strong dù shí niáng nù chén bǎi bǎo xiāng strong
杜十娘怒沉百寶箱
sǎo dàng cán hú lì dì jī, lóng xiáng fèng wǔ shì cuī wéi.
掃蕩殘胡立帝畿,龍翔鳳舞勢崔嵬。
zuǒ huán cāng hǎi tiān yī dài, yòu yōng tài háng shān wàn wéi.
左環滄海天一帶,右擁太行山萬圍。
gē jǐ jiǔ biān xióng jué sāi, yì guān wàn guó yǎng chuí yī.
戈戟九邊雄絕塞,衣冠萬國仰垂衣。
tài píng rén lè huá xū shì, yǒng yǒng jīn ōu gòng rì huī.
太平人樂華胥世,永永金甌共日輝。
zhè shǒu shī dān kuā wǒ cháo yān jīng jiàn dū zhī shèng. shuō qǐ yàn dōu de xíng shì, běi yǐ xióng guān, nán yā qū xià, zhēn nǎi jīn chéng tiān fǔ, wàn nián bù bá zhī jī. dāng xiān hóng wǔ yé sǎo dàng hú chén, dìng dǐng jīn líng, shì wèi nán jīng. dào yǒng lè yé cóng běi píng qǐ bīng jìng nán, qiān yú yàn dōu, shì wèi běi jīng. zhǐ yīn zhè yī qiān, bǎ gè kǔ hán dì ér biàn zuò huā jǐn shì jiè. zì yǒng lè yé jiǔ chuán zhì yú wàn lì yé, cǐ nǎi wǒ cháo dì shí yī dài de tiān le. zhè wèi tiān zǐ, cōng míng shén wǔ, dé fú jiān quán, shí suì dēng jī, zài wèi sì shí bā nián, xuē píng le sān chù kòu luàn. nà sān chù?
這首詩單誇我朝燕京建都之盛。說起燕都的形勢,北倚雄關,南壓區夏,真乃金城天府,萬年不拔之基。當先洪武爺掃蕩胡塵,定鼎金陵,是為南京。到永樂爺從北平起兵靖難,遷於燕都,是為北京。只因這一遷,把個苦寒地而變作花錦世界。自永樂爺九傳至於萬曆爺,此乃我朝第十一代的天了。這位天子,聰明神武,德福兼全,十歲登基,在位四十八年,削平了三處寇亂。那三處?
rì běn guān bái píng xiù jí, xī xià chéng ēn, bō zhōu yáng yīng lóng.
日本關白平秀吉,西夏承恩,播州楊應龍。
píng xiù jí qīn fàn cháo xiān, chéng ēn yáng yīng lóng shì tǔ guān móu pàn, xiān hòu xuē píng. yuǎn yí mò bù wèi fú, zhēng lái cháo gòng. zhēn gè shì:
平秀吉侵犯朝鮮,承恩、楊應龍是土官謀叛,先後削平。遠夷莫不畏服,爭來朝貢。真箇是:
yī rén yǒu qìng mín ān lè, sì hǎi wú yú guó tài píng.
一人有慶民安樂,四海無虞國太平。
huà zhōng dān biǎo wàn lì èr shí nián jiān, rì běn guó guān bái zuò luàn, qīn fàn cháo xiān. cháo xiān guó wáng shàng biǎo gào jí, tiān cháo fā bīng fàn hǎi wǎng jiù. yǒu hù bù guān zòu zhǔn: mù jīn bīng xìng zhī jì, liáng xiǎng wèi chōng, zàn kāi nà sù rù jiān zhī lì. yuán lái nà sù rù jiān de, yǒu jǐ bān pián yí: hǎo dú shū, hǎo kē jǔ, hǎo zhōng, jié mò lái yòu yǒu gè xiǎo xiǎo qián chéng jié guǒ. yǐ cǐ huàn jiā gōng zǐ fù shì zǐ dì, dào bù yuàn zuò xiù cái, dōu qù yuán lì zuò tài xué shēng. zì kāi le zhè lì, liǎng jīng tài xué shēng gè tiān zhì qiān rén zhī wài. nèi zhōng yǒu yī rén, xìng lǐ míng jiǎ, zì zi xiān, zhè jiāng shào xìng fǔ rén shì. fù qīn lǐ bù zhèng suǒ shēng sān ér, wéi jiǎ jū zhǎng, zì yòu dú shū zài xiáng, wèi dé dēng kē, yuán lì rù yú běi yōng. yīn zài jīng zuò jiān, yǔ tóng xiāng liǔ yù chūn jiān shēng tóng yóu jiào fāng sī yuàn nèi, yǔ yī gè míng jī xiāng yù. nà míng jī xìng dù míng měi, pái háng dì shí, yuàn zhōng dōu chēng wèi dù shí niáng, shēng de:
話中單表萬曆二十年間,日本國關白作亂,侵犯朝鮮。朝鮮國王上表告急,天朝發兵泛海往救。有戶部官奏准:目今兵興之際,糧餉未充,暫開納粟入監之例。原來納粟入監的,有幾般便宜:好讀書,好科舉,好中,結末來又有個小小前程結果。以此宦家公子、富室子弟,到不願做秀才,都去援例做太學生。自開了這例,兩京太學生各添至千人之外。內中有一人,姓李名甲,字子先,浙江紹興府人氏。父親李布政所生三兒,惟甲居長,自幼讀書在庠,未得登科,援例入於北雍。因在京坐監,與同鄉柳遇春監生同游教坊司院內,與一個名姬相遇。那名姬姓杜名媺,排行第十,院中都稱為杜十娘,生得:
hún shēn yǎ yàn, biàn tǐ jiāo xiāng, liǎng wān méi huà yuǎn shān qīng, yī duì yǎn míng qiū shuǐ rùn. liǎn rú lián è, fēn míng zhuō shì wén jūn chún shì yīng táo, hé jiǎn bái jiā fán sù. kě lián yī piàn wú xiá yù, wù luò fēng chén huā liǔ zhōng.
渾身雅艷,遍體嬌香,兩彎眉畫遠山青,一對眼明秋水潤。臉如蓮萼,分明卓氏文君;唇似櫻桃,何減白家樊素。可憐一片無瑕玉,誤落風塵花柳中。
nà dù shí niáng zì shí sān suì pò guā, jīn yī shí jiǔ suì, qī nián zhī nèi, bù zhī lì guò le duō shǎo gōng zǐ wáng sūn. yī gè gè qíng mí yì dàng, pò jiā dàng chǎn ér bù xī. yuàn zhōng chuán chū sì jù kǒu hào lái, dào shì:
那杜十娘自十三歲破瓜,今一十九歲,七年之內,不知歷過了多少公子王孫。一個個情迷意盪,破家蕩產而不惜。院中傳出四句口號來,道是:
zuò zhōng ruò yǒu dù shí niáng, dǒu shāo zhī liàng yǐn qiān shāng.
坐中若有杜十娘,斗筲之量飲千觴。
yuàn zhōng ruò shí dù lǎo měi, qiān jiā fěn miàn dōu rú guǐ.
院中若識杜老媺,千家粉面都如鬼。
què shuō lǐ gōng zǐ fēng liú nián shào, wèi féng měi sè, zì yù le dù shí niáng, xǐ chū wàng wài, bǎ huā liǔ qíng huái, yī dān ér tiāo zài tā shēn shàng. nà gōng zǐ jùn qiào páng ér, wēn cún xìng ér, yòu shì sā màn de shǒu ér, bāng chèn de qín ér, yǔ shí niáng yī shuāng liǎng hǎo, qíng tóu yì hé. shí niáng yīn jiàn bǎo ér tān cái wú yì, jiǔ yǒu cóng liáng zhī zhì, yòu jiàn lǐ gōng zǐ zhōng hòu zhì chéng, shén yǒu xīn xiàng tā. nài lǐ gōng zǐ jù pà lǎo yé, bù gǎn yīng chéng. suī zé rú cǐ, liǎng xià qíng hǎo yù mì, cháo huān mù lè, zhōng rì xiāng shǒu, rú fū fù yì bān. hǎi shì shān méng, gè wú tā zhì. zhēn gè:
卻說李公子風流年少,未逢美色,自遇了杜十娘,喜出望外,把花柳情懷,一擔兒挑在他身上。那公子俊俏龐兒,溫存性兒,又是撒漫的手兒,幫襯的勤兒,與十娘一雙兩好,情投意合。十娘因見鴇兒貪財無義,久有從良之志,又見李公子忠厚志誠,甚有心向他。奈李公子懼怕老爺,不敢應承。雖則如此,兩下情好愈密,朝歡暮樂,終日相守,如夫婦一般。海誓山盟,各無他志。真箇:
ēn shēn shì hǎi ēn wú dǐ, yì zhòng rú shān yì gèng gāo.
恩深似海恩無底,義重如山義更高。
zài shuō dù mā mā, nǚ ér bèi lǐ gōng zǐ zhàn zhù, bié de fù jiā jù shì, wén míng shàng mén, qiú yī jiàn ér bù kě dé. chū shí lǐ gōng zǐ sā màn yòng qián, dà chà dà shǐ, mā mā xié jiān zhōu xiào, fèng chéng bù xiá. rì wǎng yuè lái, bù jué yī nián yǒu yú, lǐ gōng zǐ náng qiè jiàn jiàn kōng xū, shǒu bù yīng xīn, mā mā yě jiù dài màn le. lǎo bù zhèng zài jiā wén zhī ér zi piáo yuàn, jǐ biàn xiě zì lái huàn tā huí qù. tā mí liàn shí niáng yán sè, zhōng rì yán ái. hòu lái wén zhī lǎo yé zài jiā fā nù, yuè bù gǎn huí. gǔ rén yún: yǐ lì xiāng jiāo zhě, lì jǐn ér shū. nà dù shí niáng yǔ lǐ gōng zǐ zhēn qíng xiāng hǎo, jiàn tā shǒu tóu yù duǎn, xīn tóu yù rè. mā mā yě jǐ biàn jiào nǚ ér dǎ fā lǐ jiǎ chū yuàn, jiàn nǚ ér bù tǒng kǒu, yòu jǐ biàn jiāng yán yǔ chù tū lǐ gōng zǐ, yào jī nù tā qǐ shēn. gōng zǐ xìng běn wēn kè, cí qì yù hé. mā mā méi nài hé, rì zhú zhǐ jiāng shí niáng chì mà dào: wǒ men xíng hù rén jiā, chī kè chuān kè, qián mén sòng jiù, hòu mén yíng xīn, mén tíng nào rú huǒ, qián bó duī chéng duǒ. zì cóng nà lǐ jiǎ zài cǐ, hùn zhàng yī nián yǒu yú, mò shuō xīn kè, lián jiù zhǔ gù dōu duàn le. fēn míng jiē le gè zhōng kuí lǎo, lián xiǎo guǐ yě méi dé shàng mén, nòng dé lǎo niáng yī jiā rén jiā, yǒu qì wú yān, chéng shén me mó yàng!
再說杜媽媽,女兒被李公子占住,別的富家巨室,聞名上門,求一見而不可得。初時李公子撒漫用錢,大差大使,媽媽脅肩謅笑,奉承不暇。日往月來,不覺一年有餘,李公子囊篋漸漸空虛,手不應心,媽媽也就怠慢了。老布政在家聞知兒子嫖院,幾遍寫字來喚他回去。他迷戀十娘顏色,終日延捱。後來聞知老爺在家發怒,越不敢回。古人云:「以利相交者,利盡而疏。」那杜十娘與李公子真情相好,見他手頭愈短,心頭愈熱。媽媽也幾遍教女兒打發李甲出院,見女兒不統口,又幾遍將言語觸突李公子,要激怒他起身。公子性本溫克,詞氣愈和。媽媽沒奈何,日逐只將十娘叱罵道:「我們行戶人家,吃客穿客,前門送舊,後門迎新,門庭鬧如火,錢帛堆成垛。自從那李甲在此,混帳一年有餘,莫說新客,連舊主顧都斷了。分明接了個鍾馗老,連小鬼也沒得上門,弄得老娘一家人家,有氣無煙,成什麼模樣!」
dù shí niáng bèi mà, nài xìng bú zhù, biàn huí dá dào: nà lǐ gōng zǐ bú shì kōng shǒu shàng mén de, yě céng fèi guò dà qián lái. mā mā dào: bǐ yī shí, cǐ yī shí, nǐ zhǐ jiào tā jīn rì fèi xiē xiǎo qián ér, bǎ yǔ lǎo niáng bàn xiē chái mǐ, yǎng nǐ liǎng kǒu yě hǎo. bié rén jiā yǎng de nǚ ér biàn shì yáo qián shù, qiān shēng wàn huó, piān wǒ jiā huì qì, yǎng le gè tuì cái bái hǔ! kāi le dà mén qī jiàn shì, bān bān dōu zài lǎo shēn xīn shàng. dào tì nǐ zhè xiǎo jiàn rén bái bái yǎng zhe qióng hàn, jiào wǒ yī shí cóng hé chù lái? nǐ duì nà qióng hàn shuō: yǒu běn shì chū jǐ liǎng yín zi yǔ wǒ, dào de nǐ gēn le tā qù, wǒ bié tǎo gè yā tóu guò huó què bù hǎo? shí niáng dào: mā mā, zhè huà shì zhēn shì jiǎ? mā mā xiǎo dé lǐ jiǎ náng wú yī qián, yī shān dōu diǎn jǐn le, liào tā méi chù shè fǎ, biàn yīng dào: lǎo niáng cóng bù shuō huǎng, dāng zhēn lī. shí niáng dào: niáng, nǐ yào tā xǔ duō yín zi? mā mā dào: ruò shì bié rén, qiān bǎ yín zi yě tǎo le. kě lián nà qióng hàn chū bù qǐ, zhǐ yào tā sān bǎi liǎng, wǒ zì qù tǎo yī gè fěn tóu dài tì. zhǐ yī jiàn, xū shì sān rì nèi jiāo fù yǔ wǒ, zuǒ shǒu jiāo yín, yòu shǒu jiāo rén. ruò sān rì méi yǒu yín shí, lǎo shēn yě bù guǎn sān shí èr shí yī, gōng zǐ bù gōng zǐ, yī dùn gū guǎi, dǎ nà guāng gùn chū qù. nà shí mò guài lǎo shēn! shí niáng dào: gōng zǐ suī zài kè biān fá chāo, liàng sān bǎi jīn hái cuò bàn dé lái. zhǐ shì sān rì tè jìn, xiàn tā shí rì biàn hǎo. mā mā xiǎng dào: zhè qióng hàn yī shuāng chì shǒu, biàn xiàn tā yī bǎi rì, tā nà lǐ lái yín zi? méi yǒu yín zi, biàn tiě pí bāo liǎn, liào yě wú yán shàng mén. nà shí chóng zhěng jiā fēng, měi ér yě méi dé huà jiǎng. dá yīng dào: kàn nǐ miàn, biàn kuān dào shí rì. dì shí rì méi yǒu yín zi, bù gàn lǎo niáng zhī shì. shí niáng dào: ruò shí rì nèi wú yín, liào tā yě wú yán zài jiàn le. zhǐ pà yǒu le sān bǎi liǎng yín zi, mā mā yòu fān huǐ qǐ lái. mā mā dào: lǎo shēn nián wǔ shí yī suì le, yòu fèng shí zhāi, zěn gǎn shuō huǎng? bù xìn shí yǔ nǐ pāi zhǎng wèi dìng. ruò fān huǐ shí, zuò zhū zuò gǒu!
杜十娘被罵,耐性不住,便回答道:「那李公子不是空手上門的,也曾費過大錢來。」媽媽道:「彼一時,此一時,你只教他今日費些小錢兒,把與老娘辦些柴米,養你兩口也好。別人家養的女兒便是搖錢樹,千生萬活,偏我家晦氣,養了個退財白虎!開了大門七件事,般般都在老身心上。到替你這小賤人白白養着窮漢,教我衣食從何處來?你對那窮漢說:「有本事出幾兩銀子與我,到得你跟了他去,我別討個丫頭過活卻不好?」十娘道:「媽媽,這話是真是假?」媽媽曉得李甲囊無一錢,衣衫都典盡了,料他沒處設法,便應道:「老娘從不說謊,當真哩。」十娘道:「娘,你要他許多銀子?」媽媽道:「若是別人,千把銀子也討了。可憐那窮漢出不起,只要他三百兩,我自去討一個粉頭代替。只一件,須是三日內交付與我,左手交銀,右手交人。」若三日沒有銀時,老身也不管三十二十一,公子不公子,一頓孤拐,打那光棍出去。那時莫怪老身!」十娘道:「公子雖在客邊乏鈔,諒三百金還措辦得來。只是三日忒近,限他十日便好。」媽媽想道:「這窮漢一雙赤手,便限他一百日,他那裡來銀子?沒有銀子,便鐵皮包臉,料也無顏上門。那時重整家風,媺兒也沒得話講。」答應道:「看你面,便寬到十日。第十日沒有銀子,不干老娘之事。」十娘道:「若十日內無銀,料他也無顏再見了。只怕有了三百兩銀子,媽媽又翻悔起來。」媽媽道:「老身年五十一歲了,又奉十齋,怎敢說謊?不信時與你拍掌為定。若翻悔時,做豬做狗!」
cóng lái hǎi shuǐ dòu nán liàng, kě xiào qián pó yì bù liáng.
從來海水斗難量,可笑虔婆意不良。
liào dìng qióng rú náng dǐ jié, gù jiāng cái lǐ nán jiāo niáng.
料定窮儒囊底竭,故將財禮難嬌娘。
shì yè, shí niáng yǔ gōng zǐ zài zhěn biān, yì jí zhōng shēn zhī shì. gōng zǐ dào: wǒ fēi wú cǐ xīn. dàn jiào fāng luò jí, qí fèi shén duō, fēi qiān jīn bù kě. wǒ náng kōng rú xǐ, rú zhī nài hé! shí niáng dào: qiè yǐ yǔ mā mā yì dìng zhǐ yào sān bǎi jīn, dàn xū shí rì nèi cuò bàn. láng jūn yóu zī suī qìng, rán dōu zhōng qǐ wú qīn yǒu kě yǐ jiè dài? tǎng dé rú shù, jiāng shēn suì wèi jūn zhī suǒ yǒu, shěng shòu qián pó zhī qì. gōng zǐ dào: qīn yǒu zhōng wèi wǒ liú liàn xíng yuàn, dōu bù xiāng gù. míng rì zhǐ zuò shù zhuāng qǐ shēn, gè jiā gào cí, jiù kāi kǒu jiǎ dài lù fèi, còu jù jiāng lái, huò kě mǎn dé cǐ zhì. qǐ shēn shū xǐ, bié le shí niáng chū mén. shí niáng dào: yòng xīn zuò sù, zhuān tīng jiā yīn. gōng zǐ dào: bù xū fēn fù.
是夜,十娘與公子在枕邊,議及終身之事。公子道:「我非無此心。但教坊落籍,其費甚多,非千金不可。我囊空如洗,如之奈何!」十娘道:「妾已與媽媽議定只要三百金,但須十日內措辦。郎君遊資雖罄,然都中豈無親友可以借貸?倘得如數,姜身遂為君之所有,省受虔婆之氣。」公子道:「親友中為我留戀行院,都不相顧。明日只做束裝起身,各家告辭,就開口假貸路費,湊聚將來,或可滿得此致。」起身梳洗,別了十娘出門。十娘道:用心作速,專聽佳音。」公子道:「不須分付。」
gōng zǐ chū le yuàn mén, lái dào sān qīn sì yǒu chù, jiǎ shuō qǐ shēn gào bié, zhòng rén dào yě huān xǐ. hòu lái xù dào lù fèi qiàn quē, yì yù jiè dài. cháng yán dào: shuō zhe qián, biàn wú yuán. qīn yǒu men jiù bù zhāo jià. tā men yě jiàn dé shì, dào lǐ gōng zǐ shì fēng liú làng zǐ, mí liàn yān huā, nián xǔ bù guī, fù qīn dōu wèi tā qì huài zài jiā. tā jīn rì dǒu rán yào huí, wèi zhī zhēn jiǎ, tǎng huò shuō piàn pán chán dào shǒu, yòu qù hái zhī fěn qián, fù qīn zhī dào, jiāng hǎo yì fān chéng è yì, shǐ zhōng zhǐ shì yī guài, bù rú cí le gān jìng. biàn huí dào: mù jīn zhèng zhí kōng fá, bù néng xiāng jì, cán kuì, cán kuì! rén rén rú cǐ, gè gè jiē rán, bìng méi yǒu gè kāng kǎi zhàng fū, kěn tǒng kǒu xǔ tā yī shí èr shí liǎng. lǐ gōng zǐ yī lián bēn zǒu le sān rì, fēn háo wú huò, yòu bù gǎn huí jué shí niáng, quán qiě hán hu dá yīng. dào dì sì rì yòu méi xiǎng tóu, jiù xiū huí yuàn zhōng. píng rì jiān yǒu le dù jiā, lián xià chù yě méi yǒu le, jīn rì jiù wú chù tóu sù. zhǐ de wǎng tóng xiāng liǔ jiān shēng yù suǒ jiè xiē.
公子出了院門,來到三親四友處,假說起身告別,眾人到也歡喜。後來敘到路費欠缺,意欲借貸。常言道:「說着錢,便無緣。」親友們就不招架。他們也見得是,道李公子是風流浪子,迷戀煙花,年許不歸,父親都為他氣壞在家。他今日抖然要回,未知真假,倘或說騙盤纏到手,又去還脂粉錢,父親知道,將好意翻成惡意,始終只是一怪,不如辭了乾淨。便回道:「目今正值空乏,不能相濟,慚愧,慚愧!」人人如此,個個皆然,並沒有個慷慨丈夫,肯統口許他一十二十兩。李公子一連奔走了三日,分毫無獲,又不敢回決十娘,權且含糊答應。到第四日又沒想頭,就羞回院中。平日間有了杜家,連下處也沒有了,今日就無處投宿。只得往同鄉柳監生寓所借歇。
liǔ yù chūn jiàn gōng zǐ chóu róng kě jū, wèn qí lái lì. gōng zǐ jiāng dù shí niáng yuàn jià zhī qíng, bèi xì shuō le. yù chūn yáo shǒu dào: wèi bì, wèi bì. nà dù měi qǔ zhōng dì yī míng jī, yào cóng liáng shí, pà méi yǒu shí hú míng zhū, qiān jīn pìn lǐ. nà bǎo ér rú hé zhǐ yào sān bǎi liǎng? xiǎng bǎo ér guài nǐ wú qián shǐ yòng, bái bái zhàn zhù tā de nǚ ér, shè jì dǎ fā nǐ chū mén. nà fù rén yǔ nǐ xiāng chù yǐ jiǔ, yòu ài què miàn pí, bù hǎo míng yán. míng zhī nǐ shǒu nèi kōng xū, gù yì jiāng sān bǎi liǎng mài gè rén qíng, xiàn nǐ shí rì ruò shí rì méi yǒu, nǐ yě bù hǎo shàng mén. biàn shàng mén shí, tā huì shuō nǐ xiào nǐ, luò de yī chǎng xiè dú, zì rán ān shēn bù láo, cǐ nǎi yān huā zhú kè zhī jì. zú xià sān sī, xiū bèi qí huò. jù dì yú yì, bù rú zǎo zǎo kāi jiāo wèi shàng. gōng zǐ tīng shuō, bàn shǎng wú yán, xīn zhōng yí huò bù dìng. yù chūn yòu dào: zú xià mò yào cuò le zhǔ yì. nǐ ruò zhēn gè hái xiāng, bù duō jǐ liǎng pán fèi, hái yǒu rén dā jiù ruò shì yào sān bǎi liǎng shí, mò shuō shí rì, jiù shì shí gè yuè yě nán. rú jīn de shì qíng, nà kěn gù huǎn jí èr zì de! nà yān huā yě suàn dìng nǐ méi chù gào zhài, gù yì shè fǎ nán nǐ. gōng zǐ dào: rén xiōng suǒ jiàn liáng shì. kǒu lǐ suī rú cǐ shuō, xīn zhōng gē shě bù xià. yī jiù yòu wǎng wài biān dōng yāng xī gào, zhǐ shì yè lǐ bù jìn yuàn mén le.
柳遇春見公子愁容可掬,問其來歷。公子將杜十娘願嫁之情,備細說了。遇春搖首道:「未必,未必。那杜媺曲中第一名姬,要從良時,怕沒有十斛明珠,千金聘禮。那鴇兒如何只要三百兩?想鴇兒怪你無錢使用,白白占住他的女兒,設計打發你出門。那婦人與你相處已久,又礙卻麵皮,不好明言。明知你手內空虛,故意將三百兩賣個人情,限你十日;若十日沒有,你也不好上門。便上門時,他會說你笑你,落得一場褻瀆,自然安身不牢,此乃煙花逐客之計。足下三思,休被其惑。據弟愚意,不如早早開交為上。」公子聽說,半晌無言,心中疑惑不定。遇春又道:「足下莫要錯了主意。你若真箇還鄉,不多幾兩盤費,還有人搭救;若是要三百兩時,莫說十日,就是十個月也難。如今的世情,那肯顧緩急二字的!那煙花也算定你沒處告債,故意設法難你。」公子道:「仁兄所見良是。」口裡雖如此說,心中割捨不下。依舊又往外邊東央西告,只是夜裡不進院門了。
gōng zǐ zài liǔ jiān shēng yù zhōng, yī lián zhù le sān rì, gòng shì liù rì le. dù shí niáng lián rì bù jiàn gōng zǐ jìn yuàn, shí fēn zhe jǐn, jiù jiào xiǎo sī sì ér jiē shǎng qù xún. sì ér xún dào dà jiē, qià hǎo yù jiàn gōng zǐ. sì ér jiào dào: lǐ jiě fū, niáng zài jiā lǐ wàng nǐ. gōng zǐ zì jué wú yán, huí fù dào: jīn rì bù dé gōng fū, míng rì lái bà. sì ér fèng le shí niáng zhī mìng, yī bǎ chě zhù, sǐ yě bù fàng, dào: niáng jiào zán xún nǐ, shì bì tóng qù zǒu yī zāo. lǐ gōng zǐ xīn shàng yě qiān guà kàn biǎo zǐ, méi nài hé, zhǐ de suí sì ér jìn yuàn, jiàn le shí niáng, hēi hēi wú yán. shí niáng wèn dào: suǒ móu zhī shì rú hé? gōng zǐ yǎn zhōng liú xià lèi lái. shí niáng dào: mò fēi rén qíng dàn bó, bù néng zú sān bǎi zhī shù me? fèn zǐ hán lèi ér yán, dào chū èr jù:
公子在柳監生寓中,一連住了三日,共是六日了。杜十娘連日不見公子進院,十分着緊,就教小廝四兒街上去尋。四兒尋到大街,恰好遇見公子。四兒叫道:「李姐夫,娘在家裡望你。」公子自覺無顏,回復道:「今日不得功夫,明日來罷。」四兒奉了十娘之命,一把扯住,死也不放,道:「娘叫咱尋你,是必同去走一遭。」李公子心上也牽掛看婊子,沒奈何,只得隨四兒進院,見了十娘,嘿嘿無言。十娘問道:「所謀之事如何?」公子眼中流下淚來。十娘道:「莫非人情淡薄,不能足三百之數麼?」分子含淚而言,道出二句:
bù xìn shàng shān qín hǔ yì, guǒ rán kāi kǒu gào rén nán.
「不信上山擒虎易,果然開口告人難。
yī lián bēn zǒu liù rì, bìng wú zhū liǎng, yī shuāng kōng shǒu, xiū jiàn fāng qīng, gù cǐ zhè jǐ rì bù gǎn jìn yuàn. jīn rì chéng mìng hū huàn, rěn chǐ ér lái. fēi mǒu bù yòng xīn, shí shì shì qíng rú cǐ. shí niáng dào: cǐ yán xiū shǐ qián pó zhī dào. láng jūn jīn yè qiě zhù, qiè bié yǒu shāng yì. shí niáng zì bèi jiǔ yáo, yǔ gōng zǐ huān yǐn. shuì zhì bàn yè, shí niáng duì gōng zǐ dào: láng jūn guǒ bù néng bàn yī qián yé? qiè zhōng shēn zhī shì, dāng rú hé yě? gōng zǐ zhǐ shì liú tì, bù néng dá yī yǔ. jiàn jiàn wǔ gēng tiān xiǎo. shí niáng dào: qiè suǒ wò xù rù nèi cáng yǒu suì yín yī bǎi wǔ shí liǎng, cǐ qiè sī xù, láng jūn kě chí qù. sān bǎi jīn, qiè rèn qí bàn, láng jūn yì móu qí bàn, shù yì wèi lì. xiàn zhǐ sì rì, wàn wù chí wù! shí niáng qǐ shēn jiāng rù fù gōng zǐ, gōng zǐ jīng xǐ guò wàng. huàn tóng ér chí rù ér qù. jìng dào liǔ yù chūn yù zhōng, yòu bǎ yè lái zhī qíng yǔ yù chūn shuō le. jiāng rù chāi kāi kàn shí, xù zhōng dōu guǒ zhe líng suì yín zi, qǔ chū duì shí guǒ shì yī bǎi wǔ shí liǎng. yù chūn dà jīng dào: cǐ fù zhēn yǒu xīn rén yě. jì xì zhēn qíng, bù kě xiāng fù, wú dāng dài wèi zú xià móu zhī. gōng zǐ dào: tǎng dé yù chéng, jué bù yǒu fù. dāng xià liǔ yù chūn liú lǐ gōng zǐ zài yù, zì chū tóu gè chù qù jiè dài. liǎng rì zhī nèi, còu zú yī bǎi wǔ shí liǎng jiāo fù gōng zǐ dào: wú dài wèi zú xià gào zhài, fēi wèi zú xià, shí lián dù shí niáng zhī qíng yě.
一連奔走六日,並無銖兩,一雙空手,羞見芳卿,故此這幾日不敢進院。今日承命呼喚,忍恥而來。非某不用心,實是世情如此。」十娘道:「此言休使虔婆知道。郎君今夜且住,妾別有商議。」十娘自備酒肴,與公子歡飲。睡至半夜,十娘對公子道:「郎君果不能辦一錢耶?妾終身之事,當如何也?」公子只是流涕,不能答一語。漸漸五更天曉。十娘道:「妾所臥絮褥內藏有碎銀一百五十兩,此妾私蓄,郎君可持去。三百金,妾任其半,郎君亦謀其半,庶易為力。限只四日,萬勿遲誤!」十娘起身將褥付公子,公子驚喜過望。喚童兒持褥而去。徑到柳遇春寓中,又把夜來之情與遇春說了。將褥拆開看時,絮中都裹着零碎銀子,取出兌時果是一百五十兩。遇春大驚道:「此婦真有心人也。既系真情,不可相負,吾當代為足下謀之。」公子道:「倘得玉成,決不有負。」當下柳遇春留李公子在寓,自出頭各處去借貸。兩日之內,湊足一百五十兩交付公子道:「吾代為足下告債,非為足下,實憐杜十娘之情也。」
lǐ jiǎ ná le sān bǎi liǎng yín zi, xǐ cóng tiān jiàng, xiào zhú yán kāi, xīn xīn rán lái jiàn shí niáng, gāng shì dì jiǔ rì, hái bù zú shí rì. shí niáng wèn dào: qián rì fēn háo nán jiè, jīn rì rú hé jiù yǒu yī bǎi wǔ shí liǎng? gōng zǐ jiāng liǔ jiān shēng shì qíng, yòu shù le yī biàn. shí niáng yǐ shǒu jiā é dào: shǐ wú èr rén dé suì qí yuàn zhě, liǔ jūn zhī lì yě! liǎng gè huān tiān xǐ dì, yòu zài yuàn zhōng guò le yī wǎn.
李甲拿了三百兩銀子,喜從天降,笑逐顏開,欣欣然來見十娘,剛是第九日,還不足十日。十娘問道:「前日分毫難借,今日如何就有一百五十兩?」公子將柳監生事情,又述了一遍。十娘以手加額道:「使吾二人得遂其願者,柳君之力也!兩個歡天喜地,又在院中過了一晚。
cì rì shí niáng zǎo qǐ, duì lǐ jiǎ dào: cǐ yín yī jiāo, biàn dāng suí láng jūn qù yǐ. zhōu chē zhī lèi, hé dāng yù bèi. qiè zuó rì yú zǐ mèi zhōng jiè dé bái yín èr shí liǎng, láng jūn kě shōu xià wèi xíng zī yě. gōng zǐ zhèng chóu lù fèi wú chū, dàn bù gǎn kāi kǒu, dé yín shén xǐ. shuō yóu wèi liǎo, bǎo ér qià lái qiāo mén jiào dào: měi ér, jīn rì shì dì shí rì le. gōng zǐ wén jiào, qǐ mén xiāng yán dào: chéng mā mā hòu yì, zhèng yù xiāng qǐng. biàn jiāng yín sān bǎi liǎng fàng zài zhuō shàng. bǎo ér bù liào gōng zǐ yǒu yín, hēi rán biàn sè, shì yǒu huǐ yì. shí niáng dào: ér zài mā mā jiā zhōng bā nián, suǒ zhì jīn bó, bù xià shù qiān jīn yǐ. jīn rì cóng liáng měi shì, yòu mā mā qīn kǒu suǒ dìng, sān bǎi jīn bù qiàn fēn háo, yòu bù céng guò qī. tǎng ruò mā mā shī xìn bù xǔ, láng jūn chí yín qù, ér jí kè zì jǐn. kǒng nà shí rén cái liǎng shī, huǐ zhī wú jí yě. bǎo ér wú cí yǐ duì. fù nèi chóu huà le bàn shǎng, zhǐ de qǔ tiān píng duì zhǔn le yín zi, shuō dào: shì yǐ rú cǐ, liào liú nǐ bú zhù le. zhǐ shì nǐ yào qù shí, jí jīn jiù qù. píng shí chuān dài yī shì zhī lèi, háo lí xiū xiǎng! shuō bà, jiāng gōng zǐ hé shí niáng tuī chū fáng mén, tǎo suǒ lái jiù luò le suǒ. cǐ shí jiǔ yuè tiān qì. shí niáng cái xià chuáng, shàng wèi shū xǐ, suí shēn jiù yī, jiù bài le mā mā liǎng bài. lǐ gōng zǐ yě zuò le yī yī. yī fū yī fù, lí le qián pó dà mén:
次日十娘早起,對李甲道:「此銀一交,便當隨郎君去矣。舟車之類,合當預備。妾昨日於姊妹中借得白銀二十兩,郎君可收下為行資也。」公子正愁路費無出,但不敢開口,得銀甚喜。說猶未了,鴇兒恰來敲門叫道:「媺兒,今日是第十日了。」公子聞叫,啟門相延道:「承媽媽厚意,正欲相請。」便將銀三百兩放在桌上。鴇兒不料公子有銀,嘿然變色,似有悔意。十娘道:「兒在媽媽家中八年,所致金帛,不下數千金矣。今日從良美事,又媽媽親口所訂,三百金不欠分毫,又不曾過期。倘若媽媽失信不許,郎君持銀去,兒即刻自盡。恐那時人財兩失,悔之無及也。」鴇兒無詞以對。腹內籌畫了半晌,只得取天平兌准了銀子,說道:「事已如此,料留你不住了。只是你要去時,即今就去。平時穿戴衣飾之類,毫釐休想!」說罷,將公子和十娘推出房門,討鎖來就落了鎖。此時九月天氣。十娘才下床,尚未梳洗,隨身舊衣,就拜了媽媽兩拜。李公子也作了一揖。一夫一婦,離了虔婆大門:
lǐ yú tuō què jīn gōu qù, bǎi wěi yáo tóu zài bù lái.
鯉魚脫卻金鈎去,擺尾搖頭再不來。
gōng zǐ jiào shí niáng qiě zhù piàn shí: wǒ qù huàn gè xiǎo jiào tái nǐ, quán wǎng liǔ róng qīng yù suǒ qù, zài zuò dào lǐ. shí niáng dào: yuàn zhōng zhū zǐ mèi píng xī xiāng hòu, lǐ yí huà bié. kuàng qián rì yòu chéng tā jiè dài lù fèi, bù kě bù yī xiè yě. nǎi tóng gōng zǐ dào gè zǐ mèi chù xiè bié. zǐ mèi zhōng wéi xiè yuè lǎng xú sù sù yǔ dù jiā xiāng jìn, yóu yǔ shí niáng qīn hòu: shí niáng xiān dào xiè yuè lǎng jiā. yuè lǎng jiàn shí niáng tū jì jiù shān, jīng wèn qí gù. shí niáng bèi shù lái yīn, yòu yǐn lǐ jiǎ xiāng jiàn. shí niáng zhǐ yuè lǎng dào: qián rì lù zī, shì cǐ wèi jiě jie suǒ dài, láng jūn kě zhì xiè. lǐ jiǎ lián lián zuō yī. yuè lǎng biàn jiào shí niáng shū xǐ, yī miàn qù qǐng xú sù sù lái jiā xiāng huì. shí niáng shū xǐ yǐ bì, xiè xú èr měi rén gè chū suǒ yǒu, cuì tián jīn chuàn, yáo zān bǎo ěr, jǐn xiù huā qún, luán dài xiù lǚ, bǎ dù shí niáng zhuāng bàn dé huàn rán yī xīn, bèi jiǔ zuò qìng hè yán xí. yuè lǎng ràng wò fáng yǔ lǐ jiǎ dù měi èr rén guò sù. cì rì, yòu dà pái yán xí, biàn qǐng yuàn zhōng zǐ mèi. fán shí niáng xiāng hòu zhě, wú bù bì jí, dōu yǔ tā fū fù bǎ zhǎn chēng xǐ. chuī dàn gē wǔ, gè chěng qí zhǎng, wù yào jǐn huān, zhí yǐn zhì yè fēn. shí niáng xiàng zhòng zǐ mèi yī yī chēng xiè. zhòng zǐ mèi dào: shí zǐ wèi fēng liú lǐng xiù, jīn cóng láng jūn qù, wǒ děng xiāng jiàn wú rì. hé rì zhǎng xíng, zǐ mèi men shàng dāng fèng sòng. yuè lǎng dào: hòu yǒu dìng qī, xiǎo mèi dāng lái xiāng bào. dàn ā zǐ qiān lǐ jiān guān, tóng láng jūn yuǎn qù, náng qiè xiāo tiáo, céng wú yuē shù, cǐ nǎi wú děng zhī shì. dāng xiāng yǔ gòng móu zhī, wù lìng zǐ yǒu qióng tú zhī lǜ yě. zhòng zǐ mèi gè wěi wěi ér sàn.
公子教十娘且住片時:「我去喚個小轎抬你,權往柳榮卿寓所去,再作道理。」十娘道:「院中諸姊妹平昔相厚,理宜話別。況前日又承他借貸路費,不可不一謝也。」乃同公子到各姊妹處謝別。姊妹中惟謝月朗、徐素素與杜家相近,尤與十娘親厚:十娘先到謝月朗家。月朗見十娘禿髻舊衫,驚問其故。十娘備述來因,又引李甲相見。十娘指月朗道:「前日路資,是此位姐姐所貸,郎君可致謝。」李甲連連作揖。月朗便教十娘梳洗,一面去請徐素素來家相會。十娘梳洗已畢,謝、徐二美人各出所有,翠鈿金釧,瑤簪寶珥,錦袖花裙,鸞帶繡履,把杜十娘裝扮得煥然一新,備酒作慶賀筵席。月朗讓臥房與李甲、杜媺二人過宿。次日,又大排筵席,遍請院中姊妹。凡十娘相厚者,無不畢集,都與他夫婦把盞稱喜。吹彈歌舞,各逞其長,務要盡歡,直飲至夜分。十娘向眾姊妹一一稱謝。眾姊妹道:「十姊為風流領袖,今從郎君去,我等相見無日。何日長行,姊妹們尚當奉送。」月朗道:「候有定期,小妹當來相報。但阿姊千裡間關,同郎君遠去,囊篋蕭條,曾無約束,此乃吾等之事。當相與共謀之,勿令姊有窮途之慮也。」眾姊妹各唯唯而散。
shì wǎn, gōng zǐ hé shí niáng réng sù xiè jiā. zhì wǔ gǔ, shí niáng duì gōng zǐ dào: wú děng cǐ qù, hé chù ān shēn? láng jūn yì céng hua E yì yǒu dìng zhe fǒu? gōng zǐ dào: lǎo fù shèng nù zhī xià, ruò zhī qǔ jì ér guī, bì rán jiā yǐ bù kān, fǎn zhì xiāng lèi. zhǎn zhuǎn xún sī, shàng wèi yǒu wàn quán zhī cè. shí niáng dào: fù zǐ tiān xìng, qǐ néng zhōng jué? jì rán cāng zú nán fàn, bù ruò yǔ láng jūn yú sū háng shèng dì, quán zuò fú jū. láng jūn xiān huí, qiú qīn yǒu yú zūn dà rén miàn qián quàn jiě hé shùn, rán hòu xié qiè yú guī, bǐ cǐ ān tuǒ. gōng zǐ dào: cǐ yán shén dāng. cì rì, èr rén qǐ shēn cí le xiè yuè lǎng, zàn wǎng liǔ jiān shēng yù zhōng, zhěng dùn xíng zhuāng. dù shí niáng jiàn le liǔ yù chūn, dào shēn xià bài, xiè qí zhōu quán zhī dé: yì rì wǒ fū fù bì dāng zhòng bào. yù chūn huāng máng dá lǐ dào: shí niáng zhōng qíng suǒ huān, bù yǐ pín jù yì xīn, cǐ nǎi nǚ zhōng háo jié. pū yīn fēng chuī huǒ, liàng qū qū hé zú guà chǐ! sān rén yòu yǐn le yī rì jiǔ. cì zǎo, zé le chū xíng jí rì, gù qiàn jiào mǎ tíng dāng. shí niáng yòu qiǎn tóng ér jì xìn, bié xiè yuè lǎng. lín xíng zhī jì, zhǐ jiàn jiān yú fēn fēn ér zhì, nǎi xiè yuè lǎng yǔ xú sù sù lā zhòng zǐ mèi lái sòng xíng. yuè lǎng dào: shí zǐ cóng láng jūn qiān lǐ jiān guān, náng zhōng xiāo suǒ, wú děng shén bù néng wàng qíng. jīn hé jù báo jìn, shí zǐ kě jiǎn shōu, huò zhǎng tú kōng fá, yì kě shǎo zhù. shuō bà, mìng cóng rén qiè yī miáo jīn wén jù zhì qián, fēng suǒ shén gù, zhèng bù zhī shén me dōng xī zài lǐ miàn. shí niáng yě bù kāi kàn, yě bù tuī cí, dàn yīn qín zuò xiè ér yǐ. xū yú, yú mǎ qí jí, pú fū cuī cù qǐ shēn. liǔ jiān shēng sān bēi bié jiǔ, hé zhòng měi rén sòng chū chóng wén mén wài, gè gè chuí lèi ér bié. zhèng shì:
是晚,公子和十娘仍宿謝家。至五鼓,十娘對公子道:「吾等此去,何處安身?郎君亦曾糀E議有定着否?」公子道:「老父盛怒之下,若知娶妓而歸,必然加以不堪,反致相累。展轉尋思,尚未有萬全之策。」十娘道:「父子天性,豈能終絕?既然倉卒難犯,不若與郎君於蘇、杭勝地,權作浮居。郎君先回,求親友於尊大人面前勸解和順,然後攜妾于歸,彼此安妥。」公子道:「此言甚當。」次日,二人起身辭了謝月朗,暫往柳監生寓中,整頓行裝。杜十娘見了柳遇春,倒身下拜,謝其周全之德:「異日我夫婦必當重報。」遇春慌忙答禮道:「十娘鍾情所歡,不以貧窶易心,此乃女中豪傑。仆因風吹火,諒區區何足掛齒!」三人又飲了一日酒。次早,擇了出行吉日,雇倩轎馬停當。十娘又遣童兒寄信,別謝月朗。臨行之際,只見肩輿紛紛而至,乃謝月朗與徐素素拉眾姊妹來送行。月朗道:「十姊從郎君千裡間關,囊中消索,吾等甚不能忘情。今合具薄贐,十姊可檢收,或長途空乏,亦可少助。」說罷,命從人挈一描金文具至前,封鎖甚固,正不知什麼東西在裡面。十娘也不開看,也不推辭,但殷勤作謝而已。須臾,輿馬齊集,僕夫催促起身。柳監生三杯別酒,和眾美人送出崇文門外,各各垂淚而別。正是:
tā rì chóng féng nán yù bì, cǐ shí fēn shǒu zuì kān lián.
他日重逢難預必,此時分手最堪憐。
zài shuō lǐ gōng zǐ tóng dù shí niáng xíng zhì lù hé, shě lù cóng zhōu. què hǎo yǒu guā zhōu chāi shǐ chuán zhuǎn huí zhī biàn, jiǎng dìng chuán qián, bāo le cāng kǒu. bǐ jí xià chuán shí, lǐ gōng zǐ náng zhōng bìng wú fēn wén yú shèng. nǐ dào dù shí niáng bǎ èr shí liǎng yín zi yǔ gōng zǐ, rú hé jiù méi le? gōng zǐ zài yuàn zhōng piáo dé yī shān lán lǚ, yín zi dào shǒu, wèi miǎn zài jiě kù zhōng qǔ shú jǐ jiàn chuān zhe, yòu zhì bàn le pù gài, shèng lái zhǐ gōu jiào mǎ zhī fèi. gōng zǐ zhèng dāng chóu mèn, shí niáng dào: láng jūn wù yōu, zhòng zǐ mèi hé zèng, bì yǒu suǒ jì. jí qǔ yào kāi xiāng. gōng zǐ yǒu bàng zì jué cán kuì, yě bù gǎn kuī qù xiāng zhōng xū shí. zhǐ jiàn shí niáng zài xiāng lǐ qǔ chū yī gè hóng juàn dài lái, zhì yú zhuō shàng dào: láng jūn kě kāi kàn zhī. gōng zǐ tí zài shǒu zhōng, jué dé chén zhòng, qǐ ér guān zhī, jiē shì bái yín, jì shù zhěng wǔ shí liǎng. shí niáng réng jiāng xiāng zi xià suǒ, yì bù yán xiāng zhōng gèng yǒu hé wù. dàn duì gōng zǐ dào: chéng zhòng zǐ mèi gāo qíng, bù wéi tú lù bù fá, jí tā rì fú yù wú yuè jiān, yì kě shāo zuǒ wú fū qī shān shuǐ zhī fèi yǐ. gōng zǐ qiě jīng qiě xǐ dào: ruò bù yù ēn qīng, wǒ lǐ jiǎ liú luò tā xiāng, sǐ wú zàng shēn zhī dì yǐ. cǐ qíng cǐ dé, bái tóu bù gǎn wàng yě! zì cǐ měi tán jí wǎng shì, gōng zǐ bì gǎn jī liú tì, shí niáng yì qū yì fǔ wèi. yí lù wú huà.
再說李公子同杜十娘行至潞河,舍陸從舟。卻好有瓜州差使船轉回之便,講定船錢,包了艙口。比及下船時,李公子囊中並無分文余剩。你道杜十娘把二十兩銀子與公子,如何就沒了?公子在院中嫖得衣衫藍縷,銀子到手,未免在解庫中取贖幾件穿着,又制辦了鋪蓋,剩來只勾轎馬之費。公子正當愁悶,十娘道:「郎君勿憂,眾姊妹合贈,必有所濟。」及取鑰開箱。公子有傍自覺慚愧,也不敢窺覷箱中虛實。只見十娘在箱裡取出一個紅絹袋來,擲於桌上道:「郎君可開看之。」公子提在手中,覺得沉重,啟而觀之,皆是白銀,計數整五十兩。十娘仍將箱子下鎖,亦不言箱中更有何物。但對公子道:「承眾姊妹高情,不惟途路不乏,即他日浮寓吳、越間,亦可稍佐吾夫妻山水之費矣。」公子且驚且喜道:「若不遇恩卿,我李甲流落他鄉,死無葬身之地矣。此情此德,白頭不敢忘也!」自此每談及往事,公子必感激流涕,十娘亦曲意撫慰。一路無話。
bù yī rì, xíng zhì guā zhōu, dà chuán tíng bó àn kǒu, gōng zǐ bié gù le mín chuán, ān fàng xíng lǐ. yuē míng rì qīn chén, jiǎn jiāng ér dù. qí shí zhòng dōng zhōng xún, yuè míng rú shuǐ, gōng zǐ hé shí niáng zuò yú zhōu shǒu. gōng zǐ dào: zì chū dōu mén, kùn shǒu yī cāng zhī zhōng, sì gù yǒu rén, wèi dé chàng yǔ. jīn rì dú jù yī zhōu, gèng wú bì jì. qiě yǐ lí sài běi, chū jìn jiāng nán, yí kāi huái chàng yǐn, yǐ shū xiàng lái yì yù zhī qì. ēn qīng yǐ wèi hé rú? shí niáng dào: qiè jiǔ shū tán xiào, yì yǒu cǐ xīn, láng jūn yán jí, zú jiàn tóng zhì ěr. gōng zǐ nǎi xié jiǔ jù yú chuán shǒu, yǔ shí niáng pù zhān bìng zuò, chuán bēi jiāo zhǎn. yǐn zhì bàn hān, gōng zǐ zhí zhī duì shí niáng dào: ēn qīng miào yīn, liù yuàn tuī shǒu. mǒu xiāng yù zhī chū, měi wén jué diào, zhé bù jīn shén hún zhī fēi dòng. xīn shì duō wéi, bǐ cǐ yù yù, luán míng fèng zòu, jiǔ yǐ bù wén. jīn qīng jiāng míng yuè, shēn yè wú rén, kěn wèi wǒ yī gē fǒu? shí niáng xìng yì bó fā, suì kāi hóu dùn sǎng, qǔ shàn àn pāi, wū wū yàn yàn, gē chū yuán rén shī jūn měi bài yuè tíng zá jù shàng zhuàng yuán zhí zhǎn yǔ chán juān yī qǔ, míng xiǎo táo hóng. zhēn gè:
不一日,行至瓜州,大船停泊岸口,公子別雇了民船,安放行李。約明日侵晨,剪江而渡。其時仲冬中旬,月明如水,公子和十娘坐於舟首。公子道:「自出都門,困守一艙之中,四顧有人,未得暢語。今日獨據一舟,更無避忌。且已離塞北,初近江南,宜開懷暢飲,以舒向來抑鬱之氣。恩卿以為何如?」十娘道:「妾久疏談笑,亦有此心,郎君言及,足見同志耳。」公子乃攜酒具於船首,與十娘鋪氈並坐,傳杯交盞。飲至半酣,公子執卮對十娘道:「恩卿妙音,六院推首。某相遇之初,每聞絕調,輒不禁神魂之飛動。心事多違,彼此鬱郁,鸞鳴鳳奏,久矣不聞。今清江明月,深夜無人,肯為我一歌否?」十娘興亦勃發,遂開喉頓嗓,取扇按拍,嗚嗚咽咽,歌出元人施君美《拜月亭》雜劇上「狀元執盞與嬋娟」一曲,名《小桃紅》。真箇:
shēng fēi xiāo hàn sòng E jiē zhù, xiǎng rù shēn quán yú chū yóu.
聲飛霄漢訟E皆駐,響入深泉魚出遊。
què shuō tā zhōu yǒu yī shào nián, xìng sūn míng fù, zì shàn lài, huī zhōu xīn ān rén shì. jiā zī jù wàn, jī zǔ yáng zhōu zhǒng yán. nián fāng èr shí, yě shì nán yōng zhōng péng yǒu. shēng xìng fēng liú, guàn xiàng qīng lóu mǎi xiào, hóng fěn zhuī huān, ruò cháo fēng nòng yuè, dào shì gè qīng báo de tóu ér. shì yǒu ǒu rán, qí yè yì pō zhōu guā zhōu dù kǒu, dú zhuó wú liáo, hū tīng dé gē shēng liáo liàng, fēng yín luán chuī, bù zú yù qí měi. qǐ lì chuán tóu, zhù tīng bàn shǎng, fāng zhī shēng chū lín zhōu. zhèng yù xiāng fǎng, yīn xiǎng shū yǐ jì rán, nǎi qiǎn pū zhě qián kuī zōng jī, fǎng yú zhōu rén. dàn xiǎo dé shì lǐ xiàng gōng gù de chuán, bìng bù zhī gē zhě lái lì. sūn fù xiǎng dào: cǐ gē zhě bì fēi liáng jiā, zěn shēng de tā yī jiàn? zhǎn zhuǎn xún sī, tōng xiāo bù mèi. ái zhì wǔ gēng, hū wén jiāng fēng dà zuò. jí xiǎo, tóng yún mì bù, kuáng xuě fēi wǔ. zěn jiàn dé, yǒu shī wèi zhèng:
卻說他舟有一少年,姓孫名富,字善賚,徽州新安人氏。家資巨萬,積祖揚州種鹽。年方二十,也是南雍中朋友。生性風流,慣向青樓買笑,紅粉追歡,若嘲風弄月,到是個輕薄的頭兒。事有偶然,其夜亦泊舟瓜州渡口,獨酌無聊,忽聽得歌聲嘹亮,風吟鸞吹,不足喻其美。起立船頭,佇聽半晌,方知聲出鄰舟。正欲相訪,音響倏已寂然,乃遣仆者潛窺蹤跡,訪於舟人。但曉得是李相公雇的船,並不知歌者來歷。孫富想道:「此歌者必非良家,怎生得他一見?」展轉尋思,通宵不寐。捱至五更,忽聞江風大作。及曉,彤雲密布,狂雪飛舞。怎見得,有詩為證:
qiān shān yún shù miè, wàn jìng rén zōng jué.
千山雲樹滅,萬徑人蹤絕。
piān zhōu suō lì wēng, dú diào hán jiāng xuě.
扁舟蓑笠翁,獨釣寒江雪。
yīn zhè fēng xuě zǔ dù, zhōu bù dé kāi. sūn fù mìng shāo gōng yí chuán, pō yú lǐ jiā zhōu zhī bàng. sūn fù diāo mào hú qiú, tuī chuāng jiǎ zuò kàn xuě. zhí shí niáng shū xǐ fāng bì, xiān xiān yù shǒu jiē qǐ zhōu bàng duǎn lián, zì pō yú zhōng cán shuǐ. fěn róng wēi lù, què bèi sūn fù kuī jiàn le, guǒ shì guó sè tiān xiāng. hún yáo xīn dàng, yíng móu zhù mù, děng hòu zài jiàn yī miàn, yǎo bù kě dé. chén sī jiǔ zhī, nǎi yǐ chuāng gāo yín gāo xué shì méi huā shī èr jù, dào:
因這風雪阻渡,舟不得開。孫富命艄公移船,泊於李家舟之傍。孫富貂帽狐裘,推窗假作看雪。值十娘梳洗方畢,纖纖玉手揭起舟傍短簾,自潑盂中殘水。粉容微露,卻被孫富窺見了,果是國色天香。魂搖心蕩,迎眸注目,等候再見一面,杳不可得。沉思久之,乃倚窗高吟高學士《梅花詩》二句,道:
xuě mǎn shān zhōng gāo shì wò, yuè míng lín xià měi rén lái.
雪滿山中高士臥,月明林下美人來。
lǐ jiǎ tīng dé lín zhōu yín shī, shū tóu chū cāng, kàn shì hé rén. zhǐ yīn zhè yī kàn, zhèng zhōng le sūn fù zhī jì. sūn fù yín shī, zhèng yào yǐn lǐ gōng zǐ chū tóu, tā hǎo chéng jī pān huà. dāng xià huāng máng jǔ shǒu, jiù wèn: lǎo xiōng zūn xìng hé huì? lǐ gōng zǐ xù le xìng míng xiāng guàn, shǎo bu dé yě wèn nà sūn fù. sūn fù yě xù guò le. yòu xù le xiē tài xué zhōng de xián huà, jiàn jiàn qīn shú. sūn fù biàn dào: fēng xuě zǔ zhōu, nǎi tiān qiǎn yǔ zūn xiōng xiāng huì, shí xiǎo dì zhī xìng yě. zhōu cì wú liáo, yù tóng zūn xiōng shàng àn, jiù jiǔ sì zhōng yī zhuó, shǎo lǐng qīng huì, wàn wàng bù jù. gōng zǐ dào: píng shuǐ xiàng féng, hé dāng hòu rǎo? sūn fù dào: shuō nà lǐ huà! sì hǎi zhī nèi, jiē xiōng dì yě. hē jiào shāo gōng dǎ tiào, tóng ér zhāng sǎn, yíng jiē gōng zǐ guò chuán, jiù yú chuán tóu zuō yī. rán hòu ràng gōng zǐ xiān xíng, zì jǐ suí hòu, gè gè dēng tiào shàng yá.
李甲聽得鄰舟吟詩,舒頭出艙,看是何人。只因這一看,正中了孫富之計。孫富吟詩,正要引李公子出頭,他好乘機攀話。當下慌忙舉手,就問:「老兄尊姓何諱?」李公子敘了姓名鄉貫,少不得也問那孫富。孫富也敘過了。又敘了些太學中的閒話,漸漸親熟。孫富便道:「風雪阻舟,乃天遣與尊兄相會,實小弟之幸也。舟次無聊,欲同尊兄上岸,就酒肆中一酌,少領清誨,萬望不拒。」公子道:「萍水相逢,何當厚擾?」孫富道:「說那裡話!『四海之內,皆兄弟也』。」喝教艄公打跳,童兒張傘,迎接公子過船,就於船頭作揖。然後讓公子先行,自己隨後,各各登跳上涯。
xíng bù shù bù, jiù yǒu gè jiǔ lóu. èr rén shàng lóu, jiǎn yī fù jié jìng zuò tóu, kào chuāng ér zuò. jiǔ bǎo liè shàng jiǔ yáo. sūn fù jǔ bēi xiāng quàn, èr rén shǎng xuě yǐn jiǔ. xiān shuō xiē sī wén zhōng tào huà, jiàn jiàn yǐn rù huā liǔ zhī shì. èr rén dōu shì guò lái zhī rén, zhì tóng dào hé, shuō dé rù gǎng, yī fā chéng xiāng zhī liǎo. sūn fù píng qù zuǒ yòu, dī dī wèn dào: zuó yè zūn zhōu qīng gē zhě, hé rén yě? lǐ jiǎ zhèng yào mài nòng zài háng, suì shí shuō dào: cǐ nǎi běi jīng míng jī dù shí niáng yě. sūn fù dào: jì xì qǔ zhōng zǐ mèi, hé yǐ guī xiōng? gōng zǐ suì jiāng chū yù dù shí niáng, rú hé xiāng hǎo, hòu lái rú hé yào jià, rú hé jiè yín tǎo tā, shǐ mò gēn yóu, bèi xì shù le yī biàn. sūn fù dào: xiōng xié lì rén ér guī, gù shì kuài shì, dàn bù zhī zūn fǔ zhōng néng xiāng róng fǒu? gōng zǐ dào: jiàn shì bù zú lǜ, suǒ lǜ zhě lǎo fù xìng yán, shàng fèi chóu chú ěr! sūn fù jiāng jī jiù jī, biàn wèn dào: jì shì zūn dà rén wèi bì xiāng róng, xiōng suǒ xié lì rén, hé chù ān dùn? yì céng tōng zhī lì rén, gòng zuò jì jiào fǒu? gōng zǐ zǎn méi ér dá dào: cǐ shì céng yǔ xiǎo qiè yì zhī. sūn fù xīn rán wèn dào: zūn chǒng bì yǒu miào cè. gōng zǐ dào: tā yì yù qiáo jū sū háng, liú lián shān shuǐ. shǐ xiǎo dì xiān huí, qiú qīn yǒu wǎn zhuǎn yú jiā jūn zhī qián, qí jiā jūn huí chēn zuò xǐ, rán hòu tú guī. gāo míng yǐ wèi hé rú? sūn fù chén yín bàn shǎng, gù zuò qiǎo rán zhī sè, dào: xiǎo dì zhà huì zhī jiān, jiāo qiǎn yán shēn, chéng kǒng jiàn guài. gōng zǐ dào: zhèng lài gāo míng zhǐ jiào, hé bì qiān xùn? sūn fù dào: zūn dà rén wèi jū fāng miàn, bì yán wéi báo zhī xián, píng shí jì guài xiōng yóu fēi lǐ zhī dì, jīn rì qǐ róng xiōng qǔ bù jié zhī rén? kuàng qiě xián qīn guì yǒu, shuí bù yíng hé zūn dà rén zhī yì zhě? xiōng wǎng qù qiú tā, bì rán xiāng jù. jiù yǒu gè bù shí shí wù de jìn yán yú zūn dà rén zhī qián, jiàn zūn dà rén yì sī bù yǔn, tā jiù zhuǎn kǒu le. xiōng jìn bù néng hé mù jiā tíng, tuì wú cí yǐ huí fù zūn chǒng. jí shǐ liú lián shān shuǐ, yì fēi zhǎng jiǔ zhī jì. wàn yī zī fǔ kùn jié, qǐ bù jìn tuì liǎng nán!
行不數步,就有個酒樓。二人上樓,揀一副潔淨座頭,靠窗而坐。酒保列上酒肴。孫富舉杯相勸,二人賞雪飲酒。先說些斯文中套話,漸漸引入花柳之事。二人都是過來之人,志同道合,說得入港,一發成相知了。孫富屏去左右,低低問道:「昨夜尊舟清歌者,何人也?」李甲正要賣弄在行,遂實說道:「此乃北京名姬杜十娘也。」孫富道:「既系曲中姊妹,何以歸兄?」公子遂將初遇杜十娘,如何相好,後來如何要嫁,如何借銀討他,始末根由,備細述了一遍。孫富道:「兄攜麗人而歸,固是快事,但不知尊府中能相容否?」公子道:「賤室不足慮,所慮者老父性嚴,尚費躊躇耳!」孫富將機就機,便問道:「既是尊大人未必相容,兄所攜麗人,何處安頓?亦曾通知麗人,共作計較否?」公子攢眉而答道:「此事曾與小妾議之。」孫富欣然問道:「尊寵必有妙策。」公子道:「他意欲僑居蘇杭,流連山水。使小弟先回,求親友宛轉於家君之前,俟家君回嗔作喜,然後圖歸。高明以為何如?」孫富沉吟半晌,故作愀然之色,道:「小弟乍會之間,交淺言深,誠恐見怪。」公子道:「正賴高明指教,何必謙遜?」孫富道:「尊大人位居方面,必嚴帷薄之嫌,平時既怪兄游非禮之地,今日豈容兄娶不節之人?況且賢親貴友,誰不迎合尊大人之意者?兄枉去求他,必然相拒。就有個不識時務的進言於尊大人之前,見尊大人意思不允,他就轉口了。兄進不能和睦家庭,退無詞以回復尊寵。即使留連山水,亦非長久之計。萬一資斧困竭,豈不進退兩難!」
gōng zǐ zì zhī shǒu zhōng zhǐ yǒu wǔ shí jīn, cǐ shí fèi qù dà bàn, shuō dào zī fǔ kùn jié, jìn tuì liǎng nán, bù jué diǎn tóu dào shì. sūn fù yòu dào: xiǎo dì hái yǒu jù xīn fù zhī tán, xiōng kěn fǔ tīng fǒu? gōng zǐ dào: chéng xiōng guò ài, gèng qiú jǐn yán. sūn fù dào: shū bù jiān qīn, hái shì mò shuō bà. gōng zǐ dào: dàn shuō hé fáng! sūn fù dào: zì gǔ dào: fù rén shuǐ xìng wú cháng. kuàng yān huā zhī bèi, shǎo zhēn duō jiǎ. tā jì xì liù yuàn míng shū, xiāng shí dìng mǎn tiān xià huò zhě nán biān yuán yǒu jiù yuē, jiè xiōng zhī lì, qiè dài ér lái, yǐ wèi tā shì zhī dì. gōng zǐ dào: zhè gè kǒng wèi bì rán. sūn fù dào: jì bù rán, jiāng nán zǐ dì, zuì gōng qīng báo. xiōng liú lì rén dú jū, nán bǎo wú yú qiáng zuān xué zhī shì. ruò qiè zhī tóng guī, yù zēng zūn dà rén zhī nù. wèi xiōng zhī jì, wèi yǒu shàn cè. kuàng fù zǐ tiān lún, bì bù kě jué. ruò wèi qiè ér chù fù, yīn jì ér qì jiā, hǎi nèi bì yǐ xiōng wèi fú làng bù jīng zhī rén. yì rì qī bù yǐ wèi fū, dì bù yǐ wèi xiōng, tóng páo bù yǐ wèi yǒu, xiōng hé yǐ lì yú tiān dì zhī jiān? xiōng jīn rì bù kě bù shú sī yě!
公子自知手中只有五十金,此時費去大半,說到資斧困竭,進退兩難,不覺點頭道是。孫富又道:「小弟還有句心腹之談,兄肯俯聽否?」公子道:「承兄過愛,更求盡言。」孫富道:「疏不間親,還是莫說罷。」公子道:「但說何妨!」孫富道:「自古道:『婦人水性無常。』況煙花之輩,少真多假。他既系六院名姝,相識定滿天下;或者南邊原有舊約,借兄之力,挈帶而來,以為他適之地。」公子道:「這個恐未必然。」孫富道:「既不然,江南子弟,最工輕薄。兄留麗人獨居,難保無逾牆鑽穴之事。若挈之同歸,愈增尊大人之怒。為兄之計,未有善策。況父子天倫,必不可絕。若為妾而觸父,因妓而棄家,海內必以兄為浮浪不經之人。異日妻不以為夫,弟不以為兄,同袍不以為友,兄何以立於天地之間?兄今日不可不熟思也!」
gōng zǐ wén yán, máng rán zì shī, yí xí wèn jì: jù gāo míng zhī jiàn, hé yǐ jiào wǒ? sūn fù dào: pū yǒu yī jì, yú xiōng shén biàn. zhǐ kǒng xiōng nì zhěn xí zhī ài, wèi bì néng xíng, shǐ pū kōng fèi cí shuō ěr! gōng zǐ dào: xiōng chéng yǒu liáng cè, shǐ dì zài dǔ jiā yuán zhī lè, nǎi dì zhī ēn rén yě. yòu hé dàn ér bù yán yé? sūn fù dào: xiōng piāo líng suì yú, yán qīn huái nù, guī gé lí xīn. shè shēn yǐ chù xiōng zhī dì, chéng qǐn shí bù ān zhī shí yě. rán zūn dà rén suǒ yǐ nù xiōng zhě, bù guò wèi mí huā liàn liǔ, huī jīn rú tǔ, yì rì bì wèi qì jiā dàng chǎn zhī rén, bù kān chéng jì jiā yè ěr! xiōng jīn rì kōng shǒu ér guī, zhèng chù qí nù. xiōng tǎng néng gē rèn xí zhī ài, jiàn jī ér zuò, pū yuàn yǐ qiān jīn xiàng zèng. xiōng dé qiān jīn yǐ bào zūn dà rén, zhǐ shuō zài jīng shòu guǎn, bìng bù céng làng fèi fēn háo, zūn dà rén bì rán xiāng xìn. cóng cǐ jiā tíng hé mù, dāng wú jiān yán. xū yú zhī jiān, zhuǎn huò wèi fú. xiōng qǐng sān sī, pū fēi tān lì rén zhī sè, shí wèi xiōng xiào zhōng yú wàn yī yě! lǐ jiǎ yuán shì méi zhǔ yì de rén, běn xīn jù pà lǎo zi, bèi sūn fù yī xí huà, shuō tòu xiōng zhōng zhī yí, qǐ shēn zuō yī dào: wén xiōng dà jiào, dùn kāi máo sāi. dàn xiǎo qiè qiān lǐ xiāng cóng, yì nán dùn jué, róng guī yǔ shāng zhī. dé qiè xīn kěn, dāng fèng fù ěr. sūn fù dào: shuō huà zhī jiān, yí fàng wǎn qū. bǐ jì zhōng xīn wèi xiōng, bì bù rěn shǐ xiōng fù zǐ fēn lí, dìng rán yù chéng xiōng hái xiāng zhī shì yǐ. èr rén yǐn le yī huí jiǔ, fēng tíng xuě zhǐ, tiān sè yǐ wǎn. sūn fù jiào jiā tóng suàn hái le jiǔ qián, yǔ gōng zǐ xié shǒu xià chuán. zhèng shì:
公子聞言,茫然自失,移席問計:「據高明之見,何以教我?」孫富道:「仆有一計,於兄甚便。只恐兄溺枕席之愛,未必能行,使仆空費詞說耳!」公子道:「兄誠有良策,使弟再睹家園之樂,乃弟之恩人也。又何憚而不言耶?」孫富道:「兄飄零歲余,嚴親懷怒,閨閣離心。設身以處兄之地,誠寢食不安之時也。然尊大人所以怒兄者,不過為迷花戀柳,揮金如土,異日必為棄家蕩產之人,不堪承繼家業耳!兄今日空手而歸,正觸其怒。兄倘能割衽席之愛,見機而作,仆願以千金相贈。兄得千金以報尊大人,只說在京授館,並不曾浪費分毫,尊大人必然相信。從此家庭和睦,當無間言。須臾之間,轉禍為福。兄請三思,仆非貪麗人之色,實為兄效忠於萬一也!」李甲原是沒主意的人,本心懼怕老子,被孫富一席話,說透胸中之疑,起身作揖道:「聞兄大教,頓開茅塞。但小妾千里相從,義難頓絕,容歸與商之。得妾心肯,當奉復耳。」孫富道:「說話之間,宜放婉曲。彼既忠心為兄,必不忍使兄父子分離,定然玉成兄還鄉之事矣。」二人飲了一回酒,風停雪止,天色已晚。孫富教家僮算還了酒錢,與公子攜手下船。正是:
féng rén qiě shuō sān fēn huà, wèi kě quán pāo yī piàn xīn.
逢人且說三分話,未可全拋一片心。
què shuō dù shí niáng zài zhōu zhōng, bǎi shè jiǔ guǒ, yù yǔ gōng zǐ xiǎo zhuó, jìng rì wèi huí, tiāo dēng yǐ dài. gōng zǐ xià chuán, shí niáng qǐ yíng. jiàn gōng zǐ yán sè cōng cōng, shì yǒu bù lè zhī yì, nǎi mǎn zhēn rè jiǔ quàn zhī. gōng zǐ yáo shǒu bù yǐn, yī yán bù fā, jìng zì chuáng shàng shuì le. shí niáng xīn zhōng bù yuè, nǎi shōu shí bēi pán wèi gōng zǐ jiě yī jiù zhěn, wèn dào: jīn rì yǒu hé jiàn wén, ér huái bào yù yù rú cǐ? gōng zǐ tàn xī ér yǐ, zhōng bù qǐ kǒu. wèn le sān sì cì, gōng zǐ yǐ shuì qù le. shí niáng wěi jué bù xià, zuò yú chuáng tóu ér bù néng mèi. dào yè bàn, gōng zǐ xǐng lái, yòu tàn yī kǒu qì. shí niáng dào: láng jūn yǒu hé nán yán zhī shì, pín pín tàn xī? gōng zǐ yōng bèi ér qǐ, yù yán bù yǔ zhě jǐ cì, pū sù sù diào xià lèi lái. shí niáng bào chí gōng zǐ yú huái jiān, ruǎn yán fǔ wèi dào: qiè yǔ láng jūn qíng hǎo, yǐ jí èr zài, qiān xīn wàn kǔ, lì jǐn jiān nán, dé yǒu jīn rì. rán xiāng cóng shù qiān lǐ, wèi zēng āi qī. jīn jiāng dù jiāng, fāng tú bǎi nián huān xiào, rú hé fǎn qǐ bēi shāng? bì yǒu qí gù. fū fù zhī jiān, sǐ shēng xiàng gòng, yǒu shì jǐn kě shāng liáng, wàn wù huì yě.
卻說杜十娘在舟中,擺設酒果,欲與公子小酌,竟日未回,挑燈以待。公子下船,十娘起迎。見公子顏色匆匆,似有不樂之意,乃滿斟熱酒勸之。公子搖首不飲,一言不發,竟自床上睡了。十娘心中不悅,乃收拾杯盤為公子解衣就枕,問道:「今日有何見聞,而懷抱鬱郁如此?」公子嘆息而已,終不啟口。問了三四次,公子已睡去了。十娘委決不下,坐於床頭而不能寐。到夜半,公子醒來,又嘆一口氣。十娘道:「郎君有何難言之事,頻頻嘆息?」公子擁被而起,欲言不語者幾次,撲簌簌掉下淚來。十娘抱持公子於懷間,軟言撫慰道:「妾與郎君情好,已及二載,千辛萬苦,歷盡艱難,得有今日。然相從數千里,未曾哀戚。今將渡江,方圖百年歡笑,如何反起悲傷?必有其故。夫婦之間,死生相共,有事盡可商量,萬勿諱也。」
gōng zǐ zài sì bèi bī bù guò, zhǐ de hán lèi ér yán dào: pū tiān yá qióng kùn, méng ēn qīng bù qì, wěi qū xiāng cóng, chéng nǎi mò dà zhī dé yě. dàn fǎn fù sī zhī, lǎo fù wèi jū fāng miàn, jū yú lǐ fǎ, kuàng sù xìng fāng yán, kǒng tiān chēn nù, bì jiā chù zhú. nǐ wǒ liú dàng, jiāng hé dǐ zhǐ? fū fù zhī huān nán bǎo, fù zǐ zhī lún yòu jué. rì jiān méng xīn ān sūn yǒu yāo yǐn, wèi wǒ chóu jí cǐ shì, cùn xīn rú gē! shí niáng dà jīng dào: láng jūn yì jiāng rú hé? gōng zǐ dào: pū shì nèi zhī rén, dāng jú ér mí. sūn yǒu wèi wǒ huà yī jì pō shàn, dàn kǒng ēn qīng bù cóng ěr! shí niáng dào: sūn yǒu zhě hé rén? jì rú guǒ shàn, hé bù kě cóng? gōng zǐ dào: sūn yǒu míng fù, xīn ān yán shāng, shào nián fēng liú zhī shì yě. yè jiān wén zi qīng gē, yīn ér wèn jí. pū gào yǐ lái lì, bìng tán jí nán guī zhī gù, qú yì yù yǐ qiān jīn pìn rǔ. wǒ dé qiān jīn, kě jiè kǒu yǐ jiàn wú fù mǔ, ér ēn qīng yì dé suǒ ěr. dàn qíng bù néng shě, shì yǐ bēi qì. shuō bà, lèi rú yǔ xià.
公子再四被逼不過,只得含淚而言道:「仆天涯窮困,蒙恩卿不棄,委曲相從,誠乃莫大之德也。但反覆思之,老父位居方面,拘於禮法,況素性方嚴,恐添嗔怒,必加黜逐。你我流蕩,將何底止?夫婦之歡難保,父子之倫又絕。日間蒙新安孫友邀飲,為我籌及此事,寸心如割!」十娘大驚道:「郎君意將如何?」公子道:「仆事內之人,當局而迷。孫友為我畫一計頗善,但恐恩卿不從耳!」十娘道:「孫友者何人?計如果善,何不可從?」公子道:「孫友名富,新安鹽商,少年風流之士也。夜間聞子清歌,因而問及。仆告以來歷,並談及難歸之故,渠意欲以千金聘汝。我得千金,可藉口以見吾父母,而恩卿亦得所耳。但情不能舍,是以悲泣。」說罷,淚如雨下。
shí niáng fàng kāi liǎng shǒu, lěng xiào yī shēng dào: wèi láng jūn huà cǐ jì zhě, cǐ rén nǎi dà yīng xióng yě! láng jūn qiān jīn zhī zī jì dé huī fù, ér qiè guī tā xìng, yòu bù zhì wèi xíng lǐ zhī lèi, fā hū qíng, zhǐ hū lǐ, chéng liǎng biàn zhī cè yě. nà qiān jīn zài nà lǐ? gōng zǐ shōu lèi dào: wèi dé ēn qīng zhī nuò, jīn shàng liú bǐ chù, wèi zēng guò shǒu. shí niáng dào: míng zǎo kuài kuài yīng chéng le tā, bù kě cuò guò jī huì. dàn qiān jīn zhòng shì, xū dé duì zú jiāo fù láng jūn zhī shǒu, qiè shǐ guò zhōu, wù wèi jiǎ shù zi suǒ qī. shí yǐ sì gǔ, shí niáng jí qǐ shēn tiāo dēng shū xǐ dào: jīn rì zhī zhuāng, nǎi yíng xīn sòng jiù, fēi bǐ xún cháng. yú shì zhī fěn xiāng zé, yòng yì xiū shì, huā tián xiù ǎo, jí qí huá yàn, xiāng fēng fú fú, guāng cǎi zhào rén. zhuāng shù fāng wán, tiān sè yǐ xiǎo.
十娘放開兩手,冷笑一聲道:「為郎君畫此計者,此人乃大英雄也!郎君千金之資既得恢復,而妾歸他姓,又不致為行李之累,發乎情,止乎禮,誠兩便之策也。那千金在那裡?」公子收淚道:「未得恩卿之諾,金尚留彼處,未曾過手。」十娘道:「明早快快應承了他,不可挫過機會。但千金重事,須得兌足交付郎君之手,妾始過舟,勿為賈豎子所欺。」時已四鼓,十娘即起身挑燈梳洗道:「今日之妝,乃迎新送舊,非比尋常。」於是脂粉香澤,用意修飾,花鈿繡襖,極其華艷,香風拂拂,光采照人。裝束方完,天色已曉。
sūn fù chà jiā tóng dào chuán tóu hòu xìn. shí niáng wēi kuī gōng zǐ, xīn xīn shì yǒu xǐ sè, nǎi cuī gōng zǐ kuài qù huí huà, jí zǎo duì zú yín zi. gōng zǐ qīn dào sūn fù chuán zhōng, huí fù yī yǔn. sūn fù dào: duì yín yì shì, xū dé lì rén zhuāng tái wèi xìn. gōng zǐ yòu huí fù le shí niáng, shí niáng jí zhǐ miáo jīn wén jù dào: kě biàn tái qù. sūn fù xǐ shén. jí jiāng bái yín yī qiān liǎng, sòng dào gōng zǐ chuán zhōng. shí niáng qīn zì jiǎn kàn, zú sè zú shù, fēn háo wú shuǎng, nǎi shǒu bà chuán xián, yǐ shǒu zhāo sūn fù. sūn fù yī jiàn, hún bù fù tǐ. shí niáng qǐ zhū chún, kāi hào chǐ dào: fāng cái xiāng zi kě zàn fā lái, nèi yǒu lǐ láng lù yǐn yī zhǐ, kě jiǎn hái zhī yě. sūn fù shì shí niáng yǐ wèi wèng zhōng zhī biē, jí mìng jiā tóng sòng nà miáo jīn wén jù, ān fàng chuán tóu zhī shàng. shí niáng qǔ yào kāi suǒ, nèi jiē chōu tì xiǎo xiāng. shí niáng jiào gōng zǐ chōu dì yī céng lái kàn, zhǐ jiàn cuì yǔ míng biè, yáo zān bǎo ěr, chōng rèn yú zhōng, yuē zhí shù bǎi jīn. shí niáng jù tóu zhī jiāng zhōng. lǐ jiǎ yǔ sūn fù jí liǎng chuán zhī rén, wú bù jīng chà. yòu mìng gōng zǐ zài chōu yī xiāng, nǎi yù xiāo jīn guǎn yòu chōu yī xiāng, jǐn gǔ yù zǐ jīn wán qì, yuē zhí shù qiān jīn. shí niáng jǐn tóu zhī yú dà jiāng zhōng. àn shàng zhī rén, guān zhě rú dǔ. qí shēng dào: kě xī, kě xī! zhèng bù zhī shén me yuán gù. zuì hòu yòu chōu yī xiāng, xiāng zhōng fù yǒu yī xiá. kāi xiá shì zhī, yè míng zhī zhū yuē yǒu yíng bǎ. qí tā zǔ mǔ lǜ māo ér yǎn, zhū bān yì bǎo, mù suǒ wèi dǔ, mò néng dìng qí jià zhī duō shǎo. zhòng rén qí shēng hè cǎi, xuān shēng rú léi. shí niáng yòu yù tóu zhī yú jiāng. lǐ jiǎ bù jué dà huǐ, bào chí shí niáng tòng kū, nà sūn fù yě lái quàn jiě.
孫富差家童到船頭候信。十娘微窺公子,欣欣似有喜色,乃催公子快去回話,及早兌足銀子。公子親到孫富船中,回復依允。孫富道:「兌銀易事,須得麗人妝檯為信。」公子又回復了十娘,十娘即指描金文具道:「可便抬去。」孫富喜甚。即將白銀一千兩,送到公子船中。十娘親自檢看,足色足數,分毫無爽,乃手把船舷,以手招孫富。孫富一見,魂不附體。十娘啟朱唇,開皓齒道:「方才箱子可暫發來,內有李郎路引一紙,可檢還之也。」孫富視十娘已為瓮中之鱉,即命家童送那描金文具,安放船頭之上。十娘取鑰開鎖,內皆抽替小箱。十娘叫公子抽第一層來看,只見翠羽明彆,瑤簪寶珥,充牣於中,約值數百金。十娘遽投之江中。李甲與孫富及兩船之人,無不驚詫。又命公子再抽一箱,乃玉簫金管;又抽一箱,盡古玉紫金玩器,約值數千金。十娘盡投之於大江中。岸上之人,觀者如堵。齊聲道:「可惜,可惜!」正不知什麼緣故。最後又抽一箱,箱中復有一匣。開匣視之,夜明之珠約有盈把。其他祖母綠、貓兒眼,諸般異寶,目所未睹,莫能定其價之多少。眾人齊聲喝采,喧聲如雷。十娘又欲投之於江。李甲不覺大悔,抱持十娘慟哭,那孫富也來勸解。
shí niáng tuī kāi gōng zǐ zài yī biān, xiàng sūn fù mà dào: wǒ yǔ lǐ láng bèi cháng jiān kǔ, bú shì róng yì dào cǐ. rǔ yǐ jiān yín zhī yì, qiǎo wèi chán shuō, yī dàn pò rén yīn yuán, duàn rén ēn ài, nǎi wǒ zhī chóu rén. wǒ sǐ ér yǒu zhī, bì dāng sù zhī shén míng, shàng wàng xiǎng zhěn xí zhī huān hū! yòu duì lǐ jiǎ dào: qiè fēng chén shù nián, sī yǒu suǒ jī, běn wèi zhōng shēn zhī jì. zì yù láng jūn, shān méng hǎi shì, bái shǒu bù yú. qián chū dōu zhī jì, jiǎ tuō zhòng zǐ mèi xiāng zèng, xiāng zhōng yùn cáng bǎi bǎo, bù xià wàn jīn. jiāng rùn sè láng jūn zhī zhuāng, guī jiàn fù mǔ, huò lián qiè yǒu xīn, shōu zuǒ zhōng kuì, dé zhōng wěi tuō, shēng sǐ wú hàn. shuí zhī láng jūn xiāng xìn bù shēn, huò yú fú yì, zhōng dào jiàn qì, fù qiè yī piàn zhēn xīn. jīn rì dāng zhòng mù zhī qián, kāi xiāng chū shì, shǐ láng jūn zhī qū qū qiān jīn, wèi wèi nán shì. qiè dú zhōng yǒu yù, hèn láng yǎn nèi wú zhū. mìng zhī bù chén, fēng chén kùn cuì, fǔ dé tuō lí, yòu zāo qì juān. jīn zhòng rén gè yǒu ěr mù, gòng zuò zhèng míng, qiè bù fù láng jūn, láng jūn zì fù qiè ěr! yú shì zhòng rén jù guān zhě, wú bù liú tì, dōu tuò mà lǐ gōng zǐ fù xīn báo xìng. gōng zǐ yòu xiū yòu kǔ, qiě huǐ qiě qì, fāng yù xiàng shí niáng xiè zuì. shí niáng bào chí bǎo xiá, xiàng jiāng xīn yī tiào. zhòng rén jí hū lāo jiù, dàn jiàn yún àn jiāng xīn, bō tāo gǔn gǔn, yǎo wú zōng yǐng. kě xī yī gè rú huā sì yù de míng jī, yī dàn zàng yú jiāng yú zhī fù!
十娘推開公子在一邊,向孫富罵道:「我與李郎備嘗艱苦,不是容易到此。汝以姦淫之意,巧為讒說,一旦破人姻緣,斷人恩愛,乃我之仇人。我死而有知,必當訴之神明,尚妄想枕席之歡乎!」又對李甲道:「妾風塵數年,私有所積,本為終身之計。自遇郎君,山盟海誓,白首不渝。前出都之際,假託眾姊妹相贈,箱中韞藏百寶,不下萬金。將潤色郎君之裝,歸見父母,或憐妾有心,收佐中饋,得終委託,生死無憾。誰知郎君相信不深,惑於浮議,中道見棄,負妾一片真心。今日當眾目之前,開箱出視,使郎君知區區千金,未為難事。妾櫝中有玉,恨郎眼內無珠。命之不辰,風塵困瘁,甫得脫離,又遭棄捐。今眾人各有耳目,共作證明,妾不負郎君,郎君自負妾耳!」於是眾人聚觀者,無不流涕,都唾罵李公子負心薄倖。公子又羞又苦,且悔且泣,方欲向十娘謝罪。十娘抱持寶匣,向江心一跳。眾人急呼撈救,但見雲暗江心,波濤滾滾,杳無蹤影。可惜一個如花似玉的名姬,一旦葬於江魚之腹!
sān hún miǎo miǎo guī shuǐ fǔ, qī pò yōu yōu rù míng tú.
三魂渺渺歸水府,七魄悠悠入冥途。
dāng shí páng guān zhī rén, jiē yǎo yá qiè chǐ, zhēng yù quán ōu lǐ jiǎ hé nà sūn fù. huāng de lǐ sūn èr rén shǒu zú wú cuò, jí jiào kāi chuán, fēn tú dùn qù. lǐ jiǎ zài zhōu zhōng, kàn le qiān jīn, zhuǎn yì shí niáng, zhōng rì kuì huǐ, yù chéng kuáng jí, zhōng shēn bù quán. sūn fù zì nà rì shòu jīng, dé bìng wò chuáng yuè yú, zhōng rì jiàn dù shí niáng zài bàng gòu mà, yǎn yǎn ér shì. rén yǐ wèi jiāng zhōng zhī bào yě.
當時旁觀之人,皆咬牙切齒,爭欲拳毆李甲和那孫富。慌得李、孫二人手足無措,急叫開船,分途遁去。李甲在舟中,看了千金,轉憶十娘,終日愧悔,郁成狂疾,終身不痊。孫富自那日受驚,得病臥床月余,終日見杜十娘在傍詬罵,奄奄而逝。人以為江中之報也。
què shuō liǔ yù chūn zài jīng zuò jiān wán mǎn, shù zhuāng huí xiāng, tíng zhōu guā bù. ǒu lín jiāng jìng liǎn, shī zhuì tóng pén yú shuǐ, mì yú rén dǎ lāo. jí zhì lāo qǐ, nǎi shì gè xiǎo xiá ér. yù chūn qǐ xiá guān kàn, nèi jiē míng zhū yì bǎo, wú jià zhī zhēn. yù chūn hòu shǎng yú rén, liú yú chuáng tóu bǎ wán. shì yè mèng jiàn jiāng zhōng yī nǚ zǐ, líng bō ér lái, shì zhī, nǎi dù shí niáng yě. jìn qián wàn fú, sù yǐ lǐ láng báo xìng zhī shì, yòu dào: xiàng chéng jūn jiā kāng gài, yǐ yī bǎi wǔ shí jīn xiàng zhù. běn yì xī jiān zhī hòu, xú tú bào dá, bù yì shì wú zhōng shǐ. rán měi huái shèng qíng, yì yì wèi wàng. zǎo jiān céng yǐ xiǎo xiá tuō yú rén fèng zhì, liáo biǎo cùn xīn, cóng cǐ bù fù xiāng jiàn yǐ. yán qì, měng rán jīng xǐng, fāng zhī shí niáng yǐ sǐ, tàn xī lèi rì.
卻說柳遇春在京坐監完滿,束裝回鄉,停舟瓜步。偶臨江淨臉,失墜銅盆於水,覓漁人打撈。及至撈起,乃是個小匣兒。遇春啟匣觀看,內皆明珠異寶,無價之珍。遇春厚賞漁人,留於床頭把玩。是夜夢見江中一女子,凌波而來,視之,乃杜十娘也。近前萬福,訴以李郎薄倖之事,又道:「向承君家慷概,以一百五十金相助。本意息肩之後,徐圖報答,不意事無終始。然每懷盛情,悒悒未忘。早間曾以小匣托漁人奉致,聊表寸心,從此不復相見矣。」言訖,猛然驚醒,方知十娘已死,嘆息累日。
hòu rén píng lùn cǐ shì, yǐ wèi sūn fù móu duó měi sè, qīng zhì qiān jīn, gù fēi liáng shì lǐ jiǎ bù shí dù shí niáng yī piàn kǔ xīn, lù lù chǔn cái, wú zú dào zhě. dú wèi shí niáng qiān gǔ nǚ xiá, qǐ bù néng mì yī jiā lǚ, gòng kuà qín lóu zhī fèng, nǎi cuò rèn lǐ gōng zǐ. míng zhū měi yù, tóu yú máng rén, yǐ zhì ēn biàn wèi chóu, wàn zhǒng ēn qíng, huà wèi liú shuǐ, shēn kě xī yě! yǒu shī tàn yún:
後人評論此事,以為孫富謀奪美色,輕擲千金,固非良士;李甲不識杜十娘一片苦心,碌碌蠢才,無足道者。獨謂十娘千古女俠,豈不能覓一佳侶,共跨秦樓之鳳,乃錯認李公子。明珠美玉,投於盲人,以致恩變為仇,萬種恩情,化為流水,深可惜也!有詩嘆云:
bù huì fēng liú mò wàng tán, dān dān qíng zì fèi rén cān.
不會風流莫妄談,單單情字費人參。
ruò jiāng qíng zì néng cān tòu, huàn zuò fēng liú yě bù cán.
若將情字能參透,喚作風流也不慚。