strong biàn jiāng dì liù strong
辨将第六
guó jiā xíng shī shòu lǜ, shēng shā zhī bǐng, dà jiàng suǒ zhǔ. jiāng zhě, guó zhī fù xīn, sān jūn zhī sī mìng yě. kě bù shèn yú xuǎn hū? gǒu yù mìng jiāng, yù yǐ jīng chéng biàn qí kě fǒu zhě yǒu sì: yī yuē mào, èr yuē yán yǔ, sān yuē jǔ dòng, sì yuē xíng shì. qí yī yuē mào. fán méi shàng shuāng gǔ héng qǐ ér lóng jiōng yòu zhě, yǔ yán ér bù chún zhě, mù fǎn yǎng shì zhě, fāng zuò nèi duō xū jīng zhě, xíng ér chēng hū bì zhào hòu zhě, mù jīng duō bái ér yǒu chì yàn zhān shì bù duān zhě, cǐ liù zhě rén yǒu qí yī, sī rén cháng yùn bù chén zhī xīn, bù kě shǐ zhī yě. fēng xià ruì shàng, shén qì ān xiáng zhě, zhòng dé ér shàn ān zhòng rén yě mù hēi duō bái shǎo, diǎn jīng shēn ér shén qì yǔ xíng xiāng fù zhě, jī dù chén hòu, bù kě yǐ zhà dòng rén yě mù jīng yíng lǎng, wǔ yuè xiāng zhào, yàn hàn hǔ yí zhě, xīn jī jí sù yǒng ér yǒu duàn rén yě guī bèi hǔ yì diǎn jīng shēn ér lǎng chè zhě, wèi shì chén yì ér yǒu móu, bù kě yǐ míng lì yòu rén yě méi mù zhān shì xiáng dì ér shén gǔ sǒng qiào zhě, xióng zhuàng yǒu zhì lǜ rén yě. shì wǔ zhě rén yǒu qí yī, kě shǐ zhī yě. zhì ruò shén qì zhòng zhuó, gǔ xiāng bù zhèng, tóu báo ér qiǎn, jǐng dà fù xì, mù jīng hūn méng, diǎn jīng jìn shàng, shì gù bù zhèng, cǐ jiē zhì qì qiǎn liè zhì shí yōng bǐ rén yě. qí èr yuē yán yǔ. rén yǒu yán sì ér mù hài shì zhě, xīn huái yì tú yě yán zhī wàn ér bù jìng zhě, xīn yǒu yǐn yě jīn dà rén shàn wéi kǒng bù zhì zhě, dǎng rén yě yán cuò zōng ér wú suǒ guī zhě, xīn zào jìng yě fāng yán ér tā shì zhě, xīn bù chéng yě yán bēi ér sè xià zhě, xīn yǒu suǒ qū yě fāng yán pín sì gù zhě, qí cí wàng yě yán rén zhī duǎn ér shì bù dìng zhě, wū wǎng rén yě yán duō yǐ sī shì wèi yōu zhě, gù qī zǐ zhī rén yě yán dà ér lǐ bù jīng zhě, qí xué xū yě sè yuè ér xú xú shùn rén yì zhě, nìng mèi rén yě jīn jǐ shàn ér chì rén bù shàn zhě, jué qiǎng rén yě yán yù fā ér què suō zhě, hán xù rén yě yán wú gōng sī bì jí lì zhě, tān rén yě sè bēi ér yán duō chǎn zhě, zhì xià liè rén yě shì qū ér yán zhí, qì bèi ér yán shùn, bǐ ér yán dà, shì bù xiáng ér qiáng néng, lǐ jiǎo ér qiáng zhèng, cǐ jiē jiān zhà rén yě. shì shí yǒu liù zhě rén yǒu qí yī, bù kě shǐ yě. yán dà ér yì jīng zhì zhě, yǒu shí dù rén yě yán xī ér chū bì zhōng zhě, zhì jié rén yě yán dòng ér bì jí guó jiā zhě, zhōng xiào rén yě yán fèn ér bù yū zhě, zhuàng zhí rén yě cí guǎ ér yì kěn zhě, gōng zhèng rén yě yán duō jí jūn lì zhī sī zhě, shàn fǔ xù rén yě yán jí zhèn dí xǐ dòng sè zhě, hǎo yǒng rén yě yán jí xì wēi ér néng pōu xī shì fēi zhě, yǒu zhì rén yě yán yū kuò ér zú jìn yú lǐ zhě, shí shēn jiàn yuǎn rén yě yán shǎo ér shì xiáng zhě, dà dù rén yě yǔ qì hé ér shén sè xiàng chēng zhě, shàn nà zhòng rén yě yán xú xú ér shì bèi zhě, xìng huǎn ér yǒu dé rén yě yán sù ér shì dāng, xìng jí ér bù bào, yǒu shí rén yě. shì shí sān zhě rén yǒu qí yī, jiē kě shǐ zhī yě. qí sān yuē jǔ dòng. xíng yǒu láng gù zhě, xíng yǔ zuò hū rú jīng kǒng zhě, fēi shí yán yǔ ér shǒu zú fēn ná zhě, fāng shí ér bù jué qì shi zhù zhě, fāng zuò ér shǒu piān kǒu mù zhé xié dòng zhě, xíng ér wéi kǒng yǒu rén zhú zhě, yù zuò ér pín sì gù rú yǒu suǒ hài zhě, fāng yán bó qì shàng téng shén sè zì dé zhě, dài xià duō bēi gōng ér bù shí zhě, guān shì jué yǐ rú bù zhī ér mù tā shì zhě, shì shí zhě yǒu qí yī, cǐ jiē xīn bù chéng shí, duō xù yì tú rén yě, bù kě shǐ zhī yě. xíng yù rú dà lù, zú dòng ér shēn bù yáo yě zuò yù rú shān yuè, xíng shén jù dìng yě wò yù rú fù zhōu, shén qì ān xiáng yě. cǐ jiē zhì dù shēn chén dà jié chóng dé rén yě. shì sān zhě rén yǒu qí yī, kě shǐ zhī yě. qí sì yuē xíng shì. yǒu rén xíng shì xiān jǐ hòu rén zhě, hǎo sī rén yě shì fán duō ér yòng shì bù dàng zhě, wú zhì rén yě zuò shì bù jí yú yòng zhě, wú yì rén yě zuò shì yǒu shǒu wú wěi zhě, wěi rén yě xiān jí ér hòu màn zhě, zú zhòng yōng rén yě shì bù qiú xiáng ér zhé wèi zhě, cū shū rén yě qiǎo miào ér wú bì jí yòng zhě, fú yàn rén yě suǒ cuò shě lǔ dùn ér bù shì yòng zhě, yú rén yě lì hài zhāng zhāng ér bù néng xī zhī zhě, wú shí rén yě lín shì ér jù zhě, nuò ruò rén yě jìn tuì bù jué zhě, wú duàn rén yě jì yī ér wàng èr zhě, shén mèi rén yě shì xū ér gòu jià guǎng dà, yǐ shàn wèi è yǐ è wéi shàn zhě, jiān rén yě shàn hòu rén zhī yán sè, suí suǒ yù ér yán zhě, nìng rén yě. shì shí sì zhě rén yǒu qí yī, bù kě shǐ zhī yě. yǒu shì jiǎn ér yòng dāng zhě, yǒu xǐ nù zhī shì bù lù yú sè zhě, lín dà shì ér shén qì zì ruò zhě, cǐ wèi shén yǒu yú rén yě. yǒu wēi ér bù qì, dà ér bù fán zhě xiōng shì bù jù, měi shì bù xǐ zhě shì yǒu zhòng huò ér dú duàn zhī zhě shì yǒu zhòng wēi ér dú ān zhī zhě shì yǒu nán dòng ér dú dòng zhī zhě shì yǒu nán ān ér néng ān zhī zhě, cǐ wèi zhì yǒu yú rén yě. shì shí zhě rén yǒu qí yī, jiē kě shǐ zhī yě. shì yǐ zhī mào yě zhě, shén zhī jù yě yán yǔ yě zhě, shén zhī fā yě jǔ dòng yě zhě, shén zhī yòng yě xíng shì yě zhě, shén zhī běn yě. chá qí shén, zé jǐn qí wéi rén zhī dào yě dà yǐ. kuàng guó zhī mìng jiāng, kě bù shěn yú cǐ hū?
国家行师授律,生杀之柄,大将所主。将者,国之腹心,三军之司命也。可不慎於选乎?苟欲命将,预以精诚辨其可否者有四:一曰貌,二曰言语,三曰举动,四曰行事。其一曰貌。凡眉上双骨横起而隆《冂又》者,语言而不纯者,目反仰视者,方坐内多虚惊者,行而瞠乎必照后者,目睛多白而有赤焰、瞻视不端者,此六者人有其一,斯人常蕴不臣之心,不可使之也。丰下锐上,神气安详者,重德而善安众人也;目黑多白少,点睛深而神气与形相副者,机度沉厚,不可以诈动人也;目睛荧朗,五岳相照,燕颔虎颐者,心机疾速、勇而有断人也;龟背虎臆点睛深而朗彻者,为事沉毅而有谋,不可以名利诱人也;眉目瞻视详谛而神骨耸峭者,雄壮有智虑人也。是五者人有其一,可使之也。至若神气重浊,骨相不正,头薄而浅,颈大腹细,目睛昏瞢,点睛近上,视顾不正,此皆志气浅劣、智识庸鄙人也。其二曰言语。人有言肆而目骇视者,心怀异图也;言枝蔓而不径者,心有隐也;矜大人善唯恐不至者,党人也;言错综而无所归者,心躁竞也;方言而他视者,心不诚也;言卑而色下者,心有所屈也;方言频四顾者,其辞妄也;言人之短而视不定者,诬罔人也;言多以私事为忧者,顾妻子之人也;言大而理不精者,其学虚也;色悦而徐徐顺人意者,佞媚人也;矜己善而斥人不善者,崛强人也;言欲发而却缩者,含蓄人也;言无公私必及利者,贪人也;色卑而言多谄者,志下劣人也;事曲而言直,气悖而言顺,鄙而言大,事不详而强能,理矫而强正,此皆奸诈人也。是十有六者人有其一,不可使也。言大而意精至者,有识度人也;言希而出必中者,志节人也;言动而必及国家者,忠孝人也;言奋而不迂者,壮直人也;辞寡而意恳者,公正人也;言多及军吏之私者,善拊恤人也;言及阵敌喜动色者,好勇人也;言及细微而能剖析是非者,有智人也;言迂阔而卒近於理者,识深见远人也;言少而事详者,大度人也;语气和而神色相称者,善纳众人也;言徐徐而事备者,性缓而有德人也;言速而事当,性急而不暴,有识人也。是十三者人有其一,皆可使之也。其三曰举动。行有狼顾者,行与坐忽如惊恐者,非时言语而手足纷拿者,方食而不觉弃匙箸者,方坐而首偏口目辄斜动者,行而唯恐有人逐者,欲坐而频四顾如有所骇者,方言勃气上腾神色自得者,待下多卑恭而不实者,观事觉已如不知而目它视者,是十者有其一,此皆心不诚实,多蓄异图人也,不可使之也。行欲如大辂,足动而身不摇也;坐欲如山岳,形神俱定也;卧欲如覆舟,神气安详也。此皆智度深沉、大节崇德人也。是三者人有其一,可使之也。其四曰行事。有人行事先己后人者,好私人也;事繁多而用事不当者,无智人也;作事不急於用者,无益人也;作事有首无尾者,伪人也;先急而后慢者,卒众庸人也;事不求详而辄为者,粗疏人也;巧妙而无裨急用者,浮艳人也;所措舍鲁钝而不适用者,愚人也;利害章章而不能析之者,无识人也;临事而惧者,懦弱人也;进退不决者,无断人也;记一而忘二者,神昧人也;事虚而构架广大,以善为恶、以恶为善者,奸人也;善候人之颜色,随所欲而言者,佞人也。是十四者人有其一,不可使之也。有事简而用当者,有喜怒之事不露於色者,临大事而神气自若者,此谓神有馀人也。有微而不弃,大而不烦者;凶事不惧,美事不喜者;事有众惑而独断之者;事有众危而独安之者;事有难动而独动之者;事有难安而能安之者,此谓志有馀人也。是十者人有其一,皆可使之也。是以知貌也者,神之聚也;言语也者,神之发也;举动也者,神之用也;行事也者,神之本也。察其神,则尽其为人之道也大矣。况国之命将,可不审於此乎?
strong lùn jiāng dì qī strong
论将第七
wàn jī lùn yuē: suī yǒu bǎi wàn zhī shī, shì tūn dí zài jiāng zhě, shì jiāng yě. fū jǔ guó zhī lì qì yǐ shòu zhī, gǒu fēi qí rén, shì qīng tiān xià. jiāng hé yǐ wéi? wèi xiǎo dà zhě gè yǒu sì yān. bā zhě jiē wú, hé zú yǐ wèi zhī jiāng hū? qí dà zhě: yī yuē tiān jiàng, èr yuē dì jiāng, sān yuē rén jiāng, sì yuē shén jiāng qí xiǎo zhě: yī yuē wēi jiāng, èr yuē qiáng jiàng, sān yuē měng jiàng, sì yuē liáng jiàng. fán xīng shī jǔ zhòng liè yíng jié zhèn, shì jīng qí zhī dòng, shěn jīn gǔ zhī shēng, kuí rì dù shí, yǐ jué jí xiōng suí wǔ xíng yùn zhuàn, yīng shén wèi chū rén, yǐ biàn yòng bīng, dí rén bù cè qí suǒ lái, yǐ shén yòng bīng, wǒ shī bù zhī qí suǒ wéi dòng yǒu dù, jìng yǒu fāng, shèng fù zài hu xiān jiàn, chí tiān dì guǐ shén zhī xīn yǐ ān shì zhòng: cǐ zhī wèi tiān jiàng zhě yě. suǒ zhì zhī jìng, xiáng chá dì lǐ yī zuò lì, shān zé yuǎn jìn guǎng xiá xiǎn yì lín sǒu zhī hòu bó xī jiàn zhī shēn qiǎn, ruò shì zhū zhǎng zhàn zhèn zhī shí, qián hòu wú zǔ, zuǒ yòu wú zhì, bù qí shǐ qí wǎng lái, gē jǐ yè qí suǒ yòng, zhǐ huī jìn tuì jiē shùn qí qíng, rén mǎ wú bī sāi zhī kùn, gōng shǒu huò chǔ xù zhī lì, zhèn yě dé shuǐ cǎo zhī ráo, shǐ rén mǎ wú jī kě zhī sè, xiàn sǐ dì ér néng shēng, gōng wáng dì ér néng cún, nì dì ér shùn yòng zhī, shùn dì ér nì yòng zhī, bù zé xiǎn yì jiē néng ān ér hòu dòng, dòng ér jué shèng zhě: cǐ zhī wèi dì jiāng zhě yě. yòu ruò lián yú cái, jié yú sè, shū yú jiǔ, chí shēn yǐ lǐ yī zuò gōng, fèng shàng yǐ zhōng, yōu lè yǔ shì zú tóng, huò dí zhī huò lù ér bù xù, dé dí zhī fù nǚ ér bù liú, nà móu ér néng róng, yí ér néng duàn, yǒng ér bù líng wù, rén ér bù sàng fǎ, nì yī zuò yuán qí xiǎo zuì, jué qí dà guò fàn lìng zhě bù huì qí qīn, yǒu gōng zhě bù jì qí chóu, lǎo zhě fú zhī, ruò zhě fǔ yī zuò xù zhī, jù yī zuò jīng zhě níng zhī, yōu zhě lè zhī, sòng zhě jué zhī, làn zhě xiáng zhī, zéi zhě píng zhī, qiáng zhě yì zhī, nuò zhě yǐn zhī, yǒng zhě shǐ zhī, héng zhě shā zhī, fú zhě yuán zhī, shī zhě fú zhī, wáng zhě zhú zhī, lái zhě jué zhī, bào zhě cuò zhī, zhì zhě nì yī zuò yí zhī, chán zhě yuǎn zhī dé wǒ chéng bù gōng, de dì bù zhuān dí qiǎn yǐ dài biàn, dí guǐ yǐ shùn huì, nì shì zé guān, shùn shì zé gōng, cǐ zhī wèi rén jiāng zhě yě. yòu ruò yǐ tiān wèi biǎo, yǐ dì wèi lǐ, yǐ rén wéi yòng, jǔ sān jiāng ér jiān zhī, cǐ zhī wèi shén jiāng zhě yě. xíng shī zhī shí, wú shī tiān shí, wú shī dì lì, wú shī qí rén, wú yǒu yǒng qiè, wén dí ér jí xíng, xīn wú yí lǜ fàn lìng zhě zuì wú dà xiǎo, bì shéng yǐ xíng, dí wén zhī jí wèi yī zuò jiàng, dāng zhī jí pò, cǐ zhī wèi qiáng jiàng zhě yě. shī wú duō shǎo, dí wú qiáng ruò, sān jūn shùn lìng, ruò bì shǐ zhǐ wǎng fù wàn biàn, chū qí dí bù yì, jǔ dòng rú shén, pǐ mǎ dān jiàn, cuī fēng xiān rén, shǐ dí rén shī cuò jù ér yuǎn dùn, cǐ zhī wèi měng jiàng zhě yě. fū néng yǐ wēi wèi biǎo, yǐ měng wèi lǐ, yǐ qiáng jū zhōng, jiān sān jiāng ér yǒu zhī, cǐ zhī wèi liáng jiàng zhě yě. guó zhī rèn jiāng yě, dé tiān jiàng, kě yǐ dāng wéi tiān zhī dí de dì jiāng, kě yǐ dāng nì dì zhī dí dé rén jiāng, kě yǐ dāng bèi rén zhī dí de shén jiāng, kě yǐ dàng tiān xià zhī dí, jǔ wú yí suàn yǐ. wēi jiāng kě fù tiān jiàng shàng néng shùn tiān, xià zhuàng wēi wǔ, suǒ yí fù yě, qiáng jiàng kě fù dì jiāng shàng míng dì lì, xià zhī jìn tuì, suǒ yí fù yě, měng jiàng kě fù rén jiāng shàng míng rén xīn lì hài, xià yǐ jīng gǎn yù dí, suǒ yí fù yě, liáng jiàng kě bǎo sì fāng. yuē: suī yǒu mǐn jié zhī yòng, rán jiē bù kě yǐ dú yòng yān. rú shì zhě, jiāng zhī tǐ yě.
《万机论》曰:虽有百万之师,恃吞敌在将者,恃将也。夫举国之利器以授之,苟非其人,是轻天下。将何以为?谓小大者各有四焉。八者皆无,何足以谓之将乎?其大者:一曰天将,二曰地将,三曰人将,四曰神将;其小者:一曰威将,二曰强将,三曰猛将,四曰良将。凡兴师举众列营结阵,视旌旗之动,审金鼓之声,揆日度时,以决吉凶;随五行运转,应神位出人,以变用兵,敌人不测其所来,以神用兵,我师不知其所为;动有度,静有方,胜负在乎先见,持天地鬼神之心以安士众:此之谓天将者也。所至之境,详察地理(一作利),山泽远近、广狭险易、林薮之厚薄、溪涧之深浅,若视诸掌;战阵之时,前后无阻,左右无滞,步骑使其往来,戈戟叶其所用,指挥进退皆顺其情,人马无逼塞之困,攻守获储蓄之利,振野得水草之饶,使人马无饥渴之色,陷死地而能生,攻亡地而能存,逆地而顺用之,顺地而逆用之,不择险易皆能安而后动,动而决胜者:此之谓地将者也。又若廉于财,节於色,疏於酒,持身以礼(一作公),奉上以忠,忧乐与士卒同,获敌之货赂而不蓄,得敌之妇女而不留,纳谋而能容,疑而能断,勇而不陵物,仁而不丧法,匿(一作原)其小罪,决其大过;犯令者不讳其亲,有功者不忌其仇,老者扶之,弱者抚(一作恤)之,惧(一作惊)者宁之,忧者乐之,讼者决之,滥者详之,贼者平之,强者抑之,懦者隐之,勇者使之,横者杀之,服者原之,失者扶之,亡者逐之,来者爵之,暴者挫之,智者昵(一作眙)之,谗者远之;得我城不攻,得地不专;敌浅以待变,敌诡以顺会,逆势则观,顺势则攻,此之谓人将者也。又若以天为表,以地为里,以人为用,举三将而兼之,此之谓神将者也。行师之时,无失天时,无失地利,无失其人,无有勇怯,闻敌而即行,心无疑虑;犯令者罪无大小,必绳以刑,敌闻之即畏(一作降),当之即破,此之谓强将者也。师无多少,敌无强弱,三军顺令,若臂使指;往复万变,出其敌不意,举动如神,匹马单剑,摧锋先人,使敌人失措惧而远盾,此之谓猛将者也。夫能以威为表,以猛为里,以强居中,兼三将而有之,此之谓良将者也。国之任将也,得天将,可以当违天之敌;得地将,可以当逆地之敌;得人将,可以当悖人之敌;得神将,可以当天下之敌,举无遗算矣。威将可附天将(上能顺天,下壮威武,所宜附也),强将可附地将(上明地利,下知进退,所宜附也),猛将可附人将(上明人心利害,下以精敢御敌,所宜附也),良将可保四方。曰:虽有敏捷之用,然皆不可以独用焉。如是者,将之体也。
strong chū jiāng dì bā strong
出将第八
wáng zhě jì shěn dìng dà chén zhī kě fǒu yǐ jiāng zhī, yú shì jū zhèng diàn zhào zhī, yuē:" jīn mǒu dì bù chén, yuàn fán jiāng jūn yīng zhī, shè jì ān wēi, yì zài jiāng jūn." nǎi shǐ dà shǐ shì zé jí rì, shòu zhī fǔ yuè. wáng rù dà miào, xī miàn ér lì, wáng cāo yuè chí qí shǒu, shòu zhī bǐng, yuē:" cóng shì yǐ shàng zhì tiān zhě, jiāng jūn zhì zhī." fù cāo qí bǐng, shòu zhī yǐ rèn, yuē:" cóng shì yǐ xià zhì dì zhě, jiāng jūn zhì zhī." jiāng jì shòu mìng, bài ér bào yuē:" chén wén guó bù kě yǐ cóng wài lǐ, jūn bù kě yǐ cóng zhōng yù, èr xīn bù kě yǐ gòng jì, yí xīn bù kě yǐ yìng dí. chén jì shòu mìng, zhuān fǔ yuè zhī wēi, chén bù gǎn shēng huán." nǎi cí ér xíng, záo xiōng mén ér chū. shì yǐ jiāng zhī xíng yě, bù wèn qī zǐ, shì qí zhōng yú guó jūn zhī mìng jiāng, bù gǎn qīng qí lǐ, shì qí chóng yú yòng. jiāng zhī yú wài yě, jūn mìng yǒu suǒ bù shòu, wéi zhú biàn lì guó jiā shì wù. qí yú jǐ yě jié, qí yú rén yě zhì. shì gù jiāng jù jiàn zé yīng xióng sàn, cè bù cóng zé móu zhě qù shàn è děng zé xián yú hùn, shǎng fá luàn zé gāng jì sàn duō xǐ zé bù wēi, duō nù zé rén xīn lí, duō yán zé jī xiè, duō hǎo zé zhì huò kuān zé zhòng xiè, bào zé zhòng yuàn jiāng zhuān quán zé xià guī jiù, jiāng zì shàn zé xià wú gōng, jiāng nà chán zé zhèng rén lí, jiāng hǎo lù zé shì zú dào, jiāng nèi gù zé shì zú yín. biǎn shēng huī sè, suǒ yǐ zì jié bì xián yuǎn yí, suǒ yǐ zì chí chén jī yuǎn lǜ, suǒ yǐ bù shī wěi shí shùn biàn, suǒ yǐ dǎi gōng shù wù dǔ xíng, suǒ yǐ guī ài nì shàn chì chán, suǒ yǐ lái yuǎn xiān dù hòu zuò, suǒ yǐ yīng zú xiān xìn hòu yán, suǒ yǐ fú xià xìn shǎng bì fá, suǒ yǐ zhèng rén míng jīn jiàn gǔ, suǒ yǐ zhào zhòng bēi sè guì rén, suǒ yǐ bǎo zhōng qù sī xún gōng, suǒ yǐ cún guó. qí shén yù zhèng, qí xíng yù duān, dòng yù rú fēng qǔ qí shùn jiàn yě, zhǐ yù rú shān, dòu yù rú léi diàn, jī yù rú guǐ shén, sī yù rú zhào yǐng, lìng yù rú xuě shuāng qǔ qí bì shā yě. gǒu yǒu cǐ zhě, kě yǐ dāng guó zhī dà mìng yǐ.
王者既审定大臣之可否以将之,於是居正殿召之,曰:“今某地不臣,愿烦将军应之,社稷安危,亦在将军。”乃使大史氏择吉日,授之斧钺。王入大庙,西面而立,王操钺持其首,授之柄,曰:“从是以上至天者,将军制之。”复操其柄,授之以刃,曰:“从是以下至地者,将军制之。”将既受命,拜而报曰:“臣闻国不可以从外理,军不可以从中御,二心不可以共济,疑心不可以应敌。臣既受命,专斧钺之威,臣不敢生还。”乃辞而行,凿凶门而出。是以将之行也,不问妻子,示其忠於国;君之命将,不敢轻其礼,示其崇於用。将之於外也,君命有所不受,唯逐便利国家是务。其於己也洁,其於人也至。是故将拒谏则英雄散,策不从则谋者去;善恶等则贤愚混,赏罚乱则纲纪散;多喜则不威,多怒则人心离,多言则机泄,多好则智惑;宽则众懈,暴则众怨;将专权则下归咎,将自善则下无功,将纳谗则正人离,将好赂则士卒盗,将内顾则士卒淫。贬声挥色,所以自洁;避嫌远疑,所以自持;沉机远虑,所以不失;委时顺变,所以逮功;恕物笃行,所以归爱;昵善斥谗,所以来远;先度后作,所以应卒;先信后言,所以伏下;信赏必罚,所以正人;明今鉴古,所以照众;卑色贵人,所以保终;去私循公,所以存国。其神欲正,其形欲端,动欲如风(取其顺健也),止欲如山,斗欲如雷电,机欲如鬼神,思欲如照影,令欲如雪霜(取其必杀也)。苟有此者,可以当国之大命矣。
strong jūn lìng dì jiǔ strong
军令第九
dà jiàng jì shòu mìng, zǒng zhuān zhēng zhī bǐng, kào shī yú yě, bì ér xià lìng yān, bù cóng lìng zhě bì shā zhī. fū wén gǔ bù jìn, wén jīn bù zhǐ, qí jǔ bù qǐ, qí dī bù fú, cǐ wèi bèi jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. hū míng bù yīng, zhào zhī yī zuò yǐn bú dào, wǎng fù qiān qī, dòng guāi shī lǜ, cǐ wèi màn jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. yè chuán diāo dǒu, dài ér bù zhèn, gèng chóu guāi dù, shēng hào bù míng, cǐ wèi xiè jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. duō chū nù yán, yuàn qí bù shǎng, zhǔ jiàng suǒ yòng, jué qiáng nán zhì, cǐ wèi héng jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. yáng shēng xiào yǔ, ruò wú qí shàng, jìn yuē bù zhǐ, cǐ wèi qīng jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. suǒ xué qì xiè, gōng nǔ jué xián, jiàn wú yǔ xuàn, jiàn jǐ sè dùn, qí dào diāo bì, cǐ wèi qī jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. yāo yán guǐ cí, zhuàn zào guǐ shén, tuō píng mèng mèi, yǐ liú yán xié shuō kǒng huò lì shì, cǐ wèi yāo jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. jiān shé lì zuǐ, dòu shì zǎn fēi, zǎn yuàn lì shì, lìng qí bù xié, cǐ wèi bàng jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. suǒ dào zhī dì, líng wǔ qí mín, bī qí fù nǚ, cǐ wèi jiān jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. qiè rén cái huò, yǐ wéi jǐ lì duó rén shǒu jí, yǐ wéi jǐ gōng, cǐ wèi dào jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. jiāng jūn jù móu, bī zhàng shǔ yuán, qiè tīng qí shì, cǐ wèi tàn jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. huò wén suǒ móu jí jūn zhōng hào lìng, yáng shēng yú wài, shǐ dí wén zhī, cǐ wèi bèi jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. shǐ yòng zhī shí, jié shé bù yīng, dī méi fǔ shǒu ér yǒu nán sè, cǐ wèi hěn yī zuò hèn jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. chū yuè háng wǔ, zhēng xiān luàn hòu, yán yǔ xuān huá, bù xún jìn lìng, cǐ wèi luàn jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. tuō shāng guǐ bìng, yǐ bì jiān nán, fú shāng yú sǐ, yīn ér dùn yuǎn, cǐ wèi zhà jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. zhǔ zhǎng cái bó gěi shǎng zhī jì, ā sī suǒ qīn, shǐ lì shì jié yuàn, cǐ wèi dǎng jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. guān kòu bù shěn, tàn kòu bù xiáng, dào ér yán bú dào, bú dào ér yán dào, duō yán ér shǎo, shǎo yán ér duō, cǐ wèi wù jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. yíng lěi zhī jiān, jì fēi kào shè, wú gù yǐn jiǔ, cǐ wèi kuáng jūn. rú shì zhě zhǎn zhī. cǐ lìng jì lì, lì shì yǒu fàn zhī zhě, dāng zhǎn duàn zhī shí, dà jiàng yǐ wèn, zhū jiàng yuē zuì dāng zhǎn, suì lìng lì shì fú yú wài zhǎn zhī. zhǎn duàn zhī hòu, shǐ chuán lìng gào zhū lì shì yuē:" mǒu rén fàn mǒu zuì, shì yǔ zhū jiàng yì dāng zhǎn. yǐ chù duàn qì, gōng děng yí guān cǐ yǐ zì jiè." shì dà jiàng yǐ lǐ xíng fá, shǐ shì zú wú yuān sǐ, zhòng yǒu wèi xīn yǐ. gù jūn fǎ zhě, jiāng zhī dà bǐng yě, kě bù zhòng hū! shì yǐ lǚ méng tì qì ér zhǎn xiāng rén, ráng jū lì biǎo ér zhū zhuāng jiǎ. cǐ jiē xiān zūn fǎ lìng, hòu shōu gōng míng zhě yě.
大将既受命,总专征之柄,犒师於野,毕而下令焉,不从令者必杀之。夫闻鼓不进,闻金不止,旗举不起,旗低不伏,此谓悖军。如是者斩之。呼名不应,召之(一作引)不到,往复愆期,动乖师律,此谓慢军。如是者斩之。夜传刁斗,怠而不振,更筹乖度,声号不明,此谓懈军。如是者斩之。多出怒言,怨其不赏,主将所用,崛强难治,此谓横军。如是者斩之。扬声笑语,若无其上,禁约不止,此谓轻军。如是者斩之。所学器械,弓弩绝弦,箭无羽镟,剑戟涩钝,旗纛凋敝,此谓欺军。如是者斩之。妖言诡辞,撰造鬼神,托凭梦寐,以流言邪说恐惑吏士,此谓妖军。如是者斩之。奸舌利嘴,斗是攒非,攒怨吏士,令其不协,此谓谤军。如是者斩之。所到之地,陵侮其民,逼其妇女,此谓奸军。如是者斩之。窃人财货,以为己利;夺人首级,以为己功,此谓盗军。如是者斩之。将军聚谋,逼帐属垣,窃听其事,此谓探军。如是者斩之。或闻所谋及军中号令,扬声於外,使敌闻知,此谓背军。如是者斩之。使用之时,结舌不应,低眉俯首而有难色,此谓狠(一作恨)军。如是者斩之。出越行伍,争先乱后,言语喧哗,不驯禁令,此谓乱军。如是者斩之。托伤诡病,以避艰难,扶伤舁死,因而遁远,此谓诈军。如是者斩之。主掌财帛给赏之际,阿私所亲,使吏士结怨,此谓党军。如是者斩之。观寇不审,探寇不详,到而言不到,不到而言到,多言而少,少言而多,此谓误军。如是者斩之。营垒之间,既非犒设,无故饮酒,此谓狂军。如是者斩之。此令既立,吏士有犯之者,当斩断之时,大将以问,诸将曰罪当斩,遂令吏士扶於外斩之。斩断之后,使传令告诸吏士曰:“某人犯某罪,适与诸将议当斩。已处断讫,公等宜观此以自戒。”是大将以礼行罚,使士卒无冤死,众有畏心矣。故军法者,将之大柄也,可不重乎!是以吕蒙涕泣而斩乡人,穰苴立表而诛庄贾。此皆先尊法令,后收功名者也。
strong chuán zhàn dì shí strong
船战第十
fū shuǐ zhàn zhī shí, léi yī tòng gǔ, lì shì jiē yán sù. zài léi yī tòng gǔ, shì wǔ jiē jiù chuán, zhěng dài yī zuò zhì lǔ zhào zhàn shì gè yī zuò wéi chí bīng qì jiù chuán, gè yī yī zuò wéi dāng qí suǒ. zhuàng fān gǔ jiǎo, gè yī zuò wéi suí suǒ zhàn chuán. gǔ sān tòng, dà xiǎo chuán yǐ cì fā, zuǒ bù dé yòu, yòu bù dé zuǒ, qián hòu bù dé shàn yuè. wéi lìng zhǎn zhī.
夫水战之时,擂一通鼓,吏士皆严肃。再擂一通鼓,士伍皆就船,整待(一作治)橹棹;战士各(一作为)持兵器就船,各一(一作为)当其所。幢幡鼓角,各(一作为)随所战船。鼓三通,大小船以次发,左不得右,右不得左,前后不得擅越。违令斩之。
strong bù zhàn dì shí yī strong
步战第十一
fū bù zhàn zhī fǎ, léi gǔ yī tòng, bù qí jiē zhuāng. zài tōng, shàng mǎ, bù jiē tún. sān tòng, yǐ cì chū zhī. suí fān zhù yī zuò shēng zhě, jié tún zhù yī zuò wǎng fān hòu, wén gǔ yīn zhěng zhèn, chì hòu zhě shì zhī dì xíng guǎng xiá, cóng sì jiǎo miàn lì biǎo, zhì zhàn zhèn zhī yí, zhū bù qǔ gè yī zuò wéi ān bù zhèn. bīng cáo jǔ yuē: bù rú lìng zhě zhǎn zhī. ruò yù jié zhèn, duì dí yíng xiān lì biǎo, nǎi yǐn bīng jiù biǎo ér lín, jiē wú xuān huá, míng tīng gǔ kàn qí fān, huī qián zé qián, huī hòu zé hòu, zuǒ zé zuǒ huī, yòu zé yòu huī. bù yīng lìng ér shàn qián hòu zuǒ yòu zhě, zhǎn. wǔ zhōng yǒu bù jìn zhě, wǔ zhǎng shā zhī. wǔ zhǎng bù jìn, shén zhǎng shā zhī. shén zhǎng bù jìn, dū bīng zhě shā zhī. dū zhàn zhī fǎ, jiāng zé bá rèn zài hòu, chá wéi lìng bù jìn zhě jí zhǎn zhī. yī bù shòu dí, yú bù bù jìn dí zhě, zhǎn. lín zhèn bīng qì gōng nǔ bù kě lí zhèn, lí zhèn, wǔ zhǎng shén zhǎng bù jǔ fā zhě, yǔ tóng zuì. wú jiāng jūn lìng ér wàng xíng zhèn jiān zhě, zhǎn. lín zhàn zhèn, qí bīng jiē zài jūn liǎng tóu, qián zhèn chā qí cì zhī, yóu qí zài hòu. ruò bù qí yǔ zéi duì zhèn, lín shí jiàn dì shì biàn, yù shǐ qí dú jìn tǎo zéi zhě, wén sān gǔ yīn, chí qí cóng liǎng yì jìn zhàn, shì huī suǒ zhǐ wén sān jīn yīn, jí hái. cǐ wèi dú jìn zhàn zhī shí yě. bù qí dà zhàn, jìn tuì zì rú fǎ yān.
夫步战之法,擂鼓一通,步骑皆装。再通,上马,步皆屯。三通,以次出之。随幡住(一作生)者,结屯住(一作往)幡后,闻鼓音整阵,斥候者视之地形广狭,从四角面立表,制战阵之宜,诸部曲各(一作为)安部阵。兵曹举曰:不如令者斩之。若欲结阵,对敌营先立表,乃引兵就表而临,皆无喧哗,明听鼓、看旗幡,麾前则前,麾后则后,左则左麾,右则右麾。不应令而擅前后左右者,斩。伍中有不进者,伍长杀之。伍长不进,什长杀之。什长不进,督兵者杀之。督战之法,将则拔刃在后,察违令不进者即斩之。一步受敌,馀步不进敌者,斩。临阵兵器弓弩不可离阵,离阵,伍长、什长不举发者,与同罪。无将军令而妄行阵间者,斩。临战阵,骑兵皆在军两头,前阵叉骑次之,游骑在后。若步、骑与贼对阵,临时见地势便,欲使骑独进讨贼者,闻三鼓音,驰骑从两翼进战,视麾所指;闻三金音,即还。此谓独进战之时也。步、骑大战,进退自如法焉。