ěr shí shì zūn gào mó hē jiā yè jí zhū dà dì zǐ: shàn zāi shàn zāi, jiā yè shàn shuō rú lái zhēn shí gōng dé. chéng rú suǒ yán, rú lái fù yǒu wú liàng wú biān ā sēng qí gōng dé, rǔ děng ruò yú wú liàng yì jié shuō bù néng jǐn. jiā yè, dāng zhī rú lái shì zhū fǎ zhī wáng, ruò yǒu suǒ shuō, jiē bù xū yě. yú yī qiè fǎ, yǐ zhì fāng biàn ér yǎn shuō zhī, qí suǒ shuō fǎ, jiē xī dào yú yī qiè zhì dì. rú lái guān zhī yī qiè zhū fǎ zhī suǒ guī qū, yì zhī yī qiè zhòng shēng shēn xīn suǒ xíng, tōng dá wú ài, yòu yú zhū fǎ jiū jǐn míng liǎo, shì zhū zhòng shēng yī qiè zhì huì.
爾時世尊告摩訶迦葉、及諸大弟子:「善哉、善哉,迦葉善說如來真實功德。誠如所言,如來復有無量無邊阿僧祇功德,汝等若於無量億劫、說不能盡。迦葉,當知如來是諸法之王,若有所說,皆不虛也。於一切法,以智方便而演說之,其所說法,皆悉到於一切智地。如來觀知一切諸法之所歸趨,亦知一切眾生深心所行,通達無礙,又於諸法究盡明了,示諸眾生一切智慧。」
jiā yè, pì rú sān qiān dà qiān shì jiè shān chuān xī gǔ tǔ dì, suǒ shēng huì mù cóng lín jí zhū yào cǎo, zhǒng lèi ruò gān, míng sè gè yì. mì yún mí bù, biàn fù sān qiān dà qiān shì jiè, yī shí děng shù, qí zé pǔ qià. huì mù cóng lín jí zhū yào cǎo, xiǎo gēn xiǎo jīng xiǎo zhī xiǎo yè, zhōng gēn zhōng jīng zhōng zhī zhōng yè, dà gēn dà jīng dà zhī dà yè, zhū shù dà xiǎo, suí shàng zhōng xià gè yǒu suǒ shòu, yī yún suǒ yǔ, chēng qí zhǒng xìng ér dé shēng zhǎng, huá guǒ fū shí. suī yī dì suǒ shēng, yī yǔ suǒ rùn, ér zhū cǎo mù gè yǒu chà bié.
「迦葉,譬如三千大千世界、山川溪谷土地,所生卉木叢林、及諸藥草,種類若干,名色各異。密雲彌布,遍覆三千大千世界,一時等澍,其澤普洽。卉木叢林、及諸藥草,小根小莖、小枝小葉,中根中莖、中枝中葉,大根大莖、大枝大葉,諸樹大小,隨上中下、各有所受,一雲所雨,稱其種性而得生長,華果敷實。雖一地所生,一雨所潤,而諸草木、各有差別。」
jiā yè, dāng zhī rú lái yì fù rú shì chū xiàn yú shì, rú dà yún qǐ, yǐ dà yīn shēng pǔ biàn shì jiè tiān rén ā xiū luó, rú bǐ dà yún biàn fù sān qiān dà qiān guó tǔ. yú dà zhòng zhōng ér chàng shì yán: wǒ shì rú lái yīng gōng zhèng biàn zhī míng xíng zú shàn shì shì jiān jiě wú shàng shì diào yù zhàng fū tiān rén shī fú shì zūn, wèi dù zhě lìng dù, wèi jiě zhě lìng jiě, wèi ān zhě lìng ān, wèi niè pán zhě lìng dé niè pán, jīn shì hòu shì rú shí zhī zhī. wǒ shì yī qiè zhī zhě yī qiè jiàn zhě zhī dào zhě kāi dào zhě shuō dào zhě rǔ děng tiān rén ā xiū luó zhòng jiē yīng dào cǐ, wèi tīng fǎ gù.
「迦葉,當知如來亦復如是、出現於世,如大雲起,以大音聲、普遍世界天、人、阿修羅,如彼大雲遍覆三千大千國土。於大眾中、而唱是言:『我是如來、應供、正遍知、明行足、善逝世間解、無上士、調御丈夫、天人師、佛、世尊,未度者令度,未解者令解,未安者令安,未涅槃者令得涅槃,今世後世、如實知之。我是一切知者、一切見者、知道者、開道者、說道者、汝等天、人、阿修羅眾、皆應到此,為聽法故。』」
ěr shí wú shù qiān wàn yì zhǒng zhòng shēng, lái zhì fú suǒ ér tīng fǎ. rú lái yú shí, guān shì zhòng shēng zhū gēn lì dùn, yī jīng yī jìn xiè dài, suí qí suǒ kān ér wèi shuō fǎ, zhǒng zhǒng wú liàng, jiē lìng huān xǐ kuài dé shàn lì.
「爾時無數千萬億種眾生,來至佛所、而聽法。如來於時,觀是眾生諸根利鈍,一精一進、懈怠,隨其所堪、而為說法,種種無量,皆令歡喜、快得善利。」
shì zhū zhòng shēng wén shì fǎ yǐ, xiàn shì ān yǐn, hòu shēng shàn chù, yǐ dào shòu lè, yì dé wén fǎ. jì wén fǎ yǐ, lí zhū zhàng ài, yú zhū fǎ zhōng, rèn lì suǒ néng, jiàn dé rù dào. rú bǐ dà yún yǔ yú yī qiè huì mù cóng lín jí zhū yào cǎo, rú qí zhǒng xìng, jù zú méng rùn, gè dé shēng zhǎng.
「是諸眾生、聞是法已,現世安隱,後生善處,以道受樂,亦得聞法。既聞法已,離諸障礙,於諸法中,任力所能,漸得入道。如彼大雲、雨於一切卉木叢林、及諸藥草,如其種性,具足蒙潤,各得生長。」
rú lái shuō fǎ, yī xiāng yī wèi, suǒ wèi jiě tuō xiāng lí xiāng miè xiāng, jiū jìng zhì yú yī qiè zhǒng zhì. qí yǒu zhòng shēng wén rú lái fǎ, ruò chí dú sòng, rú shuō xiū xíng, suǒ de gōng dé bù zì jué zhī. suǒ yǐ zhě hé. wéi yǒu rú lái zhī cǐ zhòng shēng zhǒng xiāng tǐ xìng, niàn hé shì, sī hé shì, xiū hé shì, yún hé niàn, yún hé sī, yún hé xiū, yǐ hé fǎ niàn, yǐ hé fǎ sī, yǐ hé fǎ xiū, yǐ hé fǎ dé hé fǎ, zhòng shēng zhù yú zhǒng zhǒng zhī dì, wéi yǒu rú lái rú shí jiàn zhī, míng liǎo wú ài. rú bǐ huì mù cóng lín zhū yào cǎo děng, ér bù zì zhī shàng zhōng xià xìng, rú lái zhī shì yī xiāng yī wèi zhī fǎ, suǒ wèi jiě tuō xiāng lí xiāng miè xiāng, jiū jìng niè pán cháng jì miè xiāng, zhōng guī yú kōng. fú zhī shì yǐ, guān zhòng shēng xīn yù ér jiāng hù zhī, shì gù bù jí wèi shuō yī qiè zhǒng zhì. rǔ děng jiā yè shén wèi xī yǒu, néng zhī rú lái suí yí shuō fǎ, néng xìn néng shòu. suǒ yǐ zhě hé. zhū fú shì zūn suí yí shuō fǎ, nán jiě nán zhī.
「如來說法,一相一味,所謂解脫相、離相、滅相,究竟至於一切種智。其有眾生、聞如來法,若持讀誦,如說修行,所得功德、不自覺知。所以者何。唯有如來、知此眾生種相體性,念何事,思何事,修何事,云何念,云何思,云何修,以何法念,以何法思,以何法修,以何法得何法,眾生住於種種之地,唯有如來、如實見之,明了無礙。如彼卉木叢林、諸藥草等,而不自知上中下性,如來知是一相一味之法,所謂解脫相、離相、滅相,究竟涅槃、常寂滅相,終歸於空。佛知是已,觀眾生心欲、而將護之,是故不即為說一切種智。汝等迦葉、甚為稀有,能知如來隨宜說法,能信能受。所以者何。諸佛世尊、隨宜說法,難解難知。」
ěr shí shì zūn yù zhòng xuān cǐ yì, ér shuō jì yán:
爾時世尊欲重宣此義,而說偈言:
pò yǒu fǎ wáng chū xiàn shì jiān, suí zhòng shēng yù, zhǒng zhǒng shuō fǎ.
破有法王、出現世間,隨眾生欲,種種說法。
rú lái zūn zhòng, zhì huì shēn yuǎn, jiǔ mò sī yào, bù wù sù shuō.
如來尊重,智慧深遠,久默斯要,不務速說。
yǒu zhì ruò wén, zé néng xìn jiě, wú zhì yí huǐ, zé wèi yǒng shī.
有智若聞,則能信解,無智疑悔,則為永失。
shì gù jiā yè, suí lì wèi shuō, yǐ zhǒng zhǒng yuán lìng dé zhèng jiàn.
是故迦葉,隨力為說,以種種緣、令得正見。
jiā yè dāng zhī, pì rú dà yún, qǐ yú shì jiān, biàn fù yī qiè,
迦葉當知,譬如大雲,起於世間,遍覆一切,
huì yún hán rùn, diàn guāng huǎng yào, léi shēng yuǎn zhèn, lìng zhòng yuè yù.
慧雲含潤,電光晃曜,雷聲遠震,令眾悅豫。
rì guāng yǎn bì, dì shàng qīng liáng, ài dài chuí bù rú kě chéng lǎn.
日光掩蔽,地上清涼,靉靆垂布、如可承攬。
qí yǔ pǔ děng, sì fāng jù xià, liú shù wú liàng, lǜ tǔ chōng qià.
其雨普等,四方俱下,流澍無量,率土充洽。
shān chuān xiǎn gǔ yōu suì suǒ shēng, huì mù yào cǎo, dà xiǎo zhū shù,
山川險谷、幽邃所生,卉木藥草,大小諸樹,
bǎi gǔ miáo jià, gān zhè pú táo, yǔ zhī suǒ rùn, wú bù fēng zú,
百穀苗稼,甘蔗葡萄,雨之所潤,無不豐足,
gàn dì pǔ qià, yào mù bìng mào. qí yún suǒ chū, yī wèi zhī shuǐ,
干地普洽,藥木並茂。其雲所出,一味之水,
cǎo mù cóng lín, suí fēn shòu rùn. yī qiè zhū shù, shàng zhōng xià děng,
草木叢林,隨分受潤。一切諸樹,上中下等,
chēng qí dà xiǎo, gè dé shēng zhǎng, gēn jīng zhī yè, huá guǒ guāng sè,
稱其大小,各得生長,根莖枝葉,華果光色,
yī yǔ suǒ jí, jiē dé xiān zé. rú qí tǐ xiāng xìng fēn dà xiǎo,
一雨所及,皆得鮮澤。如其體相、性分大小,
suǒ rùn shì yī, ér gè zī mào. fú yì rú shì, chū xiàn yú shì,
所潤是一,而各滋茂。佛亦如是,出現於世,
pì rú dà yún pǔ fù yī qiè. jì chū yú shì, wèi zhū zhòng shēng
譬如大雲、普覆一切。既出於世,為諸眾生、
fēn bié yǎn shuō zhū fǎ zhī shí. dà shèng shì zūn, yú zhū tiān rén
分別演說、諸法之實。大聖世尊,於諸天人、
yī qiè zhòng zhōng ér xuān shì yán, wǒ wèi rú lái, liǎng zú zhī zūn,
一切眾中、而宣是言,我為如來,兩足之尊,
chū yú shì jiān, yóu rú dà yún chōng rùn yī qiè, kū gǎo zhòng shēng,
出於世間,猶如大雲、充潤一切,枯槁眾生,
jiē lìng lí kǔ, dé ān yǐn lè shì jiān zhī lè jí niè pán lè.
皆令離苦,得安隱樂、世間之樂、及涅槃樂。
zhū tiān rén zhòng, yī xīn shàn tīng, jiē yīng dào cǐ jìn wú shàng zūn.
諸天人眾,一心善聽,皆應到此、覲無上尊。
wǒ wèi shì zūn, wú néng jí zhě, ān yǐn zhòng shēng, gù xiàn yú shì,
我為世尊,無能及者,安隱眾生,故現於世,
wèi dà zhòng shuō, gān lù jìng fǎ. qí fǎ yī wèi, jiě tuō niè pán,
為大眾說,甘露淨法。其法一味,解脫涅槃,
yǐ yī miào yīn yǎn chàng sī yì, cháng wèi dà chéng, ér zuò yīn yuán.
以一妙音、演暢斯義,常為大乘,而作因緣。
wǒ guān yī qiè, pǔ jiē píng děng, wú yǒu bǐ cǐ ài zēng zhī xīn.
我觀一切,普皆平等,無有彼此、愛憎之心。
wǒ wú tān zhe, yì wú xiàn ài, héng wèi yī qiè píng děng shuō fǎ,
我無貪著,亦無限礙,恆為一切、平等說法,
rú wèi yī rén, zhòng duō yì rán. cháng yǎn shuō fǎ, céng wú tā shì,
如為一人,眾多亦然。常演說法,曾無他事,
qù lái zuò lì zhōng bù pí yàn, chōng zú shì jiān, rú yǔ pǔ rùn.
去來坐立、終不疲厭,充足世間,如雨普潤。
guì jiàn shàng xià, chí jiè huǐ jiè, wēi yí jù zú jí bù jù zú,
貴賤上下,持戒毀戒,威儀具足、及不具足,
zhèng jiàn xié jiàn, lì gēn dùn gēn, děng yǔ fǎ yǔ, ér wú xiè juàn.
正見邪見,利根鈍根,等雨法雨,而無懈倦。
yī qiè zhòng shēng wén wǒ fǎ zhě, suí lì suǒ shòu, zhù yú zhū dì.
一切眾生、聞我法者,隨力所受,住於諸地。
huò chù rén tiān, zhuǎn lún shèng wáng, shì fàn zhū wáng, shì xiǎo yào cǎo.
或處人天,轉輪聖王,釋梵諸王,是小藥草。
zhī wú lòu fǎ, néng dé niè pán, qǐ liù shén tōng, jí dé sān míng,
知無漏法,能得涅槃,起六神通,及得三明,
dú chù shān lín, cháng xíng chán dìng, dé yuán jué zhèng, shì zhōng yào cǎo.
獨處山林,常行禪定,得緣覺證,是中藥草。
qiú shì zūn chù, wǒ dāng zuò fú, xíng yī jīng yī jìn dìng, shì shàng yào cǎo.
求世尊處,我當作佛,行一精一進定,是上藥草。
yòu zhū fó zǐ zhuān xīn fú dào, cháng xíng cí bēi, zì zhī zuò fú,
又諸佛子、專心佛道,常行慈悲,自知作佛,
jué dìng wú yí, shì míng xiǎo shù. ān zhù shén tōng, zhuǎn bù tuì lún,
決定無疑,是名小樹。安住神通,轉不退輪,
dù wú liàng yì bǎi qiān zhòng shēng, rú shì pú sà, míng wèi dà shù.
度無量億、百千眾生,如是菩薩,名為大樹。
fú píng děng shuō, rú yī wèi yǔ, suí zhòng shēng xìng suǒ shòu bù tóng,
佛平等說,如一味雨,隨眾生性、所受不同,
rú bǐ cǎo mù, suǒ bǐng gè yì, fú yǐ cǐ yù fāng biàn kāi shì,
如彼草木,所稟各異,佛以此喻、方便開示,
zhǒng zhǒng yán cí, yǎn shuō yī fǎ, yú fú zhì huì, rú hǎi yī dī.
種種言辭,演說一法,於佛智慧,如海一滴。
wǒ yǔ fǎ yǔ, chōng mǎn shì jiān, yī wèi zhī fǎ, suí lì xiū xíng,
我雨法雨,充滿世間,一味之法,隨力修行,
rú bǐ cóng lín yào cǎo zhū shù, suí qí dà xiǎo, jiàn zēng mào hǎo.
如彼叢林、藥草諸樹,隨其大小,漸增茂好。
zhū fú zhī fǎ, cháng yǐ yī wèi, lìng zhū shì jiān pǔ dé jù zú,
諸佛之法,常以一味,令諸世間、普得具足,
jiàn cì xiū xíng, jiē dé dào guǒ. shēng wén yuán jué, chù yú shān lín,
漸次修行,皆得道果。聲聞緣覺,處於山林,
zhù zuì hòu shēn, wén fǎ dé guǒ, shì míng yào cǎo, gè dé zēng zhǎng.
住最後身,聞法得果,是名藥草,各得增長。
ruò zhū pú sà, zhì huì jiān gù, le dá sān jiè, qiú zuì shàng chéng,
若諸菩薩,智慧堅固,了達三界,求最上乘,
shì míng xiǎo shù ér dé zēng zhǎng. fù yǒu zhù chán, de shén tōng lì,
是名小樹、而得增長。復有住禪,得神通力,
wén zhū fǎ kōng, xīn dà huān xǐ, fàng wú shù guāng, dù zhū zhòng shēng,
聞諸法空,心大歡喜,放無數光,度諸眾生,
shì míng dà shù ér dé zēng zhǎng. rú shì jiā yè, fú suǒ shuō fǎ,
是名大樹、而得增長。如是迦葉,佛所說法,
pì rú dà yún, yǐ yī wèi yǔ rùn yú rén huá, gè dé chéng shí.
譬如大雲,以一味雨、潤於人華,各得成實。
jiā yè dāng zhī, yǐ zhū yīn yuán zhǒng zhǒng pì yù kāi shì fú dào,
迦葉當知,以諸因緣、種種譬喻、開示佛道,
shì wǒ fāng biàn, zhū fú yì rán. jīn wèi rǔ děng, shuō zuì shí shì,
是我方便,諸佛亦然。今為汝等,說最實事,
zhū shēng wén zhòng jiē fēi miè dù, rǔ děng suǒ xíng, shì pú sà dào,
諸聲聞眾、皆非滅度,汝等所行,是菩薩道,
jiàn jiàn xiū xué, xī dāng chéng fó.
漸漸修學,悉當成佛。