strong qián shè rén tí shī yàn zi lóu strong
錢舍人題詩燕子樓

yān huā fēng jǐng yǎn qián xiū, cǐ dì réng chuán yàn zi lóu.
煙花風景眼前休，此地仍傳燕子樓。

yuān mèng kěn wàng sān yuè yì? cuì zhào néng shěng yī shēng chóu.
鴛夢肯忘三月意？翠肇能省一生愁。

tà yīn líng luò nán zhòng wǔ, lián wèi dān kāi bù bìng tóu.
拓因零落難重舞，蓮為單開不並頭。

jiāo yàn qǐ wú huáng rǎng cuó? zhì jīn rén guò shuō fēng liú.
嬌艷豈無黃壤痤？至今人過說風流。

huà shuō dà táng zì zhèng zhì dà shèng dà xiào huáng dì yì fǎ dà zōng kāi jī zhī hòu, zhì shí èr dì xiàn zōng dēng wèi, fán yī bǎi jiǔ shí sān nián, tiān xià wú shì rì jiǔ, bīng jiǎ shēng chén, xíng jù bù yòng. shí yǒu lǐ bù shàng shū zhāng jiàn fēng zuò guān nián jiǔ, kǒng fáng xián lù, suì zòu qǐ hái gǔ guī tián yǎng lǎo. xiàn zōng yuē: qīng nián chǐ wèi shuāi, qǐ yí tuì wèi? guǒ yù bì rǒng cí fán, chì zhèn qīng xú shù jùn. jiàn fēng zòu yuē: chén suī fēi cái, jì méng shèng ēn, bái dāng jié lì. suì chì jiàn fēng jié zhì wǔ níng jūn shì, jiàn fēng dà xǐ. píng xī ài cái hào kè, jì zhèn wǔ níng, jiǎn xuǎn cái néng zhī shì, lǐ zhì mén xià. hòu fáng gē jī wǔ jì, fēi zhī shū shí lǐ zhě bù yòng. wǔ níng yǒu jì guān pàn pàn, nǎi xú fāng zhī jué sè yě. dàn jiàn:
話說大唐自政治大聖大孝皇帝溢法大宗開基之後，至十二帝憲宗登位，凡一百九十三年，天下無事日久，兵甲生塵，刑具不用。時有禮部尚書張建封做官年久，恐妨賢路，遂奏乞骸骨歸田養老。憲宗曰：「卿年齒未衰，豈宜退位？果欲避冗辭繁，敕鎮青徐數郡。」建封奏曰：「臣雖菲才，既蒙聖恩，白當竭力。」遂敕建封節制武寧軍事，建封大喜。平昔愛才好客，既鎮武寧，揀選才能之士，禮置門下。後房歌姬舞妓，非知書識禮者不用。武寧有妓關盼盼，乃徐方之絕色也。但見：

gē hóu qǐng liàng, wǔ tài shà zī. diào xián chéng hé gé xīn shēng, pǐn zhú zuò chū chén yǎ yùn. qín dàn gǔ diào, qí rèn xīn tú. fù shī zuó jù, zhuī fēng yǎ jiàn yú piān zhōng, nì guǎn dān qīng, duó zào huà shēng yú bǐ xià.
歌喉請亮，舞態霎姿。調弦成合格新聲，品竹作出塵雅韻。琴彈古調，棋刃新圖。賦詩琢句，追風雅見於篇中，溺管丹青，奪造化生於筆下。

jiàn fēng suī wén qí cái sè wú shuāng, yuán dào rèn zhī chū, wèi xiá zhào yú bó zǔ zhī jiān. hū yī rì, zhōng shū shè rén zì lè tiān míng jū yì, zì zhǎng ān sòng, xuān yù chōng shèng, lù guò xú fǔ, nǎi jiàn fēng zhī gù rén yě. xǐ lè tiān yuǎn lái, suì zhì fǔ yāo yǐn yú gōng guǎn, zhǐ jiàn:
建封雖聞其才色無雙，緣到任之初，未暇召於搏阻之間。忽一日，中書舍人自樂天名居易，自長安宋，宣諭充剩，路過徐府，乃建封之故人也。喜樂天遠來，遂置腐邀飲於公館，只見：

mù juǎn liú sū, lián chuí zhū bó. ruì nǎo yān pēn bǎo yā, xiāng. guāng yì qióng hú. guǒ pī tiān jiāng, shí pēng yì wèi. xù luó zhū cuì, liè liǎng xíng fěn miàn méi zhuāng cuì guǎn fán yīn, zòu yī pài xīn shēng yǎ yùn: biàn dì wǔ kǔn pù shǔ jǐn, dāng yán gē pāi àn hóng yá.
幕卷流蘇，簾垂朱箔。瑞腦煙噴寶鴨，香。光溢瓊壺。果劈天漿，食烹異味。緒羅珠翠，列兩行粉面梅妝；脆管繁音，奏一派新聲雅韻：遍地舞捆鋪蜀錦，當筵歌拍按紅牙。

dāng shí jiǔ zhì shù xún, shí gōng liǎng tào, gē hóu shǎo xiē, wǔ xiù yì tíng, hū yǒu yī jì, bào hú qín lì yú yán qián, zhuǎn xiù diào xián, dú zòu yī qǔ, qiàn shǒu xié niān, qīng qiāo màn àn. mǎn zuò qīng xiāng xiāo jiǔ lì, yī tíng yǎ yùn shuǎng fán yàng. xū yú dàn chè sháo yīn, bào hú qín shì lì. jiàn fēng yǔ lè tiān jù xǐ diào yùn qīng yǎ, shì qí jīng shén jǔ zhǐ, dàn jiàn huā shēng dān liǎn, shuǐ jiǎn shuāng móu, yì tài tiān rán, jiǒng chū lún bèi. huí shì qí yú zhū jì, fěn dài rú shàng. suì xū ér wèn yuē: shú shì? qí jì xié bào hú qín, huǎn yí lián bù, xiàng qián duì yuē: jiàn qiè guān pàn pàn yě. jiàn fēng xǐ bù zì shèng, xiào wèi lè tiān yuē: péng mén lè shì, bù chū yú cǐ. lè tiān yuē: shì cǐ jiā rén, míng dá dì dū, xìn fēi xū yě! jiàn fēng yuē: chéng rú shè rén zhī yán, hé xī yī shī zèng zhī? lè tiān yuē: dàn kǒng jù zhuō, fǎn wū lì rén zhī měi. pàn pàn jù xiè hú qín, yǎn mèi ér yán: qiè zī zhì chǒu lòu, gǎn fán zhū yù? ruò guǒ bù yǐ wěi jiàn jiàn qì, shì wēi qū suí yǎ wén bù xiǔ, qǐ shèng shēn hòu zhī mò zāi lè tiān xǐ qí xiá huì suì kǒu yín yī jué:
當時酒至數巡，食供兩套，歌喉少歇，舞袖亦停，忽有一妓，抱胡琴立於筵前，轉袖調弦，獨奏一曲，縴手斜拈，輕敲慢按。滿座清香消酒力，一庭雅韻爽煩漾。須臾彈徹韶音，抱胡琴侍立。建封與樂天俱喜調韻清雅，視其精神舉止，但見花生丹臉，水剪雙眸，意態天然，迥出倫輩。回視其餘諸妓，粉黛如上。遂吁而問曰：「孰氏？」其妓斜抱胡琴，緩移蓮步，向前對曰：「賤妾關盼盼也。」建封喜不自勝，笑謂樂天曰：「彭門樂事，不出於此。」樂天曰：「似此佳人，名達帝都，信非虛也！」建封曰：「誠如舍人之言，何惜一詩贈之？」樂天曰：「但恐句拙，反污麗人之美。」盼盼據卸胡琴，掩袂而言：「妾姿質醜陋，敢煩珠玉？若果不以猥賤見棄，是微軀隨雅文不朽，豈勝身後之茉哉；」樂天喜其黠慧、遂口吟一絕：

fèng bō jīn líng qì, tán cáo hòu dài chuí.
鳳撥金翎砌，檀槽後帶垂。

zuì jiāo wú qì lì, fēng niǎo mǔ dān zhī.
醉嬌無氣力，風裊牡丹枝。

pàn pàn bài xiè lè tiān yuē: jiàn qiè zhī míng, xǐ chuán yú hòu shì, jiē shè rén suǒ cì yě, yú shì bīn zhǔ huān zhì, jǐn zuì ér sàn.
盼盼拜謝樂天曰：「賤妾之名，喜傳於後世，皆舍人所賜也，」於是賓主歡治，盡醉而散。

yì rì lè tiān chē mǎ dōng qù. zì cǐ jiàn fēng zhuān chǒng pàn pàn, suì yú fǔ dì zhī men, zé jiā dì chuàng jiàn yī lóu, míng yuē yàn zi lóu, shǐ pàn pàn jū zhī, jiàn fēng zhì zhèng zhī xiá, qīng chē qián wǎng, yǔ pàn pàn yàn yǐn jiāo fēi yù sǒng, gòng lǐ qiān huáng, bēi jǐn xiāng wēi, jià zhǔ gòng zhǎn, kù chuāng chàng hè, zhǐ huā yuè wèi tí, xiù yán lùn qíng, duì sōng dǔ wèi shì. gē xiào guǎn xián, qíng ài fāng nóng. bù xìng cǎi yún yì sàn, hào yuè nán yuán. jiàn fēng rǎn bìng, pàn pàn qǐng yī diào zhì, fú yào wú xiào, jiān bo wú líng, zhuǎn jiā chén zhòng ér sǐ. zi sūn hù chí líng fēng, guī zàng běi láng, dú qì pàn pàn yú yàn zi lóu zhōng. xiāng xiāo yì pī, chén mǎn qín zhēng, chén chén zhū hù zhǎng shāng, qiāo qiāo cuì lián bù juǎn. pàn pàn fén xiāng zhǐ tiān shì yuē: qiè fù rén, wú tā jì bào shàng shū ēn dé, qǐng luò fà wèi ní, sòng fú jīng zī gōng míng fú, jǐn cǐ yī shì, shì bù zài jià suì bì hù dú jū, fán shí huàn kěn shuāng, rén wú jiàn miàn zhě. xiāng dǎng zhōng yǒu hǎo shì jūn zǐ, mù qí cái mào, lián qí gū láo, àn àn tōng shū, yǐ kuī qí yì. pàn pàn wèi shī yǐ dài jīng dá, qián hòu jī sān bǎi yú shǒu, biān zhuì chéng sǔn, míng yuē yàn zi lóu jí, lóu bǎn liú chuán yú shì.
翌日樂天車馬東去。自此建封專寵盼盼，遂於府第之們，擇佳地創建一樓，名曰「燕子樓」，使盼盼居之，建封治政之暇，輕車潛往，與盼盼宴飲；交飛玉聳，共理簽簧，碑錦相偎，駕主共展，絝窗唱和，指花月為題，繡閻論情，對松篤為誓。歌笑管弦，情愛方濃。不幸彩雲易散，皓月難圓。建封染病，盼盼請醫調治，服藥無效，間卜無靈，轉加沉重而死。子孫護持靈楓，歸葬北郎，獨棄盼盼於燕子樓中。香消衣被，塵滿琴箏，沉沉朱戶長商，悄悄翠簾不捲。盼盼焚香指天誓曰：」妾婦人，無他計報尚書恩德，請落髮為尼，誦佛經資公冥福，盡此一世，誓不再嫁／遂閉戶獨居，凡十換墾霜，人無見面者。鄉黨中有好事君子，慕其才貌，憐其孤勞，暗暗通書，以窺其意。盼盼為詩以代京答，前後積三百餘首，編綴成隼，名曰《燕子樓集》，樓板流傳於世。

hū yī rì, jīn fēng pò shǔ, yù lù shēng liáng, yàn zì héng kōng, niè shēng xuān cǎo. jì liáo yuàn zì wú rén, jìng xié yú qiū sè. pàn pàn yǐ lán zhǎng tàn, dú yán kǒu: wǒ zuò zhī shī, jiē sù chóu kǔ, wèi zhī tā rén néng xiǎo wǒ yì fǒu? chén yín liáng jiǔ, hū xiǎng hàn lín bái gōng bì néng chá wǒ, bù ruò fù shī jì chéng lè tiān, sù wǒ zhōng cháng, bì biǎo wǒ bù fù zhāng gōng zhī dé. suì zuò shī sān jué, jiān fēng fù lǎo cāng tóu, chí fù xī luò, wèi bái gōng tóu xià. bái lè tiān de shī, qǐ jiān zhǎn shì, qí yī yuē:
忽一日，金風破暑，玉露生涼，雁字橫空，鑷聲喧草。寂寥院字無人，靜協於秋色。盼盼倚欄長嘆，獨言口：「我作之詩，皆訴愁苦，未知他人能曉我意否？」沉吟良久，忽想翰林白公必能察我，不若賦詩寄呈樂天，訴我衷腸，必表我不負張公之德。遂作詩三絕，緘封付老蒼頭，馳赴西洛，謂白公投下。白樂天得詩，啟緘展視，其一曰：

běi yóu sōng bǎi suǒ chóu yān, yàn zi lóu rén sī qiǎo rán.
北郵松柏鎖愁煙，燕子樓人思悄然。

yīn mái guān jiàn gē chén sàn, hóng xiù xiāng xiāo èr shí nián.
因埋冠劍歌塵散，紅袖香消二十年。

qí èr yuē:
其二曰：

shì kàn hóng yàn yuè yáng huí, chā dǔ xuán qín sòng shè lái.
適看鴻雁岳陽回，叉睹玄禽送社來。

yáo sè yù xiāo wú yì xù, rèn cóng zhū wǎng jié chéng huī.
瑤瑟玉蕭無意緒，任從蛛網結成灰。

qí sān yuē:
其三曰：

lóu shàng cán dēng jiàn xiǎo shuāng, dú mián rén qǐ hé huān chuáng.
樓上殘燈件曉霜，獨眠人起合歡床。

tóng sī yī yè zhī duō shǎo? dì jiǎo tiān yá bú shì zhǎng!
桐思一夜知多少？地角天涯不是長！

lè tiān kàn bì, tàn shǎng liáng jiǔ. yì yī jì nǚ néng shǒu jié cāo rú cǐ, qǐ kě qí ér bù dá? yì hé sān zhāng yǐ jiā qí yì, qiǎn lǎo cāng tóu chí guī. pàn pàn jiē dé, zhé kāi shì zhī, qí yī yuē:
樂天看畢，嘆賞良久。意一妓女能守節操如此，豈可齊而不答？亦和三章以嘉其意，遣老蒼頭馳歸。盼盼接得，折開視之，其一曰：

gāng yūn luó shān sè shì yān, yī huí kàn zhe yī qián rán.
鋼暈羅衫色似煙，一回看着一潛然。

zì cóng bù wǔ ní cháng qū, dié zài kōng xiāng dé jǐ nián?
自從不舞《霓裳曲》，疊在空箱得幾年？

qí èr yuē:
其二曰：

jīn zhāo yǒu kè luò yáng huí, céng dào shàng shū jiā shàng lái.
今朝有客洛陽回，曾到尚書家上來。

jiàn shuō bái yáng kān zuò zhù, zhēng jiào hóng fěn xià chéng huī.
見說白楊堪作柱，爭教紅粉下成灰。

qí sān yuē.
其三曰。

mǎn lián míng yuè mǎn tíng shuāng, bèi lěng xiāng xiāo fú wò chuáng.
滿簾明月滿庭霜，被冷香銷拂臥床。

yàn zi lóu qián qīng yè yǔ, qiū lái zhǐ wèi yī rén zhǎng.
燕子樓前清夜雨，秋來只為一人長。

pàn pàn yín wán jiǔ zhī, suī huò qū zhū hé bì, wèi zú bǐ cǐ shī zhī měi. xiào wèi shì nǚ yuē: zì cǐ zhī hòu, fāng biǎo wǒ yī diǎn zhēn xīn. zhèng yù cáng zhī kuāng zhōng, jiàn zhǐ wěi dàn mò tí xiǎo zì shù xíng, suì fù zhǎn kàn, yòu yǒu shī yī shǒu:
盼盼吟玩久之，雖獲驅珠和壁，未足比此詩之美。笑謂侍女曰：「自此之後，方表我一點真心。」正欲藏之筐中，見紙尾淡墨題小字數行，遂復展看，又有詩一首：

huáng jīn bù xī mǎi é méi, jiǎn dé rú huā zhǐ yī zhī.
黃金不惜買蛾眉，揀得如花只一枝。

gē wǔ jiào chéng xīn lì jǐn, yī zhāo shēn sǐ bù xiāng suí.
歌舞教成心力盡，一朝身死不相隨。

pàn pàn yī jiàn cǐ shī, chóu suǒ shuāng méi, lèi yíng mǎn liǎn, bēi qì yǎ yàn, gào shì nǚ yuē: xiàng rì shàng shū shēn sǐ, wǒ hèn bù néng zì yì xiāng suí, kǒng rén yán zhāng gōng yǒu suí sǐ zhī qiè, shǐ shàng shū yǒu hào sè zhī míng, shì fǎ gōng zhī qīng dé yě. wǒ jīn gǒu huó yǐ dù cháo hūn, lè tiān xià xiǎo, gù zuò shī xiāng fěng. wǒ jīn bù sǐ, bàng yǔ wèi xī. suì hé yùn yī zhāng yún:
盼盼一見此詩，愁鎖雙眉，淚盈滿臉，悲泣啞咽，告侍女曰：「向日尚書身死，我恨不能自縊相隨，恐人言張公有隨死之妾，使尚書有好色之名，是法公之清德也。我今苟活以度朝昏，樂天下曉，故作詩相諷。我今不死，謗語未息。」遂和韻一章云：

dú sù kōng lóu liǎn hèn méi, shēn rú chūn hòu zhì cán zhī.
獨宿空樓斂恨眉，身如春後致殘枝。

shè rén bù jiě rén shēn yì, fěng dào quán tái bù qù suí.
舍人不解人深意，諷道泉台不去隨。

shū bà zhì bǐ yú dì, yǎn miàn zhǎng xū. jiǔ zhī, shì lèi gào shì nǚ yuē: wǒ wú jì bào gōng hòu dé, wéi zhuì lóu yī sǐ, yǐ biǎo wǒ xīn, dào bà, qiàn shǒu jǐn jiǒng xiù mèi, yù jī xié kào diāo lán, yǒu xīn bào dé chóu ēn, wú yì yú shēng gǒu huó, xià shì gāo lóu, yǒng yuè fèn shēn yī tiào. shì nǚ jí zhuāi yī gào yuē: hé shì zì qiú héng yāo? pàn pàn yuē: yī piàn chéng xīn, rén bù néng biǎo, bù sǐ hé wèi? shì nǚ quàn yuē, jīn sǔn qū bào dé, cǐ xīn suī jiā, dàn fěn gǔ suì shēn, yú gōng hé yì? qiě yí lǎo mǔ, shǐ hé rén shì yǎng? pàn pàn chén yín jiǔ zhī yuē: sǐ jì bù néng, wéi sòng fú jīng, zhù gōng míng fú. zì cǐ zhī hòu, pàn pàn wéi shí sù fàn yī yú, bì gé fén xiāng, zuò sòng fú jīng. suī bǐ wū wèi cháng jiàn miàn. jiǔ zhī bìn yún lǎn lüè, méi dài qíng miáo, juàn lǐ bǎo sè yáo qín, yàn duì yuān hài fèng zhěn, bù shī zhū fěn, shì chūn guī yù xiè lú lǐng méi huā shòu sǔn yāo zhī, rú qiū hòu xiāo shū suí dī yáng liǔ, měi yù huā chén yuè xī, gǎn jiù bēi āi, qǐn shí shī cháng. bù xìng qǐn jí, fú zhěn yuè shā, sù ěr bù qǐ. lǎo mǔ suì bo jí zàng yú yàn zi lóu hòu.
書罷擲筆於地，掩面長吁。久之，拭淚告侍女曰：「我無計報公厚德，惟墜樓一死，以表我心，」道罷，縴手緊窘繡袂，玉肌斜靠雕欄，有心報德酬恩，無意愉生苟活，下視高樓，踴躍奮身一跳。侍女急拽衣告曰：「何事自求橫夭？」盼盼曰：「一片誠心，人不能表，不死何為？」侍女勸曰，「今損軀報德，此心雖佳，但粉骨碎身，於公何益？且遺老母，使何人侍養？」盼盼沉吟久之曰：「死既不能，惟誦佛經，祝公冥福。」自此之後，盼盼惟食素飯一盂，閉閣焚香，坐誦佛經。雖比屋未嘗見面。久之鬢雲懶掠，眉黛情描，倦理寶瑟瑤琴，厭對鴛亥鳳枕，不施朱粉，似春歸欲謝廬嶺梅花；瘦損腰肢，如秋後消疏隋堤楊柳，每遇花辰月夕，感舊悲哀，寢食失常。不幸寢疾，伏枕月殺，速爾不起。老母遂卜吉葬於燕子樓後。

pàn pàn jì sǐ, bù èr shí nián wèn, ér jiàn fēng zǐ sūn, yì sàn dàng xiāo suǒ. pàn pàn suǒ jū yàn yú lóu suì wèi guān sī suǒ zhàn. qí tā jìn jùn pǔ, chū qí xíng shì gǎi zuò huā yuán, wèi jùn jiāng yóu shǎng zhī dì. xīng shuāng lǚ gǎi, suì yuè pín qiān, táng yùn gào zhōng, wǔ dài gèng bó. dāng zhōu xiǎn dé zhī wèi, tiān shuǐ zhēn rén chéng yùn ér xìng, zhěng dùn cháo gāng, jīng yíng lǐ fǎ. gù shì ér yāo fēn qǐn miè, zhǐ huī ér yǔ zhòu kuò qīng. zhì huáng sòng èr yè zhī shí, sì hǎi wú dà fèi zhī jǐng, dāng shí yǒu zhōng shū shè rén qián yì, zì xī bái, nǎi wú yuè gōng qián luó zhī hòu yì yě. wén xíng shì cí, dú bù cháo yě, jiǔ zhù zǐ bì, dài yù yī lì wài rèn. suì kùn zòu shì zhī xiá, shàng zhāng zòu yuē: chén jiǔ jù cí yē, wú háo fà zhī gōng, qǐ yī xiǎo jùn, shù jié jià luò guǎng shàng yuē: qīng lǔ dì yú rén shàn, qīng kě chū zhèn péng mén. suì chú xī xiàng jié zhì wǔ níng jūn, xī bái dé zhǐ xiè ēn. xià chē zhī rì, xuān yáng huáng huà, zhěng sù tiáo zhāng fǎng mín shòu yú jǐng yì, xiǎng yuān zài yú líng yǔ qū jǐ dài rén, qīn pīn quàn nóng kuān rén huì ài, quàn huà xiōng wán, xī jiē fèng yè shǒu yuē, lián jǐn gōng píng. tīng zhèng yuè yú, jié jiè qīng míng. jì zài xiá rì, le wú yī xiǎng, yīn dú bù dōng jiē. tiān qì zhà xuān, wú kě xiāo qiǎn, suì hū cāng tóu qián dǎo, xián yóu pǔ zhōng. dàn jiàn.
盼盼既死，不二十年問，而建封子孫，亦散蕩消索。盼盼所居燕於樓遂為官司所占。其他近郡圃，出其形勢改作花園，為郡將游賞之地。星霜屢改，歲月頻遷，唐運告終，五代更伯。當周顯德之未，天水真人承運而興，整頓朝綱，經營禮法。顧視而妖氛寢滅，指揮而宇宙廓清。至皇宋二葉之時，四海無大吠之警，當時有中書舍人錢易，字希白，乃吳越工錢鑼之後裔也。文行侍詞，獨步朝野，久住紫蔽，怠欲一歷外任。遂困奏事之暇，上章奏曰：「臣久據詞掖，無毫髮之功，乞一小郡，庶竭駕駱廣上曰：「青魯地腴人善，卿可出鎮彭門。」遂除希向節制武寧軍，希白得旨謝恩。下車之日，宣揚皇化，整肅條章；訪民瘦於井邑，享冤在於囹圄；屈己待人，親拼勸農；寬仁惠愛，勸化凶頑，悉皆奉業守約，廉謹公平。聽政月余，節屆清明。既在暇日，了無一享，因獨步東階。天氣乍暄，無可消遣，遂呼蒼頭前導，閒遊圃中。但見。

qíng guāng méi xiāo, shū jǐng róng róng, xiǎo táo zhàn zhuāng liǎn hóng shēn, nèn liǔ niǎo gōng yāo xì ruǎn. yōu tíng yǎ bīn, shēn cáng huā pǔ yīn zhōng, huà fáng lán jiǎo, wěn lǎn huí táng àn xià. jià jīn chūn guāng shí shí yǔ, dié nòng jīng guāng rǎo rǎo fēi.
晴光霉霄，淑景融融，小桃綻妝臉紅深，嫩柳裊宮腰細軟。幽亭雅彬，深藏花圃陰中，畫肪蘭僥，穩纜回塘岸下。駕金春光時時語，蝶弄睛光擾擾飛。

xī zì xìn bù, shēn rù fēn fāng, zòng yì yóu shǎng. dào hóng zǐ cóng zhōng, hū yǒu wēi lóu fēi kǎn, yìng yuǎn héng zhǔ, jī zhǐ gū gāo, guī mó zhuàng lì. xī bái jǔ mù yǎng guān, jiàn huà dòng xià yǒu pái é, shàng shū yàn zi lóu sān zì. xī bái yuē: cǐ zhāng jiàn fēng chǒng pàn pàn zhī chù, suì yuè lèi gèng, shuí wèi yí zōng shàng zài! suì shè yī dēng tī, jìng shàng lóu zhōng, dàn jiàn:
希自信步，深入芬芳，縱意游賞。到紅紫叢中，忽有危樓飛檻，映遠橫主，基址孤高，規模壯麗。希白舉目仰觀，見畫棟下有牌額，上書「燕子樓」三字。希白曰：「此張建封寵盼盼之處，歲月累更，誰謂遺蹤尚在！」遂攝衣登梯，徑上樓中，但見：

huà dòng qī yún, diāo liáng sǒng hàn, shì sì yě rú kuī rì xià, zhǐ wàn lǐ rú dǔ zhǎng zhōng. zhē fēng cuì mù gāo zhāng, bì rì shū lián dī xià. yí zōng dàn jué yān xiāo jìn, jǔ mù fāng zhī yǔ zhòu kuān.
畫棟棲雲，雕梁聳漢，視四野如窺日下，指萬里如睹掌中。遮風翠慕高張，蔽日疏簾低下。移蹤但覺煙霄近，舉目方知宇宙寬。

xī bái yǐ lán zhǎng tàn yán yuē: xī rì zhāng gōng qīng gē duì jiǔ, miào wǔ guò bīn, bǎi suì jì zhōng, yún xiāo yǔ sàn, cǐ shì zì gǔ jiē rán, bù zú gǎn tàn. dàn xī pàn pàn běn yī chāng jì, ér néng gān xīn jiù sǐ, bào jiàn fēng hòu yù zhī ēn, suī liè zhàng fū hé yǐ jiā cǐ! hé shì lè tiān shī zhōng, yóu jī qí xià suí jiàn fēng ér sǐ? shí lián shǒu jié shí yú nián, zì jié zhī xīn, hùn méi xià chuán. wǒ jì zhī běn mò, ruò jiān kǒu xià wèi bāo yáng, pàn pàn bì bào yuàn yú dì xià. jí hū cāng tóu mó mò, xī bái rǎn háo, zuò gǔ diào zhǎng piān, shū yú sù píng zhī shàng, qí cí yuē:
希白倚欄長嘆言曰：「昔日張公清歌對酒，妙舞過賓，百歲既終，雲消雨散，此事自古皆然，不足感嘆。但惜盼盼本一娼妓，而能甘心就死，報建封厚遇之恩，雖烈丈夫何以加此！何事樂天詩中，猶譏其下隨建封而死？實憐守節十餘年，自潔之心，混沒下傳。我既知本末，若緘口下為褒揚，盼盼必抱怨於地下。」即呼蒼頭磨墨，希白染毫，作古調長篇，書於素屏之上，其詞曰：

rén shēng bǎi suì néng jǐ rì? chá shǒu guāng yīn rú guò xì.
人生百歲能幾日？茬首光陰如過隙。

cáo zhōng yǒu jiǔ bù chéng huān, shēn hòu xū míng yòu hé yì?
槽中有酒不成歡，身後虛名又何益？

qīng hé dà shǒu zhēn qí wěi, céng xiàng chūn fēng zhǒng táo lǐ.
清河大守真奇偉，曾向春風種桃李。

yù jiāng xīn shì zhàn sháo huá, wú nài hóng pō suí shì shuǐ.
欲將心事占韶華，無奈紅頗隨逝水。

jiā rén zhòng yì bù gù shēng, gǎn jī shēn ēn gān yī sǐ.
佳人重義不顧生，感激深恩甘一死。

xīn shì jì yǔ sān bǎi piān, guàn chuàn fēng sāo xǐ mù ěr.
新侍寄語三百篇，貫串風騷洗沐耳。

qǐng lóu shí èr héng xiāo hàn, dī xià shēng lián suǒ shuāng yàn.
請樓十二橫霄漢，低下升簾鎖雙燕。

jiāo hún mèi pò bù kě xún, jǐn bǎ lán yú kōng yǐ biàn!
嬌魂媚魄不可尋，盡把闌於空倚遍！

xī bái tí bà, lǎng yín shù guò, hū yǒu qīng fēng xí rén, yì xiāng fú miàn. xī nèi dà jīng, cǐ fēi huā qì, zì hé ér lái? fāng yí yà wèn, jiàn sù píng hòu yǒu bù lǚ zhī shēng. xī bái jí zhuǎn píng hòu kuī zhī, jiàn yī nǚ zǐ, yún nóng shí fā, yuè dàn xiū méi, tǐ qī ruì xuě zhī kè guāng, liǎn duó qí huā zhī yàn lì, jīn lián bù wěn, shù sù yāo qīng. yī jiàn xī bái, jiāo xiū liǎn dài, jí wǎn jīn pù, píng yǎn qí shēn, suī jiāng méi zhī yìng xuě: bù zú bǐ qí fēng yùn. xī bái jīng yà, wèn qí xìng shì. cǐ nǚ shě jīn pù, yǎn mèi xiàng qián, xù lǐ ér yán yuē: qiè nǎi shǒu yuán lǎo lì zhī nǚ yě. ǒu yīn lìng jié, xián shàng céng lóu, hū zhí gōng xiāng dào lái, qiè huāng jí nì shēn yú cǐ, yǐ bì chǒu è. hū wén sòng diào pàn pàn gǔ diào xīn cí, shǐ qiè wén zhī, rú huò zhū yù, sòng qián chū tīng yú suǒ píng zhī hòu, yīn ér dé miàn tái yán. qiè zhī xíng cáng, jǐn yú cǐ yǐ. xī bái jiàn nǚ zǐ róng yán xiù lì, cí qì qīng yáng, xǐ yuè zhī xīn, bù kě yán yù, suì yǐ yán tiāo zhī yuē: tīng zi yì lùn, xiǎng bì zhī yīn. wǒ shì lái suǒ zuò zhǎng piān, yǐ wèi hé rú? nǚ yuē: qiè mén pǐn suī wēi, kù xǐ yín yǒng, wén shì lái suǒ sòng piān zhāng, jǐn xīn xiù kǒu, shǐ jiǔ quán xián hèn zhī xīn, yī dàn xiāo shì. xī bái yòu wén cǐ yǔ, yù jiā xǐ yuè yuē: jīn rì xiāng féng, kě wèi jiā rén cái gàn, hái yǒu yì wú? nǚ nǎi kuǎn kè zhèng sè, yǎn mèi yán yuē: xìng jūn wú jí yú luàn, yǐ quán zhēn jié zhī xīn. wéi yǒu shī cáo, yǎng chóu hòu yì. suì yú xiù zhōng qǔ cǎi jiān yī fú shàng chéng. xī bái zhǎn kàn qí shī yuē:
希白題罷，朗吟數過，忽有清風襲人，異香拂面。希內大驚，此非花氣，自何而來？方疑訝問，見素屏後有步履之聲。希白即轉屏後窺之，見一女子，雲濃時發，月淡修眉，體欺瑞雪之客光，臉奪奇花之艷麗，金蓮步穩，束素腰輕。一見希白，嬌羞臉黛，急挽金鋪，平掩其身，雖江梅之映雪：不足比其風韻。希白驚訝，問其姓氏。此女舍金鋪，掩袂向前，敘禮而言曰：「妾乃守園老吏之女也。偶因令節，閒上層樓，忽值公相到來，妾荒急匿身於此，以蔽醜惡。忽聞誦吊盼盼古調新詞，使妾聞之，如獲珠玉，送潛出聽於索屏之後，因而得面台顏。妾之行藏，盡於此矣。」希白見女子容顏秀麗，詞氣清揚，喜悅之心，不可言喻，遂以言挑之曰：「聽子議論，想必知音。我適來所作長篇，以為何如？」女曰：「妾門品雖微，酷喜吟詠，聞適來所誦篇章，錦心繡口，使九泉銜恨之心，一旦消釋。」希白又聞此語，愈加喜悅曰：「今日相逢，可謂佳人才幹，還有意無？」女乃款客正色，掩袂言曰：「幸君無及於亂，以全貞潔之心。惟有詩嘈，仰酬厚意。」遂於袖中取彩箋一幅上呈。希白展看其詩曰：

rén qù lóu kōng shì yǐ shēn, zhì jīn chóu chàng hé tiān yín.
人去樓空事已深，至今惆悵禾天吟。

fēi jūn shī fǎ gāo tí qǐ, shuí wèi huáng quán yī piàn xīn?
非君詩法高題起，誰慰黃泉一片心？

xī bái dú bà, wèi nǚ zǐ yuē: ěr jì néng shī, jué fēi yuán lì zhī nǚ, guǒ hé rén yě? nǚ yuē: jūn xiáng shī yì, zì zhī jiàn qiè wēi zōng, hé bì kǔ xiàng guǎng xī nèi chūn xīn dàng yàng, bù néng shuān shù, xiàng qián zhuāi qí yī jù, hū wén kǎn zhú qiāo chuāng jīng jué, nǎi yī zhěn yóu xiān mèng, yōu zhěn yú shū chuāng zhī xià, dàn jiàn lú yān shàng niǎo, huā yǐng wēi jìng, yuàn zì chén chén, fāng dāng rì wǔ. xī bái tuī zhěn ér qǐ, wù zuò chén sī, mèng zhōng suǒ jiàn zhě, bì guān pàn pàn yě. hé xiǎn rán rú shì? qiān gǔ suǒ wù, chéng wèi jiā mèng. fǎn fù zài èr tàn yuē: cǐ shì dāng zuò yī cí yǐ jì zhī. suì chéng dié liàn huā cí, xìn bǐ shū yú àn shàng, cí yuē:
希白讀罷，謂女子曰：「爾既能詩，決非園吏之女，果何人也？」女曰：「君詳詩意，自知賤妾微蹤，何必苦向廣希內春心蕩漾，不能拴束，向前拽其衣據，忽聞檻竹敲窗驚覺，乃一枕遊仙夢，優枕於書窗之下，但見爐煙尚裊，花影微敬，院字沉沉，方當日午。希白推枕而起，兀坐沉思，「夢中所見者，必關盼盼也。何顯然如是？千古所兀，誠為佳夢。」反覆再二嘆曰：「此事當作一詞以記之。」遂成《蝶戀花》詞，信筆書於案上，詞曰：

yī zhěn xián jìng chūn zhòu wǔ, mèng rù huá bì, xiè hòu fēi liáng lǚ. jiāo tài cuì niǎn chóu bù yǔ, cǎi jiān yí wǒ xīn qí jù. fán xǔ fāng xīn yóu wèi sù, fēng zhú qiāo bǎi, jīng sàn wú xún chù! chóu chàng chǔ yún liú bú zhù, duàn cháng níng wàng gāo táng lù.
一枕閒敬春晝午，夢入華臂，邂逅飛涼侶。嬌態翠輦愁不語，彩箋遺我新奇句。凡許芳心猶未訴，風竹敲百，驚散無尋處！惆悵楚雲留不住，斷腸凝望高唐路。

dāi jī wèi gān, hū wén chuāng wài yǒu rén gǔ zhǎng zuò pāi, kàng shēng ér gē, diào qīng yùn měi, shēng rù lián yōu. xī bái shěn tīng chuāng wài gē shēng, nǎi shì suǒ zuò dié liàn huā cí yě. xī bái dà jīng yuē: wǒ fāng zuò cǐ cí, hé rén zǎo yǐ xiān néng gē chàng? suì qǐ chuāng shì zhī, jiàn yī nǚ zǐ cuì guān zhū ěr, yù pèi luó qún, xiàng cāng cāng tài hú shí pàn, yǐn shān shān cuì zhú cóng zhōng, xiù xié bù dòng fāng chén, qióng jù fēng piāo niǎo nà. xī bái zǐ xì dìng jīng kàn zhī, zhuǎn liǔ jì huā ér dà. xī bái bei yì, bù shèng chóu chàng. hòu xī bái gōng zhì shàng shū, xī jūn ài mín, bǎi xìng zàn yǎng, yī xī wú bìng ér zhōng, zhè shì hòu huó. zhèng shì.
呆跡未乾，忽聞窗外有人鼓掌作拍，抗聲而歌，調清韻美，聲入簾憂。希白審聽窗外歌聲，乃適所作《蝶戀花》詞也。希白大驚曰：「我方作此詞，何人早已先能歌唱？」遂啟窗視之，見一女子翠冠珠洱，玉佩羅裙，向蒼蒼太湖石畔，隱珊珊翠竹叢中，繡鞋不動芳塵，瓊據風飄裊娜。希白仔細定睛看之，轉柳寄花而大。希白唄異，不勝惆悵。後希白宮至尚書，惜軍愛民，百姓贊仰，一夕無病而終，這是後活。正是。

yī shǒu xīn cí diào lì róng, zhēn hún hán xiào mèng xiāng féng.
一首新詞吊麗容，貞魂含笑夢相逢。

suī wèi hàn yuàn míng xián shì, biān rù bài guān xiǎo zhī zhōng.
雖為翰苑名賢事，編入稗官小之中。