zhōu lǐ yuē:" xún guó chuán dié zhě, fǎn jiàn yě." lǚ wàng yún:" jiān, gòu fēi yán, jù wèi yī zú." shì zhī yòng jiàn zhī dào, fēi yī rì yě. fán yǒu bái qì qún xíng, pái huái jié zhèn lái zhě, wèi tā guó rén lái yù tú, rén bù kě yīng, shì qí suǒ wǎng, suí ér jī zhī, kě de yě. huò yǒu hēi qì lín wǒ jūn shàng, rú chē lún xíng, dí rén shēn rù, móu luàn wú guó chén. huò yǒu hēi qì yóu xíng, zhōng hán wǔ sè, lín wǒ jūn shàng, dí bì móu hé zhū hóu ér fá wú guó, zhū hóu fǎn móu jūn, jūn zì bài. huò yǒu hēi qì rú chuáng, chū yú yíng zhōng, shàng hēi xià huáng, dí yù lái qiú zhàn. wú chéng shí, yán xìn xiāng fǎn, jiǔ rì nèi bì jué, bèi zhī, jí. huò rì yuè yīn chén, wú guāng bù yǔ, huò shí rì zhòu yè bú jiàn rì yuè, míng yuē" méng", chén móu zhǔ. gù yuē: jiǔ yīn bù yǔ, chén móu zhǔ yě.
《周礼》曰:“巡国传谍者,反间也。”吕望云:“间,构飞言,聚为一卒。”是知用间之道,非一日也。(凡有白气群行,徘徊结阵来者,为他国人来欲图,人不可应,视其所往,随而击之,可得也。或有黑气临我军上,如车轮行,敌人深入,谋乱吾国臣。或有黑气游行,中含五色,临我军上,敌必谋合诸侯而伐吾国,诸侯反谋军,军自败。或有黑气如幢,出于营中,上黑下黄,敌欲来求战。无诚实,言信相反,九日内必觉,备之,吉。或日月阴沉,无光不雨,或十日昼夜不见日月,名曰“蒙”,臣谋主。故曰:久阴不雨,臣谋主也。)
gù jiān yǒu wǔ jiān: yǒu yīn jiān, yǒu nèi jiān, yǒu fǎn jiàn, yǒu shēng jiān, yǒu sǐ jiān. wǔ jiān jù qǐ, mò zhī qí dào. yīn jiān zhě, yīn qí xiāng rén ér yòng zhī zhě yě yán dí xiāng yì zhī rén, zhī dí biǎo lǐ xū shí, kě shǐ cì hou tīng chá, tōng cí zhì yán. gù yuē: yīn zhī yòng, shǎng lù wèi xiān yě..
故间有五间:有因间,有内间,有反间,有生间,有死间。五间俱起,莫知其道。因间者,因其乡人而用之者也(言敌乡邑之人,知敌表里虚实,可使伺候听察,通辞致言。故曰:因之用,赏禄为先也。)。
nèi jiān zhě, yīn qí guān rén ér yòng zhī zhě yě yīn qí zài guān shī zhí zhě, ruò xíng zhū zhī zǐ sūn yǔ shòu fá zhī jiā yě. yīn qí yǒu xì, jiù ér yòng zhī..
内间者,因其官人而用之者也(因其在官失职者,若刑诛之子孙与受罚之家也。因其有隙,就而用之。)。
fǎn jiàn zhě, yīn dí jiān ér yòng zhī zhě yě cáo gōng yuē:" dí shǐ jiān lái shì wǒ, wǒ zhī zhī. yīn hòu lù zhòng xǔ, fǎn shǐ wèi wǒ jiān, gù yuē fǎn jiàn." xiāo shì chéng yuē:" yán dí shǐ rén lái hòu wǒ, wǒ yáng bù zhī ér shì yǐ xū shì, qián què qī huì, shǐ guī xiāng yǔ, gù yuē fǎn jiàn yě..
反间者,因敌间而用之者也(曹公曰:“敌使间来视我,我知之。因厚赂重许,反使为我间,故曰反间。”萧世诚曰:“言敌使人来候我,我佯不知而示以虚事,前却期会,使归相语,故曰反间也。)。
shēng jiān zhě, fǎn bào zhě yě zé jǐ yǒu xián cái zhì móu, néng zì kāi tōng yú dí zhī qīn guì, chá qí dòng jìng, zhī qí shì jì suǒ wéi, yǐ zhī qí shí, hái bào, gù yuē shēng jiān yě..
生间者,反报者也(择己有贤才智谋,能自开通于敌之亲贵,察其动静,知其事计所为,已知其实,还报,故曰生间也。)。
sǐ zhě jiān, wèi kuáng shì yú wài, lìng wú jiān zhī zhī, ér dài yú dí jiān zhě yě. zuò zhà kuáng zhī shì yú wài, yáng lòu xiè zhī. shǐ wú jiān zhī zhī. wú jiān zhì dí zhōng, wèi dí suǒ de, bì yǐ kuáng shì shū dí, dí cóng ér bèi zhī, wú suǒ xíng bù rán yě, jiān zé sǐ yǐ. yòu, yī yún: dí jiān lái zài yíng, jiān wǒ kuáng shì ér chí guī, rán jiē fēi wú suǒ tú yě. èr jiān jiē bù néng zhī yōu yǐn, gù yuē sǐ jiān. xiāo shì chéng yún:" suǒ huò dí rén jí jǐ jūn shì yǒu zhòng zuì xì zhě, gù wèi miǎn, xiāng chì wù xiè, yáng bù mì mì, lìng jū zhě qiè wén zhī. yīn huǎn zhī, shǐ wáng, wáng bì guī dí, yǐ suǒ wén gào zhī, dí bì xìn yān, wǎng bì bù jiān. gù yuē sǐ jiān zhě yě.
死者间,为诳事于外,令吾间知之,而待于敌间者也。(作诈诳之事于外,佯漏泄之。使吾间知之。吾间至敌中,为敌所得,必以诳事输敌,敌从而备之,吾所行不然也,间则死矣。又,一云:敌间来在营,间我诳事而持归,然皆非吾所图也。二间皆不能知幽隐,故曰死间。萧世诚云:“所获敌人及己军士有重罪系者,故为免,相敕勿泄,佯不秘密,令拘者窃闻之。因缓之,使亡,亡必归敌,以所闻告之,敌必信焉,往必不间。故曰死间者也。)
xī hàn xī yù dū hù bān chāo, chū wèi jiāng bīng cháng shǐ, xī fā zhū guó bù qí èr wàn wǔ qiān jī shā chē, shā chē qiú jiù qiū cí. qiū cí wáng qiǎn zuǒ jiāng jūn fā wēn sù gū mò wèi tóu, hé wǔ wàn rén zhù zhī. chāo zhào qū jí yú tián shū lè wáng yì yuē:" bīng shǎo bù dí, jì mò rú gè jiě sàn qù. yú tián cóng cǐ dōng, zhǎng shǐ yì cóng cǐ xī guī. yè bàn wén gǔ shēng biàn fā." zhòng jiē yǐ wéi rán. nǎi yīn huǎn qín dé shēng kǒu, shēng kǒu guī, yǐ chāo yán gào qiū cí. qiū cí wén zhī, xǐ, shǐ zuǒ jiāng jūn jiāng wàn qí yú xī jiè zhē chāo, wēn sù wáng jiāng bā qiān qí yú dōng jiè zhē yú tián wáng. rén dìng hòu, chāo mì lìng zhū sī mǎ, lè bīng lì shì. zhì jī míng, chí fù shā chē jūn yíng, yǎn fù zhī, hú jiē jīng zǒu, zhǎn shǒu wǔ qiān jí, shā chē suì jiàng.
昔汉西域都护班超,初为将兵长史,悉发诸国步骑二万五千击莎车,莎车求救龟兹。龟兹王遣左将军发温宿、姑墨、尉头,合五万人助之。超召曲及于阗疏勒王议曰:“兵少不敌,计莫如各解散去。于阗从此东,长史亦从此西归。夜半闻鼓声便发。”众皆以为然。乃阴缓擒得生口,生口归,以超言告龟兹。龟兹闻之,喜,使左将军将万骑于西界遮超,温宿王将八千骑于东界遮于阗王。人定后,超密令诸司马,勒兵励士。至鸡鸣,驰赴莎车军营,掩覆之,胡皆惊走,斩首五千级,莎车遂降。
yòu, gěng yǎn tǎo zhāng bù, bù wén zhī, nǎi shǐ qí dà jiàng fèi yì jūn lì xià, yòu fēn bīng tún zhù ā, bié yú tài shān zhōng chéng liè yíng shù shí yǐ dài yǎn xī liú bèi dōng xià yǔ sūn quán jiāo zhàn, wèi wén dì wén liú bèi shù zhà lián yíng qī bǎi yú lǐ, wèi qún chén yuē:" bèi bù xiǎo bīng quán, qǐ yǒu qī bǎi lǐ yíng kě yǐ jù dí zhě hū? bāo yuán xí xiǎn zǔ ér wèi jūn zhě, wèi dí suǒ qín, cǐ bīng jì yě." hòu qī rì, quán pò bèi shū dào. jīn zhāng bù liè yíng shù shí, huǎn jí bù néng xiāng jiù. yòu yī jūn kuì, zé zhòng xīn nán gù. cǐ qíng bù suǒ yǐ zǒu jīng wáng yě. bù fēi jì yě, bài qí yí yě.. yǎn dù hé, xiān jī zhù ā, bá zhī, gù kāi wéi yī jiǎo, lìng qí zhòng dé bēn zhōng chéng. zhōng chéng rén wén zhù ā yǐ kuì, dà jù, suì kōng bì wáng qù sūn zǐ yuē:" sān jūn kě duó qì, jiāng jūn kě duó xīn." gěng yǎn kāi zhù ā zhī wéi, lìng qí zhòng bēn zhōng chéng, yǐ zhèn bù zhī, yì duó qì duó xīn jì yě. miào yǐ fū..
又,耿弇讨张步,步闻之,乃使其大将费邑军历下,又分兵屯祝阿,别于太山钟城列营数十以待弇(昔刘备东下与孙权交战,魏文帝闻刘备树栅连营七百余里,谓群臣曰:“备不晓兵权,岂有七百里营可以拒敌者乎?包原隰险阻而为军者,为敌所擒,此兵忌也。”后七日,权破备书到。今张步列营数十,缓急不能相救。又一军溃,则众心难固。此黥布所以走荆王也。步非计也,败其宜也。)。弇渡河,先击祝阿,拔之,故开围一角,令其众得奔钟城。钟城人闻祝阿已溃,大惧,遂空壁亡去(孙子曰:“三军可夺气,将军可夺心。”耿弇开祝阿之围,令其众奔钟城,以震怖之,亦夺气、夺心计也。妙矣夫。)。
fèi yì fēn qiǎn qí dì gǎn shǒu jù lǐ, yǎn jìn bīng, xiān xié jù lǐ, duō fá shù mù, yáng yán tián sāi kēng qiàn. shù rì yǒu jiàng zhě, yán yì wén yǎn yù gōng jù lǐ, móu lái jiù zhī. yǎn nǎi yán lìng jūn zhōng qù zhì gōng jù, hòu sān rì dāng xī gōng jù lǐ. yīn huǎn shēng kǒu, lìng dé wáng guī, guī zhě yǐ yǎn qī gào yì. yì zhì guǒ zì jiāng lái jiù zhī, yǎn xǐ wèi zhū jiàng yuē:" wú suǒ xiū gōng jù zhě, yù yòu zhì yì ěr. jīn lái, shì wú suǒ qiú yě." jí fēn sān qiān rén shǒu jù lǐ, zì yǐn jīng bīng zhǐ gǎng bǎn, chéng gāo hé zhàn, dà pò zhī, lín zhèn zhǎn yì huò wèn sūn zǐ yuē:" dí zhòng ér zhěng, jiāng lái, dài zhī ruò hé?" yuē:" xiān duó qí suǒ ài, zé tīng yǐ." yòu yuē:" shàn zhàn zhě, zhì rén ér bù zhì yú rén." yǎn yáng yán gōng jù lǐ yě, yì duó qí suǒ ài, lìng zì zhì zhī jì yě.. cǐ yòng yīn jiān zhī shì yě.
费邑分遣其弟敢守巨里,弇进兵,先胁巨里,多伐树木,扬言填塞坑堑。数日有降者,言邑闻弇欲攻巨里,谋来救之。弇乃严令军中趣治攻具,后三日当悉攻巨里。阴缓生口,令得亡归,归者以弇期告邑。邑至果自将来救之,弇喜谓诸将曰:“吾所修攻具者,欲诱致邑耳。今来,适吾所求也。”即分三千人守巨里,自引精兵止岗阪,乘高合战,大破之,临阵斩邑(或问孙子曰:“敌众而整,将来,待之若何?”曰:“先夺其所爱,则听矣。”又曰:“善战者,致人而不致于人。”弇扬言攻巨里也,亦夺其所爱,令自致之计也。)。此用因间之势也。
jìn shí, yì zhōu mù luó shàng qiǎn kuí bó gōng lǐ xióng yú pí chéng, dié yǒu shèng fù. xióng nǎi mù wǔ dū rén pǔ tài, biān zhī jiàn xuè, shǐ jué luó shàng, yù wèi nèi yìng, yǐ huǒ wéi qī. shàng xìn zhī, xī chū jīng bīng, qiǎn kuí bó děng shuài lǐng cóng tài. lǐ xióng xiān shǐ lǐ xiāng yú dào shè fú, tài yǐ zhǎng tī yǐ chéng ér jǔ huǒ, bó jūn jiàn huǒ qǐ, jiē zhēng yuán tī. tài yòu yǐ shéng jí shàng shàng jūn bǎi yú rén, jiē zhǎn zhī. xióng yīn fàng bīng, nèi wài jī zhī, dà pò shàng jūn. cǐ yòng nèi jiān zhī shì yě.
晋时,益州牧罗尚遣隗伯攻李雄于郫城,迭有胜负。雄乃募武都人朴泰,鞭之见血,使谲罗尚,欲为内应,以火为期。尚信之,悉出精兵,遣隗伯等率领从泰。李雄先使李骧于道设伏,泰以长梯倚城而举火,伯军见火起,皆争缘梯。泰又以绳汲上尚军百余人,皆斩之。雄因放兵,内外击之,大破尚军。此用内间之势也。
zhèng wǔ gōng yù fá hú, xiān yǐ qí zi qī hú. yīn wèn qún chén yuē:" wǒ yù yòng bīng, shuí kě fá zhě?" dài fū guān qī sī yuē:" hú kě fá." wǔ gōng nù ér lù zhī yuē:" hú, xiōng dì zhī guó. zi yán fá zhī, hé yě?" hú jūn wén zhī, yǐ zhèng wèi qīn jǐ ér bù bèi zhèng. zhèng xí hú, qǔ zhī hàn shǐ lì shēng shuō qí wáng tián guǎng, guǎng bà bīng, yǔ lì shēng zòng jiǔ. hàn jiāng hán xìn yīn qí wú bèi, xí qí, pò zhī. tián guǎng pēng lì shēng, lì shēng ǒu chéng hán xìn sǐ jiān. táng lǐ jìng fá xiōng nú, yǐ táng jiǎn xiān hé qīn, ér jǐ yǐ bīng chéng qí bù bèi, pò zhī. cǐ lǐ jìng yǐ táng jiǎn wèi sǐ jiān yě.. cǐ yòng sǐ jiān zhī shì yě.
郑武公欲伐胡,先以其子妻胡。因问群臣曰:“我欲用兵,谁可伐者?”大夫关期思曰:“胡可伐。”武公怒而戮之曰:“胡,兄弟之国。子言伐之,何也?”胡君闻之,以郑为亲己而不备郑。郑袭胡,取之(汉使郦生说齐王田广,广罢兵,与郦生纵酒。汉将韩信因其无备,袭齐,破之。田广烹郦生,郦生偶成韩信死间。唐李靖伐匈奴,以唐俭先和亲,而己以兵乘其不备,破之。此李靖以唐俭为死间也。)。此用死间之势也。
chén píng yǐ jīn zòng fǎn jiàn yú chǔ jūn, jiān fàn zēng, chǔ wáng yí zhī. cǐ yòng fǎn jiàn zhě yě. shì jù bà jì.
陈平以金纵反间于楚军,间范增,楚王疑之。此用反间者也。(事具(霸纪)。)
gù zhī: sān jūn zhī qīn mò qīn yú jiān, shǎng mò hòu yú jiān, shì mò mì yú jiān. fēi shèng zhì mò néng yòng jiàn, fēi mì wēi mò néng dé jiān zhī shí. cǐ sān jūn zhī yào, wéi xián jiāng zhī suǒ liú yì yě.
故知:三军之亲莫亲于间,赏莫厚于间,事莫密于间。非圣智莫能用间,非密微莫能得间之实。此三军之要,唯贤将之所留意也。