xià yán, zì xī xián, wú zhī zhèn zé rén yě. bó xué duō wén, xìng qì yīng mài, fú jīn bù qiú, yóu yú dōng xī liǎng zhè jiān. xǐ kāng kǎi lùn shì, dié dié bù yàn, rén měi qīng xià zhī. rán ér mìng fēn shén báo, rì bù xiá jǐ, cháng kuì rán cháng tàn yuē:" xià yán, rǔ xiū shēn jǐn xíng, nài hé bù néng rùn qí jiā hū?" zé yòu zì jiě yuē:" yán yuān kùn yú lòu xiàng, qǐ dào yì zhī bù zú yě? jiǎ yì qū yú cháng shā, qǐ wén zhāng zhī bù shàn yě? xiào wèi fēng bài ér lǐ guǎng bù hòu, qǐ zhì yǒng zhī bù dǎi yě? zhū rú bǎo sǐ ér fāng shuò kǔ jī, qǐ cái yì zhī bù mǐn yě? gài yǒu mìng yān, bù kě xìng ér zhì. wú zhī shùn shòu ér yǐ, qǐ gǎn fēi lǐ wàng qiú zāi!"
夏颜,字希贤,吴之震泽人也。博学多闻,性气英迈,幅巾布裘,游于东西两浙间。喜慷慨论事,叠叠不厌,人每倾下之。然而命分甚薄,日不暇给,尝喟然长叹曰:“夏颜,汝修身谨行,奈何不能润其家乎?”则又自解曰:“颜渊困于陋巷,岂道义之不足也?贾谊屈于长沙,岂文章之不贍也?校尉封拜而李广不侯,岂智勇之不逮也?侏儒饱死而方朔苦饥,岂才艺之不敏也?盖有命焉,不可幸而致。吾知顺受而已,岂敢非理妄求哉!”
zhì zhèng chū, kè sǐ rùn zhōu, zàng yú běi gù shān xià. yǒu rén yǒu yǔ zhī qì hòu zhě, hū yù zhī yú tú. jiàn yán qū gāo chē, yōng dà gài, é guān yè pèi, rú hóu bó zhuàng, cóng zhě gè zhí qí wù, ā diàn ér suí hù, fēng cǎi yáng yáng, fēi fù zhù rì, tóu běi ér qù. yǒu rén bù gǎn hū zhī.
至正初,客死润州,葬于北固山下。友人有与之契厚者,忽遇之于途。见颜驱高车,拥大盖,峨冠曳珮,如侯伯状,从者各执其物,呵殿而随护,风采扬扬,非复住日,投北而去。友人不敢呼之。
yī rì, zǎo zuò, fù yù zhī yú lǐ mén, yán jù qiān wéi xià chē ér shī yī yuē:" gù rén ān fǒu?" yǒu rén suì yǔ xù jiù, zhí shǒu kuǎn yǔ, bù yì píng shēng. nǎi wèn zhī yuē:" yǔ jūn gé bié wèi jiǔ, ér néng zì zhì qīng yún, lì shēn yào lù. chē mǎ pú cóng, rú cǐ zhī shèng yī fú guàn dài, rú cǐ zhī huá, kě wèi dà zhàng fū dé zhì zhī qiū yǐ! bù shèng jiàn xiàn zhī zhì!" yán yuē:" wú jīn lì zhí míng sī, pō jí qīng yào. gù rén xià wèn, hé gǎn yǒu yǐn, dàn tú lù zhī cì, wèi xiá bèi shù, rú bù xiāng qì, kě yú hòu xī huì yú gān lù sì duō jǐng lóu, shù dé cóng róng shí qǐng, shǎo xù jiān kuò, bù zhī kě hū? wàng wù yǐ yōu míng wèi yà, ér fù cǐ chéng yuē yě." yǒu rén xǔ zhī. gào bié ér qù. shì xī, xié sǎ ér wǎng, zé yán yǐ xiān zài, jiàn qí zhì, xǐ shén, yíng wèi yuē:" gù rén zhēn xìn shì, kě wèi sǐ shēng zhī jiāo yǐ!" nǎi yán yuē:" dì xià zhī lè, bù jiǎn rén jiān, wú jīn wèi xiū wén shè rén, yán yuān bo shāng jiù zhí yě. míng sī yòng rén, xuǎn zhuó shén jīng, bì dāng qí cái, bì chēng qí zhí, rán hòu guān wèi kě jū, jué lù kě zhì, fēi ruò rén jiān kě yǐ huì lù ér tōng, kě yǐ mén dì ér jìn, kě yǐ wài mào ér làn chōng, kě yǐ xū míng ér jué qǔ yě. shì yǔ jūn lùn zhī: jīn fū rén shì zhī shàng, shì lù zhī jiān, bǐng bǐ zhōng shū zhě, qǐ jǐn xiāo cáo bǐng wèi zhī tú hū? tí bīng kǔn wài zhě, qǐ jǐn hán péng wèi huò zhī liú hū? guǎn gé qín wén zhě, qǐ jiē bān yáng dǒng mǎ zhī bèi hū? jùn yì mù mín zhě, qǐ jiē gōng huáng zhào, dù zhī chóu hū? qí jì fú yán chē ér nú dài yàn chú dòu, fèng huáng qī zhǐ jí ér chī xiāo míng hù tíng, xián zhě gǎo xiàng huáng xù ér sǐ yú xià, bù xián zhě bǐ jiān jiē jī ér xiǎn yú shì, gù zhì rì cháng shǎo, luàn rì cháng duō, zhèng zuò cǐ yě. míng sī zé bù rán chù zhì bì míng, shǎng fá bì gōng, xī rì fù jūn zhī zéi, bài guó zhī chén, shòu qióng jué ér xiǎng hòu lù zhě, zhì cǐ bì tuǒ qí yāng, xī rì jī shàn zhī jiā, xiū dé zhī shì, è xià wèi ér kùn qióng tú zhě, zhì cǐ bì méng qí fú. gài lún kǒu zhī shù, bào yìng zhī tiáo, zhì cǐ ér mò táo yǐ." suì yǐn mǎn ér yǐn, lián jǔ shù gōng, píng lán guān tiào, kǒu zhàn lǜ shī èr zhāng, yín zèng yǒu rén yuē:
一日,早作,复遇之于里门,颜遽搴帷下车而施揖曰:“故人安否?”友人遂与叙旧,执手款语,不异平生。乃问之曰:“与君隔别未久,而能自致青云,立身要路。车马仆从,如此之盛;衣服冠带,如此之华,可谓大丈夫得志之秋矣!不胜健羡之至!”颜曰:“吾今隶职冥司,颇极清要。故人下问,何敢有隐,但途路之次,未暇备述,如不相弃,可于后夕会于甘露寺多景楼,庶得从容时顷,少叙间阔,不知可乎?望勿以幽冥为讶,而负此诚约也。”友人许之。告别而去。是夕,携洒而往,则颜已先在,见其至,喜甚,迎谓曰:“故人真信士,可谓死生之交矣!”乃言曰:“地下之乐,不减人间,吾今为修文舍人,颜渊、卜商旧职也。冥司用人,选擢甚精,必当其才,必称其职,然后官位可居,爵禄可致,非若人间可以贿赂而通,可以门第而进,可以外貌而滥充,可以虚名而攫取也。试与君论之:今夫人世之上,仕路之间,秉笔中书者,岂尽萧、曹、丙、魏之徒乎?提兵阃外者,岂尽韩、彭、卫、霍之流乎?馆阁擒文者,岂皆班、扬、董、马之辈乎?郡邑牧民者,岂皆龚、黄、召,杜之俦乎?骐骥服盐车而驽骀厌刍豆,凤凰栖枳棘而鸱鸮鸣户庭,贤者槁项黄馘而死于下,不贤者比肩接迹而显于世,故治日常少,乱日常多,正坐此也。冥司则不然、黜陟必明,赏罚必公,昔日负君之贼,败国之臣,受穹爵而享厚禄者,至此必妥其殃,昔日积善之家,修德之士,阨下位而困穷途者,至此必蒙其福。盖轮口之数,报应之条,至此而莫逃矣。”遂引满而饮,连举数觥,凭栏观眺,口占律诗二章,吟赠友人曰:
xiào pāi lán gān kòu yù hú, lín yā jīng sàn zhǔ qín hū.
笑拍阑干扣玉壶,林鸦惊散渚禽呼。
yī jiāng liú shuǐ sān gēng yuè, liǎng àn qīng shān liù dài dōu.
一江流水三更月,两岸青山六代都。
fù guì bù lái wú lǎo yǐ, yōu míng wú jiàn zi zhī hū?
富贵不来吾老矣,幽明无间子知乎?
páng rén ruò wèn qián chéng shì, jī shàn xíng rén shì tǎn tú.
旁人若问前程事,积善行仁是坦途。
mǎn shēn fēng lù yè máng máng, yī piàn shān guāng yǔ shuǐ guāng.
满身风露夜茫茫,一片山光与水光。
tiě wèng chéng biān rén wán yuè, guǐ mén guān wài kè huán xiāng.
铁瓮城边人玩月,鬼门关外客还乡。
gōng míng bù bó shī qiān shǒu, shēng sǐ hé shū mèng yī chǎng!
功名不博诗千首,生死何殊梦一场!
lài yǒu gù rén zhī cǐ yì, qīng tán zhōng xī jù téng chuáng.
赖有故人知此意,清谈终夕据藤床。
yín qì, sāo shǒu ér yán yuē:" tài shàng lì dé, qí cì lì gōng. qí cì lì yán. pū zài shì zhī rì, wú dé kě chēng, wú gōng kě shù, rán ér zhe chéng jí lù, bù xià shù bǎi juǎn. zuò wéi wén zhāng, jiāng jí qiān yú piān, jiē jí shēn yán jī, jìn yì ér wèi zhī zhě. yǎn hū yǐ lái, jiā shì líng tì, nèi wú yìng mén zhī tóng, wài jué zhī yīn zhī shì, dào zéi zhī suǒ rǎng qiè, chóng shǔ zhī suǒ huǐ shāng, shí bù cún yī, shén kě xī yě. fú wàng gù rén yǐ lián cái wèi niàn, xù jiāo wèi xīn, juān jì zǐ zhī bǎo jiàn, fù yáo fū zhī mài zhōu, yòng cái yú dāng háng, shī dé yú bù bào, kè zhī tóng zǐ, chuán yú hǎo shì, shù jī bù yǔ cǎo mù tóng fǔ cǐ zé gù rén zhī cì yě. xìng yán jí cǐ, cán kuì hé shèng!" yǒu rén xǔ nuò. yán dà xǐ, pěng shāng bài xiàn, yǐ zhì dīng níng zhī yì. yǐ ér, dōng fāng jiàn shǔ, gào bié ér qù. yǒu rén wú zhōng, fǎng qí jiā, chú sàn wáng líng luò wài, yóu dé yí wén shù bǎi piān, bìng suǒ shǔ jí gǔ lù tōng xuán zhì děng shū, jí mìng gōng lòu bǎn, yù zhī yǔ sì, yǐ guǎng qí chuán. yán fù dào mén zhì bó. zì cǐ wǎng lái wú jiàn, qí jiā jí xiōng huò fú, jiē qián qī bào zhī. sān nián zhī qǐ, yǒu rén gǎn jí, yán lái fǎng wèn, yīn wèi yuē:" pū bèi yuán xiū wén fǔ, rì yuè yǐ mǎn, dāng de jǔ dài. míng jiān zuì zhòng cǐ zhí, dé zhī shén nán. jūn ruò bù yù, zé bù gǎn qiáng wàn yī yù zhī, dāng yǔ jìn lì. suǒ yǐ jí jí yú cǐ zhě, gài yù bào jūn lòu bǎn zhī ēn ěr. rén shēng huì dāng yǒu sǐ, zòng fù qiáng yán shù nián, hé kě dé jū cǐ dì yě?" yǒu rén xīn rán xǔ zhī, suì chǔ zhì jiā shì, bù fù zhì liáo, shù rì ér zhōng.
吟讫,搔首而言曰:“太上立德,其次立功。其次立言。仆在世之日,无德可称,无功可述,然而著成集录,不下数百卷。作为文章,将及千余篇,皆极深研几,尽意而为之者。奄忽以来,家事零替,内无应门之童,外绝知音之士,盗贼之所攘窃,虫鼠之所毁伤,十不存一,甚可惜也。伏望故人以怜才为念,恤交为心,捐季子之宝剑,付尧夫之麦舟,用财于当行,施德于不报,刻之桐梓,传于好事,庶几不与草木同腐此则故人之赐也。兴言及此,惭愧何胜!”友人许诺。颜大喜,捧觞拜献,以致丁宁之意。已而,东方渐曙,告别而去。友人吴中,访其家,除散亡零落外,犹得遗文数百篇,并所薯《汲古录》、《通玄志》等书,亟命工镂版,鬻之予肆,以广其传。颜复到门致渤。自此往来无间,其家吉凶祸福,皆前期报之。三年之启,友人感疾,颜来访问,因谓曰:“仆备员修文府,日月已满,当得举代。冥间最重此职,得之甚难。君若不欲,则不敢强;万一欲之,当与尽力。所以汲汲于此者,盖欲报君镂版之恩耳。人生会当有死,纵复强延数年,何可得居此地也?”友人欣然许之,遂处置家事,不复治疗,数日而终。