qīng shén shēng xīn, xīn shēng guī, guī shēng jǔ, jǔ shēng fāng, fāng shēng zhèng, zhèng shēng lì, lì shēng sì shí, sì shí shēng wàn wù. shèng rén yīn ér lǐ zhī, dào biàn yǐ.
清神生心,心生規,規生矩,矩生方,方生正,正生歷,歷生四時,四時生萬物。聖人因而理之,道遍矣。
yǐ dōng rì zhì shǐ, shù sì shí liù rì, dōng jǐn ér chūn shǐ. tiān zǐ dōng chū qí guó sì shí liù lǐ ér tán, fú qīng ér miǎn qīng, jìn yù zǒng, dài yù jiān, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, xún qiān bǎi xìng, hào yuē jì rì, xī shēng yǐ yú. fā chū lìng yuē: shēng ér wù shā, shǎng ér wù fá, zuì yù wù duàn, yǐ dài qī nián. jiào mín qiáo shì zuān suì, jìn zào xiè jǐng, suǒ yǐ shòu mín yě. jù lěi nòu huái zhāo sì chā jiāng quán qú hún xiè, suǒ yǐ yù chūn xià zhī shì yě, bì jù. jiào mín wèi jiǔ shí, suǒ yǐ wèi xiào jìng yě. mín shēng ér wú fù mǔ wèi zhī gū zǐ wú qī wú zi, wèi zhī lǎo guān wú fū wú zi, wèi zhī lǎo guǎ. cǐ sān rén zhě, jiē jiù guān ér zhòng, kě shì zhě bù kě shì zhě, shí rú yán ér wù yí. duō zhě wèi gōng, guǎ zhě wèi zuì, shì yǐ lù wú xíng qǐ zhě yě. lù yǒu xíng qǐ zhě, zé xiāng zhī zuì yě. tiān zǐ zhī chūn lìng yě.
以冬日至始,數四十六日,冬盡而春始。天子東出其國四十六里而壇,服青而絻青,搢玉總,帶玉監,朝諸侯卿大夫列士,循千百姓,號曰祭日,犧牲以魚。發出令曰:「生而勿殺,賞而勿罰,罪獄勿斷,以待期年。」教民樵室鑽鐩,墐灶泄井,所以壽民也。耟、耒、耨、懷、鉊、鈶、叉、橿、權渠、繉紲,所以御春夏之事也,必具。教民為酒食,所以為孝敬也。民生而無父母謂之孤子;無妻無子,謂之老鰥;無夫無子,謂之老寡。此三人者,皆就官而眾,可事者不可事者,食如言而勿遺。多者為功,寡者為罪,是以路無行乞者也。路有行乞者,則相之罪也。天子之春令也。
yǐ dōng rì zhì shǐ, shù jiǔ shí èr rì, wèi zhī chūn zhì. tiān zǐ dōng chū qí guó jiǔ shí èr lǐ ér tán, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, xún yú bǎi xìng, hào yuē jì xīng, shí rì zhī nèi, shì wú chù nǚ, lù wú xíng rén. gǒu bù shù yì zhě, wèi zhī zéi rén xià zuò zhī dì, shàng zuò zhī tiān, wèi zhī bù fú zhī mín chù lǐ wèi xià chén, chù shī wèi xià tōng, wèi zhī yì fū. sān bù shù ér zhǔ shǐ zhī. tiān zǐ zhī chūn lìng yě.
以冬日至始,數九十二日,謂之春至。天子東出其國九十二里而壇,朝諸侯卿大夫列士,循於百姓,號曰祭星,十日之內,室無處女,路無行人。苟不樹藝者,謂之賊人;下作之地,上作之天,謂之不服之民;處里為下陳,處師為下通,謂之役夫。三不樹而主使之。天子之春令也。
yǐ chūn rì zhì shǐ, shù sì shí liù rì, chūn jǐn ér xià shǐ. tiān zǐ fú huáng ér jìng chù, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, xún yú bǎi xìng, fā hào chū lìng yuē: wú jù dà zhòng, wú xíng dà huǒ, wú duàn dà mù, zhū dà chén, wú zhǎn dà shān, wú lù dà yǎn. miè sān dà ér guó yǒu hài yě. tiān zǐ zhī xià jìn yě.
以春日至始,數四十六日,春盡而夏始。天子服黃而靜處,朝諸侯卿大夫列士,循於百姓,發號出令曰:「毋聚大眾,毋行大火,毋斷大木,誅大臣,毋斬大山,毋戮大衍。滅三大而國有害也。」天子之夏禁也。
yǐ chūn rì zhì shǐ, shù jiǔ shí èr rì, wèi zhī xià zhì, ér mài shú. dà zi sì yú tài zōng, qí shèng yǐ mài. mài zhě, gǔ zhī shǐ yě. zōng zhě, zú zhī shǐ yě. tóng zú zhě rén, shū zú zhě chù. jiē qí dà cái, chū jì wáng mǔ. tiān zǐ zhī suǒ yǐ zhǔ shǐ ér jì huì yě.
以春日至始,數九十二日,謂之夏至,而麥熟。大子祀於太宗,其盛以麥。麥者,谷之始也。宗者,族之始也。同族者人,殊族者處。皆齊大材,出祭王母。天子之所以主始而忌諱也。
yǐ xià rì zhì shǐ, shù sì shí liù rì, xià jǐn ér qiū shǐ, ér shǔ shú. tiān zǐ sì yú tài zǔ, qí shèng yǐ shǔ. shǔ zhě, gǔ zhī měi zhě yě zǔ zhě, guó zhī zhòng zhě yě. dà gōng zhě tài zǔ, xiǎo gōng zhě xiǎo zǔ, wú gōng zhě wú zǔ. wú gōng zhě jiē chēng qí wèi ér lì wò, yǒu gōng zhě guān yú wài. zǔ zhě suǒ yǐ gōng jì yě, fēi suǒ yǐ qī jì yě. tiān zǐ zhī suǒ yǐ yì guì jiàn ér shǎng yǒu gōng yě.
以夏日至始,數四十六日,夏盡而秋始,而黍熟。天子祀於太祖,其盛以黍。黍者,谷之美者也;祖者,國之重者也。大功者太祖,小功者小祖,無功者無祖。無功者皆稱其位而立沃,有功者觀於外。祖者所以功祭也,非所以戚祭也。天子之所以異貴賤而賞有功也。
yǐ xià rì zhì shǐ, shù jiǔ shí èr rì, wèi zhī qiū zhì. qiū zhì ér hé shú. tiān zǐ sì gàn tài suǒ, xī chū qí guó bǎi sān shí bā lǐ ér tán, fú bái ér miǎn bái, jìn yù zǒng, dài xī jiān, chuī xūn chí zhī fēng, záo dòng jīn shí zhī yīn, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, xún yú bǎi xìng, hào yuē jì yuè, xī shēng yǐ zhì. fā hào chū lìng: fá ér wù shǎng, duó ér wù yǔ zuì yù zhū ér wù shēng, zhōng suì zhī zuì, wú yǒu suǒ shè. zuò yǎn niú mǎ zhī shí, zài yě zhě wáng. tiān zǐ zhī qiū jì yě.
以夏日至始,數九十二日,謂之秋至。秋至而禾熟。天子祀干太惢,西出其國百三十八里而壇,服白而絻白,搢玉總,帶錫監,吹塤篪之風,鑿動金石之音,朝諸侯卿大夫列士,循於百姓,號曰祭月,犧牲以彘。發號出令:「罰而勿賞,奪而勿予;罪獄誅而勿生,終歲之罪,毋有所赦。作衍牛馬之實,在野者王。」天子之秋計也。
yǐ qiū rì zhì shǐ, shù sì shí liù rì, qiū jǐn ér dōng shǐ. tiān zǐ fú hēi miǎn hēi ér jìng chù, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, xún yú bǎi xìng, fā hào chū lìng yuē: wú xíng dà huǒ, wú zhǎn dà shān, wú sāi dà shuǐ, wú fàn tiān zhī lóng. tiān zǐ zhī dōng jìn yě.
以秋日至始,數四十六日,秋盡而冬始。天子服黑絻黑而靜處,朝諸侯卿大夫列士,循於百姓,發號出令曰:「毋行大火,毋斬大山,毋塞大水,毋犯天之隆。」天子之冬禁也。
yǐ qiū rì zhì shǐ, shù jiǔ shí èr rì, tiān zǐ běi chū jiǔ shí èr lǐ ér tán, fú hēi ér miǎn hēi, cháo zhū hóu qīng dài fū liè shì, hào yuē fā yáo. qù shān rén duàn fá, jù xiè qì qù jū rén xīn guàn wěi, zú xù jī. sān yuè zhī hòu, jiē yǐ qí suǒ yǒu yì qí suǒ wú, wèi zhī dà tōng sān yuè zhī xù.
以秋日至始,數九十二日,天子北出九十二里而壇,服黑而絻黑,朝諸侯卿大夫列士,號曰發繇。趣山人斷伐,具械器;趣菹人薪雚葦,足蓄積。三月之後,皆以其所有易其所無,謂之大通三月之蓄。
fán zài qù gēng ér bù gēng, mín yǐ bù lìng, bù gēng zhī hài yě. yí yún ér bù yún, bǎi cǎo jiē cún, mín yǐ jǐn cún, bù yún zhī hài yě. yí huò ér bù huò, fēng yǔ jiāng zuò, wǔ gǔ yǐ xuē, shì mín líng luò, bù huò zhī hài yě. yí cáng ér bù cáng, wù qì yáng yáng, yí sǐ zhě shēng, yí zhé zhě míng, bù cáng zhī hài yě. zhāng sì dāng nǔ, yáo nòu dāng jiàn jǐ, huò qú dāng xié gé kě, suō lì dāng yǒng lǔ, gù gēng xiè jù zé zhàn xiè bèi yǐ.
凡在趣耕而不耕,民以不令,不耕之害也。宜芸而不芸,百草皆存,民以僅存,不芸之害也。宜獲而不獲,風雨將作,五穀以削,士民零落,不獲之害也。宜藏而不藏,霧氣陽陽,宜死者生,宜蟄者鳴,不藏之害也。張耜當弩,銚耨當劍戟,獲渠當脅(革可),蓑笠當栐櫓,故耕械具則戰械備矣。