strong tán chūn qiū xiōng luó jǐn xiù jiǎng lǐ zhì kǒu tǔ zhū jī strong
谈春秋胸罗锦绣 讲礼制口吐珠玑
huà shuō hóng hóng dào:" rú méng xián mèi xié dài, dào kě jiè cǐ zhān yǎng tiān cháo rén wù zhī shèng. zhì yú kǎo shì, jiǔ yǐ xīn huī, qǐ kě zài méng wàng xiǎng." ruò huā dào:" cǐ shì dào le tiān cháo, màn màn zài yì, kàn lái yě yóu bù dé jiě jie bù qù. qián rì wén de tíng tíng jiě jie yī tóng fù shì, bù zhī kě céng dé zhòng?" hóng hóng dào:" tā yī jiā rú xǐ qí fù bù guò shì gè zhū shēng, yè yǐ qù shì jì wú qián cái, yòu wú shì lì, yīn cǐ yě zài sūn shān zhī wài.
话说红红道:“如蒙贤妹携带,倒可借此瞻仰天朝人物之盛。至于考试,久已心灰,岂可再萌妄想。”若花道:“此事到了天朝,慢慢再议,看来也由不得姐姐不去。前日闻得亭亭姐姐一同赴试,不知可曾得中?”红红道:“他一家如洗;其父不过是个诸生,业已去世;既无钱财,又无势利,因此也在孙山之外。
dàn tā luò dì hòu, xióng xīn bù jiǎn, shí kè chī xīn wàng xiǎng, xiàng rì céng duì wǒ shuō: rú guǒ wài bāng kāi yǒu nǚ kē, nà pà qiān shān wàn shuǐ, tā yě yào qù pèng pèng, ruò bù zhōng gè cái nǚ, zhì sǐ bù fú. rú jīn tiān cháo suī kāi nǚ kē, wú rú yuǎn gé chóng yáng, hé néng qián qù? kàn lái zhǐ hǎo wàng yáng ér tàn le." guī chén dào:" tā jiā hái yǒu hé rén? jìn lái kě céng yuǎn chū?" hóng hóng dào:" tā wú dì xiōng, zhǐ yǒu zī shì guǎ mǔ zài táng, xiàn zài kè dú jǐ gè nǚ tóng, yǐ shé gēng dù rì, bìng wèi yuǎn chū." guī chén dào:" tā jì yǒu zhì fù shì, jiāng lái lù guò hēi chǐ, wǒ men hé bù yuē tā tóng háng, qǐ bú shì jiàn měi shì?" hóng hóng dào:" xián mèi yuē tā gù miào, dàn tā shì zhe zì jǐ xué wèn, mù kōng yī qiè, měi měi bǎ rén bù fàng yǎn nèi. xián mèi ruò qù yuē tā, tā bù xiǎo de nǐ xué wèn shēn qiǎn, wéi kǒng diàn rǔ, bì bù tóng wǎng. jù wǒ yú jiàn bì xū xiān qù tán tán xué wèn, shǐ tā xīn zhōng jìng fú, rán hòu zài jiǎng yuē tā zhī huà, zì rán yī shuō jiù kěn le." guī chén dào:" wén de tíng tíng jiě jie xué wèn yuān bó, mèi zǐ hé gǎn bān mén nòng fǔ, tóng tā luàn tán? tǎng bèi kǎo dào, qǐ fēi zì tǎo kǔ me?" ruò huā dào:" ā mèi wèi hé zhǐ zhǎng tā rén zhì qì què miè zì jǐ wēi fēng? wǒ dǎo shì gè' chū shēng dú ér bù pà hǔ': jiāng lái dào bǐ, wǒ jiù tóng nǐ qián qù, nán dào wǒ men liǎng gè hái dí bú zhù tā yí gè me?" guī chén dào:" jiě jie yǒu rú cǐ háo xìng, mèi zǐ zhǐ de miǎn lì fèng péi. dàn bì xū gào zhī jiù jiù, cái kě yuē tā." jiù bǎ cǐ huà gào sù lín zhī yáng. lín zhī yáng dào:" ǎn wén nǐ fù qīn cháng shuō' jūn zǐ chéng rén zhī měi'. shēng nǚ jì yào chéng quán tā de gōng míng, zhè děng měi shì, nǐ men zuò le, zì yǒu hǎo chù, hé xiāo tóng ǎn shāng liáng. nà gè hēi nǚ, dāng rì jiǔ gōng tóng tā tán wén, céng chī tā dà kuī, jiāng lái nǐ tóng jì nǚ dào bǐ, ǎn dào zhuó shí dān xīn lī." ruò huā dào:" tā yòu bù céng shēng chū sān tóu liù bì, wú fēi yě shì yí gè ròu rén, pà tā zěn de!" lín zhī yáng dào:" tā nà líng yá lì chǐ, ruò tán qǐ wén lái, bǐ nà sān tóu liù bì hái jué lì hài, jiǔ gōng zhì jīn shuō qǐ hái shì tóu téng, nǐ shuō tā shì ròu rén, zhǐ pà hái shì yī zhāng tiě zuǐ lī. ruò yù shùn fēng, bù guò zǎo wǎn jiù dào. jù ǎn zhǔ yì: nǐ men kuài bǎ diǎn gù duō jì jǐ gè, shěng de lín qī bèi tā nán zhù, mò xiàng jiǔ gōng dào xiàng chī le má huáng zhǐ guǎn chū hàn, nà jiù bèi tā kàn qīng le. dāng rì tā men yīn tán fǎn qiè, céng yǒu' wèn dào yú máng' de huà ǎn zì cóng zài qí shé guó xué huì yīn yùn, yī xīn zhǐ xiǎng tóng rén tán tán, piān bù yù jiàn zhī yīn. jiāng lái dào bǐ, tā rú tán qǐ cǐ dào, wù bì bǎ ǎn jǔ jiàn jǔ jiàn. zhè liǎng rì dà jiā chī le qīng cháng dào, dōu bù jué è, suǒ xìng dào le hēi chǐ zài qù mǎi mǐ, dān gē bàn rì, chèn zhe xián kòng, nǐ men yě hǎo màn màn tóng tā tán wén."
但他落第后,雄心不减,时刻痴心妄想,向日曾对我说:如果外邦开有女科,那怕千山万水,他也要去碰碰,若不中个才女,至死不服。如今天朝虽开女科,无如远隔重洋,何能前去?看来只好望洋而叹了。”闺臣道:“他家还有何人?近来可曾远出?”红红道:“他无弟兄,只有缁氏寡母在堂,现在课读几个女童,以舌耕度日,并未远出。”闺臣道:“他既有志赴试,将来路过黑齿,我们何不约他同行,岂不是件美事?”红红道:“贤妹约他固妙,但他恃著自己学问,目空一切,每每把人不放眼内。贤妹若去约他,他不晓得你学问深浅,惟恐玷辱,必不同往。据我愚见必须先去谈谈学问,使他心中敬服,然后再讲约他之话,自然一说就肯了。”闺臣道:“闻得亭亭姐姐学问渊博,妹子何敢班门弄斧,同他乱谈?倘被考倒,岂非自讨苦么?”若花道:“阿妹为何只长他人志气却灭自己威风?我倒是个‘初生犊儿不怕虎’:将来到彼,我就同你前去,难道我们两个还敌不住他一个么?”闺臣道:“姐姐有如此豪兴,妹子只得勉力奉陪。但必须告知舅舅,才可约他。”就把此话告诉林之洋。林之洋道:“俺闻你父亲常说‘君子成人之美’。甥女既要成全他的功名,这等美事,你们做了,自有好处,何消同俺商量。那个黑女,当日九公同他谈文,曾吃他大亏,将来你同寄女到彼,俺倒著实耽心哩。”若花道:“他又不曾生出三头六臂,无非也是一个肉人,怕他怎的!”林之洋道:“他那伶牙俐齿,若谈起文来,比那三头六臂还觉利害,九公至今说起还是头疼,你说他是肉人,只怕还是一张铁嘴哩。若遇顺风,不过早晚就到。据俺主意:你们快把典故多记几个,省得临期被他难住,莫像九公倒象吃了麻黄只管出汗,那就被他看轻了。当日他们因谈反切,曾有‘问道于盲’的话;俺自从在歧舌国学会音韵,一心只想同人谈谈,偏不遇见知音。将来到彼,他如谈起此道,务必把俺举荐举荐。这两日大家吃了清肠稻,都不觉饿,索性到了黑齿再去买米,耽搁半日,趁著闲空,你们也好慢慢同他谈文。”
dà jiā yí lù shuō zhe xián huà, bù zhī bù jué, zhè rì qīng chén dào hēi chǐ. bǎ chuán shōu kǒu. lín zhī yáng tuō duō jiǔ gōng dài le shuǐ shǒu qián qù mǎi mǐ. guī chén yì yù hóng hóng tóng qù. hóng hóng dào:" tā de zhù chù, lín shū shū jǐn zhī, wú xū wǒ qù. wǒ ruò tóng qù yuē tā, tā zòng miǎn qiǎng tóng lái, jiū jìng nán miǎn bèi tā qīng shì. xián mèi dào bǐ, jiù yǐ sòng hái shàn zi wéi míng, tóng tā tán tán. tā rú tóng lái zé yǐ, shè huò bié yǒu tuī tuō, yú jiě zài qù bǎ zhè měi yì shuō le, cái bù bèi tā kàn qīng lī." guī chén diǎn tóu, dài zhe shàn zi tóng le ruò huā yāng lín zhī yáng lǐng jìn chéng nèi. lái dào dà jiē, guī chén tóng ruò huā yóu zuǒ biān jiē shàng zǒu qù, lín zhī yáng cóng yòu biān zǒu qù. bù duō shí, jìn le xiǎo xiàng, lái dào tíng tíng mén shǒu, zhī jiàn shàng xiě" nǚ xué shú" sān ge rén zì. bǎ mén qiāo le liǎng xià, yǒu gè zǐ yī nǚ zǐ bǎ mén kāi le. lín zhī yáng yī kàn, rèn de shì qián nián tán wén hēi nǚ. guī chén cóng xiù nèi qǔ chū shàn zǐ dào:" jiě jie qǐng le:
大家一路说著闲话,不知不觉,这日清晨到黑齿。把船收口。林之洋托多九公带了水手前去买米。闺臣意欲红红同去。红红道:“他的住处,林叔叔尽知,无须我去。我若同去约他,他纵勉强同来,究竟难免被他轻视。贤妹到彼,就以送还扇子为名,同他谈谈。他如同来则已,设或别有推脱,愚姐再去把这美意说了,才不被他看轻哩。”闺臣点头,带著扇子同了若花央林之洋领进城内。来到大街,闺臣同若花由左边街上走去,林之洋从右边走去。不多时,进了小巷,来到亭亭门首,只见上写“女学塾”三个人字。把门敲了两下,有个紫衣女子把门开了。林之洋一看,认得是前年谈文黑女。闺臣从袖内取出扇子道:“姐姐请了:
qián suì bì chù yǒu wèi duō lǎo wēng céng zài zūn zhāi dài le yī bǎ shàn zi huí qù, jīn tuō wǒ men dài lái fèng huán, bù zhī kě shì zūn chù zhī wù?" tíng tíng jiē guò kàn le dào:" cǐ shàn zhèng shì xiān fù zhī wù. èr wèi jiě jie ruò bù xián máo shè wā qū, hé bù qǐng jìn jiù chá?" guī chén tóng ruò huā yī qí shuō dào:" zhèng yào dēng táng fèng bài." yú shì yī tóng jìn nèi, lín zhī yáng jiù zài páng biān xiǎo fáng zuò xià. tíng tíng bǎ èr rén ràng jìn shū guǎn, xíng lǐ xù zuò yǒu liǎng gè chuí tiáo nǚ tóng yě shàng lái xíng lǐ. bǐ cǐ wèn le míng xìng. guī chén dào:" mèi zǐ sù rì jiǔ yǎng jiě jie rén cái, qù suì lù guò guì bāng, jiù yào dēng táng qiú jiào men kuì zhī shí duǎn qiǎn, chéng kǒng yí xiào dà fāng, suǒ yǐ bù gǎn mào mèi jìn yè. jīn de xìng yù, zhēn shì míng xià wú xū." tíng tíng dào:" mèi zǐ làng dé xū míng, hé zú guà chǐ! qián suì duō lǎo wēng dào cǐ, céng yǒu yī wèi táng dà xián tóng lái, kě shì jiě jie yī jiā?" guī chén dào:" nà shi jiā fù." tíng tíng tīng le, bù jué lì qǐ, yòu xiàng guī chén bài yī bài dào:" yuán lái táng dà xián jiù shì lìng zūn. jiě jie sù běn jiā xué, zì rán yě shì míng zhòng yī shí le. qián suì suī chéng lìng zūn zhǒng zhǒng zhǐ jiào, dì hèn cōng cōng ér qù, mèi zǐ shàng yǒu wèi jí qǐng jiào zhī chù, zhì jīn yóu jué gěng gěng. kě xī dāng jīn zhī shì, chú le lìng zūn dà xián, zài wú tā rén kě tán le."
前岁敝处有位多老翁曾在尊斋带了一把扇子回去,今托我们带来奉还,不知可是尊处之物?”亭亭接过看了道:“此扇正是先父之物。二位姐姐若不嫌茅舍洼曲,何不请进就茶?”闺臣同若花一齐说道:“正要登堂奉拜。”于是一同进内,林之洋就在旁边小房坐下。亭亭把二人让进书馆,行礼序坐;有两个垂髫女童也上来行礼。彼此问了名姓。闺臣道:“妹子素日久仰姐姐人才,去岁路过贵邦,就要登堂求教;们愧知识短浅,诚恐贻笑大方,所以不敢冒昧进谒。今得幸遇,真是名下无虚。”亭亭道:“妹子浪得虚名,何足挂齿!前岁多老翁到此,曾有一位唐大贤同来,可是姐姐一家?”闺臣道:“那是家父。”亭亭听了,不觉立起,又向闺臣拜一拜道:“原来唐大贤就是令尊。姐姐素本家学,自然也是名重一时了。前岁虽承令尊种种指教,第恨匆匆而去,妹子尚有未及请教之处,至今犹觉耿耿。可惜当今之世,除了令尊大贤,再无他人可谈了。”
guī chén dào:" jiě jie yǒu hé jiàn jiào, hé bù dào qí dà gài ne?" tíng tíng dào:" mèi zǐ yīn chūn qiū yī shì, wén de qián rén yì lùn, dōu shuō kǒng zǐ měi yú rì yuè míng chēng jué hào zhī lèi, àn yù bāo biǎn, bù zhī cǐ huà kě què? yì yù qǐng jiào lìng zūn, bù yì cōng cù ér bié, jìng wèi yī tán, zhè shì mèi zǐ wú fú." guī chén gāng yào kāi yán, ruò huā jiē zhe shuō dào:" chūn qiū bāo biǎn zhī yì. qián rén yì lùn fēn yún. jù mèi zǐ xì yì jīng zhǐ, yǐ guǎn kuī zhī jiàn. zé qí yào zhě ér lùn, qí yì sì hū yǒu sān, dì yī, míng fēn yì qí cì, zhèng míng shí dì sān, zhe jī wēi. qí tā shū fǎ bù yī ér zú, dà yuē mò cǐ wèi yào le." tíng tíng dào:" qǐng jiào jiě jie: hé wèi míng fēn yì?" ruò huā dào:" rú chūn qiū shū yuè ér yuē' wáng zhēng yuè', suǒ yǐ shū' wáng' zhě, míng zhēng shuò zhī suǒ zì chū, jí suǒ yǐ xù jūn chén zhī yì. zhì yú shū' chén huáng'' wèi zhí' zhě, suǒ yǐ míng xiōng dì zhī qíng shū' jìn shēn shēng'' xǔ zhǐ' zhě, suǒ yǐ míng fù zǐ zhī ēn. tā rú' cáo jī'' zhèng hū' zhī shū, gài míng cháng yòu zhī xù' chéng fēng'' zhòng zi' zhī shū, gài míng dí shù zhī bié: zhū rú cǐ lèi, qǐ fēi míng fēn yì me?" tíng tíng dào:" qǐng jiào zhèng míng shí ne?" ruò huā dào:" rú chuán chēng yǐn wèi' shè', ér shèng rén shū zhī yuē' gōng' chuán chēng xǔ zhǐ bù cháng yào, ér shèng rén shū zhī yuē' shì' zhuō zhī lì wèi yú nián, ér shèng rén zhèng qí míng yuē' jūn' yí gāo zhī shì jì guī yù yú zhào chuān, ér shèng rén shū zhī yuē' dùn': fán cǐ zhī lèi, qǐ fēi zhèng míng shí me?" tíng tíng dào:" qǐng jiào zhe jī wēi ne?" ruò huā dào:" rú' gōng zì jīng shī, suì huì zhū hóu fá qín', gài míng yīn huì fá ér rú jīng shī' tiān wáng shòu yú hé yáng rén shēn gōng cháo yú wáng suǒ', gài míng yīn shòu ér hòu cháo' gōng zǐ jié yìng fù, suì jí qí hóu sòng gōng méng', gài zhe gōng zǐ jié zhī zhuān
闺臣道:“姐姐有何见教,何不道其大概呢?”亭亭道:“妹子因《春秋》一事,闻得前人议论,都说孔子每于日月、名称、爵号之类,暗寓褒贬,不知此话可确?意欲请教令尊,不意匆促而别,竟未一谈,这是妹子无福。”闺臣刚要开言,若花接著说道:“《春秋》褒贬之义。前人议论纷纭。据妹子细绎经旨,以管窥之见。择其要者而论,其义似乎有三,第一,明分义;其次,正名实;第三,著几微。其他书法不一而足,大约莫此为要了。”亭亭道:“请教姐姐:何谓明分义?”若花道:“如《春秋》书月而曰‘王正月’,所以书‘王’者,明正朔之所自出,即所以序君臣之义。至于书‘陈黄’、‘卫絷’者,所以明兄弟之情;书‘晋申生’、‘许止’者,所以明父子之恩。他如‘曹羁’、‘郑忽’之书,盖明长幼之序;‘成风’、‘仲子’之书,盖明嫡庶之别:诸如此类,岂非明分义么?”亭亭道:“请教正名实呢?”若花道:“如《传》称隐为‘摄’,而圣人书之曰‘公’;《传》称许止不尝药,而圣人书之曰‘弑’;卓之立未逾年,而圣人正其名曰‘君’;夷皋之弑既归狱于赵穿,而圣人书之曰‘盾’:凡此之类,岂非正名实么?”亭亭道:“请教著几微呢?”若花道:“如‘公自京师,遂会诸侯伐秦’,盖明因会伐而如京师;‘天王狩于河阳、壬申、公朝于王所’,盖明因狩而后朝;‘公子结媵妇,遂及齐侯、宋公盟’,盖著公子结之专;
' gōng huì qí hóu zhèng bó yú zhōng qiū, huī shuài shī huì qí rén zhèng rén fá sòng', gài zhe gōng zǐ huī zhī shàn: shì cǐ zhī lèi, qǐ fēi zhe jī wēi me? mèng zǐ yún:' kǒng zǐ zuò chūn qiū ér luàn chén zéi zǐ jù.' shì shí wáng gāng jiě niǔ, cuàn duó xiāng xún, kǒng zǐ bù dé qí wèi yǐ xíng qí quán, yú shì yīn lǔ shǐ ér zuò chūn qiū, dà yuē zǒng bù wài hū zhū luàn chén tǎo zéi zǐ zūn wáng jiàn bà zhī yì. chūn qiū zhī shì, wáng shì shuāi wēi, zhū hóu qiáng shèng, fū zǐ suǒ yǐ shǐ yì zhū hóu yǐ zūn wáng shì jí zhì zhū hóu shuāi ér chǔ qiáng, fū zǐ yòu yì chǔ ér fú zhū hóu. suǒ yǐ fú zhū hóu zhě, jiù shì zūn wáng zhī yì. gài shèng rén néng yǔ shì tuī yí, shì biàn wú qióng, shèng rén zhī jiù qí biàn yì wú qióng: qí suí shí jiù shì zhī xīn rú cǐ. huò wèi chūn qiū yī shū, měi yú rì yuè míng chēng jué hào, àn yù bāo biǎn, mèi zǐ gù bù gǎn dìng qí shì fǒu. dàn wèi chēng rén wéi biǎn, ér rén wèi bì jiē biǎn, wēi zhě yì chēng rén chēng jué wèi bāo, ér jué wèi bì chún bāo, jī zhě yì chēng jué. shī dì zhī jūn chēng míng, ér wèi hóu bēn chǔ zé bù chēng míng wèi yú nián zhī jūn chēng zi, ér zhèng bó fá xǔ zé bù chēng zi. zhū rú cǐ lèi, bù néng méi jǔ. yào zhī chūn qiū nǎi shèng rén yīn lǔ shǐ xiū chéng de, ruò yǐ rì yuè wèi bāo zhǎ, jiǎ rú mǒu shì dāng shū yuè, nà lǔ shǐ dàn shū qí shí, mǒu shì dāng shū rì, lǔ shǐ dàn shū qí yuè: shèng rén ān néng bēn zǒu liè guó fǎng qí rì yǔ yuè ne? ruò wèi yǐ míng hào wèi bāo biǎn, jiǎ lìng mǒu rén zài suǒ bāo, nà jiù shǐ dàn zhe qí míng mǒu rén zài suǒ biǎn, jiù shǐ dàn zhe qí hào: shèng rén yòu ān néng bēn zǒu sì fāng fǎng qí míng yǔ hào ne? chūn qiū yǒu dá lì, yǒu tè bǐ: jí rú jiù shǐ suǒ zài zhī rì yuè zé cóng qí rì yuè, míng chēng gāng cóng qí míng chēng, yǐ jí méng zé shū méng, huì zé shū huì zhī lèi, jiē běn jiù shǐ, wú suǒ jiā sǔn, cǐ wèi dá lì qí huò shǐ zhī suǒ wú shèng rén bǐ zhī yǐ shì yì, shǐ zhī suǒ yǒu shèng rén xuē zhī yǐ shì jiè zhě, cǐ jí tè bǐ. rú' yuán nián chūn zhēng yuè', cǐ shǐ zhī jiù wén jiā' wáng' zhě, shì shèng rén zhī tè bǐ. jìn hóu zhào wáng, shì jiàn xiān rú zhī chuán, ér shèng rén shū zhī yuē' shòu yú hé yáng', suǒ yǐ cún tiān xià zhī fáng níng zhí chū qí jūn, míng zài zhū hóu zhī cè, ér shèng rén shū zhī yuē' wèi hóu chū bēn', suǒ yǐ shì rén jūn zhī jiè bù dàn yuē zhòng zi, ér yuē' huì gōng zhòng zi' bù dàn yuē chéng fēng, ér yuē' xī gōng chéng fēng' bù yuē chén huáng, ér yuē' chén hóu zhī dì huáng' bù yuē wèi zhí, ér yuē' wèi hóu zhī xiōng zhí' yáng hǔ péi chén, shū zhī yuē' dào' wú chǔ jiàn hào, shū zhī yuē' zi' tā rú jiū bù shū' qí', ér xiǎo bái shū' qí' tū bù shū' zhèng', ér hū shū' zhèng' lì jìn ér shū' wèi rén' lì wáng zǐ cháo ér shū' yǐn shì': fán cǐ zhī lèi, jiē shèng rén tè bǐ. gù yún:' qí shì zé qí huán jìn wén, qí wén zé shǐ, qí yì zé mǒu qiè qǔ zhī yǐ.' xué zhě guān chūn qiū, bì zhī shú wèi dá lì, shú wèi tè bǐ, zì néng dé qí dà yì. zǒng zhī: chūn qiū yī shū, shèng rén guāng míng zhèng dà. bù guò zhí jié qí shì, shàn de è de, mò bù liǎo rán zì jiàn. zhì yú jiù shì zhī xīn, què shì cǐ shū dà zhǐ. mèi zǐ wàng lùn, bù zhī shì fǒu? shàng qiú zhǐ shì."
‘公会齐侯、郑伯于中邱,翚帅师会齐人、郑人伐宋’,盖著公子翚之擅:似此之类,岂非著几微么?孟子云:‘孔子作《春秋》而乱臣贼子惧。’是时王纲解纽,篡夺相寻,孔子不得其位以行其权,于是因《鲁史》而作《春秋》,大约总不外乎诛乱臣、讨贼子、尊王贱霸之意。春秋之世,王室衰微,诸侯强盛,夫子所以始抑诸侯以尊王室;及至诸侯衰而楚强,夫子又抑楚而扶诸侯。所以扶诸侯者,就是尊王之意。盖圣人能与世推移,世变无穷,圣人之救其变亦无穷:其随时救世之心如此。或谓《春秋》一书,每于日月、名称、爵号,暗寓褒贬,妹子固不敢定其是否。但谓称人为贬,而人未必皆贬,微者亦称人;称爵为褒,而爵未必纯褒,讥者亦称爵。失地之君称名,而卫侯奔楚则不称名;未逾年之君称子,而郑伯伐许则不称子。诸如此类,不能枚举。要知《春秋》乃圣人因《鲁史》修成的,若以日月为褒眨,假如某事当书月,那《鲁史》但书其时,某事当书日,《鲁史》但书其月:圣人安能奔走列国访其日与月呢?若谓以名号为褒贬,假令某人在所褒,那旧史但著其名;某人在所贬,旧史但著其号:圣人又安能奔走四方访其名与号呢?《春秋》有达例,有特笔:即如旧史所载之日月则从其日月,名称刚从其名称,以及盟则书盟,会则书会之类,皆本旧史,无所加损,此为达例;其或史之所无圣人笔之以示义,史之所有圣人削之以示戒者,此即特笔。如‘元年春正月’,此史之旧文;加‘王’者,是圣人之特笔。晋侯召王,事见先儒之传,而圣人书之曰‘狩于河阳’,所以存天下之防;宁殖出其君,名在诸侯之策,而圣人书之曰‘卫侯出奔’,所以示人君之戒;不但曰仲子,而曰‘惠公仲子’;不但曰成风,而曰‘僖公成风’;不曰陈黄,而曰‘陈侯之弟黄’;不曰卫絷,而曰‘卫侯之兄絷’;阳虎陪臣,书之曰‘盗’;吴楚僭号,书之曰‘子’;他如纠不书‘齐’,而小白书‘齐’;突不书‘郑’,而忽书‘郑’;立晋而书‘卫人’;立王子朝而书‘尹氏’:凡此之类,皆圣人特笔。故云:‘其事则齐桓、晋文,其文则史,其义则某窃取之矣。’学者观《春秋》,必知孰为达例,孰为特笔,自能得其大义。总之:《春秋》一书,圣人光明正大。不过直节其事,善的恶的,莫不了然自见。至于救世之心,却是此书大旨。妹子妄论,不知是否?尚求指示。”
tíng tíng dào:" jiě jie suǒ lùn, shēn dé chūn qiū zhī zhǐ, mèi zǐ wéi yǒu bài fú. hái yǒu yī shì, yì yù qǐng shì, bù zhī èr wèi jiě jie kě kěn cì jiào?" guī chén dào:" jiě jie qǐng dào qí xiáng." tíng tíng dào:" wú wén gǔ lǐ zì zāo qín huǒ, jīn suǒ cún de wéi zhōu lǐ yí lǐ lǐ jì, shì rén hū zuò' sān lǐ'. ruò yǐ gǔ lǐ ér lùn, mò gǔ yú cǐ. dàn hàn jìn zhì jīn, lì cháo yǐ lái, mò bù gè zhuàn lǐ zhì.
亭亭道:“姐姐所论,深得《春秋》之旨,妹子惟有拜服。还有一事,意欲请示,不知二位姐姐可肯赐教?”闺臣道:“姐姐请道其详。”亭亭道:“吾闻古《礼》自遭秦火,今所存的惟《周礼》、《仪礼》、《礼记》,世人呼作‘三礼’。若以古《礼》而论,莫古于此。但汉、晋至今,历朝以来,莫不各撰礼制。
hái shì gè chuàng xīn lǐ? hái shì dōu běn jiù diǎn? zhì sān lǐ zhū jiā zhù shū, qí zhōng jiū yǐ hé rén wéi shàn? hé bù cì jiào yī èr ne?" ruò huā tīng bà, àn àn tǔ shé dào:" zěn me zhè gè hēi nǚ hū rán nòng chū zhè yàng dà tí mù! sān lǐ gè jiā, yè yǐ zú gòu yī tán, tā yòu jiā shang lì cháo lǐ zhì, zhēn shì máng máng dà hǎi, lìng rén cóng hé jiǎng qǐ. zhǐ pà jīn rì yào chū chǒu le." zhèng zài sī cǔn, zhī jiàn guī chén dá dào:" mèi zǐ wén de sòng shū fù lóng chuán yún:
还是各创新礼?还是都本旧典?至三礼诸家注疏,其中究以何人为善?何不赐教一二呢?”若花听罢,暗暗吐舌道:“怎么这个黑女忽然弄出这样大题目!三礼各家,业已足够一谈,他又加上历朝礼制,真是茫茫大海,令人从何讲起。只怕今日要出丑了。”正在思忖,只见闺臣答道:“妹子闻得《宋书》《傅隆传》云:
' lǐ zhě sān qiān zhī běn, rén lún zhī zhì dào. gù yòng zhī jiā guó, jūn chén yǐ zhī zūn qīn yòng zhī hūn guān, shào zhǎng yǐ zhī rén ài, fū qī yǐ zhī yì shùn yòng zhī xiāng rén, yǒu péng yǐ zhī sān yì, bīn zhǔ yǐ zhī jìng ràng. qí lè zhī wǔ shēng, yì zhī bā xiàng, shī zhī fēng yǎ, shū zhī diǎn gào, chūn qiū zhī quàn chéng, xiào jīng zhī zūn qīn, mò bù yóu cǐ ér hòu lì. táng yú zhī shí, jì tiān zhī shǔ wèi dà lǐ, jì dì zhī shǔ wèi dì lǐ, jì zōng miào zhī shǔ wéi rén lǐ. gù shùn mìng bó yí diǎn sān lǐ, suǒ yǐ mí lún tiān dì, jīng wěi yīn yáng, gāng jì wàn wù, diāo zhuó liù qíng, mò bù yǐ cǐ jié zhī.' dàn wèi shū yǒu yún:' sān huáng bù tóng lǐ.' yòu yún:' shí yì zé lǐ biàn.' gù yīn yīn yú xià yǒu suǒ sǔn yì, shāng xīn wú dào, yǎ zhāng yān miè. zhōu gōng jiù luàn, hóng zhì sī wén, yǐ jí lǐ jìng guǐ shén, yǐ xiōng lǐ āi bāng guó, yǐ bīn lǐ qīn bīn kè, yǐ jūn lǐ zhū bù qián, yǐ jiā lǐ hé yīn hǎo wèi zhī' wǔ lǐ'. jí zhōu zhāo wáng nán zhēng zhī hòu, lǐ shī lè wēi, shàng xíng xià xiào, gù bài jiǎn shī shēn zhī rén, bì xiān fèi qí lǐ: rú zhāo gōng huì mèng zǐ zhī xìng, zhuāng gōng jié gē bì zhī méng, shì hūn yīn zhī lǐ fèi le, nà yín pì zhī luàn mò bù cóng cǐ ér shēng qí hóu yuè fù yǐ màn kè, cáo bó guān xié yǐ xiè bīn, shì bīn kè zhī lǐ fèi le, nà ào màn zhī qíng mò bù cóng cǐ ér zhì wén gōng nì sì yú wǔ miào, zhāo gōng bù gǎn yú mǔ sāng, shì sàng jì zhī lǐ fèi le, nà gǔ ròu zhī ēn mò bù cóng cǐ ér báo tiān zǐ xià táng, hé yáng zhào jūn, shì cháo pìn zhī lǐ fèi le, nà qīn líng zhī jiàn mò bù cóng cǐ ér qǐ. kǒng zǐ yù chú shí bì, gù dìng lǐ zhèng lè, yǐ wǎn fēng huà. jí zhì zhàn guó, jì zhōu kǒng zhī xué, jiǎng jiū lǐ fǎ de wéi mèng zǐ yī rén. sì hòu qín shǐ huáng bìng tūn liù guó, shōu qí yí lǐ, jǐn guī xián yáng wéi cǎi qí zūn jūn yì chén zhī yí, cān yǐ jǐ yì, yǐ wéi shí yòng, yú lǐ jǐn fèi. hàn gāo zǔ chū píng qín luàn, wèi huáng cháo zhì, qún chén yǐn jiǔ zhēng gōng, huò bá jiàn jī zhù, gāo zǔ huàn zhī, shū sūn tōng yú zú zhuàn cháo yí, hú guǎng yīn zhī jí jiù lǐ.
‘《礼》者三千之本,人伦之至道。故用之家国,君臣以之尊亲;用之婚冠,少长以之仁爱,夫妻以之义顺;用之乡人,友朋以之三益,宾主以之敬让。其《乐》之五声,《易》之八象,《诗》之《风》《雅》,《书》之《典》《诰》,《春秋》之劝惩,《孝经》之尊亲,莫不由此而后立。唐、虞之时,祭天之属为大礼,祭地之属为地礼,祭宗庙之属为人礼。故舜命伯夷典三礼,所以弥纶天地,经纬阴阳,纲纪万物,雕琢六情,莫不以此节之。’但《魏书》有云:‘三皇不同礼。’又云:‘时易则礼变。’故殷因于夏有所损益,商辛无道,雅章湮灭。周公救乱,宏制斯文,以吉礼敬鬼神,以凶礼哀邦国,以宾礼亲宾客,以军礼诛不虔,以嘉礼合姻好;谓之‘五礼’。及周昭王南征之后,礼失乐微,上行下效,故败检失身之人,必先废其礼:如昭公讳孟子之姓,庄公结割臂之盟,是婚姻之礼废了,那淫僻之乱莫不从此而生;齐侯悦妇以慢客,曹伯观胁以亵宾,是宾客之礼废了,那傲慢之情莫不从此而至;文公逆祀于五庙,昭公不感于母丧,是丧祭之礼废了,那骨肉之恩莫不从此而薄;天子下堂,河阳召君,是朝聘之礼废了,那侵陵之渐莫不从此而起。孔子欲除时弊,故定礼正乐,以挽风化。及至战国,继周、孔之学,讲究礼法的惟孟子一人。嗣后秦始皇并吞六国,收其仪礼,尽归咸阳;惟采其尊君抑臣之仪,参以己意,以为时用,余礼尽废。汉高祖初平秦乱,未遑朝制,群臣饮酒争功,或拔剑击柱,高祖患之,叔孙通于足撰朝仪,胡广因之辑旧礼。
hàn mò tiān xià dà luàn, jiù zhāng tiǎn miè. dài zhì sān guó, wèi yǒu wáng càn wèi jì gòng chuàng cháo yí, wú yǒu dīng fú shí yí hàn shì, shǔ yǒu mèng guāng cǎo jiàn zhòng diǎn. jìn chū, xún jì yǐ wèi dài qián shì zhuàn wèi jìn lǐ. sòng hé chéng tiān fù liàng tóng zhuàn cháo yí. qí hé tóng zhī wáng jiǎn gòng dìng xīn lǐ. zhì liáng wǔ dì nǎi mìng qún rú cái chéng dà diǎn, yǐ fù zhōu gōng wǔ lǐ zhī jiù. chén wǔ dì jí wèi, lǐ zhì suī běn qián liáng, réng mìng jiāng dé zǎo shěn zhū děng suí shí zhuó zhēn qì qǔ, yǐ biàn shí yí. dài zhì qián suí, gāo zǔ mìng xīn yàn zhī niú hóng děng cǎi liáng jiù yí, yǐ wéi wǔ lǐ. zì xī hàn zhī chū yǐ zhì yú jīn, lì dài sǔn yì bù tóng, mò bù cān zhī jiù diǎn, bìng fēi gǔ lǐ bù cún, bù guò qǔ qí yìng shí zhī biàn. suǒ yǐ sòng shū lǐ zhì yǒu yún:' rèn jǐ ér bù shī gǔ, qín shì yǐ zhī zhì wáng shī gǔ ér bù shì yòng, wáng mǎng suǒ yǐ shēn miè.' zhì zhù lǐ gè jiā: hàn yǒu nán jùn tài shǒu mǎ róng ān nán tài shǒu liú xī dà sī nóng zhèng yuán zuǒ zhōng láng jiàng cài yōng shì zhōng ruǎn chén wèi yǒu mì shū jiān sūn yán wèi jiāng jūn wáng sù tài wèi jiǎng jì shì zhōng zhèng xiǎo tóng
汉末天下大乱,旧章殄灭。迨至三国,魏有王粲、卫觊共创朝仪,吴有丁孚拾遗汉事,蜀有孟光草建众典。晋初,荀觊以魏代前事撰为晋礼。宋何承天、傅亮同撰朝仪。齐何佟之、王俭共定新礼。至梁武帝乃命群儒裁成大典,以复周公五礼之旧。陈武帝即位,礼制虽本前梁,仍命江德藻、沈洙等随时酌斟弃取,以便时宜。迨至前隋,高祖命辛彦之、牛宏等采梁旧仪,以为五礼。自西汉之初以至于今,历代损益不同,莫不参之旧典,并非古礼不存,不过取其应时之变。所以《宋书·礼志》有云:‘任己而不师古,秦氏以之致亡;师古而不适用,王莽所以身灭。’至注《礼》各家:汉有南郡太守马融、安南太守刘熙、大司农郑元、左中郎将蔡邕、侍中阮谌;魏有秘书监孙炎、卫将军王肃、太尉蒋济、侍中郑小同;
shǔ yǒu chéng xiàng jiǎng wǎn, wú yǒu qí wáng fù shè cí jìn yǒu tài wèi gēng liàng tài bǎo wèi guàn shì zhōng liú kuí sī kōng hè xún jǐ shì zhōng yuán zhǔn yì shòu lìng wú shāng sàn qí cháng shì gàn bǎo lú líng tài shǒu kǒng lún zhēng nán jiāng jūn dù yù sàn qí cháng shì gě hóng tài cháng bó shì huán jì zī yì cān jūn cáo dān sàn qí cháng shì yú xǐ sī kōng zhōng láng lú chén ān běi jiāng jūn fàn wāng sī kōng zhǎng shǐ chén shào kāi fǔ yí tóng sān sī cài mó sòng yǒu guāng lù dài fu fù lóng. tài wèi cān jūn rèn yù zhōng sàn dài fū xú ài fǔ jūn sī mǎ fèi chén zhōng sàn dài fū xú guǎng dà zhōng dài fū péi sōng zhī yuán wài cháng shì gēng wèi zhī yù zhāng jùn chéng léi sù zhī zī yì cān jūn cài chāo zōng yù shǐ zhōng chéng hé chéng tiān
蜀有丞相蒋琬,吴有齐王傅射慈;晋有太尉庚亮、太保卫瓘、侍中刘逵、司空贺循、给事中袁准、益寿令吴商、散骑常侍干宝、庐陵太守孔伦、征南将军杜预、散骑常侍葛洪、太常博士环济、谘议参军曹耽、散骑常侍虞喜、司空中郎卢谌、安北将军范汪、司空长史陈邵、开府仪同三司蔡谟;宋有光禄大夫傅隆。太尉参军任预、中散大夫徐爱、抚军司马费沉、中散大夫徐广、大中大夫裴松之、员外常侍庚蔚之、豫章郡丞雷肃之、谘议参军蔡超宗、御史中丞何承天;
qí yǒu tài wèi wáng jiǎn guāng lù dài fu wáng yì bù bīng xiào wèi liú huán jǐ shì zhōng lóu yòu yú sàn qí láng sī mǎ huán yù shǐ zhōng chéng xún wàn qiū dōng píng tài shǒu tián zēng shào zhēng shì shěn lín shì liáng yǒu hù jūn jiāng jūn zhōu shě wǔ jīng bó shì hè chàng sàn qí shì láng huáng kǎn tōng zhí láng péi zi yě shàng shū zuǒ chéng hé tóng zhī chén yǒu guó zǐ jì jiǔ xiè jiào shàng shū zuǒ chéng shěn zhū sàn qí cháng shì shěn wén ā róng zhāo jiāng jūn shěn bù hài sàn qí shì láng wáng yuán guī běi wèi yǒu nèi diǎn jiào shū liú xiàn zhī běi qí yǒu guó zǐ bó shì lǐ xuàn běi zhōu yǒu lù mén bó shì xióng ān shēng suí yǒu sàn qí cháng shì fáng huī yuǎn lǐ bù shàng shū xīn yàn zhī. tā men suǒ zhù zhī shū, huò tīng jiàn bù tóng, gè yǒu lái qǔ huò shī zī xiāng chuán, gòng zhī bié gàn. nèi zhōng yě yǒu zhù yì diǎn zhì, bù jiǎng yì lǐ de yě yǒu zhù yì yì lǐ, bù jiǎng diǎn zhì de. jù mèi zǐ kàn lái diǎn zhì běn cóng yì lǐ ér shēng, yì lǐ yě cóng diǎn zhì ér jiàn, yuán shì hù xiāng biǎo lǐ. tā men gè zhí yī shuō, wèi miǎn suǒ jiàn jiē piān. jìn lái shèng xíng zhī shū, zhǐ de sān jiā qí yī, dà sī nóng zhèng kāng chéng qí èr, lù mén bó shì xióng ān shēng: qí sān, sàn qí shì láng huáng kǎn. dàn xióng shì měi měi wéi bèi běn jīng, duō yǐn wài yì, yóu wǎng nán ér běi xíng, mǎ suī jí ér yuè qù yuè yuǎn huáng shì suī zhāng jù xiáng zhèng, wéi shāo shè rǒng fán, yòu jì dào zhèng shì, ér yòu shí guāi zhèng yì, cǐ shì shuǐ luò bù guī běn, hú sǐ bù shǒu qiū zhè shì èr jiā zhī bì.
齐有太尉王俭、光禄大夫王逸、步兵校尉刘瓛、给事中楼幼瑜、散骑郎司马瓛、御史中丞荀万秋、东平太守田憎绍、征士沈麟士;梁有护军将军周舍、五经博士贺玚、散骑侍郎皇侃、通直郎裴子野、尚书左丞何佟之;陈有国子祭酒谢峤、尚书左丞沈洙、散骑常侍沈文阿、戎昭将军沈不害、散骑侍郎王元规;北魏有内典校书刘献之;北齐有国子博士李铉;北周有露门博士熊安生;隋有散骑常侍房晖远、礼部尚书辛彦之。他们所注之书,或听见不同,各有来取;或师资相传,共枝别干。内中也有注意典制,不讲义理的;也有注意义理,不讲典制的。据妹子看来;典制本从义理而生,义理也从典制而见,原是互相表里。他们各执一说,未免所见皆偏。近来盛行之书,只得三家;其一,大司农郑康成;其二,露门博士熊安生:其三,散骑侍郎皇侃。但熊氏每每违背本经,多引外义,犹往南而北行,马虽疾而越去越远;皇氏虽章句详正,惟稍涉冗繁,又既道郑氏,而又时乖郑义,此是水落不归本,狐死不首邱;这是二家之弊。
wéi zhèng zhù bāo jǔ hóng fù, kǎo zhèng jīng xiáng, shù bǎi nián lái, yì lǐ zhě zuān yán bù jìn, zì gǔ zhù lǐ shàn běn, dà yuē mò cǐ wèi zuì. mèi zǐ mào mèi wàng tán, shàng qiú zhǐ jiào." tíng tíng tīng le, bù jué lián lián diǎn tóu dào:
惟郑注包举宏富,考证精详,数百年来,议《礼》者钻研不尽,自古注《礼》善本,大约莫此为最。妹子冒昧妄谈,尚求指教。”亭亭听了,不觉连连点头道:
" rú cǐ yì lùn, cái jiàn dú shū rén zì yǒu zhuō jiàn, zhēn shì jiā xué yuān yuán, mèi zǐ gān bài xià fēng." qīn zì dào le liǎng bēi chá, fèng le shàng lái.
“如此议论,才见读书人自有卓见,真是家学渊源,妹子甘拜下风。”亲自倒了两杯茶,奉了上来。
èr rén chá bà, guī chén àn àn cǔn dào:" tā de xué wèn, ruò yǐ suí cháng jīng shū nán tā, kǒng bù zhōng yòng. hǎo zài tā yuǎn jū wài bāng, wǒ men tiān cháo lì cháo shǐ jiàn, huò zhě wèi bì liú shén jí shǐ lüè lüè xiǎo de, qí zhōng nián suì yì shén fēn zá. hé bù jiù jiāng shǐ jiàn kǎo tā yī kǎo?"
二人茶罢,闺臣暗暗忖道:“他的学问,若以随常经书难他,恐不中用。好在他远居外邦,我们天朝历朝史鉴,或者未必留神;即使略略晓得,其中年岁亦甚纷杂。何不就将史鉴考他一考?”
wèi zhī rú hé, xià huí fēn jiě.
未知如何,下回分解。