strong lǐ zhé xiān zuì cǎo xià mán shū strong
李謫仙醉草嚇蠻書
kān xiàn dāng nián lǐ zhé xiān, yín shī dǒu jiǔ yǒu lián piān
堪羨當年李謫仙,吟詩斗酒有連篇;
pán xiōng jǐn xiù qī shí yàn, luò bǐ fēng yún mài gǔ xián.
蟠胸錦繡欺時彥,落筆風雲邁古賢。
shū cǎo hé fān wēi yuǎn sāi, cí gē qīng guó mèi xīn xián
書草和番威遠塞,詞歌傾國媚新弦;
mò yán cái gàn fēng liú jǐn, míng yuè zhǎng xuán cǎi shí biān.
莫言才幹風流盡,明月長懸採石邊。
huà shuō táng xuán zōng huáng dì cháo, yǒu gè cái gàn, xìng lǐ, míng bái, zì tài bái. nǎi xī liáng wǔ zhāo xìng shèng huáng dì lǐ jú jiǔ shì sūn, xī chuān jǐn zhōu rén yě. qí mǔ mèng zhǎng gēng rén huái ér shēng, nà zhǎng gēng xīng yòu míng dà bái xīng, suǒ yǐ míng zì jù yòng zhī. nà lǐ bái zhǔ dé zī róng měi xiù, gǔ gé qīng qí, yǒu piāo rán chū shì zhī biǎo. shí suì shí, biàn jīng tōng shū shǐ, chū kǒu chéng zhāng, rén dōu kuā tā jǐn xīn xiù kǒu, yòu shuō tā shì shén xiān jiàng shēng, yǐ cǐ yòu hū wèi lǐ zhé xiān. yǒu dù gōng bù zèng shī wèi zhèng:
話說唐玄宗皇帝朝,有個才幹,姓李,名白,字太白。乃西梁武昭興聖皇帝李局九世孫,西川錦州人也。其母夢長庚人懷而生,那長庚星又名大白星,所以名字俱用之。那李白主得姿容美秀,骨格清奇,有飄然出世之表。十歲時,便精通書史,出口成章,人都誇他錦心繡口,又說他是神仙降生,以此又呼為李謫仙。有杜工部贈詩為證:
xī nián yǒu kuáng kè, hào ěr zhé xiān rén.
昔年有狂客,號爾謫仙人。
bǐ luò jīng fēng yǔ, shī chéng qì guǐ shén!
筆落驚風雨,詩成泣鬼神!
shēng míng cóng cǐ dà, lèi méi yī zhāo shēn.
聲名從此大,淚沒一朝伸。
wén cǎi chéng shū wò, liú chuán bì jué lún.
文采承殊握,流傳必絕倫。
lǐ bái yòu zì chēng qīng lián jū shì. yī shēng hǎo jiǔ, bù qiú shì jìn, zhì yù yāo yóu sì hǎi, kàn jǐn tiān xià míng shān, cháng biàn tiān xià měi jiǔ. xiān dēng é méi, cì jū yún mèng, fù yǐn yú zǔ liáo shān zhú xī, yǔ kǒng cháo fù děng liù rén, rì xī hān yǐn, hào wèi zhú xī liù yì. yǒu rén shuō hú zhōu wū chéng jiǔ shèn jiā, bái bù yuǎn qiān lǐ ér wǎng, dào jiǔ sì zhōng, kāi huái chàng yǐn, páng ruò wú rén. shí yǒu yì yè sī mǎ jīng guò, wén bái kuáng gē zhī shēng, qiǎn cóng zhě wèn qí hé rén. bái suí kǒu dá shī sì jù.
李白又自稱青蓮居士。一生好酒,不求仕進,志欲邀游四海,看盡天下名山,嘗遍天下美酒。先登峨眉,次居雲夢,復隱於祖僚山竹溪,與孔巢父等六人,日夕酣飲,號為竹溪六逸。有人說湖州烏程酒甚佳,白不遠千里而往,到酒肆中,開懷暢飲,旁若無人。時有逸葉司馬經過,聞白狂歌之聲,遣從者問其何人。白隨口答詩四句。
qīng lián jū shì dī xiān rén, jiǔ sì táo míng sān shí chūn.
青蓮居士滴仙人,酒肆逃名三十春。
hú zhōu sī mǎ hé xū wèn, jīn sù rú lái shì hòu shēn.
湖州司馬何須問,金粟如來是後身。
biān yè sī mǎ dà jīng, wèn dào: mò fēi shǔ zhōng lǐ dī xiān me? wén míng jiǔ yǐ 1 suì qǐng xiāng jiàn, liú yǐn shí rì, hòu yǒu suǒ zèng. lín bié, wèn dào: yǐ qīng lián gāo cái, qǔ qīng zǐ rú shí jiè, hé bù yóu zhǎng ān yīng jǔ? fēng bái dào: mù lìng cháo zhèng wěn luàn, gōng dào quán wú, qǐng tuō zhě dēng gāo dì, nà huì zhě huò kē míng. fēi cǐ èr zhě, suī yǒu kǒng mèng zhī xián, cháo dǒng zhī cái, wú yóu zì dá. bái suǒ yǐ liú lián shī liǎ, miǎn shòu máng shì guān zhī qì ěr. jī yè sī mǎ dào: suī zé rú cǐ, zú xià shuí rén bù zhī? yí dào zhǎng ān, bì yǒu rén jiàn bá.
邊葉司馬大驚,問道:「莫非蜀中李滴仙麼?聞名久矣1」遂請相見,留飲十日,厚有所贈。臨別,問道:「以青蓮高才,取青紫如拾芥,何不游長安應舉?」豐白道:」目令朝政紊亂,公道全無,請託者登高第,納賄者獲科名。非此二者,雖有孔孟之賢,晁董之才,無由自達。白所以流連詩倆,免受盲試官之氣耳。」跡葉司馬道:「雖則如此,足下誰人不知?一到長安,必有人薦拔。」
lǐ bái cóng qí yán, nǎi yóu zhǎng ān. yī rì dào zǐ jí gōng yóu wán, yù le hàn lín xué tǔ hè zhī zhāng, tōng xìng dào míng, bǐ cǐ xiāng mù. zhī zhāng suì yāo lǐ bái gàn jiǔ sì zhōng, jiě xià jīn diāo, dāng jiǔ tóng yǐn. zhì yè bù shě, suì liú fēng bái yú jiā zhōng xià tà, jié wèi xiōng dì. cì rì, fēng bái jiāng xíng lǐ bān zhì hè nèi hàn zhái, měi rì tán shī yǐn jiǔ, bīn zhǔ shèn shì xiāng de. shí guāng zài rǎn, bù jué shì qī yǐ pò. hè nèi hàn dào: jīn chūn nán shěng shì guān, zhèng shì yáng guì fēi xiōng yáng guó zhōng dà shī, jiān shì guān nǎi dà wèi gāo lì shì, èr rén dōu shì shòu cái zhī rén. xián dì què wú jīn yín mǎi zhǔ tā, biàn yǒu chōng tiān xué wèn, jiàn bù dé shèng tiān zǐ. cǐ èr rén yǔ xià guān jiē yǒu xiāng shí, xià guān xiě yī fēng zhá zi qù, yù xiān zhǔ tuō, huò zhě kàn báo miàn yī èr. lǐ bái suī zé cái dà qì gāo, yù le zhè děng shí shì, kuàng jù nèi hàn gāo qíng, xià hǎo wéi zǔ, hè nèi hàn xiě le jiǎn tiě, tóu yǔ yáng tài shī gāo lì shì.
李白從其言,乃游長安。一日到紫極宮遊玩,遇了翰林學土賀知章,通姓道名,彼此相慕。知章遂邀李白干酒肆中,解下金貂,當酒同飲。至夜不舍,遂留豐白於家中下榻,結為兄弟。次日,豐白將行李搬至賀內翰宅,每日談詩飲酒,賓主甚是相得。時光在苒,不覺試期已迫。賀內翰道:「今春南省試官,正是楊貴妃兄楊國忠大師,監視官乃大尉高力士,二人都是受財之人。賢弟卻無金銀買囑他,便有沖天學問,見不得聖天子。此二人與下官皆有相識,下官寫一封札子去,預先囑託,或者看薄面一二。」李白雖則才大氣高,遇了這等時勢,況巨內翰高情,下好違阻,賀內翰寫了柬帖,投與楊太師、高力士。
èr rén jiē kāi kàn le, lěng xiào dào: hè nèi hàn shòu le lǐ bái jīn yín, què xiě zhòu kōng shū zài wǒ zhè lǐ tǎo bái rén qíng, dào nà rì zhuān jì, rú yǒu lǐ bái míng zì juǎn zi, bù wèn hǎo dǎi, jí shí pī luò. shí zhí sān yuè sān rì, dà kāi nán shěng, huì tiān xià cái rén, jǐn chéng juǎn zi. lǐ bái cái sī yǒu yú, yī bǐ huī jiù dì yī gè jiāo juàn. yáng guó zhōng jiàn juǎn zi shàng yǒu fēng bái míng zì, yě xià kàn wén zì, luàn bǐ tú mǒ dào: zhè yàng shū shēng, zhǐ hǎo yǔ wǒ mó mò. gāo lì shì dào: mó mò yě xià zhōng, zhǐ hǎo yǔ wǒ zhe wà tuō xuē. hè lìng jiāng lǐ bái tuī qiǎng chū qù. zhèng shì: bù yuàn wén zhāng zhōng tiān xià, zhǐ yuàn wén zhāng zhōng shì guān! lǐ bái bèi shì guān qū pī juàn zi, yuàn qì chōng tiān, huí zhì nèi hàn zhái zhōng, lì shì: jiǔ hòu wú ruò dé zhì, dìng jiào yáng guó zhōng mó mò, gāo lì shì yǔ wǒ tuō xuē, fāng cái mǎn yuàn. hè nèi hàn quàn bái: qiě xiū fán nǎo, quán zài shè xià ān xiē. dài sān nián, zài kāi shì chǎng, bié huàn shì guān, bì rán dēng dì. zhōng rì gòng lǐ bái yǐn jiǔ fù shī.
二人接開看了,冷笑道:「賀內翰受了李白金銀,卻寫紂空書在我這裡討白人情,到那日專記,如有李白名字卷子,不問好歹,即時批落。」時值三月三日,大開南省,會天下才人,盡呈卷子。李白才思有餘,一筆揮就、第一個交卷。楊國忠見卷子上有豐白名字,也下看文字,亂筆塗抹道:「這樣書生,只好與我磨墨。」高力士道:「磨墨也下中,只好與我着襪脫靴。」喝令將李白推搶出去。正是:不願文章中天下,只願文章中試官!李白被試官屈批卷子,怨氣衝天,回至內翰宅中,立誓:「久後吾若得志,定教楊國忠磨墨,高力士與我脫靴,方才滿願。」賀內翰勸白:「且休煩惱,權在舍下安歇。待三年,再開試場,別換試官,必然登第。」終日共李白飲酒賦詩。
rì zài yuè lái, bù jué yī zài. hū yī rì, yǒu fān shǐ dì guó shū dào. cháo tíng chāi shǐ mìng jí xuān hè nèi hàn péi jiē fān shǐ, zài guǎn yì ān xià. cì rì gé mén shè rén jiē dé fān shǐ guó shū yī dào. xuán zōng chì xuān hàn lín xué shì, chāi kāi fān shū, quán rán bù shí yī zì, bài fú jīn jiē qǐ zòu: cǐ shū jiē shì niǎo shòu zhī jī, chén děng xué shí qiǎn duǎn, bù shí yī zì. tiān zǐ wén zòu, jiāng yǔ nán shěng shì guān yáng guó zhōng kāi dú. yáng guó zhōng kāi kàn, shuāng mù rú máng, yì bù xiǎo dé, tiān zǐ xuān jiān mǎn cháo wén wǔ, bìng wú yī rén xiǎo dé, bù zhī shū shàng yǒu hé jí xiōng yán yǔ. lóng yán dà nù, hē mà cháo chén: zài yǒu xǔ duō wén wǔ, jǐng wú yī gè bǎo xué zhī tǔ yǔ lián fēn yōu. cǐ shū shí bù dé, jiāng hé huí dá fā luò fān shǐ, què bèi fān bāng xiào chǐ, qī wǔ nán cháo, bì dòng yú gē, lái qīn biān jiè, rú zhī qīn hé! chì xiàn sān rì, ruò wú rén shí cǐ fān shū, yī gài tíng fèng liù rì yóu rén, yī gài tíng zhí jiǔ rì wú rén, yī gài wèn zuì. bié xuǎn xián liáng, bìng fú shè jì. shèng zhǐ yī chū, zhū guān mò mò wú yán, zài wú yī rén gǎn zòu. tiān zǐ zhuǎn tiān fán nǎo.
日在月來,不覺一載。忽一日,有番使帝國書到。朝廷差使命急宣賀內翰陪接番使,在館驛安下。次日閣門舍人接得番使國書一道。玄宗敕宣翰林學士,拆開番書,全然不識一字,拜伏金階啟奏:「此書皆是鳥獸之跡,臣等學識淺短,不識一字。」天子聞奏,將與南省試官楊國忠開讀。楊國忠開看,雙目如盲,亦不曉得,天子宣間滿朝文武,並無一人曉得,不知書上有何吉凶言語。龍顏大怒,喝罵朝臣:「在有許多文武,井無一個飽學之土與聯分憂。此書識不得,將何回答發落番使,卻被番邦笑恥,欺侮南朝,必動於戈,來侵邊界,如之親何!敕限三日,若無人識此番書,一概停俸;六日尤人,一概停職;九日無人,一概問罪。別選賢良,並扶社稷。」聖旨一出,諸官默默無言,再無一人敢奏。天子轉添煩惱。
hè nèi hàn cháo sàn huí jiā, jiāng cǐ shì shù yú lǐ bái. bái wēi wēi lěng xiào: kě jiè wǒ lǐ mǒu qù nián bù céng jí dì wèi guān, bù dé yǔ tiān zǐ fēn yōu. hè nèi hàn dà jīng dào: xiǎng bì xián dì bó xué duō néng, biàn shí fān shū, xià guān dāng yú jià qián bǎo zòu. cì rì, hè zhī zhāng rén cháo, yuè bān zòu dào: chén qǐ bì xià, chén jiā yǒu yī xiù cái, xìng lǐ míng bái, bó xué duō néng. yào biàn fān shū, fēi cǐ rén xià kě. tiān zǐ zhǔn zòu, jí qiǎn shǐ mìng, zī zhào qián qù nèi hàn zhái zhōng, xuān qǔ lǐ bái. lǐ bái gào tiān shǐ dào: chén nǎi yuǎn fāng bù yī, wú cái wú shí, jīn zhāo zhōng yǒu xǔ duō guān liáo, dōu shì bǎo xué zhī rú, hé bì jiān jí cǎo mǎng? chén xià gǎn fèng zhào, kǒng dé zuì yú cháo guì. shuō zhè jù kǒng dé zuì yú cháo guì, yǐn yǐn cì zhe yáng gāo èr rén, shǐ mìng huí zòu. tiān zǐ chū wèn hè zhī zhāng: lǐ bái bù kěn fèng zhào, qí yì yún hé? zhī zhāng zòu dào: chén zhī lǐ bái wén zhāng gài shì, xué wèn jīng rén. zhǐ wèi qù nián shì chǎng zhōng, bèi shì guān qū pī le juǎn zi, xiū qiǎng chū mén, jīn rì jiào tā bái yī rén cháo, yǒu kuì yú xīn. qǐ bì xià cì yǐ ēn diǎn, qiǎn yī wèi dà chén zài wǎng, bì rán fèng zhào. xuán zì dào: yī qīng suǒ zòu. qīn cì lǐ bái jìn shì jí dì, zhe zǐ páo jīn dài, shā mào xiàng jiǎn jiàn jià. jiù fán qīng zì zài yíng qǔ, qīng bù kě cí!
賀內翰朝散回家,將此事述於李白。白微微冷笑:「可借我李某去年不曾及第為官,不得與天子分憂。」賀內翰大驚道:「想必賢弟博學多能,辨識番書,下官當於駕前保奏。」次日,賀知章人朝,越班奏道:「臣啟陛下,臣家有一秀才,姓李名白,博學多能。要辨番書,非此人下可。」天子准奏,即遣使命,資詔前去內翰宅中,宣取李白。李白告天使道:「臣乃遠方布衣,無才無識,今朝中有許多官僚,都是飽學之儒,何必間及草莽?臣下敢奉詔,恐得罪於朝貴。」說這句「恐得罪於朝貴」,隱隱刺着楊、高二人,使命回奏。天子初問賀知章:「李白不肯奉詔,其意云何?」知章奏道:「臣知李白文章蓋世,學問驚人。只為去年試場中,被試官屈批了卷子,羞搶出門,今日教他白衣人朝,有愧於心。乞陛下賜以恩典,遣一位大臣再往,必然奉詔。」玄字道:「依卿所奏。欽賜李白進士及第,着紫袍金帶,紗帽象簡見駕。就煩卿自在迎取,卿不可辭!」
hè zhī zhāng lǐng zhǐ huí jiā, qǐng fēng bái kāi dú, bèi shù yāo zi juàn juàn qiú xián zhī yì. lǐ bái chuān le yù cì páo fú, wàng mèn bài xiè. suì qí mǎ suí hè nèi hàn rén cháo, xuán zōng yú yù zuò zhuān dài lǐ bái. lǐ bái zhì jīn jiē bài wǔ, shān hū xiè ēn, gōng shēn ér lì. tiān zǐ yī jiàn lǐ bái, rú pín dé bǎo, rú àn dé dēng, rú jī dé shí, rú hàn dé yún. kāi jīn kǒu, dòng yù yīn, dào: jīn yǒu fān guó zé shū, wú rén néng xiǎo, tè xuān qīng zhì, wèi zhèn fēn yōu. bái gōng shēn zòu dào: chén yīn xué qiǎn, bèi dà shī pī juàn bù zhōng, gāo dà wèi jiāng chén tuī qiǎng chū mén. jīn yǒu fān shū, hé bù lìng shì guān huí dá, què nǎi jiǔ zhì fān guān zài cǐ? chén shì pī chù xiù cái, bù néng chēng shì guān zhī dài, zěn néng chēng huáng shàng zhī yì? tiān zǐ dào: zhèn zì zhī qīng, qīng qí wù cí! suì mìng shì chén pěng fān shū cì lǐ bái guān kàn. lǐ bái kàn le yī biàn, wēi wēi lěng xiào, duì yù zuò qián jiāng táng yīn yì chū, xuān dú rú liú. fān shū yún:
賀知章領旨回家,請豐白開讀,備述夭子倦倦求賢之意。李白穿了御賜袍服,望悶拜謝。遂騎馬隨賀內翰人朝,玄宗於御座專待李白。李白至金階拜舞,山呼謝恩,躬身而立。天子一見李白,如貧得寶,如暗得燈,如飢得食,如旱得雲。開金口,動玉音,道:「今有番國責書,無人能曉,特宣卿至,為朕分憂。」白躬身奏道:「臣因學淺,被大師批卷不中,高大尉將臣推搶出門。今有番書,何不令試官回答,卻乃久滯番官在此?臣是批黜秀才,不能稱試官之怠,怎能稱皇上之意?」天子道:「朕自知卿,卿其勿辭!」遂命侍臣捧番書賜李白觀看。李白看了一遍,微微冷笑,對御座前將唐音譯出,宣讀如流。番書云:
bó hǎi guó dà kě dú shū dá táng cháo guān jiā. zì nǐ zhàn le gāo lì, yǔ ǎn guó bī jìn, biān bīng lǚ lǚ qīn fàn wú jiè, xiǎng chū zì gōng jiā zhī yì. ǎn rú jīn bù kě nài zhě, chà guān lái jiǎng, kě jiāng gāo lì yī bǎi qī shí liù chéng, ràng yǔ ǎn guó, ǎn yǒu hǎo wù shì xiāng sòng. dà bái shān zhī wú, nán hǎi zhī kūn bù, shān chéng zhī gǔ, fú jiàn zhī lù, guō hé zhī yǒng, lǜ bīn zhī mǎ, wò zhōu zhī mián, xún lún hé zhī zéi, wán dōu zhī lǐ, lè yóu zhī lí, nǐ guān jiā dōu yǒu fèn. ruò hái bù kěn, ǎn qǐ bīng lái sī shā, qiě kàn nà jiā shèng bài!
渤海國大可毒書達唐朝官家。自你占了高麗,與俺國逼近,邊兵屢屢侵犯吾界,想出自宮家之意。俺如今不可耐者,差官來講,可將高麗一百七十六城,讓與俺國,俺有好物事相送。大白山之蕪,南海之昆布,柵城之鼓,扶件之鹿,郭頜之永,率賓之馬,沃州之綿,循淪河之鯽,丸都之李,樂游之梨,你官家都有分。若還不肯,俺起兵來廝殺,且看那家勝敗!
zhòng guān tīng dé dú bà fān shū, xià jué shī jīng, miàn miàn xiāng qù, jǐn chēng nán dé. tiān zǐ tīng le fān shū, lóng qíng bù yuè. chén yín liáng jiǔ, fāng wèn xī bān wén wǔ: jīn bèi fān jiā yào xìng bīng qiǎng zhàn gāo lì, yǒu hé cè kě yǐ yīng dí? liǎng bān zhàng wǔ, rú ní sù mù diāo, wú rén gǎn yīng. hè zhī zhāng qǐ zòu dào: zì dà zōng huáng dì sān zhēng gāo lì, bù zhī shā le duō shǎo shēng líng, bù néng qǔ shèng, fǔ kù wèi zhī xū hào. tiān xìng gài sū wén sǐ le, qí zǐ nán shēng xiōng dì zhēng quán, wèi wǒ xiāng dǎo. gāo zōng huáng dì qiǎn lǎo jiāng lǐ lì xuē rén guì tǒng bǎi wàn xióng bīng, dà xiǎo bǎi zhàn, fāng cái zhěn miè. jīn chéng píng rì jiǔ, wú jiāng wú bīng, tǎng gān gē fù dòng, nán bǎo bì shèng. bīng lián huò jié, bù zhī hé shí ér zhǐ? yuàn wú huáng shèng jiàn! tiān zǐ dào: shì cǐ rú hé huí dá tā? zhī zhāng dào: bì dīng shì wèn lǐ bái, bì rán shàn yú cí mìng. tiān zǐ nǎi zhào bái wèn zhī. lǐ bái zòu dào: chén qǐ bì xià, cǐ shì bù láo shèng lǜ, lái rì yí fān shǐ rù cháo, chén dāng miàn huí dá fān shū, yǔ tā yì bān zì jī, shū zhōng yán yǔ, xiū rǔ fān jiā, xū yào fān guó kě dú gǒng shǒu lái jiàng. tiān zǐ wèn, kě dú hé rén yě? lǐ bái zòu dào: bó hǎi fēng sú, chēng qí wáng yuē kě dú. yóu huí yì chēng kè hán, tǔ fān chēng zàn pǔ, liù zhào chēng zhào, hé líng chēng xī mò chéng, gè cóng qí sú. tiān zǐ jiàn qí yīng duì bù qióng, shèng xīn dà yuè, jí rì bài wèi hàn lín xué shì. suì shè yàn yú jīn luán diàn, gōng shāng dié zòu, qín sè xuān yuè, pín fēi jìn jiǔ, cǎi nǚ chuán bēi. yù yīn chuán shì: lǐ qīng, kě kāi huái chàng yǐn, xiū jū lǐ fǎ. lǐ bái jǐn liàng ér yǐn, bù jué jiǔ nóng shēn ruǎn. tiān yú lìng nèi guān fú yú diàn cè ān qǐn.
眾官聽得讀罷番書,下覺失驚,面面相覷,盡稱「難得」。天子聽了番書,龍情不悅。沉吟良久,方問西班文武:「今被番家要興兵搶占高麗,有何策可以應敵?」兩班丈武,如泥塑木雕,無人敢應。賀知章啟奏道:「自大宗皇帝三征高麗,不知殺了多少生靈,不能取勝,府庫為之虛耗。天幸蓋蘇文死了,其子男生兄弟爭權,為我鄉導。高宗皇帝遣老將李勵、薛仁貴統百萬雄兵,大小百戰,方才診滅。今承平日久,無將無兵,倘干戈復動,難保必勝。兵連禍結,不知何時而止?願吾皇聖鑒!」天子道:「似此如何回答他?」知章道:「陛丁試問李白,必然善於辭命。」天子乃召白問之。李白奏道:「臣啟陛下,此事不勞聖慮,來日宜番使入朝,臣當面回答番書,與他一般字跡,書中言語,羞辱番家,須要番國可毒拱手來降。」天子問,「可毒何人也?」李白奏道:」渤海風俗,稱其王曰可毒。猶回屹稱可汗,吐番稱讚普,六詔稱詔,河陵稱悉莫成,各從其俗。」天子見其應對不窮,聖心大悅,即日拜為翰林學士。遂設宴於金鑾殿,宮商迭奏,琴瑟喧閱,嬪妃進酒,彩女傳杯。御音傳示:「李卿,可開懷暢飲,休拘禮法。」李白儘量而飲,不覺酒濃身軟。天於令內官扶於殿側安寢。
cì rì wǔ gǔ, tiān zǐ shēng diàn. jìng biān sān xià xiǎng, wén wǔ yè bān qí. lǐ bái sù xǐng yóu wèi xǐng, nèi guān cuī cù jìn cháo. bǎi guān cháo jiàn yǐ bì, tiān zǐ zhào fēng bái shàng diàn, jiàn qí miàn shàng dài jiǔ róng, liǎng yǎn wū zì yǒu méng lóng zhī yì. tiān zǐ fēn fù nèi shì, jiào yù chú zhōng zào sān fēn xǐng jiǔ tài yú gēng lái. xū yú, nèi shì jiāng jīn pán pěng dào yú gēng yī wǎn. tiān zǐ jiàn gēng qì dà rè, yù shǒu qǔ yá dá diào zhī liáng jiǔ, cì yǔ lǐ xué shì. lǐ bái guì ér shí zhī, dùn jué shuǎng kuài. shì shí bǎi guān jiàn yāo zi ēn xìng lǐ bái, qiě jīng qiě xǐ, jīng zhě guài qí pò gé, xǐ zhě xǐ qí dé rén. wéi yáng guó zhōng, gāo lì shì jiū rán yǒu bù lè zhī sè. shèng zhǐ xuān fān shǐ rù cháo, fān shǐ shān hū jiàn shèng yǐ bì. lǐ bái zǐ yī shā mào, piāo piāo rán yǒu shén xiān líng yún zhī tài, shǒu pěng fān shū lì yú zuǒ cè zhù xià, lǎng shēng ér dú, yī zì yóu chà, fān shǐ dà hài. lǐ bái dào: xiǎo bāng shī lǐ, shèng shàng hóng dù rú gōng, zhì ér xià jiào, yǒu zhào pī dá, rǔ yí jìng tīng! fān guān zhàn zhàn jīng jīng, guì yú jiē xià. tiān zǐ mìng shè qī bǎo chuáng yú yù zuò zhī bàng, qǔ yú wén bái wǔ yàn, xiàng guǎn miǎn háo bǐ, dú cǎo yóu xiāng mò, wǔ sè jīn huā jiān, pái liè tíng dāng. cì lǐ bái jìn yù tà qián, zuò jǐn dūn cǎo zhǎo. lǐ bái zòu dào: chén xuē bù jìng, yǒu wū qián xí, wàng huáng shàng kuān ēn, cì chén tuō xuē jié wà ér dēng. tiān zǐ zhǔn zòu, mìng yī xiǎo nèi shì: yǔ lǐ xué shì tuō xuē. lǐ bái yòu zòu dào: chén yǒu yī yán, qǐ bì xià shè chén kuáng wàng, chén fāng gǎn zòu. tiān zǐ dào: rèn qīng shī yán, zhèn yì bù zuì. lǐ bái zòu dào: chén qián rù shì chūn nào, bèi yáng dà shī pī luò, gāo dà wèi gǎn zhú, jīn rì jiàn èr rén yā bān, chén zhī shén qì bù wàng. qǐ yù yīn fēn fù yáng guó zhōng yǔ chén pěng yàn mó mò, gāo lì shì yǔ chén tuō xuē jié wà, chén yì qì shǐ dé zì háo, jǔ bǐ cǎo zhào, kǒu dài tiān yán, fāng kě bù rǔ jūn mìng. tiān zǐ yòng rén zhī jì, kǒng fú qí yì, zhǐ de chuán zhǐ, jiào yáng guó zhōng pěng yàn, gāo lì shí tuō xuē. èr rén xīn lǐ àn jī zì chuāi, qián rì kē chǎng zhōng qīng báo le tā, zhè yàng shū shēng, zhǐ hǎo yǔ wǒ mó mò tuō xuē. jīn rì shì le tiān zǐ yī shí chǒng xìng, jiù lái hái huà, bào fù qián chóu. chū yú wú nài, xià gǎn wéi bèi shèng zhǐ, zhèng shì gǎn nù ér xià gǎn yán. cháng yán dào:
次日五鼓,天子升殿。淨鞭三下響,文武頁班齊。李白宿醒猶未醒,內官催促進朝。百官朝見已畢,天子召豐白上殿,見其面尚帶酒容,兩眼兀自有朦朧之意。天子分付內侍,教御廚中造三分醒酒酞魚羹來。須臾,內恃將金盤捧到魚羹一碗。天子見羹氣大熱,御手取牙答調之良久,賜與李學士。李白跪而食之,頓覺爽快。是時百官見夭子恩幸李白,且驚且喜,驚者怪其破格,喜者喜其得人。惟楊國忠,高力士揪然有不樂之色。聖旨宣番使入朝,番使山呼見聖已畢。李白紫衣紗帽,飄飄然有神仙凌雲之態,手捧番書立於左側柱下,朗聲而讀,一字尤差,番使大駭。李白道:「小邦失禮,聖上洪度如工,置而下較,有詔批答,汝宜靜聽!」番官戰戰兢兢,跪於階下。天子命設七寶床於御座之傍,取於聞白五硯,象管免毫筆,獨草尤香墨,五色金花箋,排列停當。賜李白近御榻前,坐錦墩草沼。李白奏道:「臣靴不淨,有污前席,望皇上寬恩,賜臣脫靴結襪而登。」天子准奏,命一小內侍:「與李學士脫靴。」李白又奏道:「臣有一言,乞陛下赦臣狂妄,臣方敢奏。」天子道:「任卿失言,朕亦不罪。」李白奏道:」臣前入試春鬧,被楊大師批落,高大尉趕逐,今日見二人押班,臣之神氣不旺。乞玉音分付楊國忠與臣捧硯磨墨,高力士與臣脫靴結襪,臣意氣始得自豪,舉筆草詔,口代天言,方可不辱君命。」天子用人之際,恐拂其意,只得傳旨,教「楊國忠捧硯,高力十脫靴」。二人心裡暗畸自揣,前日科場中輕薄了他,「這樣書生,只好與我磨墨脫靴。」今日恃了天子一時寵幸,就來還話,報復前仇。出於無奈,下敢違背聖旨,正是敢怒而下敢言。常言道:
yuān jiā bù kě jié, jié le wú xiū xiē.
冤家不可結,結了無休歇。
wǔ rén hái zì wǔ, shuō rén hái zì shuō.
侮人還自侮,說人還自說。
lǐ bái cǐ shí áng áng dé yì, tí wà dēng rù, zuò yú jǐn dūn. yáng guó zhōng mó dé mò nóng, pěng yàn shì lì. lùn lái jué wèi bù tóng, zěn me fēng xué shì zuò le, yáng dà shī dào shì lì? yīn lǐ bái kǒu dài tiān yán, tiān zǐ chǒng yǐ shū lǐ. yáng dà shī fèng zhǐ mó mò, xià céng cì zuò, zhǐ de shì lì. lǐ bái zuǒ shǒu jiāng xū yī fú, yòu shǒu jǔ qǐ zhōng shān tù yǐng, xiàng wǔ huā jiān shàng, shǒu bù tíng huī, xū yú, cǎo jiù xià mán shū. zì huà qí zhěng, bìng wú chà luò, xiàn yú lóng àn zhī bǐ tiān yǔ kàn le dà jīng, dōu shì zhào yàng fān shū, yī zì bù shí. chuán yǔ bǎi guān kàn le, bèi gè hài rán, tiān zǐ mìng lǐ bái sòng zhī. lǐ bái jiù yù zuò qián lǎng sòng yī biàn:
李白此時昂昂得意,蹄襪登褥,坐於錦墩。楊國忠磨得墨濃,捧硯侍立。論來爵位不同,怎麼豐學士坐了,楊大師到侍立?因李白口代天言,天子寵以殊禮。楊大師奉旨磨墨,下曾賜坐,只得侍立。李白左手將須一拂,右手舉起中山兔穎,向五花箋上,手不停揮,須臾,草就嚇蠻書。字畫齊整,並無差落,獻於龍案之匕天予看了大驚,都是照樣番書,一字不識。傳與百官看了,備各駭然,天子命李白誦之。李白就御座前朗誦一遍:
dà táng kāi yuán huáng dì, zhào yú bó hǎi kě dú, xiàng xī shí luǎn bù dí. shé lóng bù dòu. běn hàn yīng yùn kāi tiān, fǔ yǒu sì hǎi, jiāng yǒng zú jīng, jiǎ jiān bīng ruì. hàn lì bèi méng ér bèi qín, nòng zàn zhù é ér nà shì xīn luó zòu zhī jǐn zhī sòng, tiān zhú zhì néng yán zhī niǎo, bō sī xiàn bǔ shǔ zhī shé, fú suàn jìn yè mǎ zhī gǒu bái yīng wǔ lái zì kě líng, yè guāng zhū gòng yú lín yì gǔ lì yú yǒu míng mǎ zhī nà, ní pó luó yǒu liáng zuì zhī xiàn. wú fēi wèi wēi huái dé, mǎi jìng qiú ān. gāo lì jù mìng, tiān tǎo zài jiā, chuán shì jiǔ bǎi, yī zhāo dài miè, qǐ fēi biān tiān zhī jiù huī, héng dà zhī míng jiàn yǔ! kuàng ěr hǎi wài xiǎo bāng, gāo lì fù guó, bǐ zhī zhōng guó, bù guò yī jùn, shì mǎ chú liáng, wàn fēn bù jí. ruò táng nù shì chěng, é jiāo bù xùn, tiān bīng yī xià, qiān lǐ liú xiě, jūn tóng pín lì zhī fú, guó wèi gāo lì zhī xù. fāng jīn shèng dù wāng yáng, shù ěr kuáng xìng, jí yí huǐ huò, qín xiū suì shì, wú qǔ zhū sú, wèi sì yí xiào. ěr qí sān sī zāi! gù yù.
大唐開元皇帝,詔渝渤海可毒,向昔石卵不敵。蛇龍不鬥。本翰應運開天,撫有四海,將勇卒精,甲堅兵銳。頷利背盟而被擒,弄贊鑄鵝而納誓;新羅奏織錦之頌,天竺致能言之鳥,波斯獻捕鼠之蛇,拂蒜進曳馬之狗;白鸚鵡來自坷陵,夜光珠貢於林邑;骨利於有名馬之納,泥婆羅有良醉之獻。無非畏威懷德,買靜求安。高麗拒命,天討再加,傳世九百,一朝殆滅,豈非邊天之咎徽,衡大之明鑑與!況爾海外小邦,高麗附國,比之中國,不過一郡,士馬芻糧,萬分不及。若螳怒是逞,鵝驕不遜,天兵一下,千里流血,君同頻利之俘,國為高麗之續。方今聖度汪洋,恕爾狂悻,急宜悔禍,勤修歲事,毋取誅俗,為四夷笑。爾其三思哉!故諭。
tiān zǐ wén zhī dà xǐ, zài mìng lǐ bái duì fān guān miàn xuān yī tòng, rán hòu yòng bǎo rù hán. lǐ bái réng jiào gāo dà wèi zhe xuē, fāng cái xià diàn, huàn fān guān tīng zhào. lǐ bái zhòng dú yī biàn, dú dé shēng yùn kēng qiāng, fān shǐ bù gǎn zé shēng, miàn rú shàng sè, bù miǎn shān hū bài wǔ cí cháo, hè nèi hàn sòng chū dōu mén, fān guān sī wèn dào: shì cái dú zhào zhě hé rén? nèi hàn dào: xìng lǐ míng bái, guān bài hàn lín xué shì. fān shǐ dào: duō dà de guān, shǐ dà shī pěng yàn, dà wèi tuō xuē? nèi hàn dào: dà shī dà chén, dà wèi qīn chén, bù guò rén jiān zhī jí guì. nà lǐ xué shì nǎi tiān shàng shén xiān xià jiàng, zàn zhù tiān cháo, gèng yǒu hé rén kě jí! fān shǐ diǎn tóu ér bié, guī zhì běn guó, yǔ guó wáng shù zhī, guó wáng kàn le guó shū, dà jīng, yǔ guó rén shāng yì, tiān cháo yǒu shén xiān zàn zhù, rú hé dí dé. xiě le jiàng biǎo, yuàn nián nián jìn gòng, suì suì lái cháo. cǐ shì hòu huà.
天子聞之大喜,再命李白對番官面宣一通,然後用寶入函。李白仍叫高大尉着靴,方才下殿,喚番官聽詔。李白重讀一遍,讀得聲韻鏗鏘,番使不敢則聲,面如上色,不免山呼拜舞辭朝,賀內翰送出都門,番官私問道:「適才讀詔者何人?」內翰道:「姓李名白,官拜翰林學士。」番使道:「多大的官,使大師捧硯,大尉脫靴?」內翰道:「大師大臣,大尉親臣,不過人間之極貴。那李學士乃天上神仙下降,贊助天朝,更有何人可及!」番使點頭而別,歸至本國,與國王述之,國王看了國書,大驚,與國人商議,天朝有神仙贊助,如何敵得。寫了降表,願年年進貢,歲歲來朝。此是後話。
huà fēn liǎng tóu, què shuō tiān yú shēn jìng lǐ bái, yù zhòng jiā guān zhí. lǐ bái qǐ zòu: chén dīng yuàn shòu zhí, yuàn dé xiāo yáo sàn dàn, gòng fèng yù qián, rú hàn dōng fāng shuò gù shì. tiān zǐ dào: qīng jì bù shòu zhí, zhèn suǒ yǒu huáng jīn bái bì, qí zhēn yì bǎo, wéi qīng suǒ hǎo lǐ bái zòu dào: chén yì bù yuàn shòu jīn wǔ, yuàn dé cóng bì xià yóu xìng, rì yǐn měi jiǔ sān qiān tǎng, zú yǐ: tiān zǐ zhī lǐ bái qīng gāo, bù rěn xiāng qiáng. cóng cǐ shí shí cì yàn, liú sù yú jīn luán ōu zhōng, fǎng yǐ zhèng shì, ēn xìng rì lóng. yī rì, lǐ bái chéng mǎ yóu zhǎng ān jiē, hū tīng dé luó gǔ qí wū, jiàn yī cù dāo fǔ shǒu, yōng zhe yī liàng qiú chē xíng lái. bái tíng jùn wèn zhī, nǎi shì bīng zhōu jiě dào fū jī jiāng guān, jīn yā fù dōng shì chù zhǎn. nà qiú chē zhōng, qiú zhe gè měi dài fū, shēng de shèn shì yīng wěi, kòu qí xìng míng, shēng rú hóng zhōng, dá dào: xìng guō míng zǐ yí lǐ bái xiàng tā róng mào fēi fán, tā rì bì wèi guó jiā zhù shí, suì hē zhù dāo fǔ shǒu: dài wǒ qīn zhù jià qián bǎo zòu. zhòng rén zhī shì lǐ dī xiān xué shì, yù shǒu diào gēng de, shuí gǎn xià yī. lǐ zì dāng shí huí mǎ, zhí kòu gōng mén, qiú jiàn tiān zǐ, tǎo le yī dào shè chì, qīn wǎng dōng shì kāi dú, dǎ kāi qiú chē, fàng chū yú yí, xǔ tā dài zuì lì gōng. zi yí bài xiè lǐ bái huó mìng zhī ēn, yì rì xián huán jié cǎo, xià gǎn wàng bào. cǐ shì gé guò bù tí.
話分兩頭,卻說天於深敬李白,欲重加官職。李白啟奏:「臣丁願受職,願得逍遙散誕,供奉御前,如漢東方朔故事。」天子道:「卿既不受職,朕所有黃金白壁,奇珍異寶,惟卿所好/李白奏道:「臣亦不願受金五,願得從陛下游幸,日飲美酒三千倘,足矣:」天子知李白清高,不忍相強。從此時時賜宴,留宿於金鑾毆中,訪以政事,恩幸日隆。一日,李白乘馬游長安街,忽聽得鑼鼓齊嗚,見一簇刀斧手,擁着一輛囚車行來。白停駿問之,乃是并州解到夫機將官,今押赴東市處斬。那囚車中,囚着個美大夫,生得甚是英偉,叩其姓名,聲如洪鐘,答道:」姓郭名子儀/李白相他容貌非凡,他日必為國家柱石,遂喝住刀斧手:「待我親住駕前保奏。」眾人知是李滴仙學士,御手調羹的,誰敢下依。李自當時回馬,直叩宮門,求見天子,討了一道赦敕,親往東市開讀,打開囚車,放出於儀,許他帶罪立功。子儀拜謝李白活命之恩,異日銜環結草,下敢忘報。此事閣過不題。
shì shí, gōng zhōng zuì zhòng mù sháo yào, shì yáng zhōu gòng lái de. rú jīn jiào zuò mǔ dān huā, táng shí wèi zhī mù sháo yào. gōng zhōng zhǒng dé sì běn, kāi chū sì yàng yán sè, nà sì yàng, dà hóng shēn zǐ qiǎn hóng tōng bái. xuán zōng tiān zǐ yí zhí yú chén xiāng tíng qián, yǔ yáng guì fēi niáng niáng shǎng wán, zhào lí yuán zǐ dì zòu lè. tiān zǐ dào: duì fēi zǐ, shǎng míng huā, xīn huā ān yòng jiù qū? zhè mìng lí yuán zhǎng lǐ guī nián zhào lǐ xué shì rù guān. yǒu nèi shì shuō dào: lǐ xué shì wǎng zhǎng ān shì shàng jiǔ sì zhōng qù le. guī nián bù zài jiǔ jiē, bù zǒu sān shì, yī jìng xún dào zhǎng ān shì qù. zhǐ tīng dé yī gè dà jiǔ lóu shàng, yǒu rén gē dào:
是時,宮中最重木芍藥,是揚州貢來的。如今叫做牡丹花,唐時謂之木芍藥。宮中種得四本,開出四樣顏色,那四樣,大紅、深紫、淺紅、通白。玄宗天子移植於沉香亭前,與楊貴妃娘娘賞玩,詔梨園子弟奏樂。天子道:「對妃子,賞名花,新花安用舊曲?」這命梨園長李龜年召李學士入官。有內侍說道:「李學士往長安市上酒肆中去了。」龜年不在九街,不走三市,一徑尋到長安市去。只聽得一個大酒樓上,有人歌道:
sān bēi tōng dà dào, yī dòu hé zì rán.
三杯通大道,一鬥合自然。
dàn shì jiǔ zhōng qù, wù wèi xǐng zhě chuán.
但是酒中趣,勿為醒者傳。
fēng guī nián dào: zhè gē de bú shì lǐ xué shì shì shuí? dà tà bù shàng lóu tī lái, zhǐ jiàn lǐ bái dú zhàn yī gè xiǎo xiǎo zuò tóu, zhuō shàng huā píng nèi gōng yī zhī bì táo huā, dú zì duì huā ér zhuó, yǐ chī dé lào dīng dà zuì, shǒu zhí jù xiàn, wū zì xià fàng. guī nián shàng qián dào: shèng shàng zài chén xiāng tíng xuān zhào xué shì, kuài qù! zhòng jiǔ kè wén dé yǒu shèng zhǐ, yī shí jīng hài, dōu zhàn qǐ lái xián kàn. lǐ bái quán rán bù lǐ, zhāng kāi zuì yǎn, xiàng guī nián niàn yī jù táo yuān míng de shī, dào shì: wǒ zuì yù mián jūn qiě qù. niàn le zhè jù shī, jiù míng rán yù shuì. lǐ guī nián yě yǒu sān fēn zhǔ yì, xiàng lóu chuāng zài xià yī zhāo, qī bā gè cóng zhě, yī qí shàng lóu. bù yóu fēn shuō, shǒu máng jiǎo luàn, tái lǐ xué shì dào yú mén qián, shàng le yù huā piàn, zhòng rén zuǒ fú yòu chí, guī nián cè mǎ zài hòu xiāng suí, zhí pǎo dào wǔ fèng lóu qián. tiān zǐ yòu qiǎn nèi shì lái cuī cù le, chì cì zǒu mǎ rén gōng. guī nián suì bù fú lǐ bái xià mǎ, tóng nèi shì bāng fú, zhí zhì hòu gōng, guò le xìng qìng chí, lái dào chén xiāng tíng. yāo zi jiàn lǐ bái zài mǎ shàng shuāng móu jǐn bì, wū zì wèi xǐng. mìng nèi shì pù zǐ lù tǒng yú tíng cè, fú bái xià mǎ shǎo wò. qīn wǎng shěng shì, jiàn bái kǒu liú xián mò, tiān zǐ qīn yǐ yóu xiù shì zhī. guì fēi zòu dào: qiè wén lěng shuǐ wò miàn, kě yǐ jiě xǐng. nǎi mìng nèi shì jí xìng qìng chí shuǐ, shǐ gōng nǚ hán ér pēn zhī. bái mèng zhōng jīng xǐng, jiàn yù jià, dà jīng, fǔ fú dào: chén gāi wàn sǐ! chén nǎi jiǔ zhōng zhī xiān, xìng bì xià shù zā! tiān zǐ yù shǒu chān qǐ dào: jīn rì tóng fēi zǐ shǎng míng huā, bù kě wú xīn cí, suǒ yǐ zhào qīng, kě zuò qīng píng diào fáng sān zhāng. lǐ guī nián qǔ zhǔ huā jiān shòu bái: bái dài zuì yī huī, lì chéng sān shǒu.
豐龜年道:「這歌的不是李學士是誰?」大踏步上樓梯來,只見李白獨占一個小小座頭,桌上花瓶內供一枝碧桃花,獨自對花而酌,已吃得酪叮大醉,手執巨獻,兀自下放。龜年上前道:「聖上在沉香亭宣召學士,快去!」眾酒客聞得有聖旨,一時驚駭,都站起來閒看。李白全然不理,張開醉眼,向龜年念一句陶淵明的詩,道是:「我醉欲眠君且去。」念了這句詩,就瞑然欲睡。李龜年也有三分主意,向樓窗在下一招,七八個從者,一齊上樓。不由分說,手忙腳亂,抬李學士到於門前,上了玉花騙,眾人左扶右持,龜年策馬在後相隨,直跑到五鳳樓前。天子又遣內侍來催促了,敕賜「走馬人宮」。龜年遂不扶李白下馬,同內侍幫扶,直至後宮,過了興慶池,來到沉香亭。夭子見李白在馬上雙眸緊閉,兀自未醒。命內侍鋪紫潞桶於亭側,扶白下馬少臥。親往省視,見白口流涎沫,天子親以尤袖拭之。貴妃奏道:「妾聞冷水沃面,可以解醒。」乃命內侍汲興慶池水,使宮女含而噴之。白夢中驚醒,見御駕,大驚,俯伏道:「臣該萬死!臣乃酒中之仙,幸陛下恕匝!」天子御手攙起道:「今日同妃子賞名花,不可無新詞,所以召卿,可作《清平調房三章。」李龜年取主花箋授白:白帶醉一揮,立成三首。
qí yī yuē.
其一曰。
yún xiǎng yī shang huā xiǎng róng, chūn fēng fú kǎn lù huá nóng.
雲想衣裳花想容,春風佛檻露華濃。
ruò fēi qún yù shān tóu jiàn, huì xiàng yáo tái yuè xià féng.
若非群玉山頭見,會向瑤台月下逢。
qí èr yuē.
其二曰。
yī jì hóng yàn lù níng xiāng, yún yǔ wū shān zài duàn cháng.
一技紅艷露凝香,雲雨巫山在斷腸。
qián wèn hàn gōng nán dé shì kě lián fēi yàn yǐ xīn zhuāng!
潛問漢宮難得似;可憐飛燕倚新妝!
qí sān yuē:
其三曰:
míng huā qīng guó liǎng xiāng huān, zhǎng dé jūn wáng dài xiào kàn.
名花傾國兩相歡,長得君王帶笑看。
jiě shì chūn fēng wú xiàn hèn, chén xiāng tíng běi yǐ lán gān.
解釋春風無限恨,沉香亭北倚欄杆。
tiān zǐ lǎn cí, chēng měi xià yǐ: shì cǐ tiān cái, qǐ bù yā dào hàn lín yuàn xǔ duō xué shì. jí mìng guī nián àn diào ér gē, lí yuán zhòng yǔ dì sī zhú bìng jìn, yāo zi zì chuī yù dí yǐ hé zhī. gē bì, guì fēi liǎn xiù zhōng, zài bài chēng xiè. tiān zǐ dào: mò xiè zhèn, kě xiè xué shì yě! guì fēi chí bō lí qī zhǔ bēi, qīn zhuó xī liáng pú táo jiǔ, mìng guān nǚ cì fēng xué shì yǐn. tiān zǐ chì cì lǐ bái biàn yóu nèi yuàn, lìng nèi shì yǐ měi jiǔ suí hòu, zì qí hān yǐn. zì shì gōng zhōng nèi yàn, lǐ bái měi měi bèi zhào, lián guì fēi yì ài ér zhòng zhī.
天子覽詞,稱美下已:」似此天才,豈不壓倒翰林院許多學士。」即命龜年按調而歌,梨園眾予弟絲竹並進,夭子自吹玉笛以和之。歌畢,貴妃斂繡中,再拜稱謝。天子道:「莫謝朕,可謝學士也!」貴妃持玻璃七主杯,親酌西涼葡萄酒,命官女賜豐學士飲。天子敕賜李白遍游內苑,令內侍以美酒隨後,恣其酣飲。自是宮中內宴,李白每每被召,連貴妃亦愛而重之。
gāo lì shì shēn hèn tuō xuē zhī shì, wú kě nài hé. yī rì, guì fēi zhòng yín qián suǒ zhì shòu qīng píng diào sān shǒu, yǐ lán tàn xiàn. gāo lì tǔ jiàn sì xià wú rén, chéng jiān zòu dào: nú bì chū yì niáng niáng wén fēng bái cǐ cí, yuàn rù gǔ suǐ, hé fǎn quán quán rú shì? guì fēi dào: yǒu hé kě yuàn? lì shì zòu dào: kě lián fēi yàn yǐ xīn zhuāng, nà fēi yàn xìng zhào, nǎi xī hàn chéng dì zhī hòu. zé jīn huà tú zhōng, huà zhe yī gè wǔ shì, shǒu tuō jīn pán, pán zhōng yǒu yī nǚ zǐ, jǔ xiù ér wǔ, nà gè biàn shì zhào fēi yàn. shēng de yāo zhī xì ruǎn, xíng bù qīng yíng, fāng rén qiān zhí huā zhī chàn yuē rán, chéng dì chǒng xìng wú bǐ. shuí zhī fēi yàn kuàng yǔ yàn chì fèng xiāng tōng, nì yú fù bì zhī zhōng. chéng dì rù gōng, wén bì yī nèi yǒu rén ké sòu shēng, sōu dé chì fèng shā zhī. yù fèi zhào hòu, lài qí mèi hé dé lì jiù ér zhǐ, suì zhōng shēn bù rù zhèng gōng. jīn rì lǐ bái yǐ fēi yàn bǐ niáng niáng, cǐ nǎi tāo huǐ zhī yǔ, niáng niáng hé dīng shú sī? yuán lái guì fēi nà shí yǐ hú rén ān lù shān wèi yǎng zi, chū rù gōng jìn, yǔ zhī sī tōng, mǎn gōng jiē zhī, zhǐ mán dé xuán zōng yī rén. gāo lì shì shuō fēi yàn yī shì, zhèng cì qí xīn. guì fēi yú shì xīn xià huái hèn, měi gàn tiān zǐ qián shuō fēng bái qīng kuáng shǐ jiǔ, wú rù chén zhī lǐ. tiān zǐ jiàn guì fēi xià lè lǐ bái, suì bù zhào tā nèi yàn, yì bù liú sù diàn zhōng. lǐ bái qíng zhī bèi gāo lì shì zhōng shāng, tiān yú cún shū yuǎn zhī yì, lǚ cì gào cí qiú qù, tiān zǐ bù yǔn. nǎi yì zòng jiǔ zì fèi, yǔ hè zhī zhāng lǐ kuò zhī zhuāng yáng wáng bān cuī zōng zhī sū jìn zhāng xù jiāo suì wèi jiǔ yǒu, shí rén hū wèi zhú zhōng bā xiān.
高力士深恨脫靴之事,無可奈何。一日,貴妃重吟前所制售清平調》三首,倚欄嘆羨。高力土見四下無人,乘間奏道:「奴婢初意娘娘聞豐白此詞,怨入骨髓,何反拳拳如是?」貴妃道:」有何可怨?」力士奏道:「『可憐飛燕倚新妝』,那飛燕姓趙,乃西漢成帝之後。則今畫圖中,畫着一個武士,手托金盤,盤中有一女子,舉袖而舞,那個便是趙飛燕。生得腰肢細軟,行步輕盈,芳人千執花枝顫曰然,成帝寵幸無比。誰知飛燕況與燕赤鳳相通,匿於複壁之中。成帝入宮,聞壁衣內有人咳嗽聲,搜得赤鳳殺之。欲廢趙後,賴其妹合德力救而止,遂終身不入正宮。今日李白以飛燕比娘娘,此乃濤毀之語,娘娘何丁熟思?」原來貴妃那時以胡人安祿山為養子,出入宮禁,與之私通,滿宮皆知,只瞞得玄宗一人。高力士說飛燕一事,正刺其心。貴妃於是心下懷恨,每干天子前說豐白輕狂使酒,無入臣之禮。天子見貴妃下樂李白,遂不召他內宴,亦不留宿殿中。李白情知被高力士中傷,天於存疏遠之意,屢次告辭求去,天子不允。乃益縱酒自廢,與賀知章、李适之、妝陽王斑、崔宗之、蘇晉、張旭、焦遂為酒友,時人呼為竹中八仙。
què shuō xuán zōng tiān yú xīn xià shí shì ài zhòng lǐ bái, zhǐ wèi gōng zhōng bù shèn xiāng de, suǒ yǐ shū le xiē ér. jiàn lǐ bái lǚ cì qǐ guī, wú xīn liàn mèn, nǎi xiàng lǐ bái dào: qīng yǎ zhì gāo dǎo, xǔ qīng zàn hái, bù rì zài lái bǎi zhào. dàn qīng yǒu dà gōng yú zhèn, qǐ kě bái shǒu hái shān? qīng yǒu suǒ xū, zhèn dāng shàng yī yī gěi yǔ. lǐ bái zòu dào: chén yī wú suǒ xū, dàn dé zhàng tóu yǒu qián, rì gū yī zuì zú yǐ. tiān zǐ nǎi cì jīn pái yī miàn, pái shàng yù shū: chì cì lǐ bái lì tiān xià wú yōu xué shì, xiāo yáo luò tuō xiù cái, féng fāng chī jiǔ, yù kù zhī qián, fǔ gěi qiān guàn, xiàn gěi wǔ bǎi guàn. wén wǔ guān yuán jūn mín rén děng, yǒu shī jìng zhě, yǐ wéi zhào lùn. yòu cì huáng jīn qiān liǎng, jǐn páo yù dài, jīn ān lóng mǎ, cóng zhě èr shí rén. bái kòu tóu xiè ēn, tiān yú yòu cì jīn huā èr duǒ, yù jiǔ sān bēi, yú jià qián shàng mǎ chū rèn, bǎi guān jù gěi jiǎ, xié jiǔ sòng xíng, zì zhǎng ān jiē zhí jiē dào shí lǐ zhǎng tíng, zūn bó bù jué. zhǐ yǒu yáng dà shī gāo dà wèi èr rén huái hèn bù sòng. nèi zhōng wéi hè nèi hàn děng jiǔ yǒu qī rén, zhí sòng zhì bǎi lǐ zhī wài, liú lián sān rì ér bié. lǐ bái jí zhōng yǒu hái shān bié jīn mén zhī jǐ shī, lüè yún:
卻說玄宗天於心下實是愛重李白,只為宮中不甚相得,所以疏了些兒。見李白屢次乞歸,無心戀悶,乃向李白道:「卿雅志高蹈,許卿暫還,不日再來柏召。但卿有大功於朕,豈可白手還山?卿有所需,朕當上一一給與。」李白奏道:「臣一無所需,但得杖頭有錢,日沽一醉足矣。」天子乃賜金牌一面,牌上御書:「敕賜李白力天下無憂學士,逍遙落托秀才,逢坊吃酒,遇庫支錢,府給千貫,縣給五百貫。文武官員軍民人等,有失敬者,以違詔論。」又賜黃金千兩,錦袍玉帶,金鞍龍馬,從者二十人。白叩頭謝恩,天於又賜金花二朵,御酒三杯,於駕前上馬出韌,百官俱給假,攜酒送行,自長安街直接到十里長亭,樽博不絕。只有楊大師、高大尉二人懷恨不送。內中惟賀內翰等酒友七人,直送至百里之外,流連三日而別。李白集中有《還山別金門知己詩》,略云:
gōng chéng dān fèng zhào, shù qǐ yān luó zhōng.
恭承丹鳳詔,數起煙蘿中。
yī zhāo qù jīn mǎ, piāo luò chéng fēi péng.
一朝去金馬,飄落成飛蓬。
xián lái dōng wǔ yín, qū jǐn qíng wèi zhōng.
閒來東武吟,曲盡情未終。
shū cǐ xiè zhī jǐ, piān zhōu xún diào wēng.
書此謝知己,扁舟尋釣翁。
lǐ bái jǐn yī shā mào, shàng mǎ dēng chéng, yí lù zhǐ chēng jǐn yī gōng zǐ. guǒ rán féng fāng yǐn jiǔ, yù kù zhī qián. xià yī rì, huí zhì jǐn zhōu, yǔ xǔ shì fū rén xiāng jiàn. guān fǔ wén lǐ xué shàng huí jiā, dōu lái bài hè, wú rì xià zuì. rì wǎng yuè lái, bù jué bàn zài. yī rì bái duì xǔ shì shuō, yào chū wài yóu wán shān shuǐ, dǎ bàn zuò xiù cái mó yàng, shēn biān cáng le yù cì jīn pái, dài yī gè xiǎo pú, qí yī jiàn lǘ, rèn yì ér xíng. fǔ xiàn jiǔ zī, zhào pái gōng gěi. hū yī rì, xíng dào huá yīn jiè shàng, tīng dé rén yán huá yīn xiàn zhī xiàn tān cái hài mín, fēng bái shēng jì, yào qù zhì tā. lái dào xiàn qián, lìng xiǎo pú tuì qù, dú zì dào qí zhe lǘ zi, yú xiàn mén shǒu lián dǎ sān huí, nǎ zhī xiàn zài tīng shàng qǔ wèn gōng shì, guān jiàn le, lián shēng: kě è, kě è: zěn gǎn diào xì fù mǔ guān! sù lìng gōng lì rén děng ná zhì tīng qián qǔ wèn. lǐ bái wēi wēi zhà zuì, lián wèn bù dá. zhī xiàn lìng yù zú yā rén láo zhōng, dài tā jiǔ xǐng, zhe tā hǎo shēng gōng zhuàng, lái rì jué duàn. yù zú jiāng fēng bái lǐng rù láo zhōng, jiàn le yù guān, xiān rán zhǎng xiào. yù guān dào: xiǎng cǐ rén shì fēng diān de? lǐ bái dào: yě bù fēng, yě bù diān. yù guān dào: jì bù fēng diān, hǎo shēng gōng zhuàng. nǐ shì hé rén? wèi hé dào cǐ qí lǘ, táng tū xiàn zhǔ? lǐ bái dào: yào wǒ gōng zhuàng, qǔ zhǐ bǐ lái. yù zú jiāng zhǐ bǐ zhì yú àn shàng, lǐ bái chě yù guān zài yī biān shuō dào: ràng kāi yī bù dài wǒ xiě. yù guān xiào dào: qiě kàn zhè fēng hàn xiě chū shén me lái! lǐ bái xiě dào:
李白錦衣紗帽,上馬登程,一路只稱錦衣公子。果然逢坊飲酒,遇庫支錢。下一日,回至錦州,與許氏夫人相見。官府聞李學上回家,都來拜賀,無日下醉。日往月來,不覺半載。一日白對許氏說,要出外遊玩山水,打扮做秀才模樣,身邊藏了御賜金牌,帶一個小僕,騎一健驢,任意而行。府縣酒資,照牌供給。忽一日,行到華陰界上,聽得人言華陰縣知縣貪財害民,豐白生計,要去治他。來到縣前,令小僕退去,獨自倒騎着驢子,於縣門首連打三回,那知縣在廳上取問公事,觀見了,連聲:「可惡,可惡:怎敢調戲父母官!」速令公吏人等拿至廳前取問。李白微微詐醉,連問不答。知縣令獄卒押人牢中,待他酒醒,着他好生供狀,來日決斷。獄卒將豐白領入牢中,見了獄官,掀髯長笑。獄官道:「想此人是風顛的?」李白道:「也不風,也不顛。」獄官道:「既不風顛,好生供狀。你是何人?為何到此騎驢,搪突縣主?」李白道:「要我供狀,取紙筆來。」獄卒將紙筆置於案上,李白扯獄官在一邊說道:「讓開一步待我寫。」獄官笑道:「且看這風漢寫出甚麼來!」李白寫道:
gōng zhuàng jǐn zhōu rén, xìng lǐ dān míng bái. ruò guàn guǎng wén zhāng, huī háo shén guǐ wèi. zhǎng ān liè bā xiān, zhú xī chēng liù yì, céng cǎo xià mán shū, shēng míng bō jué yù, yù niǎn měi qū péi, jīn luán wèi qǐn shì. xī gēng yù shǒu diào, liú xián yù páo shì, gāo dà wèi tuō xuē, yáng tài shī mó mò. tiān zǐ diàn qián shàng róng chéng mǎ xíng, huá yīn xiàn lǐ bù xǔ wǒ qí lǘ rén? qǐng yàn jīn pái, biàn zhī lái lì.
供狀錦州人,姓李單名白。弱冠廣文章,揮毫神鬼位。長安列八仙,竹溪稱六逸,曾草嚇蠻書,聲名播絕域,玉輦每趨陪,金鑾為寢室。吸羹御手調,流涎御袍拭,高大尉脫靴,楊太師磨墨。天子殿前尚容乘馬行,華陰縣裡不許我騎驢人?請驗金牌,便知來歷。
xiě bì, dì yǔ yù guān kàn le, yù guān hǔ dé hún jīng pò sàn, dī tóu xià bài dào: xué shì lǎo yé, kě lián xiǎo rù méng guān fā qiǎn, shēn bù yóu jǐ, wàn wàng hǎi hán shè zuì! lǐ bái dào: bù gàn nǐ shì, zhǐ yào nǐ duì zhī xiàn shuō, wǒ fèng jīn pái shèng zhǐ ér lái, suǒ de hé zuì, jū wǒ zài cǐ? yù guān bài xiè le, jí máng jiāng gōng zhuàng chéng yǔ zhī xiàn, bìng shù yǒu jīn pái shèng zhǐ. zhī xiàn cǐ shí rú xiǎo ér chū wén pī lì, wú kǒng kě zuān, zhǐ de tóng yù guān dào láo zhōng cān jiàn jié xué shì, kòu tóu āi gào dào, xiǎo guān yǒu yǎn xià shí tài shān, yī shí mào fàn, qǐ cì lián dòng! zài zhí zhū guān, wén zhī cǐ shì, dōu lái bài qiú, qǐng xué shì dào tīng shàng zhèng miàn zuò xià, zhòng guān tíng cān yǐ bì. lǐ bái qǔ chū jīn pái, yǔ zhòng guān kàn, pái shàng xiě dào: xué shì suǒ dào, wén wǔ guān yuán jūn mín rén děng, yǒu bù jìng zhě, yǐ wéi zhào lùn. rǔ děng dāng dé hé zuì? zhòng guān kàn bà shèng zhǐ, yī qí dī tóu lǐ bài, wǒ děng dōu gāi wàn sǐ. lǐ bái jiàn zhòng guān kǔ kǔ āi qiú, xiào dào: nǐ děng shòu guó jiā jué lù, rú hé yòu qù tān cái hài mín? rú ruò gǎi guò qián fēi, fāng miǎn rǔ zuì. zhòng guān tīng shuō, rén rén gǒng shǒu, gè gè zūn yī, bù gǎn zài fàn. jiù zài tīng shàng dà pái yán yàn, guǎn dài xué shì yǐn jiǔ sān rì fāng sàn. zì shì zhī xiàn xǐ xīn dí lǜ, suì wèi liáng mù. cǐ xìn wén yú tā jùn, dōu cāi dào cháo tíng chà lǐ xué shì chū wài sī xíng guān fēng kǎo zhèng, wú bù huà tān wèi lián, huà cán wèi shàn.
寫畢,遞與獄官看了,獄官唬得魂驚魄散,低頭下拜道:「學士老爺,可憐小入蒙官發遣,身不由己,萬望海涵赦罪!」李白道:「不干你事,只要你對知縣說,我奉金牌聖旨而來,所得何罪,拘我在此?」獄官拜謝了,即忙將供狀呈與知縣,並述有金牌聖旨。知縣此時如小兒初聞霹靂,無孔可鑽,只得同獄官到牢中參見節學士,叩頭哀告道,「小官有眼下識泰山,一時冒犯,乞賜憐恫!」在職諸官,聞知此事,都來拜求,請學士到廳上正面坐下,眾官庭參已畢。李白取出金牌,與眾官看,牌上寫道:「學士所到,文武官員軍民人等,有不敬者,以違詔論。」——「汝等當得何罪?」眾官看罷聖旨,一齊低頭禮拜,「我等都該萬死。」李白見眾官苦苦哀求,笑道:「你等受國家爵祿,如何又去貪財害民?如若改過前非,方免汝罪。」眾官聽說,人人拱手,個個遵依,不敢再犯。就在廳上大排筵宴,管待學士飲酒三日方散。自是知縣洗心滌慮,遂為良牧。此信聞於他郡,都猜道朝廷差李學士出外私行觀風考政,無不化貪為廉,化殘為善。
lǐ bái biàn lì zhào wèi yàn jìn qí liáng wú chǔ, wú bù liú lián shān shuǐ, jí shī jiǔ zhī qù. hòu yīn ān lù shān fǎn pàn, míng huáng chē jià xìng shǔ, zhū guó zhōng yú jūn zhōng, yì guì fēi yú fó sì, bái bì luàn yǐn yú lú shān. yǒng wáng líng shí wèi dōng nán jié dù shǐ, yīn yǒu chéng jī zì lì zhī zhì. wén nèi dà cái, qiáng bī xià shān, yù shòu wěi zhí, lǐ zì xià cóng, jū liú yú mù fǔ. wèi jǐ, sù zì jí wèi yú líng wǔ, bài guō zi yí wèi tiān xià bīng mǎ dà yuán shuài, kè fù liǎng jīng. yǒu rén gào yǒng wáng lín móu pàn, sù zōng jí qiǎn zi yí yí bīng tǎo zhī, yǒng wáng bīng bài, lǐ bái fāng dé tuō shēn, táo zhì xún yáng jiāng kǒu, bèi shǒu jiāng bǎ zǒng qín ná, bǎ zuò pàn dǎng, jiě dào guō yuán shuài jūn qián. zi yí jiàn shì lǐ xué shì, jí hē tuì jūn tǔ, qīn xiè qí fù, zhì yú shàng wèi. nà tóu biàn bài dào: xī rì zhǎng ān dōng shì, ruò fēi ēn rén xiāng jiù, yān yǒu jīn rì? jí mìng zhì jiǔ yā jīng, lián yè xiū běn, zòu shàng tiān zǐ, wèi lǐ bái biàn yuān, qiě zhuī xù qí xià mán shū zhī gōng, jiàn qí cái kě yǐ dà yòng, cǐ nǎi shī ēn ér dé bào yě. zhèng shì: liǎng yè fú píng guī dà hǎi, rén shēng hé chù bù xiāng féng.
李白遍歷趙、魏、燕、晉、齊、梁、吳、楚,無不流連山水,極詩酒之趣。後因安祿山反叛,明皇車駕幸蜀,誅國忠於軍中,縊貴妃於佛寺,白避亂隱於廬山。永王玲時為東南節度使,陰有乘機自立之志。聞內大才,強逼下山,欲授偽職,李自下從,拘留於幕府。未幾,肅字即位於靈武,拜郭子儀為天下兵馬大元帥,克復兩京。有人告永王磷謀叛,肅宗即遣子儀移兵討之,永王兵敗,李白方得脫身,逃至潯陽江口,被守江把總擒拿,把做叛黨,解到郭元帥軍前。子儀見是李學士,即喝退軍土,親懈其縛,置於上位。納頭便拜道:「昔日長安東市,若非恩人相救,焉有今日?」即命治酒壓驚,連夜修本,奏上天子,為李白辨冤,且追敘其嚇蠻書之功,薦其才可以大用,此乃施恩而得報也。正是:兩葉浮萍歸大海,人生何處不相逢。
shí yáng guó zhōng yǐ sǐ, gāo lì shì yì yuǎn biǎn tā fāng, xuán zōng huáng dì zì shǔ yíng guī wèi dà shàng huáng, yì duì sù zōng chēng lǐ bái qí cái. sù zōng nǎi huī bái wèi zuǒ shí yí. bái tàn huàn hǎi chén mí, bù dé xiāo yáo zì zài, cí ér bù shòu, bié le guō zi yí, sòng fàn zhōu yóu dòng tíng yuè yáng, zài guò jīn líng, pō zhōu yú qiān dàn jiāng biān. shì yè, yuè míng rú zhòu. lǐ zì zài jiāng tóu chàng yǐn, hū wén tiān jì lè shēng wèi liàng, jiàn jìn zhōu cì, zhōu rén dū xià wén, zhǐ yǒu lǐ bái tīng dé. hū rán jiāng zhōng fēng làng dà zuò, yǒu jīng yú shù zhàng, fèn mèng ér qǐ, xiān tóng èr rén, shǒu chí shī jié, dào lǐ bái miàn qián, kǒu chēng: shàng dì fèng yíng xīng zhǔ hái wèi. zhōu rén dōu jīng dào, xū yú sū xǐng. zhǐ jiàn lǐ xué shì zuò yú jīng bèi, yīn lè qián dǎo, téng kōng ér qù. míng rì jiāng cǐ shì gào yú dāng tú xiàn lìng lǐ yáng bīng, yáng bīng jù biǎo zòu wén. tiān zǐ chì jiàn lǐ dī xiān cí yú qiān dàn shān shàng, chūn qiū èr jì.
時楊國忠已死,高力士亦遠貶他方,玄宗皇帝自蜀迎歸為大上皇,亦對肅宗稱李白奇才。肅宗乃徽白為左拾遺。白嘆宦海沉迷,不得逍遙自在,辭而不受,別了郭子儀,送泛舟游侗庭岳陽,再過金陵,泊舟於千石江邊。是夜,月明如晝。李自在江頭暢飲,忽聞天際樂聲味亮,漸近舟次,舟人都下聞,只有李白聽得。忽然江中風浪大作,有鯨魚數丈,奮孟而起,仙童二人,手持施節,到李白面前,口稱:「上帝奉迎星主還位。」舟人都驚倒,須臾甦醒。只見李學士坐於鯨背,音樂前導,騰空而去。明日將此事告於當塗縣令李陽冰,陽冰具表奏聞。天子敕建李滴仙詞於千石山上,春秋二祭。
dào sòng tài píng xìng guó nián wèn, yǒu shū shēng yú yuè yè dù cǎi shí jiāng, jiàn jǐn fān xī lái, chuán tóu shàng yǒu bái pái yī miàn, xiě shī bó èr zì. shū shēng suì lǎng yín èr jù dào: shuí rén jiāng shàng chēng shī bó? jǐn xiù wén zhāng jiè yī guān! zhōu zhōng yǒu rén hé yún: yè jìng bù kān tí jué jù, kǒng jīng xīng dǒu luò jiāng hán. shū shēng dà jīng, zhèng yù bàng zhōu xiāng fǎng, nà chuán pō yú qiān dàn zhī xià. zhōu zhōng rén zǐ yī shā mào, piāo rán ruò xiān, jìng tóu lǐ dī xiān cì zhōng. shū shēng suí hòu qiú zhī cí zhōng, bìng wú rén jī, fāng zhī hé shī zhě jí lǐ bái yě. zhì jīn rén chēng jiǔ xiān shī bó, jiē tuī lǐ bái wèi dì yī yún.
到宋太平興國年問,有書生於月夜渡採石江,見錦帆西來,船頭上有白牌一面,寫「詩伯」二字。書生遂朗吟二句道:「誰人江上稱詩伯?錦繡文章借一觀!」舟中有人和云:「夜靜不堪題絕句,恐驚星斗落江寒。」書生大驚,正欲傍舟相訪,那船泊於千石之下。舟中人紫衣紗帽,飄然若仙,徑投李滴仙伺中。書生隨後求之詞中,並無人跡,方知和詩者即李白也。至今人稱「酒仙」、「詩伯」,皆推李白為第一雲。
xià mán shū cǎo jiàn tiān cái, tiān zǐ diào gēng qīn cì lái.
嚇蠻書草見天才,天子調羹親賜來。
yī zì qí jīng tiān shǎng qù, jiāng liú cǎi shí yǒu yú āi.
一自騎鯨天上去,江流採石有餘哀。