xià yán, zì xī xián, wú zhī zhèn zé rén yě. bó xué duō wén, xìng qì yīng mài, fú jīn bù qiú, yóu yú dōng xī liǎng zhè jiān. xǐ kāng kǎi lùn shì, dié dié bù yàn, rén měi qīng xià zhī. rán ér mìng fēn shén báo, rì bù xiá gěi, cháng kuì rán zhǎng tàn yuē: xià yán, rǔ xiū shēn jǐn xíng, nài hé bù néng rùn qí jiā hū? zé yòu zì jiě yuē: yán yuān kùn yú lòu xiàng, qǐ dào yì zhī bù zú yě? jiǎ yì qū yú zhǎng shā, qǐ wén zhāng zhī bù shàn yě? xiào wèi fēng bài ér lǐ guǎng bù hóu, qǐ zhì yǒng zhī bù dǎi yě? zhū rú bǎo sǐ ér fāng shuò kǔ jī, qǐ cái yì zhī bù mǐn yě? gài yǒu mìng yān, bù kě xìng ér zhì. wú zhī shùn shòu ér yǐ, qǐ gǎn fēi lǐ wàng qiú zāi!
夏顏,字希賢,吳之震澤人也。博學多聞,性氣英邁,幅巾布裘,游於東西兩浙間。喜慷慨論事,疊疊不厭,人每傾下之。然而命分甚薄,日不暇給,嘗喟然長嘆曰:「夏顏,汝修身謹行,奈何不能潤其家乎?」則又自解曰:「顏淵困於陋巷,豈道義之不足也?賈誼屈於長沙,豈文章之不贍也?校尉封拜而李廣不侯,豈智勇之不逮也?侏儒飽死而方朔苦飢,豈才藝之不敏也?蓋有命焉,不可幸而致。吾知順受而已,豈敢非理妄求哉!」
zhì zhèng chū, kè sǐ rùn zhōu, zàng yú běi gù shān xià. yǒu rén yǒu yǔ zhī qì hòu zhě, hū yù zhī yú tú. jiàn yán qū gāo chē, yōng dà gài, é guān yè pèi, rú hóu bó zhuàng, cóng zhě gè zhí qí wù, ā diàn ér suí hù, fēng cǎi yáng yáng, fēi fù zhù rì, tóu běi ér qù. yǒu rén bù gǎn hū zhī.
至正初,客死潤州,葬於北固山下。友人有與之契厚者,忽遇之於途。見顏驅高車,擁大蓋,峨冠曳珮,如侯伯狀,從者各執其物,呵殿而隨護,風采揚揚,非復住日,投北而去。友人不敢呼之。
yī rì, zǎo zuò, fù yù zhī yú lǐ mén, yán jù qiān wéi xià chē ér shī yī yuē: gù rén ān fǒu? yǒu rén suì yǔ xù jiù, zhí shǒu kuǎn yǔ, bù yì píng shēng. nǎi wèn zhī yuē: yǔ jūn gé bié wèi jiǔ, ér néng zì zhì qīng yún, lì shēn yào lù. chē mǎ pú cóng, rú cǐ zhī shèng yī fú guān dài, rú cǐ zhī huá, kě wèi dà zhàng fū dé zhì zhī qiū yǐ! bù shèng jiàn xiàn zhī zhì! yán yuē: wú jīn lì zhí míng sī, pō jí qīng yào. gù rén xià wèn, hé gǎn yǒu yǐn, dàn tú lù zhī cì, wèi xiá bèi shù, rú bù xiāng qì, kě yú hòu xī huì yú gān lù sì duō jǐng lóu, shù dé cóng róng shí qǐng, shǎo xù jiān kuò, bù zhī kě hū? wàng wù yǐ yōu míng wèi yà, ér fù cǐ chéng yuē yě. yǒu rén xǔ zhī. gào bié ér qù. shì xī, xié sǎ ér wǎng, zé yán yǐ xiān zài, jiàn qí zhì, xǐ shén, yíng wèi yuē: gù rén zhēn xìn shì, kě wèi sǐ shēng zhī jiāo yǐ! nǎi yán yuē: dì xià zhī lè, bù jiǎn rén jiān, wú jīn wèi xiū wén shè rén, yán yuān bo shāng jiù zhí yě. míng sī yòng rén, xuǎn zhuó shén jīng, bì dāng qí cái, bì chēng qí zhí, rán hòu guān wèi kě jū, jué lù kě zhì, fēi ruò rén jiān kě yǐ huì lù ér tōng, kě yǐ mén dì ér jìn, kě yǐ wài mào ér làn chōng, kě yǐ xū míng ér jué qǔ yě. shì yǔ jūn lùn zhī: jīn fū rén shì zhī shàng, shì lù zhī jiān, bǐng bǐ zhōng shū zhě, qǐ jǐn xiāo cáo bǐng wèi zhī tú hū? tí bīng kǔn wài zhě, qǐ jǐn hán péng wèi huò zhī liú hū? guǎn gé qín wén zhě, qǐ jiē bān yáng dǒng mǎ zhī bèi hū? jùn yì mù mín zhě, qǐ jiē gōng huáng zhào, dù zhī chóu hū? qí jì fú yán chē ér nú tái yàn chú dòu, fèng huáng qī zhǐ jí ér chī xiāo míng hù tíng, xián zhě gǎo xiàng huáng guó ér sǐ yú xià, bù xián zhě bǐ jiān jiē jī ér xiǎn yú shì, gù zhì rì cháng shǎo, luàn rì cháng duō, zhèng zuò cǐ yě. míng sī zé bù rán chù zhì bì míng, shǎng fá bì gōng, xī rì fù jūn zhī zéi, bài guó zhī chén, shòu qióng jué ér xiǎng hòu lù zhě, zhì cǐ bì tuǒ qí yāng, xī rì jī shàn zhī jiā, xiū dé zhī shì, è xià wèi ér kùn qióng tú zhě, zhì cǐ bì méng qí fú. gài lún kǒu zhī shù, bào yīng zhī tiáo, zhì cǐ ér mò táo yǐ. suì yǐn mǎn ér yǐn, lián jǔ shù gōng, píng lán guān tiào, kǒu zhàn lǜ shī èr zhāng, yín zèng yǒu rén yuē:
一日,早作,復遇之於里門,顏遽搴帷下車而施揖曰:「故人安否?」友人遂與敘舊,執手款語,不異平生。乃問之曰:「與君隔別未久,而能自致青雲,立身要路。車馬僕從,如此之盛;衣服冠帶,如此之華,可謂大丈夫得志之秋矣!不勝健羨之至!」顏曰:「吾今隸職冥司,頗極清要。故人下問,何敢有隱,但途路之次,未暇備述,如不相棄,可於後夕會於甘露寺多景樓,庶得從容時頃,少敘間闊,不知可乎?望勿以幽冥為訝,而負此誠約也。」友人許之。告別而去。是夕,攜灑而往,則顏已先在,見其至,喜甚,迎謂曰:「故人真信士,可謂死生之交矣!」乃言曰:「地下之樂,不減人間,吾今為修文舍人,顏淵、卜商舊職也。冥司用人,選擢甚精,必當其才,必稱其職,然後官位可居,爵祿可致,非若人間可以賄賂而通,可以門第而進,可以外貌而濫充,可以虛名而攫取也。試與君論之:今夫人世之上,仕路之間,秉筆中書者,豈盡蕭、曹、丙、魏之徒乎?提兵閫外者,豈盡韓、彭、衛、霍之流乎?館閣擒文者,豈皆班、揚、董、馬之輩乎?郡邑牧民者,豈皆龔、黃、召,杜之儔乎?騏驥服鹽車而駑駘厭芻豆,鳳凰棲枳棘而鴟鴞鳴戶庭,賢者槁項黃馘而死於下,不賢者比肩接跡而顯於世,故治日常少,亂日常多,正坐此也。冥司則不然、黜陟必明,賞罰必公,昔日負君之賊,敗國之臣,受穹爵而享厚祿者,至此必妥其殃,昔日積善之家,修德之士,阨下位而困窮途者,至此必蒙其福。蓋輪口之數,報應之條,至此而莫逃矣。」遂引滿而飲,連舉數觥,憑欄觀眺,口占律詩二章,吟贈友人曰:
xiào pāi lán gàn kòu yù hú, lín yā jīng sàn zhǔ qín hū.
笑拍闌干扣玉壺,林鴉驚散渚禽呼。
yī jiāng liú shuǐ sān gēng yuè, liǎng àn qīng shān liù dài dōu.
一江流水三更月,兩岸青山六代都。
fù guì bù lái wú lǎo yǐ, yōu míng wú jiān zi zhī hū?
富貴不來吾老矣,幽明無間子知乎?
páng rén ruò wèn qián chéng shì, jī shàn xíng rén shì tǎn tú.
旁人若問前程事,積善行仁是坦途。
mǎn shēn fēng lù yè máng máng, yī piàn shān guāng yǔ shuǐ guāng.
滿身風露夜茫茫,一片山光與水光。
tiě wèng chéng biān rén wán yuè, guǐ mén guān wài kè hái xiāng.
鐵瓮城邊人玩月,鬼門關外客還鄉。
gōng míng bù bó shī qiān shǒu, shēng sǐ hé shū mèng yī chǎng!
功名不博詩千首,生死何殊夢一場!
lài yǒu gù rén zhī cǐ yì, qīng tán zhōng xī jù téng chuáng.
賴有故人知此意,清談終夕據藤床。
yín qì, sāo shǒu ér yán yuē: tài shàng lì dé, qí cì lì gōng. qí cì lì yán. pū zài shì zhī rì, wú dé kě chēng, wú gōng kě shù, rán ér zhe chéng jí lù, bù xià shù bǎi juǎn. zuò wèi wén zhāng, jiāng jí qiān yú piān, jiē jí shēn yán jǐ, jǐn yì ér wèi zhī zhě. yǎn hū yǐ lái, jiā shì líng tì, nèi wú yīng mén zhī tóng, wài jué zhī yīn zhī shì, dào zéi zhī suǒ rǎng qiè, chóng shǔ zhī suǒ huǐ shāng, shí bù cún yī, shén kě xī yě. fú wàng gù rén yǐ lián cái wèi niàn, xù jiāo wèi xīn, juān jì zǐ zhī bǎo jiàn, fù yáo fū zhī mài zhōu, yòng cái yú dāng xíng, shī dé yú bù bào, kè zhī tóng zǐ, chuán yú hǎo shì, shù jǐ bù yǔ cǎo mù tóng fǔ cǐ zé gù rén zhī cì yě. xìng yán jí cǐ, cán kuì hé shèng! yǒu rén xǔ nuò. yán dà xǐ, pěng shāng bài xiàn, yǐ zhì dīng níng zhī yì. yǐ ér, dōng fāng jiàn shǔ, gào bié ér qù. yǒu rén wú zhōng, fǎng qí jiā, chú sàn wáng líng luò wài, yóu dé yí wén shù bǎi piān, bìng suǒ shǔ jí gǔ lù tōng xuán zhì děng shū, jí mìng gōng lòu bǎn, yù zhī yǔ sì, yǐ guǎng qí chuán. yán fù dào mén zhì bó. zì cǐ wǎng lái wú jiān, qí jiā jí xiōng huò fú, jiē qián qī bào zhī. sān nián zhī qǐ, yǒu rén gǎn jí, yán lái fǎng wèn, yīn wèi yuē: pū bèi yuán xiū wén fǔ, rì yuè yǐ mǎn, dāng dé jǔ dài. míng jiān zuì zhòng cǐ zhí, dé zhī shén nán. jūn ruò bù yù, zé bù gǎn qiáng wàn yī yù zhī, dāng yǔ jǐn lì. suǒ yǐ jí jí yú cǐ zhě, gài yù bào jūn lòu bǎn zhī ēn ěr. rén shēng huì dāng yǒu sǐ, zòng fù qiáng yán shù nián, hé kě dé jū cǐ dì yě? yǒu rén xīn rán xǔ zhī, suì chù zhì jiā shì, bù fù zhì liáo, shù rì ér zhōng.
吟訖,搔首而言曰:「太上立德,其次立功。其次立言。仆在世之日,無德可稱,無功可述,然而著成集錄,不下數百卷。作為文章,將及千餘篇,皆極深研幾,盡意而為之者。奄忽以來,家事零替,內無應門之童,外絕知音之士,盜賊之所攘竊,蟲鼠之所毀傷,十不存一,甚可惜也。伏望故人以憐才為念,恤交為心,捐季子之寶劍,付堯夫之麥舟,用財於當行,施德於不報,刻之桐梓,傳於好事,庶幾不與草木同腐此則故人之賜也。興言及此,慚愧何勝!」友人許諾。顏大喜,捧觴拜獻,以致丁寧之意。已而,東方漸曙,告別而去。友人吳中,訪其家,除散亡零落外,猶得遺文數百篇,並所薯《汲古錄》、《通玄志》等書,亟命工鏤版,鬻之予肆,以廣其傳。顏復到門致渤。自此往來無間,其家吉凶禍福,皆前期報之。三年之啟,友人感疾,顏來訪問,因謂曰:「仆備員修文府,日月已滿,當得舉代。冥間最重此職,得之甚難。君若不欲,則不敢強;萬一欲之,當與盡力。所以汲汲於此者,蓋欲報君鏤版之恩耳。人生會當有死,縱復強延數年,何可得居此地也?」友人欣然許之,遂處置家事,不復治療,數日而終。