jiàn zhōng sì sì, xiān shì, xiāng yáng jié dù shǐ jiǎn jiào yòu pú yè liáng chóng yì zì zǔ bīng bù cháo èr shí nián yǐ. shàng zài chūn gōng, qíng shēn fèn wǎn, jí dēng bǎo wèi, yǒu zhū sì xiōng zhī zhì yān, zhào jiàn nán jié dù jiǎn jiào gōng bù shàng shū zhāng yán shǎng dōng chuān jié dù yù shǐ dài fū wáng yōng liáng yáng jié dù yù shǐ dài fū jiǎ dān jiāng líng jié dù jiǎn jiào gōng bù shàng shū zhāng bó yí huái yáng jié dù sī tú chén shǎo yóu huái níng jié dù tóng píng zhāng shì hàn nán hàn běi zhāo tǎo shǐ lǐ xī liè, chōng dū tǒng zhū jūn píng xiāng dà zǒng guǎn. wáng mìng bān xíng, fēn lù qí jìn, shòu fèn lóng xiāng, móu chén yíng mù, wǔ zú yún cuì, qí gǔ cái shī, xiōng tú wǎ jiě. chéng shèng zhú běi, rú jù hǎi zhī wò yíng guāng hàn shuǐ fú shī, shì qiū fēng zhī chuī luò yè. chóng yì zhī shǒu xuán yú cháo yǐ. shì zǔ kūn yáng, xiè ān féi shuǐ, gè yī shí yě. shī yún:" wú quán wú yǒng, zhí wèi luàn jiē", sī zhī wèi yǐ.
建中四祀,先是,襄阳节度使检校右仆射梁崇义自阻兵不朝二十年矣。上在春宫,情深愤惋,及登宝位,有诛四凶之志焉,诏剑南节度检校工部尚书张延赏、东川节度御史大夫王邕、梁洋节度御史大夫贾耽、江陵节度检校工部尚书张伯仪、淮扬节度司徒陈少游、淮宁节度同平章事汉南汉北招讨使李希烈,充都统诸军平襄大总管。王命颁行,分路齐进,兽奋龙骧,谋臣盈幕,武族云萃,旗鼓才施,凶徒瓦解。乘胜逐北,如巨海之沃荧光;汉水浮尸,似秋风之吹落叶。崇义之首悬于朝矣。世祖昆阳,谢安淝水,各一时也。《诗》云:“无拳无勇,职为乱阶”,斯之谓矣。
dū tǒng lǐ xī liè zì wèi yǒu kè dí zhī gōng míng, jū rán yǒu dōu xiāng zhī zhì. yǒu zhào lēi guī běn zhèn, rán shēng bù huì zhī xīn, nǎi jié qí jùn, xí juǎn ér guī huái níng. fán lüè liáng jiā zǐ xìng, xī wèi jiàn lì liù chù zī cái, sǎo dì ér jǐn. xī tài wǔ guā bù, huí shī liù zhōu, wú jī quǎn zhī xiǎng yóu zǐ wàng shě, bù shí jiù lú. yuán xiōng zhī bá xiāng yáng, shèn yú sī kù. suì zòng shī xiàn wǒ rǔ zhōu, hé nán yǐn zhèng shū zé biǎo zòu zhī. shàng mìng gōng shāng shàng shū jiān yòu pú yè gē shū yào, zǒng jìn bīng wǔ wàn ér tǎo zhī. shī móu shì ruì, suǒ xiàng mò gǎn yǒu zhēng héng zhě, cháng qū zhù lěi yú xiāng chéng xiàn yān.
都统李希烈自谓有克敌之功名,居然有都襄之志。有诏勒归本镇,然生不譓之心,乃劫其郡,席卷而归淮宁。凡掠良家子姓,悉为贱隶;六畜资财,扫地而尽。昔太武瓜步,回师六州,无鸡犬之响;游子望舍,不识旧庐。元凶之拔襄阳,甚于斯酷。遂纵师陷我汝州,河南尹郑叔则表奏之。上命工商尚书兼右仆射哥舒曜,总禁兵五万而讨之。师谋士锐,所向莫敢有争衡者,长驱筑垒于襄城县焉。
shí guó jiā duō gù, hé běi yōu jì, wěi máo fēng qǐ sān fǔ liǎng jī, zhēng bīng rì jì. huáng hè sī nù, yuán zhěng qí zú. zhào hé yáng jié dù yù shǐ dài fū lǐ péng tài yuán jié dù jiǎn jiào gōng bù shàng shū mǎ suì zé lù jié dù jiǎn jiào gōng bù shàng shū lǐ bào zhēn shuò fāng jié dù tài zǐ shǎo shī lǐ huái guāng shén cè zhì jiāng yù shǐ dài fū yì xìng wáng lǐ gōng chéng huá yuán zhèn è shǐ yù shǐ dài fū zhào lìng zhēn, fēn lù cháng qū, shēn rù zéi jìng. suī wáng shī pín shèng, ér kòu yì wèi shuāi shèng fù xiāng cān, shā shāng wàn jì. shí jūn yòng jì duō, bù huáng yuǎn lüè. hù bù shì láng zhào zàn shàng fēng shì, qǐng shuì sān fǔ liǎng jī jū yǔ jiān jià, jí qǔ liǎng shì fù shāng dà jiǎ, yú xī míng cí ēn èr sì zhì yuàn jiǎn nà. tān lì shēn wén, yuàn jí shè jì. tài shǐ zòu yuē:" yáo mén chū tiān zǐ." yǒu zhào" qù chéng qī lǐ nèi zhū yáo jǐn fèi zhī". jí cǐ chēng bīng, nǎi shì jīng yuán jié dù yáo lìng yán wèi móu zhǔ yě. shí gē shū yào gū jūn wú yuán, liáng chǔ bù jì. zéi dé qí biàn, chóng wéi shù zhōu, jiǎ shì rì wéi bàn shū, mǎ táo qiáng pí ér chú yān. qián biǎo qǐng jì shī. zhào shén cè zhì jiāng xíng yíng bīng mǎ shǐ yù shǐ dài fū liú dé xìn yù shǐ dài fū gāo bǐng zhé, gè mǎ bù gòng yī shí wàn, lái jiù xiāng chéng. chì dà liáng jié dù sī tú lǐ gōng miǎn fā shī, jī jiǎo ér gōng zhī. jūn shū wǎng lái, tóng huì yú rǔ zhōu zhī xuē diàn. jūn lìng bù yán, wèi fú bīng suǒ bài, sān jiāng zhī shī wàng qí dà kuì, róng qì wěi shù bǎi lǐ, tiě mǎ yī wàn tí méi yān. luò yáng shì shù huáng hài, běi zǒu hé yáng, xī bēn xiáo miǎn, dōng dōu yǐn zhèng shū zé rù bǎo xī yuàn. táng hàn chén bēn yú dà liáng, gāo bǐng zhé liú dé xìn shōu lí jí sàn, zhù jūn yú rǔ zhōu.
时国家多故,河北幽冀,猥毛蜂起;三辅两畿,征兵日继。皇赫斯怒,爰整其族。诏河阳节度御史大夫李芃、太原节度检校工部尚书马燧、泽潞节度检校工部尚书李抱真、朔方节度太子少师李怀光、神策制将御史大夫异姓王李公晟、华原镇遏使御史大夫赵令珍,分路长驱,深入贼境。虽王师频胜,而寇亦未衰;胜负相参,杀伤万计。时军用既多,不遑远略。户部侍郎赵赞上封事,请税三辅、两畿居宇间架,及取两市富商大贾,于西明、慈恩二寺置院检纳。贪吏深文,怨及社稷。太史奏曰:“窑门出天子。”有诏“去城七里内诸窑尽废之”。及泚称兵,乃是泾原节度姚令言为谋主也。时哥舒曜孤军无援,粮储不继。贼得其便,重围数周,甲士日惟半菽,马淘墙皮而刍焉。潜表请济师。诏神策制将行营兵马使御史大夫刘德信、御史大夫高秉哲,各马步共一十万,来救襄城。敕大梁节度司徒李公勉发师,犄角而攻之。军书往来,同会于汝州之薛店。军令不严,为伏兵所败,三将之师望旗大溃,戎器委数百里,铁马一万蹄没焉。洛阳士庶惶骇,北走河阳,西奔崤黾,东都尹郑叔则入保西苑。唐汉臣奔于大梁,高秉哲、刘德信收离集散,驻军于汝州。
zhào jīng yuán jié dù yáo lìng yán fù yuán, zǒng shī wǔ qiān, dōng zhì chǎn shuǐ. shí jīng zhào yǐn wáng hóng shǔ lì zhì dùn, niú jiǔ jiǎn bó, jiàng shì sè lì, suì chuán jiàn ér huí. shí yuè sān rì sì shí yě.
诏泾原节度姚令言赴援,总师五千,东至浐水。时京兆尹王翃属吏置顿,牛酒俭薄,将士色厉,遂传箭而回。十月三日巳时也。
lìng yán shàng zài zǐ chén diàn, shòu yǐ shū mì, bìng cì jī jīn bó. shí yù shǐ hú zuǒ xún zòu yún:" jīng yuán shì mǎ, wéi mìng huí gē." lìng yán xīng chí zhì cháng lè bǎn, féng zhī. yǒu yǐn gōng shè lìng yán zhě, suì yōng lìng yán ér huí. shàng yòu shǐ shǐ láo wèn, zéi yǐ liè fāng zhèn yú tōng huà mén, mén wèi yù jù shǐ zhě, qiáng zhī ér wèi jí. xuān zhǐ yán jiā bù shùn. shàng yòu zhào pǔ wáng jí zhū wáng shì shū děng xuān wèi láo zhī, xǔ yǐ zhòng shǎng. yòu zài jīn yín bó xiù děng èr shí yú chē, pǔ wáng cái chū jìn chéng mén, zéi yǐ zhì yú dān fèng mén. zhào zhào liù jūn, jiǔ wú zhì zhě. shí guān dōng hé běi pín zhàn bù lì, lǚ fā jìn bīng xiāng cì dōng zhēng, jǐng wèi suì xū. shàng nǎi chū bái yuàn běi mén, liù jūn yǔ wèi cái shù shí qí. huò yuē:" zhū cǐ shì shī yì zhī chén, kǒng huái jiǎo xìng, bù rú qiǎn shí qí bǔ zhī, shǐ péi luán lù. ruò tuō yú quán, wéi hài zī shén. bù rán, yǐ zú zhū zhī. yǎng shòu zhāo huò, lì kě qí yǐ." shàng yǔ chǔ guān jīng lüè bù huáng, ér zéi yǐ fàn jìn mén, suì yǐ pǔ wáng wèi xiān qū, huáng tài zǐ wèi diàn, wéi shū fēi táng ān gōng zhǔ qīn wáng guì fēi děng yī bǎi yú rén, cè qí ér qù. shèng yú cì yú xián yáng, xián yáng lìng lǐ héng fǔ jí qí qī qīn fèng yù shàn. shàng mìng guì fēi yǐ xià jiē yǐ ēn lǐ, chuán shí ér guò, shén cè jūn shǐ yù shǐ dài fū bái zhì zhēn děng shí shù rén hù cóng, mén xià shì láng píng zhāng shì lú qǐ zhōng shū shì láng píng zhāng shì guān bō yù shǐ zhōng chéng liú cóng yī hù bù shì láng zhào zàn yòu lǐng jūn shǐ yù shǐ dài fū líng hú jiàn jīng zhào yǐn wáng hóng jià bù láng zhōng guō xióng hàn lín xué shì lù zhì wú tōng wēi děng, xī yú xián yáng ér jí yān.
令言尚在紫宸殿,授以枢密,并赐赍金帛。时御史壶左巡奏云:“泾原士马,违命回戈。”令言星驰至长乐坂,逢之。有引弓射令言者,遂拥令言而回。上又使使劳问,贼已列方阵于通化门,门卫欲拒使者,强之而未及。宣旨言加不顺。上又诏普王及诸王侍书等宣尉劳之,许以重赏。又载金银帛绣等二十余车,普王才出禁城门,贼已至于丹凤门。诏召六军,久无至者。时关东、河北频战不利,屡发禁兵相次东征,警卫遂虚。上乃出白苑北门,六军羽卫才数十骑。或曰:“朱泚是失意之臣,恐怀侥幸,不如遣十骑捕之,使陪銮辂。若脱于泉,为害滋甚。不然,以卒诛之。养兽招祸,立可俟矣。”上与储官经略不遑,而贼已犯禁门,遂以普王为先驱,皇太子为殿,韦淑妃、唐安公主、亲王、贵妃等一百余人,策骑而去。乘舆次于咸阳,咸阳令李衡俯集其妻亲奉御膳。上命贵妃以下接以恩礼,传食而过,神策军使御史大夫白志贞等十数人扈従,门下侍郎平章事卢杞、中书侍郎平章事关播、御史中丞刘従一、户部侍郎赵赞、右领军使御史大夫令狐建、京兆尹王翃、驾部郎中郭雄、翰林学士陆贽、吴通微等,悉于咸阳而及焉。
guō shǔ yǔ jiā pú shù shí rén yú yuàn zhōng liè shè, wén bì, fú yè dào zuǒ. shàng xuān láo zhī, zhì yuàn yì cóng, shàng cóng zhī.
郭曙与家仆数十人于苑中猎射,闻跸,伏谒道左。上宣劳之,志愿翊従,上従之。
fù mǎ guō ài xiān yǔ gōng zhǔ shī yì, shàng shōu gōng zhǔ zài nèi, gé jué jīng nián. jí cǐ, ài chí wǎng mì dé gōng zhǔ, cè qí jù fù xíng zài. sān rì yè sì gēng, zhì luò yì, bēn jí shèng yú.
驸马郭暧先与公主失意,上收公主在内,隔绝经年。及此,暧驰往觅得公主,策骑俱赴行在。三日夜四更,至骆驿,奔及乘舆。
sì rì píng míng, zhì yú fèng tiān, chéng wèi huáng jù, bài wǔ yú xiàn mén. qí rì, shàng xìng xiàn lìng zhái, zǎi chén jìn shì gè jū xiè shǔ. shí yòu jīn wú jiāng jūn yù shǐ dài fū hún gōng jiān tǎo zéi zhī huí gē yě. hún gōng yǔ jiā pú shù shí qí zì jiā chéng rù běi mén, shōu jí hòu diàn yǔ gǎn sǐ zhī shì yù jī zéi. shèng yú jì chū, suì bēn xíng zài. shàng yǐ hún gōng wèi gōng bù shàng shū xíng zài bīng mǎ shǐ. hún gōng yǒu dǎn lüè, cǐ sù dàn zhī, jì ér shèng yú nǎi ān. shí fèng tiān bèi yù fáng shǒu jiē hún gōng zhī móu yě. jūn zǐ yuē:" gāo zǔ kùn yú péng chéng, ér yòng chén píng zhī cè, hàn zuò xìng yān. jìn wǔ dé xiè ān shí, jìn shì wú tì. gǔ zhī jūn zǐ, yì yǒu shì fū!"
四日平明,至于奉天,丞、尉惶惧,拜舞于县门。其日,上幸县令宅,宰臣、近侍各居廨署。时右金吾将军御史大夫浑公瑊讨贼之回戈也。浑公与家仆数十骑自夹城入北门,收集后殿与敢死之士欲击贼。乘舆既出,遂奔行在。上以浑公为工部尚书、行在兵马使。浑公有胆略,泚素惮之,既而乘舆乃安。时奉天备御防守皆浑公之谋也。君子曰:“高祖困于彭城,而用陈平之策,汉祚兴焉。晋武得谢安石,晋室无替。古之君子,亦有是夫!”
hún gōng suī wǔ yǒng jué lún, ér qiān ràng wú pǐ, nǎi yǐ líng hú jiàn wèi xíng zài zhōng jūn gǔ jiǎo shǐ, sì téng wáng zhàn rán wèi jīn wú dà jiàng jūn, sì huán wáng yù wèi yòu wèi dà jiàng jūn, qián shén cè jūn jīng xī dōu yú hòu hóu zhòng zhuāng wèi jīn wú wèi jiāng jūn jiān yù shǐ zhōng chéng fèng tiān fáng chéng shǐ jiān yòu xiāng bīng mǎ shǐ. zhòng zhuāng yǒu gāng yǒng, shàn móu lüè, bǎo wèi zhī gōng, cì jiān zhī xūn yě.
浑公虽武勇绝伦,而谦让无匹,乃以令狐建为行在中军鼓角使,嗣滕王湛然为金吾大将军,嗣郇王寓为右卫大将军,前神策军京西都虞候侯仲庄为金吾卫将军兼御史中丞、奉天防城使兼右厢兵马使。仲庄有刚勇,善谋略,保卫之功,次瑊之勋也。
chū, jiàn zhōng zhī shǐ, wèi shì sāng dào mào zòu yún:" guó jiā bù chū sān nián, zàn yǒu lí gōng zhī xiàng. chén wàng fèng tiān yǒu tiān zǐ qì, yí zhì dù wèi lěi, yǐ bèi fēi cháng." shàng yǐ dào mào yán shì shù yàn, suì lìng jīng zhào yǐn yán yǐng chōng zhù chéng shǐ, jù běn chā, chōu liù jūn zhī shì dū cè zhī. shí shàng chū jí wèi, xíng qīng sú tài, shèng xià ér shì gōng dà xīng, yuǎn jìn bù zhī qí zhǐ, jí cǐ dōu yān.
初,建中之始,卫士桑道茂奏云:“国家不出三年,暂有离宫之象。臣望奉天有天子气,宜制度为垒,以备非常。”上以道茂言事数验,遂令京兆尹严郢充筑城使,具畚锸,抽六军之士督策之。时上初即位,刑清俗泰,盛夏而士功大兴,远近不知其旨,及此都焉。
shàng chū xìng fèng xiáng, yī dōu fǔ ér móu kè fù. huò yuē:" zhāng yì suī bì xià xìn chén, lì zhí rì qiǎn, suǒ guǎn jìng zú jiē zhū cǐ bù qǔ, běn yú yáng tū qí xiōng zhòng. chéng zhōng jì lì zhū cǐ, běn jūn bì shēng dà biàn, yǐ chén dù zhī, fēi wàn quán zhī jì yě. gǎn yǐ sǐ qǐng!" shàng yì wù dào mào zhī yán, suì gǎi xìng fèng tiān. zhì qí yuè liù rì, lǐ chǔ lín shā zhāng yì ér guī zhū cǐ.
上初幸凤翔,依都府而谋克复。或曰:“张镒虽陛下信臣,莅职日浅,所管劲卒皆朱泚部曲,本渔阳突骑凶众。城中既立朱泚,本军必生大变,以臣度之,非万全之计也。敢以死请!”上亦悟道茂之言,遂改幸奉天。至其月六日,李楚琳杀张镒而归朱泚。
chū, lìng yán zhèn yú wǔ mén, jìn bīng bù chū, bǎi xìng guān zhě jù yì, suì zhěng qí chuī jiǎo rù hán yuán diàn. qián xiān fēng zì lóng wěi dào shàng, yú zhōng jiān zhōu hū, yuē:" tiān zǐ yǐ chū, jīn rì gòng qǔ fù guì!" xiōng tú dà hū. yǒu qǐng, rù yí chūn yuàn jí zhū gōng. shí cāng máng zhī jì, běn cháo jìn wèi qí shì jí fāng shì bǎi xìng dān fù cái bó, tián jiē sāi mò, lián rì jìng yè. jì ér qún dào yǔ lìng yán móu yì, lǜ nán chí jiǔ, huò yuē:" tài wèi zhū cǐ jiǔ qiú, bì shēng yì zhì, ruò yíng ér wéi zhǔ, shì kě jié yǐ." suì yú zhāo guó lǐ, yǐ lǐ yíng zhī. cǐ chù jiān sì xì, jiǔ huái fēi wàng, qún dào jì zhì, wěi ràng bù cóng, ér mìng wèi shǐ zhě shè shí. jiǔ zhī, yǐ guān zhòng xīn. yú shì huǒ zhú xīng luó, guān zhě wàn jì.
初,令言阵于五门,禁兵不出,百姓观者巨亿,遂整旗吹角入含元殿。前先锋自龙尾道上,于中间周呼,曰:“天子已出,今日共取富贵!”凶徒大呼。有顷,入宜春院及诸宫。时仓忙之际,本朝禁卫骑士及坊市百姓担负财帛,填街塞陌,连日竟夜。既而群盗与令言谋议,虑难持久,或曰:“太尉朱泚久囚,必生异志,若迎而为主,事可捷矣。”遂于招国里,以礼迎之。泚畜奸伺隙,久怀非望,群盗既至,伪让不従,而命为使者设食。久之,以观众心。于是火烛星罗,观者万计。
cǐ rén jū hán yuán diàn, sì rì píng chén chū bǎng, bǎng yuē:" tài wèi quán lín liù jūn, guó jiā yǒu shì dōng jiāo, zhēng jīng yuán shī lǚ xián mìng fù nàn. jiàng shì jiǔ chù biān chuí, bù xián cháo lǐ, jūn jīng yù jià, shèng yú yǐ chū. yīng dìng jiàn shén cè liù jūn jīn wú wēi yuǎn yīng wǔ bìng bǎi sī shí liáng zhě, sān rì nèi bìng fù xíng zài. bù qù zhě, jí yú běn sī zhe dào. rú sān rì hòu yí dié kān, bǐ cǐ wú míng, dāng àn jūn lìng, yì wú róng dài."
泚人居含元殿,四日平晨出榜,榜曰:“太尉权临六军,国家有事东郊,征泾原师旅衔命赴难。将士久处边陲,不闲朝礼,军惊御驾,乘舆已出。应定见神策六军、金吾、威远、英武并百司食粮者,三日内并赴行在。不去者,即于本司著到。如三日后移牒勘,彼此无名,当按军令,义无容贷。”
cǐ yí jū bái huá diàn, cháo chén jiàn zhě xī quàn yíng jià, cǐ gù wàng cuò è, zhī wèi dé zhòng xīn. yuán xiū rù, yí shí chóu zhī, yán duō bù shùn, quàn yǐ jiàn wěi. cǐ shén yuè zhī, yóu shàng wèi jué. shàng chū xún xìng jīng chéng, cháo guān mò zhī shàng suǒ zài, fēn lù tàn hòu, rán hòu nǎi zhī. yuán xiū jì chén jiǎo jì, qiè lēi shí chéng mén bù xǔ chū rù. shí liù rì yè yě.
泚移居白华殿,朝臣见者悉劝迎驾,泚顾望错愕,知未得众心。源休入,移时筹之,言多不顺,劝以僭伪。泚甚悦之,犹尚未决。上初巡幸京城,朝官莫知上所在,分路探候,然后乃知。源休既陈矫计,切勒十城门不许出入。时六日夜也。
shàng chū rù fèng tiān, yǒu shàng fēng shì yán pàn bīng gòng lì zhū cǐ, xiōng tú bì lái gōng chéng, qǐng wèi bèi yù. mén xià shì láng lú qǐ qiè chǐ yán yuē:" tài wèi zhōng zhēn, cháo yě gòng zhī, nài hé yǒu cǐ, shāng dà chén zhī xīn! ān kě lìng cǐ wén zhī, qǐng yǐ bǎi kǒu, bǎo cǐ bù fǎn." hòu sān rì, cǐ biàn xiāo jìng, zhì yú chéng xià. shàng liào jìn fān bīng mǎ kě yǐ fù nàn zhě, bān xià shǒu zhào yù zhī, jiē rú qī zhì. dì shàng yǐ zhōng chén dài cǐ, yòu zhī gōng qīng quàn yíng, qiě lìng zhū dào jūn shì sān shí lǐ xià yíng. shí jīng zhào fǔ gōng cáo jiāng gōng fǔ fù xíng zài, bài mén xià shì láng píng zhāng shì, fǔ fú ér zòu yuē:" wáng zhě bù yán wèi, wú yǐ zhòng wēi líng. jīn jìn lǚ dān guǎ, yì wèi wèi bèi, ruò cǐ zhōng xiào fèng guó, gù bù yǐ bīng duō wèi lǜ ruò láng xīn yǐ biàn, zé yǒu bèi wú huàn. jīn shì mǎ zài wài, shēn wèi bì xià wēi zhī." jí rì zhào bīng rù chéng, dǎi cǐ gōng chéng, yǐ jiè yán yǐ.
上初入奉天,有上封事言叛兵共立朱泚,凶徒必来攻城,请为备御。门下侍郎卢杞切齿言曰:“太尉忠贞,朝野共知,奈何有此,伤大臣之心!安可令泚闻之,请以百口,保泚不反。”后三日,泚变枭獍,至于城下。上料近藩兵马可以赴难者,颁下手诏谕之,皆如期至。帝尚以忠臣待泚,又知公卿劝迎,且令诸道军士三十里下营。时京兆府功曹姜公辅赴行在,拜门下侍郎平章事,俯伏而奏曰:“王者不严卫,无以重威灵。今禁旅单寡,翊卫未备,若泚忠孝奉国,固不以兵多为虑;若狼心已变,则有备无患。今士马在外,深为陛下危之。”即日召兵入城,逮泚攻城,已戒严矣。
zhū cǐ jì nà yuán xiū jiàn wěi zhī shuō, yòu dé yōu lǒng sān qiān rén yǔ gē shū yào. jiù yuán zhě xíng zhì miǎn chí xiàn, wén zhū cǐ jiàn wěi, fǎn pèi tóu cǐ. cǐ zì wèi zhòng wàng suǒ jí, yú shì yǐ yuán xiū wèi jīng zhào yǐn, pàn dù zhī lǐ zhōng chén wèi huáng chéng liú hòu.
朱泚既纳源休僭伪之说,又得幽陇三千人与哥舒曜。救援者行至渑池县,闻朱泚僭伪,返旆投泚。泚自谓众望所集,于是以源休为京兆尹,判度支李忠臣为皇城留后。
cǐ yǐ duàn xiù shí wèi xīn lǚ, fā ruì zú sān qiān fèng yíng shèng yú, yīn qǐ nì móu. xiù shí qián wèi liú hǎi bīn yuē:" zhū cǐ shì jì mén yī zú, qù nì xiào shùn. xiān dì jiā zhī, wèi dēng tái fǔ, bù néng jiàn wēi shòu mìng, ér nǎi yàn ān xiōng chǒu. wú wèi lì sī huì, cè míng jiǔ sì, xuě guó zhī chǐ, suī sǐ yóu shēng. ěr néng cóng hū?" hǎi bīn yuē:" zhōng chén jié yì, sǐ ér bù wáng, gǎn bù wéi mìng shì tīng!" yīn zé néng xíng zhě zhuī zéi bīng, yuē:" chéng zhōng yǒu biàn." shǐ zhě liù rì yī gēng xíng, jí luò yì, lǔ jié ér huí, yàn fú nǎi xiù shí zhà wèi zéi shuài yáo lìng yán tiē, yòng sī nóng sì zhī yìn yě.
泚以段秀实为心膂,发锐卒三千奉迎乘舆,阴起逆谋。秀实潜谓刘海宾曰:“朱泚是蓟门一卒,去逆效顺。先帝嘉之,位登台辅,不能见危授命,而乃宴安凶丑。吾位历司会,策名九寺,雪国之耻,虽死犹生。尔能従乎?”海宾曰:“忠臣节义,死而不亡,敢不惟命是听!”因择能行者追贼兵,曰:“城中有变。”使者六日一更行,及骆驿,虏劫而回,验符乃秀实诈为贼帅姚令言帖,用司农寺之印也。
zéi cǐ yòng chóu jìng zhōng wèi tóng huá děng zhōu jié dù tà dōng wáng yǐ yù wáng shī, yòng yì xìng wáng lǐ rì yuè wèi xī dào zhū jūn shì xiān fēng jīng lüè shǐ.
贼泚用仇敬忠为同华等州节度、拓东王以御王师,用异姓王李日月为西道诸军事先锋经略使。
shàng chū zhì fèng tiān, yòng yù shǐ zhōng chéng gāo zhòng jié wèi píng lǔ shǐ, tún bīng yú liáng shān zhī xī yú yě. shí yǔ lǐ rì yuè pín zhàn, guān jūn dà jié, hòu bèi fú bīng sǐ yú fēng rèn. zhū cǐ chū bǎng liǎng shì jí zhì liǎng fāng mén, yuē:" fèng tiān cán dǎng, yǐ jù jīng jī. zhòng jié děng réng gǎn zhí mí, jù wǒ tiān mìng, zhèn shǐ piān shī xiǎo jiàng, guǒ fù bài wáng. guān cǐ gū chéng, bù rì dāng pò. yún luó bù wǎng, wú lù niǎo fēi tiě fǔ pán yú, wèi guò shùn xī. xuān bù xiá ěr, gè shǐ wén zhī." wěi bīng bù yuán wài gǔ zhī qí cí yě. chū, zhòng jié zòng qí zhuī zéi, dú chū yú sān jūn zhī shǒu. xiōng tú mái fú yāo zhī, luò qí jiān, biàn bèi xiōng tú shēng qín. qīn shì shù shí rén, yǐ fú shì zhī qíng, wáng qū ér duó zhī. xiōng qú suī zhòng, zhuī zhě qì ruì zhì jiān, fèn rán bù gù, suì bèi nì dǎng zhuó zhòng jié tóu ér qì qí shēn. qīn shì shōu qí shén jiù, rù zòu yú fèng tiān. dì jiàn zhī, fǔ shī ér kū. huò jiàn yuē:" pí jiàng sǐ, fǔ shī ér kū, yuè lǐ yě." dì yuē:" dà lǐ, fēi qīng suǒ zhī yě. jiān yú zhī jì, sǐ yú wáng shì, mǐn cè qǐ jū cháng lùn!" suì jǐn āi ér kū zhī, mìng yǒu sī zào pú tóu ān zhī jǐng ér mái zhī. zhū cǐ dé gāo zhòng jié tóu, yòu jí wěi bǎi guān, dà kū yuē:" zhōng yú bǐ zhě, yì yì yú cǐ. wèi zhèn zhī wú lǐ, shā wǒ zhōng chén." yòu mìng wěi yǒu sī zuò pú rén shēn, ér ān qí shǒu, yǐ sān pǐn zàng zhī. huáng dì zài kè jīng shī, zhào yǒu sī fā jiù èr yíng, qǔ qí shǒu, bié wèi fēng shù, zèng gōng bù shàng shū, sāng zàng guān gěi. shí lǐ rì yuè xiōng wēi shén ruì, shāo ruò líng miào, dì shén huàn zhī, wèi hún gōng yuē:" zhèn bù néng bǎo shǒu zōng sì, kè píng duō nàn, zhì shǐ liù hé fèi téng, zōng miào shī zhǔ, fén wǒ líng quē, xiōng wēi zhuǎn chì, yìng shì yīn yōu zhī shí, dài zhōng bǎi liù. táng yáo chán shùn, yú shùn chán yǔ. zì gǔ yǒu dé zhě jìn, wú dé zhě ràng, yǒu zì lái yǐ. jīn tiān dì dǐng fèi, huái chǔ yáo dàng, yōu jì fēng qǐ, wàn fāng zhèn jù. qǐng cóng chán dài, yǐ jiù cāng shēng, qīng děng rú hé?" hún gōng qì tì rú yǔ, shēn bèi tiě jiǎ, jǔ shēn zì pū. jūn chén bēi lèi jiǔ zhī, hún gōng zòu yuē:" fū shèng rén bù kùn bù chéng wáng, liè shì bù kùn xíng bù zhāng. xī gāo zǔ pò yú xiàng jí, shì zǔ jiǒng yú kūn yáng, suí dì è yú yàn mén, wèi wǔ bǎo yú nán jùn. sān wáng wǔ dì, qí yóu huàn zhū, kuàng bì xià chéng bǎi wáng zhī mò, wēi líng mài wǎng gǔ, xiǎo yǒu zhūn fǒu, ér huái è wàn, chén xià zhī zuì yě. yuàn bì xià yǐ shè jì wèi niàn, wú yǐ xiǎo zéi wèi yōu. chén qǐng zì chū yī xíng, xiāo nì zéi zhī shǒu, jí jì zōng shè yǒng ān, táng yáo chuí gǒng. chén zhī yuàn zú yǐ!" shàng yuē:" zhèn zài méng chén, qīng wèi fèi fǔ, bié mù pí jiàng, qīng bù kě yě!" hún gōng yuē:" běi dí shì jīn yá zhī wēi wǔ, pín fàn jiāo jī, è gōng qǔ zhī ruò zhǐ zhǎng. chén ruò bù xíng, xiōng wēi zhuǎn shén." shàng xǔ zhī.
上初至奉天,用御史中丞高重杰为平虏使,屯兵于梁山之西隅也。时与李日月频战,官军大捷,后被伏兵死于锋刃。朱泚出榜两市及置两坊门,曰:“奉天残党,蚁聚京畿。重杰等仍敢执迷,拒我天命,朕使偏师小将,果复败亡。观此孤城,不日当破。云罗布网,无路鸟飞;铁釜盘鱼,未过瞬息。宣布遐迩,各使闻知。”伪兵部员外古之奇词也。初,重杰纵骑追贼,独出于三军之首。凶徒埋伏邀之,落其奸,便被凶徒生擒。亲事数十人,以伏事之情,亡躯而夺之。凶渠虽众,追者气锐志坚,奋然不顾,遂被逆党斫重杰头而弃其身。亲事收其神柩,入奏于奉天。帝见之,抚尸而哭。或谏曰:“裨将死,抚尸而哭,越礼也。”帝曰:“大礼,非卿所知也。艰虞之际,死于王事,敏恻岂拘常论!”遂尽哀而哭之,命有司造蒲头安之颈而埋之。朱泚得高重杰头,又集伪百官,大哭曰:“忠于彼者,亦义于此。为朕之无礼,杀我忠臣。”又命伪有司作蒲人身,而安其首,以三品葬之。皇帝再克京师,诏有司发旧二茔,取其首,别为封树,赠工部尚书,丧葬官给。时李日月凶威甚锐,烧爇陵庙,帝甚患之,谓浑公曰:“朕不能保守宗祀,克平多难,致使六合沸腾,宗庙失主,焚我陵阙,凶威转炽,应是殷忧之时,代终百六。唐尧禅舜,虞舜禅禹。自古有德者进,无德者让,有自来矣。今天地鼎沸,淮楚摇荡,幽冀蜂起,万方震惧。请従禅代,以救苍生,卿等如何?”浑公泣涕如雨,身被铁甲,举身自扑。君臣悲泪久之,浑公奏曰:“夫圣人不困不成王,烈士不困行不彰。昔高祖迫于项籍,世祖窘于昆阳,隋帝厄于雁门,魏武保于南郡。三王五帝,其犹患诸,况陛下承百王之末,威灵迈往古,小有迍否,而怀扼腕,臣下之罪也。愿陛下以社稷为念,无以小贼为忧。臣请自出一行,枭逆贼之首,即冀宗社永安,唐尧垂拱。臣之愿足矣!”上曰:“朕在蒙尘,卿为肺腑,别募裨将,卿不可也!”浑公曰:“北狄恃金牙之威武,频犯郊畿,鄂公取之若指掌。臣若不行,凶威转甚。”上许之。
hún gōng xiān yǐ shù shí qí cóng xī mén chū, mái fú yú mò gǔ zhī yú. gōng zì jiāng shù shí qí cóng dōng mén ér chū, zhí dǐ zhū cǐ yíng lěi. cǐ jīng, bù jué zhuì tà, qún dào dà kuì. gōng yǐ qí shǎo, bù zú chěng ruì, suì yǐn ér xī. lǐ rì yuè zòng qí zhuī zhī, zhì chéng xī mén. hún gōng wèi jiā pú yuē:" lì gōng lì shì, zhī zài jīn rì. yǔ qīng cǐ jié, hé bù qǔ zhī!" pú rén wān hú? shè zhī, lǐ rì yuè yīng xián ér bì. zhū cǐ fēng rèn shí wáng bā jiǔ yān. jiā pú zhě, jí hún gōng zhī suǒ yì rén yě, zì xiǎo jīn. yǒu zhào lìng gōng cì xìng lǐ shì, fēng yì xìng wáng, yǐ shǎng fēi shǐ zhī jié, yòng jīng wǔ gōng yě.
浑公先以数十骑従西门出,埋伏于漠谷之隅。公自将数十骑従东门而出,直抵朱泚营垒。泚惊,不觉坠榻,群盗大溃。公以骑少,不足逞锐,遂引而西。李日月纵骑追之,至城西门。浑公谓家仆曰:“立功立事,只在今日。与卿此捷,何不取之!”仆人弯弧?射之,李日月应弦而毙。朱泚锋刃十亡八九焉。家仆者,即浑公之所役人也,字小金。有诏令公赐姓李氏,封异姓王,以赏飞矢之捷,用旌武功也。
chū, lǐ rì yuè zhōng shǐ ér sǐ, zhū cǐ bèi lǐ sòng yú cháng ān xiū xiáng sī dì, mǔ shì kē kè ér bù kū, lì shēng mà yuē:" xī nú, guó jiā fù rǔ hé shì gǎn shēng bèi nì, sǐ yóu wǎn yǐ!" zhū cǐ bèi lǐ ér zàng zhī, mǔ shì shǐ zhōng bù kū yī shēng. huáng dì xíng zài yì zhī zhī. jí lǐ chéng shōu cháng ān, zhū dǎng bìng cóng yí lù, wéi lǐ rì yuè mǔ cún ér bù wèn. jūn zǐ yuē:" mǎ fú jūn fù, yǒu zhī zi zhī jiàn ér miǎn huò lǐ rì yuè mǔ, yǐ zi pàn ēn cún dà yì ér bù kū. shū yǒu gǔ rén zhī fēng."
初,李日月中矢而死,朱泚备礼送于长安休祥私第,母氏苛克而不哭,厉声骂曰:“奚奴,国家负汝何事敢生悖逆,死犹晚矣!”朱泚备礼而葬之,母氏始终不哭一声。皇帝行在亦知之。及李晟收长安,诸党并従夷戮,惟李日月母存而不问。君子曰:“马服君妇,有知子之鉴而免祸;李日月母,以子叛恩存大义而不哭。殊有古人之风。”
chū, zhū cǐ móu biàn dà shì, lǐ zhōng chén yuán xiū děng bìng jiē tóng zuò, sī nóng qīng duàn xiù shí yǔ liú hǎi bīn fú bǐ shǒu yú xuē zhōng, nèi guān jué zhī. shí shèng shàng xíng xìng, qún chén yí èr, cǎo luàn zhī jiān, duàn gōng yǐ róng fú jiàn cǐ, gòng yì kuāng fù, wǎng fǎn sān sì yān. cǐ qíng xiè yú yán, duàn sè lì duó xiū zhī hù, jī cǐ zhī shǒu, qún xiōng hài è, jiàn xuè shù bù, xiōng dǎng chí bīng ér zhì, duàn gōng bèi hài. cǐ yī shǒu chéng xuè, yī shǒu zhǐ qún xiōng yuē:" yì shì, wù shā zhī." shēng shǒu xiàng jí, duàn gōng yǐ hài. cǐ zhī shén āi, fēng zhōng yì hóu, yǐ sān pǐn lǐ zàng zhī. hǎi bīn yīn bīng luàn ér yì yú tōng huà mén wài, bèi yì lǘ zhě bài zhī, bìng jiàn hài. gù jīng shī hào zhū cǐ wèi" rè rè yáo shùn", hào xī liè wèi" dāng nián jié zhòu". shí yǒu fēng qíng nǚ zǐ lǐ jì lán, shàng cǐ shī, yán duō bèi nì, gù quē ér bù lù. huáng dì zài kè jīng shī, zhào jì lán ér zé zhī, yuē:" rǔ hé bù xué yán jù chuān?" yǒu shī yún:" shǒu chí lǐ qì kōng chuí lèi, xīn yì míng jūn bù gǎn yán." suì lìng pū shā zhī. zèng duàn xiù shí tài wèi, shì yuē:" zhōng liè", cì shí fēng wǔ bǎi hù, zhuāng zhái yī suǒ, sì zǐ shòu sān pǐn zhèng yuán guān, zhū zǐ gè shòu wǔ pǐn zhèng yuán guān, jīng qí mén lǘ, sāng zàng guān gěi, wèi lì miào, yù zhì bēi míng. jūn zǐ yuē:" xī zāng shì quàn shì jūn zhī jié, kōng chuán qí míng, bù dǔ qí rén. qiān zǎi zhī hòu, jiàn hū duàn jūn, dài yǒu zhī yǐ. bó rén kàng jié, zhōng yǎ duō jiē, yǒu shì zāi! shī yún:' shū rén jūn zǐ, qí dé bù huí.' qí duàn gōng zhī wèi hū!"
初,朱泚谋变大事,李忠臣、源休等并皆同坐,司农卿段秀实与刘海宾伏匕首于靴中,内官觉之。时圣上行幸,群臣疑贰,草乱之间,段公以戎服见泚,共议匡复,往返三四焉。泚情泄于言,段色厉夺休之笏,击泚之首,群凶骇愕,溅血数步,凶党持兵而至,段公被害。泚一手承血,一手指群凶曰:“义士,勿杀之。”声手相及,段公已害。泚之甚哀,封忠义侯,以三品礼葬之。海宾因兵乱而逸于通化门外,被役驴者败之,并见害。故京师号朱泚为“热热尧舜”,号希烈为“当年桀纣”。时有风情女子李季兰,上泚诗,言多悖逆,故阙而不录。皇帝再克京师,召季兰而责之,曰:“汝何不学严巨川?”有诗云:“手持礼器空垂泪,心忆明君不敢言。”遂令扑杀之。赠段秀实太尉,谥曰:“忠烈”,赐实封五百户,庄宅一所,嗣子授三品正员官,诸子各授五品正员官,旌其门闾,丧葬官给,为立庙,御制碑铭。君子曰:“昔臧氏劝事君之节,空传其名,不睹其人。千载之后,见乎段君,代有之矣。伯仁抗节,钟雅咄嗟,有是哉!《诗》云:‘淑人君子,其德不回。’其段公之谓乎!”
bā rì, cǐ yú xuān zhèng diàn jiàn jí dà wèi, yú zhì mò bù xuè nù, wèi zhě duō shì jūn rén, zhōu xíng bù guò shù shí. zì chēng" dà qín huáng dì", nián hào" yìng tiān", wěi shè shū yún:" yōu qiú zhī zhōng, shén qì zì zhì. qǐ zhèn báo dé, suǒ néng jīng yíng." péng yǎn zhī cí, cè wén tài cháng shǎo qīng fán xì zhī zhuàn, wén chéng, fú yào ér zú. gù yán jù chuān shī, shī yuē:" yān chén hū qǐ fàn zhōng yuán, zì gǔ lín wēi guì dào cún. shǒu chí lǐ qì kōng chuí lèi, xīn yì míng jūn bù gǎn yán. luò rì hú jiā yín shàng yuàn, tōng xiāo lǔ jiāng zuì xī yuán. chuán fēng wàn lǐ wú shī zhì, lěi dài hé rén shòu hàn ēn."
八日,泚于宣政殿僭即大位,愚智莫不血怒,卫者多是军人,周行不过数十。自称“大秦皇帝”,年号“应天”,伪赦书云:“幽囚之中,神器自至。岂朕薄德,所能经营。”彭偃之词,册文太常少卿樊系之撰,文成,服药而卒。故严巨川诗,诗曰:“烟尘忽起犯中原,自古临危贵道存。手持礼器空垂泪,心忆明君不敢言。落日胡笳吟上苑,通宵虏将醉西园。传烽万里无师至,累代何人受汉恩。”
jiǔ rì, lǐ zhōng chén yáo lìng yán bìng wèi shì zhōng, réng yǐ lìng yán wèi guān nèi fù yuán shuài, yǐ guāng lù qīng yuán xiū wèi tóng píng zhāng shì jiān jīng zhào yǐn pàn dù zhī gōng bù shì láng, jiǎng zhèn tóng píng zhāng shì, jiǎng liàn wèi yù shǐ zhōng chéng tài dǎng qīng, jìng gāng wèi yù shǐ dài fū, hóng jīng lún wèi zhōng shū shè rén lǐ yí shǐ.
九日,李忠臣、姚令言并为侍中,仍以令言为关内副元帅,以光禄卿源休为同平章事兼京兆尹判度支、工部侍郎,蒋镇同平章事,蒋炼为御史中丞、太党卿,敬釭为御史大夫,洪经纶为中书舍人、礼仪使。
shì rì yè sān gēng, gē shū yào bá xiāng chéng, bǎo yú luò yáng. chū gōng yuán dōng jiāo yě, shàng wèi gōng yuē:" qīng xíng shī chū zhèn, yǔ qīng fù hé rú?" gōng zài bài ér duì yuē:" xiān chén, chén bù gǎn bǐ yě. zhī rú zhǎn cháng shé, yì fēng shǐ, jìng fēn wù, sǎo chán qiāng, rán hòu dài zuì sī shì, zé chén zhī yuàn yě." shàng yuē:" yī yǐn qù ér yī zhì sì, wén wáng mò ér wǔ wáng xìng. qīng fù zài kāi yuán, wú xī miàn zhī yōu. zhèn jīn dé qīng, wú dōng jiāo zhī lǜ." jí fā shī zhī rì, shàng qīn sòng yú tōng huà mén, bǎi guān yì dài, guān zhě wàn jì, zé yuē:" máng máng chǔ sāi, yáo zhān shàng jiàng zhī xīng ǎi ǎi qín jiāo, zì yǒu dēng tán zhī kè. qǐ wéi hàn chēng dìng yuǎn, jìn yǒu zhēng nán ér yǐ zāi!" jí hū chū shī yú tōng huà mén wài, wú gù mén qiāng zì zhé, shí zhě bo qí bù lì, yǐ qí fù hàn tiān bǎo zhī mò, shī zhì hū běi mén, wú gù mén qí zì zhé. hàn suì zhǎn mén qí guān ér fā shī lǚ, zhōng yǒu huǒ bá kòng pèi zhī nán. gōng cǐ xíng zhǒng fù zhī zhēng, suì yǒu xiāng chéng chóng wéi zhī nán yǐ.
是日夜三更,歌舒曜拔襄城,保于洛阳。初公援东郊也,上谓公曰:“卿行师出阵,与卿父何如?”公再拜而对曰:“先臣,臣不敢比也。只如斩长蛇,殪封豕,静氛雾,扫欃枪,然后待罪私室,则臣之愿也。”上曰:“伊尹去而伊陟嗣,文王殁而武王兴。卿父在开元,无西面之忧。朕今得卿,无东郊之虑。”及发师之日,上亲送于通化门,百官翼戴,观者万计,则曰:“茫茫楚塞,遥瞻上将之星;霭霭秦郊,自有登坛之客。岂惟汉称定远,晋有征南而已哉!”及乎出师于通化门外,无故门枪自折,识者卜其不利,以其父翰天宝之末,师至乎北门,无故门旗自折。翰遂斩门旗官而发师旅,终有火拔控辔之难。公此行踵父之征,遂有襄城重围之难矣。
chū, gōng zhù jūn yú xiāng chéng yě, xī liè mò bù shè jù yān, yǒu zhī wú zhī xiàng. shí gōng yì yǐ míng fù zhī zǐ, bù tiǎn qí yì, shí yù lì gōng chéng shì, dài zuì sī shì. dàn guó jūn duō gù, liáng jìn yuán jué, sān jiāng bài jī yú xuē diàn, chéng zhōng zhàn shì zhōng shǐ zhě shí yǒu bā jiǔ yān. chéng wài xiōng zhòng zhōng, fēi shǐ pāo mù zhě, háo qiàn jù mǎn. gōng jiān shǒu gū chéng, liáng jié yú nèi, yuán jué yú wài, jūn zhì yuē:" shè yǒu jīn chéng tāng chí, dài jiǎ bǎi wàn, wú sù zhě bù kě shǒu yě." gōng suì bá chéng ér dùn yān. shī yuē:" hào tiān bù yōng, jiàng cǐ jū xiōng. hào tiān bù huì, jiàng cǐ dà lì."
初,公驻军于襄城也,希烈莫不慑惧焉,有枝梧之象。时公亦以名父之子,不忝其役,实欲立功成事,待罪私室。但国军多故,粮尽援绝,三将败绩于薛店,城中战士中矢者十有八九焉。城外凶众中,飞矢抛木者,壕堑俱满。公坚守孤城,粮竭于内,援绝于外,军志曰:“设有金城汤池,带甲百万,无粟者不可守也。”公遂拔城而遁焉。《诗》曰:“昊天不佣,降此鞫凶。昊天不惠,降此大戾。”
shí xī liè bīng shì jiàn shèng, nán pò zhāng bó yí, běi bài gē shū yào, zòng shī gōng biàn zhōu. dū tǒng sī tú lǐ gōng miǎn qì chéng ér yì, yōng zhòng ér tóu sòng zhōu, dà liáng suì xiàn. jiāng huái zhèn jù, zéi jì rù chéng, zī huì shān jī, hé lù duàn jué. cháng ān yǐ dōng, fēi shū bù suí. nán fāng cháo gòng shǐ, jiē zì xuān chí hóng ráo jīng xiāng, dǐ wǔ guān ér rù, jiāng xī jié dù sì cáo wáng gāo, yán yóu yì, hòu qí gōng yì, suī yǒu shēn xī jué qiáo, ér yì qí bù bìng, sì fāng lài yān. sī tú lǐ gōng jì yǐ bài jī, zhào yǐ sòng biàn jié dù liú gōng qià, chōng hé nán dào dū tǒng zhū jūn shì, xī yǐ sī tú suǒ guǎn pèi lì yān. sī tú gōng zhì jiāng qū huán, qián hòu shù chén háng liè jūn shì, sī tú gōng duō bù cóng qí jì. huán yǐ sī tú gōng xíng jūn sī mǎ chén lǚ huá bīng mǎ shǐ táng hàn chén lǐ zài děng yòng shì, duō zǔ huán jì, jí yǔ zhū jiàng tóng yǔ, sī tú gōng yǐ bù cóng qí cè, zì wéi bài jī, dàn wěi wěi rán. huán yīn chì lǚ huá yuē:" dū tǒng zhì gōng fù xīn, suì rǔ wú jūn!" mìng zuǒ yòu chè zhī xià mǎ, jí jiā zé ràng. sī tú lǐ gōng dài fū liú gōng jiē shì pèi cuò è, sī tú shēn zì yì tuì, yǐ ài zēng bù míng, wú suǒ táo yú guó diǎn. dà jiù zài miǎn, fēi chén zhōng chéng zhī guò yě. dài fū liú gōng wèi huán yuē:" jūn yǒu lì dùn, shí yǒu fǒu tài, xī mèng míng sān bài yǐ chéng gōng, liáng shǐ chēng qí měi yě. qū dài fū qǐ dé shī lǐ yú shàng gōng?" huán nǎi zhǐ. sī tú gōng yǐ jūn bài shī tǔ, shàng biǎo qǐng zuì. shàng yǐ chū gōng, lǎn biǎo shān rán, wèi miǎn yuē:" zhèn yì bù néng shàng bǎo zōng miào, yuè zài jī diān. jūn guó zhī shì, yī shèng yī fù. qīng qí zì ān." yīn dài zhī rú chū.
时希烈兵势渐盛,南破张伯仪,北败哥舒曜,纵师攻汴州。都统司徒李公勉弃城而逸,拥众而投宋州,大梁遂陷。江淮震惧,贼既入城,资贿山积,河路断绝。长安以东,飞书不遂。南方朝贡使,皆自宣、池、洪、饶、荆、襄,抵武关而入,江西节度嗣曹王皋,严邮驿,厚其供亿,虽有深溪绝桥,而驿骑不病,四方赖焉。司徒李公既以败绩,诏以宋汴节度刘公洽,充河南道都统诸军事,悉以司徒所管配隶焉。司徒公制将曲环,前后数陈行列军事,司徒公多不従其计。环以司徒公行军司马陈履华、兵马使唐汉臣、李载等用事,多阻环计,及与诸将同语,司徒公以不従其策,自惟败绩,但唯唯然。环因叱履华曰:“都统置公腹心,遂辱吾军!”命左右掣之下马,极加责让。司徒李公、大夫刘公皆释辔错愕,司徒深自抑退,以爱憎不明,无所逃于国典。大咎在勉,非陈中丞之过也。大夫刘公谓环曰:“军有利顿,时有否泰,昔孟明三败以成功,良史称其美也。曲大夫岂得失礼于上公?”环乃止。司徒公以军败失土,上表请罪。上已出宫,览表潸然,谓勉曰:“朕亦不能上保宗庙,越在畿甸。军国之事,一胜一负。卿其自安。”因待之如初。
shí rì, zhì jiāng liú dé xìn gāo bǐng zhé wén dì méng chén, suì bá rǔ zhōu, xīng yè jiān chí yú shā yuàn jiān, qǔ guān mǎ wǔ bǎi pǐ. xiān shōu dōng wèi qiáo, yú shì tiān xià zhuǎn shū shí liáng zài cǐ yān. jūn cì zhāo yīng, liè zhèn yú jiàn zǐ líng zhī xī yú, èr jiāng zhí lèi, hào lìng sān jūn, yuē:" jīn zhǔ shàng méng chén, shén qì wú zhǔ, cháng shé yì wǎng, yú tuō yú quán, lín nàn chéng gōng, jì zài yōu wēi zhī rì. jiǎn chú xiōng yù, kè fù shèng yú, xūn liú zǐ sūn, wàn dài zhī guì." yán qì, zuǒ yòu jiè yán, sān jūn jiǎ yǒng, gǔ shēng yī zhèn, fèn jǐ qián chōng, sān fù qí jūn, wáng shī dà jié. chéng shèng zhù lěi yú dōng wèi qiáo. shí shí yuè shí jiǔ rì yě.
十日,制将刘德信、高秉哲闻帝蒙尘,遂拔汝州,星夜兼驰于沙苑监,取官马五百匹。先收东渭桥,于是天下转输食粮在此焉。军次昭应,列阵于见子陵之西隅,二将执酹,号令三军,曰:“今主上蒙尘,神器无主,长蛇逸网,鱼脱于泉,临难成功,冀在忧危之日。翦除凶鬻,克复乘舆,勋流子孙,万代之贵。”言讫,左右戒严,三军贾勇,鼓声一振,奋戟前冲,三覆其军,王师大捷。乘胜筑垒于东渭桥。时十月十九日也。
chū, shí rì, zhū cǐ zì tǒng zhòng gōng fèng tiān, lǜ qún bù chěng yǐ jù zhī zhòng, jūn shì jiàn xióng. yǐ yáo lìng yán wèi wěi yuán shuài wěi yòu pú yè tóng píng zhāng shì, zhāng guāng chéng shǔ yān. yǐ lǐ zhōng chén wèi jīng dū liú shǒu.
初,十日,朱泚自统众攻奉天,率群不逞;蚁聚之众,军势渐雄。以姚令言为伪元帅、伪右仆射同平章事,张光晟属焉。以李忠臣为京都留守。
shí èr rì, zéi cì luò yì, shàng shǐ zhōng shǐ dí wén xiù zhuī lùn wéi míng bīn níng liú hòu bīng mǎ shǐ, hán yóu huán shì mǎ sān qiān bā bǎi rén. èr jiāng shòu zhào, xī ér bèn mìng, yè dào ní quán, chí míng jí lù. yóu huán děng mìng qí jūn shì fēn bù xún tàn, dōng dào yóu yì rén wéi zéi suǒ huò, jiāng sòng cǐ. cǐ wèn:" jiù jūn duō shǎo?" cǐ zuǒ yòu yì lìng dǎo wǔ, cì yī yī fù, fù wěi zhào shū, xuān wèi xiān guī zhě, dài yǐ gāo jué hòu shǎng. yóu yì rén chí hái, dàng yè fā, zhì sì gēng, guān mén nà zhī. wéi míng yóu huán děng zài bài dǎo wǔ, bēi xǐ jiāo jiàn. shàng xī zhī qián xí, wèi wéi míng yuē:" xiōng niè tāo tiān, zōng shè bù shǒu. zhōng zhēn zhī jié, jiàn yú jiān wēi. qīng děng jí yú guó nàn, zhèn wú lǜ yě!" èr jiāng xuān bù shèng zhǐ, jiàng shì mò bù gǎn jī.
十二日,贼次骆驿,上使中使翟文秀追论惟明邠宁留后兵马使,韩游环士马三千八百人。二将受诏,夕而奔命,夜到泥泉,迟明即路。游环等命其军士分部巡探,东道游奕人为贼所获,将送泚。泚问:“救军多少?”泚左右抑令蹈舞,赐衣一副,付伪诏书,宣尉先归者,待以高爵厚赏。游奕人驰还,当夜发,至四更,关门纳之。惟明、游环等再拜蹈舞,悲喜交见。上膝之前席,谓惟明曰:“凶孽滔天,宗社不守。忠贞之节,见于艰危。卿等急于国难,朕无虑也!”二将宣布圣旨,将士莫不感激。
shí jīng yuán dōu zhī bīng mǎ shǐ féng hé qīng, jìn róng fú jiǎ dùn chuí shí wàn yān. shàng dà yuè, lì sòng jiāng zú, jūn shēng suì zhèn. shí sān rì chén shí, zéi jūn dà hé chéng xià jiāo zhàn. zì chén jiē zhàn, zhì yú shēn yǒu zhī jiān, zéi tú dà bài, shā shāng wàn jì. shì yè zéi yú chéng dōng sān shí lǐ xià yíng, zhōu biàn yuán yě, jī tuò zhī shēng, xiāng wén guǎng mò. yòu xiū gōng jù, shàng yì mìng zào zhàn lóu, chāi fó sì jí chóu jìng zhōng zhái, ér fēng qí yòng. ruò chéng chéng ér zhàn, zéi duō bài nǜ ruò chū shī zhàn, wáng shī shǎo lì. shí qī rì, líng yán jié dù liú hòu yù shǐ zhōng chéng dù xī quán, jí fū fāng jié dù gōng bù shàng shū lǐ jiàn huī, gè lǜ jiǎ shì sān qiān rén, qū fèng tiān. zéi qì fāng ruì, shè fú yú mò gǔ, sān jūn shēn rù, tàn hòu shī bèi, jiān rén dé biàn, jiā ér jī zhī, wèi zéi suǒ bài. xī quán děng shōu lí jí sàn, zài zhèn qí jūn.
时泾原都知兵马使冯河清,进戎服甲楯垂十万焉。上大悦,立颂将卒,军声遂振。十三日辰时,贼军大合城下交战。自辰接战,至于申酉之间,贼徒大败,杀伤万计。是夜贼于城东三十里下营,周遍原野,击柝之声,相闻广陌。又修攻具,上亦命造战楼,拆佛寺及仇敬忠宅,而丰其用。若乘城而战,贼多败衄;若出师战,王师少利。十七日,灵盐节度留后御史中丞杜希全,及鄜坊节度工部尚书李建徽,各率甲士三千人,趋奉天。贼气方锐,设伏于漠谷,三军深入,探候失备,奸人得便,夹而击之,为贼所败。希全等收离集散,再振其军。
chū, cǐ yú fèng tiān chéng dōng nán yú xià yíng, lì biǎo gāo bǎi chǐ, zào mù kǎn, rén cáng qí shēn, zhuì ér shàng zhī, kuī wǒ chéng què. dì huàn zhī, zhào shàn zǒu pāo zhě, bài yù shǐ zhōng chéng, shí fēng sān bǎi hù. yǒu chóng fú sì sēng zhāo wù yìng zhào ér zhōng zhī, rén kǎn jù suì. cǐ bù fù gèng zhì, suì bái rì yí zhàng yú qián líng. shàng nán wàng zhī, suì yǒu yún tī zhī yì. chē jià hái jīng, yǔ zhāo wù guān jué. zhāo wù kěn cí bù shòu, qǐng chōng bié chì chóng fú sì zhǔ, yǒu zhào" yī qǐng".
初,泚于奉天城东南隅下营,立表高百尺,造木槛,人藏其身,缒而上之,窥我城阙。帝患之,召善走抛者,拜御史中丞,实封三百户。有崇福寺僧昭悟应召而中之,人槛俱碎。泚不复更置,遂白日移帐于乾陵。上南望之,遂有云梯之役。车驾还京,与昭悟官爵。昭悟恳辞不受,请充别敕崇福寺主,有诏“依请”。
shí liú dé xìn gāo chéng zhé yīn shǒu wèi qiáo, wǎng wǎng chū shī yóu yì, yú wàng chūn lóu xià, zéi shè fú, jiē bài jī. wěi huáng chéng liú hòu lǐ zhōng chén, yí dié fèng tiān chéng xià, qǐng jiù bīng. shí yáo lìng yán děng shì mǎ bài jī, shāng zhě zhòng, kǒng bǎi xìng chéng bì ér fú zhī, suǒ chōu jiù yuán jiàng shì jiē nì dāo jiàn, yè xíng zhòu fú. cǐ jì pò jí, zhào jī qiǎo zhī jiàng, shè yǐ yún tī, kè rì ér jiù. qí tī gāo bǎi chǐ, kuò shí èr zhàng, tī shàng kě zhì wǔ bǎi lì shì. chéng zhōng shì shù, mò bù huáng hài. shàng shēn huái yōu, gù wèn bǎi guān. shí shén wǔ jūn shǐ yù shǐ dài fū hán chéng bài ér zòu yuē:" chén xī zài jiàn nán xī shān bā zhōu, fáng shǒu zhàn jù, bèi ān yún tī xiǎo jì, bù zú shàng láo shén lǜ, qǐng yù zhī." shàng yuē:" xī pèi gōng kùn yú xiàng jí, ér dé hán xìn guǎ rén pò yú chóng wéi, shàng tiān yǐ qīng cì zhèn. qiān zǎi yī shí, qīng qí miǎn zhī." shí hán chéng qīn shòu shèng cè, qián chuān dì dào, xiàng bǐ lái lù, bù gàn mǎ fèn èr bǎi chē, yǐ wéi huǒ bèi. chéng shàng gèng guǎng chéng qiáng, dāng qù tī xiāng duì sān shí bù, yǐ dà huò shí kǒu, gè jiān gào yóu, sàn bù chéng qiáng zhī shàng. xì cuò sōng zhī wǔ shí chē, nèi kù mò dāo wǔ qiān kǒu, bái rèn rú xuě, pái cì rú lín. chéng wài qún xiōng, sān jūn qí jiào, yún tī jì dòng, fēng dí yǔ jí, chéng zhōng mù shí, fēi shēng léi zhèn. é qǐng zhī jiān, qù tī jiǎo xiàn, qián bù dé jìn, hòu bù dé tuì. chū, tī shàng yǒu shī zhān, shǐ bù dé rù. tī jiǎo jiāng xiàn, yān huǒ yàn rán, cóng dì ér chū. qù tī zhī shàng, rén zì qù zhān. yú shì wěi fù yún fēi, sōng zhī luàn xià, rè gāo yǔ sàn, zhōng zhě bī rén, zhī bàng liú. fán shù bǎi bù, hōng yàn qiān chǐ, bái rì wèi zhī tāo guāng fèi shēng ruò léi, zhī hàn jiāng zhī móu yě. zòng tián dān yǒu huǒ niú zhī cè, bù kě tóng nián lù bó yán yǒu bái dì zhī gōng, fāng kān jì mèng. cǐ hán chéng zhī jì yě. bài yán xià jié dù zuǒ sān tǒng jūn.
时刘德信、高乘哲因守渭桥,往往出师游奕,于望春楼下,贼设伏,皆败绩。伪皇城留后李忠臣,移牒奉天城下,请救兵。时姚令言等士马败绩,伤者众,恐百姓乘弊而俘之,所抽救援将士皆匿刀箭,夜行昼伏。泚既迫急,召机巧之匠,设以云梯,刻日而就。其梯高百尺,阔十二丈,梯上可置五百力士。城中士庶,莫不惶骇。上深怀忧,顾问百官。时神武军使御史大夫韩澄拜而奏曰:“臣昔在剑南西山八州,防守战具,备谙云梯小伎,不足上劳神虑,请御之。”上曰:“昔沛公困于项籍,而得韩信;寡人迫于重围,上天以卿赐朕。千载一时,卿其勉之。”时韩澄亲受圣策,潜穿地道,向彼来路,布干马粪二百车,以为火备。城上更广城墙,当去梯相对三十步,以大镬十口,各煎膏油,散布城墙之上。细剉松脂五十车,内库陌刀五千口,白刃如雪,排次如鳞。城外群凶,三军齐叫,云梯既动,锋镝雨集,城中木石,飞声雷震。俄顷之间,去梯脚陷,前不得进,后不得退。初,梯上有湿毡,矢不得入。梯脚将陷,烟火焰然,従地而出。去梯之上,人自去毡。于是苇缚云飞,松脂乱下,热膏雨散,中者逼人,脂傍流。凡数百步,烘焰千尺,白日为之韬光;沸声若雷,知汉将之谋也。纵田单有火牛之策,不可同年;陆伯言有白帝之功,方堪季孟。此韩澄之计也。拜盐夏节度、左三统军。
chū, yún tī zhī dòng yě, fēng shì bù lì, xián yǐ wéi yōu. hún gōng qīn lǜ liè jiāng, lèi jiǔ lín huǒ kēng ér zhòu yuē:" tiān dào zhù shùn, zhì chéng gǎn shén. zéi cǐ xiōng bèi, wéi bī jūn fù, qián kūn bù mèi, yí jiàng dà fá." yīn liú tì bèi miàn, jīng shén gǎn jī. bài qì, xū yú, dà fēng qǐ, chuī zéi jūn, shì yì jiā quē yī zì, pō yóu xià zhī, tuó gǔ qí zhèn, wáng shī dà jié, zéi bài nǜ yān. shí shí yī yuè shàng xún yě.
初,云梯之动也,风势不利,咸以为忧。浑公亲率列将,酹酒临火坑而咒曰:“天道助顺,志诚感神。贼泚凶悖,围逼君父,乾坤不昧,宜降大罚。”因流涕被面,精神感激。拜讫,须臾,大风起,吹贼军,势益加(缺一字),泼油下脂,鼍鼓齐震,王师大捷,贼败衄焉。时十一月上旬也。
chéng zhōng suī yǒu yún tī zhī jié, sù wú gǎo cǎo, liáng chǔ qìng jié, zéi wéi yì jí, zhàn shì duō sǔn shāng. huáng tài zǐ qīn wèi fēng guǒ, xún chéng wèi láo. yǒu qǐng, zéi shè bǎi zhāng nú, yú shàng qián sān bù ér xià. shàng dà jīng, wèi hún gōng yuē:" yún tī suī jié, zéi shì shàng qiáng. wèi lì zhī shù yǒu qióng, sān huáng wǔ dì shàng yǒu gé yì. zhèn zì wú dé, shàng shī tiān xīn, qǐng cóng chán dài, zé bǎi xìng miǎn tú tàn zhī kǔ, zhàn shì wú shāng yí zhī huàn. zhèn zhī yuàn zú." hún gōng yǔ lèi ér zòu yuē:" xī huáng dì zhàn yú zhuō lù, dì shùn zhēng yú yǒu miáo, pèi gōng yú xiàng shì zhēng tiān xià, dà zhàn qī shí, xiǎo zhàn sì shí. tài zōng liù nián, huàn jiǎ kè píng duō nàn, kuàng bì xià chéng pī yè zhī yú qìng, wò huáng tú ér shòu lù, wàn fāng tóng guǐ, bā biǎo shì lài. qǐ yǐ yī xiǎo shù, yàn qì huáng jiā bǎi liù zhī zāi, dé wèi tiān qiǎn, ér xì shèng xīn zāi! chén xià zhī zuì yě. jīn qǐng gèng sān wǔ rì jiān, ruò bù xiāo cǐ shǒu xiàn jié, zé chén děng gān shòu dǐng huò zhī zuì." shàng yuē:" zhāng chén shàng zài, wú qí kùn zāi!" jūn zǐ yuē:" lín dà nàn ér bù kùn zhě, qí wéi shèng rén hū bǎi dù wéi zhēn, shǐ zhōng wú tì zhě, qí wéi liáng chén hū shī yún:' zuǒ zhī zuǒ zhī, jūn zǐ yí zhī yòu zhī yòu zhī, jūn zǐ yǒu zhī.' qí hún gōng zhī wèi hū?"
城中虽有云梯之捷,素无稿草,粮储罄竭,贼围益急,战士多损伤。皇太子亲为封裹,巡城尉劳。有顷,贼射百张驽,于上前三步而下。上大惊,谓浑公曰:“云梯虽捷,贼势尚强。位历之数有穷,三皇五帝尚有革易。朕自无德,上失天心,请従禅代,则百姓免涂炭之苦,战士无伤夷之患。朕之愿足。”浑公雨泪而奏曰:“昔皇帝战于涿鹿,帝舜征于有苗,沛公于项氏争天下,大战七十,小战四十。太宗六年,擐甲克平多难,况陛下承丕业之余庆,握皇图而受箓,万方同轨,八表恃赖。岂以一小竖,厌弃皇家百六之灾,得为天谴,而系圣心哉!臣下之罪也。今请更三五日间,若不枭泚首献捷,则臣等甘受鼎镬之罪。”上曰:“张陈尚在,吾其困哉!”君子曰:“临大难而不困者,其惟圣人乎百度惟贞,始终无替者,其惟良臣乎《诗》云:‘左之左之,君子宜之;右之右之,君子有之。’其浑公之谓乎?”