, mù zì jǐn liè, xuè liú jí miàn, bái tūn dà jīng, dào tuì shù shí bù, jiàn qí wú jì, chuán lìng gōng jiàn shǒu wéi ér shè zhī.
卻說白部胡之弟白暾,尚不知其兄之死,正欲引兵上前接應,忽見有單車馳到,認是誘敵之兵,白暾急提刀出迎,先軫橫戈於肩,瞪目大喝一聲,目眥盡裂,血流及面,白暾大驚,倒退數十步,見其無繼,傳令弓箭手圍而射之。
xiān zhěn fèn qǐ shén wēi, wǎng lái chí zhòu, shǒu shā tóu mù sān rén, bīng shì èr shí yú rén, shēn shàng bìng wú diǎn shāng. yuán lái zhè xiē gōng jiàn shǒu jù pà xiān zhěn zhī yǒng, xiān zì shǒu ruǎn, jiàn fā de méi lì le. yòu qiě xiān zhěn shēn bèi zhòng kǎi, rú hé shè dé rù qù? xiān zhěn jiàn shè bù néng shāng, zì tàn yuē: wú bù shā dí, wú yǐ míng wú yǒng jì zhī wú yǒng yǐ, duō shā hé wèi? wú jiāng jiù sǐ yú cǐ. nǎi zì jiě qí jiǎ yǐ shòu jiàn, jiàn jí rú wèi, shēn sǐ ér shī bù jiāng pū. bái tūn yù duàn qí shǒu, jiàn qí nù mù yáng xū, bù yì shēng shí, xīn zhōng dà jù. yǒu jūn shì rèn dé de yán: cǐ nǎi jìn zhōng jūn yuán shuài xiān zhěn!
先軫奮起神威,往來馳驟,手殺頭目三人,兵士二十餘人,身上並無點傷。原來這些弓箭手懼怕先軫之勇,先自手軟,箭發的沒力了。又且先軫身被重鎧,如何射得入去?先軫見射不能傷,自嘆曰:「吾不殺敵,無以明吾勇;既知吾勇矣,多殺何為?吾將就死於此。」乃自解其甲以受箭,箭集如蝟,身死而屍不僵仆。白暾欲斷其首,見其怒目揚須,不異生時,心中大懼。有軍士認得的言:「此乃晉中軍元帥先軫!」
bái tūn nǎi lǜ zhòng luó bài, tàn yuē: zhēn shén rén yě!
白暾乃率眾羅拜,嘆曰:「真神人也!」
zhù yuē: shén xǔ wǒ guī dí gōng yǎng hū? zé pū! shī jiāng lì rú gù. nǎi gǎi zhù yuē: shén mò fēi yù hái jìn guó fǒu? wǒ dāng sòng huí! zhù bì, shī suì pū yú chē shàng. yào zhī rú hé sòng huí jìn guó? qiě kàn xià huí fēn jiě.
祝曰:「神許我歸翟供養乎?則仆!」屍僵立如故。乃改祝曰:「神莫非欲還晉國否?我當送回!」祝畢,屍遂仆於車上。要知如何送回晉國?且看下回分解。