strong yī shā huǒ guāng huì chú chán tuì　 niàn nián niè zhài hún duàn zhì jīng strong
一剎火光穢除蟬蛻　廿年孽債魂斷雉經

huà shuō qiū hén zì wò bìng hòu, bì yī péng shǒu, gòu miàn qú yán, jìng bú shì gè huà zhōng rén le. nà xiǎo huǒ gǒu tóu, xián xiá wú shì, jié shí jǐ gè tǔ gùn, shāo xiāng jié méng, biàn sù chāng dǔ qián qǐ lái. xiān qián zhǐ chéng kōng tōu xiē xiàn qián, hòu jiāng xiàn yín sān bǎi yú liǎng dōu tōu wán le. yī yè, jìng bǎ jīn yín shǒu shì shàng hǎo yù qì pí yī, xí juǎn ér qù.
話說秋痕自臥病後，敝衣蓬首，垢面癯顏，竟不是個畫中人了。那小伙狗頭，閒暇無事，結識幾個土棍，燒香結盟，便宿娼賭錢起來。先前只乘空偷些現錢，後將現銀三百餘兩都偷完了。一夜，竟把金銀首飾、上好玉器皮衣，席捲而去。

cì rì lǐ cái fèng qǐ lái, jiàn xiāng xiāng dōu yǐ dǎ kāi, jí dé kǒu dìng mù dāi, shuō shì bèi dào, yào hé diàn zhǔ dǎ guān sī. nào le yì tiān, sì chù zhǎo xún gǒu tóu, bù jiàn gè yǐng. diàn wáng zhuǎn shuō lǐ cái fèng fù zǐ hé móu tú lài, yòu jiàn tā dài le jiā juàn, lái lì bù míng, yào jiàn guān chéng gào, jīng páng rén quàn zhǐ. niú shì shí nián xīn kǔ, shèng dé zhè diǎn jiā sī, rú jīn gěi rén bān yùn yī kōng, qì dé fā hūn. shù rì gēn xún gǒu tóu, méi yǒu zōng jī, hòu lái jiù tóng lǐ cái fèng pàn le jǐ huí mìng, dào de guī jié, zhǐ shì bào yuàn qiū hén.
次日李裁縫起來，見箱箱都已打開，急得口定目呆，說是被盜，要和店主打官司。鬧了一天，四處找尋狗頭，不見個影。店王轉說李裁縫父子合謀圖賴，又見他帶了家眷，來歷不明，要見官呈告，經旁人勸止。牛氏十年辛苦，剩得這點家私，如今給人搬運一空，氣得發昏。數日跟尋狗頭，沒有蹤跡，後來就同李裁縫拚了幾回命，到得歸結，只是抱怨秋痕。

dāng xià wú kě nài hé, jiù zhèng dìng fǔ chéng lǐ, zū le yī jiān xiǎo wū zàn zhù. sì yuè hòu, qiū hén de bìng lüè hǎo, niú shì xiǎng bī tā jiàn kè, wú nài dì fāng shēng shū, wú lùn qiū hén bù kěn dá yīng, jiù lìng zhuāng lüè qǐ lái, yě shì wǎng rán. āi dào liù yuè chū, lǐ cái fèng niú shì dōu zhān wēn bìng. cǐ shí yòng bù qǐ huǒ bàn, kě lián qiū hén yào hé bǒ jiǎo zì jǐ xià guō zhǔ fàn, fú shi liǎng gè bìng rén. shì kuān shì jiù jìn zū gè diàn miàn, zuò gè xiǎo mǎi mài. zhèng nǐ jì xìn tài yuán, bù xiǎng èr shí èr yè, niú shì wū lǐ jìng fā qǐ huǒ.
當下無可奈何，就正定府城裡，租了一間小屋暫住。四月後，秋痕的病略好，牛氏想逼他見客，無奈地方生疏，無論秋痕不肯答應，就令妝掠起來，也是枉然。挨到六月初，李裁縫、牛氏都沾瘟病。此時用不起火伴，可憐秋痕要和跛腳自己下鍋煮飯，服事兩個病人。士寬是就近租個店面，做個小買賣。正擬寄信太原，不想二十二夜，牛氏屋裡竟發起火。

nǐ dào wèi hé? niú shì guà le yī chuáng xià bù zhàng, zhè yī yè jiù zhàng zhōng chī yān, bǎ jiàn xiǎo shān diū zài yān dēng bàng biān, hūn hūn chén chén, jìng zì shuì zháo cǐ shí tiān zào, yī yǐn jiù zhe, xià bù zhàng dǐng tǒng zhǐ mén, hōng téng téng de shāo qǐ lái. niú shì lǐ cái fèng mèng hún diān dào, shēn shàng zháo huǒ, bù xiǎo dé duó mén zǒu chū, dào xiàng hòu bì qù xún mén lù. dào de jiē fāng lái jiù, zhǐ jiù chū qiū hén bǒ jiǎo. qiū hén bǒ jiǎo yì zhǐ qiǎng dé yī zūn guān yīn xiǎo kān yī zhóu chī zhū xiǎo zhào, qí yú dōu guī dú yàn, jiù yù huán yě suí zhe liǎng rén huà zuò lěng huī.
你道為何？牛氏掛了一床夏布帳，這一夜就帳中吃煙，把件小衫丟在煙燈傍邊，昏昏沉沉，竟自睡着；此時天燥，一引就着，夏布帳、頂桶、紙門，烘騰騰的燒起來。牛氏、李裁縫夢魂顛倒，身上着火，不曉得奪門走出，倒向後壁去尋門路。到得街坊來救，只救出秋痕、跛腳。秋痕、跛腳亦只搶得一尊觀音小龕、一軸痴珠小照，其餘都歸毒焰，就玉環也隨着兩人化做冷灰。

guǎn shì kuān dāng xià jiē qiū hén zhǔ bì dào le zì jǐ diàn zhōng. cì rì, qiū hén tì sān rén xún chū gǔ shi, mǎi dì yǎn mái, xiǎng zhe zì jǐ mìng kǔ, yòu tòng tā sān gè rén wǎng zì xīn kǔ yī chǎng, jiù yě dà kū shù cì.
管士寬當下接秋痕主婢到了自己店中。次日，秋痕替三人尋出骨殖，買地掩埋，想着自己命苦，又痛他三個人枉自辛苦一場，就也大哭數次。

èr shí sì zǎo, shì kuān gù le yī liàng jiào chē, gěi qiū hén bǒ jiǎo zuò le, zì jǐ gù gè luó zi suí zǒu, yí lù xiǎo xīn kàn shì. qiū hén xīn xià gǎn jī tā, yě jìng zhòng tā, xiǎng dào: tā lǐng wǒ zhǎo chī zhū qù, zhǐ chī zhū de bìng, bù xiǎo dé hǎo le méi yǒu? yòu xiǎng dào: chī zhū tǎng hǎo le huí nán, wǒ rú jīn shì gū shēn yī rén, tóu zài hé chù? méi dé fǎ, yào xiàng hé shēng cǎi qiū tǎo xiē pán chán, wǒ jìng dào nán biān zhǎo tā qù. yòu xiǎng dào: wǒ mìng jiù zhè yàng kǔ, shòu dé dà shí nián zuì, zhè huí yòu pǎo gè kōng? pì rú chī zhū yǔ wǒ zhēn gè wú yuán, nà liǎng gè lǎo dōng xī jiù bù gāi shāo sǐ. hāi! zǎo xiǎo dé yǒu cǐ jī huì, yě bù gāi jiāng shēn zi zāo tà dào zhè tián dì. qiū hén zhè bān yī xiǎng, fàn yě bǎo cān, shuì yě ān wěn, yǐ cǐ lù shàng xīn kǔ, shēn biān kōng fá, quán bù fù jué.
二十四早，士寬雇了一輛轎車，給秋痕、跛腳坐了，自己雇個騾子隨走，一路小心看視。秋痕心下感激他，也敬重他，想道：「他領我找痴珠去，只痴珠的病，不曉得好了沒有？」又想道：「痴珠倘好了回南，我如今是孤身一人，投在何處？沒得法，要向荷生、采秋討些盤纏，我徑到南邊找他去。」又想道：「我命就這樣苦，受得大十年罪，這回又跑個空？譬如痴珠與我真箇無緣，那兩個老東西就不該燒死。咳！早曉得有此機會，也不該將身子糟蹋到這田地。」秋痕這般一想，飯也飽餐，睡也安穩，以此路上辛苦，身邊空乏，全不復覺。

dào le èr shí bā zhè rì, qiū hén chē zhōng xīn jīng ròu tiào, zuò wò bù ān. èr shí jiǔ rì, yòu hǎo le. shì wǎn, sù huáng mén yì. qū zhǐ chū èr, biàn dǐ bīng zhōu. yòu xiǎng dào: chī zhū píng sù yào zuò yī fú gěi wǒ, rú jīn shì yī xià chē, biàn yào tā tì wǒ dǎ bàn yī shēn, běn lái yān yān dé lái dōng xī, chú gè gān jìng yě hǎo. yòu xiǎng dào: shuō qǐ yě guài, èr shí yī yè, wǒ chuān de shì jiàn chá sè de kù jiā shān, zěn de mào huǒ qǐ lái, què shì chī zhū gěi wǒ de xiǎo kǎn jiān? hé zhuó yǎn, mí mí lí lí de xiǎng, hū jiàn chī zhū xiào yín yín de chuān zhe yī shēn de xīn mián chóu de duǎn shān kù, zhàn zài chuáng qián. qiū hén gǎn zhe zuò qǐ, lā shǒu shuō dào: nǐ xiǎo dé wǒ huí lái me?, chī zhū bù yīng. qiū hén shěn shì yī huí, jiàn chī zhū jiǎo shàng yě méi chuān wà, yī yán bù fā, zhǐ xiàng jīn qián jiě gè xiǎo kǒu dài. qiū hén dào: nǐ zuò xià, wǒ tì nǐ jiě ba. chī zhū zuò xià, qiū hén yī miàn tì tā jiě kǒu dài, yī miàn shuō dào: nǐ zěn de yòu bù shuō huà? nǐ cóng nà lǐ lái? jìng bù chuān wà, bù lěng le jiǎo! chī zhū zhǐ shì xiào.
到了二十八這日，秋痕車中心驚肉跳，坐臥不安。二十九日，又好了。是晚，宿黃門驛。屈指初二，便抵并州。又想道：「痴珠平素要做衣服給我，如今是一下車，便要他替我打扮一身，本來醃醃——得來東西，除個乾淨也好。」又想道：「說起也怪，二十一夜，我穿的是件茶色的絝夾衫，怎的冒火起來，卻是痴珠給我的小坎肩？」合着眼，迷迷離離的想，忽見痴珠笑吟吟的穿着一身的新棉綢的短衫褲，站在床前。秋痕趕着坐起，拉手說道：「你曉得我回來麼？」，痴珠不應。秋痕審視一回，見痴珠腳上也沒穿襪，一言不發，只向襟前解個小口袋。秋痕道：「你坐下，我替你解吧。」痴珠坐下，秋痕一面替他解口袋，一面說道：「你怎的又不說話？你從那裡來？竟不穿襪，不冷了腳！」痴珠只是笑。

qiū hén zǎo bǎ kǒu dài jiě xià, jiǎn lǐ tóu zhǐ bāo, yuán shì zì jǐ yī liǔ qīng sī liǎng gè zhǐ jia. qiū hén qī rán lèi yíng dào: nǐ jiù zhǎng dài zài shēn biān? chī zhū réng shì bù yǔ. qiū hén lèi zhū fēn zhuì, shuō dào: nǐ bù hǎo yě shì bù shuō huà, hǎo yě shì bù shuō huà, shí zài jiào rén nán shòu. chī zhū pán shàng jiǎo, hā hā de xiào. qiū hén yī shǒu mǒ lèi, yī shǒu mō zhe chī zhū de jiǎo, shì bīng lěng de, shuō dào: hé kǔ ne, nǐ kàn shuāng jiǎo, lěng dé bīng rén! zhuǎn shēn xiǎng jiāng jiā bèi tì chī zhū gài shàng, měng huí tóu, què bù jiàn le. zhēng yǎn kàn shí, zhǐ yǒu yī dēng rú dòu, bǒ jiǎo bí xī rú léi. qǐ lái zuò zhe, jiāng mèng níng sī yī huí, yě mō bù zháo shì jí shì xiōng. jiàn bǒ jiǎo zhěn tóu tuī zài yī biān, yǎng zhe miàn, kāi zhe kǒu, bí kǒng cháo tiān yě bù lǐ tā. tī liàng le dēng, tīng dé yuàn zi lǐ qiū chóng luàn jiào, yī zhèn fēng chuī dé guài cì cì de xiǎng.
秋痕早把口袋解下，檢裡頭紙包，原是自己一綹青絲、兩個指甲。秋痕悽然淚熒道：「你就長帶在身邊？」痴珠仍是不語。秋痕淚珠紛墜，說道：「你不好也是不說話，好也是不說話，實在教人難受。」痴珠盤上腳，哈哈的笑。秋痕一手抹淚，一手摸着痴珠的腳，是冰冷的，說道：「何苦呢，你看雙腳，冷得冰人！」轉身想將夾被替痴珠蓋上，猛回頭，卻不見了。睜眼看時，只有一燈如豆，跛腳鼻息如雷。起來坐着，將夢凝思一回，也摸不着是吉是凶。見跛腳枕頭推在一邊，仰着面，開着口，鼻孔朝天；也不理他。剔亮了燈，聽得院子裡秋蟲亂叫，一陣風吹得怪刺刺的響。

chī liǎng dài shuǐ yān, zhòng fù shuì xià, hé zhuó yǎn, biàn jiàn chī zhū, chēng kāi shí, yòu bù jiàn le. xīn shàng shí fēn yōu yí, fān lái fù qù, xiǎng dào: gǎn mò chī zhū yǒu shèn yì wài zhī shì? wǒ qù shí, tā yuán tù xiě, rú jīn sì gè yuè le. xiǎng dào cǐ, biàn bǎ rì lái gāo xìng de niàn tóu, yī shí bīng lěng, chǒu lèi zhū zhū xià dī. yī huì, yòu zì jiě dào: wǒ mèng jiàn tā dōu bù xiàng bìng rén qì sè, dà yuē shì hǎo le. yòu xiǎng dào: wǒ hé tā shòu le yī nián kǔ chǔ, zì rán shì kǔ jǐn gān lái. xiǎng lái xiǎng qù, chén jī zǎo chàng, dēng yě méi yóu, hūn hūn yù miè. tīng dé bǒ jiǎo yǐn yǐn chī yǔ, hǎo xiàng liǎng mén zi shuō huà, yī huì, dà shēng dào: zhè yàng jiǎng, wéi lǎo yé shì chéng xiān le. tíng yī huì, yòu shuō dào: gū niáng yuán yě kě lián. yǐ hòu yòu hān shēng dà zhèn. qiū hén biàn jiào le jǐ shēng, tuī le jǐ xià, bǒ jiǎo cái xǐng guò lái, wèn dào: zuò shén me? qiū hén dào: nǐ zuò shén me mèng? shuō qǐ wéi lǎo yé, yòu shuō qǐ wǒ. bǒ jiǎo fāng róu róu yǎn, zuò qǐ dào: wǒ méi yǒu mèng jiàn wéi lǎo yé, yě méi yǒu mèng jiàn gū niáng, wǒ què mèng jiàn yù huán xiàng wǒ yào qián ne. qiū hén jiù bù yán yǔ.
吃兩袋水煙，重複睡下，合着眼，便見痴珠，撐開時，又不見了。心上十分憂疑，翻來覆去，想道：「敢莫痴珠有甚意外之事？我去時，他原吐血，如今四個月了。」想到此，便把日來高興的念頭，一時冰冷，瞅淚珠珠下滴。一會，又自解道：「我夢見他．都不像病人氣色，大約是好了。」又想道：「我和他受了一年苦楚，自然是苦盡甘來。」想來想去，晨雞早唱，燈也沒油，昏昏欲滅。聽得跛腳隱隱吃語，好像兩門子說話，一會，大聲道：「這樣講，韋老爺是成仙了。」停一會，又說道：「姑娘原也可憐。」以後又鼾聲大振。秋痕便叫了幾聲，推了幾下，跛腳才醒過來，問道：「做什麼？」秋痕道：「你做什麼夢？說起韋老爺，又說起我。」跛腳方柔柔眼，坐起道：「我沒有夢見韋老爺，也沒有夢見姑娘，我卻夢見玉環向我要錢呢。」秋痕就不言語。

cǐ shí tiān yě fā liàng, dà jiā qǐ shēn, shōu tái shàng chē. zhè rì, qiū hén zài chē lǐ, hūn hūn chén chén de shuì le yì tiān, hǎo xiàng shì hé chī zhū zhù zài qiū huá táng guāng jǐng, xǐng lái què yī xiē ér yě jì bù qīng chǔ. shì yè, sù shí píng yì. chū èr rì, zǒu sān shí lǐ dì jiù jìn chéng le, jìng dào shì kuān jiā xià chē.
此時天也發亮，大家起身，收抬上車。這日，秋痕在車裡，昏昏沉沉的睡了一天，好像是和痴珠住在秋華堂光景，醒來卻一些兒也記不清楚。是夜，宿石坪驛。初二日，走三十里地就進城了，徑到士寬家下車。

shì kuān jiào zhí ér zhǎo nà xìng gù de, yào qiū xīn yuàn yào shi, zì jǐ biàn lái qiū huá táng bào xìn. bù xiǎng gāng dào liǔ xī, féng zhe lǐ fú, chuān jiàn bái páo, liáng qiāng qián zǒu, shì kuān qiǎng shàng shù bù, gǎn zhe jiào. lǐ fú měng huí tóu, jiàn shì shì kuān, cǎn rán dào: nǐ huí lái me? gū niáng ne? shì kuān dào: gū niáng yě lái le. lǐ fú dào: hāi! yé bù zài le! shì kuān jīng dào: zěn de? lǐ fú dào: yé shì qián rì qù shì, nǐ hé gū niáng shén me shí hòu dào? què bù gěi yé zhī dào.
士寬教侄兒找那姓顧的，要秋心院鑰匙，自己便來秋華堂報信。不想剛到柳溪，逢着李福，穿件白袍，踉蹌前走，士寬搶上數步，趕着叫。李福猛回頭，見是士寬，慘然道：「你回來麼？姑娘呢？」士寬道：「姑娘也來了。」李福道：「咳！爺不在了！」士寬驚道：「怎的？」李福道：「爺是前日去世，你和姑娘什麼時候到？卻不給爺知道。」

shì kuān cǐ shí qì dé fā hūn, bàn shǎng cái néng shuō dào: gū niáng fāng cái xià chē, hái zài wǒ jiā, jiù jiào wǒ gěi lǎo yé xìn. rú jīn lǎo yé méi le, zěn hǎo ne? lǐ fú dào: shì dào zhè yàng, zhēn gè méi fǎ! yú shì shì kuān chuí tóu sàng qì, gēn lǐ fú xiàng qiū huá táng lái. méi dào qiū huá táng, zǎo wàng jiàn dà mén shàng zhǎng fān. shì kuān dà kū dào: wǒ zhǐ pà chí le, lǎo yé yǐ jīng huí nán, zài bù liào yǒu cǐ cǎn biàn!
士寬此時氣得發昏，半晌才能說道：「姑娘方才下車，還在我家，就叫我給老爺信。如今老爺沒了，怎好呢？」李福道：「事到這樣，真箇沒法！」於是士寬垂頭喪氣，跟李福向秋華堂來。沒到秋華堂，早望見大門上長幡。士寬大哭道：「我只怕遲了，老爺已經回南，再不料有此慘變！」

mén shàng dà jiā dōu yíng xià lái, tàn wèn xìn xī. zhè rì, zi shàn cái chū chāi huí lái, yě zài qiū huá táng bāng máng. zi shàn de gēn bān gǎn zhe qù huí. yī shí, zi shàn xīn yìn xǔ fǔ yǔ nóng, dōu zǒu chū yuè liàng mén, jiàn shì kuān zhǐ chuān jiàn xiǎo shān, jiǎo shàng hái shì cǎo xié, guì zài tái jiē shàng, xiàng chī zhū de líng qián, háo táo dà kū. tū tóu yě kū dé qī huáng. dà jiā jiàn cǐ guāng jǐng, dōu wèi suān bí. yī huì, quàn zhù le, shì kuān āi āi de sù. zi shàn tàn dào: yuán fǎ yī jǐn, jiù shì jiǔ niú zhī lì, yě nán wǎn huí! xīn yìn sǎ lèi dào: fán shì shì yǒu ān pái de dìng shù. zàn shì dào: qiū hén dé le zhè xìn, kě bù zhī yào zěn yàng ne? zi shàn dào: wǒ jiù tóng shì kuān qù kàn.
門上大家都迎下來，探問信息。這日，子善才出差回來，也在秋華堂幫忙。子善的跟班趕着去回。一時，子善、心印、詡甫、雨農，都走出月亮門，見士寬只穿件小衫，腳上還是草鞋，跪在台階上，向痴珠的靈前，嚎啕大哭。禿頭也哭得悽惶。大家見此光景，都為酸鼻。一會，勸住了，士寬哀哀的訴。子善嘆道：「緣法一盡，就是九牛之力，也難挽回！」心印灑淚道：「凡事是有安排的定數。」贊市道：「秋痕得了這信，可不知要怎樣呢？」子善道：「我就同士寬去看。」

qiě shuō qiū hén zài shì kuān jiā, xiē xī yī huì, liào chī zhū wén xìn, bì dìng gǎn lái. qià hǎo shì kuān zhí ér zhǎo zháo guī bān, kāi le qiū xīn yuàn dà mén. qiū hén biàn guò zhè biān, lüè tóng guī bān shuō xiē jiā nán. guī bān náo náo bù xiū, qiū hén jiù bù dà lǐ tā. guī bān méi qù, zì qù tàn fǎng gǒu tóu xìn xī.
且說秋痕在士寬家，歇息一會，料痴珠聞信，必定趕來。恰好士寬侄兒找着歸班，開了秋心院大門。秋痕便過這邊，略同歸班說些家難。歸班呶呶不休，秋痕就不大理他。歸班沒趣，自去探訪狗頭信息。

dāng xià, qiū hén gǎn zhe hé bǒ jiǎo fú shì le jǐ tà chén tǔ, shuō shì kuān zhí ér bāng zhe dǎ sǎo. jiàn kōng zhái huāng liáng, yòu jīng rén zhù guò, jiā huǒ wèi zhì, dōu bù xiàng cóng qián, yě yǒu gěi rén bān qù de. qiū hén cǐ shí suī bù xiá wèn, zhǐ tòng dìng sī tòng, yù jué shāng xīn. yòu xiǎng: zì jǐ kōng wú suǒ yǒu, huò zhě jīn yè jiù dào qiū huá táng qù. zhèng zài pàn wàng, hū jiàn shì kuān hé mù shēng lái le, shuō dào: lǎo yé bìng zhe. qiū hén zhèng yào wèn huà, zi shàn jìn lái.
當下，秋痕趕着和跛腳拂拭了几榻塵土，說士寬侄兒幫着打掃。見空宅荒涼，又經人住過，傢伙位置，都不像從前，也有給人搬去的。秋痕此時雖不暇問，只痛定思痛，愈覺傷心。又想：「自己空無所有，或者今夜就到秋華堂去。」正在盼望，忽見士寬和穆升來了，說道：「老爺病着。」秋痕正要問話，子善進來。

qiū hén gǎn máng yíng zuò, pí lèi yíng yíng, wèn zhe chī zhū de bìng. zi shàn tàn dào: bìng shì bù hǎo, zhǐ nǐ chū dào, xiē yī xiē, zài hé nǐ shuō. qiū hén kū dào: dào dǐ zěn yàng? wǒ chī jǐn qiān xīn wàn kǔ, dōu shì wèi tā, nǐ shuō ba. zi shàn dào: zhè liǎng tiān què yě bù fáng. nǐ rú jīn zhǐ shèng xià yī shēn zěn hǎo de? jiù fēn fù gēn bān hé mù shēng dào: nǐ kàn gū niáng wū lǐ yīng yòng shén me, dōu xiàng gōng guǎn qǔ lái. qiū hén dào: zhè què bù bì. wǒ jí kè yào dào qiū huá táng kàn chī zhū qù. yī miàn shuō, yī miàn xiàng mù shēng dào: láo nǐ tì wǒ jiào yī liàng chē. mù shēng dá yīng, zi shàn zhǐ zhù dào: cǐ kè yǐ shì wǔ xià duō zhōng, nǐ yào qù, yě děng míng tiān. qiū hén dào: zi shàn, nǐ zěn shuō? nǐ xiǎng, chī zhū tīng wǒ dào le, bù xiǎo zěn yàng zháo jí xiǎng jiàn wǒ ne l zi shàn zài sān quàn zhǐ, qiū hén nà lǐ kěn yī.
秋痕趕忙迎坐，毗淚盈盈，問着痴珠的病。子善嘆道：「病是不好，只你初到，歇一歇，再和你說。」秋痕哭道：「到底怎樣？我吃盡千辛萬苦，都是為他，你說吧。」子善道：「這兩天卻也不妨。你如今只剩下一身怎好的？」就吩咐跟班和穆升道：「你看姑娘屋裡應用什麼，都向公館取來。」秋痕道：「這卻不必。我即刻要到秋華堂看痴珠去。」一面說，一面向穆升道：「勞你替我叫一輛車。」穆升答應，子善止住道：「此刻已是五下多鍾，你要去，也等明天。」秋痕道：「子善，你怎說？你想，痴珠聽我到了，不曉怎樣着急想見我呢l」子善再三勸止，秋痕那裡肯依。

shì kuān shì gè mǎng zhuàng de rén, jīn bú zhù shuō dào: wéi lǎo yé zǎo shì zi shàn máng xíng jiào tā chū qù. qiū hén jiàn cǐ guāng jǐng, zhī dào bù hǎo, dāi dāi de qiáo zhe zi shàn, bàn shǎng, tiào qǐ shuō dào: wǒ qiān xīn wàn kǔ, zhǐ shuō zhè yī jù, jiù jí qì gōng xīn, hūn yūn dào le. bǒ jiǎo dà kū zi shàn bāng zhe jiào. tíng le yī tíng, qiū hén zhuǎn guò qì lái, dà kū yī zhèn, wò zhe liǎng quán, jiāng xīn xiōng luàn dǎ, dà jiā lán zhù, jiù xiàng bǎn chuáng wāi xià. zi shàn lián lián quàn wèi, zǒng bù dá yīng.
士寬是個莽撞的人，禁不住說道：「韋老爺早是……」子善忙行叫他出去。秋痕見此光景，知道不好，呆呆的瞧着子善，半晌，跳起說道：「我千辛萬苦，」止說這一句，就急氣攻心，昏暈倒了。跛腳大哭．子善幫着叫。停了一停，秋痕轉過氣來，大哭一陣，握着兩拳，將心胸亂打，大家攔住，就向板床歪下。子善連連勸慰，總不答應。

bù yī huì, zi shàn de gēn bān hé mù shēng bān qǔ pù gài qì mǐn yě lái le. chà bù duō tiān jiù hēi le, qiū hén cái zuò qǐ, xiàng zi shàn dào: nǐ qǐng huí ba. chéng nǐ zhào fú, wǒ lái shì zuò quǎn mǎ bào nǐ. shuō bì, zhòng fù tǎng xià. zi shàn zhǐ de fēn fù bǒ jiǎo hǎo hǎo zhào liào, jiù dài gēn bān huí jiā. mù shēng pà jiā lǐ yǒu shì, zǎo jiù zǒu le. shì kuān bèi zi shàn jiào tā chū qù, xīn zhōng hěn bù zì zài, lǐng zhe zhí ér huí jiā xiē xī.
不一會，子善的跟班和穆升搬取鋪蓋器皿也來了。差不多天就黑了，秋痕才坐起，向子善道：「你請回吧。承你照拂，我來世做犬馬報你。」說畢，重複躺下。子善只得吩咐跛腳好好照料，就帶跟班回家。穆升怕家裡有事，早就走了。士寬被子善叫他出去，心中很不自在，領着侄兒回家歇息。

yī jiān kōng wū, zhǐ shèng xià qiū hén bǒ jiǎo liǎng rén. zhǐ tīng dé wú tóng shù shàng nà jǐ gè hūn yā, yā yā de jiào gè bú zhù yòu yǒu yī gè xiāo niǎo, zài qiū xīn yuàn wū shàng gǔ wěn nòng shé, jiào dé bǒ jiǎo máo fà sēn shù. shí yǐ xīn qiū, tiān qì zhòu rè yè liáng, bǒ jiǎo shēn shàng zhǐ yī jiàn hàn shān, shí fēn fā lěng, dù yòu è, qiáo zhe qiū hén, jiù rú sǐ rén yì bān, hé zhuó yǎn, yī yán bù fā. měng tīng dé yǒu rén dǎ mén, bǒ jiǎo dá yīng, bù xià jiē lái, jiàn xīn yuè mó hu, xī fēng xiāo xiè, mǎn yuàn lǐ wú yè juǎn dé sù sù yǒu shēng.
一間空屋，只剩下秋痕、跛腳兩人。只聽得梧桐樹上那幾個昏鴉，「呀呀」的叫個不住；又有一個梟鳥，在秋心院屋上鼓吻弄舌，叫得跛腳毛髮森豎。時已新秋，天氣晝熱夜涼，跛腳身上只一件汗衫，十分發冷，肚又餓，瞧着秋痕，就如死人一般，合着眼，一言不發。猛聽得有人打門，跛腳答應，步下階來，見新月模糊，西風蕭械，滿院裡梧葉卷得簌簌有聲。

zǒu dào yuè liàng mén wài, bù fáng láng shàng lán gàn yǒu gè wū liū liū de dà māo tiào jiāng xià lái, bǎ bǒ jiǎo yī xià, āi yā yī shēng, zāi dǎo zài dì, nà hēi māo yī liū yān zǒu le. bǒ jiǎo zhàn jīng jīng de pá qǐ lái kāi mén, yuán lái shì shì kuān hé tā zhí ér, sòng lái sì dié xiǎo cài sì wǎn miàn sì gè bō bō hé nà yóu zhú pán xiāng. bǒ jiǎo zhè huí bù pà le, biàn lái gào qiū hén. qiū hén zuò qǐ, qǐng shì kuān zuò xià, shuō dào: wǎng fèi le nǐ dà bàn nián de qì lì! xiǎo dé zhè yàng, dào bù rú nà yī wǎn yě shāo sǐ le, qǐ bú shì hǎo? shì kuān cū rén, yòu chī le jiǔ, hán hán hu hū shuō le jǐ jù. tā de zhí ér diǎn shàng dēng, jiù dōu zǒu le. kāi mén chū lái, qià hǎo tū tóu dài gè dǎ zá, sòng lái lián mù fàn cài jí diǎn xīn děng jiàn. qiū hén jiàn le tū tóu, yě shì bù kū, zhǐ wèn chī zhū lín sǐ guāng jǐng. tū tóu huī lèi gào sù yī biàn, qiū hén zhǎng tàn. tū tóu quàn qiū hén yòng xiē fàn cài, qiū hén yī diǎn bù yòng, bǒ jiǎo què bǎo chī yī dùn. shí yǐ yǒu èr gēng tiān, tū tóu yě zǒu le.
走到月亮門外，不防廊上欄干有個烏溜溜的大貓跳將下來，把跛腳一嚇，「哎呀」一聲，栽倒在地，那黑貓一溜煙走了。跛腳戰兢兢的爬起來開門，原來是士寬和他侄兒，送來四碟小菜、四碗面、四個餑餑和那油燭盤香。跛腳這回不怕了，便來告秋痕。秋痕坐起，請士寬坐下，說道：「枉費了你大半年的氣力！曉得這樣，倒不如那一晚也燒死了，豈不是好？」士寬粗人，又吃了酒，含含糊糊說了幾句。他的侄兒點上燈，就都走了。開門出來，恰好禿頭帶個打雜，送來簾幕飯菜及點心等件。秋痕見了禿頭，也是不哭，只問痴珠臨死光景。禿頭揮淚告訴一遍，秋痕長嘆。禿頭勸秋痕用些飯菜，秋痕一點不用，跛腳卻飽吃一頓。時已有二更天，禿頭也走了。

bǒ jiǎo ná zhe zhú tái, sòng le tū tóu, guān mén jìn mǐ. gāng dào yī èr mén wú tóng shù xià, piē jiàn shàng wū yǒu gè fù rén, hé qiū hén chà bù duō gāo, zǒu rù yuè liàng mén. bǒ jiǎo zhī dào shì qiū hén chū lái, yě bù jīng yí, hái shuō dào: niáng, nǐ yě bù diǎn gè liàng? dào de yuè liàng mén, jiàn nà fù rén yǐ shàng tái jiē, bù rù wū lǐ, què yóu dōng biān wān qù hòu yuàn. yòu shuō dào: niáng, huǎn yī bù, wǒ zhào nǐ zǒu. què bù jiàn dá yīng. zhí gēn dào méi huā shù pàn, rǎn rǎn ér méi. bù jué xià dé tōng shēn fā dǒu, pǎo rù wū lǐ, qiū hén hái wāi zài chuáng shàng, gè dòng fēn háo. bǒ jiǎo huí xiǎng qǐ lái, shí fēn hài pà, yòu bù gǎn gào sù, suí shuō dào: niáng, nǐ zì qīng zǎo qǐ shēn, zhì jīn bù céng chī diǎn dōng xī, hē xiē tāng hǎo me? qiū hén bù yīng. bǒ jiǎo tíng yī tíng, yòu shuō dào: nǐ yào tǎng, qǐ lái yī zuò, gěi wǒ pù xià rù zi, nǐ yě hǎo tǎng. qiū hén dào: nǐ pù zài xī wū zì shuì, wǒ jiù zhè yàng tǎng.
跛腳拿着燭台，送了禿頭，關門進米。剛到一二門梧桐樹下，瞥見上屋有個婦人，和秋痕差不多高，走入月亮門。跛腳只道是秋痕出來，也不驚疑，還說道：「娘，你也不點個亮？」到得月亮門，見那婦人已上台階，不入屋裡，卻由東邊彎去後院。又說道：「娘，緩一步，我照你走。」卻不見答應。直跟到梅花樹畔，冉冉而沒。不覺嚇得通身發抖，跑入屋裡，秋痕還歪在床上，個動分毫。跛腳回想起來，十分害怕，又不敢告訴，隨說道：「娘，你自清早起身，至今不曾吃點東西，喝些湯好麼？」秋痕不應。跛腳停一停，又說道：「你要躺，起來一坐，給我鋪下褥子，你也好躺。」秋痕道：「你鋪在西屋自睡，我就這樣躺。」

bǒ jiǎo méi fǎ, zhǐ de bàn zhe qiū hén dāi zuò. zuò dào sān gēng duō tiān, shí fēn pí juàn, wāi zài yī biān, huǎng huǎng hū hū de, jué zì jǐ zǒu dào yī gè dì fāng, jìng qiāo qiāo de. zhǐ jiàn duì miàn yī duì gōng zhuāng nǚ zǐ, shǒu chí pó gài, yǐn zháo tā niáng hé gè dài jiàn de nǚ zǐ, huǎn bù ér lái, lái dào gēn qián, zhuǎn xī qù le. xīn shàng xiǎng dào: niáng tóng zhè nǚ zǐ qù nà lǐ lī? gǎn zhe gēn lái, què yòu bù jiàn. yáo wàng guò qù, qián miàn yǒu gè miào, chū chū jìn jìn, dōu shì xì tái shàng dǎ bàn de rén, zhǐ méi yǒu tú liǎn de. xiǎng dào: zhè miào lǐ gǎn mò yǒu xì? jiù gēn zhe rén jìn qù, jiàn bǎo diàn wēi é, shì gè jí dà de suǒ zài, yuè tái shàng xiāng yān chéng zì, bǎo gài pán yún, yǒu xǔ duō chuān xì yī de rén, yě yǒu nán de, yě yǒu nǚ de, nǚ de dōu shì shào nián měi mào nán de biàn yǒu lǎo yǒu shǎo.
跛腳沒法，只得伴着秋痕呆坐。坐到三更多天，十分疲倦，歪在一邊，恍恍惚惚的，覺自己走到一個地方，靜悄悄的。只見對面一對宮妝女子，手持皤蓋，引着他娘和個帶劍的女子，緩步而來，來到跟前，轉西去了。心上想道：「娘同這女子去那裡哩？」趕着跟來，卻又不見。遙望過去，前面有個廟，出出進進，都是戲台上打扮的人，只沒有塗臉的。想道：「這廟裡敢莫有戲？」就跟着人進去，見寶殿巍峨，是個極大的所在，月台上香煙成字，寶蓋蟠雲，有許多穿戲衣的人，也有男的，也有女的，女的都是少年美貌；男的便有老有少。

kàn le yī huì, bù xiàng shì xì, yòu bù xiàng shì fó diàn, zhèng xiǎng yào zǒu, zhǐ tīng dé liǎng biān gǔ lè qǐ lái. shuō shì yuān hǎi sī lái le. yǒu yī gè chuān xì yī de nán rén, qiáo jiàn bǒ jiǎo, lì dì niǎn chū. bǒ jiǎo xià dé dǎ zhàn. zhǐ jiàn xǔ duō yàn fú nǚ zǐ, yǐn yī zuò jīn bì huī huáng de chē, zuò zhe yī gè yīng luò chuí jiān de rén, yuǎn yuǎn de kàn, què bù xiǎo dé shì shuí. hū rán yòu yǒu gè chuān xì yī de rén hè dào: nǐ shén me rén? gǎn pǎo lái zhè gè dì fāng xián guàng! è hěn hěn de yī biān, bǒ jiǎo āi yā yī shēng, yuán lái shì mèng.
看了一會，不像是戲，又不像是佛殿，正想要走，只聽得兩邊鼓樂起來。說是「冤海司來了」。有一個穿戲衣的男人，瞧見跛腳，立地攆出。跛腳嚇得打戰。只見許多艷服女子，引一座金碧輝煌的車，坐着一個纓絡垂肩的人，遠遠的看，卻不曉得是誰。忽然又有個穿戲衣的人喝道：「你什麼人？敢跑來這個地方閒逛！」惡狠狠的一鞭，跛腳「哎呀」一聲，原來是夢。

zhēng yǎn yī kàn, rì yǐ shàng chuāng, què bù jiàn qiū hén, bǒ jiǎo zhī dào qǐ lái, qián wū hòu wū zhǎo le yī biàn. zhǐ jiàn qiū hén gāo guà zài méi huā shù shàng. bǒ jiǎo xià dé hǎn jiù, liǎng shǒu bào zhe dà kū. shì kuān gé qiáng tīng dé bǒ jiǎo kū hǎn, zhī dào qiū hén bù hǎo, gǎn zhe guò lái. bǒ jiǎo yī miàn kāi mén, yī miàn kū dào: niáng diào sǐ le! shì kuān hé tā zhí ér jìn lái, máng xíng jiě xià, jiàn shǒu zú bīng lěng, zhī bù zhōng yòng, biàn fù zi shàn gōng guǎn gào zhī.
睜眼一看，日已上窗，卻不見秋痕，跛腳只道起來，前屋後屋找了一遍。只見秋痕高掛在梅花樹上。跛腳嚇得喊救，兩手抱着大哭。士寬隔牆聽得跛腳哭喊，知道秋痕不好，趕着過來。跛腳一面開門，一面哭道：「娘吊死了！」士寬和他侄兒進來，忙行解下，見手足冰冷，知不中用，便赴子善公館告知。

dào de qī xià zhōng, qiū huá táng hé liǔ xiàng de rén, tōng zhī dào le. yáo huá bēn lái kàn shì, dà kū yī chǎng. jiē fāng de rén, gè gè zàn tàn, dōu shuō nán dé! zi shàn zhǔ yì cóng hòu bìn liàn, bù yòng shuō le.
到得七下鍾，秋華堂和柳巷的人，通知道了。瑤華奔來看視，大哭一場。街坊的人，個個讚嘆，都說「難得」！子善主意從厚殯殮，不用說了。

kàn guān xū zhī: qiū hén yuán pàn yī sǐ, rán bì shǐ zhī jiāo lì wú lì zhuī zhī dì, ér hòu huá shàng biāo xià màn guī dāo lì zhī tiān, zhè yě zài kě jiě bù kě jiě zhī jiān! qiū hén xì wù wǔ nián qī yuè chū sān rì yín shí yì sǐ, nián èr shí suì. lì sī rén yú sǐ jié, xīn gù nán ān bào zhī jǐ ér tóu huán, mù suǒ gòng dǔ, zāo féng bù ǒu, xián dà hèn yú sān shēng shì sǐ rú guī, le xiāng sī yú yī shā. liú fāng méi shǐ, gē hāo jiè kǒng què zhī cí zhèng guǒ qíng tiān, wén zǐ qǐ yuān yāng zhī zhǒng. zhèng shì:
看官須知：秋痕原拚一死，然必使之焦立無立錐之地，而後華(上髟下曼)歸忉利之天，這也在可解不可解之間！秋痕系戊午年七月初三日寅時縊死，年二十歲。例斯人於死節，心固難安；報知己而投環，目所共睹，遭逢不偶，銜大恨於三生；視死如歸，了相思於一剎。留芳眉史，歌蒿借《孔雀》之詞；證果情天，文梓起鴛鴦之冢。正是：

bǐ yì shuāng fēi, pín jiā bìng mìng
比翼雙飛，頻伽並命；

shēng jì kān lián, sǐ yóu kě jìng.
生既堪憐，死尤可敬。

yù zhī hòu shì rú hé, qiě tīng xià huí fēn jiě.
欲知後事如何，且聽下回分解。