strong dù shí niáng nù chén bǎi bǎo xiāng strong
杜十娘怒沉百宝箱
sǎo dàng cán hú lì dì jī, lóng xiáng fèng wǔ shì cuī wéi.
扫荡残胡立帝畿,龙翔凤舞势崔嵬。
zuǒ huán cāng hǎi tiān yí dài, yòu yōng tài háng shān wàn wéi.
左环沧海天一带,右拥太行山万围。
gē jǐ jiǔ biān xióng jué sāi, yì guān wàn guó yǎng chuí yī.
戈戟九边雄绝塞,衣冠万国仰垂衣。
tài píng rén lè huá xū shì, yǒng yǒng jīn ōu gòng rì huī.
太平人乐华胥世,永永金瓯共日辉。
zhè shǒu shī dān kuā wǒ cháo yān jīng jiàn dū zhī shèng. shuō qǐ yàn dōu de xíng shì, běi yǐ xióng guān, nán yā qū xià, zhēn nǎi jīn chéng tiān fǔ, wàn nián bù bá zhī jī. dāng xiān hóng wǔ yé sǎo dàng hú chén, dìng dǐng jīn líng, shì wèi nán jīng. dào yǒng lè yé cóng běi píng qǐ bīng jìng nán, qiān yú yàn dōu, shì wèi běi jīng. zhǐ yīn zhè yī qiān, bǎ gè kǔ hán dì ér biàn zuò huā jǐn shì jiè. zì yǒng lè yé jiǔ chuán zhì yú wàn lì yé, cǐ nǎi wǒ cháo dì shí yī dài de tiān le. zhè wèi tiān zǐ, cōng míng shén wǔ, dé fú jiān quán, shí suì dēng jī, zài wèi sì shí bā nián, xuē píng le sān chù kòu luàn. nà sān chù?
这首诗单夸我朝燕京建都之盛。说起燕都的形势,北倚雄关,南压区夏,真乃金城天府,万年不拔之基。当先洪武爷扫荡胡尘,定鼎金陵,是为南京。到永乐爷从北平起兵靖难,迁于燕都,是为北京。只因这一迁,把个苦寒地而变作花锦世界。自永乐爷九传至于万历爷,此乃我朝第十一代的天了。这位天子,聪明神武,德福兼全,十岁登基,在位四十八年,削平了三处寇乱。那三处?
rì běn guān bái píng xiù jí, xī xià chéng ēn, bō zhōu yáng yìng lóng.
日本关白平秀吉,西夏承恩,播州杨应龙。
píng xiù jí qīn fàn cháo xiǎn, chéng ēn yáng yìng lóng shì tǔ guān móu pàn, xiān hòu xuē píng. yuǎn yí mò bù wèi fú, zhēng lái zhāo gòng. zhēn gè shì:
平秀吉侵犯朝鲜,承恩、杨应龙是土官谋叛,先后削平。远夷莫不畏服,争来朝贡。真个是:
yī rén yǒu qìng mín ān lè, sì hǎi wú yú guó tài píng.
一人有庆民安乐,四海无虞国太平。
huà zhōng dān biǎo wàn lì èr shí nián jiān, rì běn guó guān bái zuò luàn, qīn fàn cháo xiǎn. cháo xiǎn guó wáng shàng biǎo gào jí, tiān cháo fā bīng fàn hǎi wǎng jiù. yǒu hù bù guān zòu zhǔn: mù jīn bīng xìng zhī jì, liáng xiǎng wèi chōng, zàn kāi nà sù rù jiān zhī lì. yuán lái nà sù rù jiān de, yǒu jǐ bān pián yí: hǎo dú shū, hǎo kē jǔ, hǎo zhōng, jié mò lái yòu yǒu gè xiǎo xiǎo qián chéng jié guǒ. yǐ cǐ huàn jiā gōng zǐ fù shì zǐ dì, dào bù yuàn zuò xiù cái, dōu qù yuán lì zuò tài xué shēng. zì kāi le zhè lì, liǎng jīng tài xué shēng gè tiān zhì qiān rén zhī wài. nèi zhōng yǒu yī rén, xìng lǐ míng jiǎ, zì zi xiān, zhè jiāng shào xīng fǔ rén shì. fù qīn lǐ bù zhèng suǒ shēng sān ér, wéi jiǎ jū zhǎng, zì yòu dú shū zài xiáng, wèi dé dēng kē, yuán lì rù yú běi yōng. yīn zài jīng zuò jiān, yǔ tóng xiāng liǔ yù chūn jiàn shēng tóng yóu jiào fāng sī yuàn nèi, yǔ yí gè míng jī xiāng yù. nà míng jī xìng dù míng měi, pái háng dì shí, yuàn zhōng dōu chēng wéi dù shí niáng, shēng de:
话中单表万历二十年间,日本国关白作乱,侵犯朝鲜。朝鲜国王上表告急,天朝发兵泛海往救。有户部官奏准:目今兵兴之际,粮饷未充,暂开纳粟入监之例。原来纳粟入监的,有几般便宜:好读书,好科举,好中,结末来又有个小小前程结果。以此宦家公子、富室子弟,到不愿做秀才,都去援例做太学生。自开了这例,两京太学生各添至千人之外。内中有一人,姓李名甲,字子先,浙江绍兴府人氏。父亲李布政所生三儿,惟甲居长,自幼读书在庠,未得登科,援例入于北雍。因在京坐监,与同乡柳遇春监生同游教坊司院内,与一个名姬相遇。那名姬姓杜名媺,排行第十,院中都称为杜十娘,生得:
hún shēn yǎ yàn, biàn tǐ jiāo xiāng, liǎng wān méi huà yuǎn shān qīng, yī duì yǎn míng qiū shuǐ rùn. liǎn rú lián è, fēn míng zhuō shì wén jūn chún shì yīng táo, hé jiǎn bái jiā fán sù. kě lián yī piàn wú xiá yù, wù luò fēng chén huā liǔ zhōng.
浑身雅艳,遍体娇香,两弯眉画远山青,一对眼明秋水润。脸如莲萼,分明卓氏文君;唇似樱桃,何减白家樊素。可怜一片无瑕玉,误落风尘花柳中。
nà dù shí niáng zì shí sān suì pò guā, jīn yī shí jiǔ suì, qī nián zhī nèi, bù zhī lì guò le duō shǎo gōng zǐ wáng sūn. yí gè gè qíng mí yì dàng, pò jiā dàng chǎn ér bù xī. yuàn zhōng chuán chū sì jù kǒu hào lái, dào shì:
那杜十娘自十三岁破瓜,今一十九岁,七年之内,不知历过了多少公子王孙。一个个情迷意荡,破家荡产而不惜。院中传出四句口号来,道是:
zuò zhōng ruò yǒu dù shí niáng, dǒu shāo zhī liàng yǐn qiān shāng.
坐中若有杜十娘,斗筲之量饮千觞。
yuàn zhōng ruò shí dù lǎo měi, qiān jiā fěn miàn dōu rú guǐ.
院中若识杜老媺,千家粉面都如鬼。
què shuō lǐ gōng zǐ fēng liú nián shào, wèi féng měi sè, zì yù le dù shí niáng, xǐ chū wàng wài, bǎ huā liǔ qíng huái, yī dān ér tiāo zài tā shēn shàng. nà gōng zǐ jùn qiào páng ér, wēn cún xìng ér, yòu shì sā màn de shǒu ér, bāng chèn de qín ér, yǔ shí niáng yī shuāng liǎng hǎo, qíng tóu yì hé. shí niáng yīn jiàn bǎo ér tān cái wú yì, jiǔ yǒu cóng liáng zhī zhì, yòu jiàn lǐ gōng zǐ zhōng hòu zhì chéng, shén yǒu xīn xiàng tā. nài lǐ gōng zǐ jù pà lǎo yé, bù gǎn yìng chéng. suī zé rú cǐ, liǎng xià qíng hǎo yù mì, zhāo huān mù lè, zhōng rì xiāng shǒu, rú fū fù yì bān. hǎi shì shān méng, gè wú tā zhì. zhēn gè:
却说李公子风流年少,未逢美色,自遇了杜十娘,喜出望外,把花柳情怀,一担儿挑在他身上。那公子俊俏庞儿,温存性儿,又是撒漫的手儿,帮衬的勤儿,与十娘一双两好,情投意合。十娘因见鸨儿贪财无义,久有从良之志,又见李公子忠厚志诚,甚有心向他。奈李公子惧怕老爷,不敢应承。虽则如此,两下情好愈密,朝欢暮乐,终日相守,如夫妇一般。海誓山盟,各无他志。真个:
ēn shēn shì hǎi ēn wú dǐ, yì zhòng rú shān yì gèng gāo.
恩深似海恩无底,义重如山义更高。
zài shuō dù mā mā, nǚ ér bèi lǐ gōng zǐ zhàn zhù, bié de fù jiā jù shì, wén míng shàng mén, qiú yī jiàn ér bù kě dé. chū shí lǐ gōng zǐ sā màn yòng qián, dà chà dà shǐ, mā mā xié jiān zhōu xiào, fèng chéng bù xiá. rì wǎng yuè lái, bù jué yī nián yǒu yú, lǐ gōng zǐ náng qiè jiàn jiàn kōng xū, shǒu bù yìng xīn, mā mā yě jiù dài màn le. lǎo bù zhèng zài jiā wén zhī ér zi piáo yuàn, jǐ biàn xiě zì lái huàn tā huí qù. tā mí liàn shí niáng yán sè, zhōng rì yán ái. hòu lái wén zhī lǎo yé zài jiā fā nù, yuè bù gǎn huí. gǔ rén yún:" yǐ lì xiāng jiāo zhě, lì jǐn ér shū." nà dù shí niáng yǔ lǐ gōng zǐ zhēn qíng xiāng hǎo, jiàn tā shǒu tóu yù duǎn, xīn tóu yù rè. mā mā yě jǐ biàn jiào nǚ ér dǎ fā lǐ jiǎ chū yuàn, jiàn nǚ ér bù tǒng kǒu, yòu jǐ biàn jiāng yán yǔ chù tū lǐ gōng zǐ, yào jī nù tā qǐ shēn. gōng zǐ xìng běn wēn kè, cí qì yù hé. mā mā mò nài hé, rì zhú zhǐ jiāng shí niáng chì mà dào:" wǒ men xíng hù rén jiā, chī kè chuān kè, qián mén sòng jiù, hòu mén yíng xīn, mén tíng nào rú huǒ, qián bó duī chéng duǒ. zì cóng nà lǐ jiǎ zài cǐ, hùn zhàng yī nián yǒu yú, mò shuō xīn kè, lián jiù zhǔ gù dōu duàn le. fēn míng jiē le gè zhōng kuí lǎo, lián xiǎo guǐ yě méi de shàng mén, nòng dé lǎo niáng yī jiā rén jiā, yǒu qì wú yān, chéng shén me mú yàng!"
再说杜妈妈,女儿被李公子占住,别的富家巨室,闻名上门,求一见而不可得。初时李公子撒漫用钱,大差大使,妈妈胁肩诌笑,奉承不暇。日往月来,不觉一年有余,李公子囊箧渐渐空虚,手不应心,妈妈也就怠慢了。老布政在家闻知儿子嫖院,几遍写字来唤他回去。他迷恋十娘颜色,终日延捱。后来闻知老爷在家发怒,越不敢回。古人云:“以利相交者,利尽而疏。”那杜十娘与李公子真情相好,见他手头愈短,心头愈热。妈妈也几遍教女儿打发李甲出院,见女儿不统口,又几遍将言语触突李公子,要激怒他起身。公子性本温克,词气愈和。妈妈没奈何,日逐只将十娘叱骂道:“我们行户人家,吃客穿客,前门送旧,后门迎新,门庭闹如火,钱帛堆成垛。自从那李甲在此,混帐一年有余,莫说新客,连旧主顾都断了。分明接了个锺馗老,连小鬼也没得上门,弄得老娘一家人家,有气无烟,成什么模样!”
dù shí niáng bèi mà, nài xìng bú zhù, biàn huí dá dào:" nà lǐ gōng zǐ bú shì kōng shǒu shàng mén de, yě céng fèi guò dà qián lái." mā mā dào:" bǐ yī shí, cǐ yī shí, nǐ zhǐ jiào tā jīn rì fèi xiē xiǎo qián ér, bǎ yǔ lǎo niáng bàn xiē chái mǐ, yǎng nǐ liǎng kǒu yě hǎo. bié rén jiā yǎng de nǚ ér biàn shì yáo qián shù, qiān shēng wàn huó, piān wǒ jiā huì qì, yǎng le gè tuì cái bái hǔ! kāi le dà mén qī jiàn shì, bān bān dōu zài lǎo shēn xīn shàng. dào tì nǐ zhè xiǎo jiàn rén bái bái yǎng zhe qióng hàn, jiào wǒ yī shí cóng hé chǔ lái? nǐ duì nà qióng hàn shuō:" yǒu běn shì chū jǐ liǎng yín zi yǔ wǒ, dào de nǐ gēn le tā qù, wǒ bié tǎo gè yā tou guò huó què bù hǎo?" shí niáng dào:" mā mā, zhè huà shì zhēn shì jiǎ?" mā mā xiǎo de lǐ jiǎ náng wú yī qián, yī shān dōu diǎn jǐn le, liào tā méi chù shè fǎ, biàn yīng dào:" lǎo niáng cóng bù shuō huǎng, dàng zhēn lī." shí niáng dào:" niáng, nǐ yào tā xǔ duō yín zi?" mā mā dào:" ruò shì bié rén, qiān bǎ yín zi yě tǎo le. kě lián nà qióng hàn chū bù qǐ, zhǐ yào tā sān bǎi liǎng, wǒ zì qù tǎo yí gè fěn tóu dài tì. zhǐ yī jiàn, xū shì sān rì nèi jiāo fù yǔ wǒ, zuǒ shǒu jiāo yín, yòu shǒu jiāo rén." ruò sān rì mò yǒu yín shí, lǎo shēn yě bù guǎn sān shí èr shí yī, gōng zǐ bù gōng zǐ, yī dùn gū guǎi, dǎ nà guāng gùn chū qù. nà shí mò guài lǎo shēn!" shí niáng dào:" gōng zǐ suī zài kè biān fá chāo, liàng sān bǎi jīn hái cuò bàn de lái. zhǐ shì sān rì tè jìn, xiàn tā shí rì biàn hǎo." mā mā xiǎng dào:" zhè qióng hàn yī shuāng chì shǒu, biàn xiàn tā yī bǎi rì, tā nà lǐ lái yín zi? méi yǒu yín zi, biàn tiě pí bāo liǎn, liào yě wú yán shàng mén. nà shí chóng zhěng jiā fēng, měi ér yě méi de huà jiǎng." dā yìng dào:" kàn nǐ miàn, biàn kuān dào shí rì. dì shí rì mò yǒu yín zi, bù gàn lǎo niáng zhī shì." shí niáng dào:" ruò shí rì nèi wú yín, liào tā yě wú yán zài jiàn le. zhǐ pà yǒu le sān bǎi liǎng yín zi, mā mā yòu fān huǐ qǐ lái." mā mā dào:" lǎo shēn nián wǔ shí yī suì le, yòu fèng shí zhāi, zěn gǎn shuō huǎng? bù xìn shí yǔ nǐ pāi zhǎng wèi dìng. ruò fān huǐ shí, zuò zhū zuò gǒu!"
杜十娘被骂,耐性不住,便回答道:“那李公子不是空手上门的,也曾费过大钱来。”妈妈道:“彼一时,此一时,你只教他今日费些小钱儿,把与老娘办些柴米,养你两口也好。别人家养的女儿便是摇钱树,千生万活,偏我家晦气,养了个退财白虎!开了大门七件事,般般都在老身心上。到替你这小贱人白白养着穷汉,教我衣食从何处来?你对那穷汉说:“有本事出几两银子与我,到得你跟了他去,我别讨个丫头过活却不好?”十娘道:“妈妈,这话是真是假?”妈妈晓得李甲囊无一钱,衣衫都典尽了,料他没处设法,便应道:“老娘从不说谎,当真哩。”十娘道:“娘,你要他许多银子?”妈妈道:“若是别人,千把银子也讨了。可怜那穷汉出不起,只要他三百两,我自去讨一个粉头代替。只一件,须是三日内交付与我,左手交银,右手交人。”若三日没有银时,老身也不管三十二十一,公子不公子,一顿孤拐,打那光棍出去。那时莫怪老身!”十娘道:“公子虽在客边乏钞,谅三百金还措办得来。只是三日忒近,限他十日便好。”妈妈想道:“这穷汉一双赤手,便限他一百日,他那里来银子?没有银子,便铁皮包脸,料也无颜上门。那时重整家风,媺儿也没得话讲。”答应道:“看你面,便宽到十日。第十日没有银子,不干老娘之事。”十娘道:“若十日内无银,料他也无颜再见了。只怕有了三百两银子,妈妈又翻悔起来。”妈妈道:“老身年五十一岁了,又奉十斋,怎敢说谎?不信时与你拍掌为定。若翻悔时,做猪做狗!”
cóng lái hǎi shuǐ dòu nán liàng, kě xiào qián pó yì bù liáng.
从来海水斗难量,可笑虔婆意不良。
liào dìng qióng rú náng dǐ jié, gù jiāng cái lǐ nán jiāo niáng.
料定穷儒囊底竭,故将财礼难娇娘。
shì yè, shí niáng yǔ gōng zǐ zài zhěn biān, yì jí zhōng shēn zhī shì. gōng zǐ dào:" wǒ fēi wú cǐ xīn. dàn jiào fāng luò jí, qí fèi shén duō, fēi qiān jīn bù kě. wǒ náng kōng rú xǐ, rú zhī nài hé!" shí niáng dào:" qiè yǐ yǔ mā mā yì dìng zhǐ yào sān bǎi jīn, dàn xū shí rì nèi cuò bàn. láng jūn yóu zī suī qìng, rán dōu zhōng qǐ wú qīn yǒu kě yǐ jiè dài? tǎng dé rú shù, jiāng shēn suì wèi jūn zhī suǒ yǒu, shěng shòu qián pó zhī qì." gōng zǐ dào:" qīn yǒu zhōng wèi wǒ liú liàn xíng yuàn, dōu bù xiāng gù. míng rì zhǐ zuò shù zhuāng qǐ shēn, gè jiā gào cí, jiù kāi kǒu jiǎ dài lù fèi, còu jù jiāng lái, huò kě mǎn dé cǐ zhì." qǐ shēn shū xǐ, bié le shí niáng chū mén. shí niáng dào: yòng xīn zuò sù, zhuān tīng jiā yīn." gōng zǐ dào:" bù xū fēn fù."
是夜,十娘与公子在枕边,议及终身之事。公子道:“我非无此心。但教坊落籍,其费甚多,非千金不可。我囊空如洗,如之奈何!”十娘道:“妾已与妈妈议定只要三百金,但须十日内措办。郎君游资虽罄,然都中岂无亲友可以借贷?倘得如数,姜身遂为君之所有,省受虔婆之气。”公子道:“亲友中为我留恋行院,都不相顾。明日只做束装起身,各家告辞,就开口假贷路费,凑聚将来,或可满得此致。”起身梳洗,别了十娘出门。十娘道:用心作速,专听佳音。”公子道:“不须分付。”
gōng zǐ chū le yuàn mén, lái dào sān qīn sì yǒu chù, jiǎ shuō qǐ shēn gào bié, zhòng rén dào yě huān xǐ. hòu lái xù dào lù fèi qiàn quē, yì yù jiè dài. cháng yán dào:" shuō zhe qián, biàn wú yuán." qīn yǒu men jiù bù zhāo jià. tā men yě jiàn de shì, dào lǐ gōng zǐ shì fēng liú làng zǐ, mí liàn yān huā, nián xǔ bù guī, fù qīn dōu wèi tā qì huài zài jiā. tā jīn rì dǒu rán yào huí, wèi zhī zhēn jiǎ, tǎng huò shuō piàn pán chán dào shǒu, yòu qù hái zhī fěn qián, fù qīn zhī dào, jiāng hǎo yì fān chéng è yì, shǐ zhōng zhǐ shì yī guài, bù rú cí le gān jìng. biàn huí dào:" mù jīn zhèng zhí kōng fá, bù néng xiāng jì, cán kuì, cán kuì!" rén rén rú cǐ, gè gè jiē rán, bìng méi yǒu gè kāng kǎi zhàng fū, kěn tǒng kǒu xǔ tā yī shí èr shí liǎng. lǐ gōng zǐ yī lián bēn zǒu le sān rì, fēn háo wú huò, yòu bù gǎn huí jué shí niáng, quán qiě hán hu dā yìng. dào dì sì rì yòu méi xiǎng tou, jiù xiū huí yuàn zhōng. píng rì jiān yǒu le dù jiā, lián xià chǔ yě méi yǒu le, jīn rì jiù wú chǔ tóu sù. zhǐ de wǎng tóng xiāng liǔ jiàn shēng yù suǒ jiè xiē.
公子出了院门,来到三亲四友处,假说起身告别,众人到也欢喜。后来叙到路费欠缺,意欲借贷。常言道:“说着钱,便无缘。”亲友们就不招架。他们也见得是,道李公子是风流浪子,迷恋烟花,年许不归,父亲都为他气坏在家。他今日抖然要回,未知真假,倘或说骗盘缠到手,又去还脂粉钱,父亲知道,将好意翻成恶意,始终只是一怪,不如辞了干净。便回道:“目今正值空乏,不能相济,惭愧,惭愧!”人人如此,个个皆然,并没有个慷慨丈夫,肯统口许他一十二十两。李公子一连奔走了三日,分毫无获,又不敢回决十娘,权且含糊答应。到第四日又没想头,就羞回院中。平日间有了杜家,连下处也没有了,今日就无处投宿。只得往同乡柳监生寓所借歇。
liǔ yù chūn jiàn gōng zǐ chóu róng kě jū, wèn qí lái lì. gōng zǐ jiāng dù shí niáng yuàn jià zhī qíng, bèi xì shuō le. yù chūn yáo shǒu dào:" wèi bì, wèi bì. nà dù měi qǔ zhōng dì yī míng jī, yào cóng liáng shí, pà méi yǒu shí hú míng zhū, qiān jīn pìn lǐ. nà bǎo ér rú hé zhǐ yào sān bǎi liǎng? xiǎng bǎo ér guài nǐ wú qián shǐ yòng, bái bái zhàn zhù tā de nǚ ér, shè jì dǎ fā nǐ chū mén. nà fù rén yǔ nǐ xiāng chǔ yǐ jiǔ, yòu ài què miàn pí, bù hǎo míng yán. míng zhī nǐ shǒu nèi kōng xū, gù yì jiāng sān bǎi liǎng mài gè rén qíng, xiàn nǐ shí rì ruò shí rì mò yǒu, nǐ yě bù hǎo shàng mén. biàn shàng mén shí, tā huì shuō nǐ xiào nǐ, luò de yī chǎng xiè dú, zì rán ān shēn bù láo, cǐ nǎi yān huā zhú kè zhī jì. zú xià sān sī, xiū bèi qí huò. jù dì yú yì, bù rú zǎo zǎo kāi jiāo wèi shàng." gōng zǐ tīng shuō, bàn shǎng wú yán, xīn zhōng yí huò bù dìng. yù chūn yòu dào:" zú xià mò yào cuò le zhǔ yì. nǐ ruò zhēn gè huán xiāng, bù duō jǐ liǎng pán fèi, hái yǒu rén dā jiù ruò shì yào sān bǎi liǎng shí, mò shuō shí rì, jiù shì shí gè yuè yě nán. rú jīn de shì qíng, nà kěn gù huǎn jí èr zì de! nà yān huā yě suàn dìng nǐ méi chù gào zhài, gù yì shè fǎ nán nǐ." gōng zǐ dào:" rén xiōng suǒ jiàn liáng shì." kǒu lǐ suī rú cǐ shuō, xīn zhōng gē shè bù xià. yī jiù yòu wǎng wài biān dōng yāng xī gào, zhǐ shì yè lǐ bù jìn yuàn mén le.
柳遇春见公子愁容可掬,问其来历。公子将杜十娘愿嫁之情,备细说了。遇春摇首道:“未必,未必。那杜媺曲中第一名姬,要从良时,怕没有十斛明珠,千金聘礼。那鸨儿如何只要三百两?想鸨儿怪你无钱使用,白白占住他的女儿,设计打发你出门。那妇人与你相处已久,又碍却面皮,不好明言。明知你手内空虚,故意将三百两卖个人情,限你十日;若十日没有,你也不好上门。便上门时,他会说你笑你,落得一场亵渎,自然安身不牢,此乃烟花逐客之计。足下三思,休被其惑。据弟愚意,不如早早开交为上。”公子听说,半晌无言,心中疑惑不定。遇春又道:“足下莫要错了主意。你若真个还乡,不多几两盘费,还有人搭救;若是要三百两时,莫说十日,就是十个月也难。如今的世情,那肯顾缓急二字的!那烟花也算定你没处告债,故意设法难你。”公子道:“仁兄所见良是。”口里虽如此说,心中割舍不下。依旧又往外边东央西告,只是夜里不进院门了。
gōng zǐ zài liǔ jiàn shēng yù zhōng, yī lián zhù le sān rì, gòng shì liù rì le. dù shí niáng lián rì bú jiàn gōng zǐ jìn yuàn, shí fēn zháo jǐn, jiù jiào xiǎo sī sì ér jiē shǎng qù xún. sì ér xún dào dà jiē, qià hǎo yù jiàn gōng zǐ. sì ér jiào dào:" lǐ jiě fū, niáng zài jiā lǐ wàng nǐ." gōng zǐ zì jué wú yán, huí fù dào:" jīn rì bù dé gōng fū, míng rì lái bà." sì ér fèng le shí niáng zhī mìng, yī bǎ chě zhù, sǐ yě bù fàng, dào:" niáng jiào zán xún nǐ, shì bì tóng qù zǒu yī zāo." lǐ gōng zǐ xīn shàng yě qiān guà kàn biǎo zǐ, mò nài hé, zhǐ de suí sì ér jìn yuàn, jiàn le shí niáng, hēi hēi wú yán. shí niáng wèn dào:" suǒ móu zhī shì rú hé?" gōng zǐ yǎn zhōng liú xià lèi lái. shí niáng dào:" mò fēi rén qíng dàn bó, bù néng zú sān bǎi zhī shù me?" fèn zǐ hán lèi ér yán, dào chū èr jù:
公子在柳监生寓中,一连住了三日,共是六日了。杜十娘连日不见公子进院,十分着紧,就教小厮四儿街上去寻。四儿寻到大街,恰好遇见公子。四儿叫道:“李姐夫,娘在家里望你。”公子自觉无颜,回复道:“今日不得功夫,明日来罢。”四儿奉了十娘之命,一把扯住,死也不放,道:“娘叫咱寻你,是必同去走一遭。”李公子心上也牵挂看婊子,没奈何,只得随四儿进院,见了十娘,嘿嘿无言。十娘问道:“所谋之事如何?”公子眼中流下泪来。十娘道:“莫非人情淡薄,不能足三百之数么?”分子含泪而言,道出二句:
" bù xìn shàng shān qín hǔ yì, guǒ rán kāi kǒu gào rén nán.
“不信上山擒虎易,果然开口告人难。
yī lián bēn zǒu liù rì, bìng wú zhū liǎng, yī shuāng kōng shǒu, xiū jiàn fāng qīng, gù cǐ zhè jǐ rì bù gǎn jìn yuàn. jīn rì chéng mìng hū huàn, rěn chǐ ér lái. fēi mǒu bù yòng xīn, shí shì shì qíng rú cǐ." shí niáng dào:" cǐ yán xiū shǐ qián pó zhī dào. láng jūn jīn yè qiě zhù, qiè bié yǒu shāng yì." shí niáng zì bèi jiǔ yáo, yǔ gōng zǐ huān yǐn. shuì zhì bàn yè, shí niáng duì gōng zǐ dào:" láng jūn guǒ bù néng bàn yī qián yé? qiè zhōng shēn zhī shì, dāng rú hé yě?" gōng zǐ zhǐ shì liú tì, bù néng dá yī yǔ. jiàn jiàn wǔ gēng tiān xiǎo. shí niáng dào:" qiè suǒ wò xù rù nèi cáng yǒu suì yín yī bǎi wǔ shí liǎng, cǐ qiè sī xù, láng jūn kě chí qù. sān bǎi jīn, qiè rèn qí bàn, láng jūn yì móu qí bàn, shù yì wéi lì. xiàn zhǐ sì rì, wàn wù chí wù!" shí niáng qǐ shēn jiāng rù fù gōng zǐ, gōng zǐ jīng xǐ guò wàng. huàn tóng ér chí rù ér qù. jìng dào liǔ yù chūn yù zhōng, yòu bǎ yè lái zhī qíng yǔ yù chūn shuō le. jiāng rù chāi kāi kàn shí, xù zhōng dōu guǒ zhe líng suì yín zi, qǔ chū duì shí guǒ shì yī bǎi wǔ shí liǎng. yù chūn dà jīng dào:" cǐ fù zhēn yǒu xīn rén yě. jì xì zhēn qíng, bù kě xiāng fù, wú dāng dài wéi zú xià móu zhī." gōng zǐ dào:" tǎng dé yù chéng, jué bù yǒu fù." dāng xià liǔ yù chūn liú lǐ gōng zǐ zài yù, zì chū tóu gè chù qù jiè dài. liǎng rì zhī nèi, còu zú yī bǎi wǔ shí liǎng jiāo fù gōng zǐ dào:" wú dài wéi zú xià gào zhài, fēi wéi zú xià, shí lián dù shí niáng zhī qíng yě."
一连奔走六日,并无铢两,一双空手,羞见芳卿,故此这几日不敢进院。今日承命呼唤,忍耻而来。非某不用心,实是世情如此。”十娘道:“此言休使虔婆知道。郎君今夜且住,妾别有商议。”十娘自备酒肴,与公子欢饮。睡至半夜,十娘对公子道:“郎君果不能办一钱耶?妾终身之事,当如何也?”公子只是流涕,不能答一语。渐渐五更天晓。十娘道:“妾所卧絮褥内藏有碎银一百五十两,此妾私蓄,郎君可持去。三百金,妾任其半,郎君亦谋其半,庶易为力。限只四日,万勿迟误!”十娘起身将褥付公子,公子惊喜过望。唤童儿持褥而去。径到柳遇春寓中,又把夜来之情与遇春说了。将褥拆开看时,絮中都裹着零碎银子,取出兑时果是一百五十两。遇春大惊道:“此妇真有心人也。既系真情,不可相负,吾当代为足下谋之。”公子道:“倘得玉成,决不有负。”当下柳遇春留李公子在寓,自出头各处去借贷。两日之内,凑足一百五十两交付公子道:“吾代为足下告债,非为足下,实怜杜十娘之情也。”
lǐ jiǎ ná le sān bǎi liǎng yín zi, xǐ cóng tiān jiàng, xiào zhú yán kāi, xīn xīn rán lái jiàn shí niáng, gāng shì dì jiǔ rì, hái bù zú shí rì. shí niáng wèn dào:" qián rì fēn háo nán jiè, jīn rì rú hé jiù yǒu yī bǎi wǔ shí liǎng?" gōng zǐ jiāng liǔ jiàn shēng shì qíng, yòu shù le yī biàn. shí niáng yǐ shǒu jiā é dào:" shǐ wú èr rén dé suì qí yuàn zhě, liǔ jūn zhī lì yě! liǎng gè huān tiān xǐ dì, yòu zài yuàn zhōng guò le yī wǎn.
李甲拿了三百两银子,喜从天降,笑逐颜开,欣欣然来见十娘,刚是第九日,还不足十日。十娘问道:“前日分毫难借,今日如何就有一百五十两?”公子将柳监生事情,又述了一遍。十娘以手加额道:“使吾二人得遂其愿者,柳君之力也!两个欢天喜地,又在院中过了一晚。
cì rì shí niáng zǎo qǐ, duì lǐ jiǎ dào:" cǐ yín yī jiāo, biàn dāng suí láng jūn qù yǐ. zhōu chē zhī lèi, hé dāng yù bèi. qiè zuó rì yú zǐ mèi zhōng jiè dé bái yín èr shí liǎng, láng jūn kě shōu xià wèi xíng zī yě." gōng zǐ zhèng chóu lù fèi wú chū, dàn bù gǎn kāi kǒu, dé yín shén xǐ. shuō yóu wèi liǎo, bǎo ér qià lái qiāo mén jiào dào:" měi ér, jīn rì shì dì shí rì le." gōng zǐ wén jiào, qǐ mén xiāng yán dào:" chéng mā mā hòu yì, zhèng yù xiāng qǐng." biàn jiāng yín sān bǎi liǎng fàng zài zhuō shàng. bǎo ér bù liào gōng zǐ yǒu yín, hēi rán biàn sè, shì yǒu huǐ yì. shí niáng dào:" ér zài mā mā jiā zhōng bā nián, suǒ zhì jīn bó, bù xià shù qiān jīn yǐ. jīn rì cóng liáng měi shì, yòu mā mā qīn kǒu suǒ dìng, sān bǎi jīn bù qiàn fēn háo, yòu bù céng guò qī. tǎng ruò mā mā shī xìn bù xǔ, láng jūn chí yín qù, ér jí kè zì jìn. kǒng nà shí rén cái liǎng shī, huǐ zhī wú jí yě." bǎo ér wú cí yǐ duì. fù nèi chóu huà le bàn shǎng, zhǐ de qǔ tiān píng duì zhǔn le yín zi, shuō dào:" shì yǐ rú cǐ, liào liú nǐ bú zhù le. zhǐ shì nǐ yào qù shí, jí jīn jiù qù. píng shí chuān dài yī shì zhī lèi, háo lí xiū xiǎng!" shuō bà, jiāng gōng zǐ hé shí niáng tuī chū fáng mén, tǎo suǒ lái jiù luò le suǒ. cǐ shí jiǔ yuè tiān qì. shí niáng cái xià chuáng, shàng wèi shū xǐ, suí shēn jiù yī, jiù bài le mā mā liǎng bài. lǐ gōng zǐ yě zuò le yī yī. yī fū yī fù, lí le qián pó dà mén:
次日十娘早起,对李甲道:“此银一交,便当随郎君去矣。舟车之类,合当预备。妾昨日于姊妹中借得白银二十两,郎君可收下为行资也。”公子正愁路费无出,但不敢开口,得银甚喜。说犹未了,鸨儿恰来敲门叫道:“媺儿,今日是第十日了。”公子闻叫,启门相延道:“承妈妈厚意,正欲相请。”便将银三百两放在桌上。鸨儿不料公子有银,嘿然变色,似有悔意。十娘道:“儿在妈妈家中八年,所致金帛,不下数千金矣。今日从良美事,又妈妈亲口所订,三百金不欠分毫,又不曾过期。倘若妈妈失信不许,郎君持银去,儿即刻自尽。恐那时人财两失,悔之无及也。”鸨儿无词以对。腹内筹画了半晌,只得取天平兑准了银子,说道:“事已如此,料留你不住了。只是你要去时,即今就去。平时穿戴衣饰之类,毫厘休想!”说罢,将公子和十娘推出房门,讨锁来就落了锁。此时九月天气。十娘才下床,尚未梳洗,随身旧衣,就拜了妈妈两拜。李公子也作了一揖。一夫一妇,离了虔婆大门:
lǐ yú tuō què jīn gōu qù, bǎi wěi yáo tóu zài bù lái.
鲤鱼脱却金钩去,摆尾摇头再不来。
gōng zǐ jiào shí niáng qiě zhù piàn shí:" wǒ qù huàn gè xiǎo jiào tái nǐ, quán wǎng liǔ róng qīng yù suǒ qù, zài zuò dào lǐ." shí niáng dào:" yuàn zhōng zhū zǐ mèi píng xī xiāng hòu, lǐ yí huà bié. kuàng qián rì yòu chéng tā jiè dài lù fèi, bù kě bù yī xiè yě." nǎi tóng gōng zǐ dào gè zǐ mèi chù xiè bié. zǐ mèi zhōng wéi xiè yuè lǎng xú sù sù yǔ dù jiā xiāng jìn, yóu yǔ shí niáng qīn hòu: shí niáng xiān dào xiè yuè lǎng jiā. yuè lǎng jiàn shí niáng tū jì jiù shān, jīng wèn qí gù. shí niáng bèi shù lái yīn, yòu yǐn lǐ jiǎ xiāng jiàn. shí niáng zhǐ yuè lǎng dào:" qián rì lù zī, shì cǐ wèi jiě jie suǒ dài, láng jūn kě zhì xiè." lǐ jiǎ lián lián zuō yī. yuè lǎng biàn jiào shí niáng shū xǐ, yī miàn qù qǐng xú sù sù lái jiā xiāng huì. shí niáng shū xǐ yǐ bì, xiè xú èr měi rén gè chū suǒ yǒu, cuì diàn jīn chuàn, yáo zān bǎo ěr, jǐn xiù huā qún, luán dài xiù lǚ, bǎ dù shí niáng zhuāng bàn dé huàn rán yī xīn, bèi jiǔ zuò qìng hè yán xí. yuè lǎng ràng wò fáng yǔ lǐ jiǎ dù měi èr rén guò sù. cì rì, yòu dà pái yán xí, biàn qǐng yuàn zhōng zǐ mèi. fán shí niáng xiāng hòu zhě, wú bù bì jí, dōu yǔ tā fū fù bǎ zhǎn chēng xǐ. chuī tán gē wǔ, gè chěng qí zhǎng, wù yào jìn huān, zhí yǐn zhì yè fēn. shí niáng xiàng zhòng zǐ mèi yī yī chēng xiè. zhòng zǐ mèi dào:" shí zǐ wèi fēng liú lǐng xiù, jīn cóng láng jūn qù, wǒ děng xiāng jiàn wú rì. hé rì cháng xíng, zǐ mèi men shàng dāng fèng sòng." yuè lǎng dào:" hòu yǒu dìng qī, xiǎo mèi dāng lái xiāng bào. dàn ā zǐ qiān lǐ jiān guān, tóng láng jūn yuǎn qù, náng qiè xiāo tiáo, céng wú yuē shù, cǐ nǎi wú děng zhī shì. dāng xiāng yǔ gòng móu zhī, wù lìng zǐ yǒu qióng tú zhī lǜ yě." zhòng zǐ mèi gè wěi wěi ér sàn.
公子教十娘且住片时:“我去唤个小轿抬你,权往柳荣卿寓所去,再作道理。”十娘道:“院中诸姊妹平昔相厚,理宜话别。况前日又承他借贷路费,不可不一谢也。”乃同公子到各姊妹处谢别。姊妹中惟谢月朗、徐素素与杜家相近,尤与十娘亲厚:十娘先到谢月朗家。月朗见十娘秃髻旧衫,惊问其故。十娘备述来因,又引李甲相见。十娘指月朗道:“前日路资,是此位姐姐所贷,郎君可致谢。”李甲连连作揖。月朗便教十娘梳洗,一面去请徐素素来家相会。十娘梳洗已毕,谢、徐二美人各出所有,翠钿金钏,瑶簪宝珥,锦袖花裙,鸾带绣履,把杜十娘装扮得焕然一新,备酒作庆贺筵席。月朗让卧房与李甲、杜媺二人过宿。次日,又大排筵席,遍请院中姊妹。凡十娘相厚者,无不毕集,都与他夫妇把盏称喜。吹弹歌舞,各逞其长,务要尽欢,直饮至夜分。十娘向众姊妹一一称谢。众姊妹道:“十姊为风流领袖,今从郎君去,我等相见无日。何日长行,姊妹们尚当奉送。”月朗道:“候有定期,小妹当来相报。但阿姊千里间关,同郎君远去,囊箧萧条,曾无约束,此乃吾等之事。当相与共谋之,勿令姊有穷途之虑也。”众姊妹各唯唯而散。
shì wǎn, gōng zǐ hé shí niáng réng sù xiè jiā. zhì wǔ gǔ, shí niáng duì gōng zǐ dào:" wú děng cǐ qù, hé chǔ ān shēn? láng jūn yì céng hua E yì yǒu dìng zhe fǒu?" gōng zǐ dào:" lǎo fù shèng nù zhī xià, ruò zhī qǔ jì ér guī, bì rán jiā yǐ bù kān, fǎn zhì xiāng lèi. zhǎn zhuǎn xún sī, shàng wèi yǒu wàn quán zhī cè." shí niáng dào:" fù zǐ tiān xìng, qǐ néng zhōng jué? jì rán cāng cù nán fàn, bù ruò yǔ láng jūn yú sū háng shèng dì, quán zuò fú jū. láng jūn xiān huí, qiú qīn yǒu yú zūn dà rén miàn qián quàn jiě hé shùn, rán hòu xié qiè yú guī, bǐ cǐ ān tuǒ." gōng zǐ dào:" cǐ yán shén dāng." cì rì, èr rén qǐ shēn cí le xiè yuè lǎng, zàn wǎng liǔ jiàn shēng yù zhōng, zhěng dùn xíng zhuāng. dù shí niáng jiàn le liǔ yù chūn, dào shēn xià bài, xiè qí zhōu quán zhī dé:" yì rì wǒ fū fù bì dāng zhòng bào." yù chūn huāng máng dá lǐ dào:" shí niáng zhōng qíng suǒ huān, bù yǐ pín jù yì xīn, cǐ nǎi nǚ zhōng háo jié. pū yīn fēng chuī huǒ, liàng qū qū hé zú guà chǐ!" sān rén yòu yǐn le yī rì jiǔ. cì zǎo, zé le chū xíng jí rì, gù qiàn jiào mǎ tíng dāng. shí niáng yòu qiǎn tóng ér jì xìn, bié xiè yuè lǎng. lín xíng zhī jì, zhī jiàn jiān yú fēn fēn ér zhì, nǎi xiè yuè lǎng yǔ xú sù sù lā zhòng zǐ mèi lái sòng xíng. yuè lǎng dào:" shí zǐ cóng láng jūn qiān lǐ jiān guān, náng zhōng xiāo suǒ, wú děng shén bù néng wàng qíng. jīn hé jù báo jìn, shí zǐ kě jiǎn shōu, huò cháng tú kōng fá, yì kě shǎo zhù." shuō bà, mìng cóng rén qiè yī miáo jīn wén jù zhì qián, fēng suǒ shén gù, zhèng bù zhī shén me dōng xī zài lǐ miàn. shí niáng yě bù kāi kàn, yě bù tuī cí, dàn yīn qín zuò xiè ér yǐ. xū yú, yú mǎ qí jí, pū fū cuī cù qǐ shēn. liǔ jiàn shēng sān bēi bié jiǔ, hé zhòng měi rén sòng chū chóng wén mén wài, gè gè chuí lèi ér bié. zhèng shì:
是晚,公子和十娘仍宿谢家。至五鼓,十娘对公子道:“吾等此去,何处安身?郎君亦曾糀E议有定着否?”公子道:“老父盛怒之下,若知娶妓而归,必然加以不堪,反致相累。展转寻思,尚未有万全之策。”十娘道:“父子天性,岂能终绝?既然仓卒难犯,不若与郎君于苏、杭胜地,权作浮居。郎君先回,求亲友于尊大人面前劝解和顺,然后携妾于归,彼此安妥。”公子道:“此言甚当。”次日,二人起身辞了谢月朗,暂往柳监生寓中,整顿行装。杜十娘见了柳遇春,倒身下拜,谢其周全之德:“异日我夫妇必当重报。”遇春慌忙答礼道:“十娘钟情所欢,不以贫窭易心,此乃女中豪杰。仆因风吹火,谅区区何足挂齿!”三人又饮了一日酒。次早,择了出行吉日,雇倩轿马停当。十娘又遣童儿寄信,别谢月朗。临行之际,只见肩舆纷纷而至,乃谢月朗与徐素素拉众姊妹来送行。月朗道:“十姊从郎君千里间关,囊中消索,吾等甚不能忘情。今合具薄赆,十姊可检收,或长途空乏,亦可少助。”说罢,命从人挈一描金文具至前,封锁甚固,正不知什么东西在里面。十娘也不开看,也不推辞,但殷勤作谢而已。须臾,舆马齐集,仆夫催促起身。柳监生三杯别酒,和众美人送出崇文门外,各各垂泪而别。正是:
tā rì chóng féng nán yù bì, cǐ shí fēn shǒu zuì kān lián.
他日重逢难预必,此时分手最堪怜。
zài shuō lǐ gōng zǐ tóng dù shí niáng xíng zhì lù hé, shě lù cóng zhōu. què hǎo yǒu guā zhōu chāi shǐ chuán zhuǎn huí zhī biàn, jiǎng dìng chuán qián, bāo le cāng kǒu. bǐ jí xià chuán shí, lǐ gōng zǐ náng zhōng bìng wú fēn wén yú shèng. nǐ dào dù shí niáng bǎ èr shí liǎng yín zi yǔ gōng zǐ, rú hé jiù méi le? gōng zǐ zài yuàn zhōng piáo dé yī shān lán lǚ, yín zi dào shǒu, wèi miǎn zài jiě kù zhōng qǔ shú jǐ jiàn chuān zhe, yòu zhì bàn le pū gài, shèng lái zhǐ gōu jiào mǎ zhī fèi. gōng zǐ zhèng dāng chóu mèn, shí niáng dào:" láng jūn wù yōu, zhòng zǐ mèi hé zèng, bì yǒu suǒ jì." jí qǔ yào kāi xiāng. gōng zǐ yǒu bàng zì jué cán kuì, yě bù gǎn kuī qù xiāng zhōng xū shí. zhī jiàn shí niáng zài xiāng lǐ qǔ chū yí gè hóng juàn dài lái, zhì yú zhuō shàng dào:" láng jūn kě kāi kàn zhī." gōng zǐ tí zài shǒu zhōng, jué de chén zhòng, qǐ ér guān zhī, jiē shì bái yín, jì shù zhěng wǔ shí liǎng. shí niáng réng jiāng xiāng zi xià suǒ, yì bù yán xiāng zhōng gèng yǒu hé wù. dàn duì gōng zǐ dào:" chéng zhòng zǐ mèi gāo qíng, bù wéi tú lù bù fá, jí tā rì fú yù wú yuè jiān, yì kě shāo zuǒ wú fū qī shān shuǐ zhī fèi yǐ." gōng zǐ qiě jīng qiě xǐ dào:" ruò bù yù ēn qīng, wǒ lǐ jiǎ liú luò tā xiāng, sǐ wú zàng shēn zhī dì yǐ. cǐ qíng cǐ dé, bái tóu bù gǎn wàng yě!" zì cǐ měi tán jí wǎng shì, gōng zǐ bì gǎn jī liú tì, shí niáng yì qū yì fǔ wèi. yí lù wú huà.
再说李公子同杜十娘行至潞河,舍陆从舟。却好有瓜州差使船转回之便,讲定船钱,包了舱口。比及下船时,李公子囊中并无分文余剩。你道杜十娘把二十两银子与公子,如何就没了?公子在院中嫖得衣衫蓝缕,银子到手,未免在解库中取赎几件穿着,又制办了铺盖,剩来只勾轿马之费。公子正当愁闷,十娘道:“郎君勿忧,众姊妹合赠,必有所济。”及取钥开箱。公子有傍自觉惭愧,也不敢窥觑箱中虚实。只见十娘在箱里取出一个红绢袋来,掷于桌上道:“郎君可开看之。”公子提在手中,觉得沉重,启而观之,皆是白银,计数整五十两。十娘仍将箱子下锁,亦不言箱中更有何物。但对公子道:“承众姊妹高情,不惟途路不乏,即他日浮寓吴、越间,亦可稍佐吾夫妻山水之费矣。”公子且惊且喜道:“若不遇恩卿,我李甲流落他乡,死无葬身之地矣。此情此德,白头不敢忘也!”自此每谈及往事,公子必感激流涕,十娘亦曲意抚慰。一路无话。
bù yī rì, xíng zhì guā zhōu, dà chuán tíng bó àn kǒu, gōng zǐ bié gù le mín chuán, ān fàng xíng lǐ. yuē míng rì qīn chén, jiǎn jiāng ér dù. qí shí zhòng dōng zhōng xún, yuè míng rú shuǐ, gōng zǐ hé shí niáng zuò yú zhōu shǒu. gōng zǐ dào:" zì chū dōu mén, kùn shǒu yī cāng zhī zhōng, sì gù yǒu rén, wèi dé chàng yǔ. jīn rì dú jù yī zhōu, gèng wú bì jì. qiě yǐ lí sài běi, chū jìn jiāng nán, yí kāi huái chàng yǐn, yǐ shū xiàng lái yì yù zhī qì. ēn qīng yǐ wéi hé rú?" shí niáng dào:" qiè jiǔ shū tán xiào, yì yǒu cǐ xīn, láng jūn yán jí, zú jiàn tóng zhì ěr." gōng zǐ nǎi xié jiǔ jù yú chuán shǒu, yǔ shí niáng pù zhān bìng zuò, chuán bēi jiāo zhǎn. yǐn zhì bàn hān, gōng zǐ zhí zhī duì shí niáng dào:" ēn qīng miào yīn, liù yuàn tuī shǒu. mǒu xiāng yù zhī chū, měi wén jué diào, zhé bù jīn shén hún zhī fēi dòng. xīn shì duō wéi, bǐ cǐ yù yù, luán míng fèng zòu, jiǔ yǐ bù wén. jīn qīng jiāng míng yuè, shēn yè wú rén, kěn wèi wǒ yī gē fǒu?" shí niáng xìng yì bó fā, suì kāi hóu dùn sǎng, qǔ shàn àn pāi, wū wū yè yè, gē chū yuán rén shī jūn měi bài yuè tíng zá jù shàng" zhuàng yuán zhí zhǎn yǔ chán juān" yī qǔ, míng xiǎo táo hóng. zhēn gè:
不一日,行至瓜州,大船停泊岸口,公子别雇了民船,安放行李。约明日侵晨,剪江而渡。其时仲冬中旬,月明如水,公子和十娘坐于舟首。公子道:“自出都门,困守一舱之中,四顾有人,未得畅语。今日独据一舟,更无避忌。且已离塞北,初近江南,宜开怀畅饮,以舒向来抑郁之气。恩卿以为何如?”十娘道:“妾久疏谈笑,亦有此心,郎君言及,足见同志耳。”公子乃携酒具于船首,与十娘铺毡并坐,传杯交盏。饮至半酣,公子执卮对十娘道:“恩卿妙音,六院推首。某相遇之初,每闻绝调,辄不禁神魂之飞动。心事多违,彼此郁郁,鸾鸣凤奏,久矣不闻。今清江明月,深夜无人,肯为我一歌否?”十娘兴亦勃发,遂开喉顿嗓,取扇按拍,呜呜咽咽,歌出元人施君美《拜月亭》杂剧上“状元执盏与婵娟”一曲,名《小桃红》。真个:
shēng fēi xiāo hàn sòng E jiē zhù, xiǎng rù shēn quán yú chū yóu.
声飞霄汉訟E皆驻,响入深泉鱼出游。
què shuō tā zhōu yǒu yī shào nián, xìng sūn míng fù, zì shàn lài, huī zhōu xīn ān rén shì. jiā zī jù wàn, jī zǔ yáng zhōu zhǒng yán. nián fāng èr shí, yě shì nán yōng zhōng péng yǒu. shēng xìng fēng liú, guàn xiàng qīng lóu mǎi xiào, hóng fěn zhuī huān, ruò cháo fēng nòng yuè, dào shì gè qīng bó de tou er. shì yǒu ǒu rán, qí yè yì pō zhōu guā zhōu dù kǒu, dú zhuó wú liáo, hū tīng dé gē shēng liáo liàng, fēng yín luán chuī, bù zú yù qí měi. qǐ lì chuán tóu, zhù tīng bàn shǎng, fāng zhī shēng chū lín zhōu. zhèng yù xiāng fǎng, yīn xiǎng shū yǐ jì rán, nǎi qiǎn pū zhě qián kuī zōng jī, fǎng yú zhōu rén. dàn xiǎo de shì lǐ xiàng gōng gù de chuán, bìng bù zhī gē zhě lái lì. sūn fù xiǎng dào:" cǐ gē zhě bì fēi liáng jiā, zěn shēng de tā yī jiàn?" zhǎn zhuǎn xún sī, tōng xiāo bù mèi. ái zhì wǔ gēng, hū wén jiāng fēng dà zuò. jí xiǎo, tóng yún mì bù, kuáng xuě fēi wǔ. zěn jiàn de, yǒu shī wèi zhèng:
却说他舟有一少年,姓孙名富,字善赉,徽州新安人氏。家资巨万,积祖扬州种盐。年方二十,也是南雍中朋友。生性风流,惯向青楼买笑,红粉追欢,若嘲风弄月,到是个轻薄的头儿。事有偶然,其夜亦泊舟瓜州渡口,独酌无聊,忽听得歌声嘹亮,风吟鸾吹,不足喻其美。起立船头,伫听半晌,方知声出邻舟。正欲相访,音响倏已寂然,乃遣仆者潜窥踪迹,访于舟人。但晓得是李相公雇的船,并不知歌者来历。孙富想道:“此歌者必非良家,怎生得他一见?”展转寻思,通宵不寐。捱至五更,忽闻江风大作。及晓,彤云密布,狂雪飞舞。怎见得,有诗为证:
qiān shān yún shù miè, wàn jìng rén zōng jué.
千山云树灭,万径人踪绝。
piān zhōu suō lì wēng, dú diào hán jiāng xuě.
扁舟蓑笠翁,独钓寒江雪。
yīn zhè fēng xuě zǔ dù, zhōu bù dé kāi. sūn fù mìng shāo gōng yí chuán, pō yú lǐ jiā zhōu zhī bàng. sūn fù diāo mào hú qiú, tuī chuāng jiǎ zuò kàn xuě. zhí shí niáng shū xǐ fāng bì, xiān xiān yù shǒu jiē qǐ zhōu bàng duǎn lián, zì pō yú zhōng cán shuǐ. fěn róng wēi lù, què bèi sūn fù kuī jiàn le, guǒ shì guó sè tiān xiāng. hún yáo xīn dàng, yíng móu zhù mù, děng hòu zài jiàn yī miàn, yǎo bù kě dé. chén sī jiǔ zhī, nǎi yǐ chuāng gāo yín gāo xué shì méi huā shī èr jù, dào:
因这风雪阻渡,舟不得开。孙富命艄公移船,泊于李家舟之傍。孙富貂帽狐裘,推窗假作看雪。值十娘梳洗方毕,纤纤玉手揭起舟傍短帘,自泼盂中残水。粉容微露,却被孙富窥见了,果是国色天香。魂摇心荡,迎眸注目,等候再见一面,杳不可得。沉思久之,乃倚窗高吟高学士《梅花诗》二句,道:
xuě mǎn shān zhōng gāo shì wò, yuè míng lín xià měi rén lái.
雪满山中高士卧,月明林下美人来。
lǐ jiǎ tīng dé lín zhōu yín shī, shū tóu chū cāng, kàn shì hé rén. zhǐ yīn zhè yī kàn, zhèng zhōng le sūn fù zhī jì. sūn fù yín shī, zhèng yào yǐn lǐ gōng zǐ chū tóu, tā hǎo chéng jī pān huà. dāng xià huāng máng jǔ shǒu, jiù wèn:" lǎo xiōng zūn xìng hé huì?" lǐ gōng zǐ xù le xìng míng xiāng guàn, shǎo bu dé yě wèn nà sūn fù. sūn fù yě xù guò le. yòu xù le xiē tài xué zhōng de xián huà, jiàn jiàn qīn shú. sūn fù biàn dào:" fēng xuě zǔ zhōu, nǎi tiān qiǎn yǔ zūn xiōng xiāng huì, shí xiǎo dì zhī xìng yě. zhōu cì wú liáo, yù tóng zūn xiōng shàng àn, jiù jiǔ sì zhōng yī zhuó, shǎo lǐng qīng huì, wàn wàng bù jù." gōng zǐ dào:" píng shuǐ xiàng féng, hé dāng hòu rǎo?" sūn fù dào:" shuō nà lǐ huà!' sì hǎi zhī nèi, jiē xiōng dì yě'." hē jiào shāo gōng dǎ tiào, tóng ér zhāng sǎn, yíng jiē gōng zǐ guò chuán, jiù yú chuán tóu zuō yī. rán hòu ràng gōng zǐ xiān xíng, zì jǐ suí hòu, gè gè dēng tiào shàng yá.
李甲听得邻舟吟诗,舒头出舱,看是何人。只因这一看,正中了孙富之计。孙富吟诗,正要引李公子出头,他好乘机攀话。当下慌忙举手,就问:“老兄尊姓何讳?”李公子叙了姓名乡贯,少不得也问那孙富。孙富也叙过了。又叙了些太学中的闲话,渐渐亲熟。孙富便道:“风雪阻舟,乃天遣与尊兄相会,实小弟之幸也。舟次无聊,欲同尊兄上岸,就酒肆中一酌,少领清诲,万望不拒。”公子道:“萍水相逢,何当厚扰?”孙富道:“说那里话!‘四海之内,皆兄弟也’。”喝教艄公打跳,童儿张伞,迎接公子过船,就于船头作揖。然后让公子先行,自己随后,各各登跳上涯。
xíng bù shù bù, jiù yǒu gè jiǔ lóu. èr rén shàng lóu, jiǎn yī fù jié jìng zuò tóu, kào chuāng ér zuò. jiǔ bǎo liè shàng jiǔ yáo. sūn fù jǔ bēi xiāng quàn, èr rén shǎng xuě yǐn jiǔ. xiān shuō xiē sī wén zhōng tào huà, jiàn jiàn yǐn rù huā liǔ zhī shì. èr rén dōu shì guò lái zhī rén, zhì tóng dào hé, shuō de rù gǎng, yī fà chéng xiāng zhī liǎo. sūn fù píng qù zuǒ yòu, dī dī wèn dào:" zuó yè zūn zhōu qīng gē zhě, hé rén yě?" lǐ jiǎ zhèng yào mài nòng zài háng, suì shí shuō dào:" cǐ nǎi běi jīng míng jī dù shí niáng yě." sūn fù dào:" jì xì qǔ zhōng zǐ mèi, hé yǐ guī xiōng?" gōng zǐ suì jiāng chū yù dù shí niáng, rú hé xiāng hǎo, hòu lái rú hé yào jià, rú hé jiè yín tǎo tā, shǐ mò gēn yóu, bèi xì shù le yī biàn. sūn fù dào:" xiōng xié lì rén ér guī, gù shì kuài shì, dàn bù zhī zūn fǔ zhōng néng xiāng róng fǒu?" gōng zǐ dào:" jiàn shì bù zú lǜ, suǒ lǜ zhě lǎo fù xìng yán, shàng fèi chóu chú ěr!" sūn fù jiāng jī jiù jī, biàn wèn dào:" jì shì zūn dà rén wèi bì xiāng róng, xiōng suǒ xié lì rén, hé chǔ ān dùn? yì céng tōng zhī lì rén, gòng zuò jì jiào fǒu?" gōng zǐ cuán méi ér dá dào:" cǐ shì céng yǔ xiǎo qiè yì zhī." sūn fù xīn rán wèn dào:" zūn chǒng bì yǒu miào cè." gōng zǐ dào:" tā yì yù qiáo jū sū háng, liú lián shān shuǐ. shǐ xiǎo dì xiān huí, qiú qīn yǒu wǎn zhuǎn yú jiā jūn zhī qián, qí jiā jūn huí chēn zuò xǐ, rán hòu tú guī. gāo míng yǐ wéi hé rú?" sūn fù chén yín bàn shǎng, gù zuò qiǎo rán zhī sè, dào:" xiǎo dì zhà huì zhī jiān, jiāo qiǎn yán shēn, chéng kǒng jiàn guài." gōng zǐ dào:" zhèng lài gāo míng zhǐ jiào, hé bì qiān xùn?" sūn fù dào:" zūn dà rén wèi jū fāng miàn, bì yán wéi báo zhī xián, píng shí jì guài xiōng yóu fēi lǐ zhī dì, jīn rì qǐ róng xiōng qǔ bù jié zhī rén? kuàng qiě xián qīn guì yǒu, shuí bù yíng hé zūn dà rén zhī yì zhě? xiōng wǎng qù qiú tā, bì rán xiāng jù. jiù yǒu gè bù shí shí wù de jìn yán yú zūn dà rén zhī qián, jiàn zūn dà rén yì sī bù yǔn, tā jiù zhuǎn kǒu le. xiōng jìn bù néng hé mù jiā tíng, tuì wú cí yǐ huí fù zūn chǒng. jí shǐ liú lián shān shuǐ, yì fēi cháng jiǔ zhī jì. wàn yī zī fǔ kùn jié, qǐ bù jìn tuì liǎng nán!"
行不数步,就有个酒楼。二人上楼,拣一副洁净座头,靠窗而坐。酒保列上酒肴。孙富举杯相劝,二人赏雪饮酒。先说些斯文中套话,渐渐引入花柳之事。二人都是过来之人,志同道合,说得入港,一发成相知了。孙富屏去左右,低低问道:“昨夜尊舟清歌者,何人也?”李甲正要卖弄在行,遂实说道:“此乃北京名姬杜十娘也。”孙富道:“既系曲中姊妹,何以归兄?”公子遂将初遇杜十娘,如何相好,后来如何要嫁,如何借银讨他,始末根由,备细述了一遍。孙富道:“兄携丽人而归,固是快事,但不知尊府中能相容否?”公子道:“贱室不足虑,所虑者老父性严,尚费踌躇耳!”孙富将机就机,便问道:“既是尊大人未必相容,兄所携丽人,何处安顿?亦曾通知丽人,共作计较否?”公子攒眉而答道:“此事曾与小妾议之。”孙富欣然问道:“尊宠必有妙策。”公子道:“他意欲侨居苏杭,流连山水。使小弟先回,求亲友宛转于家君之前,俟家君回嗔作喜,然后图归。高明以为何如?”孙富沉吟半晌,故作愀然之色,道:“小弟乍会之间,交浅言深,诚恐见怪。”公子道:“正赖高明指教,何必谦逊?”孙富道:“尊大人位居方面,必严帷薄之嫌,平时既怪兄游非礼之地,今日岂容兄娶不节之人?况且贤亲贵友,谁不迎合尊大人之意者?兄枉去求他,必然相拒。就有个不识时务的进言于尊大人之前,见尊大人意思不允,他就转口了。兄进不能和睦家庭,退无词以回复尊宠。即使留连山水,亦非长久之计。万一资斧困竭,岂不进退两难!”
gōng zǐ zì zhī shǒu zhōng zhǐ yǒu wǔ shí jīn, cǐ shí fèi qù dà bàn, shuō dào zī fǔ kùn jié, jìn tuì liǎng nán, bù jué diǎn tóu dào shì. sūn fù yòu dào:" xiǎo dì hái yǒu jù xīn fù zhī tán, xiōng kěn fǔ tīng fǒu?" gōng zǐ dào:" chéng xiōng guò ài, gèng qiú jìn yán." sūn fù dào:" shū bù jiàn qīn, hái shì mò shuō bà." gōng zǐ dào:" dàn shuō hé fáng!" sūn fù dào:" zì gǔ dào:' fù rén shuǐ xìng wú cháng.' kuàng yān huā zhī bèi, shǎo zhēn duō jiǎ. tā jì xì liù yuàn míng shū, xiāng shí dìng mǎn tiān xià huò zhě nán biān yuán yǒu jiù yuē, jiè xiōng zhī lì, qiè dài ér lái, yǐ wéi tā shì zhī dì." gōng zǐ dào:" zhè gè kǒng wèi bì rán." sūn fù dào:" jì bù rán, jiāng nán zǐ dì, zuì gōng qīng bó. xiōng liú lì rén dú jū, nán bǎo wú yú qiáng zuàn xué zhī shì. ruò qiè zhī tóng guī, yù zēng zūn dà rén zhī nù. wèi xiōng zhī jì, wèi yǒu shàn cè. kuàng fù zǐ tiān lún, bì bù kě jué. ruò wéi qiè ér chù fù, yīn jì ér qì jiā, hǎi nèi bì yǐ xiōng wèi fú làng bù jīng zhī rén. yì rì qī bù yǐ wéi fū, dì bù yǐ wéi xiōng, tóng páo bù yǐ wéi yǒu, xiōng hé yǐ lì yú tiān dì zhī jiān? xiōng jīn rì bù kě bù shú sī yě!"
公子自知手中只有五十金,此时费去大半,说到资斧困竭,进退两难,不觉点头道是。孙富又道:“小弟还有句心腹之谈,兄肯俯听否?”公子道:“承兄过爱,更求尽言。”孙富道:“疏不间亲,还是莫说罢。”公子道:“但说何妨!”孙富道:“自古道:‘妇人水性无常。’况烟花之辈,少真多假。他既系六院名姝,相识定满天下;或者南边原有旧约,借兄之力,挈带而来,以为他适之地。”公子道:“这个恐未必然。”孙富道:“既不然,江南子弟,最工轻薄。兄留丽人独居,难保无逾墙钻穴之事。若挈之同归,愈增尊大人之怒。为兄之计,未有善策。况父子天伦,必不可绝。若为妾而触父,因妓而弃家,海内必以兄为浮浪不经之人。异日妻不以为夫,弟不以为兄,同袍不以为友,兄何以立于天地之间?兄今日不可不熟思也!”
gōng zǐ wén yán, máng rán zì shī, yí xí wèn jì:" jù gāo míng zhī jiàn, hé yǐ jiào wǒ?" sūn fù dào:" pū yǒu yī jì, yú xiōng shén biàn. zhǐ kǒng xiōng nì zhěn xí zhī ài, wèi bì néng xíng, shǐ pū kōng fèi cí shuō ěr!" gōng zǐ dào:" xiōng chéng yǒu liáng cè, shǐ dì zài dǔ jiā yuán zhī lè, nǎi dì zhī ēn rén yě. yòu hé dàn ér bù yán yé?" sūn fù dào:" xiōng piāo líng suì yú, yán qīn huái nù, guī gé lí xīn. shè shēn yǐ chù xiōng zhī dì, chéng qǐn shí bù ān zhī shí yě. rán zūn dà rén suǒ yǐ nù xiōng zhě, bù guò wèi mí huā liàn liǔ, huī jīn rú tǔ, yì rì bì wèi qì jiā dàng chǎn zhī rén, bù kān chéng jì jiā yè ěr! xiōng jīn rì kōng shǒu ér guī, zhèng chù qí nù. xiōng tǎng néng gē rèn xí zhī ài, jiàn jī ér zuò, pū yuàn yǐ qiān jīn xiàng zèng. xiōng dé qiān jīn yǐ bào zūn dà rén, zhǐ shuō zài jīng shòu guǎn, bìng bù céng làng fèi fēn háo, zūn dà rén bì rán xiāng xìn. cóng cǐ jiā tíng hé mù, dāng wú jiàn yán. xū yú zhī jiān, zhuǎn huò wéi fú. xiōng qǐng sān sī, pū fēi tān lì rén zhī sè, shí wèi xiōng xiào zhōng yú wàn yī yě!" lǐ jiǎ yuán shì méi zhǔ yì de rén, běn xīn jù pà lǎo zi, bèi sūn fù yī xí huà, shuō tòu xiōng zhōng zhī yí, qǐ shēn zuō yī dào:" wén xiōng dà jiào, dùn kāi máo sè. dàn xiǎo qiè qiān lǐ xiāng cóng, yì nán dùn jué, róng guī yǔ shāng zhī. dé qiè xīn kěn, dāng fèng fù ěr." sūn fù dào:" shuō huà zhī jiān, yí fàng wǎn qū. bǐ jì zhōng xīn wèi xiōng, bì bù rěn shǐ xiōng fù zǐ fēn lí, dìng rán yù chéng xiōng huán xiāng zhī shì yǐ." èr rén yǐn le yī huí jiǔ, fēng tíng xuě zhǐ, tiān sè yǐ wǎn. sūn fù jiào jiā tóng suàn hái le jiǔ qián, yǔ gōng zǐ xié shǒu xià chuán. zhèng shì:
公子闻言,茫然自失,移席问计:“据高明之见,何以教我?”孙富道:“仆有一计,于兄甚便。只恐兄溺枕席之爱,未必能行,使仆空费词说耳!”公子道:“兄诚有良策,使弟再睹家园之乐,乃弟之恩人也。又何惮而不言耶?”孙富道:“兄飘零岁余,严亲怀怒,闺阁离心。设身以处兄之地,诚寝食不安之时也。然尊大人所以怒兄者,不过为迷花恋柳,挥金如土,异日必为弃家荡产之人,不堪承继家业耳!兄今日空手而归,正触其怒。兄倘能割衽席之爱,见机而作,仆愿以千金相赠。兄得千金以报尊大人,只说在京授馆,并不曾浪费分毫,尊大人必然相信。从此家庭和睦,当无间言。须臾之间,转祸为福。兄请三思,仆非贪丽人之色,实为兄效忠于万一也!”李甲原是没主意的人,本心惧怕老子,被孙富一席话,说透胸中之疑,起身作揖道:“闻兄大教,顿开茅塞。但小妾千里相从,义难顿绝,容归与商之。得妾心肯,当奉复耳。”孙富道:“说话之间,宜放婉曲。彼既忠心为兄,必不忍使兄父子分离,定然玉成兄还乡之事矣。”二人饮了一回酒,风停雪止,天色已晚。孙富教家僮算还了酒钱,与公子携手下船。正是:
féng rén qiě shuō sān fēn huà, wèi kě quán pāo yī piàn xīn.
逢人且说三分话,未可全抛一片心。
què shuō dù shí niáng zài zhōu zhōng, bǎi shè jiǔ guǒ, yù yǔ gōng zǐ xiǎo zhuó, jìng rì wèi huí, tiǎo dēng yǐ dài. gōng zǐ xià chuán, shí niáng qǐ yíng. jiàn gōng zǐ yán sè cōng cōng, shì yǒu bù lè zhī yì, nǎi mǎn zhēn rè jiǔ quàn zhī. gōng zǐ yáo shǒu bù yǐn, yī yán bù fā, jìng zì chuáng shàng shuì le. shí niáng xīn zhōng bù yuè, nǎi shōu shí bēi pán wèi gōng zǐ jiě yī jiù zhěn, wèn dào:" jīn rì yǒu hé jiàn wén, ér huái bào yù yù rú cǐ?" gōng zǐ tàn xī ér yǐ, zhōng bù qǐ kǒu. wèn le sān sì cì, gōng zǐ yǐ shuì qù le. shí niáng wěi jué bù xià, zuò yú chuáng tóu ér bù néng mèi. dào yè bàn, gōng zǐ xǐng lái, yòu tàn yī kǒu qì. shí niáng dào:" láng jūn yǒu hé nán yán zhī shì, pín pín tàn xī?" gōng zǐ yōng bèi ér qǐ, yù yán bù yǔ zhě jǐ cì, pū sù sù diào xià lèi lái. shí niáng bào chí gōng zǐ yú huái jiān, ruǎn yán fǔ wèi dào:" qiè yǔ láng jūn qíng hǎo, yǐ jí èr zài, qiān xīn wàn kǔ, lì jìn jiān nán, dé yǒu jīn rì. rán xiāng cóng shù qiān lǐ, wèi zēng āi qī. jīn jiāng dù jiāng, fāng tú bǎi nián huān xiào, rú hé fǎn qǐ bēi shāng? bì yǒu qí gù. fū fù zhī jiān, sǐ shēng xiàng gòng, yǒu shì jǐn kě shāng liáng, wàn wù huì yě."
却说杜十娘在舟中,摆设酒果,欲与公子小酌,竟日未回,挑灯以待。公子下船,十娘起迎。见公子颜色匆匆,似有不乐之意,乃满斟热酒劝之。公子摇首不饮,一言不发,竟自床上睡了。十娘心中不悦,乃收拾杯盘为公子解衣就枕,问道:“今日有何见闻,而怀抱郁郁如此?”公子叹息而已,终不启口。问了三四次,公子已睡去了。十娘委决不下,坐于床头而不能寐。到夜半,公子醒来,又叹一口气。十娘道:“郎君有何难言之事,频频叹息?”公子拥被而起,欲言不语者几次,扑簌簌掉下泪来。十娘抱持公子于怀间,软言抚慰道:“妾与郎君情好,已及二载,千辛万苦,历尽艰难,得有今日。然相从数千里,未曾哀戚。今将渡江,方图百年欢笑,如何反起悲伤?必有其故。夫妇之间,死生相共,有事尽可商量,万勿讳也。”
gōng zǐ zài sì bèi bī bù guò, zhǐ de hán lèi ér yán dào:" pū tiān yá qióng kùn, méng ēn qīng bù qì, wěi qū xiāng cóng, chéng nǎi mò dà zhī dé yě. dàn fǎn fù sī zhī, lǎo fù wèi jū fāng miàn, jū yú lǐ fǎ, kuàng sù xìng fāng yán, kǒng tiān chēn nù, bì jiā chù zhú. nǐ wǒ liú dàng, jiāng hé dǐ zhǐ? fū fù zhī huān nán bǎo, fù zǐ zhī lún yòu jué. rì jiān méng xīn ān sūn yǒu yāo yǐn, wèi wǒ chóu jí cǐ shì, cùn xīn rú gē!" shí niáng dà jīng dào:" láng jūn yì jiāng rú hé?" gōng zǐ dào:" pū shì nèi zhī rén, dāng jú ér mí. sūn yǒu wèi wǒ huà yī jì pō shàn, dàn kǒng ēn qīng bù cóng ěr!" shí niáng dào:" sūn yǒu zhě hé rén? jì rú guǒ shàn, hé bù kě cóng?" gōng zǐ dào:" sūn yǒu míng fù, xīn ān yán shāng, shào nián fēng liú zhī shì yě. yè jiān wén zi qīng gē, yīn ér wèn jí. pū gào yǐ lái lì, bìng tán jí nán guī zhī gù, qú yì yù yǐ qiān jīn pìn rǔ. wǒ dé qiān jīn, kě jiè kǒu yǐ jiàn wú fù mǔ, ér ēn qīng yì dé suǒ ěr. dàn qíng bù néng shě, shì yǐ bēi qì." shuō bà, lèi rú yǔ xià.
公子再四被逼不过,只得含泪而言道:“仆天涯穷困,蒙恩卿不弃,委曲相从,诚乃莫大之德也。但反复思之,老父位居方面,拘于礼法,况素性方严,恐添嗔怒,必加黜逐。你我流荡,将何底止?夫妇之欢难保,父子之伦又绝。日间蒙新安孙友邀饮,为我筹及此事,寸心如割!”十娘大惊道:“郎君意将如何?”公子道:“仆事内之人,当局而迷。孙友为我画一计颇善,但恐恩卿不从耳!”十娘道:“孙友者何人?计如果善,何不可从?”公子道:“孙友名富,新安盐商,少年风流之士也。夜间闻子清歌,因而问及。仆告以来历,并谈及难归之故,渠意欲以千金聘汝。我得千金,可借口以见吾父母,而恩卿亦得所耳。但情不能舍,是以悲泣。”说罢,泪如雨下。
shí niáng fàng kāi liǎng shǒu, lěng xiào yī shēng dào:" wèi láng jūn huà cǐ jì zhě, cǐ rén nǎi dà yīng xióng yě! láng jūn qiān jīn zhī zī jì dé huī fù, ér qiè guī tā xìng, yòu bù zhì wèi xíng lǐ zhī lèi, fā hū qíng, zhǐ hū lǐ, chéng liǎng biàn zhī cè yě. nà qiān jīn zài nà li?" gōng zǐ shōu lèi dào:" wèi dé ēn qīng zhī nuò, jīn shàng liú bǐ chù, wèi zēng guò shǒu." shí niáng dào:" míng zǎo kuài kuài yìng chéng le tā, bù kě cuò guò jī huì. dàn qiān jīn zhòng shì, xū de duì zú jiāo fù láng jūn zhī shǒu, qiè shǐ guò zhōu, wù wèi jiǎ shù zǐ suǒ qī." shí yǐ sì gǔ, shí niáng jí qǐ shēn tiǎo dēng shū xǐ dào:" jīn rì zhī zhuāng, nǎi yíng xīn sòng jiù, fēi bǐ xún cháng." yú shì zhī fěn xiāng zé, yòng yì xiū shì, huā diàn xiù ǎo, jí qí huá yàn, xiāng fēng fú fú, guāng cǎi zhào rén. zhuāng shù fāng wán, tiān sè yǐ xiǎo.
十娘放开两手,冷笑一声道:“为郎君画此计者,此人乃大英雄也!郎君千金之资既得恢复,而妾归他姓,又不致为行李之累,发乎情,止乎礼,诚两便之策也。那千金在那里?”公子收泪道:“未得恩卿之诺,金尚留彼处,未曾过手。”十娘道:“明早快快应承了他,不可挫过机会。但千金重事,须得兑足交付郎君之手,妾始过舟,勿为贾竖子所欺。”时已四鼓,十娘即起身挑灯梳洗道:“今日之妆,乃迎新送旧,非比寻常。”于是脂粉香泽,用意修饰,花钿绣袄,极其华艳,香风拂拂,光采照人。装束方完,天色已晓。
sūn fù chà jiā tóng dào chuán tóu hòu xìn. shí niáng wēi kuī gōng zǐ, xīn xīn shì yǒu xǐ sè, nǎi cuī gōng zǐ kuài qù huí huà, jí zǎo duì zú yín zi. gōng zǐ qīn dào sūn fù chuán zhōng, huí fù yī yǔn. sūn fù dào:" duì yín yì shì, xū de lì rén zhuāng tái wèi xìn." gōng zǐ yòu huí fù le shí niáng, shí niáng jí zhǐ miáo jīn wén jù dào:" kě biàn tái qù." sūn fù xǐ shén. jí jiāng bái yín yī qiān liǎng, sòng dào gōng zǐ chuán zhōng. shí niáng qīn zì jiǎn kàn, zú sè zú shù, fēn háo wú shuǎng, nǎi shǒu bà chuán xián, yǐ shǒu zhāo sūn fù. sūn fù yī jiàn, hún bù fù tǐ. shí niáng qǐ zhū chún, kāi hào chǐ dào:" fāng cái xiāng zi kě zàn fā lái, nèi yǒu lǐ láng lù yǐn yī zhǐ, kě jiǎn hái zhī yě." sūn fù shì shí niáng yǐ wèi wèng zhōng zhī biē, jí mìng jiā tóng sòng nà miáo jīn wén jù, ān fàng chuán tóu zhī shàng. shí niáng qǔ yào kāi suǒ, nèi jiē chōu tì xiǎo xiāng. shí niáng jiào gōng zǐ chōu dì yī céng lái kàn, zhī jiàn cuì yǔ míng biè, yáo zān bǎo ěr, chōng rèn yú zhōng, yuē zhí shù bǎi jīn. shí niáng jù tóu zhī jiāng zhōng. lǐ jiǎ yǔ sūn fù jí liǎng chuán zhī rén, wú bù jīng chà. yòu mìng gōng zǐ zài chōu yī xiāng, nǎi yù xiāo jīn guǎn yòu chōu yī xiāng, jǐn gǔ yù zǐ jīn wán qì, yuē zhí shù qiān jīn. shí niáng jǐn tóu zhī yú dà jiāng zhōng. àn shàng zhī rén, guān zhě rú dǔ. qí shēng dào:" kě xī, kě xī!" zhèng bù zhī shén me yuán gù. zuì hòu yòu chōu yī xiāng, xiāng zhōng fù yǒu yī xiá. kāi xiá shì zhī, yè míng zhī zhū yuē yǒu yíng bǎ. qí tā zǔ mǔ lǜ māo ér yǎn, zhū bān yì bǎo, mù suǒ wèi dǔ, mò néng dìng qí jià zhī duō shǎo. zhòng rén qí shēng hè cǎi, xuān shēng rú léi. shí niáng yòu yù tóu zhī yú jiāng. lǐ jiǎ bù jué dà huǐ, bào chí shí niáng tòng kū, nà sūn fù yě lái quàn jiě.
孙富差家童到船头候信。十娘微窥公子,欣欣似有喜色,乃催公子快去回话,及早兑足银子。公子亲到孙富船中,回复依允。孙富道:“兑银易事,须得丽人妆台为信。”公子又回复了十娘,十娘即指描金文具道:“可便抬去。”孙富喜甚。即将白银一千两,送到公子船中。十娘亲自检看,足色足数,分毫无爽,乃手把船舷,以手招孙富。孙富一见,魂不附体。十娘启朱唇,开皓齿道:“方才箱子可暂发来,内有李郎路引一纸,可检还之也。”孙富视十娘已为瓮中之鳖,即命家童送那描金文具,安放船头之上。十娘取钥开锁,内皆抽替小箱。十娘叫公子抽第一层来看,只见翠羽明彆,瑶簪宝珥,充牣于中,约值数百金。十娘遽投之江中。李甲与孙富及两船之人,无不惊诧。又命公子再抽一箱,乃玉箫金管;又抽一箱,尽古玉紫金玩器,约值数千金。十娘尽投之于大江中。岸上之人,观者如堵。齐声道:“可惜,可惜!”正不知什么缘故。最后又抽一箱,箱中复有一匣。开匣视之,夜明之珠约有盈把。其他祖母绿、猫儿眼,诸般异宝,目所未睹,莫能定其价之多少。众人齐声喝采,喧声如雷。十娘又欲投之于江。李甲不觉大悔,抱持十娘恸哭,那孙富也来劝解。
shí niáng tuī kāi gōng zǐ zài yī biān, xiàng sūn fù mà dào:" wǒ yǔ lǐ láng bèi cháng jiān kǔ, bú shì róng yì dào cǐ. rǔ yǐ jiān yín zhī yì, qiǎo wèi chán shuō, yī dàn pò rén yīn yuán, duàn rén ēn ài, nǎi wǒ zhī chóu rén. wǒ sǐ ér yǒu zhī, bì dāng sù zhī shén míng, shàng wàng xiǎng zhěn xí zhī huān hū!" yòu duì lǐ jiǎ dào:" qiè fēng chén shù nián, sī yǒu suǒ jī, běn wèi zhōng shēn zhī jì. zì yù láng jūn, shān méng hǎi shì, bái shǒu bù yú. qián chū dōu zhī jì, jiǎ tuō zhòng zǐ mèi xiāng zèng, xiāng zhōng yùn cáng bǎi bǎo, bù xià wàn jīn. jiāng rùn sè láng jūn zhī zhuāng, guī jiàn fù mǔ, huò lián qiè yǒu xīn, shōu zuǒ zhōng kuì, dé zhōng wěi tuō, shēng sǐ wú hàn. shéi zhī láng jūn xiāng xìn bù shēn, huò yú fú yì, zhōng dào jiàn qì, fù qiè yī piàn zhēn xīn. jīn rì dāng zhòng mù zhī qián, kāi xiāng chū shì, shǐ láng jūn zhī qū qū qiān jīn, wèi wéi nán shì. qiè dú zhōng yǒu yù, hèn láng yǎn nèi wú zhū. mìng zhī bù chén, fēng chén kùn cuì, fǔ dé tuō lí, yòu zāo qì juān. jīn zhòng rén gè yǒu ěr mù, gòng zuò zhèng míng, qiè bù fù láng jūn, láng jūn zì fù qiè ěr!" yú shì zhòng rén jù guān zhě, wú bù liú tì, dōu tuò mà lǐ gōng zǐ fù xīn báo xìng. gōng zǐ yòu xiū yòu kǔ, qiě huǐ qiě qì, fāng yù xiàng shí niáng xiè zuì. shí niáng bào chí bǎo xiá, xiàng jiāng xīn yī tiào. zhòng rén jí hū lāo jiù, dàn jiàn yún àn jiāng xīn, bō tāo gǔn gǔn, yǎo wú zōng yǐng. kě xī yí gè rú huā sì yù de míng jī, yī dàn zàng yú jiāng yú zhī fù!
十娘推开公子在一边,向孙富骂道:“我与李郎备尝艰苦,不是容易到此。汝以奸淫之意,巧为谗说,一旦破人姻缘,断人恩爱,乃我之仇人。我死而有知,必当诉之神明,尚妄想枕席之欢乎!”又对李甲道:“妾风尘数年,私有所积,本为终身之计。自遇郎君,山盟海誓,白首不渝。前出都之际,假托众姊妹相赠,箱中韫藏百宝,不下万金。将润色郎君之装,归见父母,或怜妾有心,收佐中馈,得终委托,生死无憾。谁知郎君相信不深,惑于浮议,中道见弃,负妾一片真心。今日当众目之前,开箱出视,使郎君知区区千金,未为难事。妾椟中有玉,恨郎眼内无珠。命之不辰,风尘困瘁,甫得脱离,又遭弃捐。今众人各有耳目,共作证明,妾不负郎君,郎君自负妾耳!”于是众人聚观者,无不流涕,都唾骂李公子负心薄倖。公子又羞又苦,且悔且泣,方欲向十娘谢罪。十娘抱持宝匣,向江心一跳。众人急呼捞救,但见云暗江心,波涛滚滚,杳无踪影。可惜一个如花似玉的名姬,一旦葬于江鱼之腹!
sān hún miǎo miǎo guī shuǐ fǔ, qī pò yōu yōu rù míng tú.
三魂渺渺归水府,七魄悠悠入冥途。
dāng shí páng guān zhī rén, jiē yǎo yá qiè chǐ, zhēng yù quán ōu lǐ jiǎ hé nà sūn fù. huāng de lǐ sūn èr rén shǒu zú wú cuò, jí jiào kāi chuán, fēn tú dùn qù. lǐ jiǎ zài zhōu zhōng, kàn le qiān jīn, zhuǎn yì shí niáng, zhōng rì kuì huǐ, yù chéng kuáng jí, zhōng shēn bù quán. sūn fù zì nà rì shòu jīng, dé bìng wò chuáng yuè yú, zhōng rì jiàn dù shí niáng zài bàng gòu mà, yǎn yǎn ér shì. rén yǐ wéi jiāng zhōng zhī bào yě.
当时旁观之人,皆咬牙切齿,争欲拳殴李甲和那孙富。慌得李、孙二人手足无措,急叫开船,分途遁去。李甲在舟中,看了千金,转忆十娘,终日愧悔,郁成狂疾,终身不痊。孙富自那日受惊,得病卧床月余,终日见杜十娘在傍诟骂,奄奄而逝。人以为江中之报也。
què shuō liǔ yù chūn zài jīng zuò jiān wán mǎn, shù zhuāng huí xiāng, tíng zhōu guā bù. ǒu lín jiāng jìng liǎn, shī zhuì tóng pén yú shuǐ, mì yú rén dǎ lāo. jí zhì lāo qǐ, nǎi shì gè xiǎo xiá ér. yù chūn qǐ xiá guān kàn, nèi jiē míng zhū yì bǎo, wú jià zhī zhēn. yù chūn hòu shǎng yú rén, liú yú chuáng tóu bǎ wán. shì yè mèng jiàn jiāng zhōng yī nǚ zǐ, líng bō ér lái, shì zhī, nǎi dù shí niáng yě. jìn qián wàn fú, sù yǐ lǐ láng báo xìng zhī shì, yòu dào:" xiàng chéng jūn jiā kāng gài, yǐ yī bǎi wǔ shí jīn xiàng zhù. běn yì xī jiān zhī hòu, xú tú bào dá, bù yì shì wú zhōng shǐ. rán měi huái shèng qíng, yì yì wèi wàng. zǎo jiān céng yǐ xiǎo xiá tuō yú rén fèng zhì, liáo biǎo cùn xīn, cóng cǐ bù fù xiāng jiàn yǐ." yán qì, měng rán jīng xǐng, fāng zhī shí niáng yǐ sǐ, tàn xī lèi rì.
却说柳遇春在京坐监完满,束装回乡,停舟瓜步。偶临江净脸,失坠铜盆于水,觅渔人打捞。及至捞起,乃是个小匣儿。遇春启匣观看,内皆明珠异宝,无价之珍。遇春厚赏渔人,留于床头把玩。是夜梦见江中一女子,凌波而来,视之,乃杜十娘也。近前万福,诉以李郎薄倖之事,又道:“向承君家慷概,以一百五十金相助。本意息肩之后,徐图报答,不意事无终始。然每怀盛情,悒悒未忘。早间曾以小匣托渔人奉致,聊表寸心,从此不复相见矣。”言讫,猛然惊醒,方知十娘已死,叹息累日。
hòu rén píng lùn cǐ shì, yǐ wéi sūn fù móu duó měi sè, qīng zhì qiān jīn, gù fēi liáng shì lǐ jiǎ bù shí dù shí niáng yī piàn kǔ xīn, lù lù chǔn cái, wú zú dào zhě. dú wèi shí niáng qiān gǔ nǚ xiá, qǐ bù néng mì yī jiā lǚ, gòng kuà qín lóu zhī fèng, nǎi cuò rèn lǐ gōng zǐ. míng zhū měi yù, tóu yú máng rén, yǐ zhì ēn biàn wéi chóu, wàn zhǒng ēn qíng, huà wéi liú shuǐ, shēn kě xī yě! yǒu shī tàn yún:
后人评论此事,以为孙富谋夺美色,轻掷千金,固非良士;李甲不识杜十娘一片苦心,碌碌蠢才,无足道者。独谓十娘千古女侠,岂不能觅一佳侣,共跨秦楼之凤,乃错认李公子。明珠美玉,投于盲人,以致恩变为仇,万种恩情,化为流水,深可惜也!有诗叹云:
bú huì fēng liú mò wàng tán, dān dān qíng zì fèi rén shēn.
不会风流莫妄谈,单单情字费人参。
ruò jiāng qíng zì néng cān tòu, huàn zuò fēng liú yě bù cán.
若将情字能参透,唤作风流也不惭。