strong zhì wǔ zi fēn jūn sì dí bī yáng chéng sān jiāng dòu lì strong
智武子分軍肆敵 逼陽城三將鬥力
huà shuō zhōu jiǎn wáng shí sān nián xià sì yuè, chǔ gòng wáng yòng yòu yǐn rén fū zhī jì, qīn tǒng dà jūn, tóng zhèng chéng gōng fá sòng. yǐ yú shí děng wǔ dài fū wèi xiàng dǎo, gōng xià péng chéng, shǐ yú shí děng jù zhī. liú xià sān bǎi chéng, tún shù qí dì, gòng wáng wèi wǔ dài fū yuē: jìn fāng tōng wú, yǔ chǔ wèi nán, ér péng chéng nǎi wú jìn wǎng lái zhī jìng, jīn liú zhòng bīng zhù rǔ, jìn zhàn zé kě yǐ gē sòng guó zhī fēng, tuì shǒu yì kě yǐ jué wú jìn zhī shǐ, rǔ yí yòng xīn rèn shì, wù fù guǎ rén zhī tuō!
話說周簡王十三年夏四月,楚共王用右尹壬夫之計,親統大軍,同鄭成公伐宋。以魚石等五大夫為嚮導,攻下彭城,使魚石等據之。留下三百乘,屯戍其地,共王謂五大夫曰:「晉方通吳,與楚為難,而彭城乃吳、晉往來之徑,今留重兵助汝,進戰則可以割宋國之封,退守亦可以絕吳、晉之使,汝宜用心任事,勿負寡人之託!」
gòng wáng guī chǔ.
共王歸楚。
shì dōng, sòng chéng gōng shǐ dài fū lǎo zuǒ shuài shī wéi péng chéng, yú shí tǒng shù zú yíng zhàn, wèi lǎo zuǒ suǒ bài, chǔ lìng yǐn yīng qí wén péng chéng bèi wéi, yǐn bīng lái jiù, lǎo zuǒ shì yǒng qīng dí, shēn rù chǔ jūn, zhōng jiàn ér wáng, yīng qí suì jìn bīng qīn sòng, sòng chéng gōng dà jù, shǐ yòu shī huá yuán zhì jìn gào jí.
是冬,宋成公使大夫老佐帥師圍彭城,魚石統戍卒迎戰,為老佐所敗,楚令尹嬰齊聞彭城被圍,引兵來救,老佐恃勇輕敵,深入楚軍,中箭而亡,嬰齊遂進兵侵宋,宋成公大懼,使右師華元至晉告急。
hán jué yán yú dào gōng yuē: xī wén gōng zhī bó, zì jiù sòng shǐ, xìng shuāi zhī jī, zài cǐ yī jǔ, bù kě yǐ bù qín yě! nǎi dà fā shǐ, zhēng bīng yú zhū hóu. dào gōng qīn tǒng dà jiāng hán jué xún yǎn luán yǎn děng, xiān tún bīng yú tái gǔ. yīng qí wén jìn bīng dà zhì, nǎi bān shī guī chǔ.
韓厥言於悼公曰:「昔文公之伯,自救宋始,興衰之機,在此一舉,不可以不勤也!」乃大發使,徵兵於諸侯。悼公親統大將韓厥、荀偃、欒黶等,先屯兵於台谷。嬰齊聞晉兵大至,乃班師歸楚。
zhōu jiǎn wáng shí sì nián, dào gōng shuài sòng lǔ wèi cáo jǔ zhū téng xuē bā guó zhī bīng, jìn wéi péng chéng. sòng dài fū xiàng shù shǐ shì zú dēng chē cháo chē, xiàng chéng shàng sì miàn hū yuē: yú shí děng bèi jūn zhī zéi, tiān lǐ bù róng! jīn jìn tǒng èr shí wàn zhī zhòng, róu pò gū chéng, cùn cǎo bù liú, rǔ děng ruò zhī shùn nì, hé bù qín nì zéi lái jiàng? miǎn shǐ wú gū bèi lù!
周簡王十四年,悼公帥宋、魯、衛、曹、莒、邾、滕、薛八國之兵,進圍彭城。宋大夫向戍使士卒登車巢車,向城上四面呼曰:「魚石等背君之賊,天理不容!今晉統二十萬之眾,蹂破孤城,寸草不留,汝等若知順逆,何不擒逆賊來降?免使無辜被戮!」
rú cǐ chuán hū shù biàn, péng chéng bǎi xìng wén zhī, jiē zhī yú shí lǐ kuī, kāi mén yǐ nà jìn shī, shí chǔ shù suī zhòng, yú shí děng bù jiā yōu xù, mò kěn xiào lì. jìn dào gōng rù chéng, shù zú jù bēn sàn. hán jué qín yú shí, luán yǎn xún yǎn qín yú fǔ, sòng xiàng shù qín xiàng wèi rén, xiàng dài, lǔ zhòng sūn miè qín lín zhū, gè jiě dào jìn dào gōng chù xiàn gōng. dào gōng mìng jiāng wǔ dài fū zhǎn shǒu, ān zhì qí zú yú hé dōng hú qiū zhī dì, suì yí shī wèn zuì yú zhèng.
如此傳呼數遍,彭城百姓聞之,皆知魚石理虧,開門以納晉師,時楚戍雖眾,魚石等不加優恤,莫肯效力。晉悼公入城,戍卒俱奔散。韓厥擒魚石,欒黶、荀偃擒魚府,宋向戍擒向為人,向帶,魯仲孫蔑擒鱗朱,各解到晉悼公處獻功。悼公命將五大夫斬首,安置其族於河東壺邱之地,遂移師問罪於鄭。
chǔ yòu yǐn rén fū qīn sòng yǐ jiù zhèng, zhū hóu zhī shī hái jiù sòng, yīn gè sàn guī.
楚右尹壬夫侵宋以救鄭,諸侯之師還救宋,因各散歸。
shì nián, zhōu jiǎn wáng bēng, shì zǐ xiè xīn jí wèi, shì wèi líng wáng. líng wáng zì shǐ shēng shí, kǒu shàng biàn yǒu zī xū, gù zhōu rén wèi zhī zī wáng. zī wáng yuán nián xià, zhèng chéng gōng jí dǔ, wèi shàng qīng gōng zǐ bī yuē: chǔ jūn yǐ jiù zhèng zhī gù, shǐ jí yú mù, guǎ rén wèi zhī gǎn wàng. guǎ rén sǐ hòu, zhū qīng qiē wù bèi chǔ! zhǔ bà suì hōng. gōng zǐ mǎ fēi děng fèng shì zǐ kūn wán jí wèi, shì wèi xī gōng.
是年,周簡王崩,世子泄心即位,是為靈王。靈王自始生時,口上便有髭鬚,故周人謂之髭王。髭王元年夏,鄭成公疾篤,謂上卿公子偪曰:「楚君以救鄭之故,矢及於目,寡人未之敢忘。寡人死後,諸卿切勿背楚!」囑罷遂薨。公子馬非等奉世子髠頑即位,是為僖公。
jìn dào gōng yǐ zhèng rén wèi fú, dà hé zhū hóu yú qī yǐ móu zhī. lǔ dài fū zhòng sūn miè xiàn jì yuē: zhèng dì zhī xiǎn, mò rú hǔ láo, qiě chǔ zhèng xiāng tōng zhī yào dào yě! chéng zhú chéng shè guān, liú zhòng bīng yǐ bī zhī, zhèng bì cóng yǐ!
晉悼公以鄭人未服,大合諸侯於戚以謀之。魯大夫仲孫蔑獻計曰:「鄭地之險,莫如虎牢,且楚、鄭相通之要道也!誠築城設關,留重兵以逼之,鄭必從矣!」
chǔ jiàng jiāng wū chén xiàn jì yuē: wú yǔ chǔ yī shuǐ xiàng tōng, zì chén wǎng suì pìn wú, yuē yǔ gōng chǔ, wú rén lǚ cì qīn rǎo chǔ shǔ, chǔ rén kǔ zhī, jīn mò ruò gèng qiǎn yī jiè, dǎo wú fá chǔ, chǔ dōng kǔ wú bīng, ān néng běi yǔ wǒ zhēng zhèng hū! jìn dào gōng liǎng cóng zhī.
楚降將巫臣獻計曰:「吳與楚一水相通,自臣往歲聘吳,約與攻楚,吳人屢次侵擾楚屬,楚人苦之,今莫若更遣一介,導吳伐楚,楚東苦吳兵,安能北與我爭鄭乎!」晉悼公兩從之。
shí qí líng gōng yì qiǎn shì zǐ guāng, tóng shàng qīng cuī zhù lái huì suǒ, tīng jìn zhī mìng. dào gōng nǎi hé jiǔ lù zhū hóu bīng lì, dài chéng hǔ láo, zēng zhì dūn tái, dà guó chōu bīng qiān rén, xiǎo guó wǔ bǎi sān bǎi, gòng shǒu qí dì. zhèng xī gōng guǒ rán kǒng jù, shǐ xíng chéng yú jìn, jìn dào gōng nǎi hái.
時齊靈公亦遣世子光,同上卿崔杼來會所,聽晉之命。悼公乃合九路諸侯兵力,大城虎牢,增置墩台,大國抽兵千人,小國五百三百,共守其地。鄭僖公果然恐懼,始行成於晉,晉悼公乃還。
shí zhōng jūn wèi qí xī nián qī shí yú yǐ, gào lǎo zhì zhèng, dào gōng wèn yuē: shú kě yǐ dài qīng zhě? xī duì yuē: mò rú jiě hú. dào gōng yuē: wén jiě hú qīng zhī chóu yě, hé yǐ jǔ zhī? xī duì yuē: jūn wèn kě, fēi wèn chén zhī chóu yě. dào gōng nǎi zhào jiě hú, wèi jí bài guān, hú yǐ bìng sǐ. dào gōng fù wèn yuē: jiě hú zhī wài, gèng yǒu hé rén? xī duì yuē: qí cì mò rú wǔ. dào gōng yuē: wǔ fēi qīng zhī zǐ yé? xī duì yuē: jūn wèn kě, fēi wèn chén zhī zǐ yě. dào gōng yuē: jīn zhōng jūn wèi fù yáng shé zhí yì sǐ, qīng wèi wǒ bìng zé qí dài. xī duì yuē: zhí yǒu èr zi, yuē chì, yuē xī, èr rén jiē xián, wéi jūn suǒ yòng. dào gōng cóng qí yán, yǐ qí wǔ wèi zhōng jūn wèi, yáng shé chì fù zhī, zhū dài fū wú bù yuè fú.
時中軍尉祁奚年七十餘矣,告老致政,悼公問曰:「孰可以代卿者?」奚對曰:「莫如解狐。」悼公曰:「聞解狐卿之仇也,何以舉之?」奚對曰:「君問可,非問臣之仇也。」悼公乃召解狐,未及拜官,狐已病死。悼公復問曰:「解狐之外,更有何人?」奚對曰:「其次莫如午。」悼公曰:「午非卿之子耶?」奚對曰:「君問可,非問臣之子也。」悼公曰:「今中軍尉副羊舌職亦死,卿為我並擇其代。」奚對曰:「職有二子,曰赤,曰肹,二人皆賢,惟君所用。」悼公從其言,以祁午為中軍尉,羊舌赤副之,諸大夫無不悅服。
huà fēn liǎng tóu.
話分兩頭。
zài shuō wū chén zhī zǐ wū hú yōng, fèng jìn hóu mìng, rú wú jiàn wú wáng shòu mèng, qǐng bīng fá chǔ. shòu mèng xǔ zhī, shǐ shì zǐ zhū fán wèi jiāng, zhì bīng yú jiāng kǒu, zǎo yǒu dié rén bào rù chǔ guó. chǔ lìng yǐn yīng qí zòu yuē: wú shī cóng wèi zhì chǔ, ruò yī cì rù jìng, hòu jiāng fù lái, bù rú xiān qī fá zhī. gòng wáng yǐ wèi rán. yīng qí nǎi dà yuè zhōu shī, jiǎn jīng zú èr wàn rén, yóu dà jiāng xí pò jiū zī, suì yù shùn liú ér xià. xiāo jiāng dèng liào jìn yuē: zhǎng jiāng shuǐ liū, jìn yì tuì nán, xiǎo jiāng yuàn lǜ yī jūn qián xíng, dé lì zé jìn, shī lì yì bù zhì yú dà bài. yuán shuài tún bīng yú hǎo shān jī, xiāng jī guān biàn, kě yǐ wàn quán.
再說巫臣之子巫狐庸,奉晉侯命,如吳見吳王壽夢,請兵伐楚。壽夢許之,使世子諸樊為將,治兵於江口,早有諜人報入楚國。楚令尹嬰齊奏曰:「吳師從未至楚,若一次入境,後將復來,不如先期伐之。」共王以為然。嬰齊乃大閱舟師,簡精卒二萬人,由大江襲破鳩茲,遂欲順流而下。驍將鄧廖進曰:「長江水溜,進易退難,小將願率一軍前行,得利則進,失利亦不至於大敗。元帥屯兵於郝山磯,相機觀變,可以萬全。」
yīng qí rán qí cè, nǎi xuǎn zǔ jiǎ sān bǎi rén, bèi liàn páo zhě sān qiān rén, jiē qì qiáng lì dà, yī kě dāng shí zhě, dà xiǎo zhōu gòng bǎi sōu, yī shēng pào xiǎng, chuán tóu wàng dōng jìn fā.
嬰齊然其策,乃選組甲三百人,被練袍者三千人,皆氣強力大,一可當十者,大小舟共百艘,一聲炮響,船頭望東進發。
zǎo yǒu shào chuán tàn zhī jiū zī shī shì, lái bào shì zǐ zhū fán. zhū fán yuē: jiū zī jì shī, chǔ bīng bì chéng shèng dōng xià, yí yù bèi zhī. nǎi shǐ gōng zǐ yí mèi shuài zhōu shī shù shí sōu, yú dōng xī liáng shān yòu dí. gōng zǐ yú jì fú bīng yú cǎi shí gǎng.
早有哨船探知鳩茲失事,來報世子諸樊。諸樊曰:「鳩茲既失,楚兵必乘勝東下,宜預備之。」乃使公子夷昧帥舟師數十艘,於東西梁山誘敵。公子餘祭伏兵於採石港。
dèng liào bīng guò hǎo shān jī, wàng liáng shān yǒu bīng chuán, fèn yǒng qián jìn, yí mèi lüè zhàn, jí yáng bài dōng zǒu. dèng liào zhuī guò cǎi shí jī, yù zhū fán dà jūn, fāng jiē zhàn, wèi shí yú hé, cǎi shí gǎng zhōng pào shēng dà zhèn, yú jì fú bīng cóng hòu jiā gōng, qián hòu shǐ fā rú yǔ diǎn, dèng liào miàn zhōng sān shǐ, yóu bá jiàn lì zhàn, yí mèi chéng méng chōng dà jiàn zhì, jiàn shàng jù jīng xuǎn yǒng shì, yǐ dà qiāng luàn dǎo dí chuán, chuán duō fù nì, dèng liào lì jǐn bèi zhí, bù qū ér sǐ. yú jūn dé táo zhě, wéi zǔ jiǎ bā shí, bèi liàn jiǎ zhě sān bǎi rén ér yǐ.
鄧廖兵過郝山磯,望梁山有兵船,奮勇前進,夷昧略戰,即佯敗東走。鄧廖追過采石磯,遇諸樊大軍,方接戰,未十餘合,採石港中炮聲大振,餘祭伏兵從後夾攻,前後矢發如雨點,鄧廖面中三矢,猶拔箭力戰,夷昧乘艨艟大艦至,艦上俱精選勇士,以大槍亂搗敵船,船多覆溺,鄧廖力盡被執,不屈而死。余軍得逃者,惟組甲八十,被練甲者三百人而已。
yīng qí jù zuì, fāng yù ǎn bài wèi gōng, shuí zhī wú shì zǐ zhū fán chéng shèng, fǎn jìn bīng xí chǔ, yīng qí dà bài ér huí, jiū zī réng fù guī wú. yīng qí xiū fèn chéng jí, wèi zhì yǐng dū, suì zú. shǐ chén yǒu shī yún:
嬰齊懼罪,方欲俺敗為功,誰知吳世子諸樊乘勝,反進兵襲楚,嬰齊大敗而回,鳩茲仍復歸吳。嬰齊羞憤成疾,未至郢都,遂卒。史臣有詩云:
chéng chē shè yù jiào wú rén, cóng cǐ dōng fāng qǐ zhàn chén.
乘車射御教吳人,從此東方起戰塵。
zǔ jiǎ chéng qín míng jiāng sǐ, dāng nián cuò zhe zú wū chén.
組甲成擒名將死,當年錯著族巫臣。
gòng wáng nǎi jìn yòu yǐn rén fū wèi lìng yǐn. rén fū fù xìng tān bǐ, suǒ lù yú shǔ guó. chén chéng gōng bù néng kān, nǎi shǐ yuán qiáo rú qǐng fú yú jìn, jìn dào gōng dà hé zhū hóu yú jī zé, zài huì zhū hóu yú qī, wú zi shòu mèng yì lái huì hǎo, zhōng guó zhī shì dà zhèn.
共王乃進右尹壬夫為令尹。壬夫賦性貪鄙,索賂於屬國。陳成公不能堪,乃使轅僑如請服於晉,晉悼公大合諸侯於雞澤,再會諸侯於戚,吳子壽夢亦來會好,中國之勢大振。
chǔ gòng wáng nù shī chén guó, guī zuì yú rén fū, shā zhī, yòng qí dì gōng zǐ zhēn zì zǐ náng zhě dài wèi lìng yǐn, dà yuè shī tú, chū chē wǔ bǎi chéng fá chén. shí chén chéng gōng wǔ yǐ hōng, shì zǐ ruò sì wèi, shì wèi āi gōng, jù chǔ bīng wēi, fù guī fù yú chǔ.
楚共王怒失陳國,歸罪於壬夫,殺之,用其弟公子貞字子囊者代為令尹,大閱師徒,出車五百乘伐陳。時陳成公午已薨,世子弱嗣位,是為哀公,懼楚兵威,復歸附於楚。
jìn dào gōng wén zhī dà nù, yù qǐ bīng yǔ chǔ zhēng chén, hū bào wú zhōng guó jūn jiā fù, qiǎn dài fū mèng lè zhì jìn, xiàn hǔ bào zhī pí bǎi gè, zòu yán: shān róng zhū guó, zì qí huán gōng zhēng fú, yī xiàng píng jìng, jìn yīn yàn qín wēi ruò, shān róng kuī zhōng guó wú bó, fù sì qīn lüè, guǎ jūn wén jìn jūn jīng míng, jiāng shào huán wén zhī yè, yīn cǐ xuān jìn wēi dé, zhū róng qíng yuàn shòu méng, yīn cǐ guǎ jūn qiǎn wēi chén fèng wén, wéi cì dìng duó.
晉悼公聞之大怒,欲起兵與楚爭陳,忽報無終國君嘉父,遣大夫孟樂至晉,獻虎豹之皮百個,奏言:「山戎諸國,自齊桓公征服,一向平靖,近因燕秦微弱,山戎窺中國無伯,復肆侵掠,寡君聞晉君精明,將紹桓文之業,因此宣晉威德,諸戎情願受盟,因此寡君遣微臣奉聞,惟賜定奪。」
dào gōng jí zhū jiāng shāng yì, jiē yuē: róng dí wú qīn, bù rú fá zhī. xī zhě, qí huán gōng zhī bó, xiān dìng shān róng, hòu zhēng jīng chǔ, zhèng yǐ chái láng zhī xìng, fēi bīng wēi bù néng zhì yě. sī mǎ wèi jiàng dú yuē: bù kě, jīn zhū hóu chū hé, dà yè wèi dìng, ruò xìng bīng fá róng, chǔ bīng bì chéng xū ér shēng shì, zhū hóu bì pàn jìn ér cháo chǔ, fū yí dí, qín shòu yě zhū hóu, xiōng dì yě. jīn dé qín shòu ér shī xiōng dì, fēi cè yě.
悼公集諸將商議,皆曰:「戎狄無親,不如伐之。昔者,齊桓公之伯,先定山戎,後征荊楚,正以豺狼之性,非兵威不能制也。」司馬魏絳獨曰:「不可,今諸侯初合,大業未定,若興兵伐戎,楚兵必乘虛而生事,諸侯必叛晉而朝楚,夫夷狄,禽獸也;諸侯,兄弟也。今得禽獸而失兄弟,非策也。」
dào gōng yuē: róng kě hé hū? wèi jiàng duì yuē: hé róng zhī lì yǒu wǔ: róng yǔ jìn lín, qí dì duō kuàng, jiàn tǔ guì huò, wǒ yǐ huò yì tǔ, kě yǐ guǎng dì, qí lì yī yě qīn lüè jì xī, biān mín dé ān yì gēng zhǒng, qí lì èr yě yǐ dé huái yuǎn, bīng chē bù láo, qí lì sān yě róng dí shì jìn, sì lín zhèn dòng, zhū hóu wèi fú, qí lì sì yě wǒ wú běi gù zhī yōu, dé yǐ zhuān yì yú nán fāng, qí lì wǔ yě. yǒu cǐ wǔ lì, jūn hé bù cóng? dào gōng dà yuè.
悼公曰:「戎可和乎?」魏絳對曰:「和戎之利有五:戎與晉鄰,其地多曠,賤土貴貨,我以貨易土,可以廣地,其利一也;侵掠既息,邊民得安意耕種,其利二也;以德懷遠,兵車不勞,其利三也;戎狄事晉,四鄰震動,諸侯畏服,其利四也;我無北顧之憂,得以專意於南方,其利五也。有此五利,君何不從?」悼公大悅。
jí mìng wèi jiàng wèi hé róng zhī shǐ, tóng mèng lè xiān zhì wú zhōng guó, yǔ guó wáng jiā fù shāng yì tíng dāng, jiā fù nǎi hào zhào shān róng zhū guó, bìng zhì wú zhōng, shà xuè dìng méng: fāng jīn jìn hóu sì bó, zhǔ méng zhōng huá, zhū róng yuàn fèng yuē shù, hàn wèi běi fāng, bù qīn bù pàn, gè bǎo níng yǔ, rú yǒu bèi méng, tiān dì bù yòu! zhū róng shòu méng, gè gè huān xǐ, yǐ tǔ yí xiàn wèi jiàng, jiàng fēn háo bù shòu, zhū róng xiāng gù yuē: shàng guó shǐ chén, lián jié rú cǐ! bèi jiā jìng zhòng.
即命魏絳為和戎之使,同孟樂先至無終國,與國王嘉父商議停當,嘉父乃號召山戎諸國,並至無終,歃血定盟:「方今晉侯嗣伯,主盟中華,諸戎願奉約束,捍衛北方,不侵不叛,各保寧宇,如有背盟,天地不佑!」諸戎受盟,各各歡喜,以土宜獻魏絳,絳分毫不受,諸戎相顧曰:「上國使臣,廉潔如此!」倍加敬重。
wèi jiàng yǐ méng yuē huí bào dào gōng, dào gōng dà yuè.
魏絳以盟約回報悼公,悼公大悅。
shí chǔ lìng yǐn gōng zǐ zhēn yǐ dé chén guó, yòu yí bīng fá zhèng. yīn hǔ láo yǒu zhòng bīng shù shǒu, bù zǒu sì shuǐ yí lù, què yóu xǔ guó wàng yǐng shuǐ ér lái.
時楚令尹公子貞已得陳國,又移兵伐鄭。因虎牢有重兵戍守,不走汜水一路,卻由許國望潁水而來。
zhèng xī gōng kūn wán dà jù, jí liù qīng gòng yì, nà liù qīng gōng zǐ fēi zì zi sì gōng zǐ fā zì zi guó gōng zǐ jiā zì zi kǒng, sān wèi jù mù gōng zhī zǐ, yú xī gōng wèi shū zǔ bèi gōng sūn zhé zì zi ěr, nǎi gōng zǐ qù jí zhī zǐ gōng sūn chài zì zi jiǎo, nǎi gōng zǐ yǎn zhī zǐ, gōng sūn shě zhī zì zi zhǎn, nǎi gōng zǐ xǐ zhī zǐ, sān wèi jù mù gōng zhī sūn, xí fù jué wèi qīng, wèi xī gōng wèi shū bèi. zhè liù qīng dōu shì zūn xíng, sù zhí zhèng zhèng. xī gōng kūn wán xīn gāo qì ào, bù shèn jiā lǐ, yǐ cǐ jūn chén jī bù xiāng néng, shàng qīng gōng zǐ fēi yóu wèi záo bǐng.
鄭僖公髠頑大懼,集六卿共議,那六卿公子騑字子駟、公子發字子國、公子嘉字子孔,三位俱穆公之子,於僖公為叔祖輩;公孫輒字子耳,乃公子去疾之子;公孫蠆字子蟜,乃公子偃之子,公孫舍之字子展,乃公子喜之子,三位俱穆公之孫,襲父爵為卿,為僖公為叔輩。這六卿都是尊行,素執鄭政。僖公髠頑心高氣傲,不甚加禮,以此君臣積不相能,上卿公子騑尤為鑿柄。
jīn rì huì yì zhī jì, xī gōng zhǔ yì, yù jiān shǒu yǐ dài jìn jiù, gōng zǐ fēi kāi yán yuē: yàn yún yuǎn shuǐ qǐ néng jiù jìn huǒ', bù rú cóng chǔ. xī gōng yuē: cóng chǔ zé jìn shī yòu zhì, hé yǐ dāng zhī? gōng zǐ fēi duì yuē: jìn yǔ chǔ shuí lián wǒ zhě? wǒ yì hé zé yú èr guó? wéi qiáng zhě zé shì zhī! jīn hòu qǐng yǐ xī shēng yù bó dài yú jìng wài, chǔ lái zé méng chǔ, jìn lái zé méng jìn. liǎng xióng bìng zhēng bì yǒu dà qū, qiáng ruò jì fēn, wú yīn zé qiáng zhě ér bì mín yān, bù yì kě hū?
今日會議之際,僖公主意,欲堅守以待晉救,公子騑開言曰:「諺雲『遠水豈能救近火',不如從楚。」僖公曰:「從楚則晉師又至,何以當之?」公子騑對曰:「晉與楚誰憐我者?我亦何擇於二國?惟強者則事之!今後請以犧牲玉帛待於境外,楚來則盟楚,晉來則盟晉。兩雄並爭必有大屈,強弱既分,吾因擇強者而庇民焉,不亦可乎?」
xī gōng bù cóng qí jì, yuē: rú sì yán zhèng zhāo xī dài méng, wú níng suì yǐ! yù qiǎn shǐ qiú yuán yú jìn, zhū dài fū jù wéi gōng zǐ fēi zhī yì, mò kěn wǎng zhě, xī gōng fā fèn zì xíng, shì yè sù yú yì shě. gōng zǐ fēi shǐ mén kè fú ér cì zhī, tuō yán bào jí, lì qí dì jiā wèi jūn, shì wèi jiǎn gōng. shǐ rén bào chǔ yuē: cóng jìn jiē kūn wán zhī yì, jīn kūn wán yǐ sǐ, yuàn tīng méng bà bīng! chǔ gōng zǐ zhēn shòu méng ér tuì.
僖公不從其計,曰:「如駟言鄭朝夕待盟,無寧歲矣!」欲遣使求援於晉,諸大夫懼違公子騑之意,莫肯往者,僖公發憤自行,是夜宿於驛舍。公子騑使門客伏而刺之,託言暴疾,立其弟嘉為君,是為簡公。使人報楚曰:「從晉皆髠頑之意,今髠頑已死,願聽盟罷兵!」楚公子貞受盟而退。
jìn dào gōng yǐ wén zhèng fù cóng chǔ, nǎi wèn yú zhū dài fū yuē: jīn chén zhèng jù pàn, fá zhī hé xiān? xún yīng duì yuē: chén guó xiǎo dì piān, wú yì yú chéng bài zhī shù zhèng wèi zhōng guó zhī shū, zì lái tú bó, bì xiān fú zhèng. níng shī shí chén, bù kě shī yī zhèng yě! hán jué yuē: zǐ yǔ shí jiàn míng jué, néng dìng zhèng zhě bì cǐ rén, chén lì shuāi zhì mào, yuàn yǐ zhōng jūn fǔ yuè ràng zhī. dào gōng bù xǔ, jué jiān qǐng bù yǐ, nǎi cóng zhī. hán jué gào lǎo zhì zhèng, xún yīng suì dài wèi zhōng jūn yuán shuài, tǒng dà jūn fá zhèng.
晉悼公以聞鄭復從楚,乃問於諸大夫曰:「今陳、鄭俱叛,伐之何先?」荀罃對曰:「陳國小地偏,無益於成敗之數;鄭為中國之樞,自來圖伯,必先服鄭。寧失十陳,不可失一鄭也!」韓厥曰:「子羽識見明決,能定鄭者必此人,臣力衰智耄,願以中軍斧鉞讓之。」悼公不許,厥堅請不已,乃從之。韓厥告老致政,荀罃遂代為中軍元帥,統大軍伐鄭。
bīng zhì hǔ láo, zhèng rén qǐng méng, xún yīng xǔ zhī, bǐ jí jìn shī fǎn pèi. chǔ gòng wáng qīn zì fá zhèng, fù qǔ chéng ér guī. dào gōng dà nù, wèn yú zhū dài fū yuē: zhèng rén fǎn fù, bīng zhì zé cóng, bīng chè fù pàn, jīn yù de qí jiān fù, dāng yòng hé cè?
兵至虎牢,鄭人請盟,荀罃許之,比及晉師反旆。楚共王親自伐鄭,復取成而歸。悼公大怒,問於諸大夫曰:「鄭人反覆,兵至則從,兵撤復叛,今欲得其堅附,當用何策?」
xún yīng xiàn jì yuē: jìn suǒ yǐ bù néng shōu zhèng zhě, yǐ chǔ rén zhēng zhī shén lì yě, jīn yù shōu zhèng, bì xiān bì chǔ yù bì chǔ, bì yòng yǐ yì dài láo' zhī cè. dào gōng yuē: hé wèi yǐ yì dài láo' zhī cè? xún yīng duì yuē: bīng bù kě yǐ shù dòng, shù dòng zé pí, zhū hóu bù kě yǐ lǚ qín, lǚ qín zé yuàn, nèi pí ér wài yuàn, yǐ cǐ yù chǔ, chén wèi jiàn qí shèng yě. chén qǐng jǔ sì jūn zhī zhòng, fēn ér wèi sān, jiāng gè guó yì fēn pài pèi dā, měi cì zhǐ yòng yī jūn, gēng fān chū rù, chǔ jìn zé wǒ tuì, chǔ tuì zé wǒ fù jìn, yǐ wǒ zhī yī jūn, qiān chǔ zhī quán jūn, bǐ qiú zhàn bù dé, qiú xī yòu bù dé, wǒ wú bào gǔ zhī xiōng, bǐ yǒu dào tú zhī kǔ, wǒ néng jí wǎng, bǐ bù néng jí lái, rú shì ér chǔ kě pí, zhèng kě gù yě!
荀罃獻計曰:「晉所以不能收鄭者,以楚人爭之甚力也,今欲收鄭,必先敝楚;欲敝楚,必用『以逸待勞'之策。」悼公曰:「何謂『以逸待勞'之策?」荀罃對曰:「兵不可以數動,數動則疲,諸侯不可以屢勤,屢勤則怨,內疲而外怨,以此御楚,臣未見其勝也。臣請舉四軍之眾,分而為三,將各國亦分派配搭,每次只用一軍,更番出入,楚進則我退,楚退則我復進,以我之一軍,牽楚之全軍,彼求戰不得,求息又不得,我無暴骨之凶,彼有道塗之苦,我能亟往,彼不能亟來,如是而楚可疲,鄭可固也!」
dào gōng yuē: cǐ jì shén shàn!
悼公曰:「此計甚善!」
jí mìng xún yīng zhì bīng yú qǔ liáng, sān fēn sì jūn, dìng gēng fān zhī zhì, xún yīng dēng tán chū lìng, tán shàng shù qǐ yī miàn xìng huáng sè dà pèi, shàng xiě zhōng jūn yuán shuài zhì. tā běn xún yīng shì, wèi hé què xiě zhì zì? yīn xún yīng xún yǎn shū zhí tóng wèi dà jiāng, jūn zhōng yī xìng, xián wú fēn bié, fù xún shǒu shí cǎi yú zhì, yǎn fù xún gēng zì jìn zuò sān xíng shí, céng wèi zhōng xíng jiāng jūn, gù yòu yǐ zhì shì zhōng xíng shì bié zhī. zì cǐ xún yīng hào wèi zhì, xún yǎn hào wèi zhōng xíng yǎn, jūn zhōng ěr mù, jiù bù luàn le.
即命荀罃治兵於曲梁,三分四軍,定更番之制,荀罃登壇出令,壇上豎起一面杏黃色大旆,上寫「中軍元帥智」。他本荀罃氏,為何卻寫「智」字?因荀罃、荀偃叔侄同為大將,軍中一姓,嫌無分別, 父荀首食采於智,偃父荀庚自晉作三行時,曾為中行將軍,故又以智氏、中行氏別之。自此荀罃號為智,荀偃號為中行偃,軍中耳目,就不亂了。
zhè dōu shì xún yīng de fǎ dù, tán xià fēn lì sān jūn: dì yī jūn, shàng jūn yuán shuài xún yǎn, fù jiāng hán qǐ, lǔ cáo zhū sān guó yǐ bīng cóng, zhōng jūn fù jiāng fàn gài jiē yīng dì èr jūn, xià jūn yuán shuài luán yǎn, fù jiāng shì fáng, qí téng xuē sān guó yǐ bīng cóng, zhōng jūn shàng dài fū wèi xié jiē yīng dì sān jūn, xīn jūn yuán shuài zhào wǔ, fù jiāng wèi xiāng, sòng wèi ní sān guó yǐ bīng cóng, zhōng jūn xià dài fū xún huì jiē yīng.
這都是荀罃的法度,壇下分立三軍:第一軍,上軍元帥荀偃,副將韓起,魯、曹、邾三國以兵從,中軍副將范匄接應;第二軍,下軍元帥欒黶,副將士魴,齊、滕、薛三國以兵從,中軍上大夫魏頡接應;第三軍,新軍元帥趙武,副將魏相,宋、衛、郳三國以兵從,中軍下大夫荀會接應。
xún yīng chuán lìng: dì yī cì shàng jūn chū zhēng, dì èr cì xià jūn chū zhēng, dì sān cì xīn jūn chū zhēng, zhōng jūn bīng jiāng, fēn pèi jiē yīng, zhōu ér fù shǐ, dàn qǔ méng yuē guī bào, biàn suàn yǒu gōng, gèng bù xǔ yǔ chǔ bīng jiāo zhàn.
荀罃傳令:第一次上軍出征,第二次下軍出征,第三次新軍出征,中軍兵將,分配接應,周而復始,但取盟約歸報,便算有功,更不許與楚兵交戰。
gōng zǐ yáng gàn, nǎi dào gōng zhī tóng mǔ dì, nián fāng yī shí jiǔ suì, xīn bài zhōng jūn róng yù zhī zhí, xuè qì fāng gāng, wèi jīng zhàn zhèn, wén dé zhì bīng fá zhèng, mó quán cā zhǎng, bā bù dé dú dāng yī duì, lì kè shàng qián sī shā, bù jiàn zhì mì diǎn yòng, xīn zhōng yī gǔ ruì qì, àn nà bú zhù, suì zì qǐng wèi xiān fēng, yuàn xiào sǐ lì. zhì yuē: wú jīn rì fēn jūn zhī jì, zhǐ yào sù jìn sù tuì, bù yǐ zhàn shèng wèi gōng, fēn pài yǐ dìng, xiǎo jiāng jūn suī yǒng, wú suǒ yòng zhī. yáng gàn gù qǐng zì xiào, xún yīng yuē: jì xiǎo jiāng jūn jiān qǐng, quán yú xún dài fū bù xià jiē yīng xīn jūn. yáng gàn yòu dào: xīn jūn pài zài dì sān cì chū zhēng, děng dài bù jí, qiú bō zài dì yī jūn bù xià! zhì bù cóng, yáng gàn shì zì jiā shì jìn hóu qīn dì, jìng jiāng běn bù chē zú, zì chéng yī duì, liè yú zhōng jūn fù jiāng fàn gài zhī hòu.
公子楊干,乃悼公之同母弟,年方一十九歲,新拜中軍戎御之職,血氣方剛,未經戰陣,聞得治兵伐鄭,磨拳擦掌,巴不得獨當一隊,立刻上前廝殺,不見智蔤點用,心中一股銳氣,按納不住,遂自請為先鋒,願效死力。智曰:「吾今日分軍之計,只要速進速退,不以戰勝為功,分派已定,小將軍雖勇,無所用之。」楊干固請自效,荀罃曰:「既小將軍堅請,權於荀大夫部下接應新軍。」楊干又道:「新軍派在第三次出征,等待不及,求撥在第一軍部下!」智不從,楊干恃自家是晉侯親弟,徑將本部車卒,自成一隊,列於中軍副將范匄之後。
sī mǎ wèi jiàng fèng jiāng lìng zhěng sù háng wǔ, jiàn yáng gàn yuè cì chéng liè, jí míng gǔ gào yú zhòng yuē: yáng gàn gù wéi jiāng lìng, luàn le háng wǔ zhī xù, lùn jūn fǎ běn gāi zhǎn shǒu, niàn shì jìn hóu qīn dì, gū jiāng pū yù dài lù, yǐ sù jūn zhèng. jí mìng jūn xiào qín qí yù chē zhī rén zhǎn zhī, xuán shǒu tán xià.
司馬魏絳奉將令整肅行伍,見楊干越次成列,即鳴鼓告於眾曰:「楊干故違將令,亂了行伍之序,論軍法本該斬首,念是晉侯親弟,姑將仆御代戮,以肅軍政。」即命軍校擒其御車之人斬之,懸首壇下。
jūn zhōng sù rán.
軍中肅然。
yáng gàn sù jiāo guì zì zì, bù zhī jūn fǎ. jiàn yù rén bèi lù, xià dé hún bù fù tǐ, shí fēn jù pà zhōng, yòu dài le sān fēn xiū, sān fēn nǎo, dāng xià jià chē chí chū jūn yíng, jìng bēn jìn dào gōng zhī qián, kū bài yú dì, sù shuō wèi jiàng rú cǐ qī fù rén, wú yán jiàn zhū jiāng zhī miàn. dào gōng ài dì zhī xīn, bù xiá zhì xiáng, suì fú rán dà nù yuē: wèi jiàng rǔ guǎ rén zhī dì, rú rǔ guǎ rén, bì shā wèi jiàng, bù kě zòng yě! nǎi zhào zhōng jūn wèi fù yáng shé zhí wǎng qǔ wèi jiàng.
楊干素驕貴自恣,不知軍法。見御人被戮,嚇得魂不附體,十分懼怕中,又帶了三分羞,三分惱,當下駕車馳出軍營,徑奔晉悼公之前,哭拜於地,訴說魏絳如此欺負人,無顏見諸將之面。悼公愛弟之心,不暇致詳,遂怫然大怒曰:「魏絳辱寡人之弟,如辱寡人,必殺魏絳,不可縱也!」乃召中軍尉副羊舌職往取魏絳。
yáng shé zhí rù gōng jiàn dào gōng yuē: jiàng zhì jié zhī shì, yǒu shì bù bì nán, yǒu zuì bù bì xíng, jūn shì yǐ bì, bì dāng zì lái xiè zuì, bù xū chén wǎng. qǐng kè jiān, wèi jiàng guǒ zhì, yòu shǒu zhàng jiàn, zuǒ shǒu zhí shū, jiāng rù cháo dài zuì, zhì wǔ mén, wén dào gōng yù shǐ rén qǔ jǐ, suì yǐ shū fù pú rén, lìng qí shēn zòu, biàn yù fú jiàn ér sǐ.
羊舌職入宮見悼公曰:「絳志節之士,有事不避難,有罪不避刑,軍事已畢,必當自來謝罪,不須臣往。」頃刻間,魏絳果至,右手仗劍,左手執書,將入朝待罪,至午門,聞悼公欲使人取己,遂以書付僕人,令其申奏,便欲伏劍而死。
zhǐ jiàn liǎng wèi guān yuán, chuǎn xū xū de bēn zhì, nǎi shì xià jūn fù jiāng shì fáng zhǔ hòu dài fū zhāng lǎo, jiàn jiàng yù zì wěn, máng duó qí jiàn yuē: mǒu děng wén sī mǎ rù cháo, bì wèi yáng gōng zǐ zhī shì, suǒ yǐ jí qū ér zhì. yù hé cí bǐng wén zhǔ gōng, bù shí sī mǎ wèi hé qīng shēng rú cǐ? wèi jiàng jù shuō jìn hóu zhào yáng shé dài fū zhī yì. èr rén yuē: cǐ nǎi guó jiā gōng shì, sī mǎ fèng fǎ wú sī, hé bì zì sàng qí shēn? bù xū lìng pū shàng shū, mǒu děng yuàn dài wèi qǐ zòu!
只見兩位官員,喘吁吁的奔至,乃是下軍副將士魴、主候大夫張老,見絳欲自刎,忙奪其劍曰:「某等聞司馬入朝,必為楊公子之事,所以急趨而至。欲合詞稟聞主公,不識司馬為何輕生如此?」魏絳具說晉侯召羊舌大夫之意。二人曰:「此乃國家公事,司馬奉法無私,何必自喪其身?不須令仆上書,某等願代為啟奏!」
sān rén tóng zhì gōng mén, shì fáng zhāng lǎo xiān rù, qǐng jiàn dào gōng, chéng shàng wèi jiàng zhī shū, dào gōng qǐ ér lǎn zhī, lüè yún:
三人同至宮門,士魴、張老先入,請見悼公,呈上魏絳之書,悼公啟而覽之,略云:
jūn bù yǐ chén wèi bù xiào, shǐ chéng zhōng jūn sī mǎ zhī fá. chén wén: sān jūn zhī mìng, xì yú yuán shuài yuán shuài zhī quán, zài hu mìng lìng. yǒu lìng bù zūn, yǒu mìng bù yòng, cǐ hé qū zhī suǒ yǐ wú gōng, bì chéng zhī suǒ yǐ zhì bài yě. chén lù bù yòng mìng zhě, yǐ jǐn sī mǎ zhī zhí, chén zì zhī shàng chù jiè dì, zuì dāng wàn sǐ, qǐng fú jiàn yú jūn cè, yǐ míng jūn hóu qīn qīn zhī yì!
君不以臣為不肖,使承中軍司馬之乏。臣聞:「三軍之命,繫於元帥;元帥之權,在乎命令。」有令不遵,有命不用,此河曲之所以無功,邲城之所以致敗也。臣戮不用命者,以盡司馬之職,臣自知上觸介弟,罪當萬死,請伏劍於君側,以明君侯親親之誼!
dào gōng dú bà qí shū, jí wèn shì fáng zhāng lǎo yuē: wèi jiàng ān zài? fáng děng dá yuē: jiàng jù zuì yù zì shā, chén děng lì zhǐ zhī, jiàn zài gōng mén dài zuì. dào gōng sǒng rán qǐ xí, bù xiá chuān lǚ, suì xiǎn zú bù chū gōng mén, zhí wèi jiàng zhī shǒu, yuē: guǎ rén zhī yán, xiōng dì zhī qíng yě zi zhī suǒ xíng, jūn lǚ zhī shì yě. guǎ rén bù néng jiào xùn qí dì, yǐ fàn jūn xíng, guò zài guǎ rén, yú qīng wú yǔ. qīng sù jiù zhí!
悼公讀罷其書,急問士魴、張老曰:「魏絳安在?」魴等答曰:「絳懼罪欲自殺,臣等力止之,見在宮門待罪。」悼公悚然起席,不暇穿履,遂跣足步出宮門,執魏絳之手,曰:「寡人之言,兄弟之情也;子之所行,軍旅之事也。寡人不能教訓其弟,以犯軍刑,過在寡人,於卿無與。卿速就職!」
yáng shé zhí zài páng dà shēng yuē: jūn yǐ shù jiàng wú zuì, jiàng yí tuì. wèi jiàng nǎi kòu xiè bù shā zhī ēn, yáng shé zhí yǔ shì fáng zhāng lǎo, tóng shí qǐ shǒu chēng hè yuē: jūn yǒu fèng fǎ zhī chén rú cǐ, hé huàn bó yè bù jiù? sì rén cí dào gōng yī qí chū cháo.
羊舌職在旁大聲曰:「君已恕絳無罪,絳宜退。」魏絳乃叩謝不殺之恩,羊舌職與士魴、張老,同時稽首稱賀曰:「君有奉法之臣如此,何患伯業不就?」四人辭悼公一齊出朝。
dào gōng huí gōng, dà mà yáng gàn: bù zhī lǐ fǎ, jǐ xiàn guǎ rén yú guò, shā wú ài jiāng! shǐ nèi shì yā wǎng gōng zú dài fū hán wú jì chù, xué lǐ sān yuè, fāng xǔ xiāng jiàn, yáng gàn hán xiū yù yù ér qù. rán wēng yǒu shī yún:
悼公回宮,大罵楊干:「不知禮法,幾陷寡人於過,殺吾愛將!」使內侍押往公族大夫韓無忌處,學禮三月,方許相見,楊干含羞鬱郁而去。髯翁有詩云:
jūn fǎ wú qīn gǎn luàn xíng, zhōng jūn sī mǎ miàn rú shuāng.
軍法無親敢亂行,中軍司馬面如霜。
dào gōng bó zhì fāng mó lì, kěn shǐ zhōng chén jiàn xià wáng?
悼公伯志方磨勵,肯使忠臣劍下亡?
zhì mì dìng fēn jūn zhī lìng, fāng yù fá zhèng, tíng chén chuán bào: sòng guó yǒu wén shū dào lái. dào gōng qǔ lǎn, nǎi shì chǔ zhèng èr guó xiāng bǐ, lǚ lǚ xìng bīng, qīn lüè sòng jìng, yǐ bī yáng wèi dōng dào, yǐ cǐ gào jí.
智蔤定分軍之令,方欲伐鄭,廷臣傳報:「宋國有文書到來。」悼公取覽,乃是楚、鄭二國相比,屢屢興兵,侵掠宋境,以偪陽為東道,以此告急。
shàng jūn yuán shuài xún yǎn qǐng yuē: chǔ dé chén zhèng ér fù qīn sòng, yì zài yǔ jìn zhēng bó yě. bī yáng wèi chǔ fá sòng zhī dào, ruò xìng shī xiān xiàng bī yáng, kě yī gǔ ér xià, qián péng chéng zhī wéi, sòng xiàng shù yǒu gōng, yīn fēng zhī yǐ wèi fù yōng, shǐ duàn chǔ dào, yì yī cè yě. zhì mì yuē: bī yáng suī xiǎo, qí chéng shén gù, ruò wéi ér bù xià, bì wèi zhū hóu suǒ xiào! zhōng jūn fù jiāng shì gài yuē: péng chéng zhī yì, wǒ fāng fá zhèng, chǔ zé qīn sòng yǐ jiù zhī hǔ láo zhī yì, wǒ fāng píng zhèng, chǔ yòu qīn sòng yǐ bào zhī. jīn yù de zhèng, fēi xiān wèi gù sòng zhī móu bù kě, yǎn yán shì yě! xún yīng yuē: èr zi néng liào bī yáng bì kě miè hū? xún yǎn, shì yǎn tóng shēng yīng yuē: dōu zài xiǎo jiāng èr rén shēn shàng, rú ruò bù néng chéng gōng, gān dāng jūn lìng! dào gōng yuē: bó yóu chàng zhī, bó xiá zhù zhī, hé yōu shì bù jì hū?
上軍元帥荀偃請曰:「楚得陳、鄭而復侵宋,意在與晉爭伯也。偪陽為楚伐宋之道,若興師先向偪陽,可一鼓而下,前彭城之圍,宋向戍有功,因封之以為附庸,使斷楚道,亦一策也。」智蔤曰:「偪陽雖小,其城甚固,若圍而不下,必為諸侯所笑!」中軍副將士匄曰:「彭城之役,我方伐鄭,楚則侵宋以救之;虎牢之役,我方平鄭,楚又侵宋以報之。今欲得鄭,非先為固宋之謀不可,偃言是也!」荀罃曰:「二子能料偪陽必可滅乎?」荀偃,士偃同聲應曰:「都在小將二人身上,如若不能成功,甘當軍令!」悼公曰:「伯游倡之,伯瑕助之,何憂事不濟乎?」
nǎi fā dì yī jūn wǎng gōng bī yáng, lǔ cáo zhū sān guó jiē yǐ bīng cóng.
乃發第一軍往攻偪陽,魯、曹、邾三國皆以兵從。
bī yáng dài fū yún bān xiàn jì yuē: lǔ shī yíng yú běi mén, wǒ wěi qǐ mén chū zhàn, qí shī bì rù gōng, qí qí bàn rù, xià xuán mén yǐ jié zhī. lǔ bài, zé cáo, zhū bì jù, ér jìn zhī ruì qì yì cuò yǐ! bī yáng zi yòng qí jì.
偪陽大夫妘斑獻計曰:「魯師營於北門,我偽啟門出戰,其師必入攻,俟其半入,下懸門以截之。魯敗,則曹,邾必懼,而晉之銳氣亦挫矣!」偪陽子用其計。
què shuō lǔ jiāng mèng sūn miè lǜ qí bù jiāng shū liáng hé qín jǐn fù dí mí děng gōng běi mén, zhǐ jiàn xuán mén bù bì, jǐn fù tóng mí shì yǒng xiān jìn, shū liáng hé jì zhī. hū wén chéng shàng huō lǎ yī shēng, jiāng xuán mén dāng zhe shū liáng hé tóu dǐng shàng fàng jiāng xià lái, hé jí tóu gē yú dì, jǔ shuāng shǒu bà xuán mén qīng qīng tuō qǐ, hòu jūn jiù míng jīn qǐ lái.
卻說魯將孟孫蔑率其部將叔梁紇、秦堇父、狄彌等攻北門,只見懸門不閉,堇父同彌恃勇先進,叔梁紇繼之。忽聞城上豁喇一聲,將懸門當著叔梁紇頭頂上放將下來,紇即投戈於地,舉雙手把懸門輕輕托起,後軍就鳴金起來。
jǐn fù, dí mí èr jiāng, kǒng hòu duì yǒu biàn, jí máng huí shēn, chéng nèi gǔ jiǎo dà zhèn, yún bān yǐn zhe dà duì rén chē, wěi hòu zhuī zhú. wàng jiàn yī dà hàn, shǒu tuō xuán mén, yǐ chū jūn jiāng, yún bān dà hài, xiǎng dào: zhè xuán mén zì shàng fàng xià, bú shì qiān jīn lì qì, zěn tái dé zhù? ruò chuǎng chū qù, fǎn bèi tā jiāng mén fàng xià, kě bù lì hài! qiě zì tíng chē guān wàng. shū liáng hé dài jìn jūn tuì jǐn, dà jiào dào: lǔ guó yǒu míng shàng jiāng shū liáng hé zài cǐ. yǒu rén yào chū chéng de, chèn wǒ bù céng fàng shǒu, kuài xiē chū qù! chéng zhōng wú rén gǎn yīng. yún bān wān gōng dā jiàn, fāng yù shè zhī, shū liáng hé bǎ shuāng shǒu yī xiān, jiù shì sā kāi, nà xuán mén biàn luò le zhá kǒu.
堇父,狄彌二將,恐後隊有變,急忙回身,城內鼓角大振,妘斑引著大隊人車,尾後追逐。望見一大漢,手托懸門,以出軍將,妘斑大駭,想道:「這懸門自上放下,不是千斤力氣,怎抬得住?若闖出去,反被他將門放下,可不利害!」且自停車觀望。叔梁紇待晉軍退盡,大叫道:「魯國有名上將叔梁紇在此。有人要出城的,趁我不曾放手,快些出去!」城中無人敢應。妘斑彎弓搭箭,方欲射之,叔梁紇把雙手一掀,就勢撒開,那懸門便落了閘口。
hé huí zhì běn yíng, wèi jǐn fù, dí mí yuē: èr wèi jiāng jūn zhī mìng, xuán yú wǒ zhī liǎng wàn yě! jǐn fù yuē: ruò fēi míng jīn, wú děng yǐ shā rù bī yáng chéng, chéng qí dà gōng yǐ! dí mí yuē: zhǐ kàn míng rì, wǒ yào dú gōng bī yáng, xiǎn dé lǔ rén běn shì!
紇回至本營,謂堇父,狄彌曰:「二位將軍之命,懸於我之兩腕也!」堇父曰:「若非鳴金,吾等已殺入偪陽城,成其大功矣!」 狄彌曰:「只看明日,我要獨攻偪陽,顯得魯人本事!」
zhì cì rì, mèng sūn miè zhěng duì xiàng chéng shàng nuò zhàn, měi bǎi rén wèi yī duì. dí mí yuē: wǒ bú yào rén bāng zhù, zhǐ dān shēn zì dāng yī duì zú yǐ! nǎi qǔ dà chē lún yī gè, yǐ jiān jiǎ méng zhī, jǐn jǐn shù fù, zuǒ shǒu zhí yǐ wèi lǔ, yòu wò dà jǐ, tiào yuè rú fēi.
至次日,孟孫蔑整隊向城上搦戰,每百人為一隊。狄彌曰:「我不要人幫助,只單身自當一隊足矣!」乃取大車輪一個,以堅甲蒙之,緊緊束縛,左手執以為櫓,右握大戟,跳躍如飛。
bī yáng chéng shàng, wàng jiàn lǔ jiāng shī chěng yǒng lì, nǎi xuán bù yú chéng xià, jiào yuē: wǒ yǐn rǔ dēng chéng, shuí rén gǎn dēng, fāng jiàn zhēn yǒng! yán yóu wèi yǐ, lǔ jūn duì zhōng yī jiāng chū yīng yuē: yǒu hé bù gǎn! cǐ jiāng nǎi qín jǐn fù yě. jí yǐ shǒu qiān bù, zuǒ yòu gèng huàn, xū yú pán zhì chéng dié.
偪陽城上,望見魯將施逞勇力,乃懸布於城下,叫曰:「我引汝登城,誰人敢登,方見真勇!」言猶未已,魯軍隊中一將出應曰:「有何不敢!」此將乃秦堇父也。即以手牽布,左右更換,須臾盤至城堞。
bī yáng rén yǐ dāo gē duàn qí bù, jǐn fù cóng bàn kōng zhōng tà jiāng xià lái, bī yáng chéng gāo shù rèn, ruò shì bié rén, zhè yī diē, zòng rán bù sǐ, yě shì zhòng shāng, jǐn fù quán rán bù jué. chéng shàng bù yòu chuí xià, wèn dào: zài gǎn dēng me? jǐn fù yòu yīng yuē: yǒu hé bù gǎn! shǒu jiè bù lì, téng shēn fù shàng, yòu bèi bī yáng rén duàn bù pū dì, yòu yī dà diē. cái pá qǐ lái, chéng shàng bù yòu chuí xià, wèn dào: hái gǎn bù gǎn? jǐn fù shēng yù lì, dá yuē: bù gǎn bù suàn hǎo hàn! wǎn bù rú qián. bī yáng rén kàn jiàn jǐn fù zài zhuì zài dēng, quán wú wèi jù, dào zhe le máng, jí gē bù shí, yǐ bèi jǐn fù lāo zhe yī rén, wàng chéng xià yī shuāi, diē gè bàn shú, jǐn fù yì suí bù zhuì xià, fǎn xiàng chéng shàng jiào dào: nǐ hái gǎn xuán bù fǒu? chéng shàng yīng yuē: yǐ zhī jiāng jūn shén yǒng, bù gǎn fù xuán yǐ!
偪陽人以刀割斷其布,堇父從半空中蹋將下來,偪陽城高數仞,若是別人,這一跌,縱然不死,也是重傷,堇父全然不覺。城上布又垂下,問道:「再敢登麼?」堇父又應曰:「有何不敢!」手借布力,騰身復上,又被偪陽人斷布撲地,又一大跌。才爬起來,城上布又垂下,問道:「還敢不敢?」堇父聲愈厲,答曰:「不敢不算好漢!」挽布如前。偪陽人看見堇父再墜再登,全無畏懼,倒著了忙,急割布時,已被堇父撈著一人,望城下一摔,跌個半熟,堇父亦隨布墜下,反向城上叫道:「你還敢懸布否?」城上應曰:「已知將軍神勇,不敢復懸矣!」
jǐn fù suì qǔ duàn bù sān jié, biàn shì zhū duì, zhòng rén wú bù tǔ shé!
堇父遂取斷布三截,遍示諸隊,眾人無不吐舌!
mèng sūn miè tàn yuē: shī yún: yǒu lì rú hǔ', cǐ sān jiāng zú dāng zhī yǐ.
孟孫蔑嘆曰:「詩云:『有力如虎',此三將足當之矣。」
yún bān jiàn lǔ jiāng xiōng měng, yī gè sài yī gè, suì bù gǎn chū zhàn, fēn fù jūn mín jié lì gù shǒu, gè jūn zì xià sì yuè bǐng yín rì wéi qǐ, zhì wǔ yuè gēng yín, fán èr shí sì rì, gōng zhě yǐ juàn, yīng zhě yǒu yú. hū rán tiān jiàng dà yǔ, píng dì shuǐ shēn sān chǐ, jūn zhōng jīng kǒng bù ān, xún yǎn shì gài lǜ shuǐ huàn shēng biàn, tóng zhì zhōng jūn lái bǐng zhì mì, yù qiú bān shī. bù zhī zhì mì kěn tīng cóng fǒu, zài kàn xià huí fēn jiě.
妘斑見魯將兇猛,一個賽一個,遂不敢出戰,吩咐軍民竭力固守,各軍自夏四月丙寅日圍起,至五月庚寅,凡二十四日,攻者已倦,應者有餘。忽然天降大雨,平地水深三尺,軍中驚恐不安,荀偃、士匄慮水患生變,同至中軍來稟智蔤,欲求班師。不知智蔤肯聽從否,再看下回分解。