strong lǐ zhé xiān zuì cǎo xià mán shū strong
李谪仙醉草吓蛮书
kān xiàn dāng nián lǐ zhé xiān, yín shī dǒu jiǔ yǒu lián piān
堪羡当年李谪仙,吟诗斗酒有连篇;
pán xiōng jǐn xiù qī shí yàn, luò bǐ fēng yún mài gǔ xián.
蟠胸锦绣欺时彦,落笔风云迈古贤。
shū cǎo hé fān wēi yuǎn sāi, cí gē qīng guó mèi xīn xián
书草和番威远塞,词歌倾国媚新弦;
mò yán cái gàn fēng liú jìn, míng yuè zhǎng xuán cǎi shí biān.
莫言才干风流尽,明月长悬采石边。
huà shuō táng xuán zōng huáng dì cháo, yǒu gè cái gàn, xìng lǐ, míng bái, zì tài bái. nǎi xī liáng wǔ zhāo xìng shèng huáng dì lǐ jú jiǔ shì sūn, xī chuān jǐn zhōu rén yě. qí mǔ mèng cháng gēng rén huái ér shēng, nà cháng gēng xīng yòu míng dà bái xīng, suǒ yǐ míng zì jù yòng zhī. nà lǐ bái zhǔ dé zī róng měi xiù, gǔ gé qīng qí, yǒu piāo rán chū shì zhī biǎo. shí suì shí, biàn jīng tōng shū shǐ, chū kǒu chéng zhāng, rén dōu kuā tā jǐn xīn xiù kǒu, yòu shuō tā shì shén xiān jiàng shēng, yǐ cǐ yòu hū wèi lǐ zhé xiān. yǒu dù gōng bù zèng shī wèi zhèng:
话说唐玄宗皇帝朝,有个才干,姓李,名白,字太白。乃西梁武昭兴圣皇帝李局九世孙,西川锦州人也。其母梦长庚人怀而生,那长庚星又名大白星,所以名字俱用之。那李白主得姿容美秀,骨格清奇,有飘然出世之表。十岁时,便精通书史,出口成章,人都夸他锦心绣口,又说他是神仙降生,以此又呼为李谪仙。有杜工部赠诗为证:
xī nián yǒu kuáng kè, hào ěr zhé xiān rén.
昔年有狂客,号尔谪仙人。
bǐ luò jīng fēng yǔ, shī chéng qì guǐ shén!
笔落惊风雨,诗成泣鬼神!
shēng míng cóng cǐ dà, lèi méi yī zhāo shēn.
声名从此大,泪没一朝伸。
wén cǎi chéng shū wò, liú chuán bì jué lún.
文采承殊握,流传必绝伦。
lǐ bái yòu zì chēng qīng lián jū shì. yī shēng hǎo jiǔ, bù qiú shì jìn, zhì yù yāo yóu sì hǎi, kàn jǐn tiān xià míng shān, cháng biàn tiān xià měi jiǔ. xiān dēng é méi, cì jū yún mèng, fù yǐn yú zǔ liáo shān zhú xī, yǔ kǒng cháo fù děng liù rén, rì xī hān yǐn, hào wèi zhú xī liù yì. yǒu rén shuō hú zhōu wū chéng jiǔ shèn jiā, bái bù yuǎn qiān lǐ ér wǎng, dào jiǔ sì zhōng, kāi huái chàng yǐn, páng ruò wú rén. shí yǒu yì yè sī mǎ jīng guò, wén bái kuáng gē zhī shēng, qiǎn cóng zhě wèn qí hé rén. bái suí kǒu dá shī sì jù.
李白又自称青莲居士。一生好酒,不求仕进,志欲邀游四海,看尽天下名山,尝遍天下美酒。先登峨眉,次居云梦,复隐于祖僚山竹溪,与孔巢父等六人,日夕酣饮,号为竹溪六逸。有人说湖州乌程酒甚佳,白不远千里而往,到酒肆中,开怀畅饮,旁若无人。时有逸叶司马经过,闻白狂歌之声,遣从者问其何人。白随口答诗四句。
qīng lián jū shì dī xiān rén, jiǔ sì táo míng sān shí chūn.
青莲居士滴仙人,酒肆逃名三十春。
hú zhōu sī mǎ hé xū wèn, jīn sù rú lái shì hòu shēn.
湖州司马何须问,金粟如来是后身。
biān yè sī mǎ dà jīng, wèn dào:" mò fēi shǔ zhōng lǐ dī xiān me? wén míng jiǔ yǐ 1" suì qǐng xiāng jiàn, liú yǐn shí rì, hòu yǒu suǒ zèng. lín bié, wèn dào:" yǐ qīng lián gāo cái, qǔ qīng zǐ rú shí jiè, hé bù yóu cháng ān yìng jǔ?" fēng bái dào:" mù lìng cháo zhèng wěn luàn, gōng dào quán wú, qǐng tuō zhě dēng gāo dì, nà huì zhě huò kē míng. fēi cǐ èr zhě, suī yǒu kǒng mèng zhī xián, cháo dǒng zhī cái, wú yóu zì dá. bái suǒ yǐ liú lián shī liǎ, miǎn shòu máng shì guān zhī qì ěr." jī yè sī mǎ dào:" suī zé rú cǐ, zú xià shuí rén bù zhī? yí dào cháng ān, bì yǒu rén jiàn bá."
边叶司马大惊,问道:“莫非蜀中李滴仙么?闻名久矣1”遂请相见,留饮十日,厚有所赠。临别,问道:“以青莲高才,取青紫如拾芥,何不游长安应举?”丰白道:”目令朝政紊乱,公道全无,请托者登高第,纳贿者获科名。非此二者,虽有孔孟之贤,晁董之才,无由自达。白所以流连诗俩,免受盲试官之气耳。”迹叶司马道:“虽则如此,足下谁人不知?一到长安,必有人荐拔。”
lǐ bái cóng qí yán, nǎi yóu cháng ān. yī rì dào zǐ jí gōng yóu wán, yù le hàn lín xué tǔ hè zhī zhāng, tōng xìng dào míng, bǐ cǐ xiāng mù. zhī zhāng suì yāo lǐ bái gàn jiǔ sì zhōng, jiě xià jīn diāo, dāng jiǔ tóng yǐn. zhì yè bù shě, suì liú fēng bái yú jiā zhōng xià tà, jié wèi xiōng dì. cì rì, fēng bái jiāng xíng lǐ bān zhì hè nèi hàn zhái, měi rì tán shī yǐn jiǔ, bīn zhǔ shèn shì xiāng de. shí guāng zài rǎn, bù jué shì qī yǐ pò. hè nèi hàn dào:" jīn chūn nán shěng shì guān, zhèng shì yáng guì fēi xiōng yáng guó zhōng dà shī, jiān shì guān nǎi dà wèi gāo lì shì, èr rén dōu shì shòu cái zhī rén. xián dì què wú jīn yín mǎi zhǔ tā, biàn yǒu chōng tiān xué wèn, jiàn bù dé shèng tiān zǐ. cǐ èr rén yǔ xià guān jiē yǒu xiāng shí, xià guān xiě yī fēng zhá zi qù, yù xiān zhǔ tuō, huò zhě kàn báo miàn yī èr." lǐ bái suī zé cái dà qì gāo, yù le zhè děng shí shì, kuàng jù nèi hàn gāo qíng, xià hǎo wéi zǔ, hè nèi hàn xiě le jiǎn tiě, tóu yǔ yáng tài shī gāo lì shì.
李白从其言,乃游长安。一日到紫极宫游玩,遇了翰林学土贺知章,通姓道名,彼此相慕。知章遂邀李白干酒肆中,解下金貂,当酒同饮。至夜不舍,遂留丰白于家中下榻,结为兄弟。次日,丰白将行李搬至贺内翰宅,每日谈诗饮酒,宾主甚是相得。时光在苒,不觉试期已迫。贺内翰道:“今春南省试官,正是杨贵妃兄杨国忠大师,监视官乃大尉高力士,二人都是受财之人。贤弟却无金银买嘱他,便有冲天学问,见不得圣天子。此二人与下官皆有相识,下官写一封札子去,预先嘱托,或者看薄面一二。”李白虽则才大气高,遇了这等时势,况巨内翰高情,下好违阻,贺内翰写了柬帖,投与杨太师、高力士。
èr rén jiē kāi kàn le, lěng xiào dào:" hè nèi hàn shòu le lǐ bái jīn yín, què xiě zhòu kōng shū zài wǒ zhè lǐ tǎo bái rén qíng, dào nà rì zhuān jì, rú yǒu lǐ bái míng zì juǎn zi, bù wèn hǎo dǎi, jí shí pī luò." shí zhí sān yuè sān rì, dà kāi nán shěng, huì tiān xià cái rén, jǐn chéng juǎn zi. lǐ bái cái sī yǒu yú, yī bǐ huī jiù dì yí gè jiāo juàn. yáng guó zhōng jiàn juǎn zi shàng yǒu fēng bái míng zì, yě xià kàn wén zì, luàn bǐ tú mǒ dào:" zhè yàng shū shēng, zhǐ hǎo yǔ wǒ mó mò." gāo lì shì dào:" mó mò yě xià zhōng, zhǐ hǎo yǔ wǒ zhe wà tuō xuē." hè lìng jiāng lǐ bái tuī qiǎng chū qù. zhèng shì: bù yuàn wén zhāng zhōng tiān xià, zhǐ yuàn wén zhāng zhōng shì guān! lǐ bái bèi shì guān qū pī juàn zi, yuàn qì chōng tiān, huí zhì nèi hàn zhái zhōng, lì shì:" jiǔ hòu wú ruò dé zhì, dìng jiào yáng guó zhōng mó mò, gāo lì shì yǔ wǒ tuō xuē, fāng cái mǎn yuàn." hè nèi hàn quàn bái:" qiě xiū fán nǎo, quán zài shè xià ān xiē. dài sān nián, zài kāi shì chǎng, bié huàn shì guān, bì rán dēng dì." zhōng rì gòng lǐ bái yǐn jiǔ fù shī.
二人接开看了,冷笑道:“贺内翰受了李白金银,却写纣空书在我这里讨白人情,到那日专记,如有李白名字卷子,不问好歹,即时批落。”时值三月三日,大开南省,会天下才人,尽呈卷子。李白才思有余,一笔挥就、第一个交卷。杨国忠见卷子上有丰白名字,也下看文字,乱笔涂抹道:“这样书生,只好与我磨墨。”高力士道:“磨墨也下中,只好与我着袜脱靴。”喝令将李白推抢出去。正是:不愿文章中天下,只愿文章中试官!李白被试官屈批卷子,怨气冲天,回至内翰宅中,立誓:“久后吾若得志,定教杨国忠磨墨,高力士与我脱靴,方才满愿。”贺内翰劝白:“且休烦恼,权在舍下安歇。待三年,再开试场,别换试官,必然登第。”终日共李白饮酒赋诗。
rì zài yuè lái, bù jué yī zài. hū yī rì, yǒu fān shǐ dì guó shū dào. cháo tíng chāi shǐ mìng jí xuān hè nèi hàn péi jiē fān shǐ, zài guǎn yì ān xià. cì rì gé mén shè rén jiē dé fān shǐ guó shū yī dào. xuán zōng chì xuān hàn lín xué shì, chāi kāi fān shū, quán rán bù shí yī zì, bài fú jīn jiē qǐ zòu:" cǐ shū jiē shì niǎo shòu zhī jī, chén děng xué shí qiǎn duǎn, bù shí yī zì." tiān zǐ wén zòu, jiāng yǔ nán shěng shì guān yáng guó zhōng kāi dú. yáng guó zhōng kāi kàn, shuāng mù rú máng, yì bù xiǎo de, tiān zǐ xuān jiān mǎn cháo wén wǔ, bìng wú yī rén xiǎo de, bù zhī shū shàng yǒu hé jí xiōng yán yǔ. lóng yán dà nù, hē mà cháo chén:" zài yǒu xǔ duō wén wǔ, jǐng wú yí gè bǎo xué zhī tǔ yǔ lián fēn yōu. cǐ shū shí bù dé, jiāng hé huí dá fā luò fān shǐ, què bèi fān bāng xiào chǐ, qī wǔ nán cháo, bì dòng yú gē, lái qīn biān jiè, rú zhī qīn hé! chì xiàn sān rì, ruò wú rén shí cǐ fān shū, yī gài tíng fèng liù rì yóu rén, yī gài tíng zhí jiǔ rì wú rén, yī gài wèn zuì. bié xuǎn xián liáng, bìng fú shè jì." shèng zhǐ yī chū, zhū guān mò mò wú yán, zài wú yī rén gǎn zòu. tiān zǐ zhuǎn tiān fán nǎo.
日在月来,不觉一载。忽一日,有番使帝国书到。朝廷差使命急宣贺内翰陪接番使,在馆驿安下。次日阁门舍人接得番使国书一道。玄宗敕宣翰林学士,拆开番书,全然不识一字,拜伏金阶启奏:“此书皆是鸟兽之迹,臣等学识浅短,不识一字。”天子闻奏,将与南省试官杨国忠开读。杨国忠开看,双目如盲,亦不晓得,天子宣间满朝文武,并无一人晓得,不知书上有何吉凶言语。龙颜大怒,喝骂朝臣:“在有许多文武,井无一个饱学之土与联分忧。此书识不得,将何回答发落番使,却被番邦笑耻,欺侮南朝,必动于戈,来侵边界,如之亲何!敕限三日,若无人识此番书,一概停俸;六日尤人,一概停职;九日无人,一概问罪。别选贤良,并扶社稷。”圣旨一出,诸官默默无言,再无一人敢奏。天子转添烦恼。
hè nèi hàn cháo sàn huí jiā, jiāng cǐ shì shù yú lǐ bái. bái wēi wēi lěng xiào:" kě jiè wǒ lǐ mǒu qù nián bù céng jí dì wèi guān, bù dé yǔ tiān zǐ fēn yōu." hè nèi hàn dà jīng dào:" xiǎng bì xián dì bó xué duō néng, biàn shí fān shū, xià guān dāng yú jià qián bǎo zòu." cì rì, hè zhī zhāng rén cháo, yuè bān zòu dào:" chén qǐ bì xià, chén jiā yǒu yī xiù cái, xìng lǐ míng bái, bó xué duō néng. yào biàn fān shū, fēi cǐ rén xià kě." tiān zǐ zhǔn zòu, jí qiǎn shǐ mìng, zī zhào qián qù nèi hàn zhái zhōng, xuān qǔ lǐ bái. lǐ bái gào tiān shǐ dào:" chén nǎi yuǎn fāng bù yī, wú cái wú shí, jīn zhāo zhōng yǒu xǔ duō guān liáo, dōu shì bǎo xué zhī rú, hé bì jiān jí cǎo mǎng? chén xià gǎn fèng zhào, kǒng dé zuì yú cháo guì." shuō zhè jù" kǒng dé zuì yú cháo guì", yǐn yǐn cì zhe yáng gāo èr rén, shǐ mìng huí zòu. tiān zǐ chū wèn hè zhī zhāng:" lǐ bái bù kěn fèng zhào, qí yì yún hé?" zhī zhāng zòu dào:" chén zhī lǐ bái wén zhāng gài shì, xué wèn jīng rén. zhǐ wèi qù nián shì chǎng zhōng, bèi shì guān qū pī le juǎn zi, xiū qiǎng chū mén, jīn rì jiào tā bái yī rén cháo, yǒu kuì yú xīn. qǐ bì xià cì yǐ ēn diǎn, qiǎn yī wèi dà chén zài wǎng, bì rán fèng zhào." xuán zì dào:" yī qīng suǒ zòu. qīn cì lǐ bái jìn shì jí dì, zhe zǐ páo jīn dài, shā mào xiàng jiǎn jiàn jià. jiù fán qīng zì zài yíng qǔ, qīng bù kě cí!"
贺内翰朝散回家,将此事述于李白。白微微冷笑:“可借我李某去年不曾及第为官,不得与天子分忧。”贺内翰大惊道:“想必贤弟博学多能,辨识番书,下官当于驾前保奏。”次日,贺知章人朝,越班奏道:“臣启陛下,臣家有一秀才,姓李名白,博学多能。要辨番书,非此人下可。”天子准奏,即遣使命,资诏前去内翰宅中,宣取李白。李白告天使道:“臣乃远方布衣,无才无识,今朝中有许多官僚,都是饱学之儒,何必间及草莽?臣下敢奉诏,恐得罪于朝贵。”说这句“恐得罪于朝贵”,隐隐刺着杨、高二人,使命回奏。天子初问贺知章:“李白不肯奉诏,其意云何?”知章奏道:“臣知李白文章盖世,学问惊人。只为去年试场中,被试官屈批了卷子,羞抢出门,今日教他白衣人朝,有愧于心。乞陛下赐以恩典,遣一位大臣再往,必然奉诏。”玄字道:“依卿所奏。钦赐李白进士及第,着紫袍金带,纱帽象简见驾。就烦卿自在迎取,卿不可辞!”
hè zhī zhāng lǐng zhǐ huí jiā, qǐng fēng bái kāi dú, bèi shù yāo zi juàn juàn qiú xián zhī yì. lǐ bái chuān le yù cì páo fú, wàng mèn bài xiè. suì qí mǎ suí hè nèi hàn rén cháo, xuán zōng yú yù zuò zhuān dài lǐ bái. lǐ bái zhì jīn jiē bài wǔ, shān hū xiè ēn, gōng shēn ér lì. tiān zǐ yī jiàn lǐ bái, rú pín dé bǎo, rú àn dé dēng, rú jī dé shí, rú hàn dé yún. kāi jīn kǒu, dòng yù yīn, dào:" jīn yǒu fān guó zé shū, wú rén néng xiǎo, tè xuān qīng zhì, wèi zhèn fēn yōu." bái gōng shēn zòu dào:" chén yīn xué qiǎn, bèi dà shī pī juàn bù zhōng, gāo dà wèi jiāng chén tuī qiǎng chū mén. jīn yǒu fān shū, hé bù lìng shì guān huí dá, què nǎi jiǔ zhì fān guān zài cǐ? chén shì pī chù xiù cái, bù néng chēng shì guān zhī dài, zěn néng chēng huáng shàng zhī yì?" tiān zǐ dào:" zhèn zì zhī qīng, qīng qí wù cí!" suì mìng shì chén pěng fān shū cì lǐ bái guān kàn. lǐ bái kàn le yī biàn, wēi wēi lěng xiào, duì yù zuò qián jiāng táng yīn yì chū, xuān dú rú liú. fān shū yún:
贺知章领旨回家,请丰白开读,备述夭子倦倦求贤之意。李白穿了御赐袍服,望闷拜谢。遂骑马随贺内翰人朝,玄宗于御座专待李白。李白至金阶拜舞,山呼谢恩,躬身而立。天子一见李白,如贫得宝,如暗得灯,如饥得食,如旱得云。开金口,动玉音,道:“今有番国责书,无人能晓,特宣卿至,为朕分忧。”白躬身奏道:“臣因学浅,被大师批卷不中,高大尉将臣推抢出门。今有番书,何不令试官回答,却乃久滞番官在此?臣是批黜秀才,不能称试官之怠,怎能称皇上之意?”天子道:“朕自知卿,卿其勿辞!”遂命侍臣捧番书赐李白观看。李白看了一遍,微微冷笑,对御座前将唐音译出,宣读如流。番书云:
bó hǎi guó dà kě dú shū dá táng cháo guān jiā. zì nǐ zhàn le gāo lí, yǔ ǎn guó bī jìn, biān bīng lǚ lǚ qīn fàn wú jiè, xiǎng chū zì gōng jiā zhī yì. ǎn rú jīn bù kě nài zhě, chà guān lái jiǎng, kě jiāng gāo lí yī bǎi qī shí liù chéng, ràng yǔ ǎn guó, ǎn yǒu hǎo wù shì xiāng sòng. dà bái shān zhī wú, nán hǎi zhī kūn bù, zhà chéng zhī gǔ, fú jiàn zhī lù, guō hé zhī yǒng, lǜ bīn zhī mǎ, wò zhōu zhī mián, xún lún hé zhī jì, wán dōu zhī lǐ, lè yóu zhī lí, nǐ guān jiā dōu yǒu fèn. ruò hái bù kěn, ǎn qǐ bīng lái sī shā, qiě kàn nà jiā shèng bài!
渤海国大可毒书达唐朝官家。自你占了高丽,与俺国逼近,边兵屡屡侵犯吾界,想出自宫家之意。俺如今不可耐者,差官来讲,可将高丽一百七十六城,让与俺国,俺有好物事相送。大白山之芜,南海之昆布,栅城之鼓,扶件之鹿,郭颌之永,率宾之马,沃州之绵,循沦河之鲫,丸都之李,乐游之梨,你官家都有分。若还不肯,俺起兵来厮杀,且看那家胜败!
zhòng guān tīng dé dú bà fān shū, xià jué shī jīng, miàn miàn xiāng qù, jǐn chēng" nán de". tiān zǐ tīng le fān shū, lóng qíng bù yuè. chén yín liáng jiǔ, fāng wèn xī bān wén wǔ:" jīn bèi fān jiā yào xīng bīng qiǎng zhàn gāo lí, yǒu hé cè kě yǐ yìng dí?" liǎng bān zhàng wǔ, rú ní sù mù diāo, wú rén gǎn yīng. hè zhī zhāng qǐ zòu dào:" zì dà zōng huáng dì sān zhēng gāo lí, bù zhī shā le duō shǎo shēng líng, bù néng qǔ shèng, fǔ kù wèi zhī xū hào. tiān xìng gài sū wén sǐ le, qí zǐ nán shēng xiōng dì zhēng quán, wèi wǒ xiāng dǎo. gāo zōng huáng dì qiǎn lǎo jiàng lǐ lì xuē rén guì tǒng bǎi wàn xióng bīng, dà xiǎo bǎi zhàn, fāng cái zhěn miè. jīn chéng píng rì jiǔ, wú jiāng wú bīng, tǎng gān gē fù dòng, nán bǎo bì shèng. bīng lián huò jié, bù zhī hé shí ér zhǐ? yuàn wú huáng shèng jiàn!" tiān zǐ dào:" shì cǐ rú hé huí dá tā?" zhī zhāng dào:" bì dīng shì wèn lǐ bái, bì rán shàn yú cí mìng." tiān zǐ nǎi zhào bái wèn zhī. lǐ bái zòu dào:" chén qǐ bì xià, cǐ shì bù láo shèng lǜ, lái rì yí fān shǐ rù cháo, chén dāng miàn huí dá fān shū, yǔ tā yì bān zì jī, shū zhōng yán yǔ, xiū rǔ fān jiā, xū yào fān guó kě dú gǒng shǒu lái jiàng." tiān zǐ wèn," kě dú hé rén yě?" lǐ bái zòu dào:" bó hǎi fēng sú, chēng qí wáng yuē kě dú. yóu huí yì chēng kè hán, tǔ fān chēng zàn pǔ, liù zhào chēng zhào, hé líng chēng xī mò chéng, gè cóng qí sú." tiān zǐ jiàn qí yìng duì bù qióng, shèng xīn dà yuè, jí rì bài wèi hàn lín xué shì. suì shè yàn yú jīn luán diàn, gōng shāng dié zòu, qín sè xuān yuè, pín fēi jìn jiǔ, cǎi nǚ chuán bēi. yù yīn chuán shì:" lǐ qīng, kě kāi huái chàng yǐn, xiū jū lǐ fǎ." lǐ bái jǐn liàng ér yǐn, bù jué jiǔ nóng shēn ruǎn. tiān yú lìng nèi guān fú yú diàn cè ān qǐn.
众官听得读罢番书,下觉失惊,面面相觑,尽称“难得”。天子听了番书,龙情不悦。沉吟良久,方问西班文武:“今被番家要兴兵抢占高丽,有何策可以应敌?”两班丈武,如泥塑木雕,无人敢应。贺知章启奏道:“自大宗皇帝三征高丽,不知杀了多少生灵,不能取胜,府库为之虚耗。天幸盖苏文死了,其子男生兄弟争权,为我乡导。高宗皇帝遣老将李励、薛仁贵统百万雄兵,大小百战,方才诊灭。今承平日久,无将无兵,倘干戈复动,难保必胜。兵连祸结,不知何时而止?愿吾皇圣鉴!”天子道:“似此如何回答他?”知章道:“陛丁试问李白,必然善于辞命。”天子乃召白问之。李白奏道:“臣启陛下,此事不劳圣虑,来日宜番使入朝,臣当面回答番书,与他一般字迹,书中言语,羞辱番家,须要番国可毒拱手来降。”天子问,“可毒何人也?”李白奏道:”渤海风俗,称其王曰可毒。犹回屹称可汗,吐番称赞普,六诏称诏,河陵称悉莫成,各从其俗。”天子见其应对不穷,圣心大悦,即日拜为翰林学士。遂设宴于金銮殿,宫商迭奏,琴瑟喧阅,嫔妃进酒,彩女传杯。御音传示:“李卿,可开怀畅饮,休拘礼法。”李白尽量而饮,不觉酒浓身软。天于令内官扶于殿侧安寝。
cì rì wǔ gǔ, tiān zǐ shēng diàn. jìng biān sān xià xiǎng, wén wǔ yè bān qí. lǐ bái sù xǐng yóu wèi xǐng, nèi guān cuī cù jìn cháo. bǎi guān cháo jiàn yǐ bì, tiān zǐ zhào fēng bái shàng diàn, jiàn qí miàn shàng dài jiǔ róng, liǎng yǎn wū zì yǒu méng lóng zhī yì. tiān zǐ fēn fù nèi shì, jiào yù chú zhōng zào sān fēn xǐng jiǔ tài yú gēng lái. xū yú, nèi shì jiāng jīn pán pěng dào yú gēng yī wǎn. tiān zǐ jiàn gēng qì dà rè, yù shǒu qǔ yá dá diào zhī liáng jiǔ, cì yǔ lǐ xué shì. lǐ bái guì ér shí zhī, dùn jué shuǎng kuài. shì shí bǎi guān jiàn yāo zi ēn xìng lǐ bái, qiě jīng qiě xǐ, jīng zhě guài qí pò gé, xǐ zhě xǐ qí dé rén. wéi yáng guó zhōng, gāo lì shì jiū rán yǒu bù lè zhī sè. shèng zhǐ xuān fān shǐ rù cháo, fān shǐ shān hū jiàn shèng yǐ bì. lǐ bái zǐ yī shā mào, piāo piāo rán yǒu shén xiān líng yún zhī tài, shǒu pěng fān shū lì yú zuǒ cè zhù xià, lǎng shēng ér dú, yī zì yóu chà, fān shǐ dà hài. lǐ bái dào:" xiǎo bāng shī lǐ, shèng shàng hóng dù rú gōng, zhì ér xià jiào, yǒu zhào pī dá, rǔ yí jìng tīng!" fān guān zhàn zhàn jīng jīng, guì yú jiē xià. tiān zǐ mìng shè qī bǎo chuáng yú yù zuò zhī bàng, qǔ yú wén bái wǔ yàn, xiàng guǎn miǎn háo bǐ, dú cǎo yóu xiāng mò, wǔ sè jīn huā jiān, pái liè tíng dāng. cì lǐ bái jìn yù tà qián, zuò jǐn dūn cǎo zhǎo. lǐ bái zòu dào:" chén xuē bù jìng, yǒu wū qián xí, wàng huáng shàng kuān ēn, cì chén tuō xuē jié wà ér dēng." tiān zǐ zhǔn zòu, mìng yī xiǎo nèi shì:" yǔ lǐ xué shì tuō xuē." lǐ bái yòu zòu dào:" chén yǒu yī yán, qǐ bì xià shè chén kuáng wàng, chén fāng gǎn zòu." tiān zǐ dào:" rèn qīng shī yán, zhèn yì bù zuì." lǐ bái zòu dào:" chén qián rù shì chūn nào, bèi yáng dà shī pī luò, gāo dà wèi gǎn zhú, jīn rì jiàn èr rén yā bān, chén zhī shén qì bù wàng. qǐ yù yīn fēn fù yáng guó zhōng yǔ chén pěng yàn mó mò, gāo lì shì yǔ chén tuō xuē jié wà, chén yì qì shǐ dé zì háo, jǔ bǐ cǎo zhào, kǒu dài tiān yán, fāng kě bù rǔ jūn mìng." tiān zǐ yòng rén zhī jì, kǒng fú qí yì, zhǐ de chuán zhǐ, jiào" yáng guó zhōng pěng yàn, gāo lì shí tuō xuē". èr rén xīn lǐ àn jī zì chuāi, qián rì kē chǎng zhōng qīng bó le tā," zhè yàng shū shēng, zhǐ hǎo yǔ wǒ mó mò tuō xuē." jīn rì shì le tiān zǐ yī shí chǒng xìng, jiù lái huán huà, bào fù qián chóu. chū yú wú nài, xià gǎn wéi bèi shèng zhǐ, zhèng shì gǎn nù ér xià gǎn yán. cháng yán dào:
次日五鼓,天子升殿。净鞭三下响,文武页班齐。李白宿醒犹未醒,内官催促进朝。百官朝见已毕,天子召丰白上殿,见其面尚带酒容,两眼兀自有朦胧之意。天子分付内侍,教御厨中造三分醒酒酞鱼羹来。须臾,内恃将金盘捧到鱼羹一碗。天子见羹气大热,御手取牙答调之良久,赐与李学士。李白跪而食之,顿觉爽快。是时百官见夭子恩幸李白,且惊且喜,惊者怪其破格,喜者喜其得人。惟杨国忠,高力士揪然有不乐之色。圣旨宣番使入朝,番使山呼见圣已毕。李白紫衣纱帽,飘飘然有神仙凌云之态,手捧番书立于左侧柱下,朗声而读,一字尤差,番使大骇。李白道:“小邦失礼,圣上洪度如工,置而下较,有诏批答,汝宜静听!”番官战战兢兢,跪于阶下。天子命设七宝床于御座之傍,取于闻白五砚,象管免毫笔,独草尤香墨,五色金花笺,排列停当。赐李白近御榻前,坐锦墩草沼。李白奏道:“臣靴不净,有污前席,望皇上宽恩,赐臣脱靴结袜而登。”天子准奏,命一小内侍:“与李学士脱靴。”李白又奏道:“臣有一言,乞陛下赦臣狂妄,臣方敢奏。”天子道:“任卿失言,朕亦不罪。”李白奏道:”臣前入试春闹,被杨大师批落,高大尉赶逐,今日见二人押班,臣之神气不旺。乞玉音分付杨国忠与臣捧砚磨墨,高力士与臣脱靴结袜,臣意气始得自豪,举笔草诏,口代天言,方可不辱君命。”天子用人之际,恐拂其意,只得传旨,教“杨国忠捧砚,高力十脱靴”。二人心里暗畸自揣,前日科场中轻薄了他,“这样书生,只好与我磨墨脱靴。”今日恃了天子一时宠幸,就来还话,报复前仇。出于无奈,下敢违背圣旨,正是敢怒而下敢言。常言道:
yuān jiā bù kě jié, jié liǎo wú xiū xiē.
冤家不可结,结了无休歇。
wǔ rén hái zì wǔ, shuō rén hái zì shuō.
侮人还自侮,说人还自说。
lǐ bái cǐ shí áng áng dé yì, tí wà dēng rù, zuò yú jǐn dūn. yáng guó zhōng mó dé mò nóng, pěng yàn shì lì. lùn lái jué wèi bù tóng, zěn me fēng xué shì zuò le, yáng dà shī dào shì lì? yīn lǐ bái kǒu dài tiān yán, tiān zǐ chǒng yǐ shū lǐ. yáng dà shī fèng zhǐ mó mò, xià céng cì zuò, zhǐ de shì lì. lǐ bái zuǒ shǒu jiāng xū yī fú, yòu shǒu jǔ qǐ zhōng shān tù yǐng, xiàng wǔ huā jiān shàng, shǒu bù tíng huī, xū yú, cǎo jiù xià mán shū. zì huà qí zhěng, bìng wú chà luò, xiàn yú lóng àn zhī bǐ tiān yǔ kàn le dà jīng, dōu shì zhào yàng fān shū, yī zì bù shí. chuán yǔ bǎi guān kàn le, bèi gè hài rán, tiān zǐ mìng lǐ bái sòng zhī. lǐ bái jiù yù zuò qián lǎng sòng yī biàn:
李白此时昂昂得意,蹄袜登褥,坐于锦墩。杨国忠磨得墨浓,捧砚侍立。论来爵位不同,怎么丰学士坐了,杨大师到侍立?因李白口代天言,天子宠以殊礼。杨大师奉旨磨墨,下曾赐坐,只得侍立。李白左手将须一拂,右手举起中山兔颖,向五花笺上,手不停挥,须臾,草就吓蛮书。字画齐整,并无差落,献于龙案之匕天予看了大惊,都是照样番书,一字不识。传与百官看了,备各骇然,天子命李白诵之。李白就御座前朗诵一遍:
dà táng kāi yuán huáng dì, zhào yú bó hǎi kě dú, xiàng xī shí luǎn bù dí. shé lóng bù dòu. běn hàn yìng yùn kāi tiān, fǔ yǒu sì hǎi, jiāng yǒng zú jīng, jiǎ jiān bīng ruì. hàn lì bèi méng ér bèi qín, nòng zàn zhù é ér nà shì xīn luó zòu zhī jǐn zhī sòng, tiān zhú zhì néng yán zhī niǎo, bō sī xiàn bǔ shǔ zhī shé, fú suàn jìn yè mǎ zhī gǒu bái yīng wǔ lái zì kě líng, yè guāng zhū gòng yú lín yì gǔ lì yú yǒu míng mǎ zhī nà, ní pó luó yǒu liáng zuì zhī xiàn. wú fēi wèi wēi huái dé, mǎi jìng qiú ān. gāo lí jù mìng, tiān tǎo zài jiā, chuán shì jiǔ bǎi, yī zhāo dài miè, qǐ fēi biān tiān zhī jiù huī, héng dà zhī míng jiàn yǔ! kuàng ěr hǎi wài xiǎo bāng, gāo lí fù guó, bǐ zhī zhōng guó, bù guò yī jùn, shì mǎ chú liáng, wàn fēn bù jí. ruò táng nù shì chěng, é jiāo bù xùn, tiān bīng yī xià, qiān lǐ liú xiě, jūn tóng pín lì zhī fú, guó wèi gāo lí zhī xù. fāng jīn shèng dù wāng yáng, shù ěr kuáng xìng, jí yí huǐ huò, qín xiū suì shì, wú qǔ zhū sú, wèi sì yí xiào. ěr qí sān sī zāi! gù yù.
大唐开元皇帝,诏渝渤海可毒,向昔石卵不敌。蛇龙不斗。本翰应运开天,抚有四海,将勇卒精,甲坚兵锐。颔利背盟而被擒,弄赞铸鹅而纳誓;新罗奏织锦之颂,天竺致能言之鸟,波斯献捕鼠之蛇,拂蒜进曳马之狗;白鹦鹉来自坷陵,夜光珠贡于林邑;骨利于有名马之纳,泥婆罗有良醉之献。无非畏威怀德,买静求安。高丽拒命,天讨再加,传世九百,一朝殆灭,岂非边天之咎徽,衡大之明鉴与!况尔海外小邦,高丽附国,比之中国,不过一郡,士马刍粮,万分不及。若螳怒是逞,鹅骄不逊,天兵一下,千里流血,君同频利之俘,国为高丽之续。方今圣度汪洋,恕尔狂悻,急宜悔祸,勤修岁事,毋取诛俗,为四夷笑。尔其三思哉!故谕。
tiān zǐ wén zhī dà xǐ, zài mìng lǐ bái duì fān guān miàn xuān yī tòng, rán hòu yòng bǎo rù hán. lǐ bái réng jiào gāo dà wèi zhe xuē, fāng cái xià diàn, huàn fān guān tīng zhào. lǐ bái zhòng dú yī biàn, dú dé shēng yùn kēng qiāng, fān shǐ bù gǎn zé shēng, miàn rú shàng sè, bù miǎn shān hū bài wǔ cí cháo, hè nèi hàn sòng chū dōu mén, fān guān sī wèn dào:" shì cái dú zhào zhě hé rén?" nèi hàn dào:" xìng lǐ míng bái, guān bài hàn lín xué shì." fān shǐ dào:" duō dà de guān, shǐ dà shī pěng yàn, dà wèi tuō xuē?" nèi hàn dào:" dà shī dà chén, dà wèi qīn chén, bù guò rén jiān zhī jí guì. nà lǐ xué shì nǎi tiān shàng shén xiān xià jiàng, zàn zhù tiān cháo, gèng yǒu hé rén kě jí!" fān shǐ diǎn tóu ér bié, guī zhì běn guó, yǔ guó wáng shù zhī, guó wáng kàn le guó shū, dà jīng, yǔ guó rén shāng yì, tiān cháo yǒu shén xiān zàn zhù, rú hé dí dé. xiě le jiàng biǎo, yuàn nián nián jìn gòng, suì suì lái zhāo. cǐ shì hòu huà.
天子闻之大喜,再命李白对番官面宣一通,然后用宝入函。李白仍叫高大尉着靴,方才下殿,唤番官听诏。李白重读一遍,读得声韵铿锵,番使不敢则声,面如上色,不免山呼拜舞辞朝,贺内翰送出都门,番官私问道:“适才读诏者何人?”内翰道:“姓李名白,官拜翰林学士。”番使道:“多大的官,使大师捧砚,大尉脱靴?”内翰道:“大师大臣,大尉亲臣,不过人间之极贵。那李学士乃天上神仙下降,赞助天朝,更有何人可及!”番使点头而别,归至本国,与国王述之,国王看了国书,大惊,与国人商议,天朝有神仙赞助,如何敌得。写了降表,愿年年进贡,岁岁来朝。此是后话。
huà fēn liǎng tóu, què shuō tiān yú shēn jìng lǐ bái, yù zhòng jiā guān zhí. lǐ bái qǐ zòu:" chén dīng yuàn shòu zhí, yuàn dé xiāo yáo sǎn dàn, gòng fèng yù qián, rú hàn dōng fāng shuò gù shì." tiān zǐ dào:" qīng jì bù shòu zhí, zhèn suǒ yǒu huáng jīn bái bì, qí zhēn yì bǎo, wéi qīng suǒ hǎo lǐ bái zòu dào:" chén yì bù yuàn shòu jīn wǔ, yuàn dé cóng bì xià yóu xìng, rì yǐn měi jiǔ sān qiān tǎng, zú yǐ:" tiān zǐ zhī lǐ bái qīng gāo, bù rěn xiāng qiáng. cóng cǐ shí shí cì yàn, liú sù yú jīn luán ōu zhōng, fǎng yǐ zhèng shì, ēn xìng rì lóng. yī rì, lǐ bái chéng mǎ yóu cháng ān jiē, hū tīng dé luó gǔ qí wū, jiàn yī cù dāo fǔ shǒu, yōng zhe yī liàng qiú chē xíng lái. bái tíng jùn wèn zhī, nǎi shì bīng zhōu jiě dào fū jī jiàng guān, jīn yā fù dōng shì chǔ zhǎn. nà qiú chē zhōng, qiú zhe gè měi dài fū, shēng de shèn shì yīng wěi, kòu qí xìng míng, shēng rú hóng zhōng, dá dào:" xìng guō míng zǐ yí lǐ bái xiàng tā róng mào fēi fán, tā rì bì wèi guó jiā zhù shí, suì hē zhù dāo fǔ shǒu:" dài wǒ qīn zhù jià qián bǎo zòu." zhòng rén zhī shì lǐ dī xiān xué shì, yù shǒu tiáo gēng de, shuí gǎn xià yī. lǐ zì dāng shí huí mǎ, zhí kòu gōng mén, qiú jiàn tiān zǐ, tǎo le yī dào shè chì, qīn wǎng dōng shì kāi dú, dǎ kāi qiú chē, fàng chū yú yí, xǔ tā dài zuì lì gōng. zi yí bài xiè lǐ bái huó mìng zhī ēn, yì rì xián huán jié cǎo, xià gǎn wàng bào. cǐ shì gé guò bù tí.
话分两头,却说天于深敬李白,欲重加官职。李白启奏:“臣丁愿受职,愿得逍遥散诞,供奉御前,如汉东方朔故事。”天子道:“卿既不受职,朕所有黄金白壁,奇珍异宝,惟卿所好/李白奏道:“臣亦不愿受金五,愿得从陛下游幸,日饮美酒三千倘,足矣:”天子知李白清高,不忍相强。从此时时赐宴,留宿于金銮殴中,访以政事,恩幸日隆。一日,李白乘马游长安街,忽听得锣鼓齐呜,见一簇刀斧手,拥着一辆囚车行来。白停骏问之,乃是并州解到夫机将官,今押赴东市处斩。那囚车中,囚着个美大夫,生得甚是英伟,叩其姓名,声如洪钟,答道:”姓郭名子仪/李白相他容貌非凡,他日必为国家柱石,遂喝住刀斧手:“待我亲住驾前保奏。”众人知是李滴仙学士,御手调羹的,谁敢下依。李自当时回马,直叩宫门,求见天子,讨了一道赦敕,亲往东市开读,打开囚车,放出于仪,许他带罪立功。子仪拜谢李白活命之恩,异日衔环结草,下敢忘报。此事阁过不题。
shì shí, gōng zhōng zuì zhòng mù sháo yào, shì yáng zhōu gòng lái de. rú jīn jiào zuò mǔ dān huā, táng shí wèi zhī mù sháo yào. gōng zhōng zhǒng dé sì běn, kāi chū sì yàng yán sè, nà sì yàng, dà hóng shēn zǐ qiǎn hóng tōng bái. xuán zōng tiān zǐ yí zhí yú chén xiāng tíng qián, yǔ yáng guì fēi niáng niáng shǎng wán, zhào lí yuán zǐ dì zòu yuè. tiān zǐ dào:" duì fēi zǐ, shǎng míng huā, xīn huā ān yòng jiù qū?" zhè mìng lí yuán zhǎng lǐ guī nián zhào lǐ xué shì rù guān. yǒu nèi shì shuō dào:" lǐ xué shì wǎng cháng ān shì shàng jiǔ sì zhōng qù le." guī nián bù zài jiǔ jiē, bù zǒu sān shì, yī jìng xún dào cháng ān shì qù. zhǐ tīng dé yí gè dà jiǔ lóu shàng, yǒu rén gē dào:
是时,宫中最重木芍药,是扬州贡来的。如今叫做牡丹花,唐时谓之木芍药。宫中种得四本,开出四样颜色,那四样,大红、深紫、浅红、通白。玄宗天子移植于沉香亭前,与杨贵妃娘娘赏玩,诏梨园子弟奏乐。天子道:“对妃子,赏名花,新花安用旧曲?”这命梨园长李龟年召李学士入官。有内侍说道:“李学士往长安市上酒肆中去了。”龟年不在九街,不走三市,一径寻到长安市去。只听得一个大酒楼上,有人歌道:
sān bēi tōng dà dào, yī dòu hé zì rán.
三杯通大道,一斗合自然。
dàn shì jiǔ zhōng qù, wù wèi xǐng zhě chuán.
但是酒中趣,勿为醒者传。
fēng guī nián dào:" zhè gē de bú shì lǐ xué shì shì shuí?" dà tà bù shàng lóu tī lái, zhī jiàn lǐ bái dú zhàn yí gè xiǎo xiǎo zuò tóu, zhuō shàng huā píng nèi gōng yī zhī bì táo huā, dú zì duì huā ér zhuó, yǐ chī dé lào dīng dà zuì, shǒu zhí jù xiàn, wū zì xià fàng. guī nián shàng qián dào:" shèng shàng zài chén xiāng tíng xuān zhào xué shì, kuài qù!" zhòng jiǔ kè wén de yǒu shèng zhǐ, yī shí jīng hài, dōu zhàn qǐ lái xián kàn. lǐ bái quán rán bù lǐ, zhāng kāi zuì yǎn, xiàng guī nián niàn yī jù táo yuān míng de shī, dào shì:" wǒ zuì yù mián jūn qiě qù." niàn le zhè jù shī, jiù míng rán yù shuì. lǐ guī nián yě yǒu sān fēn zhǔ yì, xiàng lóu chuāng zài xià yī zhāo, qī bā gè cóng zhě, yī qí shàng lóu. bù yóu fēn shuō, shǒu máng jiǎo luàn, tái lǐ xué shì dào yú mén qián, shàng le yù huā piàn, zhòng rén zuǒ fú yòu chí, guī nián cè mǎ zài hòu xiāng suí, zhí pǎo dào wǔ fèng lóu qián. tiān zǐ yòu qiǎn nèi shì lái cuī cù le, chì cì" zǒu mǎ rén gōng". guī nián suì bù fú lǐ bái xià mǎ, tóng nèi shì bāng fú, zhí zhì hòu gōng, guò le xīng qìng chí, lái dào chén xiāng tíng. yāo zi jiàn lǐ bái zài mǎ shàng shuāng móu jǐn bì, wū zì wèi xǐng. mìng nèi shì pù zǐ lù tǒng yú tíng cè, fú bái xià mǎ shǎo wò. qīn wǎng xǐng shì, jiàn bái kǒu liú xián mò, tiān zǐ qīn yǐ yóu xiù shì zhī. guì fēi zòu dào:" qiè wén lěng shuǐ wò miàn, kě yǐ jiě xǐng." nǎi mìng nèi shì jí xīng qìng chí shuǐ, shǐ gōng nǚ hán ér pēn zhī. bái mèng zhōng jīng xǐng, jiàn yù jià, dà jīng, fǔ fú dào:" chén gāi wàn sǐ! chén nǎi jiǔ zhōng zhī xiān, xìng bì xià shù zā!" tiān zǐ yù shǒu chān qǐ dào:" jīn rì tóng fēi zǐ shǎng míng huā, bù kě wú xīn cí, suǒ yǐ zhào qīng, kě zuò qīng píng diào fáng sān zhāng." lǐ guī nián qǔ zhǔ huā jiān shòu bái: bái dài zuì yī huī, lì chéng sān shǒu.
丰龟年道:“这歌的不是李学士是谁?”大踏步上楼梯来,只见李白独占一个小小座头,桌上花瓶内供一枝碧桃花,独自对花而酌,已吃得酪叮大醉,手执巨献,兀自下放。龟年上前道:“圣上在沉香亭宣召学士,快去!”众酒客闻得有圣旨,一时惊骇,都站起来闲看。李白全然不理,张开醉眼,向龟年念一句陶渊明的诗,道是:“我醉欲眠君且去。”念了这句诗,就瞑然欲睡。李龟年也有三分主意,向楼窗在下一招,七八个从者,一齐上楼。不由分说,手忙脚乱,抬李学士到于门前,上了玉花骗,众人左扶右持,龟年策马在后相随,直跑到五凤楼前。天子又遣内侍来催促了,敕赐“走马人宫”。龟年遂不扶李白下马,同内侍帮扶,直至后宫,过了兴庆池,来到沉香亭。夭子见李白在马上双眸紧闭,兀自未醒。命内侍铺紫潞桶于亭侧,扶白下马少卧。亲往省视,见白口流涎沫,天子亲以尤袖拭之。贵妃奏道:“妾闻冷水沃面,可以解醒。”乃命内侍汲兴庆池水,使宫女含而喷之。白梦中惊醒,见御驾,大惊,俯伏道:“臣该万死!臣乃酒中之仙,幸陛下恕匝!”天子御手搀起道:“今日同妃子赏名花,不可无新词,所以召卿,可作《清平调房三章。”李龟年取主花笺授白:白带醉一挥,立成三首。
qí yī yuē.
其一曰。
yún xiǎng yī shang huā xiǎng róng, chūn fēng fú kǎn lù huá nóng.
云想衣裳花想容,春风佛槛露华浓。
ruò fēi qún yù shān tóu jiàn, huì xiàng yáo tái yuè xià féng.
若非群玉山头见,会向瑶台月下逢。
qí èr yuē.
其二曰。
yī jì hóng yàn lù níng xiāng, yún yǔ wū shān zài duàn cháng.
一技红艳露凝香,云雨巫山在断肠。
qián wèn hàn gōng nán de shì kě lián fēi yàn yǐ xīn zhuāng!
潜问汉宫难得似;可怜飞燕倚新妆!
qí sān yuē:
其三曰:
míng huā qīng guó liǎng xiāng huān, zhǎng de jūn wáng dài xiào kàn.
名花倾国两相欢,长得君王带笑看。
jiě shì chūn fēng wú xiàn hèn, chén xiāng tíng běi yǐ lán gān.
解释春风无限恨,沉香亭北倚栏杆。
tiān zǐ lǎn cí, chēng měi xià yǐ:" shì cǐ tiān cái, qǐ bù yā dǎo hàn lín yuàn xǔ duō xué shì." jí mìng guī nián àn diào ér gē, lí yuán zhòng yǔ dì sī zhú bìng jìn, yāo zi zì chuī yù dí yǐ hé zhī. gē bì, guì fēi liǎn xiù zhōng, zài bài chēng xiè. tiān zǐ dào:" mò xiè zhèn, kě xiè xué shì yě!" guì fēi chí bō lí qī zhǔ bēi, qīn zhuó xī liáng pú táo jiǔ, mìng guān nǚ cì fēng xué shì yǐn. tiān zǐ chì cì lǐ bái biàn yóu nèi yuàn, lìng nèi shì yǐ měi jiǔ suí hòu, zì qí hān yǐn. zì shì gōng zhōng nèi yàn, lǐ bái měi měi bèi zhào, lián guì fēi yì ài ér zhòng zhī.
天子览词,称美下已:”似此天才,岂不压倒翰林院许多学士。”即命龟年按调而歌,梨园众予弟丝竹并进,夭子自吹玉笛以和之。歌毕,贵妃敛绣中,再拜称谢。天子道:“莫谢朕,可谢学士也!”贵妃持玻璃七主杯,亲酌西凉葡萄酒,命官女赐丰学士饮。天子敕赐李白遍游内苑,令内侍以美酒随后,恣其酣饮。自是宫中内宴,李白每每被召,连贵妃亦爱而重之。
gāo lì shì shēn hèn tuō xuē zhī shì, wú kě nài hé. yī rì, guì fēi zhòng yín qián suǒ zhì shòu qīng píng diào sān shǒu, yǐ lán tàn xiàn. gāo lì tǔ jiàn sì xià wú rén, chéng jiàn zòu dào:" nú bì chū yì niáng niáng wén fēng bái cǐ cí, yuàn rù gǔ suǐ, hé fǎn quán quán rú shì?" guì fēi dào:" yǒu hé kě yuàn?" lì shì zòu dào:"' kě lián fēi yàn yǐ xīn zhuāng', nà fēi yàn xìng zhào, nǎi xī hàn chéng dì zhī hòu. zé jīn huà tú zhōng, huà zhe yí gè wǔ shì, shǒu tuō jīn pán, pán zhōng yǒu yī nǚ zǐ, jǔ xiù ér wǔ, nà gè biàn shì zhào fēi yàn. shēng de yāo zhī xì ruǎn, xíng bù qīng yíng, fāng rén qiān zhí huā zhī chàn yuē rán, chéng dì chǒng xìng wú bǐ. shéi zhī fēi yàn kuàng yǔ yàn chì fèng xiāng tōng, nì yú fù bì zhī zhōng. chéng dì rù gōng, wén bì yī nèi yǒu rén ké sòu shēng, sōu dé chì fèng shā zhī. yù fèi zhào hòu, lài qí mèi hé dé lì jiù ér zhǐ, suì zhōng shēn bù rù zhèng gōng. jīn rì lǐ bái yǐ fēi yàn bǐ niáng niáng, cǐ nǎi tāo huǐ zhī yǔ, niáng niáng hé dīng shú sī?" yuán lái guì fēi nà shí yǐ hú rén ān lù shān wèi yǎng zǐ, chū rù gōng jìn, yǔ zhī sī tōng, mǎn gōng jiē zhī, zhǐ mán dé xuán zōng yī rén. gāo lì shì shuō fēi yàn yī shì, zhèng cì qí xīn. guì fēi yú shì xīn xià huái hèn, měi gàn tiān zǐ qián shuō fēng bái qīng kuáng shǐ jiǔ, wú rù chén zhī lǐ. tiān zǐ jiàn guì fēi xià lè lǐ bái, suì bù zhào tā nèi yàn, yì bù liú sù diàn zhōng. lǐ bái qíng zhī bèi gāo lì shì zhòng shāng, tiān yú cún shū yuǎn zhī yì, lǚ cì gào cí qiú qù, tiān zǐ bù yǔn. nǎi yì zòng jiǔ zì fèi, yǔ hè zhī zhāng lǐ kuò zhī zhuāng yáng wáng bān cuī zōng zhī sū jìn zhāng xù jiāo suì wèi jiǔ yǒu, shí rén hū wèi zhú zhōng bā xiān.
高力士深恨脱靴之事,无可奈何。一日,贵妃重吟前所制售清平调》三首,倚栏叹羡。高力土见四下无人,乘间奏道:“奴婢初意娘娘闻丰白此词,怨入骨髓,何反拳拳如是?”贵妃道:”有何可怨?”力士奏道:“‘可怜飞燕倚新妆’,那飞燕姓赵,乃西汉成帝之后。则今画图中,画着一个武士,手托金盘,盘中有一女子,举袖而舞,那个便是赵飞燕。生得腰肢细软,行步轻盈,芳人千执花枝颤曰然,成帝宠幸无比。谁知飞燕况与燕赤凤相通,匿于复壁之中。成帝入宫,闻壁衣内有人咳嗽声,搜得赤凤杀之。欲废赵后,赖其妹合德力救而止,遂终身不入正宫。今日李白以飞燕比娘娘,此乃涛毁之语,娘娘何丁熟思?”原来贵妃那时以胡人安禄山为养子,出入宫禁,与之私通,满宫皆知,只瞒得玄宗一人。高力士说飞燕一事,正刺其心。贵妃于是心下怀恨,每干天子前说丰白轻狂使酒,无入臣之礼。天子见贵妃下乐李白,遂不召他内宴,亦不留宿殿中。李白情知被高力士中伤,天于存疏远之意,屡次告辞求去,天子不允。乃益纵酒自废,与贺知章、李适之、妆阳王斑、崔宗之、苏晋、张旭、焦遂为酒友,时人呼为竹中八仙。
què shuō xuán zōng tiān yú xīn xià shí shì ài zhòng lǐ bái, zhǐ wèi gōng zhōng bù shèn xiāng de, suǒ yǐ shū le xiē ér. jiàn lǐ bái lǚ cì qǐ guī, wú xīn liàn mèn, nǎi xiàng lǐ bái dào:" qīng yǎ zhì gāo dǎo, xǔ qīng zàn hái, bù rì zài lái bǎi zhào. dàn qīng yǒu dà gōng yú zhèn, qǐ kě bái shǒu hái shān? qīng yǒu suǒ xū, zhèn dāng shàng yī yī gěi yǔ." lǐ bái zòu dào:" chén yī wú suǒ xū, dàn dé zhàng tóu yǒu qián, rì gū yī zuì zú yǐ." tiān zǐ nǎi cì jīn pái yī miàn, pái shàng yù shū:" chì cì lǐ bái lì tiān xià wú yōu xué shì, xiāo yáo luò tuō xiù cái, féng fāng chī jiǔ, yù kù zhī qián, fǔ gěi qiān guàn, xiàn gěi wǔ bǎi guàn. wén wǔ guān yuán jūn mín rén děng, yǒu shī jìng zhě, yǐ wéi zhào lùn." yòu cì huáng jīn qiān liǎng, jǐn páo yù dài, jīn ān lóng mǎ, cóng zhě èr shí rén. bái kòu tóu xiè ēn, tiān yú yòu cì jīn huā èr duǒ, yù jiǔ sān bēi, yú jià qián shàng mǎ chū rèn, bǎi guān jù gěi jiǎ, xié jiǔ sòng xíng, zì cháng ān jiē zhí jiē dào shí lǐ cháng tíng, zūn bó bù jué. zhǐ yǒu yáng dà shī gāo dà wèi èr rén huái hèn bù sòng. nèi zhōng wéi hè nèi hàn děng jiǔ yǒu qī rén, zhí sòng zhì bǎi lǐ zhī wài, liú lián sān rì ér bié. lǐ bái jí zhōng yǒu hái shān bié jīn mén zhī jǐ shī, lüè yún:
却说玄宗天于心下实是爱重李白,只为宫中不甚相得,所以疏了些儿。见李白屡次乞归,无心恋闷,乃向李白道:“卿雅志高蹈,许卿暂还,不日再来柏召。但卿有大功于朕,岂可白手还山?卿有所需,朕当上一一给与。”李白奏道:“臣一无所需,但得杖头有钱,日沽一醉足矣。”天子乃赐金牌一面,牌上御书:“敕赐李白力天下无忧学士,逍遥落托秀才,逢坊吃酒,遇库支钱,府给千贯,县给五百贯。文武官员军民人等,有失敬者,以违诏论。”又赐黄金千两,锦袍玉带,金鞍龙马,从者二十人。白叩头谢恩,天于又赐金花二朵,御酒三杯,于驾前上马出韧,百官俱给假,携酒送行,自长安街直接到十里长亭,樽博不绝。只有杨大师、高大尉二人怀恨不送。内中惟贺内翰等酒友七人,直送至百里之外,流连三日而别。李白集中有《还山别金门知己诗》,略云:
gōng chéng dān fèng zhào, shù qǐ yān luó zhōng.
恭承丹凤诏,数起烟萝中。
yī zhāo qù jīn mǎ, piāo luò chéng fēi péng.
一朝去金马,飘落成飞蓬。
xián lái dōng wǔ yín, qū jìn qíng wèi zhōng.
闲来东武吟,曲尽情未终。
shū cǐ xiè zhī jǐ, piān zhōu xún diào wēng.
书此谢知己,扁舟寻钓翁。
lǐ bái jǐn yī shā mào, shàng mǎ dēng chéng, yí lù zhǐ chēng jǐn yī gōng zǐ. guǒ rán féng fāng yǐn jiǔ, yù kù zhī qián. xià yī rì, huí zhì jǐn zhōu, yǔ xǔ shì fū rén xiāng jiàn. guān fǔ wén lǐ xué shàng huí jiā, dōu lái bài hè, wú rì xià zuì. rì wǎng yuè lái, bù jué bàn zǎi. yī rì bái duì xǔ shì shuō, yào chū wài yóu wán shān shuǐ, dǎ bàn zuò xiù cái mú yàng, shēn biān cáng le yù cì jīn pái, dài yí gè xiǎo pū, qí yī jiàn lǘ, rèn yì ér xíng. fǔ xiàn jiǔ zī, zhào pái gōng jǐ. hū yī rì, xíng dào huá yīn jiè shàng, tīng dé rén yán huá yīn xiàn zhī xiàn tān cái hài mín, fēng bái shēng jì, yào qù zhì tā. lái dào xiàn qián, lìng xiǎo pū tuì qù, dú zì dào qí zhe lǘ zǐ, yú xiàn mén shǒu lián dǎ sān huí, nǎ zhī xiàn zài tīng shàng qǔ wèn gōng shì, guān jiàn le, lián shēng:" kě wù, kě wù: zěn gǎn tiáo xì fù mǔ guān!" sù lìng gōng lì rén děng ná zhì tīng qián qǔ wèn. lǐ bái wēi wēi zhà zuì, lián wèn bù dá. zhī xiàn lìng yù zú yā rén láo zhōng, dài tā jiǔ xǐng, zhe tā hǎo shēng gòng zhuàng, lái rì jué duàn. yù zú jiāng fēng bái lǐng rù láo zhōng, jiàn le yù guān, xiān rán cháng xiào. yù guān dào:" xiǎng cǐ rén shì fēng diān de?" lǐ bái dào:" yě bù fēng, yě bù diān." yù guān dào:" jì bù fēng diān, hǎo shēng gòng zhuàng. nǐ shì hé rén? wèi hé dào cǐ qí lǘ, táng tū xiàn zhǔ?" lǐ bái dào:" yào wǒ gòng zhuàng, qǔ zhǐ bǐ lái." yù zú jiāng zhǐ bǐ zhì yú àn shàng, lǐ bái chě yù guān zài yī biān shuō dào:" ràng kāi yī bù dài wǒ xiě." yù guān xiào dào:" qiě kàn zhè fēng hàn xiě chū shèn me lái!" lǐ bái xiě dào:
李白锦衣纱帽,上马登程,一路只称锦衣公子。果然逢坊饮酒,遇库支钱。下一日,回至锦州,与许氏夫人相见。官府闻李学上回家,都来拜贺,无日下醉。日往月来,不觉半载。一日白对许氏说,要出外游玩山水,打扮做秀才模样,身边藏了御赐金牌,带一个小仆,骑一健驴,任意而行。府县酒资,照牌供给。忽一日,行到华阴界上,听得人言华阴县知县贪财害民,丰白生计,要去治他。来到县前,令小仆退去,独自倒骑着驴子,于县门首连打三回,那知县在厅上取问公事,观见了,连声:“可恶,可恶:怎敢调戏父母官!”速令公吏人等拿至厅前取问。李白微微诈醉,连问不答。知县令狱卒押人牢中,待他酒醒,着他好生供状,来日决断。狱卒将丰白领入牢中,见了狱官,掀髯长笑。狱官道:“想此人是风颠的?”李白道:“也不风,也不颠。”狱官道:“既不风颠,好生供状。你是何人?为何到此骑驴,搪突县主?”李白道:“要我供状,取纸笔来。”狱卒将纸笔置于案上,李白扯狱官在一边说道:“让开一步待我写。”狱官笑道:“且看这风汉写出甚么来!”李白写道:
gòng zhuàng jǐn zhōu rén, xìng lǐ dān míng bái. ruò guàn guǎng wén zhāng, huī háo shén guǐ wèi. cháng ān liè bā xiān, zhú xī chēng liù yì, céng cǎo xià mán shū, shēng míng bō jué yù, yù niǎn měi qū péi, jīn luán wèi qǐn shì. xī gēng yù shǒu diào, liú xián yù páo shì, gāo dà wèi tuō xuē, yáng tài shī mó mò. tiān zǐ diàn qián shàng róng chéng mǎ xíng, huá yīn xiàn lǐ bù xǔ wǒ qí lǘ rén? qǐng yàn jīn pái, biàn zhī lái lì.
供状锦州人,姓李单名白。弱冠广文章,挥毫神鬼位。长安列八仙,竹溪称六逸,曾草吓蛮书,声名播绝域,玉辇每趋陪,金銮为寝室。吸羹御手调,流涎御袍拭,高大尉脱靴,杨太师磨墨。天子殿前尚容乘马行,华阴县里不许我骑驴人?请验金牌,便知来历。
xiě bì, dì yǔ yù guān kàn le, yù guān hǔ dé hún jīng pò sàn, dī tóu xià bài dào:" xué shì lǎo yé, kě lián xiǎo rù méng guān fā qiǎn, shēn bù yóu jǐ, wàn wàng hǎi hán shè zuì!" lǐ bái dào:" bù gàn nǐ shì, zhǐ yào nǐ duì zhī xiàn shuō, wǒ fèng jīn pái shèng zhǐ ér lái, suǒ de hé zuì, jū wǒ zài cǐ?" yù guān bài xiè le, jí máng jiāng gòng zhuàng chéng yǔ zhī xiàn, bìng shù yǒu jīn pái shèng zhǐ. zhī xiàn cǐ shí rú xiǎo ér chū wén pī lì, wú kǒng kě zuān, zhǐ de tóng yù guān dào láo zhōng cān jiàn jié xué shì, kòu tóu āi gào dào," xiǎo guān yǒu yǎn xià shí tài shān, yī shí mào fàn, qǐ cì lián dòng!" zài zhí zhū guān, wén zhī cǐ shì, dōu lái bài qiú, qǐng xué shì dào tīng shàng zhèng miàn zuò xià, zhòng guān tíng cān yǐ bì. lǐ bái qǔ chū jīn pái, yǔ zhòng guān kàn, pái shàng xiě dào:" xué shì suǒ dào, wén wǔ guān yuán jūn mín rén děng, yǒu bù jìng zhě, yǐ wéi zhào lùn."" rǔ děng dāng de hé zuì?" zhòng guān kàn bà shèng zhǐ, yī qí dī tóu lǐ bài," wǒ děng dōu gāi wàn sǐ." lǐ bái jiàn zhòng guān kǔ kǔ āi qiú, xiào dào:" nǐ děng shòu guó jiā jué lù, rú hé yòu qù tān cái hài mín? rú ruò gǎi guò qián fēi, fāng miǎn rǔ zuì." zhòng guān tīng shuō, rén rén gǒng shǒu, gè gè zūn yī, bù gǎn zài fàn. jiù zài tīng shàng dà pái yán yàn, guǎn dài xué shì yǐn jiǔ sān rì fāng sàn. zì shì zhī xiàn xǐ xīn dí lǜ, suì wèi liáng mù. cǐ xìn wén yú tā jùn, dōu cāi dào cháo tíng chà lǐ xué shì chū wài sī xíng guān fēng kǎo zhèng, wú bù huà tān wèi lián, huà cán wéi shàn.
写毕,递与狱官看了,狱官唬得魂惊魄散,低头下拜道:“学士老爷,可怜小入蒙官发遣,身不由己,万望海涵赦罪!”李白道:“不干你事,只要你对知县说,我奉金牌圣旨而来,所得何罪,拘我在此?”狱官拜谢了,即忙将供状呈与知县,并述有金牌圣旨。知县此时如小儿初闻霹雳,无孔可钻,只得同狱官到牢中参见节学士,叩头哀告道,“小官有眼下识泰山,一时冒犯,乞赐怜恫!”在职诸官,闻知此事,都来拜求,请学士到厅上正面坐下,众官庭参已毕。李白取出金牌,与众官看,牌上写道:“学士所到,文武官员军民人等,有不敬者,以违诏论。”——“汝等当得何罪?”众官看罢圣旨,一齐低头礼拜,“我等都该万死。”李白见众官苦苦哀求,笑道:“你等受国家爵禄,如何又去贪财害民?如若改过前非,方免汝罪。”众官听说,人人拱手,个个遵依,不敢再犯。就在厅上大排筵宴,管待学士饮酒三日方散。自是知县洗心涤虑,遂为良牧。此信闻于他郡,都猜道朝廷差李学士出外私行观风考政,无不化贪为廉,化残为善。
lǐ bái biàn lì zhào wèi yàn jìn qí liáng wú chǔ, wú bù liú lián shān shuǐ, jí shī jiǔ zhī qù. hòu yīn ān lù shān fǎn pàn, míng huáng chē jià xìng shǔ, zhū guó zhōng yú jūn zhōng, yì guì fēi yú fó sì, bái bì luàn yǐn yú lú shān. yǒng wáng líng shí wéi dōng nán jié dù shǐ, yīn yǒu chéng jī zì lì zhī zhì. wén nèi dà cái, qiǎng bī xià shān, yù shòu wěi zhí, lǐ zì xià cóng, jū liú yú mù fǔ. wèi jǐ, sù zì jí wèi yú líng wǔ, bài guō zi yí wèi tiān xià bīng mǎ dà yuán shuài, kè fù liǎng jīng. yǒu rén gào yǒng wáng lín móu pàn, sù zōng jí qiǎn zi yí yí bīng tǎo zhī, yǒng wáng bīng bài, lǐ bái fāng dé tuō shēn, táo zhì xún yáng jiāng kǒu, bèi shǒu jiāng bǎ zǒng qín ná, bǎ zuò pàn dǎng, jiě dào guō yuán shuài jūn qián. zi yí jiàn shì lǐ xué shì, jí hē tuì jūn tǔ, qīn xiè qí fù, zhì yú shàng wèi. nà tóu biàn bài dào:" xī rì cháng ān dōng shì, ruò fēi ēn rén xiāng jiù, yān yǒu jīn rì?" jí mìng zhì jiǔ yā jīng, lián yè xiū běn, zòu shàng tiān zǐ, wèi lǐ bái biàn yuān, qiě zhuī xù qí xià mán shū zhī gōng, jiàn qí cái kě yǐ dà yòng, cǐ nǎi shī ēn ér dé bào yě. zhèng shì: liǎng yè fú píng guī dà hǎi, rén shēng hé chǔ bù xiāng féng.
李白遍历赵、魏、燕、晋、齐、梁、吴、楚,无不流连山水,极诗酒之趣。后因安禄山反叛,明皇车驾幸蜀,诛国忠于军中,缢贵妃于佛寺,白避乱隐于庐山。永王玲时为东南节度使,阴有乘机自立之志。闻内大才,强逼下山,欲授伪职,李自下从,拘留于幕府。未几,肃字即位于灵武,拜郭子仪为天下兵马大元帅,克复两京。有人告永王磷谋叛,肃宗即遣子仪移兵讨之,永王兵败,李白方得脱身,逃至浔阳江口,被守江把总擒拿,把做叛党,解到郭元帅军前。子仪见是李学士,即喝退军土,亲懈其缚,置于上位。纳头便拜道:“昔日长安东市,若非恩人相救,焉有今日?”即命治酒压惊,连夜修本,奏上天子,为李白辨冤,且追叙其吓蛮书之功,荐其才可以大用,此乃施恩而得报也。正是:两叶浮萍归大海,人生何处不相逢。
shí yáng guó zhōng yǐ sǐ, gāo lì shì yì yuǎn biǎn tā fāng, xuán zōng huáng dì zì shǔ yíng guī wèi dà shàng huáng, yì duì sù zōng chēng lǐ bái qí cái. sù zōng nǎi huī bái wèi zuǒ shí yí. bái tàn huàn hǎi chén mí, bù dé xiāo yáo zì zài, cí ér bù shòu, bié le guō zi yí, sòng fàn zhōu yóu dòng tíng yuè yáng, zài guò jīn líng, pō zhōu yú qiān dàn jiāng biān. shì yè, yuè míng rú zhòu. lǐ zì zài jiāng tóu chàng yǐn, hū wén tiān jì yuè shēng wèi liàng, jiàn jìn zhōu cì, zhōu rén dū xià wén, zhǐ yǒu lǐ bái tīng dé. hū rán jiāng zhòng fēng làng dà zuò, yǒu jīng yú shù zhàng, fèn mèng ér qǐ, xiān tóng èr rén, shǒu chí shī jié, dào lǐ bái miàn qián, kǒu chēng:" shàng dì fèng yíng xīng zhǔ hái wèi." zhōu rén dōu jīng dǎo, xū yú sū xǐng. zhī jiàn lǐ xué shì zuò yú jīng bèi, yīn yuè qián dǎo, téng kōng ér qù. míng rì jiāng cǐ shì gào yú dāng tú xiàn lìng lǐ yáng bīng, yáng bīng jù biǎo zòu wén. tiān zǐ chì jiàn lǐ dī xiān cí yú qiān dàn shān shàng, chūn qiū èr jì.
时杨国忠已死,高力士亦远贬他方,玄宗皇帝自蜀迎归为大上皇,亦对肃宗称李白奇才。肃宗乃徽白为左拾遗。白叹宦海沉迷,不得逍遥自在,辞而不受,别了郭子仪,送泛舟游侗庭岳阳,再过金陵,泊舟于千石江边。是夜,月明如昼。李自在江头畅饮,忽闻天际乐声味亮,渐近舟次,舟人都下闻,只有李白听得。忽然江中风浪大作,有鲸鱼数丈,奋孟而起,仙童二人,手持施节,到李白面前,口称:“上帝奉迎星主还位。”舟人都惊倒,须臾苏醒。只见李学士坐于鲸背,音乐前导,腾空而去。明日将此事告于当涂县令李阳冰,阳冰具表奏闻。天子敕建李滴仙词于千石山上,春秋二祭。
dào sòng tài píng xīng guó nián wèn, yǒu shū shēng yú yuè yè dù cǎi shí jiāng, jiàn jǐn fān xī lái, chuán tóu shàng yǒu bái pái yī miàn, xiě" shī bó" èr zì. shū shēng suì lǎng yín èr jù dào:" shuí rén jiāng shàng chēng shī bó? jǐn xiù wén zhāng jiè yī guān!" zhōu zhōng yǒu rén hé yún:" yè jìng bù kān tí jué jù, kǒng jīng xīng dǒu luò jiāng hán." shū shēng dà jīng, zhèng yù bàng zhōu xiāng fǎng, nà chuán pō yú qiān dàn zhī xià. zhōu zhōng rén zǐ yī shā mào, piāo rán ruò xiān, jìng tóu lǐ dī xiān cì zhōng. shū shēng suí hòu qiú zhī cí zhōng, bìng wú rén jī, fāng zhī hè shī zhě jí lǐ bái yě. zhì jīn rén chēng" jiǔ xiān"" shī bó", jiē tuī lǐ bái wèi dì yī yún.
到宋太平兴国年问,有书生于月夜渡采石江,见锦帆西来,船头上有白牌一面,写“诗伯”二字。书生遂朗吟二句道:“谁人江上称诗伯?锦绣文章借一观!”舟中有人和云:“夜静不堪题绝句,恐惊星斗落江寒。”书生大惊,正欲傍舟相访,那船泊于千石之下。舟中人紫衣纱帽,飘然若仙,径投李滴仙伺中。书生随后求之词中,并无人迹,方知和诗者即李白也。至今人称“酒仙”、“诗伯”,皆推李白为第一云。
xià mán shū cǎo jiàn tiān cái, tiān zǐ tiáo gēng qīn cì lái.
吓蛮书草见天才,天子调羹亲赐来。
yī zì qí jīng tiān shǎng qù, jiāng liú cǎi shí yǒu yú āi.
一自骑鲸天上去,江流采石有余哀。