qīng shén shēng xīn, xīn shēng guī, guī shēng jǔ, jǔ shēng fāng, fāng shēng zhèng, zhèng shēng lì, lì shēng sì shí, sì shí shēng wàn wù. shèng rén yīn ér lǐ zhī, dào biàn yǐ.
清神生心,心生规,规生矩,矩生方,方生正,正生历,历生四时,四时生万物。圣人因而理之,道遍矣。
yǐ dōng rì zhì shǐ, shù sì shí liù rì, dōng jǐn ér chūn shǐ. tiān zǐ dōng chū qí guó sì shí liù lǐ ér tán, fú qīng ér miǎn qīng, jìn yù zǒng, dài yù jiān, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, xún qiān bǎi xìng, hào yuē jì rì, xī shēng yǐ yú. fā chū lìng yuē:" shēng ér wù shā, shǎng ér wù fá, zuì yù wù duàn, yǐ dài qī nián." jiào mín qiáo shì zuān suì, jìn zào xiè jǐng, suǒ yǐ shòu mín yě. jù lěi nòu huái zhāo sì chā jiāng quán qú hún xiè, suǒ yǐ yù chūn xià zhī shì yě, bì jù. jiào mín wèi jiǔ shí, suǒ yǐ wéi xiào jìng yě. mín shēng ér wú fù mǔ wèi zhī gū zǐ wú qī wú zi, wèi zhī lǎo guān wú fū wú zi, wèi zhī lǎo guǎ. cǐ sān rén zhě, jiē jiù guān ér zhòng, kě shì zhě bù kě shì zhě, shí rú yán ér wù yí. duō zhě wèi gōng, guǎ zhě wèi zuì, shì yǐ lù wú xíng qǐ zhě yě. lù yǒu xíng qǐ zhě, zé xiāng zhī zuì yě. tiān zǐ zhī chūn lìng yě.
以冬日至始,数四十六日,冬尽而春始。天子东出其国四十六里而坛,服青而絻青,搢玉总,带玉监,朝诸侯卿大夫列士,循千百姓,号曰祭日,牺牲以鱼。发出令曰:“生而勿杀,赏而勿罚,罪狱勿断,以待期年。”教民樵室钻鐩,墐灶泄井,所以寿民也。耟、耒、耨、怀、鉊、鈶、叉、橿、权渠、繉紲,所以御春夏之事也,必具。教民为酒食,所以为孝敬也。民生而无父母谓之孤子;无妻无子,谓之老鳏;无夫无子,谓之老寡。此三人者,皆就官而众,可事者不可事者,食如言而勿遗。多者为功,寡者为罪,是以路无行乞者也。路有行乞者,则相之罪也。天子之春令也。
yǐ dōng rì zhì shǐ, shǔ jiǔ shí èr rì, wèi zhī chūn zhì. tiān zǐ dōng chū qí guó jiǔ shí èr lǐ ér tán, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, xún yú bǎi xìng, hào yuē jì xīng, shí rì zhī nèi, shì wú chǔ nǚ, lù wú xíng rén. gǒu bù shù yì zhě, wèi zhī zéi rén xià zuò zhī dì, shàng zuò zhī tiān, wèi zhī bù fú zhī mín chù lǐ wéi xià chén, chù shī wéi xià tōng, wèi zhī yì fū. sān bù shù ér zhǔ shǐ zhī. tiān zǐ zhī chūn lìng yě.
以冬日至始,数九十二日,谓之春至。天子东出其国九十二里而坛,朝诸侯卿大夫列士,循于百姓,号曰祭星,十日之内,室无处女,路无行人。苟不树艺者,谓之贼人;下作之地,上作之天,谓之不服之民;处里为下陈,处师为下通,谓之役夫。三不树而主使之。天子之春令也。
yǐ chūn rì zhì shǐ, shù sì shí liù rì, chūn jǐn ér xià shǐ. tiān zǐ fú huáng ér jìng chù, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, xún yú bǎi xìng, fā hào chū lìng yuē:" wú jù dà zhòng, wú xíng dà huǒ, wú duàn dà mù, zhū dà chén, wú zhǎn dà shān, wú lù dà yǎn. miè sān dà ér guó yǒu hài yě." tiān zǐ zhī xià jìn yě.
以春日至始,数四十六日,春尽而夏始。天子服黄而静处,朝诸侯卿大夫列士,循于百姓,发号出令曰:“毋聚大众,毋行大火,毋断大木,诛大臣,毋斩大山,毋戮大衍。灭三大而国有害也。”天子之夏禁也。
yǐ chūn rì zhì shǐ, shǔ jiǔ shí èr rì, wèi zhī xià zhì, ér mài shú. dà zi sì yú tài zōng, qí shèng yǐ mài. mài zhě, gǔ zhī shǐ yě. zōng zhě, zú zhī shǐ yě. tóng zú zhě rén, shū zú zhě chù. jiē qí dà cái, chū jì wáng mǔ. tiān zǐ zhī suǒ yǐ zhǔ shǐ ér jì huì yě.
以春日至始,数九十二日,谓之夏至,而麦熟。大子祀于太宗,其盛以麦。麦者,谷之始也。宗者,族之始也。同族者人,殊族者处。皆齐大材,出祭王母。天子之所以主始而忌讳也。
yǐ xià rì zhì shǐ, shù sì shí liù rì, xià jǐn ér qiū shǐ, ér shǔ shú. tiān zǐ sì yú tài zǔ, qí shèng yǐ shǔ. shǔ zhě, gǔ zhī měi zhě yě zǔ zhě, guó zhī zhòng zhě yě. dà gōng zhě tài zǔ, xiǎo gōng zhě xiǎo zǔ, wú gōng zhě wú zǔ. wú gōng zhě jiē chēng qí wèi ér lì wò, yǒu gōng zhě guān yú wài. zǔ zhě suǒ yǐ gōng jì yě, fēi suǒ yǐ qī jì yě. tiān zǐ zhī suǒ yǐ yì guì jiàn ér shǎng yǒu gōng yě.
以夏日至始,数四十六日,夏尽而秋始,而黍熟。天子祀于太祖,其盛以黍。黍者,谷之美者也;祖者,国之重者也。大功者太祖,小功者小祖,无功者无祖。无功者皆称其位而立沃,有功者观于外。祖者所以功祭也,非所以戚祭也。天子之所以异贵贱而赏有功也。
yǐ xià rì zhì shǐ, shǔ jiǔ shí èr rì, wèi zhī qiū zhì. qiū zhì ér hé shú. tiān zǐ sì gàn tài suǒ, xī chū qí guó bǎi sān shí bā lǐ ér tán, fú bái ér miǎn bái, jìn yù zǒng, dài xī jiān, chuī xūn chí zhī fēng, záo dòng jīn shí zhī yīn, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, xún yú bǎi xìng, hào yuē jì yuè, xī shēng yǐ zhì. fā hào chū lìng:" fá ér wù shǎng, duó ér wù yǔ zuì yù zhū ér wù shēng, zhōng suì zhī zuì, wú yǒu suǒ shè. zuò yǎn niú mǎ zhī shí, zài yě zhě wáng." tiān zǐ zhī qiū jì yě.
以夏日至始,数九十二日,谓之秋至。秋至而禾熟。天子祀干太惢,西出其国百三十八里而坛,服白而絻白,搢玉总,带锡监,吹埙篪之风,凿动金石之音,朝诸侯卿大夫列士,循于百姓,号曰祭月,牺牲以彘。发号出令:“罚而勿赏,夺而勿予;罪狱诛而勿生,终岁之罪,毋有所赦。作衍牛马之实,在野者王。”天子之秋计也。
yǐ qiū rì zhì shǐ, shù sì shí liù rì, qiū jǐn ér dōng shǐ. tiān zǐ fú hēi miǎn hēi ér jìng chù, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, xún yú bǎi xìng, fā hào chū lìng yuē:" wú xíng dà huǒ, wú zhǎn dà shān, wú sāi dà shuǐ, wú fàn tiān zhī lóng." tiān zǐ zhī dōng jìn yě.
以秋日至始,数四十六日,秋尽而冬始。天子服黑絻黑而静处,朝诸侯卿大夫列士,循于百姓,发号出令曰:“毋行大火,毋斩大山,毋塞大水,毋犯天之隆。”天子之冬禁也。
yǐ qiū rì zhì shǐ, shǔ jiǔ shí èr rì, tiān zǐ běi chū jiǔ shí èr lǐ ér tán, fú hēi ér miǎn hēi, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, hào yuē fā yáo. qù shān rén duàn fá, jù xiè qì qù jū rén xīn guàn wěi, zú xù jī. sān yuè zhī hòu, jiē yǐ qí suǒ yǒu yì qí suǒ wú, wèi zhī dà tōng sān yuè zhī xù.
以秋日至始,数九十二日,天子北出九十二里而坛,服黑而絻黑,朝诸侯卿大夫列士,号曰发繇。趣山人断伐,具械器;趣菹人薪雚苇,足蓄积。三月之后,皆以其所有易其所无,谓之大通三月之蓄。
fán zài qù gēng ér bù gēng, mín yǐ bù lìng, bù gēng zhī hài yě. yí yún ér bù yún, bǎi cǎo jiē cún, mín yǐ jǐn cún, bù yún zhī hài yě. yí huò ér bù huò, fēng yǔ jiāng zuò, wǔ gǔ yǐ xuē, shì mín líng luò, bù huò zhī hài yě. yí cáng ér bù cáng, wù qì yáng yáng, yí sǐ zhě shēng, yí zhé zhě míng, bù cáng zhī hài yě. zhāng sì dāng nǔ, diào nòu dāng jiàn jǐ, huò qú dāng xié gé kě, suō lì dāng yǒng lǔ, gù gēng xiè jù zé zhàn xiè bèi yǐ.
凡在趣耕而不耕,民以不令,不耕之害也。宜芸而不芸,百草皆存,民以仅存,不芸之害也。宜获而不获,风雨将作,五谷以削,士民零落,不获之害也。宜藏而不藏,雾气阳阳,宜死者生,宜蛰者鸣,不藏之害也。张耜当弩,铫耨当剑戟,获渠当胁(革可),蓑笠当栐橹,故耕械具则战械备矣。