dà dé zhōng, yáng zhōu fù rén wú fáng yù jū chūn fēng lóu cè, yǔ huàn zú cuī jūn wèi lín, jiāo qì shén hòu. cuī yǒu zǐ yuē xìng gē, fáng yù yǒu nǚ yuē xìng niáng, jù zài qiǎng bǎo. cuī jūn yīn qiú nǚ wèi xìng gē fù, fáng yù xǔ zhī, yǐ jīn fèng chāi yī zhī wèi yuē. jì ér cuī jūn yóu huàn yuǎn fāng, fán yī shí wǔ zài, bìng wú yī zì xiāng wén.
大德中,揚州富人吳防禦居春風樓側,與宦族崔君為鄰,交契甚厚。崔有子曰興哥,防禦有女曰興娘,俱在襁褓。崔君因求女為興哥婦,防禦許之,以金鳳釵一隻為約。 既而崔君遊宦遠方,凡一十五載,並無一字相聞。
nǚ chù guī wéi, nián shí jiǔ yǐ. qí mǔ wèi fáng yù yuē: cuī jiā láng jūn yī qù shí wǔ zài, bù tōng yīn hào, xìng niáng zhǎng chéng yǐ, bù kě zhí shǒu qián yán, lìng qí cuò shī shí jié yě. fáng yù yuē: wú yǐ xǔ wú gù rén yǐ, kuàng chéng yuē yǐ dìng, wú qǐ shí yán zhě yě. nǚ yì wàng shēng bù zhì, yīn ér gǎn jí, chén mián zhěn xí, bàn suì ér zhōng. fù mǔ kū zhī tòng. lín liǎn, mǔ chí jīn fèng chāi fǔ shī ér qì yuē: cǐ rǔ fū jiā wù yě, jīn rǔ yǐ yǐ, wú liú cǐ ān yòng! suì zān yú qí jì ér bìn yān. bìn zhī liǎng yuè, ér cuī shēng zhì. fáng yù yán jiē zhī, fǎng wèn qí gù, zé yuē: fù wèi xuān dé fǔ lǐ guān ér zú, mǔ yì xiān shì shù nián yǐ, jīn yǐ fú chú, gù bù yuǎn qiān lǐ ér zhì cǐ. fáng yù xià lèi yuē: xìng niáng bó mìng, wèi niàn jūn gù, dé jí, yú liǎng yuè qián yǐn hèn ér zhōng, jīn yǐ bìn zhī yǐ. yīn yǐn shēng rù shì, zhì qí líng jǐ qián, fén chǔ qián yǐ gào zhī, jǔ jiā hào tòng. fáng yù wèi shēng yuē: láng jūn fù mǔ jì mò, dào tú yòu yuǎn, jīn jì lái cǐ, kě biàn yú wú jiā sù shí. gù rén zhī zǐ, jí wú zi yě, wù yǐ xìng niáng mò gù, zì tóng wài rén.
女處閨闈,年十九矣。其母謂防禦曰:「崔家郎君一去十五載,不通音耗,興娘長成矣,不可執守前言,令其挫失時節也。」防禦曰:「吾已許吾故人矣,況成約已定,吾豈食言者也。」女亦望生不至,因而感疾,沉綿枕席,半歲而終。父母哭之慟。 臨斂,母持金鳳釵撫屍而泣曰:「此汝夫家物也,今汝已矣,吾留此安用!」遂簪於其髻而殯焉。殯之兩月,而崔生至。防禦延接之,訪問其故,則曰:「父為宣德府理官而卒,母亦先逝數年矣,今已服除,故不遠千里而至此。」防禦下淚曰:「興娘薄命,為念君故,得疾,於兩月前飲恨而終,今已殯之矣。」因引生入室,至其靈幾前,焚楮錢以告之,舉家號慟。 防禦謂生曰:「郎君父母既歿,到途又遠,今既來此,可便於吾家宿食。故人之子,即吾子也,勿以興娘歿故,自同外人。」
jí lìng bān qiè xíng lǐ, yú mén cè xiǎo zhāi ān pō. jiāng jí bàn yuè. shí zhí qīng míng, fáng yù yǐ nǚ mò zhī gù, jǔ jiā shàng zhǒng. xìng niáng yǒu mèi yuē qìng niáng, nián shí qī yǐ, shì rì yì tóng wǎng. wéi liú shēng zài jiā kān shǒu.
即令搬挈行李,於門側小齋安泊。將及半月。時值清明,防禦以女歿之故,舉家上冢。 興娘有妹曰慶娘,年十七矣,是日亦同往。惟留生在家看守。
zhì mù ér guī, tiān yǐ xūn hēi, shēng yú mén zuǒ yíng jiē yǒu jiào èr chéng, qián jiào yǐ rù, hòu jiào zhì shēng qián, shì yǒu wù duò dì, kēng rán zuò shēng, shēng qí qí guò, jí wǎng shí zhī, nǎi jīn fèng chāi yī zhī yě. yù nà hái yú nèi, zé zhōng mén yǐ hé, bù kě dé ér rù yǐ. suì hái xiǎo zhāi, míng zhú dú zuò. zì niàn hūn shì bù chéng, zhī shēn gū kǔ, jì jī rén rù mén, yì fēi jiǔ jì, zhǎng tàn shù shēng. fāng yù jiù zhěn, hū wén bō zhuó kòu mén shēng, wèn zhī bù dá, sī xū fù kòu, rú shì zhě sān dù. nǎi qǐ guān shì zhī, zé yī měi shū lì yú mén wài, jiàn hù kāi, jù qiān qún ér rù. shēng dà jīng. nǚ dī róng liǎn qì, xiàng shēng xì yǔ yuē: láng bù shí qiè yé? qiè jí xìng niáng zhī mèi qìng niáng yě. xiàng zhě tóu chāi jiào xià, láng shí dé fǒu? jí wǎn shēng jiù qǐn. shēng yǐ qí fù dài zhī hòu, cí yuē: bù gǎn. jù zhī shén lì, zhì yú zài sān. nǚ hū chēng ěr nù yuē: wú fù yǐ zǐ zhí zhī lǐ dài rǔ, zhì rǔ mén xià, rǔ nǎi yú shēn yè yòu wǒ zhì cǐ, jiāng yù hé wèi? wǒ jiāng sù zhī yú fù, sòng rǔ yú guān, bì bù shě rǔ yǐ. shēng jù, bù dé yǐ ér cóng yān. zhì xiǎo, nǎi qù. zì shì mù yǐn ér rù, cháo yǐn ér chū, wǎng lái yú mén cè xiǎo zhāi, fán jí yī yuè yǒu bàn. yī xī, wèi shēng yuē: qiè chù shēn guī, jūn jū wài guǎn, jīn rì zhī shì, xìng ér wú rén zhī jué. chéng kǒng hǎo shì duō mó, jiā qī yì zǔ, yī dàn shēng jī zhāng lù, qīn tíng zuì zé, bì lóng ér suǒ yīng wǔ, dǎ yā ér jīng yuān yāng, zài qiè gù suǒ gān xīn, yú jūn chéng kǒng lèi dé. mò ruò xiān shì ér fā, huái bì ér táo, huò huì jī shēn cūn, huò cáng zōng yì jùn, shù dé yōu yóu xié lǎo, bù zhì kuí lí yě. shēng pō rán qí jì, yuē: qīng yán yì zì yǒu lǐ, wú fāng sī zhī. yīn zì niàn líng dīng gū kǔ, sù zhì qīn zhī, suī yù táo wáng, jìng jiāng yān wǎng? cháng wén fù yán: yǒu jiù pū jīn róng zhě, xìn yì rén yě, jū zhèn jiāng lǚ chéng, yǐ gēng zhǒng wèi yè. jīn wǎng tóu zhī, shù bù wǒ jù. zhì míng yè wǔ gǔ, yǔ nǚ qīng zhuāng ér chū, mǎi chuán guò guā zhōu, bēn dān yáng, fǎng yú cūn máng, guǒ yǒu jīn róng zhě, jiā shén yīn fù, jiàn wèi běn cūn bǎo zhèng. shēng dà xǐ, zhí zào qí mén, zhì zé chū bù xiāng shí yě, shēng yán qí fù xìng míng jué lǐ jí jǐ rǔ míng, fāng shǐ jì rèn, zé shè wèi ér kū qí zhǔ, pěng shēng ér bài yú zuò, yuē: cǐ wú jiā láng jūn yě. shēng jù gào yǐ gù, nǎi xū zhèng táng ér chù zhī, shì zhī rú shì jiù zhǔ, yī shí zhī xū, gōng gěi shèn zhì. shēng chù róng jiā, jiāng jí yī nián. nǚ gào shēng yuē: shǐ yě jù fù mǔ zhī zé, gù yǔ jūn wèi zhuō shì zhī táo, gài chū yú bù huò yǐ yě. jīn zé jiù gǔ jì méi, xīn gǔ jì dēng, suì yuè rú liú, yǐ jí jī yǐ. qiě ài zi zhī xīn, rén jiē yǒu zhī, jīn ér zì guī, xǐ yú zài jiàn, bì bù wǒ zuì. kuàng fù mǔ shēng wǒ, ēn mò dà yān, qǐ yǒu zhōng jué zhī lǐ? hé wǎng jiàn zhī hū? shēng cóng qí yán, yǔ zhī dù jiāng rù chéng. jiāng jí qí jiā, wèi shēng yuē: qiè táo cuàn yī nián, jīn jù yǔ jūn tóng wǎng, huò kǒng féng bǐ zhī nù, jūn yí xiān wǎng chān zhī, qiè yǐ zhōu yú cǐ yǐ qí. lín xíng, fù hū shēng huí, yǐ jīn fèng chāi shòu zhī, yuē: rú huò yí jù, dāng chū cǐ yǐ shì zhī, kě yě. shēng zhì mén, fáng yù wén zhī, xīn rán chū jiàn, fǎn zhì xiè yuē: rì zuó gù dài bù zhōu, zhì jūn bù ān qí suǒ, ér yǒu tā shì, lǎo fū zhī zuì yě. xìng wù jiàn guài! shēng bài fú zài dì, bù gǎn yǎng shì, dàn chēng sǐ zuì, kǒu bù jué shēng. fáng yù yuē: yǒu hé zuì guò? jù chū cǐ yán. yuàn cì kāi chén, shì wǒ yí lǜ. shēng nǎi zuò ér yán yuē: nǎng zhě fáng wéi shì mì, ér nǚ qíng duō, fù bù yì zhī míng, fàn sī tōng zhī lǜ, bù gào ér qǔ, qiè fù ér táo, cuàn fú cūn xū, qiān yán suì yuè, yīn róng jiǔ zǔ, shū wèn mò chuán, qíng suī dǔ yú fū qī, ēn gǎn wàng hū fù mǔ! jīn zé jǐn xié lìng ài, tóng cǐ guī níng, fú wàng chá qí shēn qíng, shù qí zhòng zuì, shǐ de zhōng néng xié lǎo, yǒng suì yòu yú fēi. dà rén yǒu nì ài zhī ēn, xiǎo zi yǒu yí jiā zhī lè, shì suǒ wàng yě, wéi yì mǐn yān. fáng yù wén zhī, jīng yuē: wú nǚ wò bìng zài chuáng, jīn jí yī suì, zhān zhōu bù jìn, zhuǎn cè xū rén, qǐ yǒu shì shì yé?
至暮而歸,天已曛黑,生於門左迎接;有轎二乘,前轎已入,後轎至生前,似有物墮地,鏗然作聲,生俟其過,急往拾之,乃金鳳釵一隻也。欲納還於內,則中門已闔,不可得而入矣。遂還小齋,明燭獨坐。自念婚事不成,隻身孤苦,寄跡人入門,亦非久計,長嘆數聲。方欲就枕,忽聞剝啄扣門聲,問之不答,斯須復扣,如是者三度。乃啟關視之,則一美姝立於門外,見戶開,遽搴裙而入。生大驚。女低容斂氣,向生細語曰:「郎不識妾耶?妾即興娘之妹慶娘也。向者投釵轎下,郎拾得否?」即挽生就寢。生以其父待之厚,辭曰:「不敢。」拒之甚厲,至於再三。女忽赬爾怒曰:「吾父以子侄之禮待汝,置汝門下,汝乃於深夜誘我至此,將欲何為?我將訴之於父,訟汝於官,必不舍汝矣。」生懼,不得已而從焉。至曉,乃去。自是暮隱而入,朝隱而出,往來於門側小齋,凡及一月有半。一夕,謂生曰:「妾處深閨,君居外館,今日之事,幸而無人知覺。 誠恐好事多魔,佳期易阻,一旦聲跡彰露,親庭罪責,閉籠而鎖鸚鵡,打鴨而驚鴛鴦,在妾固所甘心,於君誠恐累德。莫若先事而發,懷璧而逃,或晦跡深村,或藏蹤異郡,庶得優遊偕老,不致睽離也。」生頗然其計,曰:「卿言亦自有理,吾方思之。」因自念零丁孤苦,素質親知,雖欲逃亡,竟將焉往?嘗聞父言:有舊仆金榮者,信義人也,居鎮江呂城,以耕種為業。 今往投之,庶不我拒。至明夜五鼓,與女輕裝而出,買船過瓜州,奔丹陽,訪於村氓,果有金榮者,家甚殷富,見為本村保正。生大喜,直造其門,至則初不相識也,生言其父姓名爵里及己乳名,方始記認,則設位而哭其主,捧生而拜於座,曰:「此吾家郎君也。」生具告以故,乃虛正堂而處之,事之如事舊主,衣食之需,供給甚至。生處榮家,將及一年。女告生曰:「始也懼父母之責,故與君為卓氏之逃,蓋出於不獲已也。今則舊谷既沒,新谷既登,歲月如流,已及朞矣。且愛子之心,人皆有之,今而自歸,喜於再見,必不我罪。況父母生我,恩莫大焉,豈有終絕之理?盍往見之乎?」生從其言,與之渡江入城。將及其家,謂生曰:「妾逃竄一年,今遽與君同往,或恐逢彼之怒,君宜先往覘之,妾艤舟於此以俟。」臨行,復呼生回,以金鳳釵授之,曰:「如或疑拒,當出此以示之,可也。」生至門,防禦聞之,欣然出見,反致謝曰:「日昨顧待不周,致君不安其所,而有他適,老夫之罪也。幸勿見怪!」生拜伏在地,不敢仰視,但稱「死罪」,口不絕聲。防禦曰:「有何罪過?遽出此言。願賜開陳,釋我疑慮。 」生乃作而言曰:「曩者房帷事密,兒女情多,負不義之名,犯私通之律,不告而娶,竊負而逃,竄伏村墟,遷延歲月,音容久阻,書問莫傳,情雖篤於夫妻,恩敢忘乎父母!今則謹攜令愛,同此歸寧,伏望察其深情,恕其重罪,使得終能偕老,永遂又於飛。 大人有溺愛之恩,小子有宜家之樂,是所望也,惟翼憫焉。」防禦聞之,驚曰:「吾女臥病在床,今及一歲,饘粥不進,轉側需人,豈有是事耶?」
shēng wèi qí kǒng wèi mén hù zhī rǔ, gù shì cí yǐ jù zhī, nǎi yuē: mù jīn qìng niáng zài yú zhōu zhōng, kě lìng rén yú qǔ zhī lái. fáng yù suī bù xìn, rán qiě lìng jiā tóng chí wǎng shì zhī, zhì zé wú suǒ jiàn. fāng jié nù cuī shēng, zé qí yāo wàng, shēng yú xiù zhōng, chū jīn fèng chāi yǐ jìn. fáng yù jiàn, shǐ dà jīng yuē: cǐ wú wáng nǚ xìng niáng xùn zàng zhī wù yě, hú wèi ér zhì cǐ zāi? yí huò zhī jì, qìng niáng hū yú chuáng shàng chuā rán ér qǐ, zhí zhì táng qián, bài qí fù yuē: xìng niáng bù xìng, zǎo cí yán shì, yuǎn qì huāng jiāo, rán yǔ cuī jiā láng jūn yuán fēn wèi duàn, jīn zhī lái cǐ, yì yì wú tā, tè yù yǐ ài mèi qìng niáng, xù qí hūn ěr. rú suǒ qǐng kěn cóng, zé bìng huàn dāng jí quán chú bù yòng qiè yán, mìng jǐn cǐ yǐ. jǔ jiā jīng hài, shì qí shēn zé qìng niáng, ér yán cí jǔ zhǐ zé xìng niáng yě. fù jié zhī yuē: rǔ jì sǐ yǐ, ān dé fù yú rén shì wèi cǐ luàn huò yě? duì yuē: qiè zhī sǐ yě, míng sī yǐ qiè wú zuì, bù fù jū jìn, dé lì hòu shì fū rén zhàng xià, zhǎng chuán jiān zòu. qiè yǐ shì yuán wèi jǐn, gù tè gěi jiǎ yī nián, lái yǔ cuī láng le cǐ yī duàn yīn yuán ěr.
生謂其恐為門戶之辱,故飾詞以拒之,乃曰:「目今慶娘在於舟中,可令人舁取之來。」防禦雖不信,然且令家僮馳往視之,至則無所見。方詰怒崔生,責其妖妄,生於袖中,出金鳳釵以進。 防禦見,始大驚曰:「此吾亡女興娘殉葬之物也,胡為而至此哉?」疑惑之際,慶娘忽於床上欻然而起,直至堂前,拜其父曰:「興娘不幸,早辭嚴侍,遠棄荒郊,然與崔家郎君緣分未斷,今之來此,意亦無他,特欲以愛妹慶娘,續其婚耳。如所請肯從,則病患當即痊除;不用妾言,命盡此矣。」舉家驚駭,視其身則慶娘,而言詞舉止則興娘也。父詰之曰:「汝既死矣,安得復於人世為此亂惑也?」對曰:「妾之死也,冥司以妾無罪,不復拘禁,得隸後士夫人帳下,掌傳箋奏。妾以世緣未盡,故特給假一年,來與崔郎了此一段因緣爾。」
fù wén qí yǔ qiè, nǎi xǔ zhī, jí liǎn róng bài xiè, yòu yǔ cuī shēng zhí shǒu xū xī wèi bié. qiě yuē: fù mǔ xǔ wǒ yǐ! rǔ hǎo zuò jiāo kè, shèn wú yǐ xīn rén ér wàng gù rén yě. yán qì, tòng kū ér pū yú dì, shì zhī, sǐ yǐ. jí yǐ tāng yào guàn zhī, yí shí nǎi sū, jí bìng yǐ qù, xíng dòng rú cháng, wèn qí qián shì, bìng bù zhī zhī, dài rú mèng jué. suì juān jí xù cuī shēng zhī hūn. shēng gǎn xìng niáng zhī qíng, yǐ chāi huò yú shì, dé chāo èr shí dìng, jǐn mǎi xiāng zhú chǔ bì, lài yì qióng huā guān, mìng dào shì jiàn jiào sān zhòu yè yǐ bào zhī. fù jiàn mèng yú shēng yuē: méng jūn jiàn bá, shàng yǒu yú qíng, suī gé yōu míng, shí shēn gǎn pèi. xiǎo mèi róu hé, yí shàn shì zhī. shēng jīng dào ér jué. cóng cǐ suì jué. wū hū yì zāi!
父聞其語切,乃許之,即斂容拜謝,又與崔生執手歔欷為別。 且曰:「父母許我矣!汝好作嬌客,慎毋以新人而忘故人也。」言訖,慟哭而仆於地,視之,死矣。急以湯藥灌之,移時乃蘇,疾病已去,行動如常,問其前事,並不知之,殆如夢覺。 遂涓吉續崔生之婚。生感興娘之情,以釵貨於市,得鈔二十錠,盡買香燭楮幣,賚詣瓊花觀,命道士建醮三晝夜以報之。復見夢於生曰:「蒙君薦拔,尚有餘情,雖隔幽明,實深感佩。小妹柔和,宜善視之。」生驚悼而覺。 從此遂絕。 嗚呼異哉!