strong chǒng xū tóng jìn guó huǒ luàn zhū àn jiǎ zhào shì fù xìng strong
寵胥童晉國火亂 誅岸賈趙氏復興
huà shuō chǔ zhōng jūn yuán shuài gōng zǐ cè píng rì hǎo yǐn, yī yǐn bǎi gū bù zhǐ, yī zuì jìng rì bù xǐng. chǔ gòng wáng zhī qí yǒu cǐ máo bìng, měi chū jūn, bì jiè shǐ jué yǐn. jīn rì jìn chǔ xiāng chí, yǒu dà shì zài shēn, juān dī bù rù yú kǒu. shì rì, chǔ wáng zhōng jiàn huí zhài, hán xiū dài nù. gōng zǐ cè jìn yuē: liǎng jūn gè yǐ pí láo, míng rì qiě zàn xiū xī yī rì, róng chén cóng róng shú jì, wù yào yǔ zhǔ gōng xuě cǐ dà chǐ.
話說楚中軍元帥公子側平日好飲,一飲百觚不止,一醉竟日不醒。楚共王知其有此毛病,每出軍,必戒使絕飲。今日晉、楚相持,有大事在身,涓滴不入於口。是日,楚王中箭回寨,含羞帶怒。公子側進曰:「兩軍各已疲勞,明日且暫休息一日,容臣從容熟計,務要與主公雪此大恥。」
gōng zǐ cè cí huí zhōng jūn, zuò zhì bàn yè, jì wèi dé jiù. yǒu xiǎo shù míng gǔ yáng, nǎi gōng zǐ cè tiē shēn chǒng yòng de, jiàn zhǔ shuài chóu sī láo kǔ, kè zhōng cáng yǒu sān chóng měi jiǔ, nuǎn yī ōu yǐ jìn. gōng zǐ cè xiù zhī, è rán yuē: jiǔ hū? gǔ yáng zhī zhǔ rén yù yǐn, ér wèi zuǒ yòu chuán shuō, nǎi guǐ yán yuē: fēi jiǔ, nǎi jiāo tāng ěr. gōng zǐ cè huì qí yì, yī xī ér jǐn, jué gān xiāng kuài sǎng, miào bù kě yán, wèn: jiāo tāng hái yǒu fǒu? gǔ yáng yuē: hái yǒu.
公子側辭回中軍,坐至半夜,計未得就。有小豎名谷陽,乃公子側貼身寵用的,見主帥愁思勞苦,客中藏有三重美酒,暖一甌以進。公子側嗅之,愕然曰:「酒乎?」谷陽知主人慾飲,而畏左右傳說,乃詭言曰:「非酒,乃椒湯耳。」公子側會其意,一吸而盡,覺甘香快嗓,妙不可言,問:「椒湯還有否?」谷陽曰:「還有。」
gǔ yáng zhǐ shuō jiāo tāng, zhǐ gù mǎn zhēn xiàn shàng, gōng zǐ cè kū cháng jiǔ kě, kǒu zhōng zhǐ jiào: hǎo jiāo tāng, shù zi ài wǒ! zhēn lái biàn tūn, zhèng bù zhī yǐn le duō shǎo, tuí rán dà zuì, dào yú zuò xí zhī shàng.
谷陽只說椒湯,只顧滿斟獻上,公子側枯腸久渴,口中只叫:「好椒湯,豎子愛我!」斟來便吞,正不知飲了多少,頹然大醉,倒於坐席之上。
chǔ wáng wén jìn lìng jī míng chū zhàn, qiě lǔ wèi zhī bīng yòu dào, jí qiǎn nèi shì wǎng zhào gōng zǐ cè lái, gòng shāng yīng dí zhī cè, shuí zhī gōng zǐ cè chén chén míng míng, yǐ rù zuì xiāng, hū zhī bù yīng, fú zhī bù qǐ, dàn wén dé yī zhèn jiǔ chòu, zhī shì hài jiǔ, huí fù chǔ wáng. chǔ wáng yī lián qiǎn rén shí lái cì cuī bìng, gōng zǐ cè yuè cuī dé jí, yuè shuì dé shú. xiǎo shù gǔ yáng qì yuē: wǒ běn ài yuán shuài ér sòng jiǔ, shuí zhī fǎn yǐ hài zhī. chǔ wáng zhī dào, lián wǒ xìng mìng nán bǎo, bù rú táo zhī.
楚王聞晉令雞鳴出戰,且魯、衛之兵又到,急遣內侍往召公子側來,共商應敵之策,誰知公子側沉沉冥冥,已入醉鄉,呼之不應,扶之不起,但聞得一陣酒臭,知是害酒,回復楚王。楚王一連遣人十來次催併,公子側越催得急,越睡得熟。小豎谷陽泣曰:「我本愛元帥而送酒,誰知反以害之。楚王知道,連我性命難保,不如逃之。」
shí chǔ wáng jiàn sī mǎ bú dào, méi nài hé, zhǐ de zhào lìng yǐn yīng qí jì yì, yīng qí yuán yǔ gōng zǐ cè bù hé, nǎi zòu yuē: chén nì zhī jìn bīng shì shèng, bù kě bì shèng, gù chū yì bù yù jiù zhèng, cǐ lái dōu chū sī mǎ zhǔ zhāng, jīn sī mǎ tān bēi wù shì, chén yì wú jì kě shī, bù rú chéng yè qiāo qiāo bān shī, kě miǎn cuò bài zhī rǔ.
時楚王見司馬不到,沒奈何,只得召令尹嬰齊計議,嬰齊原與公子側不合,乃奏曰:「臣逆知晉兵勢盛,不可必勝,故初議不欲救鄭,此來都出司馬主張,今司馬貪杯誤事,臣亦無計可施,不如乘夜悄悄班師,可免挫敗之辱。」
chǔ wáng yuē: suī rán rú cǐ, sī mǎ zuì zài zhōng jūn, bì wèi jìn jūn suǒ huò, rǔ guó fēi xiǎo. nǎi zhào yǎng yáo jī yuē: zhàng rǔ shén jiàn, kě yōng hù sī mǎ huí guó yě. dāng xià àn chuán hào lìng, bá zhài dōu qǐ, zhèng chéng gōng qīn shuài bīng hù sòng chū jìng, zhǐ liú yǎng yáo jī duàn hòu, yáo jī sī xiǎng dào: děng dài sī mǎ jiǔ xǐng, bù zhī hé shí? jí mìng zuǒ yòu biàn jiāng gōng zǐ cè fú qǐ, yòng gé dài fù yú chē shàng, chì lìng zhú duì qián xíng, zì jǐ lǜ gōng nǔ shǒu sān bǎi rén, huǎn huǎn ér tuì.
楚王曰:「雖然如此,司馬醉在中軍,必為晉軍所獲,辱國非小。」乃召養繇基曰:「仗汝神箭,可擁護司馬回國也。」當下暗傳號令,拔寨都起,鄭成公親帥兵護送出境,只留養繇基斷後,繇基思想道:「等待司馬酒醒,不知何時?」即命左右便將公子側扶起,用革帶縛於車上,叱令逐隊前行,自己率弓弩手三百人,緩緩而退。
lí míng, jìn jūn kāi yíng suǒ zhàn, zhí bī chǔ yíng, jiàn shì kōng mù, fāng zhī chǔ jūn yǐ dùn qù yǐ, luán shū yù zhuī zhī, shì xiè lì yán bù kě. dié zhě bào: zhèng guó gè chù yán bīng gù shǒu. luán shū dù zhèng bù kě dé, nǎi chàng kǎi ér hái. lǔ wèi zhī bīng, yì sàn guī běn guó.
黎明,晉軍開營索戰,直逼楚營,見是空幕,方知楚軍已遁去矣,欒書欲追之,士燮力言不可。諜者報:「鄭國各處嚴兵固守。」欒書度鄭不可得,乃唱凱而還。魯、衛之兵,亦散歸本國。
què shuō gōng zǐ cè xíng wǔ shí lǐ zhī chéng, fāng cái jiǔ xǐng, jué dé shēn zi běng jí, dà jiào: shuí rén fù wǒ! zuǒ yòu yuē: sī mǎ jiǔ zuì, yǎng jiāng jūn kǒng chéng chē bù wěn, suǒ yǐ rú cǐ. nǎi jí jiāng gé dài jiě qù, gōng zǐ cè shuāng yǎn shàng rán méng lóng, wèn dào: rú jīn chē mǎ wǎng nà lǐ zǒu! zuǒ yòu yuē: shì huí qù de lù. yòu wèn: rú hé biàn huí!
卻說公子側行五十里之程,方才酒醒,覺得身子繃急,大叫:「誰人縛我!」左右曰:「司馬酒醉,養將軍恐乘車不穩,所以如此。」乃急將革帶解去,公子側雙眼尚然朦朧,問道:「如今車馬往那裡走!」左右曰:「是回去的路。」又問:「如何便回!」
zuǒ yòu yuē: yè lái chǔ wáng lián zhào sī mǎ shù cì, sī mǎ zuì bù néng qǐ, chǔ wáng kǒng jìn jūn lái zhàn, wú rén dǐ dí, yǐ bān shī yǐ. gōng zǐ cè dà kū yuē: shù zi hài shā wǒ yě! jí huàn gǔ yáng, yǐ táo qù bù zhī suǒ zhī yǐ.
左右曰:「夜來楚王連召司馬數次,司馬醉不能起,楚王恐晉軍來戰,無人抵敵,已班師矣。」公子側大哭曰:「豎子害殺我也!」急喚谷陽,已逃去不知所之矣。
chǔ gòng wáng xíng èr bǎi lǐ, bù jiàn dòng jìng, fāng cái fàng xīn, kǒng gōng zǐ cè jù zuì zì jǐn, nǎi qiǎn shǐ chuán mìng yuē: xiān dài fū zi yù zhī bài, wǒ xiān jūn bù zài jūn zhōng jīn rì zhī zhàn, zuì zài guǎ rén, wú yǔ sī mǎ zhī shì. yīng qí kǒng gōng zǐ cè bù sǐ, bié qiǎn shǐ wèi gōng zǐ cè yuē: xiān dài fū zi yù zhī bài, sī mǎ suǒ zhī yě zòng wú wáng bù rěn jiā zhū, sī mǎ hé miàn mù fù lín chǔ jūn zhī shàng hū! gōng zǐ cè tàn yuē: lìng yǐn yǐ dà yì jiàn zé, cè qí gǎn tān shēng hū! nǎi zì yì ér sǐ. chǔ wáng tàn xī bù yǐ, cǐ zhōu jiǎn wáng shí yī nián shì. rán xiān yǒu shī yán jiǔ zhī wù shì, shī yún:
楚共王行二百里,不見動靜,方才放心,恐公子側懼罪自盡,乃遣使傳命曰:「先大夫子玉之敗,我先君不在軍中;今日之戰,罪在寡人,無與司馬之事。」嬰齊恐公子側不死,別遣使謂公子側曰:「先大夫子玉之敗,司馬所知也;縱吾王不忍加誅,司馬何面目復臨楚軍之上乎!」公子側嘆曰:「令尹以大義見責,側其敢貪生乎!」乃自縊而死。楚王嘆息不已,此周簡王十一年事。髯仙有詩言酒之誤事,詩云:
miǎo mù jūn wáng zī lǎo móu, yīng xióng shuí xiǎng kùn zāo qiū?
眇目君王資老謀,英雄誰想困糟邱?
shù ér ài wǒ fān chéng hài, mán shuō néng xiāo wàn shì chóu.
豎兒愛我翻成害,謾說能消萬事愁。
huà fēn liǎng tóu, què shuō jìn lì gōng shèng chǔ huí cháo, zì yǐ wèi tiān xià wú dí, jiāo chǐ yù shén.
話分兩頭,卻說晉厲公勝楚回朝,自以為天下無敵,驕侈愈甚。
shì xiè nì liào jìn guó bì luàn, yù yù chéng jí, bù kěn yī zhì, shǐ tài zhù qí shén, zhǐ qiú zǎo sǐ, wèi jǐ zú. zi fàn gài sì.
士燮逆料晉國必亂,鬱郁成疾,不肯醫治,使太祝祈神,只求早死,未幾卒。子范匄嗣。
shí xū tóng qiǎo nìng biàn gěi, zuì dé chǒng xìng, lì gōng yù yòng wèi qīng, nài qīng wú quē, xū tóng zòu yuē: jīn sān xì bìng zhí bīng quán, zú dà shì zhòng, jǔ dòng zì zhuān, jiāng lái bì yǒu bù guǐ zhī shì, bù rú chú zhī, ruò chú xì shì zhī zú, zé wèi zhì duō xū, dàn píng zhǔ gōng zé ài ér lì zhī, shuí gǎn bù cóng! lì gōng yuē: xì shì fǎn zhuàng wèi míng, zhū zhī kǒng qún chén bù fú. xū tóng yòu zòu yuē: yān líng zhī zhàn, xì zhì yǐ wéi zhèng jūn, liǎng xià bìng chē, sī yǔ duō shí, zhú jiě wéi fàng zhèng jūn qù le, qí jiān bì xiān yǒu tōng chǔ shì qíng, zhǐ xū wèn chǔ gōng zǐ xióng fá, biàn zhī qí shí.
時胥童巧佞便給,最得寵幸,厲公欲用為卿,奈卿無缺,胥童奏曰:「今三郤並執兵權,族大勢重,舉動自專,將來必有不軌之事,不如除之,若除郤氏之族,則位置多虛,但憑主公擇愛而立之,誰敢不從!」厲公曰:「郤氏反狀未明,誅之恐群臣不服。」胥童又奏曰:「鄢陵之戰,郤至已圍鄭君,兩下並車,私語多時,逐解圍放鄭君去了,其間必先有通楚事情,只須問楚公子熊茷,便知其實。」
lì gōng jí mìng xū tóng wǎng zhào xióng fá, xū tóng wèi xióng fá yuē: gōng zǐ yù guī chǔ hū! fá duì yuē: sī guī zhī shén, hèn bù néng ěr! xū tóng yuē: rǔ néng yī wǒ yī shì, dāng sòng rǔ guī. xióng fá yuē: wéi mìng. xū tóng suì fù ěr yán: ruò jiàn jìn hóu, wèn qǐ xì zhì zhī shì, bì xū rú cǐ nèn bān dēng dá. xióng fá yīng yǔn.
厲公即命胥童往召熊茷,胥童謂熊茷曰:「公子欲歸楚乎!」茷對曰:「思歸之甚,恨不能耳!」胥童曰:「汝能依我一事,當送汝歸。」熊茷曰:「惟命。」胥童遂附耳言:「若見晉侯,問起郤至之事,必須如此恁般登答。」熊茷應允。
xū tóng suì yǐn zhì nèi cháo lái jiàn, jìn lì gōng píng qù zuǒ yòu, wèn: xì zhì céng yǔ chǔ sī tōng fǒu? rǔ dāng shí yán, wǒ fàng rǔ huí guó. xióng fá yuē: shù chén wú zuì, chén fāng gǎn yán. lì gōng yuē: zhèng yào nǐ shuō shí huà, hé zuì zhī yǒu? xióng fá yuē: xì shì yǔ wú guó zi zhòng, èr rén sù xiāng jiāo shàn, lǚ yǒu shū xìn xiāng tōng, yán: jūn hóu bù xìn dà chén, yín lè wú dù, bǎi xìng xū yuàn, fēi wú zhǔ yě, rén xīn gèng sī xiāng gōng. xiāng gōng yǒu sūn míng zhōu, jiàn zài jīng shī, tā rì nán běi jiāo bīng, xìng ér shī bài, wú dāng fèng sūn zhōu yǐ shì chǔ.' dú cǐ shì chén sù zhī zhī, tā wèi wén yě!
胥童遂引至內朝來見,晉厲公屏去左右,問:「郤至曾與楚私通否?汝當實言,我放汝回國。」熊茷曰:「恕臣無罪,臣方敢言。」厲公曰:「正要你說實話,何罪之有?」熊茷曰:「郤氏與吾國子重,二人素相交善,屢有書信相通,言:『君侯不信大臣,淫樂無度,百姓胥怨,非吾主也,人心更思襄公。襄公有孫名周,見在京師,他日南北交兵,幸而師敗,吾當奉孫周以事楚。'獨此事臣素知之,他未聞也!」
àn jìn xiāng gōng zhī shù zhǎng zi míng tán, zì zhào dùn lì líng gōng, tán bì jū yú zhōu, zài dān xiāng gōng mén xià. hòu tán shēng xià yī zi, yīn shì zài zhōu suǒ shēng, gù míng yuē zhōu. dāng shí líng gōng bèi shì, rén xīn sī mù wén gōng, gù yíng lì gōng zǐ hēi tún, hēi tún chuán huān, huān chuán zhōu pú, zhì shì, zhōu pú yín zòng wú zi, rén xīn fù sī mù xiāng gōng, gù xū tóng jiào xióng fá shǐ yǐn sūn zhōu, yǐ yáo dòng lì gōng zhī yì.
按晉襄公之庶長子名談,自趙盾立靈公,談避居於周,在單襄公門下。後談生下一子,因是在周所生,故名曰周。當時靈公被弒,人心思慕文公,故迎立公子黑臀,黑臀傳歡,歡傳州蒲,至是,州蒲淫縱無子,人心復思慕襄公,故胥童教熊茷使引孫周,以搖動厲公之意。
xióng fá yán zhī wèi yǐ, xū tóng jiē kǒu yuē: guài de qián rì yān líng zhī zhàn, xì chōu yǔ yīng qí duì zhèn, bù fā yī shǐ, qí jiāo tōng zhī qíng kě jiàn yǐ! xì zhì míng zòng zhèng jūn, yòu hé yí yān? zhǔ gōng ruò bù xìn, hé bù qiǎn xì zhì wǎng zhōu gào jié, shǐ rén kuī zhī, ruò guǒ yǒu sī móu, bì yǔ sūn zhōu sī xià xiāng huì. lì gōng yuē: cǐ jì shén dāng. suì qiǎn xì zhì xiàn chǔ jié yú zhōu.
熊茷言之未已,胥童接口曰:「怪得前日鄢陵之戰,郤犨與嬰齊對陣,不發一矢,其交通之情可見矣!郤至明縱鄭君,又何疑焉?主公若不信,何不遣郤至往周告捷,使人窺之,若果有私謀,必與孫周私下相會。」厲公曰:「此計甚當。」遂遣郤至獻楚捷於周。
xū tóng yīn shǐ rén gào sūn zhōu yuē: jìn guó zhī zhèng, bàn zài xì shì, jīn wēn jì lái wáng dōu xiàn jié, hé bù jiàn zhī, tā rì gōng sūn fù hái gù guó, yě yǒu gè xiāng zhī. sūn zhōu yǐ wèi rán, xì zhì zhì zhōu, gōng shì yǐ bì, sūn zhōu suì zhì gōng guǎn xiāng bài, wèi miǎn xiáng kòu běn guó zhī shì, xì zhì yī yī gào zhī, tán lùn bàn rì ér bié. lì gōng shǐ rén tàn tīng huí lái, chuán shuō rú cǐ, xióng fá suǒ yán, guǒ rán shì shí, suì yǒu chú xì shì zhī yì, shàng wèi fā yě.
胥童陰使人告孫周曰:「晉國之政,半在郤氏,今溫季來王都獻捷,何不見之,他日公孫復還故國,也有個相知。」孫周以為然,郤至至周,公事已畢,孫周遂至公館相拜,未免詳叩本國之事,郤至一一告之,談論半日而別。厲公使人探聽回來,傳說如此,熊茷所言,果然是實,遂有除郤氏之意,尚未發也。
yī rì, lì gōng yǔ fù rén yǐn jiǔ, suǒ lù ròu wèi zhuàn shén jí, shǐ sì rén mèng zhāng wǎng shì qǔ lù, shì zhōng shì dāng quē fá, xì zhì zì jiāo wài zài yī lù yú chē shàng, cóng shì zhōng ér guò. mèng zhāng bìng bù fēn shuō, duó zhī yǐ qù, xì zhì dà nù, wān gōng dā jiàn, jiāng mèng zhāng shè sǐ, fù qǔ qí lù. lì gōng wén zhī, nù yuē: jì zǐ tài qī yú yě! suì zhào xū tóng yí yáng wǔ děng yī bān bì rén gòng yì, yù shā xì zhì. xū tóng yuē: shā xì zhì, zé xì qí xì chōu bì pàn, bù rú bìng chú zhī.
一日,厲公與婦人飲酒,索鹿肉為饌甚急,使寺人孟張往市取鹿,市中適當缺乏,郤至自郊外載一鹿於車上,從市中而過。孟張並不分說,奪之以去,郤至大怒,彎弓搭箭,將孟張射死,復取其鹿。厲公聞之,怒曰:「季子太欺余也!」遂召胥童、夷羊五等一班嬖人共議,欲殺郤至。胥童曰:「殺郤至,則郤錡、郤犨必叛,不如並除之。」
yí yáng wǔ yuē: gōng sī jiǎ shì, yuē kě bā bǎi rén, yǐ jūn mìng yè shuài yǐ wǎng, chéng qí wú bèi, kě bì shèng yě.
夷羊五曰:「公私甲士,約可八百人,以君命夜帥以往,乘其無備,可必勝也。」
zhǎng yú jiǎo yuē: sān xì jiā jiǎ, bèi yú gōng gōng, dòu ér bù shèng, lěi jí jūn yǐ, fāng jīn xì zhì jiān sī kòu zhī zhí, xì chōu yòu jiān shì shī, bù rú zhà wèi yù sòng, qù biàn cì zhī, rǔ děng yǐn bīng jiē yīng kě yě.
長魚矯曰:「三郤家甲,倍於公宮,斗而不勝,累及君矣,方今郤至兼司寇之職,郤犨又兼士師,不如詐為獄訟,覷便刺之,汝等引兵接應可也。」
lì gōng yuē: miào zāi! wǒ shǐ lì shì qīng fèi zhù rǔ.
厲公曰:「妙哉!我使力士清沸助汝。」
zhǎng yú jiǎo dǎ tīng sān xì shì rì zài jiǎng wǔ táng yì shì, nǎi yǔ qīng fèi tuí gè yǐ jī xuè tú miàn, ruò zhēng dòu xiāng shā zhě, gè dài lì dāo, niǔ jié dào jiǎng wǔ táng lái, gào sù qū zhí, xì chōu bù zhī shì jì, xià zuò wèn zhī, qīng fèi tuí jiǎ zuò bǐng huà, ái dào jìn shēn, chōu rèn cì chōu, zhōng qí yāo, pū dì biàn dào, xì qí jí bá pèi dāo lái kǎn fèi tuí, què shì zhǎng yú jiǎo jiē zhù, liǎng gè zài táng xià zhàn jiāng qǐ lái. xì zhì zhuō kōng qū chū, shēng chē ér táo, fèi tuí bǎ xì qí zài kǎn yī dāo, yǎn jiàn dé bù huó le, biàn lái jiā gōng xì qí, qí suī shì wǔ jiāng, zhēng nài fèi tuí yǒu qiān jīn lì qì de rén, zhǎng yú jiǎo qiě shì nián shào shǒu huó, yī gè rén zěn zhàn dé tā liǎng gè rén guò, yì bèi fèi tuí chuò dào.
長魚矯打聽三郤是日在講武堂議事,乃與清沸魋各以雞血塗面,若爭鬥相殺者,各帶利刀,扭結到講武堂來,告訴曲直,郤犨不知是計,下坐問之,清沸魋假作稟話,捱到近身,抽刃刺犨,中其腰,撲地便倒,郤錡急拔佩刀來砍沸魋,卻是長魚矯接住,兩個在堂下戰將起來。郤至捉空趨出,升車而逃,沸魋把郤錡再砍一刀,眼見得不活了,便來夾攻郤錡,錡雖是武將,爭奈沸魋有千斤力氣的人,長魚矯且是年少手活,一個人怎戰得他兩個人過,亦被沸魋擉倒。
zhǎng yú jiǎo jiàn zǒu le xì zhì, dào: bù hǎo le, wǒ zhuī gǎn tā qù. yě shì sān xì hé dāng tóng rì bìng mìng, zhèng zǒu zhī jiān, yù zhe xū tóng yí yáng wǔ yǐn zhe bā bǎi jiǎ shì lái dào, kǒu zhōng qí jiào: jìn hóu yǒu zhǐ, zhǐ ná móu fǎn xì shì, bù dé fàng zǒu le! xì zhì jiàn bú shì tóu, huí chē zhuǎn lái, pī miàn zhuàng jiàn zhǎng yú jiǎo, yī yuè shàng chē, xì zhì zǎo yǐ xīn huāng, bù jí cuò shǒu, bèi zhǎng yú jiǎo luàn kǎn, biàn gē le tóu, qīng fèi tuí bǎ xì qí xì chōu dōu gē le tóu, xiě lín lín de sān kē shǒu jí, tí rù cháo mén. yǒu shī wèi zhèng:
長魚矯見走了郤至,道:「不好了,我追趕他去。」也是三郤合當同日並命,正走之間,遇著胥童、夷羊五引著八百甲士來到,口中齊叫:「晉侯有旨,只拿謀反郤氏,不得放走了!」郤至見不是頭,回車轉來,劈面撞見長魚矯,一躍上車,郤至早已心慌,不及措手,被長魚矯亂砍,便割了頭,清沸魋把郤錡、郤犨都割了頭,血淋淋的三顆首級,提入朝門。有詩為證:
wú dào jūn hūn chén bù liáng, fēn fēn bì xìng shàn cháo táng.
無道君昏臣不良,紛紛嬖倖擅朝堂。
yī zhāo guò tīng chán rén yǔ, yǎn wǔ táng qián qǐ zhàn chǎng.
一朝過聽讒人語,演武堂前起戰場。
què shuō shàng jūn fù jiāng xún yǎn, wén běn shuài xì qí zài yǎn wǔ táng yù zéi, hái bù zhī hé rén, jí shí jià chē rù cháo, yù zòu wén tǎo zéi, zhōng jūn yuán shuài luán shū, bù yuē ér tóng, yì zhì cháo mén, zhèng yù xū tóng yǐn bīng dào lái, shū yǎn bù jué dà nù, hē yuē: wǒ zhī dào hé rén wèi luàn, yuán lái shì nǐ shǔ bèi! jìn dì wēi yán, jiǎ shì shuí gǎn jìn qián, hái bù sàn qù? xū tóng yě bù dá huà, jí hū yú zhòng yuē: luán shū xún yǎn, yǔ sān xì tóng móu fǎn pàn, jiǎ shì yǔ wǒ yī qí ná xià, chóng chóng yǒu shǎng! jiǎ shì fèn yǒng shàng qián, wéi guǒ le shū yǎn èr rén, zhí yōng zhì cháo táng zhī shàng.
卻說上軍副將荀偃,聞本帥郤錡在演武堂遇賊,還不知何人,即時駕車入朝,欲奏聞討賊,中軍元帥欒書,不約而同,亦至朝門,正遇胥童引兵到來,書偃不覺大怒,喝曰:「我只道何人為亂,原來是你鼠輩!禁地威嚴,甲士誰敢近前,還不散去?」胥童也不答話,即呼於眾曰:「欒書、荀偃,與三郤同謀反叛,甲士與我一齊拿下,重重有賞!」甲士奮勇上前,圍裹了書、偃二人,直擁至朝堂之上。
lì gōng wén zhǎng yú jiǎo děng gàn shì huí lái, jí shí yù diàn, kàn jiàn jiǎ shì fēn fēn, dào chī le yī jīng, wèn xū tóng yuē: zuì rén yǐ zhū, zhòng jūn rú hé bù sàn? xū tóng zòu yuē: ná dé pàn dǎng shū yǎn, qǐng zhǔ gōng cái jué! lì gōng yuē: cǐ shì yǔ shū yǎn wú yǔ! zhǎng yú jiǎo guì zhì jìn hóu xī qián, mì zòu yuē: luán xì tóng gōng yī tǐ zhī rén, xún yǎn yòu shì xì qí bù jiāng, sān xì bèi zhū, luán xún èr shì bì bù zì ān, bù jiǔ jiāng yǒu wèi xì shì fù chóu zhī shì, zhǔ gōng jīn rì bù shā èr rén, cháo zhōng bù dé tài píng! lì gōng yuē: yī zhāo ér shā sān qīng, yòu bō jí tā zú, guǎ rén bù rěn yě! nǎi shù shū yǎn wú zuì, hái fù yuán zhí, shū yǎn xiè ēn huí jiā. zhǎng yú jiǎo tàn yuē: jūn bù rěn èr rén, èr rén jiāng rěn yú jūn yǐ? jí shí táo bèn xī róng qù le.
厲公聞長魚矯等幹事回來,即時御殿,看見甲士紛紛,倒吃了一驚,問胥童曰:「罪人已誅,眾軍如何不散?」胥童奏曰:「拿得叛黨書、偃,請主公裁決!」厲公曰:「此事與書#偃無與!」長魚矯跪至晉侯膝前,密奏曰:「欒、郤同功一體之人,荀偃又是郤錡部將,三郤被誅,欒、荀二氏必不自安,不久將有為郤氏復仇之事,主公今日不殺二人,朝中不得太平!」厲公曰:「一朝而殺三卿,又波及他族,寡人不忍也!」乃恕書、偃無罪,還復原職,書、偃謝恩回家。長魚矯嘆曰:「君不忍二人,二人將忍於君矣?」即時逃奔西戎去了。
lì gōng zhòng shǎng jiǎ shì, jiāng sān xì shī shǒu, hào lìng cháo mén, sān rì fāng tīng shōu zàng, qí xì shì zhī zú, zài cháo wèi guān zhě, gū miǎn sǐ zuì, jǐn bà guī tián, yǐ xū tóng wèi shàng jūn yuán shuài, dài xì qí zhī wèi, yǐ yí yáng wǔ wèi xīn jūn yuán shuài, dài xì chōu zhī wèi, yǐ qīng fèi tuí wèi xīn jūn fù jiāng, dài xì zhì zhī wèi, chǔ gōng zǐ xióng fá shì fàng huí guó.
厲公重賞甲士,將三郤屍首,號令朝門,三日方聽收葬,其郤氏之族,在朝為官者,姑免死罪,盡罷歸田,以胥童為上軍元帥,代郤錡之位,以夷羊五為新軍元帥,代郤犨之位,以清沸魋為新軍副將,代郤至之位,楚公子熊茷釋放回國。
xū tóng jì zài qīng liè, luán shū xún yǎn xiū yǔ tóng shì, měi měi chēng bìng bù chū, xū tóng shì jìn hóu zhī chǒng, bù yǐ wèi yì.
胥童既在卿列,欒書、荀偃羞與同事,每每稱病不出,胥童恃晉侯之寵,不以為意。
yī rì, lì gōng tóng xū tóng chū yóu yú bì chén jiàng lì shì zhī jiā, jiā zài tài yīn shān zhī nán, lí jiàng chéng èr shí yú lǐ, sān sù bù guī. xún yǎn sī wèi luán shū yuē: jūn zhī wú dào, zi suǒ zhī yě, wú děng chēng jí bù cháo, mù xià suī dé gǒu ān, tā rì xū tóng děng jiàn yí, fù wū wǒ děng yǐ yuàn wàng zhī míng, kǒng sān xì zhī huò, zhōng bù néng miǎn. bù kě bù lǜ!
一日,厲公同胥童出遊於嬖臣匠麗氏之家,家在太陰山之南,離絳城二十餘里,三宿不歸。荀偃私謂欒書曰:「君之無道,子所知也,吾等稱疾不朝,目下雖得苟安,他日胥童等見疑,復誣我等以怨望之名,恐三郤之禍,終不能免。不可不慮!」
luán shū yuē: rán zé hé rú? xún yǎn yuē: dà chén zhī dào, shè jì wèi zhòng, jūn wèi qīng, jīn bǎi wàn zhī zhòng, zài zi zhǎng wò, ruò xíng bù cè zhī shì, bié lì xián jūn, shuí gǎn bù cóng? luán shū yuē: shì kě bì jì hū? xún yǎn yuē: lóng zhī zài yuān, méi rén bù kě kuī yě jí qí lí yuān jiù lù, tóng zǐ dé ér zhì zhī. jūn yóu yú jiàng lì shì, sān sù bù fǎn, cǐ yì lí yuān zhī lóng yǐ, shàng hé yí zāi? luán shū tàn yuē: wú shì dài zhōng yú jìn jiā, jīn rì wèi shè jì cún wáng, chū cǐ bù dé yǐ zhī jì, hòu shì bì yì wǒ wèi shì nì, wǒ yì bù néng cí yǐ!
欒書曰:「然則何如?」荀偃曰:「大臣之道,社稷為重,君為輕,今百萬之眾,在子掌握,若行不測之事,別立賢君,誰敢不從?」欒書曰:「事可必濟乎?」荀偃曰:「龍之在淵,沒人不可窺也;及其離淵就陸,童子得而制之。君游於匠麗氏,三宿不返,此亦離淵之龍矣,尚何疑哉?」欒書嘆曰:「吾世代忠於晉家,今日為社稷存亡,出此不得已之計,後世必議我為弒逆,我亦不能辭矣!」
nǎi shāng yì hū chēng bìng yù, yù jiàn jìn hóu yì shì, yù shǐ yá jiāng chéng huá jiāng jiǎ shì sān bǎi rén, fú yú tài yīn shān zhī zuǒ yòu, èr rén dào jiàng lì shì yè jiàn lì gōng, zòu yán: zhǔ gōng qì zhèng chū yóu, sān rì bù guī, chén mín shī wàng, chén děng tè lái yíng jià hái cháo! lì gōng bèi qiáng bù guò, zhǐ de qǐ jià.
乃商議忽稱病癒,欲見晉侯議事,預使牙將程滑將甲士三百人,伏於太陰山之左右,二人到匠麗氏謁見厲公,奏言:「主公棄政出遊,三日不歸,臣民失望,臣等特來迎駕還朝!」厲公被強不過,只得起駕。
xū tóng qián dǎo, shū yǎn hòu suí, xíng zhì tài yīn shān xià, yī shēng pào xiǎng, fú bīng qí qǐ, chéng huá xiān jiāng xū tóng kǎn sǐ, lì gōng dà jīng, cóng chē shàng dǎo diē xià lái, shū yǎn fēn fù jiǎ shì jiāng lì gōng ná zhù, tún bīng yú tài yīn shān xià, qiú lì gōng yú jūn zhōng, luán shū yuē: fàn hán èr shì, jiāng lái kǒng yǒu yì yán, yí jiǎ jūn mìng yǐ zhào zhī! xún yǎn yuē: shàn! nǎi shǐ fēi chē èr chéng, fēn zhào shì gài hán jué èr jiāng. shǐ zhě zhì shì gài zhī jiā, shì gài wèn: zhǔ gōng zhào wǒ hé shì? shǐ zhě bù néng dá, gài yuē: shì kě yí yǐ! jí qiǎn xīn fù zuǒ yòu, dǎ tīng hán jué xíng fǒu, hán jué xiān yǐ bìng cí, gài yuē: zhì zhě suǒ jiàn lüè tóng yě!
胥童前導,書、偃後隨,行至太陰山下,一聲炮響,伏兵齊起,程滑先將胥童砍死,厲公大驚,從車上倒跌下來,書、偃吩咐甲士將厲公拿住,屯兵於太陰山下,囚厲公於軍中,欒書曰:「范、韓二氏,將來恐有異言,宜假君命以召之!」荀偃曰:「善!」乃使飛車二乘,分召士匄、韓厥二將。使者至士匄之家,士匄問:「主公召我何事?」使者不能答,匄曰:「事可疑矣!」即遣心腹左右,打聽韓厥行否,韓厥先以病辭,匄曰:「智者所見略同也!」
luán shū jiàn gài, jué jù bù zhì, wèn xún yǎn: cǐ shì rú hé? yǎn yuē: zi yǐ qí hǔ bèi, shàng yù xià yé? luán shū diǎn tóu huì yì, shì yè, mìng chéng huá xiàn zhèn jiǔ yú lì gōng, gōng yǐn zhī ér hōng. jí yú jūn zhōng bìn liàn, zàng yú yì chéng dōng mén zhī wài. shì gài, hán jué zhòu wén jūn hōng, yī qí chū chéng bēn sàng, yì bù wèn jūn sǐ zhī gù.
欒書見匄,厥俱不至,問荀偃:「此事如何?」偃曰:「子已騎虎背,尚欲下耶?」欒書點頭會意,是夜,命程滑獻鴆酒於厲公,公飲之而薨。即於軍中殯殮,葬於翼城東門之外。士匄,韓厥驟聞君薨,一齊出城奔喪,亦不問君死之故。
zàng shì jì bì, luán shū jí zhū dài fū gòng yì lì jūn. xún yǎn yuē: sān xì zhī sǐ, xū tóng bàng wèi yù fú lì sūn zhōu, cǐ nǎi chèn yě. líng gōng sǐ yú táo yuán, ér xiāng suì jué hòu, tiān yì yǒu zài, dāng wǎng yíng zhī! qún chén jiē xǐ.
葬事既畢,欒書集諸大夫共議立君。荀偃曰:「三郤之死,胥童謗謂欲扶立孫周,此乃讖也。靈公死於桃園,而襄遂絕後,天意有在,當往迎之!」群臣皆喜。
luán shū nǎi qiǎn xún rú jīng shī, yíng sūn zhōu wèi jūn.
欒書乃遣荀如京師,迎孫周為君。
zhōu shì shí shí sì suì yǐ, shēng de cōng yǐng jué rén, zhì lüè chū zhòng. jiàn xún lái yíng, wèn qí bèi xì, jí rì cí le dān xiāng gōng, tóng xún guī jìn. xíng dào dì míng qīng yuán, luán shū xún yǎn shì gài hán jué yī bān qīng dài fū, qí jí yíng jiē. sūn zhōu kāi yán yuē: guǎ rén jī lǚ tā bāng, qiě bù zhǐ wàng hái xiāng, qǐ wàng wèi jūn hū? dàn suǒ guì wèi jūn zhě, yǐ mìng lìng suǒ zì chū yě! ruò yǐ míng fèng zhī, ér bù zūn qí lìng, bù rú wú jūn yǐ! qīng děng kěn yòng guǎ rén zhī mìng, zhī zài jīn rì, rú qí bù rán, tīng qīng děng gèng shì tā rén, gū bù néng yōng kōng míng yú shàng, wèi zhōu pú zhī xù yě!
周是時十四歲矣,生得聰穎絕人,志略出眾。見荀來迎,問其備細,即日辭了單襄公,同荀歸晉。行到地名清原,欒書、荀偃、士匄、韓厥一班卿大夫,齊集迎接。孫周開言曰:「寡人羈旅他邦,且不指望還鄉,豈望為君乎?但所貴為君者,以命令所自出也!若以名奉之,而不遵其令,不如無君矣!卿等肯用寡人之命,只在今日,如其不然,聽卿等更事他人,孤不能擁空名於上,為州蒲之續也!」
luán shū děng jù zhàn lì zài bài yuē: qún chén yuàn dé xián jūn ér shì, gǎn bù cóng mìng! jì tuì, luán shū wèi zhū chén yuē: xīn jūn fēi jiù bǐ yě, dāng yǐ xiǎo xīn shì zhī!
欒書等俱戰慄再拜曰:「群臣願得賢君而事,敢不從命!」既退,欒書謂諸臣曰:「新君非舊比也,當以小心事之!」
sūn zhōu jìn le jiàng chéng, cháo yú tài miào, sì jìn hóu zhī wèi, shì wèi dào gōng. jí wèi zhī cì rì, jí miàn zé yí yáng wǔ, qīng fèi tuí děng féng jūn yú è zhī zuì, mìng zuǒ yòu tuī chū cháo mén zhǎn zhī, qí zú jù zhú chū jìng wài. yòu jiāng lì gōng zhī sǐ, zuò zuì chéng huá, zhé zhī yú shì. xià dé luán shū zhōng yè bù mèi, cì rì, jí gào lǎo zhì zhèng, jiàn hán jué yǐ zì dài. wèi jǐ, jīng yōu chéng jí ér zú. dào gōng sù wén hán jué zhī xián, bài wèi zhōng jūn yuán shuài, yǐ dài luán shū zhī wèi.
孫周進了絳城,朝於太廟,嗣晉侯之位,是為悼公。即位之次日,即面責夷羊五,清沸魋等逢君於惡之罪,命左右推出朝門斬之,其族俱逐出境外。又將厲公之死,坐罪程滑,磔之於市。嚇得欒書終夜不寐,次日,即告老致政,薦韓厥以自代。未幾,驚憂成疾而卒。悼公素聞韓厥之賢,拜為中軍元帥,以代欒書之位。
hán jué tuō yán xiè ēn, sī zòu yú dào gōng yuē: chén děng jiē lài xiān shì zhī gōng, dé shì jūn zuǒ yòu. rán xiān shì zhī gōng, wú yǒu dà yú zhào shì zhě: shuāi zuǒ wén gōng, dùn zuǒ xiāng gōng, jù néng shū zhōng jié kǔn, qǔ wēi dìng bó. bù xìng líng gōng shī zhèng, chǒng xìn jiān chén tú àn jiǎ, móu shā zhào dùn, chū bēn jǐn miǎn. líng gōng zāo bīng biàn, bèi shì yú táo yuán, jǐng gōng sì lì, fù chǒng tú àn jiǎ, àn jiǎ qī zhào dùn yǐ sǐ, jiǎ chēng zhào shì shì nì, zhuī zhì qí zuì, miè jué zhào zōng, chén mín fèn yuàn, zhì jīn bù píng. tiān xìng zhào shì yǒu qiǎn gū zhào wǔ shàng zài, zhǔ gōng jīn rì shǎng gōng fá zuì, dà xiū jìn zhèng, jì yǐ zhèng yí yáng wǔ děng zhī fá, qǐ kě bù zhuī lù zhào shì zhī gōng hū?
韓厥託言謝恩,私奏於悼公曰:「臣等皆賴先世之功,得侍君左右。然先世之功,無有大於趙氏者:衰佐文公,盾佐襄公,俱能輸忠竭悃,取威定伯。不幸靈公失政,寵信奸臣屠岸賈,謀殺趙盾,出奔僅免。靈公遭兵變,被弒於桃園,景公嗣立,復寵屠岸賈,岸賈欺趙盾已死,假稱趙氏弒逆,追治其罪,滅絕趙宗,臣民憤怨,至今不平。天幸趙氏有遣孤趙武尚在,主公今日賞功罰罪,大修晉政,既已正夷羊五等之罰,豈可不追錄趙氏之功乎?」
dào gōng yuē: cǐ shì guǎ rén yì wén xiān rén yán zhī, jīn zhào shì hé zài? hán jué duì yuē: dāng shí àn jiǎ suǒ zhào shì gū ér shén jí, zhào zhī mén kè yuē gōng sūn chǔ jiù chéng yīng, chǔ jiù jiǎ bào yí gū, gān jiù zhū lù, yǐ tuō zhào wǔ chéng yīng jiāng wǔ cáng nì yú yú shān, jīn shí wǔ nián yǐ! dào gōng yuē: qīng kě wèi guǎ rén zhào zhī! hán jué zòu yuē: àn jiǎ shàng zài cháo zhōng, zhǔ gōng bì xū mì mì qí shì! dào gōng yuē: guǎ rén zhī zhī yǐ!
悼公曰:「此事寡人亦聞先人言之,今趙氏何在?」韓厥對曰:「當時岸賈索趙氏孤兒甚急,趙之門客曰公孫杵臼、程嬰,杵臼假抱遺孤,甘就誅戮,以脫趙武;程嬰將武藏匿於盂山,今十五年矣!」悼公曰:「卿可為寡人召之!」韓厥奏曰:「岸賈尚在朝中,主公必須秘密其事!」悼公曰:「寡人知之矣!」
hán jué cí chū gōng mén, qīn zì jià chē, wǎng yíng zhào wǔ yú yú shān. chéng yīng wèi yù, dāng chū cóng gù jiàng chéng ér chū, jīn rì cóng xīn jiàng chéng ér rù, chéng guō jù fēi, gǎn shāng bù yǐ. hán jué yǐn zhào wǔ rù nèi gōng, cháo jiàn dào gōng, dào gōng nì yú gōng zhōng, zhà chēng yǒu jí.
韓厥辭出宮門,親自駕車,往迎趙武於盂山。程嬰為御,當初從故絳城而出,今日從新絳城而入,城郭俱非,感傷不已。韓厥引趙武入內宮,朝見悼公,悼公匿於宮中,詐稱有疾。
míng rì, hán jué lǜ bǎi guān rù gōng wèn ān, tú àn jiǎ yì zài. dào gōng yuē: qīng děng zhī guǎ rén zhī jí hū, zhǐ wèi gōng láo bù shàng yǒu yī jiàn shì bù míng, yǐ cǐ xīn zhōng bù kuài ěr! zhū dài fū kòu shǒu wèn yuē: bù zhī gōng láo bù shàng nà yī jiàn bù míng? dào gōng yuē: zhào shuāi zhào dùn, liǎng shì lì gōng yú guó jiā, ān rěn jué qí zōng sì? zhòng rén qí shēng yīng yuē: zhào shì miè zú, yǐ zài shí wǔ nián qián, jīn zhǔ gōng suī zhuī niàn qí gōng, wú rén kě lì.
明日,韓厥率百官入宮問安,屠岸賈亦在。悼公曰:「卿等知寡人之疾乎,只為功勞簿上有一件事不明,以此心中不快耳!」諸大夫叩首問曰:「不知功勞簿上那一件不明?」悼公曰:「趙衰、趙盾,兩世立功於國家,安忍絕其宗祀?」眾人齊聲應曰:「趙氏滅族,已在十五年前,今主公雖追念其功,無人可立。」
dào gōng jí hū zhào wǔ chū lái, biàn bài zhū jiāng. zhū jiāng yuē: cǐ wèi xiǎo láng jūn hé rén? hán jué yuē: cǐ suǒ wèi gū ér zhào wǔ yě. xiàng suǒ zhū zhào gū, nǎi mén kè chéng yīng zhī zǐ ěr! tú àn jiǎ cǐ shí hún bù fù tǐ, rú chī zuì yì bān, bài fú yú dì shàng, bù néng cuò yī cí. dào gōng yuē: cǐ shì jiē àn jiǎ suǒ wèi, jīn rì bù zú àn jiǎ, hé yǐ wèi zhào shì yuān hún yú dì xià? chì zuǒ yòu: jiāng àn jiǎ bǎng chū zhǎn shǒu! jí mìng hán jué tóng zhào wǔ, lǐng bīng wéi tú àn jiǎ zhī zhái, wú shǎo zhǎng jiē shā zhī. zhào wǔ qǐng àn jiǎ zhī shǒu, jì yú zhào shuò zhī mù. guó rén wú bù chēng kuài.
悼公即呼趙武出來,遍拜諸將。諸將曰:「此位小郎君何人?」韓厥曰:「此所謂孤兒趙武也。向所誅趙孤,乃門客程嬰之子耳!」屠岸賈此時魂不附體,如痴醉一般,拜伏於地上,不能措一詞。悼公曰:「此事皆岸賈所為,今日不族岸賈,何以慰趙氏冤魂於地下?」叱左右:「將岸賈綁出斬首!」即命韓厥同趙武,領兵圍屠岸賈之宅,無少長皆殺之。趙武請岸賈之首,祭於趙朔之墓。國人無不稱快。
qián yuān yǒng shǐ shī yuē:
潛淵詠史詩曰:
àn jiǎ dāng shí miè zhào shì, jīn zhāo zhào shì miè tú jiā.
岸賈當時滅趙氏,今朝趙氏滅屠家。
zhǐ zhēng shí wǔ nián qián hòu, yuàn yuàn chóu chóu bào bù chà!
只爭十五年前後,怨怨仇仇報不差!
jìn dào gōng jì zhū àn jiǎ, jí zhào zhào wǔ yú cháo táng, jiā guàn, bài wèi sī kòu, yǐ dài àn jiǎ zhī zhí. yǐ qián tián lù, xī gěi hái zhī. yòu wén chéng yīng zhī yì, yù yòng wèi jūn zhèng. yīng yuē: shǐ wú bù sǐ zhě, yǐ zhào shì gū wèi lì yě. jīn yǐ fù guān bào chóu yǐ, qǐ kě zì tān fù guì, lìng gōng sūn chǔ jiù dú sǐ, wú jiāng wǎng bào chǔ jiù yú dì xià! suì zì wěn ér wáng.
晉悼公既誅岸賈,即召趙武於朝堂,加冠,拜為司寇,以代岸賈之職。以前田祿,悉給還之。又聞程嬰之義,欲用為軍正。嬰曰:「始吾不死者,以趙氏孤未立也。今已復官報仇矣,豈可自貪富貴,令公孫杵臼獨死,吾將往報杵臼於地下!」遂自刎而亡。
zhào wǔ fǔ qí shī tòng kū, qǐng yú jìn hóu, bìn liàn cóng hòu, yǔ gōng sūn chǔ jiù tóng zàng yú yún zhōng shān, wèi zhī èr yì zhǒng, zhào wǔ fú qí shuāi sān nián, yǐ bào qí dé. yǒu shī wèi zhèng:
趙武撫其屍痛哭,請於晉侯,殯殮從厚,與公孫杵臼同葬於雲中山,謂之「二義」冢,趙武服齊衰三年,以報其德。有詩為證:
yīn gǔ shēn cáng shí wǔ nián, kù zhōng ér bào zǔ zōng yuān.
陰谷深藏十五年,褲中兒報祖宗冤。
chéng yīng chǔ jiù chēng shuāng yì, yī sǐ hé xū wèn hòu xiān?
程嬰杵臼稱雙義,一死何須問後先?
zài shuō dào gōng jì lì zhào wǔ, suì zhào zhào shèng yú sòng, fù yǐ hán dān bì zhī. yòu dà zhèng qún chén zhī wèi, xián zhě zūn zhī, néng zhě shǐ zhī, lù qián gōng, shè xiǎo zuì, bǎi guān jì jì, gè chēng qí zhí. qiě shuō jǐ gè yǒu míng de guān yuán: hán jué wèi zhōng jūn yuán shuài, shì gài fù zhī xún yīng wèi shàng jūn yuán shuài, xún yǎn fù zhī luán yǎn wèi xià jūn yuán shuài, shì fáng fù zhī zhào wǔ wèi xīn jūn yuán shuài, wèi xiāng fù zhī qí xī wèi zhōng jūn wèi, yáng shé zhí fù zhī wèi jiàng wèi zhōng jūn sī mǎ, zhāng lǎo wèi hòu yǎn, hán wú jì zhǎng gōng zú dài fū, shì wò zhuó wèi tài fù, jiǎ xīn wèi sī kōng, luán jiū wèi qīn jūn róng yù, xún bīn wèi chē yòu jiāng jūn, chéng zhèng wèi zàn pū, duó è kòu wèi yú wèi, jí yǎn wèi yú sī mǎ.
再說悼公既立趙武,遂召趙勝於宋,復以邯鄲畀之。又大正群臣之位,賢者尊之,能者使之,錄前功,赦小罪,百官濟濟,各稱其職。且說幾個有名的官員:韓厥為中軍元帥,士匄副之;荀罃為上軍元帥,荀偃副之;欒黶為下軍元帥,士魴副之;趙武為新軍元帥,魏相副之;祁奚為中軍尉,羊舌職副之;魏絳為中軍司馬,張老為候奄,韓無忌掌公族大夫,士渥濁為太傅,賈辛為司空,欒糾為親軍戎御,荀賓為車右將軍,程鄭為贊仆,鐸遏寇為輿尉,籍偃為輿司馬。
bǎi guān jì jù, dà xiū guó zhèng, juān bū báo liǎn, jì fá shěng yì, zhèn fèi qǐ zhì, xù guān huì guǎ, bǎi xìng dà yuè. sòng lǔ zhū guó wén zhī, mò bù lái cháo. wéi yǒu zhèng chéng gōng yīn chǔ wáng wèi tā shè sǔn qí mù, gǎn qiè yú xīn, bù kěn shì jìn.
百官既具,大修國政,蠲逋薄斂,濟乏省役,振廢起滯,恤鰥惠寡,百姓大悅。宋、魯諸國聞之,莫不來朝。惟有鄭成公因楚王為他射損其目,感切於心,不肯事晉。
chǔ gòng wáng wén lì gōng bèi shì, xǐ xíng yú sè, zhèng sī wèi fù chóu zhī jǔ. yòu wén xīn jūn sì wèi, shǎng shàn fá è, yòng xián tú zhì, cháo tíng qīng sù, nèi wài guī xīn, bó yè jiāng fù xìng, bù jué xǐ biàn wèi chóu, jí zhào qún chén shāng yì, yào qù rǎo luàn zhōng yuán, shǐ jìn bù néng chéng bó.
楚共王聞厲公被弒,喜形於色,正思為復仇之舉。又聞新君嗣位,賞善罰惡,用賢圖治,朝廷清肅,內外歸心,伯業將復興,不覺喜變為愁,即召群臣商議,要去擾亂中原,使晉不能成伯。
lìng yǐn yīng qí shù shǒu wú cè.
令尹嬰齊束手無策。
gōng zǐ rén fū jìn yuē: zhōng guó wéi sòng jué zūn guó dà, kuàng qí guó jiè yú jìn wú zhī jiān, jīn yù rǎo luàn jìn bó, bì zì sòng shǐ. jīn sòng dài fū yú shí xiàng wèi rén lín zhū xiàng dài yú fǔ wǔ rén, yǔ yòu shī huá yuán xiāng è, jiàn jīn chū bēn zài chǔ. ruò zī yǐ bīng lì, yòng zhī fá sòng, qǔ de sòng yì, jí yǐ fēng zhī, cǐ yǐ dí gōng dí zhī jì. jìn ruò bù jiù, zé shī zhū hóu yǐ ruò jiù sòng, bì gōng yú shí, wǒ zuò ér guān qí chéng bài, yì yī cè yě.
公子壬夫進曰:「中國惟宋爵尊國大,況其國介於晉、吳之間,今欲擾亂晉伯,必自宋始。今宋大夫魚石、向為人、鱗朱、向帶、魚府五人,與右師華元相惡,見今出奔在楚。若資以兵力,用之伐宋,取得宋邑,即以封之,此以敵攻敵之計。晉若不救,則失諸侯矣;若救宋,必攻魚石,我坐而觀其成敗,亦一策也。」
gòng wáng nǎi yòng qí móu, jí mìng rén fū wèi dà jiāng, yòng yú shí děng wèi xiàng dǎo, tǒng dà jūn fá sòng. bù zhī shèng fù rú hé? qiě kàn xià huí fēn jiě.
共王乃用其謀,即命壬夫為大將,用魚石等為嚮導,統大軍伐宋。不知勝負如何?且看下回分解。