strong pí fú hàn shù xué jiū gāo tán huā yuè liú hén bài guān xiàn jì strong
蚍蜉撼樹學究高談 花月留痕稗官獻技
qíng zhī suǒ zhōng, duān zài wǒ bèi. jūn chén fù zǐ xiōng dì fū fù péng yǒu, xìng yě qíng zì bù zú yǐ jǐn zhī. rán zì gǔ zhōng xiào jié yì, yǒu mò rán guǎ qíng zhī rén hū? zì xí sú jiāo báo, yòng qíng bù néng zhuān yī, jūn chén fù zǐ xiōng dì fū fù péng yǒu zhī jiān, qiě xiāng shuài ér wèi wěi, hé kuàng qí tā! qián kūn qīng qì jiān liú yī èr qíng zhǒng, shàng jì bù néng cè míng yú cháo, xià yòu bù huò shí lì yú jiā, tú bào yī wǎng qíng shēn zhī zhì, bēn zǒu tiān yá. suǒ wén zhī shì, jiē fēi qí xīn suǒ yuàn wén, ér yòu bù néng bù wén suǒ jiàn zhī rén, jiē fēi qí xīn suǒ yuàn jiàn, ér yòu bù néng bù jiàn, è hū yòng qí qíng!
情之所鍾,端在我輩。君臣、父子、兄弟、夫婦、朋友,性也;情字不足以盡之。然自古忠孝節義,有漠然寡情之人乎?自習俗澆薄,用情不能專一,君臣、父子、兄弟、夫婦、朋友之間,且相率而為偽,何況其他!乾坤清氣間留一二情種,上既不能策名於朝,下又不獲食力於家,徒抱一往情深之致,奔走天涯。所聞之事,皆非其心所願聞,而又不能不聞;所見之人,皆非其心所願見,而又不能不見,惡乎用其情!
qǐng wèn kàn guān: qú shì qíng zhǒng, huò rán zhuì dì shí biàn dài yǒu cǐ yī diǎn qíng gēn, rú jīn yào xiàng hé chù fā xiè ne? yín fēng xiào yuè, hǎo jǐng nán cháng wán shuǐ yóu shān, láo rén yì juàn. wàn bù dé yǐ ér jì qí qíng yú míng huā, wàn bù dé yǐ ér jì qí qíng yú shí niǎo. chuāng míng jǐ jìng, dé yī shì qíng zhī wù ér qíng zhù zhī jiǔ lán dēng xiè, jiàn yī duō qíng zhī rén ér qíng gèng zhù zhī. zhè duàn huà cóng nà lǐ shuō qǐ?
請問看官:渠是情種,砉然墜地時便帶有此一點情根,如今要向何處發泄呢?吟風嘯月,好景難常;玩水游山,勞人易倦。萬不得已而寄其情於名花,萬不得已而寄其情於時鳥。窗明几淨,得一適情之物而情注之;酒闌燈灺,見一多情之人而情更注之。這段話從那裡說起?
yīn wèi bì xiāng yǒu yī xué jiū xiān shēng, xìng yú, hào gēng xīn, tīng xiǎo zi zhè bān shuō, biàn fú rán dào: rén shēng yǒu qíng, dāng yòng yú zhèng. táo jìng jié xián qíng yī fù, shàng yí wù yì, ruò wǔ shè gē shàn, zhuǎn shùn jiē fēi, hóng fěn qīng lóu, dāng chǎng jí huàn, hái jiǎng shén me qíng ne! wǒ men yuán bù bì zuò lǐ xué, dàn shēng jīn zhī shì, zuò jīn zhī rén, dú shū shì wèi zhe kē míng, móu shēng shì wèi zhe qī zǐ. nǐ kàn nà yī bān liáo dǎo míng shì, yǒu xiē zǐ cōng míng, piān zuò chū guài guài qí qí de shì, dòng rén ěr gēn yòu zuò chū là luò tuò tà de yàng, dā tā jià zi. gèng yǒu nà fàng dàng bù jī, ào nì yī qiè, piān dī shǒu xià xīn zuò ér nǚ zǐ tài, liú liàn gōu lán zhōng rén, nǐ xiǎng, tā men yǒu jǐ gè liáng fū rén néng shí qí wáng? yǒu jǐ gè guān pàn pàn néng xùn shàng shū? dà yuē cǐ děng xíng lè qù chù, zhǐ hǎo féng chǎng zuò xì, rú fú yún zài kōng, jīn rì dào zhè lǐ, míng rì dào nà lǐ, shuō shuō xiào xiào, dōu wú fáng ài, zhǐ bú yào tuō ní dài shuǐ, jiū chán bù qīng cái hǎo ne. nǐ shuō shén me qíng zhǒng, yòu shì shén me qíng gēn, wǒ biàn qíng tián yě yào tà pò, hé cóng liú diǎn gēn, liú diǎn zhǒng ne! xiǎo zi xiào dào: xiān shēng zì zhī shén míng, jiào rén yě hái tà shí, zhǐ shì jiāng qíng zì jìng xíng mǒ shā! shì xiǎng: kū mù féng chūn, méng yá biàn fā shēng gōng shuō fǎ, wán shí diǎn tóu. wú lùn shì hé děng yàng rén, bǐ mù shí zì rán bù tóng, rú hé bǎ rén dāng gè dēng chǎng kuǐ lěi? gǔ rén lì biàn qíng yíng èr zì, rú jìng wèi fēn míng, xiān shēng jiāng qíng tián tà pò, qíng zhǒng qíng gēn yī qí chú gè gān jìng, xiān shēng yào xíng shén me lè ne? xiǎo zi bù gǎn shuō, qiú xiān shēng zhǐ jiào bà!
因為敝鄉有一學究先生,姓虞,號耕心,聽小子這般說,便拂然道:「人生有情,當用於正。陶靖節《閒情》一賦,尚貽物議,若舞社歌扇,轉瞬皆非,紅粉青樓,當場即幻,還講什麼情呢!我們原不必做理學,但生今之世,做今之人,讀書是為着科名,謀生是為着妻子。你看那一班潦倒名士,有些子聰明,偏做出怪怪奇奇的事,動人耳根;又做出落落拓拓的樣,搭他架子。更有那放蕩不羈,傲睨一切,偏低首下心作兒女子態,留戀勾欄中人,——你想,他們有幾個梁夫人能識蘄王?有幾個關盼盼能殉尚書?大約此等行樂去處,只好逢場作戲,如浮雲在空,今日到這裡,明日到那裡,說說笑笑,都無妨礙,只不要拖泥帶水,糾纏不清才好呢。你說什麼情種,又是什麼情根,我便情田也要踏破,何從留點根,留點種呢!」小子笑道:「先生自知甚明,教人也還踏實,只是將『情』字徑行抹煞!試想:枯木逢春,萌芽便發;生公說法,頑石點頭。無論是何等樣人,比木石自然不同,如何把人當個登場傀儡?古人力辨『情』、『瀅』二字,如徑渭分明,先生將情田踏破,情種情根一齊除個乾淨,先生要行什麼樂呢?小子不敢說,求先生指教罷!」
xué jiū bó rán nù dào: nǐ jiǎng shén me huà! xiān wáng rén qíng yǐ wèi tián, zhè qíng zì nǐ jìng rèn zuò nán nǚ sī qíng kàn me? xiǎo zi chī de yī xiào, dào: xiān shēng, nǐ zěn de bù jì dé shàng wén yǒu yǐn shí nán nǚ, rén zhī dà yù cún yān yī jù ne! dà dǐ rén zhī liáng xīn, qí fā jiàn zuì zhēn zhě, mò rú nán nǚ fēn shàng. gù dà xué yán chéng yì, bì lì zhī yú hǎo hào sè mèng zǐ yán shùn zhī xiào, bì yàn zhī yú mù shào ài. xiǎo zi nán biān rén, nán biān yǒu gè lè bù, shēng yòng zhēn nán, dàn yòng zhēn nǚ, rán chuán zhú, pù hóng qú shū, yǎn chàng xǐng jì tōu shī děng jù, shén qíng yì tài, bǐ xún cháng kōng zhōng mó nǐ, qiáng yǒu shí bèi. jīn rén yī shēng, jiāng zhēn miàn mù cáng guò, ná yī fù miàn jù tào shàng, wài zé dāng chǎng chóu zuò, nèi zé ěr shì zhōu xuán, jí shǐ fēn ruò jūn chén, ēn ruò fù zǐ, qīn ruò xiōng dì, ài ruò fú fù, yì ruò péng yǒu, yì zhǐ shì cǐ yī fù miàn jù, zài wú dì èr fù gèng huàn. rén xīn rú cǐ, shì dào rú cǐ, kě jù kě yōu! dú shū rén zuò xiù cái shí, sān fēn zhōng què yǒu yī fēn zhēn miàn mù, zì dēng jiǎ kē, rén shì bǎn, shé shén niú guǐ, jūn zhì dá lái.
學究勃然怒道:「你講什麼話!先王『人情以為田』,這『情』字你竟認作男女私情看麼?」小子「嗤」的一笑,道:「先生,你怎的不記得上文有『飲食男女,人之大欲存焉』一句呢!大抵人之良心,其發見最真者,莫如男女分上。故《大學》言誠意,必例之於『好好色』;《孟子》言舜之孝,必驗之於『慕少艾』。小子南邊人,南邊有個樂部,生用真男,旦用真女,燃椽燭,鋪紅氍毹,演唱《醒妓》、《偷詩》等劇,神情意態,比尋常空中摹擬,強有十倍。今人一生,將真面目藏過,拿一副面具套上,外則當場酬酢,內則邇室周旋,即使分若君臣,恩若父子,親若兄弟,愛若夫婦,誼若朋友,亦只是此一副面具,再無第二副更換。人心如此,世道如此,可懼可憂!讀書人做秀才時,三分中卻有一分真面目,自登甲科,人仕版,蛇神牛鬼,麇至沓來。」
kàn guān tīng zhe: xiǎo zi shuō guò jīn rén zhǐ shì yī fù miàn jù, rú hé yòu shuō chū xǔ duō miàn mù lái? xū zhī xǐ nù wēi fú, shí wàn fù miàn jù zhǐ shì yī fù tóng miàn jù yě. rán zé shēng jīn zhī shì, zuò jīn zhī rén, zhēn miàn mù rú hé xíng dé qù ne! nǐ kàn zhēn miàn mù zhě, qí shēn lì kǎn kě, bù yī ér zú. jí rú xiān shēng suǒ shuō nà yī bān fàng dàng bù jī zhī shì, qú qǐ xiān hé céng bù zì jiǎn shù, dú shū xiǎng wèi chuán rén, zuò guān xiǎng wèi míng huàn? nài xīn fāng bù yuán, cháng zhí bù qū, yǎn gāo bù dī, zuò cǐ wén zhāng bù zhōng yǒu sī shéng chǐ, yán yǔ zhí chù dāng shì nì lín. yòu gēng wú bǎi mǔ zhī tián, yǐn yuán yī chuán zhī zhái, fǔ yǎng qiú rén, fú shěn zhōng lǎo, héng zāo bái yǎn, zuò tuán qīng zhān. bù xiǎng xún cháng gē jì zhōng, zhuǎn yǒu kuī qí fēng gé qīng mù zhī zhě, lián qí lún luò xì liàn zhī zhě, yī xī zhī méng, zhōng shēn bù gǎi. xìng ér wèi bǐ yì zhī jiān, zhào yú cháo, róng yú shì, pán gēn cuò jié, kuài zhì rén kǒu bù xìng ér wèi fēn fēi zhī yàn, shòu chán bàng, zāo cuò zhé, shēng lí sǐ bié, zhǐ chǐ tiān yá, jī hèn qiān qiū, huáng quán xiāng jiàn. sān shēng yuān zhài, suī shòu shǒu yú jiē yī duàn chī qíng, zǎo xiāo hún yú péng kē. jīn jiāo shān xià, kōng chuán péng hè zhī míng yīng wǔ zhōu biān, shuí fǎng yù jiàn zhī mù! jiàn zhě suān bí, wén zhě fǔ xīn, yú sú wú zhī, zhuǎn chéng xiào bǐng. xiān shēng, nǐ dào xiǎo zi cǐ yī pài guǐ huà, shì píng kōng dù zhuàn de me!
看官聽着:小子說過「今人只是一副面具」,如何又說出許多面目來?須知喜怒威福,十萬副面具只是一副銅面具也。然則生今之世,做今之人,真面目如何行得去呢!你看真面目者,其身歷坎坷,不一而足。即如先生所說那一班放蕩不羈之士,渠起先何曾不自檢束,讀書想為傳人,做官想為名宦?奈心方不圓,腸直不曲,眼高不低,坐此文章不中有司繩尺,言語直觸當事逆鱗。又耕無百畝之田,隱元一椽之宅,俯仰求人,浮沈終老,橫遭白眼,坐團青氈。不想尋常歌伎中,轉有窺其風格傾慕之者,憐其淪落繫戀之者,一夕之盟,終身不改。幸而為比翼之鶼,詔於朝,榮於室,盤根錯節,膾炙人口;不幸而為分飛之燕,受讒謗,遭挫折,生離死別,咫尺天涯,齎恨千秋,黃泉相見。三生冤債,雖授首於-街;一段痴情,早銷魂於蓬顆。金焦山下,空傳蓬鶴之銘;鸚鵡洲邊,誰訪玉箭之墓!見者酸鼻,聞者拊心,愚俗無知,轉成笑柄。先生,你道小子此一派鬼話,是憑空杜撰的麼!
xiǎo zi xún qīn bù yù, liú luò lín fén xiàn gū shè shān zhōng, yǐ qiáo sū zhǒng cài wèi yè, wǔ nián qián, chūn dòng chū róng, xiǎo zi chú dì, hū dì xiàn yī xué, xué zhōng yǒu yī tiě xiá, nèi cáng shū shù běn. qí shū míng huā yuè hén, bù zhù zuò zhě xìng shì, yì bù xiáng nián dài. xiǎo zi pī lǎn yī guò, jiāng qí cǐ zhōng rén chuán zhī. qí nián xià wǔ, hàn bá wèi nüè, chì dì qiān lǐ, xiǎo zi fèng mǔ bì zāi tài yuán, kǔ wú shēng jì, hū wù tiān shòu cǐ shū, jiē jì xiǎo zi yī shí. yīn shǒu chāo yī biàn, rì xié wǎng chá fāng, qiāo qǐ gǔ bǎn, zhuàn qián bǎi wén, fù mǐ yǐ guī, gōng lǎo mǔ yī bǎo.
小子尋親不遇,流落臨汾縣姑射山中,以樵蘇種菜為業,五年前,春凍初融,小子鋤地,忽地陷一袕,袕中有一鐵匣,內藏書數本。其書名《花月痕》,不著作者姓氏,亦不詳年代。小子披覽一過,將俟此中人傳之。其年夏五,旱魃為虐,赤地千里,小子奉母避災太原,苦無生計,忽悟天授此書,接濟小子衣食。因手抄一遍,日攜往茶坊,敲起鼓板,賺錢百文,負米以歸,供老母一飽。
shū zhōng zhī shì fēi zhēn jiǎ, xiǎo zi yì bù zhī dào. dàn měi rì jiān tīng xiǎo zi shuō shū de rén, yě yǒu xiào de, yě yǒu kū de, yě yǒu tàn xī de, dōu shuō dào: shū zhōng wéi chī zhū liú qiū hén, yǒu zhēn xìng qíng hán hé shēng dù cǎi qiū lǐ sù rú lǐ fū rén, yǒu zhēn yì qì. jí liè rú tū tóng, shǎ rú bǒ bì, zhuàng rú tú hù, lǎn rú jiǔ tú, yíng rú bì táo, hěn rú zhào shòu, yì gè yǒu zhēn miàn mù, yuè yuè zhǐ shàng. kě jiàn rén xīn bù sǐ, zāng huò yì bō guǒ zhī kě zhēn zhí dào zài mín, tú gū běn yīng xióng zhī xiǎo yǐn. zhì rú lǎo mèi fén shēn, jī qī tóng jìn yāo mó dàng yǐng, tù tuō zāo qín wú shǔ shàn yuán, zhōng yǒu jì qióng zhī rì hú sūn zuò jù, tú zēng xíng huì zhī xiū, yòu kě jiàn tiān dào xún huán, wú wǎng bù fù. yuān yǒu tóu, zhài yǒu zhǔ, yuàn dà zhòng mò jié è yuán shēng zhī rì, sǐ zhī nián, jí gù yǐng yì cán qīng yè.
書中之是非真假,小子亦不知道。但每日間聽小子說書的人,也有笑的,也有哭的,也有嘆息的,都說道:「書中韋痴珠、劉秋痕,有真性情;韓荷生、杜采秋、李謖如、李夫人,有真意氣。即劣如禿僮,傻如跛婢,戇如屠戶,懶如酒徒,瀅如碧桃,狠如肇受,亦各有真面目,躍躍紙上。」可見人心不死,臧獲亦剝果之可珍;直道在民,屠沽本英雄之小隱。至如老魅焚身,雞棲同燼;幺魔盪影,兔脫遭擒;鼯鼠善緣,終有技窮之日;猢猻作劇,徒增形穢之羞,又可見天道循環,無往不復。冤有頭,債有主,願大眾莫結惡緣;生之日,死之年,即顧影亦慚清夜。
xiǎo zi cháng tí qí juàn shǒu yún:
小子嘗題其卷首云:
yǒu shì bì yǒu fēi, shì zhēn hái shì jiǎ.
有是必有非,是真還是假。
shuí zhī yī piàn xīn zhì zhī kāi juǎn zhě!
誰知一片心質之開卷者!
jīn rì tiān qì qíng míng, zhū jūn xián xiá wú shì, hé bù wǎng liǔ xiàng kǒu yī wèi liáng chá sì, tīng xiǎo zi jiǎng huā yuè hén qù yě.
今日天氣晴明,諸君閒暇無事,何不往柳巷口一味涼茶肆,聽小子講《花月痕》去也。
qí yuán qǐ rú hé, qiě tīng xià huí fēn jiě.
其緣起如何,且聽下回分解。