strong dié jū qí chéng kè dé zhù sān jiù è hǎi shén xiǎn líng strong
疊居奇程客得助 三救厄海神顯靈
shī yuē:
詩曰:
yǎo miǎo shén qí shì, wén rén duō yù yán.
窈渺神奇事,文人多寓言。
qí jiān yīng yǒu shí, qǐ bì jǐn xū xuán?
其間應有實,豈必盡虛玄?
huà shuō shì jiān bài guān yě shǐ zhōng, duō yǒu jì zài nà yù shén yù xiān yù guǐ yù guài qíng yù xiāng gǎn zhī shì. qí jiān duō yǒu ǒu yīn suǒ gǎn zhuàn zào chū lái de, rú niú sēng rú zhōu qín xíng jì dào shì sēng rú luò dì shí, yù zhe báo tài hòu, jiàn le xǔ duō yì dài běn cháo fēi pín měi rén, rú qī fū rén qí pān fēi yáng guì fēi zhāo jūn lǜ zhū, shī cí chàng hè, yòu dé zhāo jūn bàn qǐn xǔ duō guài dàn de huà. què nǎi shì lǐ dé yù yǔ niú sēng rú yǒu bù jiě zhī chóu, jiào mén kè wéi guàn zuò cǐ jì wū zhe tā. zhǐ shuō shì tā zì jǐ zuò de, zhōng huái bù chén zhī xīn, wàng yán wū miè fēi hòu, yào zuò tā zú miè zhī zuì. zhè gè jì zhōng shì tǐ, kě bú shì yī xiē yǐng yě méi yǒu de le? yòu yǒu nà hòu tǔ fū rén chuán, shuō shì wéi ān dào yù zhe hòu tǔ zhī shén, dào jiā zuò le xīn fù, bèi fù mǔ yí xīn shì yāo kuí, qǐng míng chóng yǎn xíng wǔ léi tiān xīn zhèng fǎ, qiǎn tā bù qù. hòu lái fù mǔ jiào ān dào zì yāng tā qù, zhǐ de qù le, què yào ān dào suí xíng. ān dào dào tā qù chù, kàn jiàn wǔ yuè sì dú zhī shén duō lái cháo tā. yòu zhào tiān hòu zhī líng, zhǔ tā yǔ ān dào guān zhí qián chāo. ān dào guī lái, guǒ jiàn tiān hòu chuán lìng luò yáng chéng zhōng fǎng wéi ān dào, yǔ tā zuò wèi wáng fǔ zhǎng shǐ, cì qián wǔ bǎi wàn, shuō dé bǎi zhī yǒu yè. yuán lái yě shì jí cǐ jī zhe tiān hòu de. hòu lái sòng tài zōng hǎo wén, tài píng xìng guó nián jiān, mìng shǐ guān biān jí cóng lái xiǎo shuō, yǐ lèi fēn zài, míng wèi tài píng guǎng jì bù lùn zhēn de jiǎ de, yī zǒng shōu shí zài nèi. yì lùn de dào: shàng zì shén zhī xiān zǐ, xià jí kūn chóng cǎo mù, wú bù shòu le yín xiè wū diǎn. dào shì qí zhōng zhī shì, dà lüè shì bù kě xìn de. bù zhī tiān xià de shì, cái yǒu jiǎ, biàn yǒu zhēn. nà shén xiān guǐ guài, gù rán yǒu jiǎ tuō de, yě yuán zì yǒu zhēn shí de. wèi kě zhí le yī gè jiàn shí, dào zǒng shì xū wàng de shì. zhǐ kàn tài píng guǎng jì yǐ hòu xǔ duō jì zài zhī shū, zhōng jiān jǐn duō yù shén yù guǐ de, shuō dé de de què què, nán dào jǐn shì jiǎ tuō chū lái bù chéng?
話說世間稗官野史中,多有紀載那遇神遇仙、遇鬼遇怪情慾相感之事。其間多有偶因所感撰造出來的,如牛僧孺《周秦行紀》道是僧孺落第時,遇着薄太后,見了許多異代本朝妃嬪美人,如戚夫人、齊潘妃、楊貴妃、昭君、綠珠,詩詞唱和,又得昭君伴寢許多怪誕的話。卻乃是李德裕與牛僧孺有不解之仇,教門客韋瓘作此記誣着他。只說是他自己做的,中懷不臣之心,妄言污衊妃後,要坐他族滅之罪。這個記中事體,可不是一些影也沒有的了?又有那《后土夫人傳》,說是韋安道遇着后土之神,到家做了新婦,被父母疑心是妖魁,請明崇儼行五雷天心正法,遣他不去。後來父母教安道自央他去,只得去了,卻要安道隨行。安道到他去處,看見五嶽四瀆之神多來朝他。又召天后之靈,囑他予安道官職錢鈔。安道歸來,果見天后傳令洛陽城中訪韋安道,與他做魏王府長史,賜錢五百萬,說得百枝有葉。元來也是藉此譏着天后的。後來宋太宗好文,太平興國年間,命史官編集從來小說,以類分載,名為《太平廣記》不論真的假的,一總收拾在內。議論的道:「上自神祗仙子,下及昆蟲草木,無不受了淫褻污點。」道是其中之事,大略是不可信的。不知天下的事,才有假,便有真。那神仙鬼怪,固然有假託的,也原自有真實的。未可執了一個見識,道總是虛妄的事。只看《太平廣記》以後許多記載之書,中間盡多遇神遇鬼的,說得的的確確,難道儘是假託出來不成?
zhǐ shì wǒ cháo jiā jìng nián jiān, cài lín wū suǒ jì liáo yáng hǎi shén yī jié, nǎi shì qiān zhēn wàn zhēn de. gài shì lín wū xiān zài jīng shī, jīng shī yǔ liáo yáng xiāng jìn, jiù wén dé rén shuō yǒu gè shāng rén yù zhe hǎi shén de shuō huà, bàn yí bàn xìn. hòu jiàn liáo dōng yī gè qiān xiàn yī gè zǒng bīng dào jīng shī lái, liǎng rén yī yàng shuō huà, shuō dé xiáng xì, fāng xìn qí shí. yě hái zhǐ xiǎo dé zài liáo de shì, yǐ hòu de shì bù míng bái. zhí dào lín wū zuò le nán jīng hàn lín yuàn kǒng mù, zhuàng zhe zhè rén lái yóu yǔ huā tái. lín wū zhī dào le, zhe rén yāo qǐng tā lái xiāng huì, tè wèn zhè huà, fāng shuō dé shǐ mò gēn yóu, bèi bèi xì xì. lín wū xù shù tā dí miàn zì jǐ shuō de huà, zuò chéng cǐ chuán, wú yī jù bù zhēn de. fāng zhī cóng gǔ lái yǒu zhè yàng shì de, bù jǐn shì xū dàn le. shuō huà de, bì jìng nà gè rén shì shèn me rén? nà gè shì zěn me yàng qǐ? kàn guān tīng xiǎo zi jù zhe chuán yì, fū yǎn chū lái. zhèng shì
只是我朝嘉靖年間,蔡林屋所記《遼陽海神》一節,乃是千真萬真的。蓋是林屋先在京師,京師與遼陽相近,就聞得人說有個商人遇着海神的說話,半疑半信。後見遼東一個僉憲、一個總兵到京師來,兩人一樣說話,說得詳細,方信其實。也還只曉得在遼的事,以後的事不明白。直到林屋做了南京翰林院孔目,撞着這人來游雨花台。林屋知道了,着人邀請他來相會,特問這話,方說得始末根由,備備細細。林屋敘述他覿面自己說的話,作成此傳,無一句不真的。方知從古來有這樣事的,不儘是虛誕了。說話的,畢竟那個人是甚麼人?那個事怎麼樣起?看官聽小子據着傳義,敷演出來。正是
guài shì nán jū lǐ, míng shén yì fù qíng.
怪事難拘理,明神亦賦情。
bù zhī jīng shuǎng zhì, xiàng yǐ liàn fán shēng?
不知精爽質,向以戀凡生?
huà shuō huī zhōu shāng rén xìng chéng míng zǎi, biǎo zì shì xián, shì bǐ chù yú cūn dà xìng, shì dài rú mén, shǎo shí duō céng xí dú shī shū. què shì huī zhōu fēng sú, yǐ shāng jiǎ wèi dì yī děng shēng yè, kē dì fǎn zài cì zhe. zhèng dé chū nián, yǔ xiōng chéng cǎi jiāng le shù qiān jīn, dào liáo yáng dì fāng wèi shāng, fàn mài rén cān sōng zǐ diāo pí dōng zhū zhī lèi. wǎng lái shù nián, dàn dào chù bì dìng shī le pián yí, hào zhé le zī běn, zài méi yī fān zuò de zháo. huī rén yīn shì zhuān zhòng nà zuò shāng de, suǒ yǐ fán shì shāng rén guī jiā, wài ér zōng zú péng yǒu, nèi ér qī qiè jiā shǔ, zhǐ kàn nǐ suǒ de guī lái de lì xī duō shǎo wèi zhòng qīng. dé lì duō de, jǐn jiē ài jìng qū fèng. dé lì shǎo de, jǐn jiē qīng báo bǐ xiào. yóu rú dú shū qiú míng de zhōng yǔ bù zhōng guī lái de guāng jǐng yì bān. chéng zǎi dì xiōng liǎng rén yīn shì zuò zhé le běn qián, pà guī lái shòu rén xiào huà, xiū cán cǎn jǔ, wú miàn mù jiàn jiāng dōng fù lǎo, bù sī liang hái xiāng qù le. nà huī zhōu yǒu yì bān zuò dà shāng jiǎ de, zài liáo yáng kāi zhe dà pù zi, chéng zǎi xiōng dì yīn shì píng rì shì guàn zuò shāng de, shú yú zhàng mù chū rù, pán suàn běn lì, zhè xiē běn shì, shì shāng jiǎ jiā zuì yòng de zháo de. tā xiōng dì zì wú běn qián, jiù yǒu rén chū xiē shù, qǐng xià le tā zhuān zhǎng zhàng mù, huī zhōu rén chēng wèi èr cháo fèng. xiōng dì liǎng rén, rì lǐ zhī zài pù nèi zhǎng zhàng, wǎn jiān què zài zì lìn xià chù xiē sù. nà xià chù yī dài liǎng jiān, xiōng dì gè zhù yī jiān, zhǐ gé dé zhòng jiān yī duǒ bǎn bì, zhù zài lǐ tóu, jiù xiàng kè diàn yì bān jiǎo ài, yǒu shèn kuài huó? yě shì méi nài hé le, miǎn qiáng dù rì.
話說徽州商人姓程名宰,表字士賢,是彼處漁村大姓,世代儒門,少時多曾習讀詩書。卻是徽州風俗,以商賈為第一等生業,科第反在次着。正德初年,與兄程寀將了數千金,到遼陽地方為商,販賣人參、松子、貂皮、東珠之類。往來數年,但到處必定失了便宜,耗折了資本,再沒一番做得着。徽人因是專重那做商的,所以凡是商人歸家,外而宗族朋友,內而妻妾家屬,只看你所得歸來的利息多少為重輕。得利多的,盡皆愛敬趨奉。得利少的,盡皆輕薄鄙笑。猶如讀書求名的中與不中歸來的光景一般。程宰弟兄兩人因是做折了本錢,怕歸來受人笑話,羞慚慘沮,無面目見江東父老,不思量還鄉去了。那徽州有一般做大商賈的,在遼陽開着大鋪子,程宰兄弟因是平日是慣做商的,熟於帳目出入,盤算本利,這些本事,是商賈家最用得着的。他兄弟自無本錢,就有人出些束,請下了他專掌帳目,徽州人稱為二朝奉。兄弟兩人,日裡只在鋪內掌帳,晚間卻在自賃下處歇宿。那下處一帶兩間,兄弟各駐一間,只隔得中間一垛板壁,住在裡頭,就象客店一般湫隘,有甚快活?也是沒奈何了,勉強度日。
rú cǐ guò le shù nián, nà nián shì wù yín nián qiū jiān le. biān fāng dì tǔ, tiān qì zǎo hán, yī rì wǎn jiān fēng yǔ bào zuò. chéng zǎi yǔ xiōng gè zì zài yī jiān fáng zhōng, yōng bèi zài chuáng, xiǎng yào jiù zhěn. yīn shì hán qì bī rén, chéng zǎi bù néng chéng mèi, fān lái fù qù, bù jué sī niàn jiā xiāng qǐ lái. zhǐ de zhòng fù chuān le yī fú, zuò zài chuáng lǐ hào tàn shù shēng, zì xiǎng rú cǐ qī liáng qíng zhuàng, bù rú zǎo sǐ le dào gān jìng. cǐ shí dēng zhú yǐ miè, yòu wú yuè guāng, zhèng zài hēi àn zhōng kǔ āi zhe hán lěng. hū dì yī shì zhī zhōng, huò rán míng lǎng, zhào yào rú tóng bái rì. shì zhōng qì wù zhī lèi, xiān háo jiē jiàn. chéng zǎi xīn lǐ yí huò, yòu jué yì xiāng pū bí, yīn yūn mǎn shì, háo wú fēng yǔ zhī shēng, dùn rán hé nuǎn, rú jiāng nán èr sān yuè de qì hòu qǐ lái, chéng zǎi yuè jiā jīng è, zì xiǎng dào: mò fēi zài mèng jìng zhōng le? bù miǎn zǒu chū wài biān, kàn shì rú hé. tā yuán pī yī fú zài shēn shàng de, jí tiào xià chuáng lái, zǒu dào mén biān kāi chū qù kàn, zhǐ jiàn wài biān yīn hēi fēng yǔ, hán lěng dé bù kě dāng. huāng máng bēn le jìn lái, cái bǎ mén guān shàng, yòu shì xiān qián guāng jǐng, mǎn shì míng lǎng, bié shì yì bān jìng jiè. chéng zǎi dào: cǐ bì shì guài yì. xīn lǐ huāng pà, bù gǎn dòng jiǎo bù, zhī zài chuáng shàng gāo shēng dà jiào. qí xiōng chéng zhǐ gé dé yī céng bì, suí nǐ hǎn pò le hóu lóng, mò xiǎng dá yīng yī shēng.
如此過了數年,那年是戊寅年秋間了。邊方地土,天氣早寒,一日晚間風雨暴作。程宰與兄各自在一間房中,擁被在床,想要就枕。因是寒氣逼人,程宰不能成寐,翻來覆去,不覺思念家鄉起來。只得重複穿了衣服,坐在床里浩嘆數聲,自想如此淒涼情狀,不如早死了到乾淨。此時燈燭已滅,又無月光,正在黑暗中苦挨着寒冷。忽地一室之中,豁然明朗,照耀如同白日。室中器物之類,纖毫皆見。程宰心裡疑惑,又覺異香撲鼻,氤氳滿室,毫無風雨之聲,頓然和暖,如江南二三月的氣候起來,程宰越加驚愕,自想道:「莫非在夢境中了?」不免走出外邊,看是如何。他原披衣服在身上的,亟跳下床來,走到門邊開出去看,只見外邊陰黑風雨,寒冷得不可當。慌忙奔了進來,才把門關上,又是先前光景,滿室明朗,別是一般境界。程宰道:「此必是怪異。」心裡慌怕,不敢動腳步,只在床上高聲大叫。其兄程止隔得一層壁,隨你喊破了喉朧,莫想答應一聲。
chéng zǎi zhe le jí, méi nài hé le, zhǐ de zuān zài bèi lǐ, bǎ bèi lián tóu gài le, sā dé jǐn jǐn, xiàng lǐ bì shuì zháo, tú dé gè yǎn jīng bù kàn jiàn, píng tā zěn me yàng le. què shì xīn lǐ míng bái, ěr duǒ lǐ tīng dé chū de, yuǎn yuǎn de shì yǒu chē mǎ xuān tián zhī shēng, kōng zhōng guǎn xián jīn shí yīn lè dié zòu, zì dōng nán fāng ér lái, kàn kàn xiàng jìn, xū yú jiān, yǐ jìn fáng zhōng. chéng zǎi qīng qīng fàng kāi bèi jiǎo, lòu chū yǎn jīng tōu kàn, zhǐ jiàn sān gè měi fù rén, zhū yán lǜ bìn, míng móu hào chǐ, guān wéi shèng shì, yǒu xiàng shì jiān tú huà shàng hòu fēi de dǎ bàn, hún shēn shàng xià, jīn cuì zhū yù, guāng cǎi duó mù róng sè fēng dù, yī gè gè rú tiān shàng xiān rén, jué bù shì fán jiān mó yàng, nián jì duō zhǐ kě èr shí yú suì guāng jǐng. qián hòu shì nǚ wú shù, jǐn jiē sháo lì fēi cháng, gè yǒu zhí shì, zì fēn háng liè. dàn jiàn: huò tí lú, huò huī shàn huò zhāng gài, huò dài jiàn huò chí jié huò pěng qín huò bǐng zhú huā huò xié tú shū huò liè bǎo wán, huò bǎo hé chuáng huò yōng qīn rù huò zhí jīn huò fèng pán, huò qiè rú yì huò jǔ yáo hé, huò chén píng zhàng huò bù jǐ yán, huò chén yīn lè. suī rán fēn yún zá dá, réng zì yán sù zhěng qí, zhī cǐ yī shì zhī zhōng, suí cóng hé zhǐ shù bǎi? shuō huà de, nǐ cuò le, zhè yī jiān kōng fáng, néng yǒu duō dà, róng dé zhè jǐ bǎi rén? ruò yī gè gè zài zhè shàn fáng mén lǐ zǒu jiāng jìn lái, zǒu yě zǒu tā yī liǎng gè gēng cì, jǐ yě yào jǐ tān le. kàn guān, bú shì zhè huà, liè wèi céng jiàn wéi mó jīng shàng de shuō huà me? nà wéi mó jū shì zhǐ fāng zhàng zhī shì, nǎi yǒu zhū tiān jiē zài shì nèi, yòu róng dé shí wàn bā qiān shī zi zuò, nán dào shì dì fāng zhe dé qù? wú fēi shì fǎ xiāng shén tōng. jīn chéng zǎi yī shì yǒu xiàn, yǒu guāng míng jìng jiè wú jǐn. pì rú yī miàn jìng zi néng yǒu duō dà? nèi zhōng yě zhe le wú jǐn wù xiàng. zhè zhǐ shì gè xiàn xiāng, suǒ yǐ róng dé shù bǎi gè rén, yī shí qí zài miàn qián, yuán bú shì cóng mén lǐ yī gè liǎng gè jìn lái de.
程宰着了急,沒奈何了,只得鑽在被裡,把被連頭蓋了,撒得緊緊,向里壁睡着,圖得個眼睛不看見,憑他怎麼樣了。卻是心裡明白,耳朵里聽得出的,遠遠的似有車馬喧闐之聲,空中管弦金石音樂迭奏,自東南方而來,看看相近,須臾間,已進房中。程宰輕輕放開被角,露出眼睛偷看,只見三個美婦人,朱顏綠鬢,明眸皓齒,冠帷盛飾,有像世間圖畫上后妃的打扮,渾身上下,金翠珠玉,光采奪目;容色風度,一個個如天上仙人,絕不似凡間模樣,年紀多只可二十餘歲光景。前後侍女無數,盡皆韶麗非常,各有執事,自分行列。但見:或提爐,或揮扇;或張蓋,或帶劍;或持節;或捧琴;或秉燭花;或挾圖書;或列寶玩,或葆荷幢;或擁衾褥;或執巾;或奉盤,或挈如意;或舉餚核,或陳屏障;或布几筵,或陳音樂。雖然紛紜雜沓,仍自嚴肅整齊,只此一室之中,隨從何止數百?說話的,你錯了,這一間空房,能有多大,容得這幾百人?若一個個在這扇房門裡走將進來,走也走他一兩個更次,擠也要擠坍了。看官,不是這話,列位曾見《維摩經》上的說話麼?那維摩居士止方丈之室,乃有諸天皆在室內,又容得十萬八千獅子坐,難道是地方着得去?無非是法相神通。今程宰一室有限,有光明境界無盡。譬如一面鏡子能有多大?內中也着了無盡物像。這只是個現相,所以容得數百個人,一時齊在面前,原不是從門裡一個兩個進來的。
xián huà xiū xù, qiě biǎo zhèng shì. nà sān gè měi rén nèi zhōng yī gè gèng jué qí zhěng xiē de, zǒu dào chuáng biān, jiāng chéng zǎi shēn shàng fǔ mó yī guò, suí jí kāi yīng shēng tǔ yàn yǔ, wēi wēi xiào dào: guǒ rán shuì shú le me? wú fēi shì yǒu hài yú rén de, yǔ láng jūn yǒu sù yuán, tè lái xiāng jiù, bù bì jiàn yí. qiě wú yǐ dào cǐ, wàn wú qù lǐ, láng jūn biàn gāo shēng dà jiào, bì wú rén tīng jiàn, wǎng zì kǔ ěr. bù rú zuò sù qǐ lái, yǔ wú xiāng jiàn. chéng zǎi tīng bà, xīn lǐ xiǎng dào: zhè děng líng biàn guāng jǐng, fēi shì shén xiān, jí shì guǐ guài. tā ruò yào bǎi bù zhe wǒ, wǒ biàn bù qǐ lái, zhè bèi tóu lǐ qǐ shì duǒ dé guò de? tā jì shuō shì yǒu sù yuán, huò zhě wú hài, yě bù jiàn dé. wǒ qiě qǐ lái jiàn tā, kàn shì zěn dì. suì yī gǔ lù tiào jiāng qǐ lái, zǒu xià wò chuáng, zhěng yī zhěng yī jīn, guì zài dì xià dào: chéng zǎi xià jiè yú fū, bù zhī zhēn xiān jiàng lín, yǒu shī yíng yà, zuì hé wàn sǐ, fú qǐ āi lián. měi rén jí jiāng xiān xiān yù shǒu yī bǎ zhuāi jiāng qǐ lái dào: nǐ xiū jù pà, qiě yǔ wǒ tóng zuò zhe. wǎn zhe chéng zǎi zhī shǒu, shuāng shuāng nán miàn zuò xià. nà liǎng gè měi rén, yī gè xiàng xī, yī gè xiàng dōng, xiāng duì shì zuò. zuò dìng, dōng xī liǎng měi rén dào jīn xī zhī huì, shù fēi ǒu rán, bú yào zì shēng yí lǜ. jí mìng shì nǚ shè jiǔ jìn zhuàn, pǐn wù zhēn měi, shēng píng mù zhōng suǒ wèi zēng dǔ. cái yī jǔ zhù, xīn xiōng dùn shuǎng. měi rén yòu mìng qǔ hóng yù lián huā hòu jìn jiǔ. hòu xíng jué dà, kě róng jiǔ yī shēng. chéng zǎi sù bù shàn zhuó, jié lì tuī cí bù yǐn. měi rén xiào dào: láng pà zuì me? cǐ fēi rén jiān qū niè suǒ yùn, bú shì chī le mí xìng de, duō yǐn bù fáng. shǒu jǔ yī hòu, qīn fèng chéng zǎi. chéng zǎi bù guò yì, zhǐ de jiē le dào kǒu, nà jiǔ wèi gān fāng, què yòu shuǎng huá qīng liè, háo bù zhān zhì, suī yào lǐ quán gān lù de zī wèi yǒu suǒ bù jí. chéng zǎi jué dé hǎo chī, bù jué yī hòu jù jǐn. měi rén yòu xiào dào: láng xìn wú fǒu? yī lián yòu jìn shù zhī, sān měi rén jiē péi yǐn. chéng zǎi yuè chī yuè qīng shuǎng, jīng shén dùn kāi, lüè wú zuì yì. měi jìn yī zhī, shì nǚ men bā yīn qí qín, yīn diào qīng hé, lìng rén yǒu chāo fán yí shì zhī xiǎng.
閒話休絮,且表正事。那三個美人內中一個更覺齊整些的,走到床邊,將程宰身上撫摩一過,隨即開鶯聲吐燕語,微微笑道:「果然睡熟了麼?吾非是有害於人的,與郎君有夙緣,特來相就,不必見疑。且吾已到此,萬無去理,郎君便高聲大叫,必無人聽見,枉自苦耳。不如作速起來,與吾相見。」程宰聽罷,心裡想道:「這等靈變光景,非是神仙,即是鬼怪。他若要擺布着我,我便不起來,這被頭裡豈是躲得過的?他既說是有夙緣,或者無害,也不見得。我且起來見他,看是怎地。」遂一轂轆跳將起來,走下臥床,整一整衣襟,跪在地下道:「程宰下界愚夫,不知真仙降臨,有失迎迓,罪合萬死,伏乞哀憐。」美人急將纖纖玉手一把拽將起來道:「你休俱怕,且與我同坐着。」挽着程宰之手,雙雙南面坐下。那兩個美人,一個向西,一個向東,相對侍坐。坐定,東西兩美人道「今夕之會,數非偶然,不要自生疑慮。即命侍女設酒進撰,品物珍美,生平目中所未曾睹。才一舉箸,心胸頓爽。美人又命取紅玉蓮花後進酒。後形絕大,可容酒一升。程宰素不善酌,竭力推辭不飲。美人笑道:「郎怕醉麼?此非人間曲孽所醞,不是吃了迷性的,多飲不妨。」手舉一後,親奉程宰。程宰不過意,只得接了到口,那酒味甘芳,卻又爽滑清冽,毫不粘滯,雖要醴泉甘露的滋味有所不及。程宰覺得好吃,不覺一後俱盡。美人又笑道:「郎信吾否?」一連又進數卮,三美人皆陪飲。程宰越吃越清爽,精神頓開,略無醉意。每進一卮,侍女們八音齊秦,音調清和,令人有超凡遺世之想。
jiǔ lán, dōng xī èr měi rén qǐ shēn dào: yè yǐ xiàng shēn, láng yǔ fū rén kě yǐ jiù qǐn yǐ. suí qǐ shēn qiān wéi fú zhěn, dié bèi fǔ chuáng, xiàng nán miàn zuò de měi rén gào qù, qí yú shì nǚ yī tóng suí sàn. yǎn qián fán bǎi jù qì shà shí bù jiàn, mén hù jiē bì, yòu bù zhī dǎ cóng nà lǐ qù le. dāng xià zhǐ shèng dé tóng zuò de měi rén yī gè, wǎn zhe chéng zǎi dào: zhòng rén yǐ sàn, wǒ yǔ láng jiě yī shuì bà. chéng zǎi sī zì xiǎng dào: wǒ zhè chuáng shàng bù qīn cǎo rù, zěn me hǎo yǔ zhè yàng měi rén tóng shuì de? jǔ yǎn yī kàn, zhǐ jiàn zhěn qīn zhàng rù, jǐn jiē huàn guò, jǐn xiù zhēn qí, yī xiē yě bú shì jiù shí de le. chéng zǎi suī shì yǒu xiē jīng huáng, què yǐ shén hún fēi yuè, xīn lǐ bù zhī rú hé cái hǎo, zhǐ de yī tóng jiě yī dēng chuáng. měi rén xiè le zān ěr, xú xú jiě kāi jì fā liǔ biàn, zǒng wǎn qǐ yī wō sī lái. nà fā yòu zhǎng yòu hēi, guāng míng kě jiàn. tuō xià lǐ yī, jī fū yíng jié, huá ruò níng zhī, cè shēn xiāng jiù, chéng zǎi tāng zhe, biàn tǐ sū má le. zhēn gè shì: fēng ruò yǒu yú, róu ruò wú gǔ. yún yǔ chū jiāo, liú dān jiā jí. ruò yuǎn ruò jìn, wǎn zhuǎn jiāo qiè. yǎn rú chù zi, hán bāo chū chè.
酒闌,東西二美人起身道:「夜已向深,郎與夫人可以就寢矣。」隨起身褰帷拂枕,疊被輔床,向南面坐的美人告去,其餘侍女一同隨散。眼前凡百具器、霎時不見,門戶皆閉,又不知打從那裡去了。當下止剩得同坐的美人一個,挽着程宰道:「眾人已散,我與郎解衣睡罷。」程宰私自想道:「我這床上布衾草褥,怎麼好與這樣美人同睡的?」舉眼一看,只見枕衾帳褥,盡皆換過,錦繡珍奇,一些也不是舊時的了。程宰雖是有些驚惶,卻已神魂飛越,心裡不知如何才好,只得一同解衣登床。美人卸了簪珥,徐徐解開髻發綹辮,總綰起一窩絲來。那發又長又黑,光明可鑑。脫下裡衣,肌膚瑩潔,滑若凝脂,側身相就,程宰湯着,遍體酥麻了。真箇是:豐若有餘,柔若無骨。雲雨初交,流丹浹藉。若遠若近,宛轉嬌怯。儼如處子,含苞初坼。
chéng zǎi kè zhōng huāng liáng, bù yì de le cǐ wèi, zhēn gè hún fēi tiān wài, pò sàn jiǔ xiāo, shí chū wàng wài, xǐ zhī rú zài. měi rén yě zì ài zhe chéng zǎi, zhěn shàng duì tā dào: shì jiān huā yuè zhī yāo, fēi zǒu zhī guài, wǎng wǎng hài rén, suǒ yǐ shì shàng shuō zhe biàn pà, rě rén sēng è. wǒ fēi cǐ lèi, láng shèn wù yí. wǒ dé yǔ láng xiāng yù, suī bù néng dà yǒu yì yú láng, yì kě shǐ láng shēn tǐ kāng jiàn, zī yòng fēng zú. tǎng yǒu huàn nán zhī chù, yì kě chū xiǎo lì zhōu quán, dàn bù kě lòu xiè fēng shēng. jiù shì zhì qīn rú xiōng, yì shèn wù shǐ zhī dào. néng shǒu wú jiè, zì jīn yǐ hòu biàn dāng héng fèng zhěn xí, bù gǎn yǒu fèi ruò yǒu yī lòu yán, bú yào shuō wǒ bù néng lái, jiù yǒu dà huò lín shēn, wú yě jiù bù dé nǐ le. shèn zhī! shèn zhī! chéng zǎi wén yán shén xǐ, hé zhǎng fá shì dào: mǒu běn fán jiàn, wù méng zhēn xiān hòu dé, suī fěn shēn suì gǔ, bù néng wèi bào! jì chéng fǎ zhǐ, gǎn bù míng xīn? tǎng wéi suǒ yán, jiǔ sǐ wú huǐ! shì bì, měi rén dà xǐ, jiāng shǒu lái gōu zhe chéng zǎi zhī jǐng shuō dào: wǒ bú shì xiān rén, shí hǎi shén yě. yǔ láng yǒu sù yuán shén jiǔ, gù lái xiāng jiù ěr. yǔ huà chán mián, ēn ài wàn zhuàng. bù jué lín jī yǐ bào xiǎo èr cì. měi rén lǎn yī qǐ dào:
程宰客中荒涼,不意得了此味,真箇魂飛天外,魄散九霄,實出望外,喜之如在。美人也自愛着程宰,枕上對他道:「世間花月之妖,飛走之怪,往往害人,所以世上說着便怕,惹人僧惡。我非此類,郎慎勿疑。我得與郎相遇,雖不能大有益於郎,亦可使郎身體康健,資用豐足。倘有患難之處,亦可出小力周全,但不可漏泄風聲。就是至親如兄,亦慎勿使知道。能守吾戒,自今以後便當恆奉枕席,不敢有廢;若有一漏言,不要說我不能來,就有大禍臨身,吾也救不得你了。慎之!慎之!」程宰聞言甚喜,合掌罰誓道:「某本凡賤,誤蒙真仙厚德,雖粉身碎骨,不能為報!既承法旨,敢不銘心?倘違所言,九死無悔!」誓畢,美人大喜,將手來勾着程宰之頸說道:「我不是仙人,實海神也。與郎有夙緣甚久,故來相就耳。」語話纏綿,恩愛萬狀。不覺鄰雞已報曉二次。美人攬衣起道:
wú jīn qù le, yè dāng fù lái. láng jūn zì ài. shuō bà, yòu jiàn zuó yè dōng xī zuò de liǎng gè měi rén yǔ zhòng shì nǚ, qí dào chuáng qián, kǒu lǐ duō chēng hè xǐ fū rén láng jūn! měi rén zǒu xià chuáng lái, jiù yǒu pěng jiā huǒ de shì nǚ, gè jiāng shū xǐ yīng yǒu de wù jiàn, fú shì shū xǐ bà. réng dài zān ěr guān pèi, yī rú zuó yè guāng jǐng. měi rén zhí zhe chéng zǎi zhī shǒu, dīng níng zài sì bù kě xiè lòu, pái huái juàn liàn, bù rěn shě qù. zhòng nǚ cù yōng ér xíng, shàng huí gù bù zhǐ, rén jiān fū fù, wú cǐ ài hòu.
「吾今去了,夜當復來。郎君自愛。」說罷,又見昨夜東西坐的兩個美人與眾侍女,齊到床前,口裡多稱「賀喜夫人郎君!」美人走下床來,就有捧家火的侍女,各將梳洗應有的物件,伏侍梳洗罷。仍帶簪珥冠帔,一如昨夜光景。美人執着程宰之手,叮嚀再四不可泄漏,徘徊眷戀,不忍捨去。眾女簇擁而行,尚回顧不止,人間夫婦,無此愛厚。
chéng zǎi yě xià le chuáng, chuān le yī fú, lì xì kàn, rú chī shì dāi, huān xǐ yī liàn zhī tài, bù néng zì jìn. zhuǎn yǎn jiān shì zhōng jì rán, yī wú suǒ jiàn. kàn nà mén chuāng, hái shì zuó rì guān dé hǎo hǎo de. huí tóu zài kàn kàn fáng nèi, dàn jiàn: tǔ kēng shàng pù yī dài jīng kuāng, lú xí zhōng tuō yī tiáo bù bèi. yī tuí qiáng jiǎo, duī líng xīng jǐ kuài méi yān, tān tā dì lú, bǎi quē zhàn yī xíng píng guàn. hún rú gǔ miào wú xiāng huǒ, yī sì láo fáng bù jié qīng. chéng zǎi huǎng rán zì shī dào: mò fēi shì zuò mèng me? dìng jīng yī xiǎng, xiǎng nà yǐn shí xiào yǔ yǐ jí jiāo hé zhī zhuàng, méng shì zhī yán, lì lì yǒu jù, jué fēi shì mèng mèi zhī jìng, dù lǐ yòu xǐ yòu yí.
程宰也下了床,穿了衣服,立細看,如痴似呆,歡喜依戀之態,不能自禁。轉眼間室中寂然,一無所見。看那門窗,還是昨日關得好好的。回頭再看看房內,但見:土坑上鋪一帶荊筐,蘆席中拖一條布被。欹頹牆角,堆零星幾塊煤煙,坍塌地爐,擺缺綻一行瓶罐。渾如古廟無香火,一似牢房不潔清。程宰恍然自失道:「莫非是做夢麼?」定睛一想,想那飲食笑語以及交合之狀,盟誓之言,歷歷有據,絕非是夢寐之境,肚裡又喜又疑。
qǐng kè jiān tiān yǐ dà míng, chéng zǎi sī liang dào: wú qiě dào gē ge fáng zhōng qù kàn yī kàn, mò fēi yè lái shì tǐ, tā yǒu xiē tīng dé me? zǒu dào jiān bì, jiào shēng ā gē! chéng àn zhèng zài chuáng shàng qǐ lái, kàn jiàn le chéng zǎi, dà jīng dào: nǐ jīn rì miàn shàng shén cǎi yì cháng, bù shì píng rì guāng jǐng, shén me yuán gù? chéng zǎi xīn lǐ chóu chú, dào: mò fēi guǒ yǒu xiē shén me guài yàng, rě tā men yí xīn? zhǐ de jiǎ yì shuō dào: wǒ yǔ nǐ shí guāi yùn sāi, shī zhāng shī zhì, luò tuò zài cǐ, guī jiā wú qī. zuó yè bào lěng, chóu kǔ de dāng bù dé, zhǎn zhuǎn bēi tàn, yī yè bù céng hé yǎn, ā gē bì rán tīng jiàn de. yǒu shèn me hǎo chù, què shuō wǒ shén cǎi yì cháng qǐ lái? chéng àn dào: wǒ yě kǔ lěng, yòu xiǎng zhe jiā xiāng, tōng xī bù mèi, tīng nǐ fáng zhōng jìng qiāo qiāo dì bù wén yī xiē shēng xiǎng, wǒ guài dào nǐ zhè yàng shuì dé shú. hé céng yǒu chóu tàn zhī shēng, què shuō zhè gè huà! chéng zǎi jiàn gē ge shuō le, xiǎo dé gē ge bù céng tīng jiàn yè lái de shì le, xīn zhōng fàng xià le gē da, děng chéng àn shū xǐ le, yī tóng dào pù lǐ lái.
頃刻間天已大明,程宰思量道:「吾且到哥哥房中去看一看,莫非夜來事體,他有些聽得麼?」走到間壁,叫聲「阿哥!」程案正在床上起來,看見了程宰,大驚道:「你今日面上神彩異常,不似平日光景,甚麼緣故?」程宰心裡躊躇,道:「莫非果有些甚麼怪樣,惹他們疑心?」只得假意說道:「我與你時乖運塞,失張失志,落魄在此,歸家無期。昨夜暴冷,愁苦的當不得,展轉悲嘆,一夜不曾合眼,阿哥必然聽見的。有甚麼好處,卻說我神彩異常起來?」程案道:「我也苦冷,又想着家鄉,通夕不寐,聽你房中靜悄悄地不聞一些聲響,我怪道你這樣睡得熟。何曾有愁嘆之聲,卻說這個話!」程宰見哥哥說了,曉得哥哥不曾聽見夜來的事了,心中放下了疙瘩,等程案梳洗了,一同到鋪里來。
nà pù lǐ de rén jiàn le chéng zǎi, méi yī gè bù chī jīng dào: zěn dì jīn rì chéng zǎi gē miàn shàng, zhè děng guāng cǎi? chéng àn duì xiōng dì xiào dào: wǒ shuō me? chéng zǎi zhǐ zuò bù xiǎo dé, bù lái jiē kǒu. què xīn lǐ yě zì jué shén sī qīng shuǎng, jī ròu rùn zé, bǐ píng rì bù tóng, àn àn kuài huó, wéi kǒng tā bù zài lái le. shì rì pín shì guǐ yǐng, hèn bù sù yí. gāng cái bàng wǎn, jiù huí dào xià chù, tuō yán fù tòng, bǎ mén biǎn bì, jìng zuò qián xiǎng, děng dài xiāo xī. dào de jiē gǔ chū dòng, fáng nèi hū rán míng liàng qǐ lái, yī rú zuó yè de guāng jǐng. chéng zǎi gù pàn jiān, dàn jiàn yī duì xiāng lú qián dǎo, měi rén yǐ dào miàn qián. shì nǚ zhǐ shì shù rén, yí cóng zhī lèi xī shǎo, lián nà páng zuò de liǎng gè měi rén yě bù lái le. měi rén jiàn chéng zǎi hēi zuò xiāng děng, xiào dào: láng guǒ yǒu xīn rú cǐ, dàn xū shǐ zhōng rú yī fāng hǎo. jí mìng shì nǚ shè zhuàn jìn jiǔ, huān nüè xiào tán, gèng bǐ zuó rì shú fēn qīn rè le xǔ duō. xū yú chè xí jiù qǐn, shì nǚ jù sàn. gù kàn chuáng rù, bìng bù céng jiàn yǒu rén qù pù shè, yòu fù jǐn xiù zhòng dié. chéng zǎi xīn cǔn dào: chuáng shàng suī rán rú cǐ, dì xià chén āi huì wū, qiě kàn shì zěn me yàng de? cái yì qǐ niàn, zhǐ jiàn mǎn dì duō shì jǐn yīn pù chèn, háo wú cùn xì le. shì yè liǎng rén chóu móu hǎo hé, yù jiā qīn xiá. yī jiù jī míng liǎng dù, qǐ lái shū zhuāng ér qù.
那鋪里的人見了程宰,沒一個不吃驚道:「怎地今日程宰哥面上,這等光彩?」程案對兄弟笑道:「我說麼?」程宰只做不曉得,不來接口。卻心裡也自覺神思清爽,肌肉潤澤,比平日不同,暗暗快活,惟恐他不再來了。是日頻視晷影,恨不速移。剛才傍晚,就回到下處,託言腹痛,把門扁閉,靜坐虔想,等待消息。到得街鼓初動,房內忽然明亮起來,一如昨夜的光景。程宰顧盼間,但見一對香爐前導,美人已到面前。侍女止是數人,儀從之類稀少,連那旁坐的兩個美人也不來了。美人見程宰嘿坐相等,笑道:「郎果有心如此,但須始終如一方好。」即命侍女設撰進酒,歡虐笑談,更比昨日熟分親熱了許多。須臾徹席就寢,侍女俱散。顧看床褥,並不曾見有人去鋪設,又復錦繡重疊。程宰心忖道:「床上雖然如此,地下塵埃穢污,且看是怎麼樣的?」才一起念,只見滿地多是錦茵鋪襯,毫無寸隙了。是夜兩人綢繆好合,愈加親狎。依舊雞鳴兩度,起來梳妝而去。
cǐ hòu rén dìng jí lái, jī míng jí qù, lǜ yǐ wèi cháng, jìng wú xū xī. měi lái bì yán yǔ xuān nào, yīn lè qiān qiāng, xiōng fáng zhǐ gé céng bì, dào dǐ yǐng xiǎng bù wén, yě bù zhī shì hé fǎ shù rú cǐ. zì cǐ qíng ài yù jià. chéng zǎi xīn lǐ xiǎng yào shén me wù jiàn, jí kè jiù yǒu, jí qí shén sù. yī rì, ǒu sī mǐn zhōng xiān lì zhī, jí yǒu dài yè bǎi yú kē, xiāng wèi zhēn měi, yán sè xīn xiān, qià xiàng shù shàng zhāi xià de yòu shuō cǐ wèi zhǐ yǒu jiāng nán yáng méi kě yǐ xiāng pǐ, biàn yǒu yáng méi yī zhī, zhuì yú miàn qián, zhī shàng yǒu èr wàn yú kē, gān měi yì cháng. cǐ shí yǐ shì shēn dōng, kuàng cǐ èr wù jiē bú shì běi dì suǒ chǎn, bù zhī hé zì dé lái. yòu yī xī tán jí yīng wǔ, chéng zǎi dào: wén dé shuō yǒu bái de, xī bù céng jiàn. cái shuō bà, gèng yǒu jǐ zhī yīng wǔ fēi wǔ jiāng lái, bái de wǔ sè de duō yǒu, huò sòng fú jīng, huò gē shī fù, duō shì zhōng tǔ guān huà.
此後人定即來,雞鳴即去,率以為常,竟無虛夕。每來必言語喧鬧,音樂慳鏘,兄房只隔層壁,到底影響不聞,也不知是何法術如此。自此情愛愈駕。程宰心裡想要甚麼物件,即刻就有,極其神速。一日,偶思閩中鮮荔枝,即有帶葉百餘顆,香味珍美,顏色新鮮,恰象樹上摘下的;又說此味只有江南楊梅可以相匹,便有楊梅一枝,墜於面前,枝上有二萬餘顆,甘美異常。此時已是深冬,況此二物皆不是北地所產,不知何自得來。又一夕談及鸚鵡,程宰道:「聞得說有白的,惜不曾見。」才說罷,更有幾隻鸚鵡飛舞將來,白的、五色的多有,或誦佛經,或歌詩賦,多是中土官話。
yī rì, chéng zǎi zài shì shàng kàn jiàn dà shāng jiāng bǎo shí èr kē lái mài, míng wèi yìng hóng, sè ruò táo huā, dà shì mǔ zhǐ, suǒ jià bǎi jīn. chéng zǎi yè jiān yǔ měi rén shuō qǐ, kǒu zhōng zé zé chēng wèi hǎn jiàn. měi rén fǔ ná dà xiào dào: láng jūn rú cǐ yǎn guāng qiǎn, zhēn shì xià chóng bù kě yǔ bīng, wǒ jiào nǐ kàn kàn. shuō bà, yì bǎo mǎn shì shān hú yǒu gāo zhàng yú de, míng zhū yǒu rú jī luǎn de, wǔ sè bǎo shí yǒu dà rú kǎo lǎo de, guāng yàn duó mù, bù kě zhèng shì. chéng zǎi zuǒ gù yòu pàn, yīng jiē bù xiá. xū yú zhī jiān, jǐn jiē bù jiàn. chéng zǎi zì sī: wǒ yè jiān wú yù bù suí, rú cǐ shòu yòng, rì lǐ réng shì rén jiā yōng gōng, měi rén nǎ zhī wǒ xīn shì lái! suì bǎ wǎng nián mào yì hào zhé le shù qiān jīn, yǐ zhì liú luò yú cǐ gào sù yī biàn, bù shèng jiē tàn. měi rén yòu fǔ ná dà xiào dào: zhèng zài huān huì shí, hū rán xiǎng zhe zhè yàng sú shì lái, hé nǎi bù tuō sǎ rú cǐ! suī rán, zhè shì láng de běn yè, yě bú yào guài nǐ. wǒ zài jiào nǐ kàn yī gè guāng jǐng. shuō bà, jīn yín mǎn qián, cóng dì shàng zhí duī zhì wū liáng biān, bù jì qí shù. měi rén zhǐ zhe wèn chéng zǎi dào: nǐ kě yào me? chéng zǎi shì gè zuò shāng rén de, jiàn le nuò duō jīn yín, zěn bù dòng huǒ. xīn rè yī chán, zhī shǒu wǔ jiǎo, què dài yào qǔ. měi rén jiāng zhù qù zhuàn wǎn nèi jiā ròu yī kuài, zhì chéng zǎi miàn shàng dào: cǐ ròu zhān dé zài nǐ miàn shàng me? chéng zǎi dào: cǐ shì tā ròu, zěn me zhān dé zài wú miàn shàng? měi rén zhǐ jīn yín dào: cǐ yì shì tā wù, qǐ kě qǔ wèi jǐ yǒu? ruò mù qián qǔ le xiē, yě wú bù kě. zhǐ shì fēi fèn zhī wù, dé le fǎn yào shēng huò. shì rén wèi qǔ liǎo bù gāi dé de dōng xī, hòu lái jiā bèi sàng qù de, huò lián shēn zi bù bǎo de, hé zhǐ yī rén yī shì? wǒ qǐ rěn yǐ cǐ wù nǐ! nǐ ruò yào jīn yín, nǐ kě zì qù jīng yíng, wú dāng zhǐ diǎn lù jìng, àn àn zhù nǐ, zhè biàn shǐ de. chéng zǎi dào: zhǐ zhè yàng yě hǎo le.
一日,程宰在市上看見大商將寶石二顆來賣,名為硬紅,色若桃花,大似拇指,索價百金。程宰夜間與美人說起,口中嘖嘖稱為罕見。美人撫拿大笑道:「郎君如此眼光淺,真是夏蟲不可語冰,我教你看看。」說罷,異寶滿室;珊瑚有高丈余的,明珠有如雞卵的,五色寶石有大如栲栳的,光艷奪目,不可正視。程宰左顧右盼,應接不暇。須臾之間,盡皆不見。程宰自思:「我夜間無欲不遂,如此受用,日裡仍是人家傭工,美人那知我心事來!」遂把往年貿易耗折了數千金,以致流落於此告訴一遍,不勝嗟嘆。美人又撫拿大笑道:「正在歡會時,忽然想着這樣俗事來,何乃不脫灑如此!雖然,這是郎的本業,也不要怪你。我再教你看一個光景。」說罷,金銀滿前,從地上直堆至屋樑邊,不計其數。美人指着問程宰道:「你可要麼?」程宰是個做商人的,見了諾多金銀,怎不動火。心熱一饞,支手舞腳,卻待要取。美人將箸去撰碗內夾肉一塊,擲程宰面上道:「此肉粘得在你面上麼?」程宰道:「此是他肉,怎麼粘得在吾面上?」美人指金銀道:「此亦是他物,豈可取為己有?若目前取了些,也無不可。只是非分之物,得了反要生禍。世人為取了不該得的東西,後來加倍喪去的,或連身子不保的,何止一人一事?我豈忍以此誤你!你若要金銀,你可自去經營,吾當指點路徑,暗暗助你,這便使得。」程宰道:「只這樣也好了。」
qí shí shì jǐ mǎo chū xià, yǒu fàn yào cái dào liáo dōng de, zhū yào duō mài jǐn, dú yǒu huáng bǎi dà huáng liǎng wèi mài bù qù, gè shèng xià qiān lái jīn, cǐ shì jiàn wù, suǒ zhí bù duō. nà mài yào de jiàn wú rén mǎi, zhǐ sī liang diū xià qù le. měi rén duì chéng zǎi dào: nǐ kě qù mǎi le tā de, yǒu dà lì qián zài lǐ tóu chéng zǎi qù wèn yī wèn jià qián, nà mài de bā bù dé tuō shǒu, lüè dé xiē jiù bà le. chéng zǎi shēn xìn měi rén zhī yán, liào bì bù chà, shēn biān jī yǒu yōng gōng yín shí lái liǎng, jǐn shù mǎi le tā de. guī lái bān dào xià chù, gē zǐ chéng àn kàn jiàn lèi léi duī duī ruò duō dōng xī, què shì liǎng wèi cǎo yào. wèn zhī shì shí duō liǎng yín zi mǎi de, dà mà dào: nǐ gǎn shī xīn fēng le! jiāng le yǒu yòng de yín zi, zhì zhè yàng wú yòng de dōng xī. suī rán mǎi dé jiàn, zhè nuò duō jǐ shí tuō dé shǒu qù, tǎo dé běn lì dào shǒu? yǒu zhè yàng shī suàn de shì! shuí zhī gé bù duō rì, liáo dōng yì lì shèng zuò, èr yào gè pù duō mài quē le, yī shí jià qián téng guì qǐ lái, chéng zǎi suǒ yǒu duō de le hǎo jià, mài dé qìng jǐn, gòng mài le wǔ bǎi yú liǎng. chéng àn bù zhī jiù lǐ, zhǐ shuō shì xiōng dì ǒu rán zào huà dào le, zuò zhe le zhè yī zhuāng shēng yì, dà jiā xīn xiàn dào: xìng bù kě lǚ jiǎo, jīn jì yǒu le běn qián, gāi tú xiē bàng shí de lì xī, bù kě zào cì le. chéng zǎi zì yǒu zhǔ yì, zhǐ bù shuō pò.
其時是己卯初夏,有販藥材到遼東的,諸藥多賣盡,獨有黃柏、大黃兩味賣不去,各剩下千來斤,此是賤物,所值不多。那賣藥的見無人買,只思量丟下去了。美人對程宰道:「你可去買了他的,有大利錢在裡頭」程宰去問一問價錢,那賣的巴不得脫手,略得些就罷了。程宰深信美人之言,料必不差,身邊積有傭工銀十來兩,盡數買了他的。歸來搬到下處,哥子程案看見累纍堆堆偌多東西,卻是兩味草藥。問知是十多兩銀子買的,大罵道:「你敢失心瘋了!將了有用的銀子,置這樣無用的東西。雖然買得賤,這諾多幾時脫得手去,討得本利到手?有這樣失算的事!」誰知隔不多日,遼東疫癘盛作,二藥各鋪多賣缺了,一時價錢騰貴起來,程宰所有多得了好價,賣得磬盡,共賣了五百餘兩。程案不知就裡,只說是兄弟偶然造化到了,做着了這一樁生意,大加欣羨道:「幸不可屢僥,今既有了本錢,該圖些傍實的利息,不可造次了。」程宰自有主意,只不說破。
guò le jǐ rì, yǒu gè jīng zhōu shāng rén fàn cǎi duàn dào liáo dōng de, tú zhōng zāo yǔ shī cǎn, duō fā le bān diǎn, yī pǐ yě méi yǒu yán sè wán hǎo de. jīng shāng rì yè tí kū, wéi kǒng mài bù qù le, zhǐ yào yǒu zhuō shǒu biàn kě chéng jiāo, jià qián shèn shì jiāng jiù. měi rén yòu duì chéng zǎi dào: zhè gè yòu gāi zuò le. chéng zǎi qìng jiāng qián rì suǒ de wǔ bǎi liǎng yín zi, mǎi le tā wǔ bǎi pǐ, jīng shāng dà xǐ ér qù. chéng àn jiàn le dào: wǒ shuō nǐ fú báo, qián rì bù yì zhōng de le xiē fēi fèn zhī cái, jīn rì jiù dǎo zào le. zhè xiē cǎi duàn, quán kào yán sè, yán sè hǎo shí, tóu èr liǎng yī pǐ hái yǒu pián yí ér jīn bān bān diǎn diǎn, nà gè yào tā? zhè wǔ bǎi liǎng bù liāo zài shuǐ lǐ le? shì cǐ zuò shēng yì, jǐ shí néng gōu zhēng dé hǎo rì huí jiā? shuō bà dà tòng. zhòng shāng huǒ zhōng zhī dé zhè shì, yě yǒu xī tā de, yě yǒu xiào tā de. shuí zhī shí yùn dào le, zì rán shēng chū qiǎo lái. chéng zǎi dùn fàng cǎi duàn, bù shàng yī yuè, jiāng xī níng wáng chén háo zào fǎn, shā le xún fǔ sūn gōng. fù shǐ xǔ gōng, móu yào shùn liú ér xià, pò ān qìng, qǔ nán jīng, jiàn bǎo wèi, dōng nán yī shí zhèn dòng. cháo tíng jí diào liáo bīng nán tǎo, fēi xí dào lái, jí rú xīng huǒ. jūn zhōng róng zhuāng qí zhì zhī lèi, duō yào zhěng qí, xiàn zài qǐng kè, zhè gè biān dì shàng nà lǐ lì dì yǒu zhè xǔ duō duàn pǐ, yī shí jiān jià qián téng guì qǐ lái, zhǐ mǎi dé yǒu jiù shì, hǎo dǎi bù lùn, chéng zǎi suǒ mǎi zhè xiē bān bān diǎn diǎn de jǐn duō de le sān bèi de hǎo jià qián. zhè yī fān chú le běn qián wǔ bǎi liǎng, fèn wài zú zú zhuàn le qiān jīn.
過了幾日,有個荊州商人販彩緞到遼東的,途中遭雨濕黲,多發了斑點,一匹也沒有顏色完好的。荊商日夜啼哭,惟恐賣不去了,只要有捉手便可成交,價錢甚是將就。美人又對程宰道:「這個又該做了。」程宰磬將前日所得五百兩銀子,買了他五百匹,荊商大喜而去。程案見了道:「我說你福薄,前日不意中得了些非分之財,今日就倒灶了。這些彩緞,全靠顏色,顏色好時,頭二兩一匹還有便宜;而今斑斑點點,那個要他?這五百兩不撩在水裡了?似此做生意,幾時能勾掙得好日回家?」說罷大慟。眾商伙中知得這事,也有惜他的,也有笑他的。誰知時運到了,自然生出巧來。程宰頓放彩緞,不上一月,江西寧王宸濠造反,殺了巡撫孫公。副使許公,謀要順流而下,破安慶,取南京,僭寶位,東南一時震動。朝廷急調遼兵南討,飛檄到來,急如星火。軍中戎裝旗幟之類,多要整齊,限在頃刻,這個邊地上那裡立地有這許多緞匹,一時間價錢騰貴起來,只買得有就是,好歹不論,程宰所買這些斑斑點點的盡多得了三倍的好價錢。這一番除了本錢五百兩,分外足足撰了千金。
gēng chén qiū jiān, yòu yǒu sū zhōu shāng rén fàn bù sān wàn pǐ dào liáo yáng, lù xù mài qù, yǐ yǒu èr wàn sān sì qiān pǐ le. shèng xià cū xiē de, hái yǒu liù qiān duō pǐ, hū rán jiā xìn dào lái, mǔ qīn sǐ le, jí yào bēn sàng huí qù. měi rén yòu duì chéng zǎi dào: zhè jiàn shì yòu gāi zuò le. chéng zǎi liǎng fān dé lì, xīn zhī líng yàn, jí jí qù xún tā jiǎng jià. nà sū shāng xiān mài qù de, dé lì jǐ duō le. jīn zhǐ shì yú shèng, kuàng guī xīn yǐ jí, zhǐ yào yī huǒ mài, biàn zhào yuán lái jià qián yě bà. chéng zǎi suì bǎ qiān jīn jǐn shù mǎi le tā zhè liù qiān duō pǐ huí lái. míng nián xīn yǐ sān yuè, wǔ zōng huáng dì jià bēng, tiān xià rén duō yào dài zhe guó sàng. liáo dōng yuǎn zài sài wài, dì bù chǎn bù, rén rén yào jiàn bái yī, yī shí nà tǎo dé xǔ duō bù lái? yī pǐ cū bù, jiù mài dé qī bā qián yín zi, chéng zǎi zhè liù qiān pǐ, yòu mài le sān sì qiān liǎng. rú cǐ shì tǐ, féng zhe biàn zuò, zuò lái biàn xī qí gǔ guài, dé lì fēi cháng, jì bù dé xǔ duō. sì wǔ nián jiān, zhǎn zhuǎn nòng le wǔ qī wàn liǎng, bǐ xī nián suǒ zhé de, dào duō le jǐ shí bèi le. zhèng shì:
庚辰秋間,又有蘇州商人販布三萬匹到遼陽,陸續賣去,已有二萬三四千匹了。剩下粗些的,還有六千多匹,忽然家信到來,母親死了,急要奔喪回去。美人又對程宰道:「這件事又該做了。」程宰兩番得利,心知靈驗,急急去尋他講價。那蘇商先賣去的,得利己多了。今止是余剩,況歸心已急,只要一夥賣,便照原來價錢也罷。程宰遂把千金盡數買了他這六千多匹回來。明年辛已三月,武宗皇帝駕崩,天下人多要戴着國喪。遼東遠在塞外,地不產布,人人要件白衣,一時那討得許多布來?一匹粗布,就賣得七八錢銀子,程宰這六千匹,又賣了三四千兩。如此事體,逢着便做,做來便希奇古怪,得利非常,記不得許多。四五年間,展轉弄了五七萬兩,比昔年所折的,到多了幾十倍了。正是:
rén qì wǒ kān qǔ, qí yíng zì kě jū.
人棄我堪取,奇嬴自可居。
suī rán shén àn zhù, bù dé làng tān tú.
雖然神暗助,不得浪貪圖。
qiě shuō liáo dōng qǐ chū wén dé jiāng xī níng wáng fǎn shí, rén xīn wēi hài, liú chuán é yán, fēn fēn bù yī. yǒu de shuō zài nán jīng dēng jī le, yǒu de shuō bīng guò liǎng shuí le, yǒu de shuō guò le lín qīng dào dé zhōu le. yī rì jǐ fān shuō huà, yě bù zhī nà jù shì zhēn, nà jù shì jiǎ. chéng zǎi xīn niàn jiā xiāng qiè jìn, pō bù zì ān. sī xià wèn měi rén dào: nà fǎn pàn de dào dǐ rú hé? měi rén wēi xiào dào: zhēn tiān zǐ zì zài hú xiāng zhī jiān, yǔ tā shén me xiāng gān! tā zì yào tǎo sǐ chī, gù rú cǐ chāng kuáng, bù rì jiù qín le, bù zú wèi lǜ! cǐ shì qī yuè xià xún de shuō, zài guò yuè yú, bào dào, guǒ rán bèi nán gàn xún fǔ wáng yáng míng qín liǎo jiě jīng. chéng zǎi jiàn měi rén shuō tiān zǐ zài hú xiāng, kǒng pà jiāng nán yòu yǒu zhàn zhēng zhī shì, xīn zhōng réng jiù jù pà, zài wèn měi rén. měi rén dào: bù fáng, bù fáng. guó jiā qìng zuò líng zhǎng, tiān xià fāng xiǎng tài píng zhī fú, zhī zài yī èr nián le. hòu lái jiā jìng zì hú guǎng xìng fān, rù jì dà tǒng, hǎi nèi ān níng, xī rú měi rén zhī yán.
且說遼東起初聞得江西寧王反時,人心危駭,流傳訛言,紛紛不一。有的說在南京登基了,有的說兵過兩誰了,有的說過了臨清到德州了。一日幾番說話,也不知那句是真,那句是假。程宰心念家鄉切近,頗不自安。私下問美人道:「那反叛的到底如何?」美人微笑道:「真天子自在湖、湘之間,與他甚麼相干!他自要討死吃,故如此猖狂,不日就擒了,不足為慮!」此是七月下旬的說,再過月余,報到,果然被南贛巡撫王陽明擒了解京。程宰見美人說天子在湖、湘,恐怕江南又有戰爭之事,心中仍舊俱怕,再問美人。美人道:「不妨,不妨。國家慶祚靈長,天下方享太平之福,只在一二年了。」後來嘉靖自湖廣興藩,入繼大統,海內安寧,悉如美人之言。
dào jiā jìng jiǎ shēn nián jiān, měi rén yǔ chéng zǎi wǎng lái, yǐ shì qī zài, liǎng qíng qiǎn quǎn, yóu rú yī rì. chéng zǎi náng zhōng xìng yǐ fēng fù, wèi miǎn sī niàn gù xiāng qǐ lái. yī xī, duì měi rén dào: mǒu lí jiā yǐ èr shí nián le, yī xiàng yīn běn qián hào zhé, huí qù bù dé. jīn méng dà zào, náng zī fēng ráo, yǐ guò suǒ wàng. yì yù zàn yǔ jiā xiōng guī dào xiāng lǐ, yī jiàn qī zǐ, biàn dāng jí lái, duō bù guò yī nián zhī qī, jiù hǎo dào cǐ yǒng fèng huān xiào, bù zhī kě fǒu? měi rén tīng bà, bù jué jīng tàn dào: shù nián zhī hǎo, zhǐ yú cǐ hū? láng yí zì ài, miǎn tú hòu fú. wǒ bù néng fú shì zuǒ yòu le. xī yì bā lǒng huí yǔn táo zhuàng miè kuì hái ào chī fú bèi qī. dī bǐ luǒ, yǐ tú hòu huì, qǐ gǎn yǒu fù ēn sī? fū rén nǎi shuō cǐ duàn tóu huà. měi rén kū dào: dà shù dāng rán, bǐ cǐ zuò bù dé zhǔ. láng shì fā cǐ yán, biàn shì shù dāng yǒng jué le. yán yóu wèi yǐ, qián rì chū cì lái de dōng xī èr měi rén, jí zhū shì nǚ yí cóng zhī lèi, yī shí jiē jí. yīn lè jìng zòu, shèng shè jiǔ yán. měi rén zì qǐ zhuó jiǔ xiāng quàn, zhuī xù wǎng shí chū huì yǔ shù nián qíng ài, měi shuō yī jù, gěng yè nán shèng. chéng zǎi dà shēng hào tòng, zì huǐ shī yán, hèn bù dé jiāng shēn tóu dì, jiāng tóu zhuàng bì, liǎng qíng yī yī, bù néng xiāng shě. zhū nǚ qián lái bǐng bái dào: dà shù yǐ zhōng, fǎ jià qí bèi, sù qǐng fū rén dēng tú, bù bì guò shāng le. měi rén zhí zhe chéng zǎi zhī shǒu, yī tóu chuí lèi, yī tóu fēn fù dào: nǐ yǒu sān dà nán, jīn jiāng jìn le, shí shí yí zì jǐng shěng, zhì qī wú zì lái xiāng jiù. guò le cǐ hòu, zhōng shēn jí lì, shòu zhì jiǔ jiǔ, wú dāng zài péng lái sān dǎo děng nǐ lái xù qián yuán. nǐ zì yí jū xīn qīng jìng, lì xíng shàn shì, yǐ fù wú wàng. wú yǔ nǐ shēn suī gé yuǎn, nǐ yī jǔ yī dòng wú bì xiǎo dé, wàn yī zuò le dǎi shì, yǐ zhì duò luò, fàn le tiān tiáo, wú yě wú kě zhōu quán le. hòu huì tiáo yáo, miǎn zhī! miǎn zhī! dīng níng le yòu dīng níng, hé zhǐ shí lái fān? chéng zǎi cǐ shí shén zhì jù sàng, shuō bù chū yī jù huà, zhǐ hǎo wěi wěi yīng chéng, sū sū luò lèi ér yǐ. zhèng shì:
到嘉靖甲申年間,美人與程宰往來,已是七載,兩情繾綣,猶如一日。程宰囊中幸已豐富,未免思念故鄉起來。一夕,對美人道:「某離家已二十年了,一向因本錢耗折,回去不得。今蒙大造,囊資豐饒,已過所望。意欲暫與家兄歸到鄉里,一見妻子,便當即來,多不過一年之期,就好到此永奉歡笑,不知可否?」美人聽罷,不覺驚嘆道:「數年之好,止於此乎?郎宜自愛,勉圖後福。我不能伏侍左右了。」欷殹捌攏蛔允ぁ3淘狀蠛У潰骸澳吃菔憊槭。氐彼倮*,以圖後會,豈敢有負恩私?夫人乃說此斷頭話。」美人哭道:「大數當然,彼此做不得主。郎適發此言,便是數當永訣了。」言猶未已,前日初次來的東西二美人,及諸侍女儀從之類,一時皆集。音樂競奏,盛設酒筵。美人自起酌酒相勸,追敘往時初會與數年情愛,每說一句,哽咽難勝。程宰大聲號慟,自悔失言,恨不得將身投地,將頭撞壁,兩情依依,不能相舍。諸女前來稟白道:「大數已終,法駕齊備,速請夫人登途,不必過傷了。」美人執着程宰之手,一頭垂淚,一頭分付道:「你有三大難,今將近了,時時宜自警省,至期吾自來相救。過了此後,終身吉利,壽至九九,吾當在蓬萊三島等你來續前緣。你自宜居心清淨,力行善事,以副吾望。吾與你身雖隔遠,你一舉一動吾必曉得,萬一做了歹事,以致墮落,犯了天條,吾也無可周全了。後會迢遙,勉之!勉之!」叮寧了又叮寧,何止十來番?程宰此時神志俱喪,說不出一句話,只好唯唯應承,蘇蘇落淚而已。正是:
shì shàng wàn bān āi kǔ shì, wú fēi sǐ bié yǔ huì lí.
世上萬般哀苦事,無非死別與會離。
tiān zhǎng dì jiǔ yǒu shí jǐn, cǐ hèn mián mián wú xiàn qī.
天長地久有時盡,此恨綿綿無限期。
xū yú lín jī qún chàng, shì nǚ cuī cù, jué bié qǐ xíng. měi rén hái huí tóu gù pàn le sān sì fān, fāng cái jì rán yī wú suǒ jiàn. dàn yǒu:
須臾鄰雞群唱,侍女催促,訣別啟行。美人還回頭顧盼了三四番,方才寂然一無所見。但有:
xī shuài bēi míng, gū dēng bàn miè qī fēng xiāo sà, tiě mǎ dīng dāng.
蟋蟀悲鳴,孤燈半滅;淒風蕭颯,鐵馬玎鐺。
shǔ xīng dōng shēng, yín hé xī zhuǎn. qǐng kè zhī jiān, yǐ rú gé shì.
曙星東升,銀河西轉。頃刻之間,已如隔世。
chéng zǎi bù shèng āi tòng, wàng zhe kōng zhōng jīn bú zhù de hào kū qǐ lái. cái fā dé shēng, gē zǐ chéng cǎi gé fáng zǎo yǐ tīng jiàn, bù xiàng qián fān suí nǐ jiān bì fān tiān fù dì zǒng bù zhī dào de. gē zǐ wén dé xiōng dì kū shēng, huāng máng qǐ lái wèn qí yuán gù. chéng zǎi zhī wú dào: wú guò shì sī xiǎng jiā xiāng. kǒu lǐ qiáng shuō, shēng yīn hái shì qī yàn de. chéng cǎi dào: yī xiàng liú luò, guī qù bù dé. jīn zhè jǐ nián lái shēng yì zuò de zháo, shǒu tóu ráo yù, yào guī bù nán, wèi hé fǎn kū dé zhè děng bēi qiè qǐ lái? cóng lái bù céng jiàn nǐ rú cǐ, xiǎng bì yǒu shèn shāng xīn zhī shì, xiū de mán wǒ! chéng zǎi bèi gē zǐ shuō pò, xiǎo dé mán bú zhù, zhǐ de bǎ xī nián yù hé měi rén yè yè de shòu yòng, jí shēng yì suǒ yǐ zuò de zháo yǐ zhì fēng fù, jiē chū měi rén zhī zhù, cóng tóu zhì wěi shù le yī biàn. chéng àn jīng yì bù yǐ, wàng kōng lǐ bài. míng rì yǔ kè shāng bàn lǐ shuō le, liáo yáng chéng nèi wài méi yī gè bù chuán shuō chéng shì xián yù hǎi shén de qí huà. chéng zǎi zì cǐ zhōng rì yù yù bù lè, yóu rú sàng ǒu yì bān, yǔ gē zǐ shāng liáng shōu shí nán guī. qí shí yǒu gè shū fù zài dà tóng zuò wèi jīng lì, chéng zǎi yǒu hǎo jǐ shí bù xiāng jiàn le, xiǎng dào: jīn fān guī jiā, bù zhī jǐ shí yòu dào de běi biān. xū chèn cǐ biàn dǎ nà biān zǒu yī zāo, kàn shū shū yī kàn qù. xiān dǎ fā xíng lǐ zī náng fù tuō gē zǐ chéng cǎi jiān yā, cóng lù hé xià zài chuán nèi, yán tú děng hòu zhe tā.
程宰不勝哀痛,望着空中禁不住的號哭起來。才發得聲,哥子程寀隔房早已聽見,不像前番隨你間壁翻天覆地總不知道的。哥子聞得兄弟哭聲,慌忙起來問其緣故。程宰支吾道:「無過是思想家鄉。」口裡強說,聲音還是淒咽的。程寀道:「一向流落,歸去不得。今這幾年來生意做得着,手頭饒裕,要歸不難,為何反哭得這等悲切起來?從來不曾見你如此,想必有甚傷心之事,休得瞞我!」程宰被哥子說破,曉得瞞不住,只得把昔年遇合美人夜夜的受用,及生意所以做得着以致豐富,皆出美人之助,從頭至尾述了一遍。程案驚異不已,望空禮拜。明日與客商伴里說了,遼陽城內外沒一個不傳說程士賢遇海神的奇話。程宰自此終日鬱鬱不樂,猶如喪偶一般,與哥子商量收拾南歸。其時有個叔父在大同做衛經歷,程宰有好幾時不相見了,想道:「今番歸家,不知幾時又到得北邊。須趁此便打那邊走一遭,看叔叔一看去。」先打發行李資囊付託哥子程寀監押,從潞河下在船內,沿途等候着他。
tā zì jǐ què gù le yī gè shēng kǒu, yóu jīng shī chū jū yōng guān, dào dà tóng dì fāng jiàn le shū fù, yī jiā gǔ ròu, jiǔ bié xiāng jù, wèi miǎn liú lián jǐ rì, bù dé dòng shēn. wǎn shàng shuì qù, mèng jiàn měi rén dìng lái cuī cù dào: huò shì dào le, hái bù kuài zǒu! chéng zǎi jì dé lín bié zhī yán, huāng máng xiàng shū fù gào xíng. shū fù yòu liú tā jiàn bié, zhí dào jiāng wǎn fāng chū dé dà tóng chéng mén. shí yǐ tiān hēi, chéng zǎi dào zǒng shì qián tú gǎn bù shàng duō shǎo lù bà le, bù rú jiù zài chéng wài qiě ān sù le yī wǎn, míng rì zǎo xíng. shuì dào sān gǔ, mèng zhōng měi rén yòu lái cuī dào: kuài zǒu! kuài zǒu! dà nán jiù dào, lüè chí tuō bù qù le! chéng zǎi dāng shí jīng xǐng, bù guǎn tiān zǎo tiān wǎn, qí le shēng kǒu máng gǎn le sì wǔ lǐ lù, zhǐ tīng dé pào shēng lián xiǎng, huí tóu kàn nà chéng wài shí, huǒ guāng zhú tiān, zhào yào rú tóng bái rì, yuán lái shì dà tóng jūn biàn. qiě dào rú hé shì dà tóng jūn biàn? dà tóng cān jiāng jiǎ jiàn bù gěi jūn shì xíng liáng, jūn shì gǔ zào, shā le jiǎ jiàn. xún fǔ dōu yù shǐ zhāng wén jǐn chū bǎng zhāo ān, fāng dé píng jìng. zhāng wén jǐn mì fǎng le jǐ gè wèi tóu de, yào xíng zhèng fǎ, zhèng chāi rén chū lái qín ná. jūn shì zhòng fān gǔ zào qǐ lái, suǒ xìng bǎ zhāng xún fǔ yě shā le, jù le dà tóng, móu fǎn cháo tíng. yào sōu xún nèi wài zhuàng dīng yī tóng pàn nì, gù cǐ diǎn le huǒ bǎ chū chéng, fán shì fàn diàn jīng shāng, jǐn bèi jū shuā le zhuǎn qù, shōu zài huǒ nèi, wú yī de tuō. ruò shì chéng zǎi chí le xiē gè, yí dìng yě ná jiāng qù le. cǐ shì hǎi shén lái jiù le dì yī zāo dà nán le.
他自己卻雇了一個牲口,由京師出居庸關,到大同地方見了叔父,一家骨肉,久別相聚,未免留連幾日,不得動身。晚上睡去,夢見美人定來催促道:「禍事到了,還不快走!」程宰記得臨別之言,慌忙向叔父告行。叔父又留他餞別,直到將晚方出得大同城門。時已天黑,程宰道總是前途趕不上多少路罷了,不如就在城外且安宿了一晚,明日早行。睡到三鼓,夢中美人又來催道:「快走!快走!大難就到,略遲脫不去了!」程宰當時驚醒,不管天早天晚,騎了牲口忙趕了四五里路,只聽得炮聲連響,回頭看那城外時,火光燭天,照耀如同白日,元來是大同軍變。且道如何是大同軍變?大同參將賈鑒不給軍士行糧,軍士鼓譟,殺了賈鑒。巡撫都御史張文錦出榜招安,方得平靜。張文錦密訪了幾個為頭的,要行正法,正差人出來擒拿。軍士重番鼓譟起來,索性把張巡撫也殺了,據了大同,謀反朝廷。要搜尋內外壯丁一同叛逆,故此點了火把出城,凡是飯店經商,盡被拘刷了轉去,收在伙內,無一得脫。若是程宰遲了些個,一定也拿將去了。此是海神來救了第一遭大難了。
chéng zǎi dé tuō, jiān chéng dào le jū yōng, yè sù guān wài, yòu mèng jiàn měi rén lái cuī dào: chèn zǎo guò guān, lüè chí yī bù jiù yǒu láo yù zhī zāi le. chéng zǎi yòu jīng jiāng qǐ lái, diàn nèi tóng sù de duō bù céng qǐ shēn. tā dú zì yī gè jí dào guān qián, āi mén ér jìn. xíng dé shù lǐ, hū rán yí fǔ jūn mén xíng jiāng wén shū lái, yīn wèi dà tóng fǎn luàn, kǒng yǒu jiān xì hùn rù jīng shī, fán shì zài dà tóng lái jìn guān zhě, bú shì gōng chāi lì rén yǒu guān wén zhào yàn zài shēn zhě, jǐn shōu rù jiān nèi, pán jié míng bái, fāng zhǔn shì fàng. shì yè yǔ chéng zǎi tóng sù de rén, duō bèi liú zhù xià zài yù zhōng. hòu lái yǒu dào bàn nián fāng dé fàng chū de, yě yǒu rǎn le bìng jìng sǐ zài yù zhōng de. chéng zǎi ruò fēi wén shū wèi dào zhī qián xiān zǒu tuō le, biàn gān jìng wú shì, yě de nài fán zuò tā wǔ qī yuè de jiān. cǐ shì hǎi shén lái jiù tā dì èr zāo de dà nán le.
程宰得脫,兼程到了居庸,夜宿關外,又夢見美人來催道:「趁早過關,略遲一步就有牢獄之災了。」程宰又驚將起來,店內同宿的多不曾起身。他獨自一個急到關前,挨門而進。行得數里,忽然宜府軍門行將文書來,因為大同反亂,恐有奸細混入京師,凡是在大同來進關者,不是公差吏人有官文照驗在身者,盡收入監內,盤詰明白,方准釋放。是夜與程宰同宿的人,多被留住下在獄中。後來有到半年方得放出的,也有染了病竟死在獄中的。程宰若非文書未到之前先走脫了,便乾淨無事,也得耐煩坐他五七月的監。此是海神來救他第二遭的大難了。
chéng zǎi gǎn shàng le lù hé chuán zhī, jiàn le gē zǐ, bèi shù yí lù yù nán, yīn mèng zhōng bào xìn dé tuō zhī gù, liǎng rén gǎn niàn bù yǐ. yí lù wú huà, yǐ dào le shuí ān fǔ gāo yóu hú zhōng, hū rán:
程宰趕上了潞河船隻,見了哥子,備述一路遇難,因夢中報信得脫之故,兩人感念不已。一路無話,已到了誰安府高郵湖中,忽然:
hēi yún mì bù, kuáng fēng nù hào. shuǐ dǐ lǎo lóng jīng, bàn kōng měng hǔ xiào. zuǒ xiān yòu dàng, hún rú luò zài bǒ rōng zhōng qián qiāo hòu diān, wǎn sì gǔn qǐ fàn guō nèi. shuāng wéi zhé duàn, yī duò piāo líng. děng xián yào jiàn yán wáng, lì dì xū yóu shuǐ fǔ.
黑雲密布,狂風怒號。水底老龍驚,半空猛虎嘯。左掀右盪,渾如落在簸茸中;前蹺後顛,宛似滾起飯鍋內。雙桅折斷,一舵飄零。等閒要見閻王,立地須游水府。
zhèng zài wēi jí zhī zhōng, chéng zǎi hū wén yì xiāng mǎn chuán, fēng shì dùn xī. xū yú hēi wù sì sàn, zhōng yǒu cǎi yún yī piàn, zhèng dāng chuán shàng. yún zhōng xiàn chū měi rén mó yàng lái, shàng bàn shēn háo fà fēn míng, xià bàn shēn xiá guāng yōng bì, bù kě xì biàn. chéng zǎi míng zhī shì hǎi shén yòu lái jiù tā, kuàng qiě bié guò duō shí, bù néng sī jiàn, bēi gǎn zhī jí, tì sì jiāo xià. duì zhe yún zhōng zhǐ shì kē tóu lǐ bài, měi rén yě zài yún duān jǔ shǒu dá lǐ, róng sè liàn liàn, liáng jiǔ fāng yǐn. chuán shàng rén duō bù jiàn xiē shén me, dàn jiàn chéng zǎi yǔ kōng zhōng shī lǐ zhī zhuàng, jīng yí lái wèn. chéng zǎi bèi shuō yuán gù rú cǐ, jǐn jiē zhān yǎng. cǐ shì hǎi shén lái jiù tā dì sān zāo de dà nán, cǐ hòu zài bù jiàn yǐng xiǎng le.
正在危急之中,程宰忽聞異香滿船,風勢頓息。須臾黑霧四散,中有彩雲一片,正當船上。雲中現出美人模樣來,上半身毫髮分明,下半身霞光擁蔽,不可細辨。程宰明知是海神又來救他,況且別過多時,不能廝見,悲感之極,涕泗交下。對着雲中只是磕頭禮拜,美人也在雲端舉手答禮,容色戀戀,良久方隱。船上人多不見些甚麼,但見程宰與空中施禮之狀,驚疑來問。程宰備說緣故如此,盡皆瞻仰。此是海神來救他第三遭的大難,此後再不見影響了。
hòu lái chéng zǎi nián guò liù shí, zài nán jīng yù zhe cài lín wū shí, róng yán zhǐ xiàng sì shí lái suì de, kě jiàn shì yù zhe yì rén wú yí. ruò yī zhe měi rén péng lái sān dǎo zhī yuē, tā rì bì dēng xiān lù yě. dàn bù zhī chéng zǎi wú guò shì gè jīng shāng sú rén, yǒu hé yuán fēn de yǒu cǐ yī duàn qí yù? shuō lái yě bù xìn, què zhè shì shì shí shí xíng de. kě jiàn shén xiān guǐ guài zhī shì, wèi bì jǐn wú, yǒu shī wèi zhèng:
後來程宰年過六十,在南京遇着蔡林屋時,容顏只象四十來歲的,可見是遇着異人無疑。若依着美人蓬萊三島之約,他日必登仙路也。但不知程宰無過是個經商俗人,有何緣分得有此一段奇遇?說來也不信,卻這事是實實行的。可見神仙鬼怪之事,未必盡無,有詩為證:
liú luò biān guān yī sú shāng, què féng shén juàn bù xún cháng.
流落邊關一俗商,卻逢神眷不尋常。
níng zhī zhōng ài yuán hé xǔ? tán bà lìng rén yù duàn cháng.
寧知鍾愛緣何許?談罷令人慾斷腸。